T.B.M.M. (S. Sayısı : 116)
Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji ve Plan ve Bütçe ve Adalet Komisyonları Raporları (1/456)
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü 22.6.1999
Sayı : B.02.0.KKG/196-342/2695
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.
Gereğini arz ederim.
Bülent Ecevit
Başbakan
1/863 Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü 22.12.1998
Sayı : B.02.0.KKG.0.11/101-772/7329
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 24.11.1998 tarihinde kararlaştırılan “Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Mesut Yılmaz
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Gerek Borçlar Kanunu, gerek Türk Ticaret Kanunundaki kanunî faiz ve temürrüt faizi oranlarının değişen sosyo-ekonomik koşullar karşısında yetersiz kalması nedeniyle konunun ayrı bir yasa ile düzenlenmesi zorunluğu doğmuş; bu düşünce ile çıkarılan 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı “Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun”, 19.12.1984 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanunun 1 inci maddesi ile kanunî faiz oranı, senelik yüzde otuza çıkarılmış; ayrıca Bakanlar Kuruluna bu oranı yüzde seksenine kadar artırma veya eksiltme yetkisi verilmiştir. Böylece belirlenen faiz oranının temerrüt faizi oranı olarak da uygulanması, Kanunun 2 nci maddesiyle benimsenmiş; ancak ticarî işlerde temerrüt faizinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebileceği hükme bağlanmıştır.
Kanunun çıktığı 1984 yılından günümüze kadar uzun bir zaman geçmiştir. Bu süre içinde -toptan eşya ve tüketici fiyat endekslerinde görüldüğü gibi- yıllar itibariyle enflasyon oranında aşırı artışlar olmuş; buna paralel olarak mevduat ve devlet tahvilleri için ödenen faiz oranları yükselmiş; Türk Lirasının yabancı paralar karşısındaki değer kaybı devam etmiş; kısacası, 3095 sayılı Kanunun hazırlanmasını gerektiren nedenler daha ağır koşullarla varlığını korumuştur.
Borçluların borçlarını zamanında ödememeleri sonucunu doğuran bu durum, alacaklıların zarara uğramasına, alacak davaları ve icra takiplerinin artmasına yol açmıştır. Borçların geç ve günün koşullarına göre düşük bir temerrüt faizi üzerinden ödenmesi ise, alacaklının mülkiyet hakkının ihlâli boyutlarına ulaşabilmektedir. Nitekim kamulaştırma bedelleri dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Türkiye aleyhine açılan davalarda bu nokta ön plana çıkmıştır. Böylece kanunî faiz ve temerrüt faizi sorunu, aynı zamanda bir insan hakları sorunu haline gelmiştir.
Her ne kadar, 3095 sayılı Kanundaki yüzde otuzluk kanunî faiz ve temerrüt faizi oranları, Bakanlar Kurulunun 8.8.1997 tarihli ve 97/9807 sayılı kararıyla 1.1.1998’den geçerli olmak üzere yüzde elliye çıkarılmış ise de; sözü edilen olgular karşısında bu oranın dahi ihtiyaca yeterli olmadığı, alacaklının mal varlığındaki azalmayı önleyemediği görülmüştür.
Yukarıda belirtilen hususlar gözönüne alınarak, alacaklı ve borçlunun çıkarları arasında adil bir dengenin kurulması ve ticarî hayatta güvenin korunması açısından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı ve kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı ile kanunî faiz ve temerrüt faizi arasında bağlantı kurmak suretiyle para değerindeki değişiklikleri daha yakından izleyebilecek esnek bir sistem getirmek amacıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. — 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde değişiklik yapılarak, kanunî faiz için daha önce belirlenen sabit oran ile bu konuda Bakanlar Kuruluna verilen yetki kaldırılmakta; bunun yerine kanunî faizin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden belirlenmesi ilkesi getirilmektedir. Buna göre yıl içinde doğan bir alacaktan kaynaklanan faizin hesaplanmasında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerine uyguladığı reeskont oranı esas alınacak; sözkonusu reeskont oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından 5 puan veya daha fazla farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olacaktır.
Böylece halen ticarî işlerde temerrüt faizi konusunda dikkate alınan reeskont oranı, bir yıllık veya yıl ortasında 5 puanlık bir fark ortaya çıkması halinde altı aylık dönemler itibariyle kanunî faiz oranı olarak uygulanacaktır. Karşılaştırmalı hukukta da benzeri bir sistem, 11.7.1975 tarihli Kanunî Faize İlişkin Fransız Kanununda yer almaktadır.
Madde 2. — 3095 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilmektedir. Buna göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranının birinci fıkrada belirtilen miktardan, yani reeskont oranından fazla olması halinde, arada sözleşme olmasa bile ticarî işlerde temerrüt faizi, bu oran üzerinden istenebilecek; sözkonusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faizi oranından 5 puan veya daha çok farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olacaktır.
Böylece Türk hukukunda öteden beri benimsenen ticarî işlerde daha yüksek temerrüt faizi uygulanması ilkesi, yeni düzenlemede Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli kredi işlemlerindeki reeskont oranı ile kısa vadeli avans işlemlerindeki faiz oranı arasında bağlantı kurulmak suretiyle korunmuştur.
Madde 3. — Geçici 2 nci madde ile 3095 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi ile bağlantı kurularak, yeni hükümlerin daha önceki ilişkilerden doğan faiz alacakları hakkında da uygulanacağı açıklanmıştır.
Madde 4. — Yürürlük maddesidir.
Madde 5. — Yürütme maddesidir.
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji Komisyonu 16.7.1999
Esas No. : 1/456
Karar No. : 9
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
“Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı”, Adalet Bakanı Sayın Prof. Dr. Hikmet Sami Türk ve Maliye Bakanlığı temsilcilerinin katıldığı, Komsiyonumuzun 15.7.1999 Perşembe günü saat 10.30’da yaptığı toplantıda görüşülmüştür.
Kanun Tasarısının genel gerekçesi okundu.
Hükümet temsilcileri, borçluların borçlarını zamanında ödememeleri sonucu alacaklıların zarara uğradığını, böylece icra takiplerinin arttığını, borçların geç ve günün koşullarına göre düşük bir temerrüt faizi üzerinden ödenmesinin alacaklıların mülkiyet hakkının ihlâli boyutlarına ulaştığını ifade etmişlerdir. Alacaklı ve borçlunun çıkarları arasında adil bir dengenin kurulması ve ticarî hayatta güvenin korunması açısından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının kısa vadeli kredi işlerinde uyguladığı reeskont oranı ve kısa vadeli avansları için uyguladığı faiz oranı ile kanunî faiz ve temerrüt faizi arasında bağlantı kurmak suretiyle para değerindeki değişiklikleri daha yakından izleyebilecek esnek bir sistem getirmek amacıyla Kanun Tasarısının hazırlandığını söylemişlerdir.
Komisyonumuz Kanun Tasarısının genel gerekçesi, 3 üncü fıkrasının 4 üncü satırında yer alan “Nitekim kamulaştırma bedelleri dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Türkiye aleyhine açılan davalarda bu nokta ön plana çıkmıştır. Böylece kanunî faiz ve temerrüt faizi sorunu, aynı zamanda bir insan hakları sorunu haline gelmiştir.” cümleleri dışında Komisyonumuzca benimsenmiştir.
Komisyon üyeleri de bu Tasarıyla borçların zamanında ödenmesinin, alacakların zamanında teminini ve anlaşmazlıklar neticesinde oluşan mahkeme yüklerinin azaltılabileceğini ifade etmişlerdir. Bazı üyeler mevcut piyasa faizleri karşısında bu faizlerin bile az olacağını belirtmişlerdir.
Kanun Tasarısının geneli üzerinde görüşmeler tamamlandıktan sonra maddelerine geçilmesi oybirliği ile kabul edilmiştir.
Kanun Tasarısının 3 üncü maddesi uygulamaya açıklık sağlanması açısından yeniden düzenlenmiştir.
Kanun Tasarısının 1, 2, 4 ve 5 inci maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
İş bu raporumuz havalesi gereği Adalet
Komisyonuna gönderilmek üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.
| Başkan | Başkanvekili | ||
| Oktay Vural | Miraç Akdoğan | ||
| İzmir | Malatya | ||
| Sözcü | Kâtip | ||
| Fahrettin Gülener | Cumali Durmuş | ||
| Bursa | Kocaeli | ||
| Üye | Üye | ||
| Mahmut Bozkurt | Ali Rıza Gönül | ||
| Adıyaman | Aydın | ||
| (İmzada bulunamadı) | |||
| Üye | Üye | ||
| İlhan Aytekin | Orhan Şen | ||
| Balıkesir | Bursa | ||
| Üye | Üye | ||
| Hüseyin Karagöz | Abdülsamet Turgut | ||
| Çankırı | Diyarbakır | ||
| Üye | Üye | ||
| Mustafa Geçer | Akif Serin | ||
| Hatay | İçel | ||
| Üye | Üye | ||
| Nevzat Taner | Ahmet Arkan | ||
| Kahramanmaraş | Kocaeli | ||
| Üye | Üye | ||
| Özkan Öksüz | Ali Serdengeçti | ||
| Konya | Manisa | ||
| Üye | Üye | ||
| Eyüp Doğanlar | Mükerrem Levent | ||
| Niğde | Niğde | ||
| Üye | Üye | ||
| Şükrü Ünal | Ahmet Nurettin Aydın | ||
| Osmaniye | Siirt |
SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
KANUNÎ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1. — Kanun Tasarısının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. — Kanun Tasarısının 2 nci maddesi komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. — 3095 Sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1. —3095 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki ilişkilerden doğan faiz alacakları hakkında da yürürlük tarihinden itibaren bu Kanun hükümleri uygulanır.
Ancak, alacaklı ve borçlunun anlaşmaları ile bir ödeme planına bağlanan alacağın faizleri hakkında anlaşma tarihindeki kanun hükümleri uygulanır. Şu kadar ki borçlu ödeme planına uymadığı takdirde alacaklı ödeme planı ile bağlı kalmaksızın bu Kanun hükümlerine göre alacağını tahsil eder.
MADDE 4. — Kanun Tasarısının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 5. — Kanun Tasarısının 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Plan ve Bütçe Komisyonu 8.7.1999
Esas No. : 1/456
Karar No. : 33
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulunca 22.6.1999 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 29.6.1999 tarihinde tali komisyon olarak Komisyonumuz ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, esas komisyon olarak da Adalet Komisyonuna havale edilen “Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 7.7.1999 tarihinde yapmış olduğu 17 nci birleşimde Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk ile Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.
Bilindiği gibi, kanunî faiz ve temerrüt faizi oranlarını değişen sosyo-ekonomik koşullara uydurulabilmesi amacıyla çıkarılan 3095 sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1 inci maddesi ile kanunî faiz oranı “yüzde otuz” olarak belirlenmiş, ayrıca Bakanlar Kuruluna bu oranı yüzde seksenine kadar artırma veya eksiltme yetkisi tanınmıştır. Yine aynı Kanunda sözkonusu faizin aynı zamanda temerrüt faizi olarak da uygulanması, ancak, ticarî işlerde temerrüt faizinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebilmesi hükme bağlanmıştır. Sözkonusu oran daha sonra 1.1.1998’den geçerli olmak üzere Bakanlar Kurulunca yüzde elliye çıkarılmıştır.
Ancak; ülkemizde enflasyonun yüksek oranlarda seyrettiği bilinen bir gerçektir. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren enflasyon oranında aşırı artışlar olmuş, mevduata ve devlet tahvillerine ödenen faizler yükselmiş, Türk Lirası yabancı paralar karşısında değerini yitirmeye devam etmiştir. Bu durum ise zamanla borçluların lehine, alacaklıların aleyhine bir ortam yaratmış, alacaklıların mülkiyet hakkının ihlâline kadar varan durumlar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle alacaklı ve borçlunun çıkarı arasında dengenin sağlanması ve ticarî hayatta güvenin korunması açısından para değerindeki değişiklikleri yakından izleyebilecek esnek bir sistem getirilmesi zorunluluk arzetmektedir.
Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;
— 3095 sayılı Kanunda yüzde otuz olarak belirlenen kanunî faiz ve temerrüt faizi oranının kaldırılarak yerine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranının esas alınmasının,
— Ticarî işlerde ise temerrüt faizine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranının uygulanmasının,
amaçlandığı görülmektedir.
Tasarının tümü üzerinde Komisyonumuzda yapılan görüşmelerde;
—Tasarının amacı açısından olumlu karşılandığı, ancak getirilen düzenlemenin ihtiyaca cevap verip vermeyeceği konusunda tereddütler bulunduğu,
— Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının reeskont oranı yerine toptan eşya fiyatları endeksinin esas alınmasının daha gerçekçi bir yaklaşım olacağı,
şeklindeki görüş ve eleştirileri takiben hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;
— Ülkemizde özellikle kamulaştırmalara yapılan itirazlar sonucunda mahkemelerin iş yükünün arttığı, davayı kazansalar bile elde edilen sonucun vatandaşların mağduriyetini gidermediği, bu nedenle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurulduğu, bu mahkemenin de % 30’luk faiz oranını düşük bularak ülkemiz aleyhine tazminata hükmettiği,
— Kanunî faiz oranının düşük olmasının borçluların borç ödeme ahlâkını olumsuz etkilediği, dolayısıyla alacaklının mülkiyet hakkını zedelediği,
— Kanunlara konulan sabit rakamların enflasyon karşısında ihtiyacı karşılamadığı, bu nedenle Tasarı ile esnek bir formül getirildiği, buna benzer düzenlemelerin başka ülkelerde de bulunduğu,
— Tasarı ile getirilen düzenlemede bahsolunan reeskont oranının bu gün için % 67, avans oranının ise % 80 olduğu,
ifade edilmiştir.
Tümü üzerindeki görüşmeleri müteakip, Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.
Tasarının;
— Çerçeve 1 ve 2 nci maddeleri aynen,
— Çerçeve 3 üncü maddesi ile getirilen Geçici 2 nci madde, daha önce 3095 sayılı Kanunla düzenlenmiş olan Geçici 1 inci maddenin işlevini tamamlaması, ancak sözkonusu hükümlerin uygulanmasına devam edilmesinin Tasarı ile de öngörülmesi nedeniyle aynı maddenin “Geçici Madde 1” olarak yeniden düzenlenmesi suretiyle,
— Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 4 ve 5 inci maddeleri ise aynen
kabul edilmiştir.
Raporumuz esas komisyon olan Adalet
Komisyonuna havale edilmek üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
| Başkan | Başkan V. | |
| Metin Şahin | Mehmet Hanifi Tiryaki | |
| Antalya | Gaziantep | |
| Sözcü | Kâtip | |
| Nihat Gökbulut | Cafer Tufan Yazıcıoğlu | |
| Kırıkkale | Bartın | |
| Üye | Üye | |
| Sait Açba | Abdülkadir Akcan | |
| Afyon | Afyon | |
| (Muhalifim) | ||
| Üye | Üye | |
| Gaffar Yakın | Ali Uzunırmak | |
| Afyon | Aydın | |
| Üye | Üye | |
| Zeki Ergezen | M. Altan Karapaşaoğlu | |
| Bitlis | Bursa | |
| (İmzada bulunamadı) | ||
| Üye | Üye | |
| Recep Önal | Oğuz Tezmen | |
| Bursa | Bursa | |
| Üye | Üye | |
| Süleyman Coşkuner | Hakkı Duran | |
| Burdur | Çankırı | |
| Üye | Üye | |
| Mücahit Himoğlu | Aslan Polat | |
| Erzurum | Erzurum | |
| (İtirazımız kaydiyle) | ||
| Üye | Üye | |
| Aydın Ayaydın | Yılmaz Karakoyunlu | |
| İstanbul | İstanbul | |
| Üye | Üye | |
| Nesrin Nas | Masum Türker | |
| İstanbul | İstanbul | |
| Üye | Üye | |
| Hasan Metin | İlhami Yılmaz | |
| İzmir | Karabük | |
| Üye | Üye | |
| Zeki Ünal | Necdet Tekin | |
| Karaman | Kırklareli | |
| (İmzada bulunamadı) | ||
| Üye | Üye | |
| Ali Gebeş | Mehmet Ali Yavuz | |
| Konya | Konya | |
| Üye | Üye | |
| Ahmet Derin | Süleyman Çelebi | |
| Kütahya | Mardin | |
| (Muhalifim) | ||
| Üye | Üye | |
| Cevat Ayhan | Ş. Ramis Savaş | |
| Sakarya | Sakarya | |
| (Muhalifim) | ||
| Üye | Üye | |
| Tarık Cengiz | Kemal Kabataş | |
| Samsun | Samsun | |
| (İmzada bulunamadı) | ||
| Üye | Üye | |
| Lütfi Ceylan | Hasan Özgöbek | |
| Tokat | Uşak | |
| Üye | ||
| Bekir Gündoğan | ||
| Tunceli | ||
| (İmzada bulunamadı) |
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
KANUNÎ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. — 3095 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Geçici Madde 1. — Bu Kanunun yürürlüğünden önceki ilişkilerden doğan faiz alacakları hakkında da yürürlük tarihinden itibaren bu Kanun hükümleri uygulanır.
Ancak, alacaklı ve borçlunun anlaşmaları ile bir ödeme planına bağlanan alacağın faizleri hakkında anlaşma tarihindeki kanun hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, borçlu ödeme planına uymadığı takdirde alacaklı ödeme planı ile bağlı kalmaksızın bu Kanun hükümlerine göre alacağını tahsil eder.”
MADDE 4. — Tasarının yürürlüğe ilişkin 4 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 5. — Tasarının yürütmeye ilişkin 5 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.
Adalet Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Adalet Komisyonu 30.7.1999
Esas No. : 1/456
Karar No. : 7
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, Adalet Bakanı Sayın Prof. Dr. Hikmet Sami Türk’ün ve Bakanlık temsilcilerinin de katılmalarıyla Komisyonumuzun 29.7.1999 tarihli 6 ncı birleşiminde, tali komisyonlar olan Plan ve Bütçe ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonlarının raporları da dikkate alınarak incelenip görüşülmüş, gerekçesi uygun görülerek maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.
Tasarının çerçeve 1 inci maddesi ile değiştirilmesi öngörülen 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki “fazla” kelimesi 2 nci maddeye paralel olarak “çok” şeklinde değiştirilmiştir.
Tasarının çerçeve 2 nci maddesiyle 3095 sayılı Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fıkrasının değiştirilmesi öngörülmektedir. Madde bütünlüğünün tereddüte yer açmayacak şekilde sağlanması ve fıkralar arasındaki düzenleme birliğinin korunması amacıyla maddenin tamamı üç fıkra olarak düzenlenmiş ve çerçeve 2 nci madde bu düzenlemeye uygun olarak düzeltilmiştir.
Tasarının çerçeve 3 üncü maddesi ile 3095 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen geçici 2 nci madde yeni kanun hükümlerinin, kanunun yürürlüğünden önceki ilişkilerinden doğan faiz alacaklarına uygulanmasını sağlamak amacıyla iki fıkra halinde yeniden düzenlenmiş ve geçici 1 inci madde olarak kabul edilmiştir.
Tasarının, yürürlük ve yürütmeye ilişkin 4 ve 5 inci maddeleri aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere saygı ile arz olunur.
| Başkan | Başkanvekili | ||
| Emin Karaa | Turhan Tayan | ||
| Kütahya | Bursa | ||
| Sözcü | Kâtip | ||
| Mehmet Nacar | Mustafa İlimen | ||
| Kilis | Edirne | ||
| (Toplantıya katılmadı) | |||
| Üye | Üye | ||
| Adnan Fatih Özdemir | Dengir Mir Mehmet Fırat | ||
| Adana | Adıyaman | ||
| Üye | Üye | ||
| Ramazan Toprak | Aydın Gökmen | ||
| Aksaray | Balıkesir | ||
| Üye | Üye | ||
| Ali Arabacı | Yasin Hatiboğlu | ||
| Bursa | Çorum | ||
| Üye | Üye | ||
| Beyhan Aslan | Mustafa Kemal Aykurt | ||
| Denizli | Denizli | ||
| (İmzada bulunamadı) | (Toplantıya katılmadı) | ||
| Üye | Üye | ||
| Mehmet Sadri Yıldırım | Süleyman Turan Çirkin | ||
| Eskişehir | Hatay | ||
| (Toplantıya katılmadı) | |||
| Üye | Üye | ||
| İsmail Aydınlı | A. Nazlı Ilıcak | ||
| İstanbul | İstanbul | ||
| Üye | Üye | ||
| Nazire Karakuş | Edip Özbaş | ||
| İstanbul | Kahramanmaraş | ||
| Üye | Üye | ||
| Sevgi Esen | Cemal Özbilen | ||
| Kayseri | Kırklareli | ||
| Üye | Üye | ||
| İsmail Çevik | Yekta Açıkgöz | ||
| Nevşehir | Samsun | ||
| Üye | Üye | ||
| YaşarTopçu | Yahya Akman | ||
| Sinop | Şanlıurfa | ||
| (Toplantıya katılmadı) | |||
| Üye | |||
| Kamer Genç | |||
| Tunceli | |||
| (Kanunu iptal eden Anayasa Mahkemesi kararının | |||
| gerekçesi belli olmadan yapılan bu değişikliğe karşıyım) |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
KANUNÎ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPIL-
MASI HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1. — 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 1. – Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme, yıllık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılır. Söz konusu reeskont oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından 5 puan veya daha fazla farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.”
MADDE 2. — 3095 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının
önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı,
yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticarî
işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Sözkonusu avans faiz
oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz
oranından 5 puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran
geçerli olur.”
ADALET KOMİSYONUNUN KABUL
ETTİĞİ METİN
KANUNÎ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPIL-
MASI HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1.— 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 1. – Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme, yıllık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılır. Söz konusu reeskont oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından 5 puan veya daha çok farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.”
MADDE 2. — 3095 sayılı Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 2. — Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticarî işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Sözkonusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından 5 puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdî faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdî faiz miktarından az olamaz.”
MADDE 3. — 3095 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 2. — Geçici 1 inci madde, bu Kanunun yürürlüğünden önceki ilişkilerden doğan faiz alacakları hakkında da uygulanır.”
MADDE 4. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE 3. — 3095 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 1. — Bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki ilişkilerden doğan faiz alacakları hakkında da yürülük tarihinden itibaren bu Kanun hükümleri uygulanır.
Ancak, alacaklı ve borçlunun anlaşmaları ile bir ödeme planına bağlanan alacağın faizleri hakkında anlaşma tarihindeki kanun hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, borçlu ödeme planına uymadığı tardirde alacaklı ödeme planı ile bağlı kalmaksızın bu Kanun hükümlerine göre alacağını tahsil eder.”
MADDE 4. — Bu Kanun yayımı tarihinden yürürlüğe girer.
MADDE 5. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
| Mesut Yılmaz | |||
| Başbakan | |||
| Devlet Bak. ve Başb. Yrd. | Millî Sav. Bak. ve Başb. Yrd. | Devlet Bakanı | |
| B. Ecevit | İ. Sezgin | G. Taner | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | |
| H. Özkan | Y. Seçkiner | I. Saygın | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | |
| Prof. Dr. H. S. Türk | Prof. Dr. S. Yıldırım | R. Serdaroğlu | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | |
| M. Gürdere | Prof. Dr. Ş. Gürel | Prof. Dr. A. Andican | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | |
| Prof. Dr. I. Çelebi | M. Yılmaz | Y. Aktuna | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | |
| B. Kara | C. Kavak | R. K. Yücelen | |
| Devlet Bakanı | Devlet Bakanı | Adalet Bakanı | |
| H. Gemici | M. Batallı | H. Denizkurdu | |
| İçişleri Bakanı | Dışişleri Bakanı | Maliye Bakanı | |
| K. Aktaş | İ. Cem | Z. Temizel | |
| Millî Eğitim Bakanı | Bayındırlık ve İskân Bakanı | Sağlık Bakanı | |
| H. Uluğbay | Y. Topçu | H. İ. Özsoy | |
| Ulaştırma Bakanı | Tarım ve Köyişleri Bakanı | Çalışma ve Sos. Güv. Bak. V. | |
| A. A. Denizolgun | M. Taşar | Z. Temizel | |
| Sanayi ve Ticaret Bakanı | Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı | Kültür Bakanı | |
| Y. Erez | M. C. Ersümer | İ. Talay | |
| Turizm Bakanı | Orman Bakanı | Çevre Bakanı | |
| İ. Gürdal | E. Taranoğlu | Dr. İ. Aykut |
SIRA SAYISI 116 NIN SONU