T.C.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Bülent Ecevit

T.C.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Prof. Dr. Necmettin Erbakan

GEREKÇE

27-28 Kasım 1994 tarihlerinde Karaçi’de yapılan Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı Ülkeleri Gümrük Teşkilâtları Başkanları birinci toplantısında gözden geçirilen ve 7-11 Ocak 1995 tarihlerinde Tahran’da yapılan Bölgesel Planlama Konseyi ve 21-23 Ocak 1995 tarihlerinde Aşkabat’da yapılan Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı Bakanlar Konseyi toplantısında kabul edilen Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı Transit Ticaret Anlaşması İslamabad’da yapılan 3. Zirve sırasında 15 Mart 1995 tarihinde Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan, Türkiye ve Türkmenistan tarafından imzalanmıştır.

6 Bölüm ve 15 maddeden oluşan Transit Ticaret Anlaşmasının amacı, üye ülkeler arasında ticaretin ve transit taşımacılığının geliştirilmesi, gümrük formalitelerinin azaltılması ve uyumlaştırılması ve sınır geçişlerinin kolaylaştırılmasıdır. Anlaşma, ticarî eşyanın çıkış gümrük idaresi ile varış gümrük idaresi arasındaki ve diğer üye ülke ve/veya ülkelerin gümrük yetki sahalarından geçişte ticarî eşya taşımacılığını kapsamaktadır. Anlaşma hükümleri karayolu araçları, demiryolu vagonları, gemi, uçak veya bunların birkaçıyla taşınan eşya için uygulanır.

Sözkonusu Anlaşmayla, transit ticaretin gelişimini izlemek üzere Anlaşmaya taraf olan her üye ülkeden birer temsilcinin katılımıyla bir Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı Transit Ticaret Komitesi oluşturulmuştur. Bu Komite Anlaşmanın işleyişinin izlenmesinden ve uygulamadan doğabilecek anlaşmazlıkların çözümünden sorumludur. Yılda en az bir kez, gerek görüldüğü durumlarda da daha sık toplanması hükme bağlanmıştır.

Üçten fazla üye ülkenin onayını müteakip yürürlüğe girmesi sözkonusu olan Transit Ticaret Anlaşması, İran, Kazakistan, Pakistan, Tacikistan ve Türkmenistan tarafından onaylanarak 1997 yılı Aralık ayında yürürlüğe girmiştir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

“Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO) Transit Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı (1/295)”, Dışişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı temsilcilerinin katıldığı komisyonumuzun 28.6.1999 tarihli saat 10.30’da yaptığı toplantıda görüşülmeye başlanıldı.

Kanun Tasarısının Genel Gerekçesi okundu. Hükümet temsilcilerinin verdiği bilgiler dinlenildi. Komisyon üyelerinin değerlendirmeleri alındı. Tasarının maddelerine geçilmesi oybirliği ile kabul edildi.

Yapılan müzakereler ve oylama sonucunda, Kanun Tasarısının 1, 2 ve 3 üncü maddeleri Komisyonumuzca uygun bulunarak aynen kabul edilmiştir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO) Transit Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 1 Temmuz 1999 tarihli 3 üncü Birleşiminde Dışişleri Bakanlığı Temsilcileri ile Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Devlet Planlama Teşkilâtı yetkililerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.

Üye ülkeler arasında ticaretin ve transit taşımacılığın geliştirilmesini, gümrük formalitelerinin azaltılmasını ve sınır geçişlerinin kolaylaştırılmasını amaçlayan Anlaşma Komisyonumuzca benimsenmiş ve Tasarı kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

MADDE 1. – 15 Mart 1995 tarihinde İslamabad’da yapılan Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO) Üçüncü Zirvesi’nde imzalanan “Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO) Transit Ticaret Anlaşması”nın onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. —Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. —Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN

MADDE 1. — Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. —Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLÂTI (ECO)

TRANSİT TİCARET ANLAŞMASI

Ekonomik İşbirliği Teşkilâtına üye ülkeler

Üye ülkeler arasındaki ticareti kolaylaştırmayı arzu ederek,

Üye ülkeler arasındaki Transit Ticaretin geliştirilmesinin esas olduğunu dikkate alarak,

İzmir Anlaşmasının hedeflerine ulaşmak için özellikle sınır geçiş noktalarında, deniz limanlarında ve havaalanlarında, bölgesel ticaret alanındaki gümrük uygulamaları da dahil olmak üzere bir örnek, basitleştirilmiş ve armonize idarî formalitelerin lüzumlu olduğu konusunda hemfikir olarak,

bu Anlaşmayı akdetmişlerdir.

BÖLÜM 1

GENEL

(a) Başlık

Madde I

Bu Anlaşma “Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı (ECO) Transit Ticaret Anlaşması” olarak anılacaktır.

(b) Tanım

Madde II

(i) “Üye Ülke tabiri Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı’na (ECO) üye bir ülke anlamına gelir.”

(ii) “Sekreterya”, Ekonomik İşbirliği Teşkilâtı Sekreteryası anlamına gelir.

(iii) “İmzacı Üye Ülke” bu Anlaşmayı imzalayan ve kabul eden bir Üye Ülke anlamına gelir.

(v) “Eşya” tabiri, sadece ticarî eşyanın sevki anlamına gelir ve yolcuların şahsi eşyasını kapsamaz.

(vi) “Kefil Kuruluş”, bu Anlaşma prosedürlerini kullanan kişilerin kefili olarak hareket edecek imzacı Üye Ülkelerin gümrük yetkililerince uygun bulunan kuruluş anlamına gelir.

(vii) “İthal veya ihraç vergi ve resimleri” millî veya diğer şekilde olup olmadığına bakılmaksızın eşyanın ithali, ihracı veya taşınması ile ilgili olarak tahsil edilen gümrük resimleri ve diğer tüm resimler, ücretler ve diğer masraflar anlamına gelir. Fakat bu ithal vergi ve resimleri verilen hizmetler nedeniyle tahsil edilen ücretler ve masrafları kapsamaz.

(viii) “Demiryolu Vagonu” eşyanın taşınması için tasarlanmış herhangi bir demiryolu vagonu anlamına gelir.

(ix) “Karayolu Vasıtası” eşyayı taşımak için ona birleştirilmiş şekilde tasarlanmış herhangi bir treyler veya yarı treyler de dahil olmak üzere güçle çekilen karayolu aracı anlamına gelir.

(c) Amaç

Madde III

Bu Anlaşmanın amacı, taşınan eşyanın diğer üye ülke veya ülkeler güzergâhından geçmesi zorunlu olduğunda, iki üye ülke arasındaki ticareti kolaylaştırmaktır.

(d) Kapsam

Madde IV

Bu Anlaşma bir üye ülkenin çıkış gümrük idaresi ile diğer bir üye ülkenin varış gümrük idaresi arasındaki, arada yeniden yükleme olsun olmasın, bir veya daha fazla sınır geçişlerinde diğer üye ülke ve/veya ülkelerin gümrük yetki sahalarından geçerken eşyanın taşımacılığında uygulanır.

Madde V

Bu anlaşma hükümleri, karayolu araçları, demiryolu vagonları, gemiler, uçak veya bunların birkaçıyla taşınan eşya için uygulanır.

BÖLÜM 2

PRENSİPLER

Madde VI

Bu Anlaşmaya göre taşınan eşya herhangi bir üye ülkenin hükümranlık sahasında transit haldeyken ithal ve ihraç vergi ve resimlerinin ödenmesine veya teminata bağlanmasına tabi değildir. Kefil kuruluş bu Madde ile ilgili olarak herhangi bir aykırılığın tespit edildiği ülkenin gümrük kanunları ve yönetmeliklerine göre ödenmesi gereken ithal veya ihraç vergi ve resimlerini gecikme faizi ile birlikte ödemeyi taahhüt eder.

Madde VII

a) Genel bir kural olarak bu Anlaşmaya göre taşınan eşya güzergâhtaki gümrüklerden geçerken muayeneye tabi değildir. Ancak istisnai durumlarda gümrük yetkilileri sadece yolsuzluklardan şüphelendiği anda suiistimali önlemek için eşyayı muayene edebilir.

b) Bu Anlaşmayla sağlanan kolaylıklardan faydalanmak için eşya ya gemiler ya da uçaklar veya mühürlenmiş karayolu vasıtaları, konteynerler, demiryolu vagonları yahut bunların bir kaçıyla taşınmalı ve kefil kuruluşça belirlenen düzenlemelere göre mühürlenmelidir.

Madde VIII

Anlaşmanın VII nci Maddesi, mühürlenmiş konteynerler veya vagonlarla taşınamayan ağır ve hacimli eşyaya, kefil kuruluşun bu manada bir sertifika düzenlemesi şartıyla uygulanmayabilir.

Madde IX

a) Bu Anlaşma hükümleri din, kamu ahlakı, kamu güvenliği, hijyen veya kamu sağlığı ya da çevresel, veterinerlik veya bitki patolojisi sebeplerinden ötürü ulusal düzenlemelere göre konulmuş kısıtlamalar ile kontrollerin uygulanmasını engellemez.

b) Bu Anlaşma, imzacı üye ülkelerin ya tek taraflı hükümler yoluyla ya da ikili veya çok taraflı anlaşmalardan ötürü sağladıkları veya sağlamayı istedikleri ilave kolaylıkların uygulanmasını, bu tür kolaylıklar bu Anlaşma hükümlerinin uygulanmasını engellemediği sürece, önlemez.

BÖLÜM 3

OPERASYONLAR

Madde X

a)Bu Anlaşmayla sağlanan kolaylıklardan faydalanmak için çıkış gümrük idaresi veya ilgili idare, kullanılan taşıma araçları ve takip edilecek muhtemel güzergâh ile birlikte eşyanın niteliği ve miktarını belirten bir sertifika düzenler.

b) Güzergâh üzerindeki üye ülkelerin gümrük idareleri veya diğer ilgili idareler bu sertifikanın geçerliliğini kabul ederler.

Madde XI

Güzergâh üzerindeki üye ülke/ülkelerin ilgili yetkilileri, yetkileri yoluyla, bu Anlaşmaya göre taşınan eşyanın nakliyatına kendi kuralları ve düzenlemelerine uygun olarak bütün kolaylıkları sağlar ve gerektiğinde eşyanın aktarma edilmesini kolaylaştırır.

BÖLÜM 4

İZLEME

Madde XII

a)Bu Anlaşmaya göre yapılacak transit ticaretin gelişimini izlemek üzere her imzacı üye ülkenin birer temsilcisinden oluşan bir ECO Transit Ticaret Komitesi oluşturulacaktır.

b) Yukarıdaki (a)bendinde bahsedilen bu Komite, bu Anlaşmanın işleyişini izlemekten başka, Anlaşmanın uygulanmasına yönelik işlemleri, bu Anlaşma esaslarına göre prosedürler hazırlar. Komite, bu Anlaşmanın uygulanmasından doğacak anlaşmazlıkları da çözer.

BÖLÜM 5

DEĞİŞİKLİKLER

Madde XIII

Bakanlar Konseyinin onayına tabi olacak bu Anlaşmada yapılacak değişiklikler XII nci Maddenin (a) bendine göre kurulacak olan Komite tarafından veya herhangi bir üye ülke tarafından teklif edilebilir.

BÖLÜM 6

ONAY VE UYGULAMA

Madde XIV

a)Her bir imzacı üye ülke bu Anlaşmayı kendi kurallarına ve anayasal uygulamalarına göre onaylar ve Sekreteryaya bu konuda bilgi verir.

b) Bu Anlaşma, üçten fazla üye devletin imzalamasını, onaylamasını ve ECO Sekreteryasına onay belgelerini vermesini izleyen altmışıncı günde yürürlüğe girer.

c) Yürürlüğe girmesinden sonra bu Anlaşmayı herhangi bir üye ülkenin kabul etmesi durumunda, bu Anlaşma kabul eden ülke açısından kabul veya onay belgelerinin ECO Sekreteryasına verilmesini müteakip yürürlüğe girer.

Madde XV

Aşağıda imzası bulunan tam yetkili şahısların huzurunda bu anlaşma, ECO Sekreteryası tarafından her üye ülkeye onaylı nüshası gönderilmek üzere, ECO Sekreteryasında kalacak olan iki ingilizce nüshası 15 Mart 1995 tarihinde imzalanmıştır.

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ADINA

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ ADINA

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ ADINA

KIRGIZ CUMHURİYETİ ADINA

PAKİSTAN İSLAM CUMHURİYETİ ADINA

TACİKİSTAN CUMHURİYETİ ADINA

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADINA

TÜRKMENİSTAN CUMHURİYETİ ADINA