T.B.M.M. (S. Sayısı : 157)
Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu Tasarısı ve Plan ve
Bütçe Komisyonu Raporu (1/523)
T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü 23.8.1999 Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-1510/4114
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 22.8.1999 tarihinde kararlaştırılan “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Bülent Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Bilindiği gibi, merkezi Kocaeli olan ve bu ilin çevresindeki geniş bir alanda büyük bir tahribata yol açan deprem felaketi sonucunda, bölgede büyük can ve mal kaybı meydana gelmiştir.
Bu büyük doğal afet nedeniyle başta ihale, imar, kültür ve tabiat varlıklarının korunması, müteahhitlik ve sivil savunma konuları olmak üzere bazı konularda yürürlükteki kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde ivedilikle değişiklik yapılması ve bu konularda yeni düzenlemelere gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Meydana gelen büyük kayıpların telafi edilmesi, deprem bölgesinde normal hayata dönülebilmesi, hasar ve tahribatın giderilmesi amacıyla, bazı kanunlarda ivedi olarak değişiklik yapılmasında ve bölgedeki hizmetlerin bir merkezden eşgüdümlü olarak yürütülmesinde zorunluluk vardır.
Diğer yandan, doğal afetlere karşı alınacak önlemler ve doğal afetlerin oluşturduğu yıkımın daha az zararla atlatılması için ülke çapında geçerli olacak düzenlemelerin de yapılması gerekmektedir.
Bu suretle, bir yandan deprem bölgesindeki hasar ve tahribatın giderilmesi, bölgede normal hayata dönülmesi ve bölge ekonomisinin düzeltilmesi, diğer yandan da daha uzun vadeli ve ülke çapında geçerli önlemlerin alınması için ihtiyaç duyulan yasal tedbirlerin vakit kaybedilmeden alınması amaçlanmaktadır.
Sözkonusu ihtiyaçları karşılamak üzere kanun hükmünde kararnameler çıkarılması amacıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. — Kanunun amacı, doğal afetlere karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi ve bu afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi için ivedi ve zorunlu hallere münhasır olmak üzere Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararnameler çıkarma yetkisi vermek şeklinde açıklanmaktadır.
Madde 2. — Kanunun kapsamına giren konular; imar, ihale, müteahhitlik hizmetleri, kültür ve tabiat varlıklarını koruma, doğal afetler, sivil savunma konuları ile ekonomik konularda yapılacak düzenlemeler, fon kurulması, teşkilât kanunlarında yapılacak değişiklikler ile çeşitli kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde doğal afetlerle ilgili olarak gerçekleştirilecek değişiklikler biçiminde belirtilmektedir.
Madde 3. — Kanun hükmünde kararnamelerin hazırlanması sırasında gözönünde bulundurulacak ilkeler belirlenmekte ve Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak, düzenlemenin ancak ivedi ve zorunlu hallere münhasır olması gerektiği hükme bağlanmaktadır.
Madde 4. — Bu maddede, Bakanlar Kuruluna verilen kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerli olduğu belirtilmekte ve yetki süresi içinde Bakanlar Kurulunun birden fazla kanun hükmünde kararname çıkarabileceği hükme bağlanmaktadır.
Madde 5. — Yürürlük maddesidir.
Madde 6. — Yürütme maddesidir.
Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu 26.8.1999 Esas No. : 1/523 Karar No. : 52
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulunca 23.8.1999 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça aynı tarihte Komisyonumuza havale edilen “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu Tasarısı”, Komisyonumuzun 25.8.1999 tarihinde yapmış olduğu 31 inci birleşimde, hükümeti temsilen Bayındırlık ve İskân Bakanı Koray Aydın ve Devlet Bakanı Fikret Ünlü ile Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı ve Hazine Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılımıyla incelenip görüşülmüştür.
Bilindiği gibi, Marmara Bölgesinde meydana gelen ve başta Kocaeli İli ile diğer komşu illeri de önemli ölçüde etkileyen deprem felaketi, sözkonusu bölgede büyük can ve mal kaybına yol açmıştır. Meydana gelen kayıpların giderilebilmesi ve deprem bölgesinde bir an önce normal hayata dönülebilmesi için başta ihale, imar, kültür ve tabiat varlıklarının korunması müteahhitlik ve sivil savunma konularında olmak üzere yürürlükteki mevzuatta ivedi değişiklikler yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Diğer yandan, doğal afetlere karşı alınacak önlemlere ve bunlardan doğacak zararların telafisine ilişkin olarak, ülke genelinde geçerli olacak düzenlemelere de ihtiyaç duyulmaktadır.
Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde; deprem bölgesindeki tahribatın giderilmesi, bölgede normal hayata dönülmesi ve bölge ekonomisinin düzeltilmesinin yanında, uzun vadeli ve ülke çapında geçerli önlemlerin alınması için ihtiyaç duyulan yasal tedbirlerin vakit kaybedilmeden hayata geçirilebilmesini teminen Bakanlar Kuruluna, üç ay süre ile birden fazla kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Komisyonumuzda Tasarının tümü üzerinde yapılan görüşmelerde;
– Deprem felaketinin sadece Marmara Bölgesini değil ülkemizin diğer yörelerini de önemli ölçüde etkilediği, ülkemiz ekonomisinin ve malî yapısının dengelerini alt üst ettiği,
– Kamu kurum ve kuruluşlarının mevcut yetki ve imkânlarını yeterince kullanmadığı, afet bölgesindeki kurtarma çalışmalarında da koordinasyon eksikliğinin açıkça ortaya çıktığı,
– Kriz masalarının iyi niyetli çabalarına rağmen yeterli olmadığı, bu tür olaylar için etkin bir planlama ve müdahale kurumu bulunmadığı,
– Deprem bölgesinde meydana gelen düzensizliğin yetki eksikliğinden değil, yetkilerin değişik kuruluşlara dağıtılmasından ve bu kuruluşların yeterince eşgüdüm sağlayamamalarından kaynaklandığı,
– Bugüne kadar süre gelen ihmallerin ve gerekli önlemlerin alınmamasının felaketin boyutlarını artırdığı,
– Deprem bölgesinin genişliği sebebiyle kurtarma çalışmalarında süratin ve koordinasyonun sağlanamadığı, birden fazla ilin depreme maruz kalması nedeniyle iller arası yardımlaşma yollarının tıkandığı,
– Uğranılan felaketin boyutlarının tespit edilerek, kurtarma çalışmalarındaki eksiklik ve aksaklıklar ile karşılanması gereken ihtiyaçlar konusunda komisyon üyelerinin bilgilendirilmesinde fayda görüldüğü,
– Getirilen düzenlemenin, merkezi idarenin yetki ve sorumluluklarının artırılmasına yönelik olduğu, oysa sorunların bu şekilde çözülemeyeceği, sadece yetki kanunlarının çıkarılmasının yeterli olmayacağı, sağlıklı bir teşkilânmanın da gerçekleştirilmesi gerektiği, bu tür sorunlarda yerel yönetimlerin meseleye daha çabuk müdahalede bulunabileceği,
– Depremde meydana gelebilecek hasarın en aza indirilebilmesi için binaların inşaatı safhasında kurallara titizlikle uyulması ve denetime önem verilmesi gerektiği, inşaat işlerinde ehil insanların çalıştırılmasının şart olduğu, bu konuya ilişkin yasal düzenlemelerin bir an önce yapılması gerektiği,
Şeklindeki görüş ve önerileri takiben hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;
– Deprem felaketinin son derece geniş bir bölgede meydana gelmiş olmasının çalışmaları aksattığı, deprem nedeniyle meydana gelen felaketin ciddî boyutlara ulaştığı,
– Meydana gelen hasarın giderilebilmesi ve kayıpların en kısa zamanda telafi edilebilmesi için mevzuat değişikliğine ihtiyaç duyulduğu, bu nedenle sözkonusu Kanun Tasarısının hazırlandığı,
İfade edilmiştir.
Tasarının tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasını müteakip, Tasarı ve gerekçesi komisyonumuzca da benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.
Tasarının;
- 1 inci maddesi müşavirlik hizmetleri, mevcut fonların işleyişi, bağış ve yardımların etkin kullanımı, zararların karşılanmasına yönelik sigorta sisteminin oluşturulması konusunda düzenlemeler yapılmasına imkân verecek şekilde yeniden düzenlemek suretiyle,
- 2 nci maddesi, 1 inci maddede yapılan değişikliğe paralel olarak yeniden düzenlenmek suretiyle,
- 3 üncü maddesinin (f) bendi, maksadın daha iyi ifade edilebilmesi amacıyla redaksiyona tabi tutulmak suretiyle,
- 4 üncü maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin ve 5 ve 6 ncı maddeleri ise aynen,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
| Başkan | Başkanvekili | ||
| Metin Şahin | Mehmet Hanifi Tiryaki | ||
| Antalya | Gaziantep | ||
| Sözcü | Kâtip | ||
| Nihat Gökbulut | Cafer Tufan Yazıcıoğlu | ||
| Kırıkkale | Bartın | ||
| Üye | Üye | ||
| Sait Açba | Abdülkadir Akcan | ||
| Afyon | Afyon | ||
| (Muhalefet şerhi eklidir) | |||
| Üye | Üye | ||
| Gaffar Yakın | Ali Uzunırmak | ||
| Afyon | Aydın | ||
| Üye | Üye | ||
| Zeki Ergezen | M. Altan Karapaşaoğlu | ||
| Bitlis | Bursa | ||
| (Muhalefet şerhi eklidir) | (Muhalefet şerhi eklidir) | ||
| Üye | Üye | ||
| Oğuz Tezmen | Süleyman Coşkuner | ||
| Bursa | Burdur | ||
| Üye | Üye | ||
| Hakkı Duran | Mücahit Himoğlu | ||
| Çankırı | Erzurum | ||
| Üye | Üye | ||
| Aslan Polat | Ramazan Gül | ||
| Erzurum | Isparta | ||
| Üye | Üye | ||
| Ali Er | Celal Adan | ||
| İçel | İstanbul | ||
| Üye | Üye | ||
| Aydın Ayaydın | Ali Coşkun | ||
| İstanbul | İstanbul | ||
| (İmzada bulunamadı) | |||
| Üye | Üye | ||
| YılmazKarakoyunlu | Nesrin Nas | ||
| İstanbul | İstanbul | ||
| Üye | Üye | ||
| Masum Türker | Hasan Metin | ||
| İstanbul | İzmir | ||
| Üye | Üye | ||
| İlhami Yılmaz | Zeki Ünal | ||
| Karabük | Karaman | ||
| (Muhalefet şerhi eklidir) | |||
| Üye | Üye | ||
| Necdet Tekin | Ali Gebeş | ||
| Kırklareli | Konya | ||
| Üye | Üye | ||
| Mehmet Ali Yavuz | Ahmet Derin | ||
| Konya | Kütahya | ||
| (Muhalefet şerhi eklidir) | |||
| Üye | Üye | ||
| Süleyman Çelebi | Veysi Şahin | ||
| Mardin | Mardin | ||
| (İmzada bulunamadı) | |||
| Üye | Üye | ||
| Cevat Ayhan | Tarık Cengiz | ||
| Sakarya | Samsun | ||
| (Muhalefet şerhi eklidir) | |||
| Üye | Üye | ||
| Kemal Kabataş | Lütfi Ceylan | ||
| Samsun | Tokat | ||
| Üye | Üye | ||
| Hasan Özgöbek | Bekir Gündoğan | ||
| Uşak | Tunceli |
MUHALEFET ŞERHİ
“Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanun Tasarısı”nın 1 ve 2 nci maddelerinde Bakanlar Kurulunca “Fon Kurulması” ile ilgili düzenlemenin, Türk Malî Sistemindeki mevcut fonlar dikkate alındığında ve Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde “Afetler Fonu”nun mevcut olması dikkate alındığında yeni bir fon kurulması gereksizdir.
Ayrıca “İlkeler” başlığı altındaki
3 üncü maddenin (f) fıkrasında ifade edilen “hukukî ihtilafların” çözümüne
dair işlemlerin hızlandırılması ile ilgili yetki yasasının hangi hukukî
durumu kapsadığı meçhul olduğundan işbu muhalefet şerhi düzenlenip, imzalanmıştır.
| Zeki Ergezen | Sait Açba | Zeki Önal | |
| Bitlis | Afyon | Karaman | |
| Ahmet Derin | Aslan Polat | M. Altan Karapaşaoğlu | |
| Kütahya | Erzurum | Bursa | |
| Cevat Ayhan | |||
| Sakarya |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNU
TASARISI
Amaç
MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; doğal
afetlere karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi, bu afetler nedeniyle doğan
zararların giderilmesi, yeni yerleşim alanlarının kurulması, ihale, imar,
müteahhitlik, sivil savunma ve ekonomik konulara ilişkin düzenlemeler yapılması
ve gerektiğinde ilave fon kurulması amacıyla ivedi ve zorunlu hallere münhasır
olmak üzere Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi
vermektir.
Kapsam
MADDE 2. — Bu Kanuna göre çıkarılacak
kanun hükmünde kararnameler; imar, ihale, müteahhitlik hizmetleri, kültür
ve tabiat varlıklarını koruma, doğal afetler, sivil savunma ve ekonomik
konularda yapılacak düzenlemeleri, fon kurulmasını ve teşkilât kanunlarında
yapılacak değişiklikler ile çeşitli kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde
doğal afetlerle ilgili değişiklikleri kapsar.
İlkeler
MADDE 3. —Bakanlar Kurulu ivedi ve zorunlu hallere münhasır olmak kaydıyla, 1 inci madde ile verilen yetkiyi kullanırken;
a) Doğal afetlere maruz kalan yerlerde normal yaşamın devamını sağlayacak hizmetlerin verimli, etkin ve hızlı bir biçimde yürütülmesini,
b)Doğal afet bölgesindeki hasar ve tahribatın bir an önce giderilmesini,
c) Doğal afet bölgesindeki hizmetlerin yürütülmesinde ilgili kuruluşlar arasında eşgüdümün sağlanmasını,
d) Ülke çapında depreme dayanıklı çağdaş bir yapılaşmanın sağlanmasını,
e) Doğal afet meydana gelen bölgelerin ekonomisinde dengelerin ve güven ortamının sağlanmasını, istikrarın gerçekleştirilmesini ve hızlı kalkınma için gerekli tedbirlerin alınarak verimin yükseltilmesini,
f) Doğal afet bölgelerinde oluşan hukukî ihtilafların çözümüne dair işlemlerin hızlandırılmasını,
Gözönünde bulundurur.
Yetki süresi
MADDE 4. — Bu Kanunla Bakanlar Kuruluna verilen yetki, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerlidir. Bu süre içinde Bakanlar Kurulu birden fazla kanun hükmünde kararname çıkarabilir.
MADDE 5. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6. — Bu Kanun Hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNU
TASARISI
Amaç
MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; doğal afetlere karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi, bu afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi, yeni yerleşim alanlarının kurulması, imar, ihale, müteahhitlik, müşavirlik hizmetleri ile kültür ve tabiat varlıklarını koruma, sivil savunma, mevcut fonların işleyişi ve gerektiğinde ilave fon kurulması, her türlü bağış ve yardımların etkin kullanımı, ekonomik konularda düzenleme, doğal afetler sonucunda doğacak zararların karşılanmasına yönelik bir sigorta sisteminin oluşturulması ve teşkilât kanunlarında yapılacak değişiklikler ile ivedi ve zorunlu hallere münhasır olmak üzere Bakanlar Kuruluna Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi vermektir.
Kapsam
MADDE 2. —Bu Kanuna göre çıkarlacak Kanun Hükmünde Kararnameler; imar, ihale, müteahhitlik, müşavirlik hizmetleri ile kültür ve tabiat varlıklarını koruma, doğal afetler, sivil savunma, mevcut fonların işleyişi ve her türlü bağış ve yardımların etkin kullanımı ve gerektiğinde ilave fon kurulması ekonomik konularda yapılacak düzenlemeleri, doğal afetler sonucunda doğacak zararların karşılanmasına yönelik bir sigorta sisteminin oluşturulmasını ve teşkilât kanunlarında yapılacak değişiklikler ile çeşitli kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde doğal afetlerle ilgili değişiklikleri kapsar.
İlkeler
MADDE 3. —Bakanlar Kurulu ivedi ve zorunlu hallere münhasır olmak kaydıyla, 1 inci madde ile verilen yetkiyi kullanırken;
a) Doğal afetlere maruz kalan yerlerde normal yaşamın devamını sağlayacak hizmetlerin verimli, etkin ve hızlı bir biçimde yürütülmesini,
b) Doğal afet bölgesindeki hasar ve tahribatın bir an önce giderilmesini,
c) Doğal afet bölgesindeki hizmetlerin yürütülmesinde ilgili kuruluşlar arasında eşgüdümün sağlanmasını,
d) Ülke çapında depreme dayanıklı çağdaş bir yapılaşmanın sağlanmasını,
e) Doğal afet meydana gelen bölgelerin ekonomisinde dengelerin ve güven ortamının sağlanmasını, istikrarın gerçekleştirilmesini ve hızlı kalkınma için gerekli tedbirlerin alınarak verimin yükseltilmesini,
f) Doğal afet bölgelerinde afetten kaynaklanan hukukî ihtilafların çözümüne dair işlemlerin hızlandırılmasını,
Gözönünde bulundurur.
Yetki süresi
MADDE 4. — Tasarının 4 üncü maddesi
aynen kabul edilmiştir.
MADDE 5. — Tasarının 5 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 6. —Tasarının 6 ncı maddesi aynen
kabul edilmiştir.
| Bülent Ecevit | ||||
| Başbakan | ||||
| Dev. Bak. ve Başb. Yrd. | Devlet Bak. ve Başb. Yrd. | En. ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd. | ||
| D. Bahçeli | H. H. Özkan | M. C. Ersümer | ||
| Devlet Bakanı | DevletBakanı | DevletBakanı | ||
| R. Önal | Prof. Dr. T. Toskay | M. Keçeciler | ||
| DevletBakanı | DevletBakanı | DevletBakanı | ||
| Prof. Dr. Ş. S. Gürel | S. Somuncuoğlu | Y. Yalova | ||
| Devlet Bakanı | DevletBakanı | Devlet Bakanı | ||
| M. Yılmaz | Prof. Dr. R. Mirzaoğlu | R. K. Yücelen | ||
| DevletBakanı | DevletBakanı | DevletBakanı | ||
| H. Gemici | Prof. Dr. Ş. Üşenmez | E. S. Gaydalı | ||
| DevletBakanı | DevletBakanı | Devlet Bakanı | ||
| F. Ünlü | Prof. Dr. A. Çay | M. A. İrtemçelik | ||
| AdaletBakanı | Millî Savunma Bakanı | İçişleri Bakanı | ||
| Prof. Dr. H. S. Türk | S. Çakmakoğlu | S. Tantan | ||
| Dışişleri Bakanı | Maliye Bakanı | Millî Eğitim Bakanı | ||
| İ. Cem | S. Oral | M. Bostancıoğlu | ||
| Bayındırlık ve İskânBakanı | Sağlık Bakanı | Ulaştırma Bakanı | ||
| K. Aydın | Doç. Dr. O. Durmuş | Prof. Dr. E. Öksüz | ||
| Tarım ve Köyişleri Bakanı | Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı | Sanayi ve Ticaret Bakanı | ||
| Prof. Dr. H. Y. Gökalp | Y. Okuyan | A. K. Tanrıkulu | ||
| Kültür Bakanı | Turizm Bakanı | Orman Bakanı | ||
| M. İ. Talay | E. Mumcu | Prof. Dr. N. Çağan | ||
| Çevre Bakanı | ||||
| F. Aytekin |
SIRA SAYISI 157’NİN SONU