Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Onaylanmasının

Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü 3.6.1999

Sayı : B.02.0.KKG.0.11/196-342/2504

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan
 
 

1/801 Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü 29.7.1998

Sayı : B.02.0.KKG.0.11/101-1401/4276

Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 9.7.1998 tarihinde kararlaştırılan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Mesut Yılmaz

Başbakan

Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ)’nin yapısal ve hukuksal statüsünü güçlendirecek bir şart ya da uluslararası anlaşma ile bölgesel bir teşkilâta dönüştürülmesi Türkiye tarafından daha başlangıçtan itibaren düşünülmüş bir husustur. Ancak, bazı ülkelerin hukuksal yönden tam bağlayıcı bir metin yerine, sözkonusu işbirliğinin uluslararası statüsünü daha esnek ve belirsiz tutacak bir metin üzerindeki ısrarları üzerine KEİ İstanbul Zirve Deklarasyonu’nun imzalanmasıyla kurulmuştur.

25 Haziran 1992 tarihini ve 11 kurucu ülkenin Devlet veya Hükümet başkanlarının imzalarını taşıyan, ancak bu ülkelerin parlamentolarının onayından geçmemiş olan İstanbul Zirve Deklarasyonu KEİ’ne de facto (fiilen) bir örgüt görüntüsü vermişse de de jure (hukuken) bir uluslararası kimlik ve statü kazandırmamıştır. Böyle bir gereksinim duyulacağının bilinciyle hareket eden Türkiye, KEİ’nin kuruluşunun üçüncü ayında, 23-24 Eylül 1992 tarihlerinde İstanbul’da yapılan Örgütsel İşler Toplantısında bir Şart hazırlanması konusunu tartışmaya açmıştır. Ancak, bu konuda uzlaşma sağlanamayınca, KEİ’nin kendi dinamiğine göre ve belirli modellerin kısıtlayıcı yapısı içine girmeden gelişmesi, Şart konusunun da görüş birliği oluştuğu zaman ele alınması ilke olarak benimsenmiştir.

Bununla beraber, KEİ’nin zaman içinde ve uluslararası konumunun güçlenmesiyle yalnız hukuksal değil, aynı zamanda bazı pratik sorunların da zorlamasıyla hukuksal bir kimlik konusu KEİ içinde önem kazanmış ve 1995’den itibaren çeşitli boyutlarıyla tartışılmaya başlamıştır. Bu hususla ilgili ilk özel toplantı 30-31 Ocak 1996’da Antalya’da gerçekleşmiştir. 25 Ekim 1996 tarihinde yapılan VII nci Dışişleri Bakanları Toplantısında, KEİ’nin kurumsal ve hukuksal temelinin öncelik taşıdığı teyid edilmiş, Yüksek Düzeyli Memurlar KEİ’nin bir bölgesel ekonomik teşkilâta dönüştürülmesi için gerekli belgeleri hazırlamakla görevlendirilmiştir. 5-6 Şubat 1997 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısında temel belgenin hazırlanması amacıyla bir yazım grubu oluşturulması kararlaştırılmıştır.

Sözkonusu Yazım Grubu, 1997 yılında çeşitli tarihlerde yaptığı dört toplantı ile çalışmalarını tamamlamış ve hazırladığı Şart olarak adlandırılan temel belge 22 Ekim 1997 tarihinde, Kiev’de yapılan X uncu Dışişleri Bakanları Toplantısında kabul edilmiştir. 30 Nisan 1998 tarihinde, Erivan’da yapılan XI inci Dışişleri Bakanları Toplantısında ise parafe edilerek 5 Haziran 1998 tarihinde Yalta’da Yapılan Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesinde imzalanmıştır. Bu tarihten itibaren geçen yaklaşık bir yıl içinde Şart metni on üye ülkenin Parlamentolarınca onaylanmış ve 1 Mayıs 1999 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

KEİ’nin hukukî kimliğinin Parlamentolarca onaylanacak bir belgeyle güçlendirilmesi suretiyle bugün karşılaşılan bazı sorunların üstesinden gelinebilecektir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

– KEİ’ne bağlı organlardan biri olan Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası bir anlaşmaya dayanırken, KEİ’nin bir Deklarasyona bağlı kalmasının doğurduğu dengesizlik,

– Üye ülkelerin katkı payları gibi malî yükümlülüklerini yerine getirirken karşılaştıkları zorluklar,

– Sekretarya ve personeline KEİ üyesi ülkelerde tanınacak ayrıcalıklar ve bağışıklıklar konusunda ihtiyaç duyulan hukukî zemin, (Bu konuda KEİ Şartı’na ek bir Protokol kabul edilmiştir.)

– Uluslararası platformlarda daha etkili bir şekilde temsil olanağı. (KEİ artık bölgesel bir ekonomik teşkilât olarak BM’de gözlemcilik statüsü elde edebilecek ve BM’ne bağlı kuruluşlarla işbirliği mutabakatları imzalayabilecektir. Aynı zamanda, ortak projelerin uygulanması için uluslararası malî kuruluşlardan gerekli yardım ve desteğin sağlanması da kolaylaşmış olacaktır.)

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Plan ve Bütçe Komisyonu 18.6.1999

Esas No.: 1/346

Karar No.: 3

20 nci Yasama Döneminde, Dışişleri Bakanlığınca hazırlanarak 29.7.1998 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 30.7.1998 tarihinde tali komisyon olarak Komisyonumuza, esas komisyon olarak da Dışişleri Komisyonuna havale edilen “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” 22.10.1998 tarihinde Komisyonumuz gündemine alınmış ve yapılan çalışmalar sonucunda oluşturulan komisyon raporu Dışişleri Komisyonuna havale edilmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulmuştur. Ancak, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan Milletvekili Erken Genel Seçimleri nedeniyle 20 nci Dönemin sona ermesi ile sözkonusu Tasarı, İçtüzük gereğince hükümsüz sayılmıştır. Seçimlerden sonra kurulmuş bulunan 57 nci Hükümet, Tasarının, İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca yenilenmesini kararlaştırmış, bu karara ilişkin 3.6.1999 tarihli ve 2504 sayılı Başbakanlık tezkeresi aynı tarihte Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına intikal etmiştir. Tasarı, Başkanlıkça 17.6.1999 tarihinde Komisyonumuza havale edilmiş, Komisyonun 18.6.1999 tarihinde yaptığı 12 nci birleşimde Hükümeti temsilen Maliye Bakanlığı ile Hazine ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlıkları temsilciliklerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Bilindiği gibi; üyeleri arasında ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesini amaçlayan çok taraflı ve çok sektörlü bir işbirliği modeli oluşturan Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ), bazı üye ülkelerin de etkisi ile hukuksal açıdan tam bağlayıcı bir metin yerine, üye ülkelerin devlet veya hükümet başkanlarının imzaları ile oluşturulan bir deklarasyonun 25 Haziran 1992 tarihinde imzalanmasıyla kurulmuştur. Üye ülkelerin parlamentolarının onayından geçmemiş olan bu deklarasyon nedeniyle (KEİ), uluslararası platformlarda etkili bir şekilde temsil edilememektedir. Teşkilatın sekretarya hizmetlerinin yerine getirilmesinde bir takım malî ve hukuksal sorunlarla karşılaşılması nedeniyle sağlıklı bir yapıya henüz kavuşamamıştır.

Ancak, Türkiye’nin öncülüğünde yapılan müzakereler sonucunda Karadeniz Ekonomik İşbirliği’nin yapısal ve hukuksal statüsünü güçlendirecek ve üye ülke parlamentolarınca onaylanacak bir şart hazırlanmış ve sözkonusu şart ile Karadeniz Ekonomik İşbirliği bölgesel bir örgüte dönüştürülerek uluslararası platformlarda daha etkin bir temsil imkânına kavuşturulması hedeflenmiştir.

Tasarı ile; Anayasanın 90 ıncı maddesi uyarınca, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanmasının uygun bulunması öngörülmektedir.

Tasarının tümü üzerinde yapılan müzakerelerde;

Tasarı Gerekçesinin ilk paragrafında geçen “....hatta güçlü bir uluslararası konum kazanmasını da istemedikleri...” şeklindeki ifadenin, başta Yunanistan ve Ermenistan olmak üzere üye ülkeler arasındaki ilişkilerin iyi niyet ve karşılıklı güven esası çerçevesinde gelişmesine mani olabileceği, bu nedenle sözkonusu ifadenin metinden çıkarılmasının yerinde olacağı belirtilmiştir.

Bu görüşmeleri takiben, Tasarı ve Gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının, 1 inci maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Dışişleri Komisyonuna havale edilmek üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Metin Şahin	Mehmet Hanifi Tiryaki
	Antalya	Gaziantep
	Sözcü	Kâtip
	Nihat Gökbulut	Cafer Tufan Yazıcıoğlu
	Kırıkkale	Bartın
	Üye	Üye
	Abdülkadir Akcan	Gaffar Yakın
	Afyon	Afyon
	Üye	Üye
	Sait Açba	Ali Uzunırmak
	Afyon	Aydın
	Üye	Üye
	Zeki Ergezen	M. Altan Karapaşaoğlu
	Bitlis	Bursa
	Üye	Üye
	Recep Önal	Süleyman Coşkuner
	Bursa	Burdur
	Üye	Üye
	Hakkı Duran	Aslan Polat
	Çankırı	Erzurum
	Üye	Üye
	Mücahit Himoğlu	Ali Er
	Erzurum	İçel
	Üye	Üye
	Ramazan Gül	Aydın Ayaydın
	Isparta	İstanbul
	Üye	Üye
	Yılmaz Karakoyunlu	Celal Adan
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Hasan Metin	İlhami Yılmaz
	İzmir	Karabük
	Üye	Üye
	Zeki Ünal	Necdet Tekin
	Karaman	Kırklareli
	Üye	Üye
	Ali Gebeş	Mehmet Ali Yavuz
	Konya	Konya
	Üye	Üye
	Ahmet Derin	Veysi Şahin
	Kütahya	Mardin
	Üye	Üye
	S. Ramis Savaş	Cevat Ayhan
	Sakarya	Sakarya
	Üye	Üye
	Kemal Kabataş	Tarık Cengiz
	Samsun	Samsun
	Üye	Üye
	Lütfi Ceylan	Hasan Özgöbek
	Tokat	Uşak
	Üye
	Bekir Gündoğan
	Tunceli

Türkiye Büyük Millet Meclisi 19 . 6 . 1999

Dışişleri Komisyonu

Esas No : 1/346

Karar No. : 2

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, Komisyonumuzun 19 Haziran 1999 tarihli 2 nci Birleşiminde Dışişleri Bakanlığı ile Hazine, Dış Ticaret ve Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlıkları temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.

Üyeleri arasında ekonomik ilişkilerin geliştirilmesini amaçlayan çok taraflı bir işbirliği modeli olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ)’nin yapısal ve hukukî statüsünü güçlendirecek bir şart ya da uluslararası anlaşma ile bölgesel bir teşkilâta dönüştürülmesi Türkiye tarafından baştan beri arzulanmakta idi.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği’nin zaman içinde kendini kabul ettirmesi ve uluslararası konumunun güçlenmesi ile birlikte ortaya çıkan hukukî ve pratik güçlüklerin zorlamasıyla hazırlanan Şart metni 22 Ekim 1997’de kabul edilmiş, 30 Nisan 1998’de yapılan II nci Dışişleri Bakanları Toplantısında parafe edilmiştir.

Mevcut oluşuma uluslararası bir hüviyet ve statü kazandırmak amacıyla hazırlanan bahse konu Şart’ın onaylanması hakkındaki Kanun Tasarısı Komisyonumuzca uygun bulunarak kabul edilmiştir.

Komisyonumuzca konunun müstaceliyeti dikkate alınarak, Tasarının İçtüzüğün 52 nci maddesi uyarınca öncelik ve ivedilikle görüşülmesine karar verilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygıyla arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Kâmran İnan	B. Suat Çağlayan
	Van	İzmir
	Sözcü	Üye
	Mehmet Kaya	Ali Tekin
	Kahramanmaraş	Adana
	Üye	Üye
	Müjdat Kayayerli	Nesrin Ünal
	Afyon	Antalya
	(İmzada bulunamadı.)
	Üye	Üye
	Hasan Erçelebi	Seyyit Haşim Haşimi
	Denizli	Diyarbakır
	Üye	Üye
	M. Bedri İncetahtacı	Mustafa Yaman
	Gaziantep	Giresun
	Üye	Üye
	Azmi Ateş	Osman Yumakoğulları
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Rahmi Sezgin	Süha Tanık
	İzmir	İzmir
	Üye	Üye
	Basri Coşkun	M. Necati Çetinkaya
	Malatya	Manisa
	Üye	Üye
	Birol Büyüköztürk	M. Cengiz Güleç
	Osmaniye	Sıvas

MADDE 1. — 5 Haziran 1998 tarihinde Yalta’da imzalanan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartı”nın onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. —Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. —Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	A. Mesut Yılmaz
	Başbakan
	Dev. Bakanı ve Başb. Yrd.	Millî Sav. Bak. ve Başb. Yrd.
	B. Ecevit	İ. Sezgin
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	G. Taner	H. Özkan
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Y. Seçkiner	I. Saygın
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	Prof. Dr. S. Yıldırım
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Serdaroğlu	M. Gürdere
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. Gürel	Prof. Dr. A. Andican
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Dr. I. Çelebi	M. Yılmaz
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Şahin	B. Kara
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	C. Kavak	E. Aşık
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
	M. Taşar	H. Gemici
	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
	M. Batallı	O. Sungurlu
	İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı V.
	M. Başesgioğlu	Ş. Gürel
	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	Z. Temizel	H. Uluğbay
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
	Y. Topçu	H. İ. Özsoy
	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı
	N. Menzir	M. Taşar
	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. N. Çağan	Y. Erez
	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı	Kültür Bakanı
	M. C. Ersümer	İ. Talay
	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	İ. Gürdal	E. Taranoğlu
	Çevre Bakanı
	Dr. İ. Aykut

 

MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Karadeniz Ekonomik İşbirliğinin kurucu üyeleri, Arnavutluk Cumhuriyeti, Ermenistan Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti, Bulgaristan Cumhuriyeti, Gürcistan Cumhuriyeti, Yunanistan, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Rusya Federasyonu, Türkiye Cumhuriyeti ve Ukrayna,

25 Haziran 1992’de, İstanbul’da “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi”ni imzalamış olarak,

Bu bildiride kayıtlı olduğu gibi, 25 Haziran 1992 tarihli “Boğaziçi Açıklaması”nda, 30 Haziran 1995 tarihli “KEİ Katılımcı Devletleri Yüksek Düzeyli Toplantısının Bükreş Bildirisi” ve 25 Ekim 1996 tarihli “KEİKatılımcı Devletleri Devlet ya da Hükümet Başkanları Moskova Bildirisi”nde de kayıtlı ilke ve amaçları benimsediklerini teyid ederek,

Birleşmiş Milletler Şartı’nda, Helsinki Nihaî Senedinde ve Yeni Avrupa için Paris Şartı’nda yer alan ilkeleri olduğu gibi, uluslararası hukukun genellikle kabul gören ilke ve kurallarını benimsediklerini tekrar belirterek,

KEİ bölgesindeki devletler arasındaki kalıcı ve yakın işbirliğini teşvik etmeye kararlı olarak,

Bölgesel girişimlerin, ilerlemenin teşvik edilmesinde ve çağdaş uluslararası yaşamın biçimlendirilmesinde gittikçe büyüyen rol ve önemlerinin bilincinde olarak,

Halklarının durumlarının ortak gayretler yoluyla sürekli geliştirilmesini sağlamak hususundaki kararlılıklarını tekrarlayarak,

Kurucu üyelerin potansiyelinin ve karşılıklı yararlara dayalı ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi imkânlarının farkında olarak,

Avrupa’daki bütünleşme sürecinin bir parçası olan, insan haklarına ve temel özgürlüklere dayalı, ekonomik serbestlik, sosyal adalet, eşit güvenlik ve istikrar yoluyla refaha varmayı amaçlayan, diğer ülkelerle, bölgesel girişimlerle, uluslararası örgüt ve malî kuruluşlarla iletişime açık bu bölgesel işbirliğine ilişkin ortak görüşleri paylaşarak,

Bu ekonomik işbirliğini kurucu devletlerin dünya ekonomisiyle daha ileri bir düzeyde bütünleşmelerini sağlamaya yönelik bir katkı haline getirmeye kararlı olarak,

Ülkelerinin ve halklarının KEİ bölgesini bir barış, istikrar ve refah bölgesi haline dönüştürmek amacıyla geniş bir ekonomik etkinlikler alanında yapıcı ve verimli işbirliğinde bulunma arzusunu ifade ederek,

Karadeniz Ekonomik İşbirliğinin başlangıcından bu yana kaydettiği ilerlemenin KEİ’nin uluslararası hukukî kişiliğini sağlamlaştırma ihtiyacını arttırdığını idrak ederek,

Karadeniz Ekonomik İşbirliğini bölgesel bir ekonomik örgüte dönüştürmeyi kararlaştırmış olarak

aşağıdaki hususları kabul etmişlerdir.

Kurucu üyeler, burada kısaca KEİ olarak anılacak Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünü bölgesel bir ekonomik örgüt olarak kurmuşlardır.

Bu Şart’ın amacı için :

a) “Örgüt”, KEİ olarak da anılabilecek Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü demektir.

b) “Kurucu Devletler”, 25 Haziran 1992’de, İstanbul’da “Karadeniz Ekonomik İşbirliğine İlişkin Zirve Deklarasyonu”nu imzalayan devletlerdir.

c) “Gözlemciler”, KEİ tarafından kendilerine gözlemci statüsü verilmiş uluslararası kuruluşlar ya da devletlerdir.

d) “Uluslararası Kuruluşlar” hükümetlerarası ya da hükümetdışı kuruluşlardır.

e) “KEİ Bölgesi”üye devletlerin ülkeleridir.

f) “Alt Organlar” Dışişleri Bakanları Konseyi tarafından ya da onun yetkisi altında kurulan her türlü Çalışma Grubu, Uzmanlar Grubu, Görev Grubu Komite ya da Hizmet Birimleridir.

g) “Genel Sekreter”, KEİ Uluslararası Daimi Sekreteryası’nın Genel Sekreteri demektir.

h) “Dönem Başkanı”, KEİ dönem başkanlığını üstlenen üye devletin Dışişleri Bakanı ya da ilgili Devletin Hükümeti tarafından bu amaçla tayin edilen diğer bir Bakan demektir.

i) “Troyka”, Dönem Başkanı, KEİ’nin bir önceki ve bir sonraki Dönem Başkanları ya da onların temsilcilerinden oluşan sistem demektir.

j) “Usul Hükümleri”, KEİ’nin Usul Hükümleri demektir.

Çeşitli düzeylerdeki KEİ faaliyetleri yoluyla aşağıdaki ilkeler ve amaçlar izlenecektir.

a) Dostluk ve iyi komşuluk ruhuyla hareket etmek ve üye devletler arasındaki karşılıklı saygı, güven, diyalog ve işbirliğini sağlamlaştırmak;

b) İkili ve çok taraflı işbirliğini uluslararası hukuk kuralları ve ilkeleri temeli üzerinde daha fazla geliştirmek ve çeşitlendirmek;

c) İş yaşamını geliştirmek ve ekonomik işbirliği sürecine doğrudan katılan şirket ve kuruluşların ferdi ve kollektif girişimlerini teşvik etmek;

d) Ekonomik işbirliğini, üye devletlerin uluslararası örgütlere ya da kuruluşlara tam veya diğer nitelikteki üyeliklerinden kaynaklanan uluslararası yükümlülükleriyle çelişmeyecek ve üçüncü ülkelerle ilişkilerini geliştirmelerini engellemeyecek tarzda geliştirmek,

e) İlgili üye devletlerin özel ekonomik koşullarını ve menfaatlerini dikkate almak,

f) Diğer ilgili devletlerin, uluslararası ekonomik ve malî kuruluşlarla şirket ve teşebbüslerin KEİ sürecine katılımlarını teşvik etmek.

Üye devletler, kabul edilen ilkelere uygun olarak ve halklarının sosyal refahı ile ulusal ekonomilerinde sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak amacıyla, beşerî, tabiî ve diğer kaynaklarını daha etkin biçimde kullanma hedefine yönelik olarak ticaret ve ekonomik kalkınma; bankacılık ve finansman, iletişim, enerji, ulaşım, tarım ve tarımsal sanayi, sağlık ve eczacılık, çevre koruması, turizm, bilim ve teknoloji, istatistiki veri ve ekonomik bilgi değişimi, gümrükler ve diğer sınır yetkilileri arasında işbirliği, insan ilişkileri, örgütlü suçlar ve uyuşturucu, silah ve radyoaktif madde kaçakçılığı, her türlü terör hareketi ve yasadışı göçle mücadele alanlarında veya konseyin alacağı kararlar doğrultusunda ilgili diğer herhangi bir alanda işbirliği yapacaklardır.

KEİ’nin üyeleri bu Şart’a taraf olan devletlerdir.

KEİ, üye olmak isteyen ve KEİ’nin bu Şart’ta yer alan ilke ve amaçlarını üstlenmeye muktedir ve istekli addedilen her devlete açıktır.

Yeni üyelik başvuruları, Usul Hükümlerine uygun olarak incelenmek ve onaylanmak üzere bundan böyle Konsey olarak anılacak Dışişleri Bakanları Konseyine sunulacaktır.

Herhangi bir üye devlet, KEİ Uluslararası Daimi Sekretaryasının Genel Sekreterine konuyla ilgili kararı hakkında resmen bildirimde bulunmak suretiyle KEİ üyeliğinden çekilebilir.

Çekilme, bildirimde belirtilen tarihte yürürlüğe girer. Malî yükümlülükler açısından, çekilme, bildirilen tarihin içinde bulunduğu malî yılın sonunda geçerlik kazanır.

Gözlemci statüsü, kendi isteğiyle KEİ’nin çalışmalarına fiilen ve değerli katkılarda bulunmaya hazır olduğunu beyan eden her devlete ve uluslararası kuruluşa açıktır.

Gözlemci statüsü, Yönetmelik Kurallarına uygun olarak Konsey tarafından verilir, askıya alınır veya sona erdirilir.

KEİ, karşılıklı ilgi alanlarına giren çeşitli konularda işbirliği yapmak isteyen üçüncü taraflarla (devletler, uluslararası örgütler ve kuruluşlar)

a) Periyodik mübadeleler ve istişareler çerçevesinde diyalog ortaklığı,

b) Belirli bazı konulardaki toplantılara katılma imkânı tanıyan sektörel diyalog ortaklığı,

c) Dönem Başkanının daveti ve bütün üye devletlerin rızası ile KEİ’nin toplantılarına katılma imkânı tanıyan misafir katılım

yollarıyla ilişkiler kuracaktır.

Diyalog ortaklığı ve sektörel diyalog ortaklığı Konseyin kararı uyarınca tanınabilir.

Üye Devletlerin Devlet ya da Hükümet Başkanları gerektiğinde bir araya gelebilirler.

Konsey KEİ’nin düzenli olarak toplanan, temel karar alma organıdır.

Konsey, KEİ’nin amaçları çerçevesinde

a) KEİ’nin faaliyetlerine ilişkin bütün konularda karar alır;

b) Alt organlar tarafından sunulan bütün konuları inceler ve bunlara göre gereken kararları alır;

c) Üyelik ve gözlemcilik statüsüne ilişkin kararları alır;

d) Usul Hükümlerini kabul eder ve değiştirir;

e) KEİ içinde Alt Organlar kurar, bunlara görevler verir, görevlerini belirler, değiştirir veya sona erdirir.

f) Uygun gördüğü diğer bütün konuları inceler.

Konsey Alt Organlar kurabilir.

Alt Organlar Konsey tarafından belirlenen görevleri yerine getirir, ortak projeler hazırladığı gibi bu projelerin/faaliyetlerin ilgili oldukları alanlardaki uygulanmasını izler;

Alt Organlar Konseye faaliyetlerinin durumu hakkında raporlar ve tavsiyeler sunarlar.

Dönem Başkanı KEİ çerçevesinde yürütülen bütün faaliyetleri koordine eder ve kabul edilen sonuç ve kararların uygulanmasını olduğu gibi KEİ faaliyetlerinin uygun biçimde yönlendirilmesini sağlar.

Dönem Başkanlığı İngilizce alfabetik sıraya göre her altı ayda bir rotasyona tâbidir.

Dönem Başkanlığı bir üye devlet tarafından üstlenilmediği takdirde sıradaki ilk üye devlet tarafından üstlenilir.

Troyka, Dönem Başkanının talebi üzerine KEİ’nin mevcut ve geleceğe ait faaliyetleri ile uluslararası örgüt ve kuruluşlarla ilişkileri hakkında görüş alışverişinde bulunmak üzere uygun görülecek bir düzeyde toplanır.

Üye Devletlerin Dışişleri Bakanlarını temsil eden ve onlar adına hareket eden Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesi aşağıdaki yetkilerle donatılmıştır:

a) Alt Organların faaliyetlerini gözden geçirmek, Konseyin aldığı kararların ve tavsiyelerin uygulanmasını değerlendirmek, Konsey’e sunulacak tavsiye ve önerileri incelemek;

b) KEİ’nin bağlı kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyona dair konuları incelemek, Konsey’e bu konular hakkında bilgi vermek ve gerektiğinde bunlara ilişkin tavsiye ve önerileri hazırlamak;

c) KEİ faaliyetlerinin örgütsel düzenlemeye ilişkin veçhelerini görüşmek, faaliyet takvimi hazırlığına katılmak, Konsey’in ve Dönem Başkanı’nın yetkileri dahilindeki konular dışında kalan hususlarda kararlar almak;

d) KEİ’nin yıllık bütçesini Konsey’in onayına sunmak;

e) Bütçenin denetlenmesini gerçekleştirecek özel bir alt grup için uzmanlar tayin etmek.

KEİ’nin sekreterlik hizmetleri bu amaç için kurulan ve bundan böyle kısaca UDS olarak anılacak Uluslararası Daimi Sekretarya tarafından yerine getirilecektir.

KEİ’nin UDS’sı Türkiye Cumhuriyeti’nde İstanbul’da yerleşiktir;

UDS KEİ’nin Dönem Başkanının yetkisi altında görev yapar. Bu yetki Genel Sekreter tarafından kullanılır;

UDS personeli, Uluslararası memurlar olarak görevlerini KEİ’nin ilke ve amaçlarına tam bir riayetle yerine getirir. Bu personelin davranışları daima çalışmalarında gerekli olan bütünlük ve tarafsızlık ilkeleriyle uyum halinde olacaktır;

UDS personeli görevlerini yerine getirirken herhangi bir hükümetten ya da KEİ dışındaki bir makamdan talimat isteyemez ve alamaz. Anılan personel sadece örgüte karşı sorumlu uluslararası memur sıfatıyla bağdaşmayan her türlü davranıştan kaçınacaktır.

Konsey nisabı üye devletlerin üçte iki çoğunluğudur.

Karar alma mekanizması Yönetmelik Kurallarında belirlenmiştir. Konsey bütün konularda oydaşma sağlanmasına gayret gösterir. Usul Hükümlerinde belirtilen bazı konularda ise oydaşma zorunludur.

KEİ’ne bağlı kuruluşlar kendi bütçelerine sahip olan görevlerini temel belgelerine ve KEİ’nin 25 Haziran 1992 tarihli “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi” ile işbu Şart’ta kayıtlı ilkelerine tam bir bağlılık içinde yerine getirirler.

Bundan böyle KEİPA olarak anılacak olan Üye Devletlerin Ulusal Parlamentolarını temsil eden Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi, Karadeniz İşbirliği sürecine istişarî mahiyette gerekli desteği sağlar.

KEİ, amaçlarını gerçekleştirmek üzere KEİPA ile yakın işbirliğinde bulunur.

KEİ-KEİPA ilişkileri 25 Haziran 1992’de İstanbul’da imzalanan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Zirve Bildirisi”nde müteakip Zirve Toplantıları kararlarında ve 26 Şubat 1993’de İstanbul’da kabul edilen “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi’nin Kurulmasına Dair Bildiri”de kayıtlı ilkelere dayalı olacaktır.

KEİ İş Konseyi KEİ üye devletlerinin iş çevrelerinin temsilcilerinden oluşan hükümetlerdışı uluslararası bir kuruluştur.

İş Konseyi’nin raporları Konsey’e bilgi için ve gerektiğinde bunlara uygun faaliyetlerde bulunmak üzere sunulur.

Üye devletler, 30 Haziran 1994’te Tiflis’de imzalanan “Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası (KTKB)’nın Kuruluşuna Dair Anlaşma” ile KTKB’nı kurmuşlardır.

Bankanın amacı, KTKB’nın kuruluşuna dair Anlaşma’nın hükümleri çerçevesinde bölge halklarının ekonomik refahına yönelik olarak üye devletlerin geçiş süreçlerine etkin biçimde katkıda bulunmak, bölgesel projeleri finanse etmek ve desteklemek, üye devletlerin kamu ve özel sektörlerinin projeleri ile üye devletler arasındaki ticarî faaliyetler için gerekli diğer bankacılık hizmetlerini sağlamaktır.

KEİ üye devletlerin bilim çevreleri, öğretim görevlileri ve bilim adamları arasındaki işbirliğini bunların yetki alanı dahilinde KEİ ilke ve amaçlarını gerçekleştirmek üzere destekleyecektir.

KEİ’ne bağlı merkezler ilgili bütün üye devletlere, işbirliğinin belirli bazı alanlarında hizmet etmek üzere Konsey’in onayı üzerine kurulurlar.

Bu merkezler faaliyetlerinin belirli bazı alanlarında KEİ’nin ilgili alt organlarıyla yakın bir işbirliği içinde çalışacaklardır.

Bu merkezlerin faaliyetlerinin sonuçları istişarî niteliktedir.

KEİ’nin bütçesi, üye devletlerin Konsey’in ilgili kararlarına göre belirlenen malî katkılarından oluşmaktadır.

Bütçe yıllık olarak kabul edilir ve denetlenir. Malî yıl 1 Ocak’tan 31 Aralık’a kadar sürer.

Malî yükümlülüklerin yerine getirilmemesi Konsey’in incelemesine sunulur.

Konsey’in kararı üzerine özel fonlar yaratılabilir. KEİ üye devletlerinin, devlet gruplarının, gözlemcilerin ve üçüncü taraf donörlerin gönüllü olarak bu amaçla yapacakları katkıları, bu tür gönüllü katkıları bağlanan koşullar KEİ’nin ilke ve amaçlarıyla uyum halinde olduğu takdirde memnuniyetle karşılanacaktır.

Her özel fon Konsey tarafından bu fon için kabul edilecek özel kural ve düzenlemelere tabi olacaktır.

KEİ hukukî kişiliğe sahip olacaktır. Bu kişilik

a) Sözleşme akdetme,

b) Taşınır ve taşınmaz mal edinme ve elden çıkarma,

c) Dava açma

yetkilerini içerecektir.

KEİ, görevlileri ve üye devletlerin temsilcileri, üye devletlerin topraklarında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 13 Şubat 1946’da kabul edilen “Birleşmiş Milletler Ayrıcalıklar ve Bağışıklıklar Sözleşmesi’nde belirtilen ve görevlerini KEİ’nin ilke ve amaçlarına uygun olarak bağımsız biçimde yerine getirmeleri için gerekli ayrıcalık ve bağışıklıklardan yararlanırlar.

Evsahibi ülkenin vatandaşı ya da bu ülkede sürekli ikamet eden UDS’nın görevlileri ve üye devlet temsilcileri sadece görevlerinin ifası sırasındaki resmî eylemleri bakımından yargı bağışıklığından ve dokunulmazlığından yararlanacaklardır.

Üyeler KEİ ve UDS görevlilerinin ayrıcalık ve bağışıklıklarıyla ilgili olarak ek bir protokol akdedeceklerdir.

İki veya daha fazla üye devlet arasında bu Şart’ın yorumlanması veya uygulanmasıyla ilgili bir anlaşmazlığın vukuu halinde taraflar istişarede bulunacaklar ve gerekirse anlaşmazlığı incelenmesi ve sonuçlandırılması için Konsey’e sunacaklardır.

Herhangi bir üye devlet bu Şart’a değişiklik önerisi getirebilir.

Önerilen değişiklik metni UDS yoluyla üye devletlere dağıtılır ve incelenmesi ve onaylanması için Konsey’e sunulur.

Bu Şart’ta yapılacak ve yukarıdaki ikinci paragrafa göre kabul edilecek değişiklikler üye devletlerin onay, kabul ve uygun bulmasına tâbi olacak ve otuzüçüncü maddede kayıtlı usule uygun olarak yürürlüğe girecektir.

Bu Şart KEİ’nin bütün kurucu üyelerinin imzasına açık olacaktır.

Bu Şart KEİ’nin imzacı kurucu üyelerinin onay, uygun bulma veya kabulüne tâbidir.

Bu Şart, imzacı olmayan herhangi bir devletin bu Şart’ta yer alan hükümlere uygun olarak katılımına açık olacaktır.

Onay, uygun bulma, kabul veya katılım belgeleri tevdi merciine verilecektir.

Bu Şart’a herhangi bir çekince konulamaz.

Bu Şart dokuz kurucu devletin onay, uygun bulma veya kabul belgelerini tevdi ettikleri tarihi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Bu Şart’ı birinci paragrafta öngörüldüğü üzere yürürlüğe girişinden sonraki bir tarihte onaylayan, kabul eden veya bu Şart’a katılan her devlet için bu Şart bu devletin ilgili belgelerini tevdi ettiği tarihten itibaren yürürlüğe girecektir.

Bu Şart’ın tevdi mercii UDS’dir. Bu Şart’ın aslı İngilizce tek örnek olarak depoziter UDS’ya tevdi edilir.

Aşağıda imzası bulunan bizler tam yetkili olarak bu Şart’ı imzaladık.

Yalta’da, Bindokuzyüzdoksansekiz yılının Haziran ayının beşinci günü yapılmıştır.

Arnavutluk Cumhuriyeti (İmzalar)

Ermenistan Cumhuriyeti

Azerbeycan Cumhuriyeti

Bulgaristan Cumhuriyeti

Gürcistan

Yunanistan Cumhuriyeti

Moldova Cumhuriyeti

Romanya

Rusya Federasyonu

Türkiye Cumhuriyeti

Ukrayna

Feryal Çotur

Elçi

Çok Taraflı Ekonomik

İşler Genel Müdür Yrd.

SIRASAYISI 5 İN SONU