T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 22.6.1999

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/196-342/2695

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

1/436 Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı.

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 3.5.1996

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/196-342/1847

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 78 inci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Mesut Yılmaz

Başbakan

1/934 Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı.

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 18.10.1995

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/101-915/4778

Çevre Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 6.10.1995 tarihinde kararlaştırılan “Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim. Prof. Dr. Tansu Çiller

Başbakan

Ülkemizde çevrenin korunması ile ilgili 2872 sayılı Çevre Kanunu çerçevesinde tür koruması, 2873 sayılı Millî Parklar Kanunu çerçevesinde de alan koruması şeklinde hayvan varlığımızın korunmasına çalışılmaktadır ve bu kapsama bilhassa nesli tükenmekte olan hayvanlarımız girmektedir. Ancak, dünya artık toplumsal, ahlaki ve vicdani açıdan, hayvan varlığının, canlı olarak değerlendirildiği bir perspektifle tüm hayvanların yaşamlarının güvence altına alınması yolunda önemli mesafeler katetmeye başlamıştır. Bu çerçevede 15 Ekim 1978 tarihinde Paris’te UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü) merkezinde yayınlanan “Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi” kabul edilmiştir. Katılmaya hazırlandığımız Avrupa Topluluğu üye ülkeleri ise, adı geçen Beyannamenin 14 üncü maddesi gereğince ülkelerinde hayvanları koruma açısından önemli adımlar atmışlardır.

Almanya, İsviçre, Avusturya, Hollanda, İsveç gibi ülkeler hayvanları koruma kanunlarını çıkarmışlar; Almanya ise daha sonra yasada yaptığı değişikliklerle, bu korumanın kapsamını daha da genişletmiştir. Bundan başka, Avrupa Topluluğu üyesi olan devletler 13 Aralık 1968 tarihli Uluslararası Taşımada Hayvanların Korunmasına ilişkin Avrupa Anlaşmasını, 10 Mart 1976 tarihli Tarımsal Hayvan işletmelerindeki Hayvanların Korunmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasını ve 10 Mayıs 1979 tarihli Kesim Hayvanlarının Korunmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasını da yapmışlardır.

Dünya ve Avrupa, hayvanların korunması yolunda önemli mesafeler alırken geçmişi bu konuda çeşitli örneklerle dolu milletimizin bu konuda geride kalacağı düşünülemez. Geçmişte, atalarımız gerek Selçuklu, gerek Osmanlı döneminde hayvanlara büyük bir şefkat ve sevgi göstermişler, hayvanlar yararına bir çok vakıflar kurmuşlardır. Yaşlı hayvanların ömürlerini tamamlayabilmeleri için büyük otlaklar vakfetmişler; göçmen kuşların göçlerini kolaylaştırmak için vakıflar yapmışlar; cami, medrese ve konakların cephelerine sanat eseri niteliğinde kuş evleri eklemişlerdir. Osmanlı Ülkesini gezen yabancıların seyahatnamelerinde, Türklerin bu üstün insanlık vasfından büyük bir hayranlıkla söz edildiği görülmektedir. Bu da atalarımızın, insanoğlunun sahip olduğu akıl, zekâ ve yetenek üstünlüğünden dolayı, diğer canlı varlıklara karşı bir koruma sorumluluğu ve yükümlülüğü duyduklarını ispatlamaktadır.

Büyük Atatürk de sahipsiz hayvanları korumuş, bu hayvanları asla öldürtmeden Hayvanları Koruma Cemiyetine teslim ettirmiş ve bunların bakımını yaptırdıktan sonra isteyenlere dağıttırmıştır.

Ancak geçmişte Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde çeşitli vakıflar aracılığıyla bu konudaki hassasiyetini açığa vuran Türk insanı ahlaki, vicdani ve inançları itibarıyla ülkemizdeki bu yasal boşluktan rahatsızdır.

Tüm sorunların çözümünde olduğu gibi hayvanların korunması bakımından temel çözümün yolu eğitimden geçer. Eğitimde de dini ve vicdani duygular ile toplumsal vasıf ve kriterlerden olabildiğince yararlanılması esastır.

Ancak her ne kadar, insanımızın yüksek duygularını hesaba katsak bile, bazı hususlar sadece insan vicdanına bırakılmamalıdır. Psikolojik bozukluklar, ekonomik güçsüzlükler ve daha bir çok nedenden dolayı her millette olduğu gibi suça yönelen insanlarımızın da varlığını hesaba katarak bu alanda caydırıcı uygulamalara da yer vermek zarureti vardır.

Diğer yandan, özellikle binek hayvanlarımız başta olmak üzere tüm hayvanlar için “insanlık dışı kötü muamele” hallerinde, koruyucu önlemler ve cezai müeyyideler getirilmelidir.

Türk Ceza Kanununun 521 inci maddesinde hayvanların doğuştan gelen bir takım hakları sadece sahiplerinin ya da diğer insanların inisiyatifine bırakılmıştır. Hayvanlar, böylelikle dolaylı olarak yaşamsal haklardan asgari ölçüde yararlanmış olurlar.

Ancak, daha anlamlısı hayvan kıyımında müsaade anlamına gelen yasal boşluğun doldurulması, çağdaş uygarlık düzeyinde yol alan ülkemiz insanları için başlı başına bir önem taşımaktadır.

Taraf olduğumuz ve taraf olma çalışmalarımızın devam ettiği uluslararası sözleşmeler (CİTES; Nesli Tehlikede olan Yabani Bitki ve Hayvan Türlerinin Ticaretinin Düzenlenmesi, RAMSAR; Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması, BERN; Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması) ile de özellikle nesli tehlikede olan hayvan türlerinin korunması öngörülmekte olup yükümlülüklerimizin yerine getirilmesi hayvan varlığımızın korunmasına hizmet edecek çalışmalar kapsamındadır.

Ülkemizde çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi, ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihi zenginliklerinin korunması konularının yakından incelendiği ve bu sorunların çözümlerinin yasal güvence altına alınması için çalışmalar yapıldığı bu dönem, hayvanları korumak için bir yasal düzenlemeye gidilmesi için de en uygun zamandır. Tasarının hazırlanmasında, uluslararası platformda meydana gelen bu gelişmelerin yanısıra, ülke gerçekleri de gözönünde bulundurularak, hayvanların korunması bakımından ülkemizde önemli bir boşluğun doldurulması amaçlanmıştır.

Madde 1. – Hayvanların insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesi, gözetilmeleri, canlarının ve sağlıklarının korunması Kanunun amacı olarak belirlenmektedir.

Madde 2. – Kanunun kapsamı açıklanmaktadır.

Madde 3. – Kanunda geçen kavramlar tanımlanmaktadır.

Madde 4. – Hayvanların korunmasına ilişkin genel ilkeler belirtilmekte, koruma ilkeleri tespit edilmektedir. Biyolojik zenginliğimizin bir parçası olan bütün hayvan türleri korunmalı ve nesillerinin devam etmesi sağlanmalıdır.

Madde 5. – Hayvan besleyenler besledikleri hayvanları barındıkları yerleri onların etolojik ihtiyaçlarına göre düzenlemeli, onların bakımlarına dikkat etmeli, evcil hayvanları sahiplenen kimseler keyfince onları terk etmemelidir. Hayvanlar ihtiyaçlarına uygun sağlıklı besinlerle beslenmelidir.

Madde 6. – Hayvanlar bir yerden bir yere nakledilirken türlerine ve özelliklerine uygun şartların sağlanması gerekmektedir. Hayvanların nakledilmeleri sırasında yaralanmaları, ölmeleri önlenmeli ve sağlıklı şartlarda nakledilmelidir.

Madde 7. – Sahipsiz evcil hayvanların da sahipli hayvanlar gibi bakılmaya ve korunmaya ihtiyacı vardır.

Madde 8. – Hayvanların da insanlar gibi acı duyusuna sahip oldukları unutulmamalı ve çok zorunlu haller dışında tedavi amacıyla dahi olsa uyuşturma olmadan hayvana acı verecek bir müdahale yapılmamalıdır.

Madde 9. – Deneysel amaçlarla dahi olsa hayvanların türlerine has özellikleri yapay yöntemlerle değiştirilmemeli, hangi amaçla olursa olsun bir hayvan sadece bir organı ya da bir parçasının alınması için öldürülmemelidir.

Madde 10. – Hayvanlar üzerinde uygulanan ve hayvanlara büyük acı veren deneylerin ancak başka alternatif yöntem bulunmaması halinde, yapılacak düzenlemelere uygun olması kaydıyla deneylerin yapılabileceği belirtilmektedir.

Madde 11. – Kasaplık hayvanlar dışında, evcil hayvanların da yetiştirilmesi ve ticareti için düzenlemeler gerekmektedir.

Madde 12. – Hayvanların eğitimi ile ilgilenen kişiler, hayvanların yaralanmasına, acı çekmesine sebep olacak yöntemlerle onları eğitemez ve hayvanların gücünü aşan fiilleri onlardan isteyemez.

Madde 13. – Hayvanların öldürülmesi ile ilgili düzenlemeler ifade edilmiştir.

Madde 14. – Yasak olan öldürme metodlarının belirlenmesi yapılmıştır.

Madde 15. – Her ilde ilin kendine özgü koşullarından doğan hayvan koruma sorunlarına çözüm getirmek ve bu konu ile ilgili organizasyonları yapmak amacıyla “İl Hayvan Koruma Kurulları”nın oluşturulması gerekmektedir.

Madde 16. – “İl Hayvan Koruma Kurulları”nın görevleri belirtilmektedir.

Madde 17. – Kanun hükümlerini denetleme şekli ve denetlemeyi yapacak kuruluşlar belirtilmektedir.

Madde 18. – Hayvanlara kötü muamele yapıldığında haberdar olan vatandaşların, kötü muamelenin durdurulması ve kötü muamele yapanların cezalandırılması için idari makamlara başvurma hakkı düzenlenmiştir.

Madde 19. – Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için Çevre Kirliliğini Önleme Fonu’na aktarılacak para kaynakları belirtilmektedir.

Madde 20. – Sahipsiz ve Güçten Düşmüş Hayvanların Korunması için Çevre Kirliliğini Önleme Fonu’na aktarılan payın kimler tarafından kullanılacağı belirtilmektedir.

Madde 21. – İdarî para cezası vermeye yetkili olanlar açıklanmaktadır.

Madde 22. – İdarî cezalara itiraz usulü düzenlenmektedir.

Madde 23. – İdarî para cezalarının ödeme süresi ve tahsili ile ilgili hususlar hükme bağlanmaktadır.

Madde 24. – Çeşitli maddelerin ihlali halinde verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 25. – Birden fazla hükmün ihlali durumunda verilecek ceza belirlenmektedir.

Madde 26. – Fiillerin tekrarı halinde verilecek para cezası belirlenmektedir.

Madde 27. – Yönetmeliklerle ilgili bir maddedir.

Madde 28. – Yürürlükle ilgili maddedir.

Madde 29. – Yürütme ile ilgilidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

İçişleri Komisyonu 16.7.1999

Esas No. : 1/393

Karar No. : 9

Çevre Bakanlığınca hazırlanarak 3.5.1996 tarihinde Bakanlar Kurulunca, 20 nci dönem TBMM Başkanlığına sunulan, “Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı”, 20 nci dönemde sonuçlandırılamadığından 22.6.1999 tarihinde Bakanlar Kurulunca yenilenerek Başkanlığınıza sunulmuştur. 29.6.1999 tarihinde Başkanlığınızca esas komisyon olarak Çevre Komisyonuna ve tali komisyon olarak da Komisyonumuz ile Adalet Komisyonuna havale edilen Tasarı, Komisyonumuzun, 15.7.1999 tarihli 4 üncü toplantısında, Adalet, İçişleri ve Çevre Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla incelenip görüşülmüştür.

Tasarıda, hayvanların insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesi, gözetilmeleri, canlarının ve sağlıklarının korunması ile ilgili düzenlemeler yapılmaktadır.

Komisyonumuzda Tasarının tümü üzerinde yapılan görüşmeler sırasında Komisyon üyelerimizce şu görüşler ileri sürülmüştür :

– Hayvanların korunması, çağdaşlığın en önemli göstergelerinden biridir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyi, çoğunlukla, Gayri Safî Millî Hâsıla ile ölçülmektedir. Oysa gerçek gelişmişlik düzeyinin göstergesi, hayvanların korunmasında gösterilen titizliktir. Bu bakımdan Tasarıdaki düzenlemeler, olumlu karşılanmalıdır.

– Hayvan sevgisi olmayan insanlarda, insan sevgisi de yoktur. Toplum olarak hayvanlara yaklaşımımız, insana verdiğimiz değeri de gösterir.

– Tarihimiz, hayvanlara verilen önemin örnekleriyle doludur. Tasarının gerekçesinde belirtilen örneklerin yanında, kanatları kırılan güvercinleri tedavi etmek amacıyla kurulan vakıflar dikkat çekicidir.

– Bugün için, geç kalınmış olsa bile, bu Tasarının gündeme gelmiş olması sevindiricidir.

– Ülkemizde, insanların da önemli ekonomik güçlükler içinde bulunduğu unutulmamalı, öncelikle insanların bu sorunlarını giderici tedbirler alınmalı; sonra, hayvanları korumak için koruyucu tedbirler alınmalıdır.

– Hayvanların korunması konusunda, merkezi idareye ve belediyelere yükümlülükler getirmek, yapılacak düzenlemelerin işlevsiz kalmasına yol açacaktır. Bu konuda gönüllü sivil toplum örgütlerine sorumluluklar verilmelidir.

– Tasarıyla getirilen düzenlemede kurullar oluşturulmaktadır. Ancak kurulların yapısına bakıldığında, bunların merkezi idare ağırlıklı olduğu görülmektedir. Bu nedenle kurulların yapısını, sivil toplum örgütlerine ağırlık tanıyacak biçimde yeniden düzenlemek gerekir.

Komisyonumuz bu görüş ve düşünceler doğrultusunda, tali komisyon olduğunu da dikkate alarak, Tasarının tümünü olumlu bulup, maddelerin tümü hakkında görüşme yapmayıp sadece ihtisas alanıyla ilgili gördüğü maddeler üzerinde esas komisyona görüş bildirmeyi ve düşüncelerini bu maddelere yansıtmayı uygun bulmuştur. Komisyonumuzun üzerinde görüş bildirdiği maddeler, 14, 15, 21 ve 24 üncü maddelerdir.

m. 14 ve m. 24:

Tasarının 14 üncü maddesi, yasak olan öldürme usullerini düzenlemektedir. Komisyonumuzda özellikle maddenin (e) bendinde düzenlenen anız yakımı üzerinde durulmuştur. Anız yakımı yoluyla hayvan öldürülmesi, 24 üncü maddenin ikinci fıkrasıyla birlikte düşünüldüğünde, daha ciddi sorunlara yol açacak niteliktedir. 24 üncü maddenin ikinci fıkrasında, 14 üncü maddede belirtilen yasaklara aykırı davrananlara 2 yıldan az olmamak üzere hapis cezası verileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla anız yakan birinin hayvan öldürmesi halinde, kendisine en az 2 yıl hapis cezası verilecektir. Komisyon üyelerimiz, ülkemizde ekonomik sıkıntılar içinde olan çiftçinin, yasak olmasına rağmen ekonomik imkânsızlıklar sebebiyle -anızın toplanması için sarfedilecek masrafın anızın satılması ile elde edilecek gelirden daha fazla olması- nedeniyle anız yakımı yöntemine başvurduğunu; bu nedenle bu kadar ağır bir ceza tedbirinin ciddi mahiyette toplumsal sorun yaratabileceğini belirtmişlerdir. Hükümet temsilcilerince yapılan açıklamalarda bu hükmün, benzer endişelerle, 20 nci dönem Çevre Komisyonunda metinden çıkarıldığını belirtmişlerdir.

Yine, elektrik vererek öldürme, bazı batı ülkelerinde yasal olarak kullanılan öldürme yöntemidir. Uyuşturularak öldürme yönteminin ise tatbikatta uygulama zorluklarına işaret edilmiştir.

24 üncü maddede öngörülen para cezalarının günün şartlarına uyarlanması ve başta Türk Ceza Kanunu olmak üzere, diğer kanunlarda öngörülen idari para cezaları ile paralellik sağlanması gerektiği ifade edilmiştir.

Komisyonumuzda oluşan bu düşüncelerin esas komisyon olan Çevre Komisyonuna tavsiye edilmesini kararlaştırmıştır.

m. 15

Tasarının 15 inci maddesi, her ilde valinin veya bir vali yardımcısının başkanlığında il hayvan koruma kurulu kurulmasını öngörmektedir. Maddenin Komisyonumuzda görüşülmesi sırasında Komisyon üyelerimiz, Tasarının geneli üzerinde ileri sürülen görüşlerini tekrarlayarak, koruma kurullarının yapısının, gönüllü sivil toplum örgütü ağırlıklı olmasını önermişlerdir. Yine Komisyon üyelerimizce, yetki ve sorumluluğun Tasarıda olduğu gibi 12 kişilik bir kurula verilmesi halinde üretilecek hizmetin süratli, kaliteli ve verimli olmayacağı ilkesinden hareket ederek İl Hayvan Koruma Kurullarının üye sayısının azaltılması gerektiği belirtilmiştir. İleri sürülen her iki grup düşüncenin olumlu yönleri alınmak suretiyle Komisyonumuz, İl Hayvan Koruma Kurullarının, valinin veya bir vali yardımcısının başkanlığında;

a)Hayvan koruma dermek ve vakıflarınca seçilecek iki temsilci,

b)İl Çevre Müdürlüğünden bir temlisci,

c)İl Tarım Müdürlüğünden bir veteriner,

d) İllerde belediyelerden veya büyükşehir belediyesinden bir temsilci,

e) Veteriner Hekimler Odasından bir temsilciden.

Oluşmasını; Kurulun sekreteryasının Çevre İl Müdürlüğü tarafından yürütülmesini; Çevre İl Müdürlüğü bulunmayan illerde sekreterya görevinin İl Tarım Müdürlüğü tarafından yürütülmesini, Çevre Komisyonuna önermeyi kararlaştırmıştır.

m. 21

Tasarının 21 inci maddesi, idari para cezası vermeye yetkili olanları düzenlemektedir. Maddeye göre, para cezaları, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediye başkanlarının yetkili kıldığı memurlar; diğer alanlarda mahallin en büyük mülkî idare amiri tarafından verilebilecektir. Komisyonumuz, belediye başkanlarının yetkili kıldığı memurlar idari para cezası vermeye yetkili kılınmışken, mülkî idare amirlerinin bu tür bir görevlendirme yapamamalarını doğru bulmamış ve mahallin en büyük mülkî amirinin görevlendireceği memurların da idari para cezası verebilmesini düzenlemeyi Çevre Komisyonuna tavsiye etmiştir.

Rayorumuz Çevre Komisyonuna sunulmak üzere arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Faruk Bal	Musa Öztürk
	Konya	Adana
	Sözcü	Kâtip
	Hasan Fehmi Konyalı	Hasan Hüseyin Balak
	Ordu	Tokat
	Üye	Üye
	Hasari Güler	Halil İbrahim Özsoy
	Adıyaman	Afyon
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Kemal Çelik	Faruk Çelik
	Antalya	Bursa
	Üye	Üye
	Osman Aslan	Ömer Vehbi Hatipoğlu
	Diyarbakır	Diyarbakır
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Mustafa Zorlu	Yalçın Kaya
	Isparta	İçel
	Üye	Üye
	Erol Al	Hüseyin Mert
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Ali Oğuz	Mehmet Pak
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	M. Cihan Yazar	Mehmet Çakar
	Manisa	Samsun
	Üye
	Fettullah Gültepe
	Van

 

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Çevre Komisyonu 23.7.1999

Esas No. : 1/393

Karar No. : 2

Başkanlığınızca 29.6.1996 tarihinde Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen 1/393 Esas Nolu Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı, Komisyonumuzun 14.7.1999 tarihli 3 üncü toplantısında Çevre, Tarım ve Köyişleri, Orman, Sağlık, Adalet ve İçişleri Bakanlıkları yetkililerinin, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi ve hayvanları koruma ile ilgili diğer sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin katılımyla ele alınmıştır. Tasarı üzerindeki müzakereler Komisyonumuzun 20.7.1999 tarihinde yapılan 4 üncü toplantısında devam etmiştir.

Komisyonumuz Tasarının tümü üzerindeki görüşmeleri takiben, maddelere geçilmesini kabul etmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda maddeler üzerinde aşağıda belirtilen ilave ve değişikliklerle Tasarı Komisyonumuzun 4 üncü toplantısında kabul edilmiştir.

Görüşmelerde İçişleri Komisyonunun belirttiği görüşler de dikkate alınmıştır.

Tasarının Komisyonumuzun kabul ettiği metni dikkate alınarak, anlaşılabilirliği artırmak ve açıklık sağlamak bakımından madde gerekçeleri de yeniden düzenlenmiştir.

Tasarı üzerinde kanun tekniği ve yazım kuralları açısından redaksiyon yetkisinin Komisyonumuza verilmesi uygun bulunmuştur.

– Kanun Tasarısının 1 inci maddesi; bu Kanun kapsamına alınacak hayvanların tanımının belirginleştirilmesi ve hayvan haklarının korunmasında hayvanlara üreme hakkının tanınması amacıyla değiştirilerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 2 nci maddesi; bu Kanun kapsamına alınacak hayvanların tanımının belirginleştirilmesi amacıyla değiştirilerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 3 üncü maddesi; maddenin (a) bendinde yer alan organizma ve popülasyon ifadeleri hayvan ve hayvan topluluğu olarak değiştirilmiş, (c) bendindeki tanım bilimsel niteliğe kavuşturulmuş, (d) bendindeki taksonomik birim ifadesi yerine, daha iyi anlaşılır olması nedeniyle sınıf ifadesi kullanılmış ve yeni bir (ı) bendi ile hayvansal maddeler tanımlar arasına alınarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 4 üncü maddesi; madde kapsamındaki muğlak ifadelerin netleştirilmesi ve hayvanların doğal ortamlarında muhafazasını, korunmasını ve maddî kazanç amacı gütmeden hayvan bakanları desteklemek amacıyla yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 5 inci maddesi; hayvan besleyenlerin çevreye verecekleri zararı en aza indirmek için zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirlerin Çevre Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenmesi, kazanç amacı güdülmeden bakılan hayvanların haczedilemeyecekleri ve hayvanlara zorla bağımlılık yaratacak yiyecek ve içecek verilmesinin yasaklanması amacıyla değiştirilmiş ve yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 6 ncı maddesi; nakil ifadesi yerine daha kapsamlı olması amacıyla taşıma ifadesi kullanılmış ve yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 7 nci maddesi; sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşama hakkı olduğu ön kabulü ile, sahipsiz hayvanların korunması ve bakımına yönelik faaliyetlere destek olunması amacıyla değiştirilmiş ve yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 8 inci maddesi; hayvanlara acı verecek müdahalelerin sadece veteriner hekim tarafından yapılması yönünde değiştirilerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısına tedavisi bulunamamış veya mahiyeti itibariyle salgın niteliğinde olan herhangi bir hastalığa yakalandığı tespit edilen hayvanlara müdahalelerin nasıl yapılacağını içeren yeni bir madde 9 uncu madde olarak eklenmiştir.

– Kanun Tasarısının 9 uncu maddesi; bir hayvan türüne soyunu yok edecek her türlü müdahalenin yasak olması yönünde yeniden düzenlenmiş ve 10 uncu madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 10 uncu maddesi; hayvanların ızdırap ve korku vermeyen tıbbî ve bilimsel deneylerde kullanılması esası getirilerek yeniden düzenlenmiş ve 11 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 11 inci maddesi; hayvanların satıldıkları yerlerde sağlıklı olarak bulundurulmaları ve bu ortamların temiz olmasını öngören şekilde ve ticarî amaçlarla hayvan bulundurmak isteyenlere ilişkin usul ve esaslar Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmeliğe bağlanarak yeniden düzenlenmiş ve 12 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 12 nci maddesi; hayvanların eğitilmesi ile ilgili yöntemlerin hayvanlar üzerinde şiddete maruz bırakılmaksızın uygulanması amacıyla yeniden düzenlenmiş ve 13 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 13 üncü maddesi hayvanların kanuni istisnalar dışında öldürülmesini yasaklayan, vahşi amaçlar için ve hayvanların bazı hassas dönemlerinde öldürülmelerine imkân tanımayan şekilde yeniden düzenlenmiş ve 14 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısına hayvanların zorunlu durumlarda öldürülmesinin bir sorumluluk anlayışıyla yapılmasını sağlamak açısından hayvan öldürme işlemine resmiyet kazandıracak şekilde yeni bir madde eklenerek 15 inci madde olarak; yasak öldürme metotlarını düzenleyen yeni bir madde de 16 ncı madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 14 üncü maddesi hayvanlarla ilgili yasakları yeniden düzenlemiş ve 17 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 15 inci maddesi; il hayvan koruma kurullarının işlevlerinin daha güçlü hale getirilmesi amacıyla yeniden düzenlenmiş ve 18 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 16 ncı maddesi; Tasarının diğer maddelerinde yapılan düzenlemelerde il hayvan koruma kurulları görev alanı içerisine girenler dikkate alınarak yeniden düzenlenmiş ve 19 uncu madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının İkinci Bölümünün başlığı “Denetim ve Hayvan Koruma Gönüllüleri” olarak değiştirilmiştir.

– Kanun Tasarısının 17 nci maddesi; etkin bir denetim sağlamak amacıyla yeniden düzenlenmiş ve 20 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 18 inci maddesi; hayvanları koruma amacıyla, kontrol ve denetim yetkisine sahip olacak olan hayvan koruma gönüllüleri ile ilgili olarak yeniden düzenlenmiş başlığı değiştirilmiş ve 21 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının “Üçüncü Bölümü”nün başlığı “Hayvanların Korunması” olarak değiştirilmiştir.

– Kanun Tasarısının 19 uncu maddesi; hayvanların korunması amacıyla özellikle gayrimenkul bağışlarının yapılabilmesi ve bu amaçla toplanan paraların amacına uygun kullanılmasını sağlamak için fon yerine vakıf kurulmasının uygun olacağı kabulüyle değiştirilerek yeniden düzenlenmiş ve 22 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısına Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı’nın gelirlerinin belirtildiği yeni bir madde 23 üncü madde olarak eklenerek kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 20 inci maddesi; vakıftan aktarılan payın kullanılması şeklinde yeniden düzenlenmiş ve 24 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının “Üçüncü Kısım”ına yeni bir bölüm olarak “Dördüncü Bölüm” eklenmesi, bu Bölüme “Diğer Hükümler” başlığı konulması kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının “Üçüncü Kısmı”nın “Dördüncü Bölümü”ne hayvanları koruma amacıyla devlet televizyonları ve özel televizyonlar ile radyolarda yayınların yapılması için yeni bir maddenin 25 inci madde olarak eklenmesi; sürücülerin hayvanlara çarpması sonucu yükümlülüklerinin belirlenmesi amacıyla yeni bir maddenin 26 ncı madde olarak eklenmesi; hayvanat bahçelerinin hayvanların doğal yaşama ortamına uygun ve temiz koşullarda tanzim edilmesinin sağlanması amacıyla yeni bir maddenin 27 nci madde olarak eklenmesi; yabani hayvanların yaşama ortamlarından alınması konusunda kontrollü düzenlemelerin yapılması amacıyla yeni bir maddenin 28 inci madde olarak eklenmesi; hayvanların doğal yaşama ortamlarının güvenceye alınması için koruma alanlarının ilan edilmesiyle ilgili yeni bir maddenin 29 uncu madde olarak eklenmesi ve koruma altına alma ile ilgili yeni bir maddenin 30 uncu madde olarak eklenmesi kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının “Dördüncü Kısım” “Birinci Bölümü”nün başlığı “İdarî Para Cezası Verme Yetkisi, Ödeme Süresi, Tahsil ve İtiraz” olarak değiştirilmiştir.

– Kanun Tasarısının 21 inci maddesi; denetim ile ilgili 20 nci maddede yapılan değişikliğe paralel olarak yeniden düzenlenmiş ve 31 inci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 22 nci maddesi; idarî para cezalarına karşı cezanın tebliği ile idare mahkemesinde dava açılması süresi kısa olması sebebiyle değişiklik yapılarak yeniden düzenlenmiş ve 32 nci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 23 üncü maddesi; idarî para cezalarının ödeme süresinin kısa olması nedeniyle bu süre uzatılarak yeniden düzenlenmiş ve 33 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 24 üncü maddesi; Tasarı üzerinde yapılan değişikliklere paralel olarak genişletilerek yeniden düzenlenmiş ve 34 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 25 inci maddesi; Komisyonumuzca 35 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 26 ncı maddesi; hayvanlara karşı işlenen suçların alışkanlık yaratmaması ve fiillerin tekrarı halinde içgüdüsel suça yönelimleri engellemek, caydırıcılığı sağlamak amacı ile cezaların artırılması uygun görülerek yeniden düzenlenmiş ve 36 ncı madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısının 27 nci maddesi; ülke gerçekleri gözönüne alınarak, altyapısal ana sorunların çözümünü öncelikle gerçekleştirmek ve pratiğe yönelik sorunların çözümünü hızlandırmak amacı ile yönetmelikler için süre kısıtlaması kaldırılarak yeniden düzenlenmiş ve 37 nci madde olarak kabul edilmiştir.

– Kanun Tasarısına 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu hükümlerinin saklı olduğuna ilişkin yeni bir madde 38 inci madde olarak eklenmiştir.

– Kanun Tasarısına belediye ve büyükşehir belediyesi meclislerince uygulamaya konulan birbirinden farklı yönetmeliklerin bu Kanun hükümlerine uygun hale getirilmesi amacıyla yeni bir madde 39 uncu madde olarak eklenmiştir.

– Kanun Tasarısının yürürlüğe ilişkin 28 inci maddesi 40 ıncı madde olarak, yürütmeye ilişkin 29 uncu maddesi 41 inci madde olarak kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere saygıyla arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Ediz Hun	Esvet Özdoğu
	İstanbul	Ankara
	Sözcü	Kâtip
	Sedat Çevik	Sefer Ekşi
	Ankara	Kocaeli
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	M. Güven Karahan	Burhan İsen
	Balıkesir	Batman
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Ahmet Sünnetçioğlu	Nurettin Aktaş
	Bursa	Gaziantep
	Üye	Üye
	Lütfü Doğan	Hakkı Töre
	Gümüşhane	Hakkâri
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Hakkı Oğuz Aykut	Cahit Tekelioğlu
	Hatay	İçel
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Esat Öz	Metin Kocabaş
	İstanbul	Kahramanmaraş
	(İmzada Bulunamadı)	(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Hasan Çalış	Nural Karagöz
	Karaman	Kırklareli
	Üye	Üye
	Mustafa Sait Gönen	Teoman Rıza Güneri
	Konya	Konya
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Hasan Özyer	Nazif Topaloğlu
	Muğla	Muğla
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Mükremin Taşkın	Yener Yıldırım
	Nevşehir	Ordu
		(İmzada Bulunamadı)
	Üye	Üye
	Mehmet Yaşar Ünal	Hasan Suna
	Uşak	Yalova
	Üye
	İlyas Arslan
	Yozgat

 
 
 

Madde 1. – Hayvanların insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesi, gözetilmeleri, canlarının ve sağlıklarının korunması, üremelerinin sağlanması, Kanunun amacı olarak belirlenmektedir.

Madde 2. – Bu madde Kanun Tasarısının amaçları doğrultusunda kapsamını düzenlemiştir.

Madde 3. – Kanunda geçen kavramlar tanımlanmaktadır.

Madde 4. – Hayvanların korunmasına ilişkin genel ilkeler belirlenmeli, koruma ilkeleri tespit edilmelidir. Biyolojik zenginliğimizin bir parçası olan bütün hayvan türleri korunmalı ve nesillerinin devam etmesi sağlanmalıdır.

Madde 5. – Hayvan besleyenler besledikleri hayvanları, barındıkları yerleri, onların etolojik ihtiyaçlarına göre düzenlemeli, onların bakımlarına dikkat etmeli, evcil hayvanları sahiplenen kimseler keyfince onları terk etmemelidir. Hayvanlar ihtiyaçlarına uygun sağlıklı besinlerle beslenmelidir.

Madde 6. – Hayvanlar bir yerden bir yere nakledilirken türlerine ve özelliklerine uygun şartların sağlanması gereklidir. Hayvanların nakledilmeleri sırasında yaralanmaları, ölmeleri önlenmeli, dinlendirilmeli, beslenmeli ve sağlıklı şartlarda nakledilmelidir.

Madde 7. – Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların da sahipli hayvanlar gibi bakılmaya ve korunmaya ihtiyacı vardır.

Madde 8. – Hayvanların da insanlar gibi acı duyusuna sahip oldukları unutulmamalı ve hayvan hayatının kurtarılması için zorunlu olması dışında, tedavi amacıyla dahi olsa uyuşturma olmadan, hayvana acı verecek bir müdahale veteriner hekim dışında yapılmamalıdır.

Madde 9. – Tedavisi bulunamamış veya mahiyeti itibarı ile salgın niteliğinde olan veya öldürücü nitelikte olan herhangi bir hastalığa yakalandığı tespit edilen hayvanlar için müdaheleler veteriner hekim tarafından yapılmalı ve hayvana en az acı veren yöntemler kullanılmalıdır. Kuduz hastalığında da insani tedbirler öngörülmelidir.

Madde 10. – Hayvanların türlerine has özellikleri yapay yöntemlerle değiştirilmemeli, hangi amaçla olursa olsun bir hayvan sadece bir organı ya da bir parçasının alınması için öldürülmemelidir.

Madde 11. – Hayvanlara acı, ızdırap, korku vermeyen tıbbi ve bilimsel deneylerin kullanılması esası ve bazı zorunlu olmayan askeri ve ticari deneylerin yasaklanması gerekmektedir.

Madde 12. – Bu kanun ticari amaçla hayvan bulundurmak istyenler ile ilgili düzenlemeleri kapsamalıdır. Hayvanların yaşama haklarını tehdit edici ve insanlık dışı olarak ticari amaçla kullanılmaları engellenilmelidir.

Madde 13. – Hayvanların eğitimi ile ilgilenen kişiler, hayvanların yaralanmasına, acı çekmesine sebep olacak yöntemlerle onları eğitmemeli ve hayvanların gücünü aşan fiilleri onlardan istememelidir. Hayvanların yaralanmasına, sakat kalmasına ve ölümüne sebep olacak dövüşlerde kullanılması yasaklanmalıdır. Ancak folklorik amaca yönelik şiddet içermeyen geleneksel gösteriler hariç tutulmalıdır.

Madde 14. – Hayvanların kanuni istisnalar dışında öldürülmesi yasaklanmış olup insana yakışmayacak vahşi amaçlar için ve hayvanların bazı hassas dönemlerinde hayvanların öldürülmelerine imkan tanınmamalıdır.

Madde 15. – Hayvanların öldürülmelerinde en az acı veren yöntemler kullanılmalı öldürme işlemi, veteriner hekim veya nezaretinde yapılmalıdır.

Madde 16. – Hayvanlara şiddetli acı çektiren öldürme metodları yasaklanmalıdır.

Madde 17. – Hayvanların yaşama haklarından yararlanabilmeleri ile onlara karşı yapılan kötü muamelelerden vazgeçilmesini sağlamak üzere bazı yasaklamalar getirilmelidir.

Madde 18. – Her ilde ilin kendine özgü koşullarından doğan hayvan koruma sorunlarına çözüm getirmek ve bu konu ile ilgili organizasyonları yapmak amacıyla "İl Hayvan Koruma Kurulları" oluşturulmalıdır.

Madde 19. – "İl Hayvan Koruma Kurulları"nın görevleri belirlenmelidir.

Madde 20. – Kanun hükümlerini denetleme şekli ve denetlemeyi yapacak idareler belirlenmelidir. Ayrıca bu kanuna tabi olan hayvan bulunduran tüzel kişiler bildirimde bulunmalıdırlar.

Madde 21. – Bu kanun ve yönetmeliklerine aykırı hareket edenleri uyarmak ve ilgili makamlara bildirmek üzere hayvanları koruma gönüllüleri oluşturulmalıdır.

Madde 22. – Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı kurulmalıdır.

Madde 23. – Türkiye Hayvanları Koruma Vakfının gelirleri belirlenmelidir.

Madde 24. – Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için Türkiye Hayvanları Koruma Vakfından aktarılan payın nasıl kullanılacağı belirlenmelidir.

Madde 25. – Hayvanları korumanın yolu eğitimden geçer. Bu nedenle devlet ve özel televizyonlar ile radyolarda bu konuda eğitici yayınlar yapılmalıdır.

Madde 26. – Her toplumda suça yönelen insanların varlığı nedeniyle, sürücülerin lüzumlu tedbirleri almadan hayvanlara kasti çarpması sonucunda onların tedavilerini sağlamak zorunlu hale getirilmelidir.

Madde 27. – İnsanların eğitiminde ve hayvanları tanıyıp, sevmesinde önemli bir yer tutan hayvanat bahçelerinin ilkel şartlardan kurtarılması ve hayvanlar için bir hapishaneden farksız durumlarından kurtarılıp, insanların üzüntü duymayacakları, temiz mekanlar haline dönüştürülmesi sağlanmalıdır.

Madde 28. – Evcil ve yabani hayvanların yaşama ortamlarından alınarak bulundurulması, ülke sınırlarından sokulması, çıkarılması, ithal ve ihracı ile ilgili düzenlenmesinde gerek çevre etiği gerekse nesillerin korunması açısından düzenlemelere ihtiyaç vardır.

Madde 29. – Hayvanların doğal olarak yaşadığı ve onların yaşama ortamlarının korunması amacıyla toplandığı alanlar ve yapılmış tesislerin korunması için koruma statüsü belirlenmesi ihtiyacı vardır.

Madde 30. – Hayvanlara işkence yapan, aç bırakan, hapseden yada onlarla cinsel ilişkide bulunan insanlardan, hayvanların alınması ve onların bu ızdıraplardan kurtarılması gerekmektedir. Ayrıca başka ülkeden gelmiş yada getirilmiş hayvanlar için koruma ahlakına aykırı davranışlarda, bu hayvanın ülke sınırları içerisinde koruma altına alınması sağlanmalıdır.

Madde 31. – İdari para cezası vermeye yetkili olanlar belirlenmektedir.

Madde 32. – İdari cezalara itiraz hususları belirlenmektedir.

Madde 33. – İdari para cezalarının ödeme süresi ve tahsili belirlenmektedir.

Madde 34. – Bu Kanuna göre verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 35. – Birden fazla hükmün ihlali durumunda verilecek ceza belirlenmektedir.

Madde 36. – Fiillerin tekrarı halinde verilecek para cezası belirlenmektedir.

Madde 37. – Yönetmelikler ile ilgili maddedir.

Madde 38. – 3167 sayılı Kara Avcılığı Kanunu mahfuz tutulmuştur.

Madde 39. – Belediye ve büyükşehir belediye meclislerince uygulamaya konulan birbirinden çok farklı yönetmeliklerin bu Kanuna uygun hale getirilmesi ile ilgili olarak düzenlenmiştir.

Madde 40. – Yürürlük ile ilgili maddedir.

Madde 41. – Yürütme ile ilgili maddedir.

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

Amaç

MADDE 1. — Bu Kanunun amacı, başta evcil hayvanlar olmak üzere tüm hayvanların, insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesini, gözetilmelerini, bakımları ile kötü muamelelerden uzak tutulmalarını, canlarının ve sağlıklarının korunmasını sağlamaktır.
 
 

Kapsam

MADDE 2. — Bu Kanun, yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri, alınacak önlemleri, sağlanacak eşgüdümü, yapılacak denetimleri, sınırlama ve yükümlülükleri ve tâbi olunacak cezaî sorumlulukları düzenler.

Tanımlar

MADDE 3. — Bu Kanunda geçen;

a) Yaşama Ortamı : Bir organizmanın veya popülasyonun doğal olarak yaşadığı yeri,

b) Etoloji : Hayvan türlerinin davranışlarını dinamik-biyolojik açıdan inceleyen bilim dalını,

c) Ekosistem : Belli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim içinde olan canlılar ve bunların cansız çevrelerinin oluşturduğu bütünü,

d) Tür : Birbirleriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip yavru yetiştirme potansiyelinde olan bireylerin ait olduğu taksonomik birimi,

e) Evcil Hayvan : İnsan tarafından kültüre alınmış hayvanları,

f) Sahipsiz Hayvan : Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi bir sahip veya koruyucunun kontrolu ya da doğrudan denetimi altında bulunmayan evcil hayvanları,

g) Güçten Düşmüş Hayvan : Yaşlanma, sakatlanma, gibi nedenlerle fiziki olarak iş yapabilme yeteneğini kaybetmiş binek veya yük hayvanlarını,

h) Yabani Hayvan : İnsan tarafından kültüre alınmamış hayvanları,

ifade eder.

İlkeler

MADDE 4. — Hayvanların korunmasına ilişkin temel ilkeler şunlardır :

a) İnsan, hayvan ve bitkilere zarar veren veya ölümlerine sebep olanlar ve insan gıdası olarak yararlanılan hayvanlar dışındaki bütün hayvanlar yaşam önünde var olma özgürlüğüne sahiptir.

b) Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan türden olan evcil hayvanlar türüne özgün hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenir.

c) İnsanlar hayvanların korunmaları, gözetilmeleri, bakımları ve kötü muamelelerden uzak tutulmaları için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

d) Korumada nesli yok olma tehlikesi altında bulunan tür ve ekosistemlere öncelik verilir.

Hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı

MADDE 5. — Bir hayvanı sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvana kalacak yer sağlamak, hayvanın türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, hayvanın sağlığına dikkat etmek, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekli aşıları yaptırmakla yükümlüdür.

Hayvan sahipleri, sahip oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almakla yükümlü olup; zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından kaynaklanan zararları tazmin etmek zorundadır.

Bir hayvanı sahiplenen ve onu üretmek için seçen herkes annenin veya yavrularının sağlığını tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış karakteristikleri ile ilgili önlemleri almakla yükümlüdür.

Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek; bir hayvana acı, ızdırap ya da zarar verecek yiyecekler vermek yasaktır.

Evcil hayvanlar ile doğal yaşama ortamlarına tekrar adapte olamayacak durumda olan hayvanlar dışarı atılamaz, terk edilemez, beslenemeyeceği ve iklimine uyamayacağı doğaya bırakılamaz.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Hayvanların taşınması

MADDE 6. — Hayvanları nakledenler, nakil sırasında onların türüne ve özelliğine uygun olacak yeri temin etmek, beslemek ve bakmak zorundadırlar.

Hayvanların taşınması esnasında hayvanın yaşamının güvence altına alınmasıyla ilgili gerekli düzenlemeler ilgili bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle, Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması

MADDE 7. — Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında, öldürülmeleri yasaktır.

Güçten düşmüş hayvanlar piyasaya sürülemez; ticarî ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz.

Sahipsiz hayvanların etkilerinin çevre ve çevre sağlığına zarar verici boyutlara ulaşmaları halinde, alınacak tedbirlerle ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Tedavi amaçlı müdahaleler

MADDE 8. — Bir hayvanı uyuşturmaksızın ona acı verecek bir müdahale yapılması yasaktır.

Ancak;

a) İnsanlardaki benzer müdahalelerde uyuşturma yapılamıyor ise, veteriner hekimlerin görüşleri doğrultusunda,

b) Münferit durumlarda uyuşturma, veteriner hekimin kararına göre uygulanabilir görünmezse,

c) Hayvanın küçük olması dolayısıyla veteriner hekimin uyuşturmaya gerek görmediği durumlarda,

uyuşturmak zorunlu değildir.

Yasak olan müdahaleler

MADDE 9. — Bir hayvan türünün belli bir bölgede ya da tüm ülkede soyunu yok edecek her türlü müdahale, tedavi dışında hayvanların organ veya dokularının tümünün ya da bir bölümünün çıkarılıp alınması veya tahrip edilmesi, bir hayvana aşırı derecede hormon, onun türüne ve etolojik özelliklerine aykırı hale getirecek şekilde ve dozda ilaç vermek ve hayvanların türlerine has özelliklerini yapay yöntemlerle değiştirmek ve bir hayvana spor yarışmalarında ve benzeri durumlarda doping yapmak yasaktır.

Müdahalelerle ilgili usul ve esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
 
 
 
 
 
 

Hayvan deneyleri

MADDE 10. — Hayvanlar, sonucu ölüme varabileceği bilinen ya da sonucu ölüme varmasa bile onlara acı verecek ve yaralanmalarına neden olacak bilimsel olmayan tedavilerde ve deneylerde kullanılamazlar.

Hayvanlar üzerinde yetiştirilmesi halinde kalıtım özellikleri itibarı ile türüne uygun kullanımı için bedensel parçalarının veya organlarının eksik olacağı veya türü itibarı ile elverişsiz olacağı veya türüne göre farklı olacağı ve bu suretle ağrı, acı ve bedensel zararların ortaya çıkmasına sebep olacak deneylerin yapılması yasaktır.

Hayvanlara büyük acı, ızdırap, korku veren tıbbî, ticarî ve bilimsel deneylerin yerine alternatif yöntemlerin kullanılması esastır. Bu alternatif yöntemlerin kullanılmadığı durumlarda, il hayvan koruma kurullarından, deneyin amacını bildirmek şartı ile alınacak izin doğrultusunda, hayvanlar deney hayvanı olarak kullanılabilir.

İl hayvan koruma kurullarının vereceği izinler ile yapılacak deneylerle ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle, Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Hayvanların ticareti

MADDE 11. — Aşağıdaki faaliyetlerde bulunmak isteyen kişiler, il hayvan koruma kurullarından, izin almak zorundadır :

a) Ticarî amaçla hayvan bulundurmak ya da üretmek; bu kapsamda ev hayvanlarını yetiştirmek, bulundurmak ya da üretmek,

b) Et üretimi için yetiştirilen hayvanlar dışında, omurgalı hayvanları alıp satmak,

c) Hayvan sergilemek, gösteri amacıyla bulundurmak,

d) Bilimsel amaç ve Kara Avcılığı Kanunu hükümleri dışında, doğada özgürce yaşayan türden bir hayvanı herhangi bir yöntemle tutmak, satmak ve bulundurmak,

İzin başvurusu ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Hasta, sakat ve yaşlı durumda bulunan veya iyileşemeyecek derecede ağrısı veya acısı olan bir hayvanı ağrısız bir öldürme amacından başka bir amaçla birine devretmek, satmak veya almak yasaktır.

Bir hayvan, ona şiddetli acı, ızdırap ya da zarar verecekse, film çekimi, gösteri, reklam veya benzeri işlerde kullanılamaz.

Eğitme

MADDE 12. — Hiçbir hayvan, doğal kapasitesini veya gücünü aşacak şekilde veya hayvanın yaralanmasına, gereksiz acı çekmesine veya bunalıma girmesine neden olacak yöntemlerle eğitilemez.

Bir hayvan gücünü aştığı açıkça görülen fiillere zorlanamaz.

Bir hayvanı, başka bir canlı hayvan üzerinde şiddet için alıştırıp eğitmek ya da şiddetini denemek yasaktır.

Hayvanların öldürülmesi

MADDE 13. — Diğer kanunlardaki zorunlu öldürme hallerinde uyuşturma başta olmak üzere en az acı veren yöntemlerin kullanılması esastır.

Hayvanın acı çekmeden öldürülmesi için; ya bilincin derhal kaybına ve ölüme neden olacak veya derin bir genel anestezi uygulaması ile başlayıp, kesin ve net bir ölüme neden olacak şekilde sonuçlandırılacak bir yöntem seçilir.

Öldürme işleminden sorumlu kişi, hayvanın kesin olarak öldüğünden emin olmadan hayvanın ölüsünü ortadan kaldıramaz.
 
 

Yasaklar

MADDE 14. — Yasak olan öldürme metodları şunlardır :

a) Ticarî su ürünleri dışında bütün hayvanların haşlanarak ve yakılarak öldürülmesi,

b) Suda boğmak veya boğmanın ve nefes kesmenin diğer yöntemleri,

c) Haşere mücadelesi hariç olmak üzere, her türlü zehirli madde ve ilaç kullanımı,

d) Elektrik vererek öldürme,

e) Anız yakımı,

f) Zorunlu haller dışında, hayvanların yavrulama döneminde öldürülmesi,

İl hayvan koruma kurulları

MADDE 15. — Her ilde valinin veya bir vali yardımcısının başkanlığında il hayvan koruma kurulu kurulur.

İl hayvan koruma kurulları, aşağıda belirtilen kuruluş temsilcilerinden oluşur :

a) Hayvan koruma dernek ve vakıflarınca seçilecek iki temsilci,

b) İl Çevre Müdürlüğünden bir temsilci,

c) İl Tarım Müdürlüğünden bir veteriner,

d) İl Sağlık Müdürlüğünden bir temsilci,

e) Orman Bölge Müdürlüğünden bir temsilci,

f) İl Müftülüğünden bir din görevlisi,

g) İllerde belediyelerden veya büyükşehir belediyesinden bir temsilci,

h) İl Millî Eğitim Müdürlüğünden bir temsilci,

i) İlde bulunan üniversitelerden seçilecek bir veteriner, biyolog ya da çevre bilimci veya üniversitelerin bulunmadığı illerde Millî Eğitim Müdürlüğünce seçilecek bir lise biyoloji öğretmeni,

j) Veteriner Hekimler Odasından bir temsilci.

İl hayvan koruma kurulu sekreteryasını Çevre İl Müdürlüğü yürütür. Çalışmaların sonucu, önemli politika strateji uygulama, inceleme ve görüşleri Çevre Bakanlığına bildirir. İllerde temsilciliği bulunmayan kuruluş var ise, il hayvan koruma kurulları diğer üyelerden oluşur. Ancak Çevre İl Müdürlüğü bulunmayan illerde valinin uygun gördüğü teşkilat sekretarya görevini yürütür. Bu kurullar, kurul başkanı tarafından toplantıya çağrılır.
 
 
 
 

İl hayvan koruma kurullarının görevleri

MADDE 16. —İl hayvan koruma kurulunun görevleri şunlardır :

a) Hayvan haklarının korunması ve kullanılmasında onların yasal temsilciliği niteliği ile bu Kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek,

b) Hayvan koruma konusunda il sınırları içinde karşılaşılan sorunları Çevre Bakanlığının olumlu görüşünü alarak kesin karara bağlamak ve hayvanların korunması amacıyla her türlü önlemi almak; bu konu ile ilgili uygulama programlarını il düzeyinde hazırlamak, uygulanmasını sağlamak ve Çevre Bakanlığına bilgi vermek,

c) Hayvanların korunması ile ilgili olarak çeşitli bakanlık ve kuruluşların il düzeyindeki faaliyetlerini izlemek, yönlendirmek ve bu konuda gerekli koordinasyonu sağlamak,

d) İlde kurulacak olan hayvan parkları, barınak ve klinikleri desteklemek, geliştirmek ve gerekli önlemleri almak,

e) Hayvanların korunması ve yaşatılması ile ilgili eğitici faaliyetler düzenlemek,

f) İl düzeyinde hayvanlarla ilgili koruma sorunlarını belirleyip çözüm teklifleri ile birlikte Çevre Bakanlığına bildirmek.

Denetim ve denetim yetkisi

MADDE 17. – Her türlü hayvan bulunduran kişi, kurum ve kuruluş denetime tabidir. Denetim yetkisi Çevre Bakanlığına aittir.

Bu Kanundaki hükümlere ilişkin denetim yetkisi belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediyeler, diğer alanlarda mahallîn en büyük mülkî idare amirliği tarafından da kullanılır.

Bu maddede belirtilen kurum ve kuruluşların yapacakları denetimlere ve bu konudaki işbirliği ve koordinasyona ilişkin usul ve esaslar bir yönetmelikle düzenlenir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Başvuru

MADDE 18. – Hayvanlara kötü muamele yapanlardan ve bu Kanuna aykırı hareket edenlerden haberdar olanlar denetime yetkili makamlara başvurarak kötü muamelelerin durdurulmasını ve kötü muamele yapanın bu Kanun hükümleri uyarınca cezalandırılmalarını isteyebilirler.

Çevre Kirliliğini Önleme Fonundan aktarılan pay gelirleri ve bankaya yatırılması

MADDE 19. – Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması için;

a) Bağış ve yardımlar,

b) Bu Kanuna göre verilecek para cezaları,

Çevre kirliliğini Önleme Fonuna yatırılır.

Toplanan paraların ilgililerce en geç ertesi ayın onbeşine kadar Çevre Kirliliğini Önleme Fonunun banka hesabına yatırılması zorunludur.

Bu paralar yatırılmadığı taktirde, tahsilatı yapan ilgili kurum ve kuruluşların bu görevleri süresinde yerine getirmeyen sorumlularından, bankaya aktarılması gereken meblağın her ay için yüzde onu nisbetinde ceza tahsil edilir.

Yatırılması gereken miktarı kanunî süresinde Fonun bankadaki hesabına yatırmayanlar hakkında ve üçüncü fıkrada zikredilen şahsi sorumlular hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takibat yapılması Fon idaresince defterdarlık veya mal müdürlüklerinden talep edilir.
 
 
 
 

Fondan aktarılan payın kullanılması

MADDE 20. – Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması için Çevre Kirliliğini Önleme Fonundan aktarılan pay, aşağıdaki maksatlar için kullanılır :

a) Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların barındırılmaları, korunmaları, tedavileri, beslenmeleri, bakımları gibi faaliyetler için,

b) (a) bendindeki faaliyetlerde kullanılacak olan her türlü araç, gereç alımı ve bu araçların bakımı, onarımı için gerçek ve tüzel kişilere kredi olarak.

İdarî para cezası vermeye yetkililer

MADDE 21. – Bu Kanunda öngörülen para cezaları belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediye başkanlarının yetkili kıldığı memurlar; diğer alanlarda mahallîn en büyük mülkî idare amiri tarafından verilir.

Her iki halde de Çevre Bakanlığının ceza verme yetkisi saklıdır.

İdarî cezalara itiraz

MADDE 22. – İdarî para cezalarına karşı cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine itiraz edilebilir.

İtiraz idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.

İdarî para cezalarının ödeme süresi ve tahsili

MADDE 23. – İdarî para cezalarının ödeme süresi cezanın tebliği tarihinden itibaren yedi gündür.

Bu süre içinde ödenmeyen cezalar üç katına çıkar.

Ceza vermeye yetkili merciler, banka veya posta çeki aracılığıyla idarî para cezalarını Çevre Kirliliğini Önleme Fonu banka hesabına ödetirler.

Öngörülen süre içinde ödenmeyen para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

Bu maddenin uygulanmasına dair diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Cezalar

MADDE 24. – Bu Kanun hükümlerine aykırı davrananlara aşağıdaki cezalar verilir :

a) 5 inci maddede öngörülen hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı ile ilgili yasaklara ve yükümlülüklere uymayan ve alınması gereken önlemleri almayanlar bir milyon lira,

b) 6 ncı maddede öngörülen hayvanların taşınması ile ilgili yasaklara ve yönetmelikte belirlenen şartlara uymayan veya alınması gereken önlemleri almayanlar iki milyon lira,

c) 7 nci maddede öngörülen sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması ile ilgili yasaklara ve yönetmelikte belirlenen hükümlere aykırı davrananlar üç milyon lira,

d) 8 inci maddede yazılan tedavi amaçlı müdahaleler ile ilgili hükümlere aykırı davrananlar dört milyon lira,

e) 9 uncu maddede yazılı yasaklara ve yasak olan müdahaleler ile ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar beş milyon lira,

f) 10 uncu maddede belirlenen hayvan deneyleri ile ilgili yasaklara ve yönetmelikte belirlenen hükümlere aykırı davrananlar altı milyon lira,

g) 11 inci maddede belirlenen hayvan ticareti ile ilgili yasaklara ve yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar üç milyon lira,

h) 12 nci maddede belirlenen eğitim ile ilgili yasaklara aykırı davrananlar beş milyon lira,

ı) 13 üncü maddede belirlenen öldürme ile ilgili yasaklara aykırı davranan kurum veya kişiler, öldürülen hayvan başına beş milyon lira,

idarî para cezası ile cezalandırılır.

14 üncü maddede belirlenen yasaklara aykırı davrananlara ise iki yıldan az olmamak üzere hapis cezası verilir.

Yukarıda sayılan fiillerin, mesleği hayvanlarla uğraşmayı gerektiren veya hayvan koruma derneği ya da vakıf üyeleri tarafından işlenmesi halinde veya bu Kanunda yasaklanan fiiller hayvanın ölümü ile neticelenmiş ise verilecek ceza bir kat artırılarak verilir.

Birden fazla hükmün ihlâli

MADDE 25. – Bu Kanunda suç olarak öngörülen fiiller başka kanunlara göre de suç ise, en ağır cezayı gerektiren kanun hükümleri uygulanır.

Fiili ile bu Kanunun birden fazla hükmünü ihlâl edenlere daha ağır olan ceza verilir.

Fiillerin tekrarı

MADDE 26. – Bu Kanunda, ceza hükmü altına alınmış fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir.

Düzenleme yetkisi

MADDE 27. – Bu kanunun uygulanması ile ilgili yönetmelikleri çıkarmaya ve her türlü hukukî düzenlemeleri yapmaya Çevre Bakanlığı yetkilidir.

Bu yönetmelikler en geç bir yıl içinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulur.
 
 
 
 
 
 

Yürürlük

MADDE 28. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 29. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 
 
 
 
 
 
 
 

ÇEVRE KOMİSYONUN KABUL ETTİĞİ METİN

Amaç

MADDE 1. – Bu Kanunun amacı, gıda amacı ile üretimi yapılan hayvanlar hariç, başta evcil hayvanlar olmak üzere tüm hayvanların, insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesini, gözetilmelerini, bakımlarını, kötü muamelelerden uzak tutulmalarını, üremelerini, canlarının ve sağlıklarının korunmasını sağlamaktır.

Kapsam

MADDE 2. — Bu Kanun, gıda amacı ile üretimi yapılan hayvanlar hariç, amaç maddesi doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri, alınacak önlemleri, sağlanacak eşgüdümü, denetim, sınırlama ve yükümlülükler ile tâbi olunacak cezai sorumlulukları kapsar.

Tanımlar

MADDE 3. — Bu Kanunda geçen terimlerden;

a) Yaşama Ortamı: Bir hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yeri,

b) Etoloji: Hayvan türlerinin davranışlarını dinamik-biyolojik açıdan inceleyen bilim dalını,

c) Ekosistem: Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle ilişkilerini bir düzen içinde yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistemi,

d) Tür: Birbirleriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip, yavru yetiştirme potansiyelinde olan her bir canlının ait olduğu sınıfı ,

e) Evcil Hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmış hayvanları,

f) Sahipsiz Hayvan: Barınacak yeri olmayan veya sahibinin ya da koruyucusunun ev ve arazisinin sınırları dışında bulunan ve herhangi bir sahip veya koruyucunun kontrolü ya da doğrudan denetimi altında bulunmayan evcil hayvanları,

g) Güçten Düşmüş Hayvan: Yaşlanma ve sakatlanma gibi nedenlerle fiziki olarak iş yapabilme yeteneğini kaybetmiş binek veya yük hayvanlarını,

h) Yabani Hayvan: İnsan tarafından kültüre alınmamış hayvanları,

ı) Hayvansal Maddeler: Et, süt,yumurta, bal, deri, yün, yapağı, tiftik, bağırsak, sakatat, tırnak, boynuz, kan, kemik, gübre gibi maddeleri

ifade eder.

İlkeler

MADDE 4. — Hayvanların korunmasına ilişkin temel ilkeler şunlardır:

a) Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir. Ancak, kanuni istisnalar ve insan gıdası olarak yararlanılan hayvanların bu hükmün dışında tutulması esastır.

b) Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan türden olan evcil hayvanlar türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenir.

c) İnsanlar; hayvanların korunmaları, gözetilmeleri, bakımları ve kötü muamelelerden uzak tutulmaları için gerekli önlemleri alırlar.

d) Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin sadece insani ve vicdani sorumluluklarla hayvan besleyen ve koruyan gerçek ve tüzel kişilerin desteklenmesi esastır.

e) Nesli yok olma tehlikesi altında bulunan tür ve bunların yaşama ortamlarının korunması esastır.

f) Yabani hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır.

Hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı

MADDE 5. — Bir hayvanı sahiplenen veya ona bakan kişi,hayvanı barındırmak, hayvanın türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekli aşılarını yaptırmakla yükümlüdür.

Hayvan sahipleri, sahip oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almakla yükümlü olup; zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından kaynaklanan zararları tazmin etmek zorundadır.

Hayvan bulundurma ve sahiplenme şartları ile zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirler Çevre Bakanlığı'nca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Ticari amaç güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan hayvanlar, sahiplerinin borcundan dolayı haczedilemezler. Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların sahiplenilmesi teşvik edilir.

Bir hayvanı sahiplenen ve onu üretmek için seçen herkes, ananın ve yavrularının sağlığını tehlikeye atmamak için gerekli anatomik, fizyolojik ve davranış karakteristikleri ile ilgili önlemleri almakla yükümlüdür.

Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek, acı, ızdırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu ve bunun gibi bağımlılık yapan yiyecek veya içecekler vermek yasaktır.

Evcil hayvanlar ile doğal yaşama ortamlarına tekrar uyum sağlayamayacak durumda olan hayvanlar dışarı atılamaz, terk edilemez; beslenemeyeceği ve iklimine uyum sağlayamayacağı ortama bırakılamaz. Ancak, yeniden sahiplendirme yapılabilir ya da koruma park ve barınaklarına teslim edilebilir.

Hayvanların taşınması

MADDE 6. — Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar onları türüne ve özelliğine uygun ortamlarda ve şartlarda taşımak, taşıma sırasında beslemek ve bakmak zorundadırlar.

Hayvanların taşınması esnasında hayvanın yaşamının güvence altına alınmasıyla ilgili gerekli düzenlemeler, ilgili bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle, Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması

MADDE 7. — Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanununda öngörülen durumlar dışında öldürülmeleri yasaktır.

Güçten düşmüş hayvanlar piyasaya sürülemez; ticari ve gösteri amaçlı veya herhangi bir şekilde binicilik ve taşımacılık amacıyla çalıştırılamaz.

Sahipsiz hayvanların etkilerinin çevre ve çevre sağlığına zarar verici boyutlara ulaşmaları halinde alınacak tedbirlerle ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Sahipsiz hayvanların bakımı, gözetimi, tedavileri, aşılanmaları ve kısırlaştırılmaları için bu Kanun hükümleri ve yönetmelikleri çerçevesinde düzenleme yapılır.

Mahalli idareler tarafından gönüllü kuruluşlarla işbirliği içine girerek hayvan koruma vakıflarının desteğiyle sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için koruma parkı, barınak, klinik ve hastaneler kurularak onların bakımlarını sağlama çalışmaları yapılır.

Tedavi amaçlı müdahaleler

MADDE 8. — Bir hayvanı uyuşturmaksızın ona acı verecek bir müdahale yapılması yasaktır.

Ancak, hayvan hayatının kurtulması için zorunlu ise uyuşturmaksızın müdahale, veteriner hekimler tarafından yapılır.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Zorunlu müdahaleler

MADDE 9. — Tedavisi bulunamamış veya mahiyeti itibari ile salgın niteliğinde olan veya öldürücü nitelikte olan herhangi bir hastalığa yakalandığı tespit edilen hayvanlara uyuşturma başta olmak üzere en az acı veren bir yöntemle veteriner hekim tarafından müdahale edilir. Bu tür hastalıklar nedeniyle öldürülen her hayvan için öldürme işlemi bir tutanakla tespit edilerek, ilgili bilgi ve belgelerle birlikte en az beş yıl saklanır. Ancak bu hayvanlardan etleri tüketilecek olanlar ise usulüne uygun olarak kesilirler.

Tedavisi mümkün olan bir hastalığa tutulmuş ya da tutulduğundan şüphe duyulan hayvanlar tecrit edilir. Bu hayvanlar oluşturulacak bir müşahede barınağında gözlem ve tedavi altına alınır. Müşahede sonunda ölenler usulüne uygun olarak imha edilir. Tedavi edilenler veya sağlam olduğu tespit edilenler masrafları sahiplerine ait olmak üzere iade edilir. Sahipsiz olanlar ücretsiz olarak koruma altına alınır ve tedavi edilir. Tedaviye cevap verecek durumda olmayanlar, uyuşturma başta olmak üzere en az acı veren bir yöntemle öldürülür.

Kuduz olduğu şüphelenilip de ölen hayvanlar teşhis için otopsiye gönderilir. Temasta bulunduğu düşünülen diğer hayvanlar gözlem altında tutulur. Gözlem süresi sonunda sağlam kalanlar masrafları sahiplerine ait olmak üzere aşılanarak sahiplerine verilir. Ölenler usulüne uygun olarak imha edilir. Müşahede barınakları ile ilgili hususlar, salgın niteliğinde olan öldürücü hastalıklar ile mücadele ve ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılacak müşterek çalışma esasları Çevre Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenir.

İnsan, hayvan ve çevre sağlığı açısından önemli olan hastalıklara yakalanmış, tedavisi mümkün olmayan ve zorunlu olarak öldürülmesi gereken hayvanlar için verilecek tazminatlar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca, Çevre Bakanlığının uygun görüşü ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir.

Yasak olan müdahaleler

MADDE 10. — Bir hayvan türünün, belli bir bölgede ya da tüm ülkede soyunu yok edecek her türlü müdahale yasaktır.

Hayvanların tedavi dışında organ veya dokularının tümü ya da bir bölümü çıkarılıp alınamaz veya tahrip edilemez.

Bir hayvana aşırı derecede hormon, onun türüne ve etolojik özelliklerine aykırı hale getirecek şekilde ve dozda ilaç vermek, çeşitli maddelerle doping yapmak, hayvanların türlerine has davranış ve fiziki özelliklerini yapay yöntemlerle değiştirmek yasaktır.

Ancak, sahipsiz hayvanların sayılarının önemli derecede sorun yarattığı durumlarda hayvanlara acı vermeden kısırlaştırma müdahaleleri yapılabilir. Müdahalelere ilişkin usul ve esaslar, Çevre Bakanlığınca ilgili bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Hayvan deneyleri

MADDE 11. — Hayvanlar, ölümle sonuçlanacağı bilinen ya da ölüm olmasa bile onlara acı verecek, yaralanmalarına ve sakat kalmalarına neden olacak bilimsel olmayan tedavilerde ve bilimsel olmayan deneylerde kullanılamazlar.

Hayvanlara acı, ızdırap, korku vermeyen tıbbi ve bilimsel deneylerin uygulanması esastır.

Hayvanlarda fiziki değişiklikler yaparak bunların hayvan üzerindeki psikolojik etkilerini araştıran; silah, cephane ve bunlarla ilgili aygıtların; tütün ürünleri, deterjanlar ve kozmetiklerin geliştirilmesi ya da denenmesi amacıyla hayvanlar üzerinde deney yapılması yasaktır.

Bilimsel çalışmalarda deney hayvanları kullanılabilir.

Hayvanlar üzerinde yapılacak bilimsel deneyler hayvanların sayısı ve türleri Çevre Bakanlığına bildirilir.

Hayvan deneyi yapabilecek kişi ve kurumlar ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınarak Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
 
 

Hayvanların ticareti

MADDE 12. — Hayvanların satım anında sağlıklarının iyi, satıldıkları yerde yaşadıkları yerin temiz ve sağlık şartlarına uygun olması zorunludur.

Ticari amaçla;

a) Evde yaşayan hayvanların yetiştirilmesi, bulundurulması, üretilmesi,

b) Hayvanların sergilenmesi, gösteri amacıyla bulundurulması,

c) Bilimsel amaç ve Kara Avcılığı Kanunu hükümleri dışında, doğada özgürce yaşayan türden bir hayvanın yöntemle tutulması, satılması ve bulundurulması,

d) Hayvanların bakımı amacıyla, hayvan barınağı ya da benzeri bakım yeri açılması,

izne tâbidir.

İzin başvurusu ile ilgili usul ve esaslar ilgili kuruluşların görüşü alınarak Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Hasta, sakat ve yaşlı durumda bulunan veya iyileşemeyecek derecede ağrısı veya acısı olan bir hayvanı; ağrısız öldürme amacından başka bir amaçla birine devretmek, satmak veya almak yasaktır.

Bir hayvan, acı, ızdırap ya da zarar görecek, film çekimi, gösteri, reklam ve benzeri işler için kullanılamaz.

Eğitim

MADDE 13. — Hayvanlar, doğal kapasitesini veya gücünü aşacak şekilde veya yaralanmasına, gereksiz acı çekmesine, kötü alışkanlıklara özendirmesine veya bunalıma girmesine neden olacak yöntemlerle eğitilemez.

Hayvanları başka bir canlı hayvan üzerinde şiddet için alıştırıp eğitmek, şiddetini denemek, onların acı çekmesine, yaralanmasına, sakat kalmasına ve ölümüne neden olacak şekilde dövüştürmek yasaktır. Ancak folklorik amaca yönelik, şiddet içermeyen geleneksel gösteriler düzenlenebilir.

Hayvanların eğitilmesi ile ilgili hususlar Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Hayvanların öldürülmesi

MADDE 14. — Kanuni istisnalar dışında; hayvanların öldürülmesi yasaktır.

Bilimsel amaç taşımayan durumlarda, hayvanları mumyalamak amacıyla; ana karnındaki yavruları,astragan kürk yapımı için; gıda amacından başka sadece kürk, deri, boynuz, tırnak, tüy gibi yan ürünleri için; insan hayatına yönelen önlenemez tehditler bulunan acil durumlar dışında yavrulama, gebelik ve süt analığı dönemlerinde hayvanlar öldürülemez.
 
 
 
 

Hayvanların öldürülme metotları

MADDE 15. — Diğer kanunlardaki zorunlu öldürme hallerinde uyuşturma başta olmak üzere en az acı veren yöntemlerin kullanılması ve öldürme işleminin veteriner hekim tarafından veya nezaretinde yapılması esastır. Bu durumda Kara Avcılığı Kanunu dışında öldürülen her hayvan için öldürülme işlemini zorunlu kılan bilgi ve belgeler kayıt edilecek ve bir tutanağa bağlanarak en az beş yıl saklanacaktır. Eti tüketilecek kesim hayvanları dışında zorunlu öldürme işlemi, veteriner hekim tarafından veya nezaretinde yapılır.

Hayvanın acı çekmeden öldürülmesi için; ölüme neden olacak derin bir genel anestezi uygulaması ile başlayıp, fizyolojik ölümle sonuçlanacak bir yöntem seçilir.

Öldürme işleminden sorumlu kişi ve kuruluşlar, hayvanın öldüğünden kesin olarak emin olduktan sonra, hayvanın ölüsünü ortadan kaldırtmakla yükümlüdür.

Yasak olan öldürme metotları

MADDE 16. — Yasak olan öldürme metotları şunlardır;

a) Ticari su ürünleri dışındaki hayvanları haşlayarak ve yakarak öldürme,

b) Suda boğmak , boğmanın ve solunum yapamamanın diğer yöntemleri,

c) Haşere ve zararlı kemirgenlerle olan mücadele hariç olmak üzere, her türlü zehirli madde ve ilaç kullanımı,

d) Elektrik vererek öldürme,

e) Boyun ve diğer organları kırarak ya da darp suretiyle öldürme.

Yasaklar

MADDE 17. — Hayvanlarla ilgili yasaklar şunlardır;

a) Bir hayvana kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç bırakmak,

b) Bir hayvanı gücünü aştığı açıkça görülen fiillere zorlamak,

c) Hayvanları akıl hastası oldukları bilinen kişilere teslim etmek, reşit olmayanlara satmak,

d) Hayvanların kesin olarak öldüğü anlaşılmadan, kimlik tespiti istisna tutulmak kaydıyla vücutlarına müdahalelerde bulunmak,

e) Hayvanları, sağlıklarını tehlikeye sokacak şekilde, kasıtlı olarak aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak,

f) Kesim hayvanları dışındaki hayvanları, et ihtiyacı amacıyla kesip ya da öldürüp piyasaya sürmek,

g) Kesim için yetiştirilmiş hayvanlar dışındaki hayvanları ödül, ikramiye ya da prim olarak dağıtmak,

h) Hayvanlara ya da onların ana karnındaki yavrularına veya yumurtalarına zarar verebilecek suni müdahaleler yapmak, yabancı maddeler vermek,

ı) Hayvanları hasta, gebe ve yeni anayken çalıştırmak, uygun olmayan koşullarda barındırmak,

i) Hayvanların yumurtalarına zarar vermek ve yuvalarını bozmak,

j) Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmak, işkence yapmak.

İl hayvan koruma kurulu

MADDE 18. — Her ilde valinin veya görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında il hayvan koruma kurulu kurulur.

İl hayvan koruma kurulları, aşağıda belirtilen kuruluş temsilcilerinden oluşur:

a) Hayvan koruma dernek ve vakıflarınca seçilecek biri veteriner hekim olmak üzere en az üç temsilci,

b) İl çevre müdürü ve görevlendireceği bir uzman,

c) İl tarım müdürü ve görevlendireceği bir veteriner hekim,

d) İl sağlık müdürlüğünden bir temsilci,

e) Orman Bakanlığından bir temsilci,

f) İl müftülüğünden bir din görevlisi,

g) Büyükşehir belediyelerinden veya büyükşehir olmayan yerlerde belediyelerden Veteriner İşler Müdürü veya veteriner hekim,

h) İl milli eğitim müdürlüğünden bir temsilci,

ı) Baro temsilcisi,

i) Veteriner Hekimler Odasından bir temsilci.

Kurul başkanı gerekli gördüğü durumlarda konuyla ilgili olarak diğer kurum ve kuruluşlardan yetkili isteyebilir.

İl hayvan koruma kurulu sekreteryasını, il çevre müdürlüğü yürütür. Kurul çalışmalarının sonucunu, önemli politika, strateji, uygulama, inceleme ve görüşleri Çevre Bakanlığına bildirir. İllerde temsilciliği bulunmayan kuruluş var ise, il hayvan koruma kurulları diğer üyelerden oluşur. Kurul, kurul başkanı tarafından toplantıya çağrılır.

İl hayvan koruma kurulunun çalışma usul ve esasları Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

İl hayvan koruma kurulunun görevleri

MADDE 19. — İl hayvan koruma kurulunun görevleri şunlardır;

a) Hayvanların korunması ve kullanılmasında onların yasal temsilciliği niteliği ile bu Kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek,

b) Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı ve diğer gönüllü kuruluşlarla işbirliği yapmak, ortak programlar geliştirmek,

c) Hayvanların korunması amacıyla, il sınırları içinde karşılaşılan koruma sorunlarını belirleyip, Çevre Bakanlığının olumlu görüşünü alarak kesin karara bağlamak, koruma sorunlarının çözüm teklifleri ile birlikte bir yıl önceden uygulama programlarını hazırlamak, Çevre Bakanlığına bilgi vermek ve hayvanların korunması amacıyla her türlü önlemi almak,

d) Hazırlanan uygulama programlarının uygulanmasını sağlamak ve sonuçtan Çevre Bakanlığına bilgi vermek,

e) Hayvanların korunması ile ilgili olarak çeşitli kişi, kurum ve kuruluşların il düzeyindeki faaliyetlerini izlemek, yönlendirmek ve bu konuda gerekli koordinasyonu sağlamak,

f) İlde kurulacak olan hayvan koruma parkları, barınak ve klinikleri desteklemek, geliştirmek ve gerekli önlemleri almak,

g) Yerel hayvan koruma gönüllülerinin müracaatlarını değerlendirmek,

h) Hayvanların korunması ve yaşatılması ile ilgili eğitici faaliyetler düzenlemek,

ı) Bu kanuna göre çıkarılacak mevzuatla verilecek görevleri yapmak.
 
 

Denetim

MADDE 20. — Bu Kanun ve ilgili yönetmelikleri gereğince öngörülen denetim yetkisi Çevre Bakanlığına aittir. Bu denetim yetkisi, gerekli görüldüğü hallerde Çevre Bakanlığının belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde yetki devri suretiyle illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar tarafından da kullanılabilir. Mülki idare amirleri, kolluk kuvvetleri, köy muhtarları bu Kanun uyarınca denetimle yetkili kılınanlara, istemeleri halinde, yardım yapmakla yükümlüdürler. Bu Kanunun yürürlüğünü müteakiben bu kanuna tabi hayvan bulunduran tüzel kişiler, işletmeleri ile ilgili belgelere dayalı bilgileri, altı ay içerisinde il hayvan koruma kuruluna bildirmekle yükümlüdürler.

Denetim elemanlarının nitelikleri ve denetime ilişkin usul ve esaslar ile izleme sistemi kurma, bildirim yükümlülüğü ile bunları verecekler hakkındaki usul ve esaslar Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Hayvan koruma gönüllüleri

MADDE 21. — Bu Kanun ve yönetmeliklerine aykırı hareket edenleri uyarmak ve ilgili makamlara bildirmek üzere, hayvan koruma derneklerine üye ya da bu konuda faydalı hizmetleri bulunmuş ve İl Hayvan Koruma Kurulları tarafından teklif edilecekler arasından yılda bir düzenlenen kurslar sonucu seçilecek kişilere Çevre Bakanlığı tarafından "Hayvan Koruma Gönüllüsü Belgesi" verilir. Hayvan koruma gönüllüleri görev anında belgelerini taşımaya mecburdurlar. Hayvan koruma gönüllüleri belgelerinin her yıl yenilenmesi gerekir. Yıl sonunda olumlu faaliyetleri tespit edilen kişilerin belgeleri yenilenir. Hayvan koruma gönüllülüğü görevini kötüye kullanan kişilerin belgeleri bir daha verilmemek üzere iptal edilir.

Hayvan koruma gönüllüleri, hayvanları koruma amacıyla kontrollerde bulunarak bu kanuna aykırı hususların tespiti suretiyle görevlilere haber vermeye yetkilidirler.

Hayvan koruma gönüllerinin yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve esaslar Çevre Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı

MADDE 22. — Bu Kanunun amaç ve kapsamına uygun faaliyet ve çalışmalarda bulunmak üzere Vakıf senedi Çevre Bakanlığınca hazırlanan Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı kurulur.

Vakfın merkezi Ankara'dadır. Her ilde valinin başkanlığında vakıf şubeleri kurulur.
 
 

Vakfın gelirleri

MADDE 23. — Türkiye Hayvanları Koruma Vakfının gelirleri şunlardır;

a) Gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak her türlü bağış ve yardımlar,

b) Bu Kanuna göre verilecek para cezaları,

c) Bu Kanuna göre verilecek izinlerden Çevre Bakanlığınca belirlenecek oranlarda alınacak ücretler,

d) Türk Hava Kurumunca toplanacak kurban derisi gelirlerinden %5 den az olmamak kaydıyla ayrılacak pay,

e) Av teskerelerinden, av silahlarıyla av malzemelerinin satış ücretlerinden ve at yarışlarında oynanan biletlerden % 5 den az olmamak kaydıyla alınacak paylar,

f) Çevre Kirliliğini Önleme Fonundan yıllık gelirinin %3 oranındaki ayrılacak pay,

g) Bu kanun kapsamına giren hayvanların ticaretiyle uğraşan şahıs ve tüzel kişilerden alınacak, miktarı Çevre Bakanlığınca belirlenecek paylar,

h) Diğer gelirler.

Vakıf gelirlerinin nasıl toplanacağı ve hangi amaçla kullanılacağı, vakıf senedinde belirtilir. Toplanan paraların, ilgililerce en geç ertesi ayın onbeşine kadar Vakfın banka hesabına yatırılması zorunludur. Bu paralar yatırılmadığı taktirde, tahsilatı yapan ilgili kurum ve kuruluşların bu görevleri süresinde yerine getirmeyen sorumlularından, bankaya aktarılması gereken meblağın, her ay için yüzde onu nispetinde ceza tahsil edilir.

Bu maddenin (b), (f), bendinde yazılı gelirler kamu alacağı mahiyetinde olup, bu alacaklar vakıf gelirlerinin tahsili için, Vakıfça 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca sorumlular hakkında bu kanun ve ilgili diğer kanunlar uyarınca takibata geçilir.

Vakıf, kurumlar vergisinden, yapılacak bağış ve yardımlar nedeniyle veraset ve intikal vergisinden, yapacakları her türlü muamelelerden dolayı damga vergisinden muaftır.

Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar kurumlar ve gelir vergisi matrahından indirilebilir. Bağış, yardım ve vasiyetlerin kullanılmasında bağış, yardım ve vasiyet yapanların koydukları ve bu Kanuna göre geçerli sayılan kayıtlara ve şartlara uyulur.

4 Ekim 1926 tarihinden önce kurulmuş ve faaliyetlerine devam etmeyen hayvanlar yararına olan vakıfların mal varlıkları Vakıflar Genel Müdürlüğünce belirlenecek işlemler doğrultusunda en geç altı ay içerisinde Türkiye Hayvanları Koruma Vakfına devredilir.

Vakıftan aktarılan payın kullanılması

MADDE 24. — Sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların korunması için Vakıftan aktarılan pay, sahipsiz ya da güçten düşmüş hayvanların barındırılmaları, korunmaları, beslenmeleri, bakımları, tedavileri, aşılanmaları, işaretlendirilmeleri, kısırlaştırılmaları gibi faaliyetler ve bu faaliyetlerde kullanılacak olan her türlü araç, gereç alımı ve bu araçların bakımı, onarımı ile ilgili olarak; gerçek ve tüzel kişilerin hazırladıkları projelerden İl Hayvan Kurulunun uygun gördüklerinin desteklenmesi için kullanılır.

Bu madde gereğince yapılacak yardımlara dair esaslar Çevre Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Eğitici yayınlar

MADDE 25. — Hayvanların korunması amacıyla; yaygın ve örgün eğitime yönelik programların yapılması, radyo ve televizyon programlarında bu konuya yer verilmesi esastır. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile özel televizyon kanallarına ait televizyon programlarında ayda en az iki saat, özel radyo kanallarının programlarında ise ayda en az yarım saat eğitici yayınların yapılması zorunludur. Milli Eğitim Bakanlığı ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulu görev alanına giren hususlarda bu maddenin takibi ile yükümlüdürler.

Trafik kazaları

MADDE 26. — Bir hayvana kasıtlı olarak çarpan ve ona zarar veren sürücü, hayvana verdiği zararı gidermek üzere onu en yakın veteriner hekim ya da tedavi ünitesine götürmek ve tedavi giderlerini üstlenmek zorundadır. Sürücüler hayvanlara çarpmamak ve onları öldürmemek için lüzumlu tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Hayvanat bahçeleri

MADDE 27. — İşletme sahipleri ve belediyeler hayvanat bahçelerini, doğal yaşama ortamına en uygun şekilde tanzim etmekle yükümlüdürler.

Yasak ve izinler

MADDE 28. — Yabani hayvanların doğal yaşama ortamlarından alınması, bu kanun kapsamında olan evcil ve yabani hayvanların ticaretinin yapılması, ithal ve ihracı ile her ne şekilde olursa olsun, ülkeden çıkarılması ve sokulması ile ilgili her türlü izinlerin verilmesinde ve işlemlerde Çevre Bakanlığı'nın uygun görüşü alınır. Nesli tehlike altında olan ya da nesli tehlike altına düşebilecek türler, Nesli Tehlikede Olan Bitki ve Hayvanların Ticaretine Dair Uluslararası Sözleşme ve diğer uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış yabani hayvan türlerinin ticareti, bilimsel amaçlı çalışmaları, tutsak olarak üretilmeleri, doğal yaşama ortamlarından alınmaları, melez türlerin kontrolü, doğaya bırakılmaları ve ülke içindeki hareketlerini kontrol altına alınacak düzenlemeleri Çevre Bakanlığı bir yönetmelikle düzenler.

Koruma alanları

MADDE 29. — Hayvanların doğal olarak yaşadığı ve çoğaldığı ortamlar ile yaşamlarının güvenceye alınması için toplandığı alanlar ve yapılmış tesislerin bulunduğu alanların çevresinde göçe zorlayıcı, bu alan ve tesislere zarar verici faaliyet ve tesisler yapılamaz. 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu mahfuzdur. Çevre Bakanlığınca bu amaçla koruma alanları ilan edilir veya bu tür hayvanlar koruma altına alınabilir.

Koruma altına alma

MADDE 30. — Bu kanunun hayvan korumaya yönelik hükümlerine aykırı hareket eden ve bu suretle bulundurduğu hayvanlara ağrı, acı veya zarar veren kişinin; gelecekte de bu şekil ihlalleri yapacağı ihtimali halinde, denetimle yetkili mercii tarafından hayvan bulundurması yasaklanır ve hayvana el konulur. Hayvanın satışından bakım ve tedavi gideri ile para cezası düşüldükten sonra geri kalan miktarı sahibine verilir.

Çevre Bakanlığının uygun görüşü çerçevesinde bir başka ülkeden gelmiş ya da getirilmiş bir hayvan için hayvan koruma ilkelerine ve ahlakına aykırı davranıldığı ve bunların çiğnendiği kanaatine varılırsa, bu hayvan ülke sınırları içerisinde tutulup koruma altına alınabilir.

İdarî para cezası vermeye yetkililer

MADDE 31. — Bu Kanunda öngörülen idarî para cezaları bu Kanunun 20 nci maddesinde belirtilen denetime yetkili merci tarafından verilir.
 
 
 
 

İdarî cezalara itiraz

MADDE 32. — İdarî para cezalarına karşı cezanın tebliği tarihinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine dava açılabilir.
 
 

İdarî para cezalarının ödenme süresi ve tahsili

MADDE 33. — İdarî para cezalarının ödenme süresi cezanın tebliği tarihinden itibaren otuz gündür.

Ceza vermeye yetkili merciler, idarî para cezalarını, banka veya posta çeki aracılığıyla Vakfın banka hesabına ödetirler.

Öngörülen süre içinde ödenmeyen para cezaları, gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
 
 

Cezalar

MADDE 34. — Bu Kanun hükümlerine aykırı davrananlara aşağıdaki cezalar verilir:

a) 5 inci maddenin birinci, ikinci ve beşinci fıkralarında öngörülen hayvanların sahiplenilmesi ve bakımı ile ilgili yasaklara ve yükümlülüklere uymayan ve alınması gereken önlemleri almayanlara on milyon lira, altıncı ve yedinci fıkralarında öngörülen yükümlülük ve yasaklara uymayanlara otuz milyon lira idarî para cezası,

b) 6 ncı maddede öngörülen bu Kanuna tabi olan hayvanların taşınması ile ilgili yasaklara ve yönetmelikte belirlenen şartlara uymayan veya alınması gereken önlemleri almayanlara hayvan başına üç milyon lira idarî para cezası,

c) 7 nci maddenin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere hayvan başına yüz milyon lira idarî para cezası,

d) 8 inci maddede yazılan tedavi amaçlı müdahaleler ile ilgili hükümlere aykırı davrananlara hayvan başına otuz milyon lira idarî para cezası,

e) 9 uncu maddesindeki zorunlu müdahalelerle ilgili hükümlere aykırı davrananlara hayvan başına otuz milyon lira idarî para cezası,

f) 10 uncu maddenin birinci fıkrasında yazılı, bir hayvan türünün belli bir bölgede ya da tüm ülkede soyunu yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına bir milyar lira idarî para cezası ayrıca iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası; ikinci ve üçüncü fıkralarına uymayanlara hayvan başına ikiyüz milyon lira idarî para cezası,

g) 11 inci maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen yasaklara uymayanlara hayvan başına altmış milyon lira; yetkisi olmadığı halde hayvan deneyi yapanlara hayvan başına ikiyüz milyon lira idarî para cezası,

h) 12 nci maddede belirtilen hayvan ticareti izni almayanlara ve bu konudaki yasaklara ve yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlara sekizyüz milyon lira idarî para cezası,

ı) 13 üncü maddenin birinci fıkrasındaki eğitim ile ilgili yasaklara aykırı davrananlara üçyüz milyon lira, ikinci fıkrasına aykırı davrananlara altıyüz milyon lira idarî para cezası,

j) 14 üncü maddeye aykırı hareket edenlere hayvan başına yüz milyon lira idarî para cezası,

k) 15 inci maddede belirlenen öldürme metotları ile ilgili hükümlere aykırı davrananlara, öldürülen hayvan başına yüz milyon lira idarî para cezası,

l) 16 ncı maddede belirlenen yasakları işleyenlere hayvan başına ikiyüz milyon lira idarî para cezası ve ayrıca işletmeler için faaliyetten men cezası,

m) 17 nci maddenin (a), (b), (c), (d), (e), (g), (h), (ı) ve (i) bentlerine aykırı davrananlara yetmiş milyon lira idarî para cezası; (f) bendine aykırı davrananlara hayvan başına beşyüz milyon lira idarî para cezası; (j) bendine aykırı davrananlara hayvan başına ikiyüzelli milyon lira idarî para cezası, tekerrüründe ayrıca bir yıl hapis cezası,

n) 20 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüğüne uymayan , yetkili makamlara yanlış ve yanıltıcı bilgi veren işletmelere dörtyüz milyon lira idarî para cezası,

o) 24 üncü maddeye aykırı olarak vakıftan aktarılan payı amaç dışı kullananlara, bu payın tahsiline ilave olarak, pay miktarının üç katı kadar idarî para cezası ve iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası,

p) 26 ncı maddeye göre trafik kazası sonucu hayvan öldürenlere öldürdükleri hayvan başına elli milyon lira para cezası; çarptığı hayvanı veteriner hekim veya tedavi ünitesine götürmeyenlere hayvan başına yüzelli milyon lira idarî para cezası,

r) 27 nci maddeye uymayanlara, hayvanat bahçelerinde kötü şartlarda barındırdıkları hayvan başına yüz milyon lira idarî para cezası,

s) 28 inci maddeye aykırı hareket edenlere hayvan başına beşyüz milyon lira idarî para cezası ve bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası,

Verilir.

Bu maddenin ( a ) bendinde atıfta bulunulan 5 inci maddenin birinci, ikinci beşinci fıkraları ile ( s ) bendi dışında kalan fiillerin, veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan sağlık memuru, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği, vakıf üyeleri, il hayvan koruma kurulu üyeleri ile hayvan toplama, gözetim altına alma, bakma, koruma ile görevlendirilmiş olan kişilerce bilerek ve kasıtlı olarak işlenmesi halinde verilecek ceza üç kat artırılarak uygulanır.

Bu maddede yazılı idarî para cezaları her yıl Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranı kadar artar.

Birden fazla hükmün ihlali

MADDE 35. — Bu Kanunda suç olarak öngörülen fiiller başka kanunlara göre de suç ise, en ağır cezayı gerektiren kanun hükümleri uygulanır.

Fiili ile bu Kanunun birden fazla hükmünü ihlal edenlere daha ağır olan ceza verilir.

Fiillerin tekrarı

MADDE 36. — Bu Kanunda, ceza hükmü altına alınmış fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir kat, daha fazla tekrarı halinde üç kat artırılarak verilir.

Düzenleme yetkisi

MADDE 37. — Bu Kanunun uygulaması ile ilgili yönetmelikleri çıkarmaya ve her türlü hukuki düzenlemeleri yapmaya Çevre Bakanlığı yetkilidir.
 
 
 
 

MADDE 38. –3167 sayılı Kara Avcılığı Kanunu hükümleri saklıdır.

Mevcut yönetmelikler

MADDE 39. — Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra belediye ve büyükşehir belediye meclislerince uygulamaya konulan yönetmelikler bu Kanuna uygun şekilde düzenlenir.

Yürürlük

MADDE 40. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 41. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	Prof. Dr. T. Çiller
	Başbakan
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	N. Cevheri	C. Çağlar
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	A. M. İslamoğlu	A. A. Doğan
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	A. E. Kıratlıoğlu	R. Şahin
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	A. Gökdemir	Ö. Barutçu
	DevletBakanı	Devlet Bakanı
	M. Batallı	A. B. Tuğ
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	I. Saygın	M. S. Ensarioğlu
	Adalet Bakanı	Milli Savunma Bakanı
	B. S. Daçe	V. Tanır
	İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı
	N. Menteşe	A.C. Kırca
	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	İ. Attila	T. Tayan
	Bay. ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı.
	T. Bilget	D. Baran
	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı
	A. Ş. Erek	N. Kurt
	Çal. ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	A. Amiklioğlu	A. Ataç
	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı	Kültür Bakanı
	Ş. Altıner	K. Toptan
	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	B. Güngör	H. Ekinci
	Çevre Bakanı
	A. H. Üçpınarlar