Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/291)

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 3.6.1999

Sayı : B.02.0.KKG.0.11/196-342/2504

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve içtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi BakanlarKurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

1/535 Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 5.11.1996

Sayı : B.02.0.KKG/101-1051/4412

Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 23.9.1996 tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Prof. Dr. Necmettin Erbakan

Başbakan

1. 29 Ekim 1995 tarihinde Kişinev’de parafe edilen “Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” 22 Mayıs 1996 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır.

2. Sözkonusu Anlaşma, iki ülke arasında tesis edilmekte olan iyi ilişkilerin geliştirilmesi ve iki ülke arasında son yıllarda önemli ölçüde artan ticarî ve ekonomik ilişkiler doğrultusunda hukukî, ticarî ve cezaî konularda karşılıklı adlî yardımlaşmayı kolaylaştırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Bilindiği üzere, her mahkemenin yargı yetkisi onun yargı çevresi ile sınırlıdır, yani mahkeme yargı yetkisini ancak kendi yargı çevresi içinde kullanabilir. Türk mahkemelerinin yargı yetkisi Türkiye ile sınırlı olduğundan ve yabancı mahkemeler Türkiye’de yargısal faaliyette bulunamayacaklarından, Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemelerin karşılıklı olarak birbirlerine adlî yardımda bulunmaları ihtiyacı doğmaktadır.

Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemeler arasında adlî yardımlaşmanın yürütülmesi için çok taraflı avrupa sözleşmelerinden de yararlanılmakla beraber Moldova bu sözleşmelere taraf olmadığından, sözkonusu sözleşmeler, bu ülke ile aramızdaki adlî yardımlaşma konularında geçerli bulunmamaktadır.

Moldova Cumhuriyeti ile ülkemiz arasındaki “Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” yukarıda belirtilen nedenlerle, bu çerçeve içinde imzalanmıştır.

3. Moldova ile imzalanan “Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” 4 kısım ve 43 maddeden oluşmaktadır.

I. Kısım, genel hükümleri, (Madde 1-12)

II. Kısım, hukukî ve ticarî konularda adlî yardımlaşmaya ve bu konulardaki kararların tanınması ve tenfizine ilişkin hükümleri, (Madde 12-28)

III. Kısım, Ceza alanında adlî yardımlaşma ile suçluların iadesine ve hükümlülerin transferine ilişkin hükümleri, (Madde 28-41)

IV. Kısım, Nihaî Hükümleri, (Madde 41-43)

kapsamaktadır.

Bu maddelerde öncelikle, iki ülke vatandaşlarına eşit muamele, adlî mercilere başvuruda kolaylık, teminattan muafiyet, adlî müzaheretten yararlanma gibi hususlar düzenlenmiştir.

Merkezî makam olarak her iki devletin Adalet Bakanlıkları görevli kılınmışlardır. Anlaşma uyarınca gönderilen her türlü talep belgeleri, tasdik ve benzeri formalitelerden muaftır.

Tebligat ve istinabe talebinin kaç nüsha olacağı, tercümesinin hangi dilde yapılacağı gibi hususlar anlaşmada düzenlenmiştir.

İlgili Mahkemeler istinabe talebinde bulunan karşı tarafın ilgili mahkemesinin bu talebini yerine getirirken, kendi ülkelerinin usul kanununu uygulayacaktır.

Anlaşmanın son hükümleri yürürlükle ilgili hususları düzenlemiştir.

Buna göre anlaşma süresiz olarak akdolunmuştur. İki tarafın da 6 ay önceden ihbarda bulunmak kaydıyla sözleşmeyi fesh etmek hakkı bulunmaktadır.

1. 29 Ekim 1995 tarihinde Kişinev’de parafe edilen “Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” 22 Mayıs 1996 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır.

2. Sözkonusu Anlaşma, iki ülke arasında tesis edilmekte olan iyi ilişkilerin geliştirilmesi ve iki ülke arasında son yıllarda önemli ölçüde artan ticarî ve ekonomik ilişkiler doğrultusunda hukukî, ticarî ve cezaî konularda karşılıklı adlî yardımlaşmayı kolaylaştırmak amacıyla hazırlanmıştır.

Bilindiği üzere, her mahkemenin yargı yetkisi onun yargı çevresi ile sınırlıdır, yani mahkeme yargı yetkisini ancak kendi yargı çevresi içinde kullanabilir. Türk mahkemelerinin yargı yetkisi Türkiye ile sınırlı olduğundan ve yabancı mahkemeler Türkiye’de yargısal faaliyette bulunamayacaklarından, Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemelerin karşılıklı olarak birbirlerine adlî yardımda bulunmaları ihtiyacı doğmaktadır.

Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemeler arasında adlî yardımlaşmanın yürütülmesi için çok taraflı avrupa sözleşmelerinden de yararlanılmakla beraber Moldova bu sözleşmelere taraf olmadığından, sözkonusu sözleşmeler, bu ülke ile aramızdaki adlî yardımlaşma konularında geçerli bulunmamaktadır.

Moldova Cumhuriyeti ile ülkemiz arasındaki “Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” yukarıda belirtilen nedenlerle, bu çerçeve içinde imzalanmıştır.

3. Moldova ile imzalanan “Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması” 4 kısım ve 43 maddeden oluşmaktadır.

I. Kısım, genel hükümleri, (Madde 1-12)

II. Kısım, hukukî ve ticarî konularda adlî yardımlaşmaya ve bu konulardaki kararların tanınması ve tenfizine ilişkin hükümleri, (Madde 12-28)

III. Kısım, Ceza alanında adlî yardımlaşma ile suçluların iadesine ve hükümlülerin transferine ilişkin hükümleri, (Madde 28-41)

IV. Kısım, Nihaî Hükümleri, (Madde 41-43)

kapsamaktadır.

Bu maddelerde öncelikle, iki ülke vatandaşlarına eşit muamele, adlî mercilere başvuruda kolaylık, teminattan muafiyet, adlî müzaheretten yararlanma gibi hususlar düzenlenmiştir.

Merkezî makam olarak her iki devletin Adalet Bakanlıkları görevli kılınmışlardır. Anlaşma uyarınca gönderilen her türlü talep belgeleri, tasdik ve benzeri formalitelerden muaftır.

Tebligat ve istinabe talebinin kaç nüsha olacağı, tercümesinin hangi dilde yapılacağı gibi hususlar anlaşmada düzenlenmiştir.

İlgili Mahkemeler istinabe talebinde bulunan karşı tarafın ilgili mahkemesinin bu talebini yerine getirirken, kendi ülkelerinin usul kanununu uygulayacaktır.

Anlaşmanın son hükümleri yürürlükle ilgili hususları düzenlemiştir.

Buna göre anlaşma süresiz olarak akdolunmuştur. İki tarafın da 6 ay önceden ihbarda bulunmak kaydıyla sözleşmeyi fesh etmek hakkı bulunmaktadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Dışişleri Komisyonu 27.8.1999

Esas No. : 1/291

Karar No. : 106

Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 26 Ağustos 1999 tarihli 14 üncü Birleşiminde Dışişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.

İki ülke arasında gelişmekte olan ilişkilere paralel olarak artan hukukî, ticarî ve cezaî konularda karşılıklı adlî yardımlaşmayı kolaylaştırmayı amaç edinen Tasarı, Komisyonumuzca uygun görülerek gerekçede yapılan değişiklikle kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Kâmran İnan	B. Suat Çağlayan
	Van	İzmir
	Sözcü	Üye
	Mehmet Kaya	Ali Tekin
	Kahramanmaraş	Adana
	Üye	Üye
	Müjdat Kayayerli	Nesrin Ünal
	Afyon	Antalya
	Üye	Üye
	Teoman Özalp	Hasan Erçelebi
	Bursa	Denizli
	Üye	Üye
	Mahmut Erdir	M. Bedri İncetahtacı
	Eskişehir	Gaziantep
	Üye	Üye
	Mustafa Yaman	Ayfer Yılmaz
	Giresun	İçel
	Üye	Üye
	Azmi Ateş	Hüseyin Kansu
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Osman Yumakoğulları	Rahmi Sezgin
	İstanbul	İzmir
	Üye	Üye
	Cevdet Akçalı	M. Necati Çetinkaya
	Kütahya	Manisa
	Üye
	Birol Büyüköztürk
	Osmaniye

TÜRKİYE CUMHURİYETİ VE MOLDOVA CUMHURİYETİ ARASINDA HUKUKÎ, TİCARÎ VE CEZAÎ KONULARDA ADLÎ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1. — 22 Mayıs 1996 tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşma”sının onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL
ETTİĞİ METİN

TÜRKİYE CUMHURİYETİ VE MOLDOVA CUMHURİYETİ ARASINDA HUKUKÎ, TİCARÎ VE CEZAÎ KONULARDA ADLÎ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1. — Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. — Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 

	Prof. Dr. Necmettin Erbakan
	Başbakan
	Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Sağlam	F. Adak	N. Ercan
	DevletBakanı	Devlet Bakanı	DevletBakanı
	Doç. Dr. A. Gül	I. Saygın	Prof. Dr. S. Tekir
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	B. Şeker	M. Altınsoy	N. K. Zeybek
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	L. Esengün	M. S. Ensarioğlu	A. C. Tunç
	Devlet Bakanı	DevletBakanı	Devlet Bakanı
	B. Aksoy	G. Dağdaş	H. U. Söylemez
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
	T. R. Güneri	Y. Erez	Prof. Dr. S. Günbey
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
	B. Şeker	Dr. A. Demircan	Ş. Kazan
	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı
	T. Tayan	M. Ağar	Doç. Dr. A. Şener
	Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
	Prof. Dr. M. Sağlam	C. Ayhan	Y. Aktuna
	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çal. ve Sos. Güv. Bakanı
	Ö. Barutçu	M. Demirci	N. Çelik
	Sanayi ve Ticaret Bakanı	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı	Kültür Bakanı
	Y. Erez	M. R. Kutan	İ. Kahraman
	Turizm Bakanı	OrmanBakanı	Çevre Bakanı
	B. Yücel	M. H. Dağlı	M. Z. Tokar

Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti (bundan böyle “Âkit Taraflar” olarak anılacaklardır), iki ülke arasında, egemenlik haklarına karşılıklı saygı, eşitlik ve karşılıklı yarar ilkelerine dayanarak, adlî alanda işbirliğini geliştirmek arzusu ile, Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması akdolunmasını kararlaştırmışlardır.

Bu amaçla Âkit Taraflar aşağıdaki hususlar üzerinde mutabık kalmışlardır.

Herhangi bir Âkit Tarafın uyrukları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde, bu Âkit Tarafın kendi vatandaşlarına sağladığı aynı adlî müzaharetten yararlanacaklar, hukukî, ticarî ve cezaî konularda, diğer Âkit Tarafın adlî makamlarına, bu tarafın vatandaşlarının tabi olduğu aynı şartlarla dava açmak veya müracaat etmek hakkına sahip olacaklardır.

Her iki Âkit Taraf, 11 inci Maddeye ilişkin adlî yardım istemlerini birbirlerine göndermek için Adalet Bakanlıklarını tayin edeceklerdir.

Âkit Tarafların makamları bu Anlaşmanın uygulanmasında diplomatik kanaldan iletişim kuracaklardır.

1. Her iki Âkit Tarafın Merkezî Makamları aralarındaki yazışmaları, İngilizce tercümesi eklenmek suretiyle kendi dillerinde yapacaklardır.

2. Adlî yardımlaşmaya ilişkin istinabe evrakı ve bunların ekleri, talepte bulunan Âkit Tarafın resmî dilinde düzenlenecek ve bunlara talepte bulunulan Âkit Tarafın resmî diline veya İngilizceye yapılmış onaylı tercümeleri eklenecektir. Bütün bu belgeler iki nüsha olacaktır.

Her iki Âkit Taraf bu Anlaşma kapsamına giden adlî yardım taleplerini, bilirkişi ücretleri hariç olmak üzere, ücretsiz olarak yerine getireceklerdir. Bilirkişi ücretleri, talepte bulunulan Âkit Tarafın kanun ve kurallarına göre tespit edilecektir.

Âkit Taraflardan biri adlî yardım talebinin yerine getirilmesini kendi egemenlik, güvenlik veya kamu düzenine aykırı görürse, diğer Âkit Tarafın adlî yardım talebinin yerine getirilmesini reddedebilir. Buna karşılık, red gerekçesini diğer Âkit Tarafa bildirecektir.

Âkit Taraflar, adlî yardımlaşma talebinin yerine getirilmesinde kendi kanunlarını uygulayacaklardır. Talepte bulunan Tarafın isteği üzerine, diğer Âkit Taraf, kendi temel hukuk ilkeleri ihlal edilmemek şartıyla, talepte bulunan Âkit Tarafın usul hükümlerini uygulayabilir.

Âkit Taraflar, talep üzerine, kendi Devletlerine halen veya daha önce yürürlükte bulunan kanun ve kurallar ile, bunların mahkemelerdeki uygulamaları konusunda birbirlerine bilgi vereceklerdir.

Diğer Âkit Tarafın adlî makamları nezdinde kullanılmak üzere, Âkit Taraflardan birinin adlî makamlarınca tanzim edilmiş veya onaylanmış olan belgeler, imzalanmış ve resmî mühürle mühürlenmiş olmaları şartıyla, tasdik işlemine tabi tutulmayacaktır.

Âkit Taraflardan birinin resmî organları tarafından düzenlenen belgeler, diğer Âkit Tarafın ülkesinde aynı ispat gücüne sahip olacaktır.

İşbu Anlaşmanın uygulanması veya yorumuyla ilgili olarak ortaya çıkan zorluklar diplomatik yoldan çözümlenecektir.

Her Âkit Taraf, diğer Âkit Tarafın ülkesinde bulunan vatandaşlarına, diğer Âkit Tarafın kanunlarını ihlal etmeksizin ve hiçbir zorlayıcı tedbir uygulanmaksızın diplomatik temsilciliği veya konsolosluğu aracılığı ile, tebligat yapabilir ve bunlardan delil temin edebilir.

Her iki Âkit taraf, İşbu Anlaşma gereğince, aşağıda belirtilen hususlara ilişkin olarak birbirlerinin adlî yardım taleplerini yerine getireceklerdir.

1. Diğer Âkit Tarafın ülkesinde bulunan ilgili kimselere, adlî belgelerin gönderilmesi ve tebliğ edilmesi,

2. İstinabe suretiyle delil temini,

3. Mahkeme ve hakem kararlarının tanınması ve tenfizi,

4. İşbu Anlaşmada öngörülen diğer yardımlar.

1. Adlî yardım başvurusu istinabe evrakı düzenlenmek suretiyle yapılacaktır. İstinabe evrakı aşağıdaki hususları içerecektir.

a) Talepte bulunan ve talepte bulunulan makamların adları,

b) Davanın niteliği ve olayların kısa bir özeti ile dinlenmesi istenilen kişilere sorulacak sorular,

c) Davanın taraflarının veya vekillerinin adı, cinsiyeti, yaşı, milliyeti, mesleği, oturdukları yer veya ikametgahı ile davadaki hukukî statüleri veya hükmî şahısların idarî merkezleri,

d) Yapılacak adlî işlemler,

e) Dinlenmesi istenilen kimselerin adları ve adresleri,

f) Tetkiki istenilen belgeler veya diğer eşyalar,

g) Talebin yerine getirilmesi için gerekli görülen diğer belgeler.

2. Yukarıda belirtilen istinabe evrakı ve buna ekli belgeler, talepte bulunan makam tarafından imza edilecek ve mühürlenecektir.

Âkit Taraflardan birinin uyruğundan, diğer Âkit Tarafın adlî makamları önüne çıktığında, salt yabancı olması veya diğer Âkit Tarafın ülkesinde meskeni veya ikametgahı bulunmaması nedeniyle dava masrafları için teminat senedi ve/veya akçesi verilmesi istenemeyecektir. Aynı kural, adlî makamlara yapılacak başvurular için gerekli olan diğer her türlü ödeme bakımından da uygulanacaktır.

Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Âkit Taraf ülkesindeki peşin ödenecek dava masraflarını bu Tarafın vatandaşları ile aynı şartlarla ve kapsamda ödeyeceklerdir.

1. 14 ve 15 inci Maddelerin hükümleri, Âkit Taraflardan her birinin kanun ve kuralları gereğince kurulmuş bulunan hükmî şahıslar hakkında da uygulanacaktır.

Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde, bu Âkit Tarafın vatandaşlarına uygulandığı şekilde, dava masraflarından muafiyet veya adlî müzaharet talebinde bulunmak için başvuruda bulunabilir. Dava masraflarından muafiyet veya adlî müzaharet için talepte bulunulması halinde, başvuru sahibinin oturduğu yerin veya ikametgâhının bulunduğu yerdeki yetkili makam kendisine bir belge verecektir. Başvuruda bulunanın Âkit Taraflardan birinin veya diğerinin ülkesinde oturduğu yer veya ikametgâhı bulunmuyorsa, sözkonusu belge kendisine ülkesinin diplomatik temsilciliği veya konsolosluğu tarafından verilebilir.

Âkit Taraflar, talep üzerine, karşılıklı olarak belgeleri tebliğ etmek ve delil temin etmekle yükümlü olacaklardır.

1. Belgelerin tebliği; adlî veya gayri adlî belgelerin tebliği anlamına gelir.

2. Delil temini Tarafların, tanıkların ve bilirkişilerin ifadelerinin alınması ile hukukî ve ticarî davalara ilişkin delillerin toplanmasını ve bilirkişi raporunun hazırlanması ile adlî araştırmayı ihtiva eder.

1. Talepte bulunulan makam, kendisini talebi yerine getirmeye yetkili görmüyorsa, sözkonusu talebi, bunu yerine getirmeye yetkili makama iletir ve keyfiyetten talepte bulunulan Âkit Tarafı haberdar eder.

2. Âkit Taraflardan birinin talepte bulunulan yetkili makamları, istinabe talebinde belirtilen adres nedeniyle talebi yerine getiremezlerse, adresin tespiti için uygun tedbirleri alacak ve talebi yerine getireceklerdir. Bu makamlar, gerekirse, talepte bulunulan Âkit Taraftan tamamlayıcı bilgi isteyebilirler.

3. Talepte bulunulan Âkit Taraf, adresin tespit edilememesi veya başka sebepler nedeniyle talebi yerine getiremezse, bunun nedenleri hakkında, talepte bulunan Âkit Tarafa bilgi verecek ve sözkonusu tüm belgeleri iade edecektir.

1. Bir Âkit Tarafın talepte bulunulan yetkili makamları, talebin yerine getirildiğini yazılı olarak, 2 nci Maddede belirlenen kanaldan talepte bulunan Âkit Tarafa bildirecektir. Bu bildirime tebliğ tutanağı veya toplanan delil materyali eklenecektir.

2. Tebliğ tutanağı, muhatabın imzasını ve tebliğ tarihini, tebliği yapan merciin ve tebliğ memurunun imza ve mühürünü, tebligatın şekli ve yeri ile, tebellüğ reddedilmişse, muhatabın kabulden imtina sebeplerini ihtiva edecektir.

1. Bir Âkit Taraf, diğer Âkit Taraf ülkesinde verilen;

a) Hukukî ve ticarî konulara ilişkin mahkeme kararlarını;

b) Zararlara ilişkin olarak cezaî konularda verilen mahkeme kararlarını,

c) Hakem organlarının kararlarını,

İşbu Anlaşmada belirtilen şartlar altında, kendi ülkesinde tanıyacak ve tenfiz edecektir.

2. İşbu Anlaşmada değinilen “kararlar”, mahkemeler tarafından verilen sulh kararlarını da kapsayacaktır.

1. Kararların tanınmasına ve tenfizine ilişkin istinabe evrakı, bir Âkit Tarafın mahkemesi tarafından, diğer Âkit Tarafın mahkemesine 2 nci Maddede belirtilen yoldan, gönderilecektir.

2. İstinabe evrakına şunlar eklenecektir :

a) Kararın aslına uygun bir örneği, kararın geçerliliği ve infaz edilebilirliği bizzat karardan anlaşılamadığı takdirde, bu örneğe yetkili makamlar tarafından verilecek bir belge eklenecektir.

b) Davayı kaybeden ve mahkemeye gelmeyen tarafın, usulüne uygun olarak mahkemeye davet edildiğini ve hukukî ehliyetsizlik halinde mahkeme önünde gerektiği şekilde temsil edildiğini tevsik eden bir belge,

c) Hakem kararının tanınması ve tenfizi için talepte bulunulması halinde, hakemlik yetkisini gösteren tahkim sözleşmesinin bir örneği.

21 inci Maddede belirtilen kararlar veya hakem kararları, talepte bulunulan mahkemelerce, aşağıdaki durumlarda tanınmayacak veya tenfiz edilmeyecektir :

1. Mahkeme veya hakem kararları talepte bulunan Âkit tarafın mevzuatına göre kesinleşmemişse veya icra kabiliyetini haiz değilse,

2. Talepte bulunulan Âkit Tarafın mevzuatına göre, talepte bulunan Âkit Tarafın adlî makamlarının davaya bakma yetkisinin olmadığı addediliyorsa,

3. Kararların ittihaz olunduğu Âkit Tarafın kanunlarına göre, yargılamaya katılmayan ve davayı kaybeden taraf, usulüne uygun olarak yargılamaya davet edilmemişse veya savunma hakkından yoksun bırakılmışsa veya hukukî ehliyetsizliği halinde kendisine usulüne uygun olarak temsil edilme hakkı verilmemişse,

4. Talepte bulunulan Âkit Tarafın mahkemeleri veya hakem mercileri aynı taraflar arasında aynı konuda açılmış bulunan bir davada nihai olarak karar vermişlerse veya böyle bir davaya bakmakta iseler veya aynı anlaşmazlık konusunda üçüncü bir Devlet tarafından verilen nihaî kararı tanımışlarsa.

1. Kararların tanınması ve tenfizi, talepte bulunulan Âkit Tarafın mahkemelerince kendi millî kanununun usullerine göre kararlaştırılacaktır.

2. Talepte bulunulan mahkeme, sadece İşbu Anlaşma hükümlerinde belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğini incelemekle yetinecektir.

Âkit Taraflardan birinin adlî makamlarınca verilmiş kararlar, diğer Âkit Tarafın mahkemeleri tarafından tanındıktan veya tenfiz edildikten sonra, bu sonuncu tarafın mahkemelerince verilmiş kararlarda olduğu gibi aynı etkiyi haiz olacaktır.

Hakem kararları, bu kısmın 3 üncü bölümünde belirtilen diğer şartlara ilaveten, aşağıdaki koşulları ihtiva ettiği takdirde, tanınacak ve tenfiz edilecektir.

1. Talepte bulunulan Âkit Tarafın kanunlarına göre, hakem kararı sözleşmeden doğan veya sözleşme dışı ticarî ihtilaflar hakkında verilmiş hakem kararları kapsamında ise;

2. Hakem kararı belirli bir ihtilaf veya özel bir hukukî ilişkiden kaynaklanan müstakbel davalara ilişkin olarak, taraflar arasında hakem merciinin yetkisini tespit eden yazılı bir anlaşma uyarınca verilmişse ve keza hakem kararı, yukarıda sözkonusu edilen hakemlik mercii tarafından, anlaşmayla tespit edilen yetki çerçevesinde ittihaz olunmuşsa,

3. Talepte bulunulan Âkit Tarafın kanunlarına göre bir hakem merciinin yetkisinin tanınmasına ilişkin anlaşma geçerliyse.

İşbu Anlaşmanın kararların tenfizine ilişkin hükümleri, Âkit Tarafların para transferi ve kıymetli eşyaların ülke dışına çıkarılması ile ilgili kanun ve kurallarını ihlal etmeyecektir.

1. Âkit Taraflar yardım talep edildiği sırada cezalandırılması talepte bulunan Âkit Taraf adlî makamlarının kaza yetkisine giren suçlarla ilgili soruşturmalarda işbu kısımdaki hükümler uyarınca, birbirlerine karşılıklı olarak en geniş adlî yardımda bulunmayı taahhüt ederler.

2. Cezaî konularda karışılıklı adlî yardımlaşma, hazırlık soruşturması ve son soruşturma ile ilgili işlemlerin yerine getirilmesi, sanık, tanık ve bilirkişi ifadelerinin alınması arama ve dava ile belgelerin, gayrimeşru para ve eşyaların teslimi ile belgelerin ve kararların tebliğini ve diğer hususları ihtiva eder.

İşbu Anlaşmanın 5 inci Maddesinde öngörülen sebep dışında, yardım, aşağıda belirtilen durumlarda reddedilebilir :

1. Talebin ilgili olduğu suç, talepte bulunulan Âkit Tarafça, siyasî bir suç veya buna murtabit bir suç veya sırf askerî bir suçla ilgili addediliyorsa,

2. Talepte belirtilen fiil, talepte bulunan Âkit Tarafın mevzuatına göre suç teşkil etmiyorsa.

1. Adlî yardıma ilişkin istinabe evrakı aşağıdaki hususları ihtiva edecektir :

a) Talepte bulunan makam;

b) Talebin konusu ve sebebi;

c) Mümkün olduğu takdirde, ilgili kimsenin kimliği, uyrukluğu ve adresi ile konuya ilişkin diğer bilgiler;

d) Adlî belgelerin tebliği için bir talepte bulunulması halinde, tebligat konusunu teşkil eden belgelerin mahiyetine ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere, muhatabın kimliği ve adresi veya muhatabın kimliğini ve adresini tespite yararlı diğer bütün bilgiler.

2. İstinabe evrakı, ayrıca, isnat olunan suç ve vakıaların kısa bir özetini de ihtiva edecektir.

İşbu Anlaşmanın 19 ve 20 nci Maddeleri hükümleri ayrıca cezaî konularda da uygulanacaktır.

1. Talepte bulunulan Âkit Taraf, talepte bulunan Âkit Taraf adlî makamlarınca gönderilen bir cezaî konuyla ilgili ve 28 inci Madde kapsamına giren istinabe taleplerini, kendi kanunlarında öngörülen usule uygun olarak yerine getirecektir.

2. Talepte bulunulan Âkit Taraf, istenilen kayıt ve belgelerin aslına uygun onaylı örneklerini veya fotokopilerini gönderebilir. Ancak talepte bulunan Âkit Tarafın bunların asıllarının gönderilmesini açıkca talep etmesi halinde talepte bulunulan Âkit Taraf bu talebi, mümkün olduğu ölçüde yerine getirmeye gayret edecektir.

3. Talepte bulunan Âkit tarafa verilen bilgiler, sadece adlî makamların talebiyle ilgili maksatlar için kullanılacaktır.

1. Talepte bulunulan Âkit Taraf, gönderilmesi istenilen eşyaların, kayıtların veya belgelerin verilmesi, bunların görülmekte olan ceza davaları için gerekli bulunması halinde, geciktirebilir.

2. Talepte bulunulan Âkit taraf vazgeçmediği takdirde, istinabe işlemi için gönderilmiş olan eşyalar, kayıtlar veya belgelerin asılları, talepte bulunan Âkit Tarafça, mümkün olan en kısa süre içinde diğer Âkit Tarafa iade edilecektir.

1. Talepte bulunan Âkit Taraf, bir tanık veya bilirkişinin kendi adlî makamları önüne bizzat çıkmasını önemli addediyorsa, bu hususu, davetin tebliği ile ilgili talebinde belirtecek ve talepte bulunulan Âkit Taraf tanık veya bir kişi sözkonusu adlî makamlar önüne çıkmaya davet edecektir.

2. Duruşma davetiyesinin tebliğine ilişkin talepler, ilgili kimselerin adlî makamlar önüne çıkması için tespit edilen tarihten en az iki ay önce talepte bulunulan Âkit Tarafa iletilecektir.

3. Talepte bulunulan Âkit Taraf tanık veya bilirkişinin beyanlarını, talepte bulunan Âkit Tarafa iletecektir. İşbu Maddenin 1 inci bendinde öngörülen durumda, talep veya davetiyelerde, ödenecek tahmini ödenek ile yolluk ve iaşe giderleri gösterilecektir.

Talepte bulunan Âkit Tarafça bir tanığa veya bilirkişiye verilecek iaşe bedeli ve yol masrafları dahil, ücret bu kimsenin ikamet yerinden itibaren hesaplanacak ve en azından ifadesinin alınacağı ülkede yürürlükte olan tarifeler ve kurallarda öngörülen miktarlara eşit olacaktır.

1. Hangi uyruklukta olursa olsun, bir davet üzerine talepte bulunan Âkit Tarafın adlî makamları önüne çıkan bir tanık veya bilirkişi, talepte bulunan Âkit Tarafın ülkesine girişinden önce işlemiş olduğu bir suç nedeniyle veya tanıklığı veya bilirkişilik beyanından dolayı, hakkında kovuşturma yapılamaz, tutuklanamaz veya şahsi hürriyetinden hiçbir şekilde mahrum bırakılamaz.

2. Bu Maddenin 1 inci bendinde öngörülen dokunulmazlık, sözkonusu kişiye talepte bulunan Âkit Taraf makamlarınca ortak bir Taraf ülkesinde bulunmasına gerek olmadığının bildirilmesini takip eden 15 gün sonunda, anılan ülkeyi terketmezse, sona erer. Ancak, böyle bir kişinin, kendi elinde olmayan nedenlerle talepte bulunan Âkit Tarafın ülkesini terkedemediği müddet, bu dokunulmazlık sürecine dahil olacaktır.

3. Şahadette bulunması veya bilirkişilik yapması için davet edilen kimse herhangi bir zorlayıcı tedbire tabi tutulmayacaktır.

Âkit Taraflardan birinin adlî makamları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde tutuklu bulunan kimsenin ifadesinin alınmasını gerekli görüyorsa, işbu Anlaşmanın 2 nci Maddesinde belirtilen Merkezî Makamlar, tutuklu şahsın, tutukluluk halinin sürdürülmesi ve ifadesi alındıktan sonra mümkün olan en kısa süre içinde iade edilmesi şartıyla, talepte bulunan Âkit Tarafın ülkesine nakledilmesi hususunda bir mutabakata varabilirler.

1. Bir Âkit Taraf, diğer Âkit Tarafın isteği üzerine, bu taraf ülkesinde işlenen suç neticesinde elde edilen, ve kendi ülkesinde ele geçirilen gayrimeşru para ve eşyaları talepte bulunan Âkit Tarafa nakledecektir. Ancak, bu nakil talepte bulunulan Âkit Tarafın veya üçüncü şahısların, yukarıda sözü edilen para veya eşyalar üzerindeki kanunî haklarını ihlal etmeyecektir.

2. Talepte bulunulan Âkit Taraf, ülkesinde görülmekte olan başka ceza davaları için gerekli görüldüğü takdirde, yukarıda belirtilen para ve eşyaların teslimini geciktirebilir.

1. Âkit Taraflar, talep üzerine, talepte bulunan Âkit Tarafın ülkesinde suç işleyen vatandaşları aleyhine, kendi mevzuatları çerçevesinde ceza kovuşturması yapmakla yükümlüdürler.

2. Soruşturmanın aktarılmasına ilişkin talebe, olayların maddî unsuru hususunda mevcut bulgulara ilişkin belgeler eklenecektir.

3. Talepte bulunulan Âkit Taraf cezaî soruşturmanın sonucunu, talepte bulunan Âkit Tarafa bildirecek ve verilmiş ise, kesinleşmiş karar örneğini gönderecektir.

1. Cezaî soruşturmalar için ihtiyaç duyulan ve talepte bulunan Âkit Taraf adlî makamlarınca istenilen adlî sicil özetleri ve buna ilişkin bilgiler, talepte bulunulan Âkit Tarafça, kendi adlî makamlarına benzeri durumlarda sağlanabildiği ölçüde, talepte bulunan Âkit Tarafa gönderilecektir.

2. İşbu Maddenin 1 inci bendinde öngörülenin dışında kalan bütün hallerde, talepler, talepte bulunulan Âkit Tarafın mevzuat veya uygulamaları çerçevesinde yerine getirilecektir.

3. Her Âkit Taraf, diğer Âkit Tarafın uyrukları hakkındaki bütün cezaî mahkûmiyet kararlarını, yılda en az bir defa, bu sonucu Âkit Tarafa bildirecektir.

İşbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi, onaylanmasına bağlıdır. Onay Belgeleri Ankara’da teati edilecektir. Bu Anlaşma, onay belgelerinin teatisini takip eden 30 uncu gün sonunda yürürlüğe girecektir.

İşbu Anlaşma, Âkit Taraflardan herhangi birinin talebi üzerine, yapılmasında izlenen aynı usullerle değiştirilebilir.

İşbu Anlaşma, Âkit Taraflardan herbirinin diplomatik yoldan yazılı fesih bildiriminde bulunduğu tarihten itibaren 6 ay süreyle yürürlükte kalacaktır. Aksi takdirde, İşbu Anlaşma geçerliliğini koruyacaktır.

Türkçe, Moldavca ve İngilizce dillerinde üçer nüsha halinde ve bütün metinler aynı şekilde geçerli olmak üzere uyuşmazlık halinde İngilizce metin geçerli olacaktır.

Yukarıdaki hükümleri tasdiken, Âkit Tarafların tam yetkili temsilcileri İşbu Anlaşmayı imzalamışlardır.

Türkiye Cumhuriyeti Adına Moldova Cumhuriyeti Adına