Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler ve Dışişleri

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 3.6.1999

Sayı : B.02.0.KKG.0.11/196-342/2504

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

1/825 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 21.9.1999

Sayı : B.02.0.KKG.0.11/101-1419/5319

Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 24.8.1998 tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Mesut Yılmaz

Başbakan

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında ikili sosyal güvenlik alanında sözleşme imzalanması amacıyla başlatılan temaslar sonucunda 18-21 Mayıs 1998 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşmelerde mutabakat sağlanan Türkiye-Azerbaycan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi parafe edilmiş, bu sözleşme 17 Temmuz 1998 tarihinde Ankara’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Prof. Dr. Nami Çağan ile Azerbaycan Cumhuriyeti Emek ve Ahalinin Sosyal Müdafaası Bakanı Sayın Ali Nagıyev arasında imzalanmıştır.

İmzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi her iki ülkenin vatandaşlarına ve hak sahiplerine çeşitli haklar sağlamakta olup, buna göre;

— Her iki Âkit Taraf vatandaşları sosyal güvenlik hakları yönünden eşit işlem göreceklerdir.

— Her iki Âkit Tarafta geçen sigortalı hizmet sürelerinin birleştirilmesi mümkün olacaktır.

— Geçici görevli olarak diğer Âkit Tarafta çalışanların, kendi nam ve hesabına çalışan ve diğer Âkit Taraf ülkesinde bulunanların, elçilik, konsolosluk, temsilcilik gibi diplomatik misyon mensuplarının ve devlet hizmeti görmek üzere diğer taraf ülkesinde bulunanların tâbi olacağı sosyal güvenlik mevzuatı belirlenmiş olacaktır.

— Aylık veya gelir almakta iken diğer Âkit Taraf ülkesine giden ve burada ikamet edenlerin aylıkları yeni ikamet yerinde de ödenecektir.

— Sigortalının kendisi veya bakmakla mükellef olduğu aile bireylerinin diğer Âkit Tarafta bulunması ve hastalanmaları halinde, sağlık yardımlarından, bağlı bulunduğu kurum hesabına yararlanmaları imkânı sağlanmaktadır.

— Her iki Âkit Taraf sigortalılarının geçici işgöremezlik hallerinde sağlık ve diğer para yardımlarından yararlanmaları mümkün olacaktır.

— İş kazası veya meslek hastalığı geliri almakta iken ikametgâhlarını diğer Âkit Taraf ülkesine nakledenlere bu gelirleri diğer tarafta da ödenmeye devam edecektir.

— Malûliyet aylığı alan ve diğer tarafta ikamet edenlerin tıbbî kontrolleri, ikamet yerinin sosyal güvenlik kuruluşu tarafından yapılacaktır.

— Her iki Âkit Taraf yetkili makam ve kurumları sosyal güvenlik alanında birbirlerine her türlü yardımı sağlayacak, gereken kolaylığı gösterecektir.

Öte yandan, sözleşme metni,

Tarımları, uygulanacak mevzuatı, uygulamanın kapsadığı kişileri, işlem eşitliğini, yardımların ihracını, her iki ülke bakımından ikamet ve sigortalılık sürelerinin tanımını, geçici görevlilerin tâbi olacağı mevzuatı, süre birleştirilmesi ile ilgili hususları, işkazası, meslek hastalığı, analık, hastalık, malûlluk, yaşlılık ve ölüm yardımlarını ve bu yardımların belirlenme ve ödenmesine dair usulleri her iki ülkenin mevzuatı bakımından yapılacak yardımların hesaplanmasını, ülkelerin yetkili makam ve kurumları arasındaki karşılıklı yardımlaşmayı, talep, bildiri ve itirazların sunulmasını, ihtilafların çözümüne ilişkin hususları, yürürlük, süre ve sona erme gibi hükümleri, düzenlemektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında ikili sosyal güvenlik alanında sözleşme imzalanması amacıyla başlatılan temaslar sonucunda 18-21 Mayıs 1998 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşmelerde mutabakat sağlanan Türkiye-Azerbaycan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi parafe edilmiş, bu sözleşme 17 Temmuz 1998 tarihinde Ankara’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Prof. Dr. Nami Çağan ile AzerbaycanCumhuriyeti Emek ve Ahalinin Sosyal Müdafaası Bakanı Sayın Ali Nagıyev arasında imzalanmıştır.

İmzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi her iki ülkenin vatandaşlarına ve hak sahiplerine çeşitli haklar sağlamakta olup, buna göre;

— Her iki Âkit Taraf vatandaşları sosyal güvenlik hakları yönünden eşit işlem göreceklerdir.

— Her iki Âkit Tarafta geçen sigortalı hizmet sürelerinin birleştirilmesi mümkün olacaktır.

— Geçici görevli olarak diğer Âkit Tarafta çalışanların, kendi nam ve hesabına çalışan ve diğer Âkit Taraf ülkesinde bulunanların, elçilik, konsolosluk, temsilcilik gibi diplomatik misyon mensuplarının ve devlet hizmeti görmek üzere diğer taraf ülkesinde bulunanların tâbi olacağı sosyal güvenlik mevzuatı belirlenmiş olacaktır.

— Aylık veya gelir almakta iken diğer Âkit Taraf ülkesine giden ve burada ikamet edenlerin aylıkları yeni ikamet yerinde de ödenecektir.

— Sigortalının kendisi veya bakmakla mükellef olduğu aile bireylerinin diğer Âkit Tarafta bulunması ve hastalanmaları halinde, sağlık yardımlarından, bağlı bulunduğu kurum hesabına yararlanmaları imkânı sağlanmaktadır.

— Her iki Âkit Taraf sigortalılarının geçici işgöremezlik hallerinde sağlık ve diğer para yardımlarından yararlanmaları mümkün olacaktır.

— İş kazası veya meslek hastalığı geliri almakta iken ikametgâhlarını diğer Âkit Taraf ülkesine nakledenlere bu gelirleri diğer tarafta da ödenmeye devam edecektir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sağlık, Aile, Çalışma ve

Sosyal İşler Komisyonu 2.7.1999

Esas No. : 1/356

Karar No. : 13

20 nci yasama döneminde, Dışişleri Bakanlığınca hazırlanarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı”, 18.4.1999 tarihinde yapılan milletvekili erken genel seçimleri sonrasında 20 nci yasama döneminin sona ermesi ile hükümsüz sayılmıştır. Kurulan 57 nci Hükümet, Tasarının İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca yenilenmesini kararlaştırmış ve sözkonusu Tasarı Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca 17.6.1999 tarihinde Tali Komisyon olarak Komisyonumuza, Esas Komisyon olarak Dışişleri Komisyonuna havale edilmiştir.

Komisyonumuz 1.7.1999 tarihinde yaptığı 3 üncü birleşiminde Başbakanlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Dışişleri Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımlarıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.

Tasarı ile,

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti arasında ikili sosyal güvenlik alanındaki sözleşme imzalanması amacıyla, 18-21 Mayıs 1998 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşmelerde anlaşma sağlanan Türkiye-Azerbaycan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi parafe edilmiş, bu sözleşme 17.7.1998 tarihinde Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti adına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile Azerbaycan Cumhuriyeti adına Emek ve Ahalinin Sosyal Müdafaası Bakanı arasında imzalanmıştır.

Tasarı ile 17.7.1998 tarihinde imzalanan ve her iki ülkenin vatandaşlarına ve haksahiplerine karşılıklı sosyal güvenlik hakları sağlayan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi” nin onaylanması uygun bulunmaktadır.

Tasarının genel gerekçesi Komisyonumuzca kabul edilerek maddelerine geçilmiştir.

Tasarının 1 inci maddesi ile yürürlüğe ilişkin 2 ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Dışişleri Komisyonuna sunulmak üzere arz olunur.
 

	Başkan	Sözcü
	Ertuğrul Kumcuoğlu	Ali Emre Kocaoğlu
	Aydın	İstanbul
	Kâtip	Üye
	Sebahat Vardar	Yakup Budak
	Bilecik	Adana
	Üye	Üye
	Mahfuz Güler	Mustafa Karslıoğlu
	Bingöl	Bolu
	Üye	Üye
	Ersoy Özcan	Melek Denli Karaca
	Bolu	Çorum
	Üye	Üye
	Ali Ahmet Ertürk	Hakkı Oğuz Aykut
	Edirne	Hatay
	Üye	Üye
	Ali Güner	Doğan Baran
	Iğdır	Niğde
	Üye	Üye
	Prof. Dr. Mehmet Said Değer	Ahmet Zamantılı
	Şırnak	Tekirdağ
	Üye	Üye
	Reşat Doğru	Ali Kemal Başaran
	Tokat	Trabzon
	Üye	Üye
	Mustafa Niyazi Yanmaz	Mesut Türker
	Şanlurfa	Yozgat

 

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ

MADDE 1. — Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. — Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Dışişleri Komisyonu 15.7.1999

Esas No. : 1/356

Karar No. : 34

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Güvenlik Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 13 Temmuz 1999 tarihli 6 ncı birleşiminde Dışişleri Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.

İki Âkit Taraf vatandaşlarının sosyal güvenlik hakları yönünden eşit işlem görmelerini, hizmet birleştirilmesi ile ilgili hususları, çeşitli konularda tâbi olacakları mevzuatı düzenleyen Tasarı Komisyonumuzca uygun görülmüş ve gerekçede yapılan değişiklikle kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan Başkanvekili Üye

Kâmran İnan B. Suat Çağlayan Mehmet Ali Bilici

Van İzmir Adana

Üye Üye Üye

Müjdat Kayayerli Nesrin Ünal Teoman Özalp

Afyon Antalya Bursa

Üye Üye Üye

Hasan Erçelebi Mahmut Erdir M. Bedri İncetahtacı

Denizli Eskişehir Gaziantep

Üye Üye Üye

Mustafa Yaman Ayfer Yılmaz Azmi Ateş

Giresun İçel İstanbul

Üye Üye Üye

Hüseyin Kansu Osman Yumakoğulları Rahmi Sezgin

İstanbul İstanbul İzmir

Üye Üye Üye

Cevdet Akçalı Basri Coşkun M. Necati Çetinkaya

Kütahya Malatya Manisa

Üye

Birol Büyüköztürk

Osmaniye

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA

MADDE 1. — 17.7.1998 tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sosyal Güvenlik Sözleşmesi”nin onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA

MADDE 1. — Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. — Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 

	Mesut Yılmaz
	Başbakan
	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Millî Sav. Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bakanı V.
	B. Ecevit	İ. Sezgin	Prof. Dr. A. Andican
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. Özkan	Y. Seçkiner	I. Saygın
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.
	Prof. Dr. H. S. Türk	Prof. Dr. S. Yıldırım	İ. Gürdal
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Gürdere	Prof. Dr. Ş. Gürel	Prof. Dr. A. Andican
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Dr. I. Çelebi	M. Yılmaz	R. Şahin
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	E. Aşık	C. Kavak	E. Aşık
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. K. Yücelen	H. Gemici	M. Batallı
	Adalet Bakanı	İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı
	H. Denizkurdu	K. Aktaş	İ.Cem
	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı
	Z. Temizel	H. Uluğbay	Y. Topçu
	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı
	H. İ. Özsoy	A. A. Denizolgun	M. Taşar
	Çalışma ve Sos. Güv. Bak.	Sanayi ve Ticaret Bakanı	Enerji ve Tabiî Kay. Bak.
	Prof. Dr. N. Çağan	Y. Erez	M. C. Ersümer
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	İ. Talay	İ. Gürdal	E. Taranoğlu
		Çevre Bakanı
		Dr. İ. Aykut

 

Bundan böyle “Taraflar” olarak adlandırılacaktır, sosyal güvenlik alanında işbirliği yapmayı Tasarlamış, bu amaçla bir Sözleşme yapmaya Karar vermiş, ve aşağıdaki hususlarda

Mutabakata varmışlardır.

1. Bu sözleşmenin metninde kullanılan kavramlar aşağıdakilerdir :

1.1. “Ülke” Türkiye Cumhuriyeti bakımından Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti bakımından Azerbaycan Cumhuriyeti;

1.2. “Mevzuat” 2 nci maddede belirtilen kanun ve diğer hukukî normları;

1.3. “Yetkili Makam” Türkiye Cumhuriyeti bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile diğer ilgili Bakanlıkları, Azerbaycan Cumhuriyeti bakımından Azerbaycan Cumhuriyeti Çalışma ve Ahalinin Sosyal Güvenliği Bakanlığı ve ilgili Bakanlıklar ve Kuruluşları,

1.4. “Yetkili Kurum” 2 nci Maddede belirtilen mevzuatın yerine getirilmesi konusunda sorumlu Kurum ve Kuruluşları,

1.5. “Sigortalı Şahıs” 2 nci Maddede öngörülen mevzuatın uygulandığı veya uygulanmış olduğu şahısları,

1.6. “Sigortalılık Süresi” Sigorta primlerinin ödenmiş olduğu veya ödenmiş sayıldığı süreyi,

1.7. “Aile Ferdi” Tarafların Yetkili Kurumlarının uyguladığı mevzuatta öngörülen şahısları,

1.8. “Oturma Yeri” Sürekli Oturma Yerini,

1.9. “Geçici Oturma Yeri” Taraf Ülkelerden birinde sürekli oturan şahsın diğer Taraf Ülkede geçici bulunduğu yeri,

1.10. “Yardım” Tarafların kendi mevzuatlarında öngörülmüş olan herhangi bir yardım (emeklilik maaşı, ikramiye ve diğer ödemeler) veya bağışları,

ifade eder.

2. Bu maddede belirtilmeyen her tanım kullanıldığı mevzuat tarafından öngörülen anlamı taşır.

Sözleşmenin Uygulanacağı Mevzuat :

1. Bu Sözleşme aşağıdaki mevzuata uygun olarak uygulanır.

(a) Türkiye Cumhuriyeti bakımından :

a.1. İşçileri (Tarım işçilerinin dahil olması koşuluyla) kapsayan Sosyal Sigortalar (Hastalık, Analık, İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları, Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm) hakkında mevzuat :

a.2. Devlet memurlarını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı hakkında mevzuat (Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm) :

a.3. Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar ile Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar hakkında mevzuat (Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm) :

a.4. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20 nci Maddesine tâbi olan Sandıklarla ilgili mevzuat :

(b) Azerbaycan Cumhuriyeti bakımından :

b.1. “Sosyal Sigorta Hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu,

b.2. “Ahalinin İstihdamı Hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu,

b.3. “Emeğin Korunması Hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu,

b.4. “Mazuniyetler Hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu,

b.5. “Vatandaşların Emeklilik Maaşışla Teminatı Hakkında” Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu,

2. Bu Sözleşme 2 nci maddenin 3 üncü bendi hükmü saklı kalması koşuluyla 2 nci maddenin 1 inci bendinde gösterilen mevzuatı değiştiren, ilaveler yapan, birleştiren veya yerine geçen Yasal düzenlemelere de uygulanır.

3. Bir Tarafın mevzuatında yeni haklar getiren değişiklikler yapıldığı takdirde diğer tarafa 3 ay içinde bilgi verilir. Diğer taraf 3 ay içinde sözkonusu değişikliklere itiraz etmez ise bu Sözleşme, bu değişikliklere de uygulanır.

4. Bu Sözleşmenin Sosyal Sigortanın yeni bir alanına dair mevzuata uygulanması, Taraflar arasında bu amaçla ilave Sözleşme imzalanması yolu ile gerçekleştirilir.

Bu Sözleşme bir veya her iki Tarafın mevzuatının uygulandığı veya uygulanmış olduğu şahıslar ile onların iki Ülkeden birinin mevzuatının etki alanında bulunan aile üyelerine ve buna hakkı olan diğer şahıslara uygulanır.

3 üncü maddede belirtilen şahıslar, Tarafların mevzuatında öngörülen hak ve yükümlülükler bakımından eşit işlem görürler.

1. Bu Sözleşme esasında elde edilen yardımlarda dahil olmak üzere 3 üncü maddede gösterilen herhangi bir şahısa bir tarafın mevzuatına uygun şekilde ödenilecek yardımlar, bu şahsın diğer Tarafta yaşaması nedeniyle herhangi bir şekilde azaltılmaz, durdurulmaz, dondurulmaz, iptal veya müsadere edilmez ve diğer Taraf Ülkesinde de ödenir.

2. Bu Sözleşmenin uygulandığı şahıslar 3 üncü bir ülkede bulundukları takdirde bu maddenin 1 inci bendinin hükümleri uygulanır.

Bu Sözleşmenin 7 nci ve 8 inci maddelerine aykırı olmadığı takdirde, bir Taraf Ülkesinde emek faaliyetiyle uğraşan şahıs bu faaliyetle ilgili olarak yalnız çalıştığı Ülke mevzuatına tabi olur.

1. Bir Tarafın mevzuatına tabi olan ve bir Tarafın işvereni tarafından diğer Taraf Ülkesine 24 aydan az birsüre için çalışmaya gönderilen bir şahıs, bu hizmetleri birinci Taraf Ülkesinde yerine getirilmiş gibi, yalnız birinci Taraf Ülkesinin mevzuatına tabi olur. Her iki Tarafın Yetkili Makamlarının önceden onaylamasıyla bu süre toplam 60 ayı geçmemek şartıyla uzatılabilir.

2. Taraf Ülkelerden birinin sınırları içinde kendi sermayesi hesabına faaliyette bulunan şahıs, kendi faaliyetini geçici olarak 2 nci Taraf Ülkenin sınırları içinde gerçekleştirmek amacıyla bu Ülkeye geldiği halde 24 aya kadar 1 inci Ülkede faaliyet göstermiş gibi o şahsa 1 inci Tarafın mevzuatı uygulanır. Her iki Tarafın Yetkili Makamlarının önceden onaylaması koşuluyla bu süre toplam 60 ayı geçmemek şartı ile uzatılabilir.

3. Taraf Ülkelerin birinde merkezi bulunan hava, kara taşımacılığı veya telekomünikasyon firmalarında çalışan şahsın diğer Taraf Ülkeye gönderilmesi halinde, gönderen Tarafın mevzuatı uygulanır.

4. Gemi mürettebatı ve gemide mürettebat olmayan diğer çalışanlar geminin taşıdığı bayrağın ait olduğu Taraf Ülkenin mevzuatına tabidirler.

5. Taraflardan birinin diğer Taraf Ülkesindeki şube veya daimî temsilcilik bürolarında çalışan şahıslar, şube veya daimî temsilciliğin bulunduğu Taraf Ülkenin mevzuatına tabidirler.

6. Bir Taraf Ülkenin devlet kuruluşlarında, resmî temsilciliklerinde veya buna eşit olan kurumlarında çalışan şahıslar, vatandaşı olduğu Tarafın mevzuatına tabi olurlar. Bu şahıslar, diğer Tarafın vatandaşı oldukları durumda veya sürekli olarak bu ülkede oturuyor iseler, bunlar; sürekli oturdukları Ülkenin mevzuatının uygulanmasını, işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde talep edebilirler.

1. Diplomatik ve konsolosluk temsilciliklerinde çalışan ve bunlara eş tutulan şahıslara, gönderen Tarafın mevzuatı uygulanır.

2. Bir Taraf ülkesinde, diplomatik ve konsolosluk temsilciliklerinde Ülkeleri tarafından gönderilmeyen şahıslara, çalıştıkları temsilciliklerin bulunduğu Taraf Ülkenin mevzuatı uygulanır.

3. Bu Maddenin 1 inci ve 2 nci bendinde gösterilenler dışında, diplomatik veya konsolosluk temsilciliğinin ait olduğu Ülkenin vatandaşı olan şahıslar veya o Ülkede daimî oturan şahıslar, Taraf Ülkelerden birinin mevzuatının uygulanmasını, işe başladıkları tarihten itibaren 3 ay içinde talep edebilirler.

İşçi ve işverenin birlikte talepleri esas alınarak her iki Tarafın Yetkili Makamları veya bu Makamlar tarafından gösterilen Yetkili Kurumların genel mutabakatıyla Sözleşmenin 6 ncı ve 7 nci maddelerinin hükümlerinin uygulanmasında istisnaî haller belirlenebilir.

Taraflardan birinin mevzuatına göre hastalık ve analıkla ilgili yardım hakkının meydana gelmesi, belirli sigortalılık sürelerinin veya staj sürelerinin tamamlanmasına bağlı olduğu hallerde, bir Tarafın Yetkili Kurumu, sigortalılık sürelerini birleştirmek yoluyla diğer Tarafın mevzuatına göre tamamlanmış sigortalılık sürelerini, aynı zamana tesadüf etmemek şartı ile kendi mevzuatına göre tamamlanmış süreler gibi dikkate alır.

1. İşverenleri tarafından belirli bir işin yerine getirilmesi için, geçici olarak diğer Taraf Ülkesine gönderilen sigortalı şahsın tedaviye ihtiyacı olursa, geçici olarak çalıştığı Ülkenin ilgili Kurumunca tedavisi sağlanır. Tedavi masrafları hastanede yatma da dahil olmak üzere, gönderen Ülkenin sosyal güvenlik kurumu tarafından tedaviyi yapan ilgili Kuruma ödenir.

2. Taraflardan birinin mevzuatına göre sigortalanarak çalışan şahısların, geçici olarak diğer Taraf Ülkesinde oldukları zaman acil ve ertelenmez tedaviye ihtiyaçları olursa, tedavi masraflarının ödenmesi, hastanede yatma da dahil olmak üzere kayıtlı bulundukları Ülkenin yetkili sosyal güvenlik kurumları hesabına gerçekleştirilir.

3. 2 nci bentde öngörülen şahıslar, diğer Taraf Ülkesinde başlattıkları tedaviyi sigortalı bulundukları Ülkede de devam ettirebilirler.

4. Bu maddenin 1 inci, 2 nci ve 3 üncü bentlerinin hükümleri sigortalı şahsın aile fertlerine de uygulanır.

1. Sigortalı şahıs sigorta eden Ülkenin mevzuatına göre sağlık yardımı alma hakkı kazandığı takdirde; diğer Taraf Ülkesinde oturan aile fertleri oturdukları Ülkenin mevzuatına göre sağlık yardımından yararlanma haklarına sahip olmamak koşuluyla hastalık, analık sigorta kolları ile sağlanan sağlık yardımından yararlanırlar.

2. Birinci fıkrada sözü edilen aile fertleri, ikametgâhlarını Yetkili Kurumun bulunduğu Ülkeye naklettiklerinde veya geçici olarak bulunduklarında, sağlık yardımlarından, geçici olarak bulundukları Taraf Ülke mevzuatındaki hükümlere göre yararlanırlar.

3. Sigortalı şahsın sağlık yardımından yararlanma hakkına sahip olması, çalıştığı Ülkenin mevuzatına göre belirlenir.

4. Sigortalı şahsın diğer tarafta oturan aile fertleri, sigortalı şahsın çalıştığı Ülkedeki mevzuata göre elde ettiği sağlık yardımından çalıştığı Ülkenin Yetkili Kurumu hesabına yararlanır.

5. Yardım hakkının elde edilmesi şartları ve yardımların ödenilmesi süresi, Yetkili Kurumun bulunduğu Ülkenin mevzuatına göre belirlenir.

1. Her iki Taraf Ülkenin mevzuatına göre aylık yardım ve gelir tayin edilmiş şahıs tıbbî yardımlardan sürekli oturduğu Ülkenin mevzuatına göre yararlanır.

2. Taraflardan yalnız birinin mevzuatına göre aylık yardım veya gelir tayin edilmiş bir şahsa, diğer Taraf Ülkesinde oturduğu takdirde tıbbî yardımlar, ona aylık yardım ödeyen Tarafın Yetkili Kurumu hesabına oturduğu Ülkenin Yetkili Kurumu tarafından yerine getirilir.

3. Bu maddenin 1 inci bendinde belirtilen kimseler diğer Taraf Ülkesinde geçici ikametlerinde acil yardım yapılması gerektiği zaman, daimî ikamet edilen Ülkenin Yetkili Kurumu hesabına sağlık yardımlarından yararlanırlar.

4. Bu maddenin 1 inci, 2 nci ve 3 üncü bendleri hükümleri, ilgili bentlerde belirtilen sigortalı şahsın aile fertlerine de uygulanır.

1. Protezler ve diğer önemli sağlık yardımları, şahsın hayatı ve sağlığı için tehlikeli olduğu (acil) haller dışında Yetkili Kurumun izin vermesi şartıyla gerçekleştirilir. Bununla ilgili usul ve esaslar İdarî Anlaşma ile belirlenir.

2. Para şeklinde yardımların (günlük ödeneklerin) ödenmesi, ilgili şahsın kayıtlı bulunduğu Yetkili Kurumun belirlemiş olduğu kurallara göre gerçekleştirilir.

3. Taraf Ülke mevzuatında sigortalı şahsa yapılacak para yardımlarının aile fertlerinin sayısına göre belirlenmesi hükmü varsa, diğer Taraf Ülkesinde oturan aile fertleri de dikkate alınır.

1. Bir sigortalı kadının bir veya her iki Tarafın mevzuatına esasen analığa göre yardım alma hakkı olursa, bu halde 10 uncu maddeye göre birleştirilen sigortalılık süreleri de dikkate alınarak yalnız çocuğun doğduğu Ülkede geçerli olan mevzuat hükümleri uygulanır.

2. Sigortalı kocanın sigortalı olmayan karısı da analık durumunda sağlık yardımlarından yararlanır.

3. Analık yardımı alma hakkını kazanan herhangi bir şahsa yapılan sağlık yardımları bu Sözleşmenin 11 inci ve 12 nci maddelerindeki esaslara uygun olarak sağlanır.

1. Taraflardan birinin mevzuatına göre yardım alma hakkının meydana gelmesi, korunması veya yeniden kazanılmasının belirli sigortalılık sürelerinin tamamlanmasına bağlı olduğu hallerde, bir Tarafın Yetkili Kurumu diğer Taraftaki sigortalılık sürelerini, aynı zamana rastlamamak şartı ile kendi mevzuatına uygun olarak kabul eder.

2. Şahsın, bu maddenin 1 inci bendinin uygulanması sonucu yardıma hak kazanmadığı durumlarda Yetkili Kurum, Tarafların sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış bulundukları üçüncü bir ülkedeki sigortalılık sürelerini de birleştirir.

3. Taraflardan birinin mevzuatına göre sigortalı olarak ilk işe alınma zamanı, yardım hakkının korunması veya tekrar kazanılması şartlarının tespit edilmesinde, diğer Taraftaki süreler ve ilk işe başlama tarihi dikkate alınır.

Taraflardan birinin mevzuatına göre geçen sigortalılık süreleri toplamı 12 aydan az olduğunda, şahsın çalıştığı Ülkenin kanunlarına göre bu 12 aydan az süreler için herhangi bir yardım göz önünde tutulmuşsa yalnız o yardım ödenir.

Bununla birlikte, bu süreler diğer Âkit Taraf mevzuatına göre bir yardım hakkının kazanılmasında dikkate alınabilir.

1. Bir Tarafın mevzuatına göre 16 ncı madde uygulanmadan yardım hakkı meydana gelirse, bu Tarafın Yetkili Kurumu sadece kendi mevzuatına uygun olan sigortalılık sürelerini dikkate alarak yardımı tespit eder.

2. 1 inci bende göre yardım hakkı mevcut olmadığı takdirde, bu Sözleşmenin 16 ncı maddesine göre sigortalılık süreleri dikkate alınarak yardımlar aşağıdaki gibi hesaplanır :

16 ncı maddenin uygulanmasıyla ilgili olarak idare, toplam sigortalılık sürelerini kendi mevzuatı gereğince hesaplar ve bundan sonra toplanmış sürelerden yalnız kendi mevzuatına göre geçmiş süreyi dikkate alarak yardımın miktarını tespit eder.

3. Tarafların mevzuatında aylık yardımın durdurulmasıyla ilgili hükümler var ise, bu hükümler Sözleşmenin uygulanmasında da dikkate alınır.

1. Sigortalı olduğu sürede iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalı şahıs, yardımlardan Sözleşmenin III. Bölüm I inci Kısım hükümlerine uygun olarak sigortalı olduğu Tarafın mevzuatına göre yararlanır.

2. İş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan bir şahıs ikametgâhını diğer Taraf Ülkesine naklettiği zaman, kayıtlı bulunduğu Yetkili Kurumun iznini almak koşuluyla bu yardımlardan yararlanmaya devam eder. Bu izin süresi ilgili sağlık kuruluşu raporu ve Yetkili Kurumun muvafakatı ile uzatılabilir.

3. Bir şahıs ikâmetgahını diğer Taraf Ülkeye naklettikten sonra iş kazası veya meslek hastalığı tespit edildiği takdirde, kayıtlı bulunduğu Kurumun iznini almak koşuluyla bu Kurumun hesabına iş kazası ve meslek hastalığı sigortasının sağlık ve tedavi yardımlarından yararlanmaya hak kazanır.

4. 1 inci, 2 nci ve 3 üncü bendlerde öngörülen yardımlar, Yetkili Kurumun hesabına iş kazası ve meslek hastalığı yardımı aldığı Tarafın mevzuatına göre ödenilir.

Bir Tarafın mevzuatına göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucunda meslekte kazanma gücündeki azalma derecesinin tespit olunmasında, diğer Tarafın mevzuatına göre önceden meydana gelmiş iş kazası ve meslek hastalıkları da, kendi Tarafının mevzuatına göre meydana gelmiş gibi kabul edilir. İlgili şahsa verilecek yardımların tespit edilmesi 22 nci maddenin 2 nci bendine göre uygulanır.

Meslek hastalığına tutulan şahıs, her iki Taraf Ülkesinde bu meslek hastalığına neden olabilecek bir işte çalışmışsa, sigortalının kendisine veya ölümü halinde hak sahiplerine yapılacak yardımlar, sözkonusu işin son defa yapıldığı Tarafın mevzuatına göre sağlanır.

Taraflardan birinin mevzuatına uygun olarak meslek hastalığına göre yardım yapılmış sigortalı şahıs, diğer Taraf Ülkesinde oturduğu sürede bu hastalığı ağırlaşırsa, aşağıdaki kurallar uygulanır :

1. İşçi oturduğu yeni Ülkede meslek hastalığının meydana gelmesine veya ağırlaşmasına neden olabilecek bir işte çalışmamışsa, sigortalının ilk Ülkede kayıtlı bulunduğu Yetkili Kurum, ağırlaşmayı da dikkate alarak kendi mevzuatına göre gerekli yardımları yapar.

2. Sigortalı şahıs diğer Taraf Ülkede aynı veya ona uygun işte çalışmışsa, onun ilk Ülkede kayıtlı bulunduğu Kurum, sonraki ağırlaşmaya bağlı olmayarak, kendi mevzuatına uygun olarak yapılacak yardımları kendi üzerine alır; yeni oturma yerinin bulunduğu Ülkede kayıtlı bulunduğu Yetkili Kurum işçiye kendi mevzuatına göre saptanan ve ağırlaşmadan sonra ödenmesi gereken yardımın miktarı ile ağırlaşmadan önce hastalık kendi tarafında meydana geldiği takdirde yapacağı yardım miktarı arasındaki farka eşit olan ilave yardım öder.

1. Çocukları için ilave yardımlar ödeme hakkı, diğer Tarafta yaşayan çocuklar da dahil edilerek şahsın sigortalı olduğu Ülke mevzuatına uygun olarak tespit edilir.

2. Çocuklar için ilave yardımlar ödeme hakkı, her iki Tarafın mevzuatına göre kazanıldığı takdirde, çocukların oturduğu Ülkenin mevzuatı uygulanır.

3. Bu maddenin 1 inci ve 2 nci bendi, emekli maaşı alan şahıslar için de geçerlidir.

İşsizlik yardımları, şahsın sigortalandığı Ülkede uygulanan mevzuata göre gerçekleştirilir. Yardımın belirlenmesinde diğer Âkit Tarafta geçen sigortalılık süreleri de dikkate alınır.

Taraf Ülkelerin birinde oturan veya geçici olarak bulunan kimselerin iş göremezlik durumlarının tespit edilebilmesi için, bir Taraf mevzuatı ile öngörülen tıbbî kontrollerin masrafları iki Ülke arasında yapılacak İdarî Anlaşma ile belirlenir.

Bu Sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili bütün usul ve esaslar, Tarafların Yetkili Makamları arasında yapılacak İdarî Anlaşma ile belirlenir.

1. Bu Sözleşmenin uygulanmasından sorumlu olan Yetkili Makam ve Kurumlar;

1.1. Bu Sözleşmenin uygulanması için mevzuatların olanak tanıdığı her tür bilgiyi birbirlerine iletirler;

1.2. Bu Sözleşmeye veya bu Sözleşmenin uygulandığı mevzuata uygun olarak herhangi biryardımın ödenmesi veya bu yardıma sahip olma hakkının kazanılmasının tespiti ile ilgili olarak birbirine gerekli yardımı gösterirler;

1.3. Bu Sözleşmenin uygulanması için alınan bütün tedbirleri veya Sözleşmenin uygulanmasını etkileyen mevzuattaki değişiklikleri mümkün olan en kısa sürede birbirlerine bildirirler.

2. Bu maddenin 1 inci bendinin 1.2. fıkrasında gösterilen yardım, belirli masrafların geri ödenilmesi için 26 ncı maddeye uygun olarak düzenlenen İdarî Anlaşmada olan hükümler saklı kalmak kaydıyla, masrafsız olarak sağlanır. Bir Tarafın Yetkili Kurumu, diğer Tarafın Yetkili Kurumundan ödemeyi talep ettiği takdirde, ödeneck tutarı ABD Doları ile bildirir. Buna göre, ikinci Kurum bu tutarı birinci Kuruma öder.

3. Bu Sözleşmeye göre, bir Tarafın diğer Tarafa herhangi bir şahıs hakkında gönderdiği bütün bilgiler, bir Tarafın kanunlarına göre açıklanmasına izin verilene kadar gizli tutulur ve yalnız bu Sözleşmenin ve onun uygulandığı mevzuatın gerçekleştirilmesi amacıyla kullanılır.

Bir Tarafın mevzuatının uygulanması için gerekli herhangi bir belge veya dokümanın hazırlanması ile ilgili bir Tarafın mevzuatında öngörülmüş vergi, ücret, konsolosluk harçları veya idarî harçlardan muaf tutulma veya bunlarla ilgili herhangi bir indirim, diğer Taraf mevzuatının uygulanması ile ilgili gerekli belge veya dokümanları da kapsar. Bu Sözleşmenin uygulanması için hazırlanacak herhangi bir belge diplomatik veya konsolosluk yetkililerinin onayı veya benzer formalitelerden muaftır.

Bu Sözleşmenin yerine getirilmesi için, Tarafların Yetkili Makam ve Kurumları birbiriyle her iki Tarafın resmî devlet dili ile haberleşirler.

1. Taraflardan birinin mevzuatına göre, bir Tarafın Yetkili Makam veya Kurumuna kanunî sürede yapılan bir yardımın ödenmesine veya yardım hakkının belirlenmesine ilişkin talep, bilgi veya itiraz, diğer Tarafın Yetkili Makam veya Kurumuna sunulmuş gibi kabul edilir. Aynı kural diğer konulara ait dilekçe ve itirazlar için de geçerlidir.

2. Bir Tarafın mevzuatına uygun yardım hakkında yapılan talep, diğer Tarafın mevzuatına uygun olarak yapılmış yardım talebi gibi kabul edilir.

3. 1 ve 2 nci bentlerin uygulandığı halde talep, bilgi ve itirazın sunulduğu Yetkili Kurum veya Makam derhal diğer Tarafın Yetkili Kurum veya Makamına bu konuda bilgi verir.

Bir Tarafın Yetkili Kurumu bu Sözleşmeden ileri gelen yardımları kendi para birimi ile ödeyebilir.

1. Bu Sözleşmede öngörülen yardımlar; şahıs her iki Tarafın mevzuatına göre herhangi bir yardım alma hakkına sahip olduğu takdirde,(bulunduğu) oturduğu Ülkenin mevzuatına göre, şahıs yalnız bir Tarafın mevzuatına göre herhangi bir yardım alma hakkına sahip olduğu halde ise, oturduğu yere bağlı olmaksızın, yardımı tayin eden Tarafın mevzuatına göre belirlenir. Yardımlar, hangi Ülke mevzuatına göre hak kazanılmışsa o Ülke ilgili Kurumunun hesabına ödenir.

2. Bu Sözleşmede öngörülen hallerde yapılan yardım giderleri karşılıklı hesaplaşma yoluyla ilgili şahsın kayıtlı bulunduğu Ülkenin Yetkili Kurumu tarafından, yardım eden Ülkenin Yetkili Kurumuna İdarî Anlaşma ile belirlenmiş usul ve esaslar dahilinde ödenir.

1. Tarafların Yetkili Makamları Taraflar arasında bu Sözleşmenin yorum ve yerine getirilmesi ile ilgili meydana gelen bütün anlaşmazlıkları görüşerek çözmeye çalışırlar.

2. Bir anlaşmazlığın 6 ay içinde ortadan kaldırılması mümkün olmazsa, onun çözümü Taraflardan birinin başvurusu ile aşağıda belirtilen şekilde kurulan hakem heyetine verilir.

2.1. Sözleşmede Taraf olan her bir Devlet, anlaşmazlığın hakem heyeti tarafından çözülmesi ile ilgili müracaatı aldıktan sonraki bir ay içinde, bir hakem tayin eder. Bu şekilde atanan iki hakem, hakemi sonuncu atayan devletin, bu atamayı bildirmesinden itibaren 2 ay içinde, 3 üncü bir devletin temsilcisi olan bir şahsı 3 üncü hakem olarak seçer.

2.2. Sözleşmeye Taraf olan devletlerden biri belirlenen sürede hakem tayin etmezse, diğer devlet Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Başkanına müracaat ederek hakem tayin etmesini ister. Tayin edilen iki hakem tayin olunacak üçüncü hakemin seçilmesi konusunda anlaşmaya varamazsa, aynı şekilde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurulur.

2.3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Başkanı Sözleşmeye Taraf olan devletlerden birinin temsilcisi olursa, bu maddeye göre ona verilen görevler Mahkeme Başkan Yardımcısına ya da 3 üncü bir devletten olan en yüksek dereceli hakeme devredilir.

3. Hakemler heyeti oy çokluğu ile karar verir. Heyetin kararları her iki Devlet için mecburî nitelik taşır. Sözleşmede Taraf olan her bir devlet kendisinin tayin ettiği hakemin masraflarını öder. Diğer masraflar Sözleşmede Taraf olan devletlerce eşit düzeyde ödenir. Hakemler Heyeti çalışma usullerini kendisi belirler.

1. Bu Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tamamlanmış herhangi bir sigortalılık süresi, bu Sözleşmeye göre bir yardım hakkının tespit edilmesinde dikkate alınır.

2. Bu Sözleşme yürürlüğe girdiği tarihten önceki süre için bir yardım ödenmesi hakkını doğurmaz.

3. Bu maddenin 2 nci fıkra hükmü saklı kalmak üzere, toptan ödeme yardımları hariç, her hangi bir yardım hakkının belirlenmesinde; bu Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce meydana gelmiş malûllük, yaşlılık ve ölüm halleri için dikkate alınır. Ancak kazanılan haklar Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde yapılan yazılı başvurularda Sözleşmenin yürürlük tarihinden, 2 yıldan sonra yapılan başvurularda ise talep tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere ödenir.

1. Bu Sözleşme 5 yıl süreyle yürürlükte kalır ve geçerli olması için zorunlu olan, iç hukukî prosedürlerin yerine getirilmesi konusunda Tarafların yazılı teatilerinin tamamlandığı tarihte yürürlüğe girer. Eğer Taraflardan biri bu sürenin sona ermesinden 6 ay önce diğer Tarafa Sözleşmenin feshedilmesi konusunda yazılı bildirimde bulunmaz ise, Sözleşme 5 yıllık devreler halinde yeniden uzatılmış sayılır.

2. Bu Sözleşme feshedildiğinde, Sözleşmenin 3 üncü maddesinde belirtilen şahısların elde ettikleri haklar geçerliliğini korur ve onların Sözleşmeye göre elde edecekleri haklar konusunda karar verilmesini teminen müzakerelere başlanılır. Bu konuda anlaşma olmaz ise, anlaşmazlıklar 33 üncü maddedeki esaslara göre halledilir.

Bu Sözleşme 17 Temmuz 1998 tarihinde Ankara’da, her iki metin de eşit derecede geçerli olmak üzere Türkçe ve Azerbaycan dillerinde düzenlenerek imzalanmıştır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ AZERBAYCAN CUMHURİYETİ

HÜKÜMETİ ADINA HÜKÜMETİ ADINA

Prof. Dr. Nami ÇAĞAN Ali NAGIYEV

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Emek ve Ahalinin Sosyal

Bakanı Müdafaası Bakanı