Yedek Subaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanunu ile Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 22.6.1999

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/196-342/2695

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 13.5.1998

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/101-1360/2511

Millî Savunma Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 3.4.1998 tarihinde kararlaştırılan “Yedek Subaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanunu ile Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Mesut Yılmaz

Başbakan

1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanununa tâbi olarak askere sevk edilmesi gereken yükümlülerden, makul bir özrü olmaksızın test ve mülakat merkezlerine gitmeyerek seçime katılmayanlar, Kanunun 3 üncü maddesinin (c) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca, erbaş-er statüsünde askerlik hizmetine tâbi tutulduklarından, yedek subay kaynağı tam olarak değerlendirilememekte ve bu yükümlüler 1111 sayılı Askerlik Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca kısa dönem hizmete tâbi tutulduklarından, diğer yükümlüler aleyhine hakkaniyetle bağdaşmayan bir uygulamaya neden olmaktadırlar.

926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 14 üncü maddesi kapsamında, dış kaynaktan subay nasbedilenlerden çeşitli nedenlerle muvazzaf askerlik süresini tamamlamadan Silâhlı Kuvvetlerden ilişikleri kesilen personelin, geriye kalan askerlik hizmet sürelerinin mevcut hükümlere göre tamamlattırılamaması da eşitlik ilkesi ve hakkaniyetle bağdaşmayan bir durum olarak ortaya çıkmaktadır.

Diğer taraftan, 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanununa tâbi olan yükümlülerden, bakaya durumunda olanların askere sevk işlemi; 1111 sayılı Askerlik Kanununun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası hükmüne göre, haklarındaki yargılamanın sonuçlanmasından sonra yerine getirilebilmektedir.

Bu düzenleme, askerliğini geciktirmek isteyen yükümlülerin, her celp döneminde çeşitli mazeretler ileri sürerek, test ve mülakat merkezlerine katılmamaları ve her defasında bu mazeretlerin mahkemeler tarafından sonuçlandırılması sürecine bağlı olarak, sevk planlarının olumsuz yönde etkilenmesine ve bahse konu yükümlülerin uzun süre silah altına alınamamalarına yol açmaktadır.

Belirtilen hususlar çerçevesinde hazırlanan Tasarı ile; Anayasanın 72 nci maddesinde her Türkün hakkı ve ödevi olarak nitelendirilmiş bulunan vatan hizmetinin yerine getirilmesinde, eşitlik ve hakkaniyet ilkeleri ile bağdaşmayan ve suiistimallere yol açan uygulamaların önlenmesi amaçlanmaktadır.

Madde 1. – Madde ile, 1076 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (c) bendinin (2) numaralı alt bendinde değişiklik yapılarak, sevk edildikleri test ve mülakat merkezlerine katılmayarak doğrudan erbaş veya er statüsüne ayrılma durumunda kalan yükümlülerin, yedek subay kaynağında değerlendirilebilmelerine imkân sağlanmaktadır.

926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre dış kaynaktan muvazzaf subay nasbedilenlerden, eğitimde başarı gösteremeyenler ve deneme süresi içerisinde Silâhlı Kuvvetlere uyum sağlamayanlar veya subaylığa engel hali görülenler ile kendi istekleri ile ayrılanların ilişikleri kesilmekte ve hizmet süreleri ne olursa olsun muvazzaflık hizmetini tamamlamaya yönelik askerlik yaptırılamamaktadır.

Anayasanın 72 nci maddesindeki ilkeler ve 1076 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendindeki “Muvazzaflık hizmetini yapmadıkça 1111 sayılı Askerlik Kanunu ile bu Kanunun tespit ettiği esaslar dışında hiç bir yükseköğrenim mezunu askerlik çağından çıkarılamaz” hükmü ile çelişen ve hakkaniyetle bağdaşmayan boşluğun giderilmesi için, maddeye (ı) bendi eklenerek, muvazzaflık hizmetini tamamlamadan Silâhlı Kuvvetlerden ayrılan personelin geri kalan askerlik hizmetlerinin ne şekilde tamamlattırılacağı hususları açıklığa kavuşturulmaktadır.

Madde 2. – Madde ile 1111 sayılı Askerlik Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrası 1076 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki yollamanın tam olarak karşılanması ve uygulamada tereddütlere yol açılmaması bakımından iki fıkra halinde yeniden düzenlenmekte ve bu şekilde, yedek subay yetiştirilme şartlarını haiz olmayan yükümlülerin askerlik sürelerine açıklık getirilmektedir.

Diğer taraftan 1111 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasındaki “makbul bir özürü olmaksızın seçime katılmayanların” ibaresine yeni düzenlemede yer verilmeyerek, zamanında test ve mülakat merkezlerine katılmayan yükümlülerin yedek subay kaynağında değerlendirilmelerine imkân tanınmaktadır.

Madde 3. – Tasarının 4 üncü maddesi ile, genel gerekçede açıklanan nedenlerle, bakaya durumuna düşen yedek subay adaylarının sevk edildikleri kıt’alarınca mahkemeye verilmeleri esası getirildiğinden, bu düzenleme ile çelişki yaratılmaması için, Askerlik Kanununun 35 inci maddesinin (E) fıkrasının (2) numaralı bendinin üçüncü paragrafı da yeniden düzenlenmektedir.

Madde 4. – Madde ile bakaya durumuna düşen yedek subay adaylarının askere sevk edilmelerinde ortaya çıkan gecikmelerin önlenmesi için, 1111 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “cezalarını gördükten sonra” ibaresi fıkra metninden çıkarılarak, söz konusu yükümlülerin 353 sayılı Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulu Kanununun 21 inci maddesindeki usul çerçevesinde, eğitimlerini takiben verildikleri birlik veya kurumların tâbi oldukları askerî mahkemelerde yargılanmaları esası getirilerek, bahse konu yükümlülerin askere sevklerinde ortaya çıkan gecikmelerin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

Madde 5. – Yürürlük maddesidir.

Madde 6. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Millî Savunma Komisyonu 12.7.1999 Esas No.: 1/434 Karar No.: 8

Başkanlığınızca 29.6.1999 tarihinde Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen 1/434 esas numaralı “Yedeksubaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanunu ile Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 8.7.1999 tarihinde yaptığı 3 üncü Birleşiminde, Hükümeti temsilen Millî Savunma Bakanının Başkanlığında Millî Savunma, Maliye ve İçişleri Bakanlıkları ile Genelkurmay Başkanlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla incelenip görüşüldü.

Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;

Makul bir özrü olmaksızın test ve mülakat merkezine gitmeyerek seçime katılmayan yedeksubay adaylarının; mevcut kanundan kaynaklanan nedenlerle otomatik olarak kısa dönem er olarak askerlik yapma hakkına kavuştukları,

Bu nedenle haklarında açılan mahkemeler sonuçlanmadan bunların askere sevkedilemedikleri ve takip eden sevk dönemlerinde de tekrar aynı sürece başvurarak kanunu askerlik görevini geciktirmek amacıyla kullandıkları,

Dışarıdan subay olarak nasbedilenler arasında toplam 16 aylık normal askerlik süresini bile tamamlamadan istifa yoluyla veya Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından görevlerine son verilmek suretiyle ayrılanların da kalan normal askerlik sürelerinin tamamlattırılmasının amaçlandığı,

Görülmektedir.

Komisyonumuzda yapılan görüşmelerde;

– Staj, doktora ve Tıpta Uzmanlık Sınavı gibi mezuniyet sonrası yapılan çalışmalar için zaten kanunun gerekli kolaylıkları sağladığı ve mezuniyet sonrası hemen sevk işleminin yapılmadığı ve en az bir yıllık bir süre bulunduğu,

– Yurtdışında bulunanların ise durumlarını ve konsolosluk kayıtlarını fax ile askerlik şubelerine bildirdikleri,

– Kanunda bulunan ve halen uygulamada kullanılmayan Hazırlık Kıtası gibi terimlerin, hazırlanan yeni Askerlik Kanunu Tasarısında da ele alınacağı ve terim birliğinin sağlanacağı,

Şeklinde görüşler dile getirilmiştir.

Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamaları takiben Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının 1, 2, 3 ve 4 üncü maddeleri ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 5 ve 6 ncı maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Sadık Kırbaş	Hayrettin Özdemir
	Çanakkale	Ankara
	Kâtip	Üye
	M. Kemal Tuğmaner	M. Metanet Çulhaoğlu
	Mardin	Adana
	Üye	Üye
	Gönül Saray Alphan	Oguz Aygün
	Amasya	Ankara
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Rıza Ulucak	Hüseyin Arabacı
	Ankara	Bilecik
	Üye	Üye
	Turhan Tayan	Bekir Aksoy
	Bursa	Çorum
	Üye	Üye
	Vahit Kayırıcı	Fahrettin Kukaracı
	Çorum	Erzurum
	Üye	Üye
	Mukadder Başeğmez	Hüseyin Arı
	İstanbul	Konya
	Üye	Üye
	Namık Hakan Durhan	Mustafa Enöz
	Malatya	Manisa
	Üye	Üye
	Hasan Gülay	Ekrem Pakdemirli
	Manisa	Manisa
	Üye	Üye
	Ahmet Demircan	Ömer Üstünkol
	Samsun	Zonguldak

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

YEDEK SUBAYLAR VE YEDEK ASKERÎ MEMURLAR KANUNU İLE ASKERLİK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI

MADDE 1. – 16.6.1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askerî Memurlar Kanununun 3 üncü maddesinin (c)bendinin (2) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki (ı) bendi eklenmiştir.

“2. İsteklilerin ayrılmasından sonra kalan yükümlüler ihtiyaçtan fazla ise, Silâhlı Kuvvetlerin ihtiyacı bunların arasından seçilerek saptanır.

Seçilmedikleri için ihtiyaç fazlası olanlar, yükümlülüklerini erbaş veya er olarak yerine getirirler.”

“ı) En az 4 yıl süreli fakülte veya yüksek okulları kendi nam ve hesabına bitirip muvazzaf subaylığa nasbedilenlerden deneme süresinin bitimine kadar ayrılanların yedek subay okulunda, yedek subaylık hizmetinde ve muvazzaf subaylık hizmetinde geçen süreleri askerlik hizmetinden sayılır. Askerlik hizmet süresini tamamlamadan disiplinsizlik veya ahlâki nedenlerle Türk Silâhlı Kuvvetleriyle ilişkileri kesilen veya mahkeme kararı ile ya da haklarında verilen mahkûmiyet kararının sonucu olarak Türk Silâhlı Kuvvetlerinden tart veya ihraç edilenlerin geriye kalan askerlik hizmetleri 1111 sayılı Askerlik Kanununun 5 inci maddesinde belirtilen süre esas alınarak er rütbesi ile; eğitimde başarılı olamaması, Silâhlı Kuvvetlere uyum sağlayamaması veya kendi istekleriyle ayrılanların geriye kalan askerlik hizmetleri ise, (f) bendindeki süre esas alınarak, teğmen rütbesi ile yedek subay olarak tamamlattırılır.”

MADDE 2. – 21.6.1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanununun değişik 5 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddeye bu fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş, ikinci ve üçüncü fıkralar, üçüncü ve dördüncü fıkralar olarak teselsül ettirilmiştir.

“Erbaş ve erler için muvazzaflık hizmeti süresi; Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri ile Jandarma Genel Komutanlığında on sekiz aydır. Bu sürenin, barışta, önce on beş aya ve bilâhare on iki aya kadar indirilmesine, Silâhlı Kuvvetlerin de ihtiyacı dikkate alınarak, Bakanlar Kurulunca karar verilebilir.”

“1076 sayılı Kanun hükmüne tâbi yükümlülerden; bu yükümlülüklerini istekleriyle veya seçim sonucu yedek subay adayı olmadıkları için erbaş veya er olarak yerine getireceklerin hizmet süresi aynı celbe tâbi olup, yedek subay aday adayı olarak ayrılanların hizmet süresinin yarısı kadardır.”

MADDE 3. – 1111 sayılı Askerlik Kanununun değişik 35 inci maddesinin (E) fıkrasının (2) numaralı bendinin üçüncü paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanunun 86 ncı maddesine tâbi olup haklarında soruşturma açılanlardan ceza alanlar ile 89 uncu maddeye tâbi olanların sevkleri tehir edilmez. Ancak 89 uncu maddeye tâbi olan yükümlülerden, sevk tehir işlemine neden olan staj, yüksek lisans, ihtisas ve doktora öğrenimine başlangıç tarihleri, bakaya kaldıkları tarihten önce olanların sevk tehiri işlemi yapılabilir.”

MADDE 4. – 1111 sayılı Askerlik Kanununun değişik 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bunlardan yedek subay yetişme şartlarını haiz olanlar, muayyen zamanlarda hazırlık kıt’asına veya yedek subay okuluna sevk edilirler.”

MADDE 5. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	A. Mesut Yılmaz
	Başbakan
	Dev. Bakanı ve Başb. Yard.	Millî Sav. Bak. ve Başb. Yard.
	B. Ecevit	İ. Sezgin
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	G. Taner	H. Özkan
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Y. Seçkiner	I. Saygın
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	Prof. Dr. S. Yıldırım
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Serdaroğlu	M. Gürdere
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.
	Prof. Dr. Ş. Gürel	I. Saygın
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Dr. I. Çelebi	M. Yılmaz
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Şahin	B. Kara
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	C. Kavak	E. Aşık
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. K. Yücelen	H. Gemici
	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
	M. Batallı	O. Sungurlu
	İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı V.
	M. Başesgioğlu	Ş. Gürel
	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	Z. Temizel	H. Uluğbay
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
	Y. Topçu	H. İ. Özsoy
	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı
	N. Menzir	M. Taşar
	Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. N. Çağan	Y. Erez
	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı	Kültür Bakanı V.
	M. C. Ersümer	H. Özkan
	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	İ. Gürdal	E. Taranoğlu
		Çevre Bakanı V.
		R. K. Yücelen

SIRA SAYISININ SONU

YEDEK SUBAYLAR VE YEDEK ASKERÎ MEMURLAR KANUNU İLE ASKERLİK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI

MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 4. – Tasarının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 5. – Tasarının 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 6. – Tasarının 6 ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.