TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KANUN
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ARASINDA DENİZCİLİK
ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 4592 |
|
Kabul Tarihi : 26.10.2000 |
MADDE 1. – 5.5.1997 tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye
Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Denizcilik
Anlaşması”nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE
AZERBAYCAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
ARASINDA DENİZCİLİK ANLAŞMASI
Bundan böyle Taraflar olarak adlandırılacak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti
ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti, aralarındaki ticarî deniz faaliyetlerini
eşitlik ve karşılıklı yarar ilkeleri çerçevesinde geliştirmek ve uluslararası
denizciliğin gelişmesine katkıda bulunmak arzusuyla aşağıdaki hususlarda
mutabık kalmışlardır.
MADDE 1
Amaçlar
Bu Anlaşmanın amaçları;
– Taraflar arasında denizcilik ilişkilerinin geliştirilmesi,
– Seyir güvenliği konusunda en iyi koordinasyonun sağlanması ve deniz
güvenliğinin arttırılması,
– Taraflarda mevcut gemi inşa, tamir ve onarım tesislerinin
kullanılmasının teşvik edilmesi,
– Bütün olarak Taraflar arasındaki ticarî ve ekonomik ilişkilerin
geliştirilmesi ve arttırılması,
– Azerbaycan’da mevcut limanların yeniden yapılması ve modernizasyonu
açısından deniz gemilerinin temini, teknik teçhizat ve Azerbaycan Denizcilik
Teşkilâtının hizmet personelinin eğitimini de içerecek şekilde işbirliğinin
yapılmasıdır.
MADDE 2
Tanımlar
Bu Anlaşmanın amaçlarına uygun olarak,
1. “Bir Tarafın gemisi” terimi, bu Tarafın gemi kütüğüne
kaydedilmiş ve ilgili Tarafın kendi mevzuatına uygun olarak bayrağını taşıyan
her çeşit ticarî gemiyi ifade eder. Ancak bu terim savaş gemileri, diğer askerî
gemiler, hidrografik, oşinografik ve bilimsel araştırma gemileri, balıkçı
gemileri, ticarî amaçlar dışında çalışan gemiler, liman hizmetlerine mahsus,
özellikle kılavuzluk, römorkaj ve limanlarda giriş-çıkışlarda yol gösteren,
kurtarma yapan, denizde eşlik eden gemiler ile tehlikeli atık maddeler taşıyan
ticarî gemileri kapsamaz.
2. “Mürettebat” terimi, her iki tarafça uygulanabilecek
uluslararası sözleşmelere uygun olarak, sefer süresince gemide, geminin
yönetimi, işletilmesi ve bakımıyla ilgili görevlerin ifası amacıyla adı mürettebat
listesine kaydedilen gemi kaptanı, gemi zabitleri, tayfalar ve istihdam edilen
diğer kimseleri ifade etmektedir.
3. “Yolcular” terimi, yolcu listesine dahil olan ve seyir veya
hizmet amacıyla gemide herhangi bir işle meşgul olmayan ve çalışmaya teşvik
edilmeyen kişi anlamına gelecektir.
4. “Gemicilik Müesseseleri” terimi, millî gemi sicilinde belirtilen
gemi sahiplerinin temsilcileri istisna olmak kaydıyla, Taraflardan birinin
ülkesinde daimî ikamet yeri olan gemicilik müessesesini, cemiyetini veya onların
sahiplerini kapsar.
5. “Limanlar” terimi, taşımacılığa yönelik gemi hizmetleri için
resmî olarak izin verilen ve uluslararası denizciliğe açık olan yerler anlamına
gelecektir.
6. “Yetkili makamlar” terimi,
– Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafında; “Başbakanlık Denizcilik
Müsteşarlığı”nı,
– Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti tarafında; “Hazar Deniz
Gemiciliği”ni ifade eder.
MADDE 3
Uygulama Alanı
1. Bu Anlaşma, 2. maddenin 1. paragrafında yeralan hükümler saklı
kalmak kaydıyla, Türkiye Cumhuriyeti ülkesi ve Azerbaycan Cumhuriyeti
ülkesindeki denizcilik faaliyetlerinin tümünde uygulanır.
2. Bununla beraber bu Anlaşmanın hükümleri kabotaj uygulamalarına
yönelik ve Taraflardan her birinin yürürlükteki kanun, tüzük ve
yönetmeliklerine uygun olarak kendi bayrağını taşıyan gemileri için saklı
tuttuğu faaliyetleri ve özellikle liman hizmetleri, römorkaj, kılavuzluk,
kurtarma ve denizde yardım, tarafların balıkçılık faaliyetlerine uygulanmaz.
MADDE 4
Uygulamaya İlişkin Hükümler
Taraflar, deniz ticaretinde serbestlik ilkesine bağlılıklarını teyid
ederler. Taraflar ülkeleri arasındaki denizcilik faaliyetlerinin gelişmesine
mani olacak engellerin kaldırılması ve bu faaliyetlerden kaynaklanan çeşitli
denizcilik faaliyetlerinde işbirliği yapmak üzere mutabık kalmışlardır.
MADDE 5
Limanlarda Gemilere Yapılacak Muamele
1. Taraflardan her biri, kendi limanlarında, limana kabul,
serbestçe giriş-kalış ve ayrılış, liman tesislerinin kullanımıyla ilgili olarak
kendi gemilerine uyguladığı muameleyi diğer tarafın gemilerine de aynen sağlar,
keza seyrüsefer ile ilgili diğer hususlarda ve ticarî işlemler konusunda
gemiler, mürettebat, yolcular ve yükler için, kendi gemilerine uyguladığı
muamelelerin aynısını diğer taraf gemilerine de sağlar. Bu hüküm, özellikle
yükleme ve boşaltma kolaylıkları ile rıhtımlarda yer tahsisini amaçlamaktadır.
2. Taraflar, limanlarla ilgili kendi mevzuatları, tüzük ve
yönetmelikleri çerçevesinde, gemilerin limanlarda bekleme sürelerini kısaltmak
ve anılan limanlarda yürürlükte bulunan idarî, gümrük ve sağlık işlemlerini
basitleştirmek amacıyla gerekli tedbirleri alırlar.
3. Bu maddede yer alan hükümler, üçüncü ülkelerin bayrağını taşıyan
gemilerin, Tarafların limanları ve üçüncü
ülke limanları arasında
yapılan deniz taşımacılığına katılmalarına uygulanmaz.
MADDE 6
Gemilerin Tâbiiyeti ve Gemi Belgeleri
1. Taraflardan her biri, diğer Tarafın yetkili makamları tarafından
kendi kanun ve tüzüklerine uygun olarak düzenlenmiş olup, diğer Taraf
gemilerinde bulunan belgelerde belirtilen gemilerin tâbiyetini tanıyacaktır.
2. Taraflardan birinin yetkili makamları tarafından kendi bayrağını
taşıyan gemiler için verilen veya tanınan gemi belgeleri, diğer Tarafça da
tanınacaktır.
3. 1969 tarihli Gemilerin Tonajlarını Ölçme Uluslararası
Sözleşmesine veya yürürlükteki mevzuata göre düzenlenmiş tonaj belgelerine
sahip Taraflardan her birinin gemileri, diğer Tarafın limanlarında yeniden
ölçüm işlerinden muaf tutulacaktır. Taraflardan birinin tonaj ölçme sistemini
değiştirmesi halinde bu Taraf, eşdeğer şartları belirlemek amacıyla diğer
Tarafı bu değişikliklerden haberdar edecektir.
MADDE 7
Gemi Adamlarının Kimlik Belgeleri
Taraflardan her biri, diğer Tarafın yetkili makamlarınca gemi adamlarına
verilmiş olan kimlik belgelerini tanır. Bu kimlik belgeleri, Türkiye Cumhuriyeti
bakımından “Gemi Adamı Cüzdanı”, Azerbaycan Cumhuriyeti bakımından ise “Deniz
Kitapçığı”dır.
MADDE 8
Konaklama Limanlarında Gemi Adamlarının Hak ve Yükümlülükleri
1. Bu Anlaşmanın 7. Maddesinde zikredilen kimlik belgeleri hamili
mürettebat personel, 2. maddede tanımlandığı gibi isimleri gemi mürettebat
listesinde ve gemi kaptanı tarafından liman yetkililerine sunulan personel
listesinde yer almak kaydıyla, gemi limanda bulunduğu sürece, vize almaksızın
karaya çıkabilir ve konaklama limanının bulunduğu bölge hudutları içinde
konaklayabilir.
2. Sözkonusu mürettebat personeli karaya çıkış ve gemiye
dönüşlerinde düzenleyici kontrollere uyacaktır.
MADDE 9
Gemi Adamlarının Transit Geçiş ve Konaklama Hakları
1. 7. Maddede zikredilen kimlik belgeleri hamili mürettebat
üyeleri, her bir Tarafın ülkesine giriş şartlarını yerine getirerek ve
gerektiğinde vize alarak, ister bu Tarafın limanında bulunduğu gemiye atandığı
göreve gitmek için, isterse kendi ülkesine dönmek için, görev emrine sahip
olmak koşuluyla, diğer Tarafın ülkesinden transit geçiş hakkına sahiptir.
2. 7. Maddede zikredilen kimlik belgesini taşıyan mürettebat üyesi,
diğer Tarafın limanında sağlık nedenleri, hizmet amaçları veya yetkili mahallî
makamlarca geçerli sayılan başka nedenlerle gemiden ayrıldığı takdirde,
sözkonusu mahallî makamlar ilgili şahsa, hastaneye kaldırıldığında ülkede
kalmak, kendi ülkesine dönmek veya diğer bir limana gitmek için gerekli izni
verecektir.
3. Taraflar millî mevzuatları çerçevesinde, 7. Maddede belirtilen
kimlik belgeleri hamili olan, ancak
sakıncalı kabul edilen
kişilerin kendi ülkelerine
girişlerini yasaklama
hakkını saklı tutarlar.
MADDE 10
Gemi Mürettebatı Hakkında Hukukî Kovuşturma
1. Taraflardan birinin adlî makamları, geminin bayrağını taşıdığı ülkenin
Konsolosluk yetkilisinin onayı veya talebi olmadıkça, diğer taraf gemisinde
Kaptan ile mürettebat arasında ücret veya hizmet sözleşmesinden doğan
ihtilaflara bakmaya yetkili değildir.
2. Taraflardan birinin gemisi diğer Tarafın limanında bulunduğu sırada,
geminin bulunduğu yerdeki mahallî, idarî ve adlî makamlar aşağıdaki durumlar
hariç tutulmak üzere gemide işlenen suçlar vesilesiyle müdahalede bulunamazlar;
a) Eğer müdahale talebi gemi yetkilisince veya onun rızası ile
yapılmış ise;
b) İşlenen suç veya sonuçları, karadaki veya limandaki sükûnet ve
kamu düzenini bozacak veya kamu güvenliğini tehlikeye düşürecek nitelikte ise;
c) Suç, mürettebat dışındaki bir kişiye karşı veya mürettebat
dışındaki bir kişi tarafından işlenmişse;
d) Uyuşturucu ve silah kaçakçılığının önlenmesi için cezaî
kovuşturma gerekiyorsa.
3. Bu madde hükümleri, her iki Tarafça uygulamaya konulan
uluslararası sözleşmeler çerçevesinde mahallî makamların gümrük mevzuatı
düzenlemeleriyle, kamu sağlığı, gemilerin ve limanların güvenliği, insan
hayatının korunması, yük güvenliği, yabancıların ülkeye kabulü ve tehlikeli
maddelerin taşınması ve deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik diğer koruma
tedbirlerini uygulamaya koyma haklarına halel getirmez.
MADDE 11
Tehlikedeki Gemiler
1. Taraflardan birinin gemisinin, diğer Tarafın sahili açığında
karaya vurması veya oturması veya herhangi bir hasara uğraması halinde bu
Tarafın yetkili makamları;
– Geminin bayrağını taşıdığı devletin Diplomatik ve Konsolosluk
temsilcisine yükümlülüklerini yerine getirmesi için haber verecektir;
– Kendi bayrağını taşıyan bir gemiye sağlayacağı koruma ve yardımın
aynısını sözkonusu gemiye, gemi mürettebatına, yolcularına ve gemi yüküne de
sağlayacaktır.
2. Kurtarma işlemleri ve bunların düzenlenmesi, Denizde Arama ve
Kurtarma hakkındaki 1979 tarihli Uluslararası SAR Sözleşmesi (Hamburg) ve
ilgili millî mevzuata uygun olarak yürütülecektir.
MADDE 12
Denizcilik Şirketlerinin Gelir ve Diğer Alacaklarının Transferi
1. Taraflardan her biri, diğer Tarafın gemicilik şirketlerine,
kendi ülke sınırları içinde deniz taşımacılığından doğan gelir ve diğer
kazançlarını, ödemelerini yapmak amacıyla kullanma imkânı sağlar.
2. Taraflardan her biri, millî kanun ve tüzükleri çerçevesinde aynı
şirketlere, kendi ülkesinde yapılması gereken ve yukarıda belirtilen tüm
ödemelerin mahsup edilmesini müteakip alınan gelir ve diğer alacaklarının diğer
Taraf ülkesine transfer hakkını tanır.
3. Taraflar Anlaşma uyarınca icra edilen taşımacılık işlemlerinde,
uluslararası hukukun öngördüğü sigorta ve tazminat hükümlerine riayet ederler.
MADDE 13
Ortak Deniz Komisyonu
1. Taraflar aşağıda belirtilen amaçlarla Ortak Deniz Komisyonu
kurmayı kabul ederler;
– Bu Anlaşmanın faydalı bir şekilde yerine getirilmesine ilişkin
konuların ele alınması;
– Deniz taşımacılığında karşılıklı ilgiyi çeken konular hususunda görüş
teatisinde bulunmak,
– Taraflar arasında deniz ticaretinin gelişmesine katkıda bulunmak.
2. Ortak Deniz Komisyonu, Taraflardan birinin isteği üzerine
dönüşümlü bir şekilde Taraflardan birinin ülkesinde toplanır.
3. Ortak Deniz Komisyonu, Tarafların her birinin ilgili yetkili
Hükümet makamlarının tayin ettikleri üç temsilciden oluşur.
MADDE 14
Uyuşmazlıklar
Bu Anlaşmanın uygulanmasına ve yorumlanmasına ilişkin olarak ortaya
çıkabilecek uyuşmazlıklar, Tarafların yetkili makamları arasında karşılıklı
anlayış içerisinde çözüme kavuşturulur. Uyuşmazlık devam ettiği takdirde,
diplomatik yoldan çözüme kavuşturulur.
MADDE 15
Uluslararası Yükümlülüklere Bağlılık
Bu Anlaşmanın hiç bir hükmü, Taraflardan her birinin bağlı olduğu diğer
uluslararası anlaşmalardan ve bölgesel düzenlemelerden ve millî mevzuatlarının
uygulanmasından doğan hak ve yükümlülüklerine halel getirmez.
MADDE 16
Yürürlüğe Giriş -Fesih
1. Bu Anlaşma, tarafların karşılıklı olarak gerekli yasal
işlemlerin tamamlandığını belirten son bildirim tarihinde yürürlüğe girer.
2. Bu Anlaşma, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süre ile
geçerlidir ve bu sürenin sonunda her seferinde kendiliğinden otomatik olarak
bir yıl süre için uzatılmış sayılır.
3. Bununla birlikte, bu Anlaşma her zaman diplomatik yoldan
feshedilebilir. Böyle bir durumda, fesih bildiriminin diğer Tarafça
alınmasından altı ay sonra bu Anlaşma sona erecektir.
Ankara’da 5 Mayıs 1997 tarihinde her ikisi de hukuken eşit düzeyde
geçerli olmak üzere Türk ve Azeri dillerinde, iki asıl nüsha halinde
düzenlenmiştir.
Hükümetleri tarafından usulüne uygun olarak yetkili kılınan aşağıdaki
imza sahipleri bu Anlaşmayı imzalamışlardır.
Türkiye Cumhuriyeti Azerbaycan Cumhuriyeti
Hükümeti Adına Hükümeti Adına