Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya’nın Siyasî Partiler Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi ve

20 nci Dönemde 2/932 sıra sayısıyla işlem gören ve sonuçlandırılamaması sebebi ile hükümsüz kalan “Siyasî Partiler Kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifi”ni İçtüzüğün 77/1 hükmü çerçevesinde yeniliyorum.

Gereği talep olunur. 30.7.1999

Saygılarımla. Ahmet İyimaya Amasya

Siyasî PartilerKanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Teklifimiz gerekçesi ile birlikte ilişikte sunulmuştur.

Gereğini saygılarımızla arz ederiz.

Hasan Korkmazcan Mehmet Ali Şahin Mustafa Kamalak

Denizli İstanbul Kahramanmaraş

(Teklifin 18 inci maddesiyle ilgili

ayrıca teklifimiz ektedir.)

Uğur Aksöz Nejat Arseven Ahmet İyimaya

Adana Ankara Amasya

(18 inci maddeye şerhle)

Metin Bostancıoğlu Mümtaz Soysal Seyfi Oktay

Sinop Zonguldak Ankara

(18 inci maddeye ilişkin şerhle)

Atila Sav Turhan Güven

Hatay İçel

(18 inci maddeye şerhle)

23.7.1995 tarihli ve 4121 sayılı Kanunla, Anayasanın siyasî partilerle ilgili hükümlerini düzenleyen 68 ve 69 uncu maddeleri değiştirilmiştir. Bu değişiklikle siyasî parti kurma hakkının sınırları yeniden düzenlenmiş, yan kuruluşlar kurma yasağı kaldırılmış, siyasî partilere ticarî faaliyet yasağı getirilmiş, siyasî partilerin gelir ve giderleriyle mal edinimlerinin denetiminin Anayasa Mahkemesi’nce yerine getirileceği ve bu konuyla ilgili yöntem ve uygulanacak yaptırımların Kanunla düzenleneceği esası öngörülmüş; siyasî partilerin yurt dışı örgütlenmeleri ve kapatılmalarıyla ilgili düzenlemeler getirilmiştir.

Anayasanın 68 ve 69 uncu maddelerinde gerçekleştirilen bu değişikliklere uygulama kabiliyeti kazandırılması 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanununun ilgili hükümlerinin değiştirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Siyasî parti grupları temsilcilerinden oluşan özel komisyonun vardığı mutabakat sonucu hazırlanıp grup temsilcisi milletvekilleri tarafından imzalanan teklifimiz bu amaçla hazırlanmıştır.

Madde 1. – Siyasî Partiler Kanununun kapsamla ilgili 2 nci maddesine Anayasanın 69 uncu maddesinde yapılan değişikliğe paralel “mal edinimleri” ibaresi eklenmiştir.

Madde 2. – Bu madde ile Siyasî Partiler Kanununun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmaktadır. İkinci fıkrada “siyasî partiler, Anayasa ve kanunlar çerçevesinde önceden izin almaksızın serbestçe kurulurlar” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm hem Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrasına, hem de Siyasî Partiler Kanunu ile diğer kanunlara gönderme yapmaktadır. Bu nedenle 5 inci maddenin son fıkrasında yer alan yasaklar gereksiz hale gelmektedir.

Madde 3. – Siyasî partilerin teşkilâtını düzenleyen 7 nci maddesi; siyasî partilerin yan kuruluşlarla, mevzuatı elverişli olan yabancı ülkelerde yurt dışı temsilciliği kurabilmelerine imkân sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Bu değişiklik Anayasanın 68 inci maddesinde 4121 Sayılı Kanunla yapılan değişikliğe uygundur.

Madde 4. – Bu maddeyle Siyasî Partiler Kanununun üye olmayı düzenleyen 11 inci maddesi değiştirilmekte siyasî partilere üyelik yaşı onsekize indirilmekte ve siyasî partilere üye olamayacaklar (Hâkimler, savcılar, yüksek yargı organları mensupları, silahlı kuvvetler mensupları gibi) Anayasanın 68 inci maddesinde yapılan değişikliğe paralel olarak yeniden tespit edilmektedir.

Madde 5. – Siyasî Partiler Kanununun 31 inci maddesi değiştirilmekte, siyasî partilerin teşkilât merkezleri arasına yan kuruluşlarla, yurt dışı temsilcilikleri -tüzüklerinde belirtilen yerlerde bulunması şartıyla- eklenmektedir.

Madde 6. – Siyasî Partiler Kanununun 61 inci maddesinin başlığı “Gelirler ve Kaynakları” şeklinde değiştirilmekte ve birinci fıkra olarak “siyasî partilerin gelirleri amaçlarına aykırı olamaz” hükmü Anayasanın 69 uncu maddesinin üçüncü fıkrası doğrultusunda öngörülmektedir.

Madde 7. – Bu maddede partilerin gelirleri arasında yer alan bağışlarla ilgili 66 ncı madde düzenlenmektedir. Birinci fıkrada siyasî partilere maddî yardım ve bağışta bulunabilecek ve bulunamayacak kurum ve kuruluşlar tekrar belirlenmektedir. 1995 Anayasa değişikliğine uyum sağlaması amacıyla çıkarılan uyum kanunları doğrultusunda; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler, vakıflar ve kooperatiflerin özel kanunlarında yer alan hükümlere uymak koşuluyla siyasî partilere maddî yardım ve bağışta bulunabilecekleri hükmü getirilmektedir.

İkinci fıkrada ise, siyasî partilere gerçek ve tüzelkişilerce sağlanacak katkının bir yıl içinde “bir milyar” lirayı geçemeyeceği öngörülmektedir. Burada aynî veya nakdî bağışın yanısıra ayınların bedelsiz kullandırılmasının da önlenmesi amaçlanmaktadır. Karşılıksız malî yardım ve kullandırmalarla siyasî partilerin iradeleri dışında etki altına girmelerinin önüne geçilmesi, kısaca iradelerinin ipotek altına alınmaması amaçlanmaktadır. Ekonomik iktidar ile siyasî iktidar çatışmasının olduğu bu noktada ekonomik iktidarın siyasî iktidarın önüne geçmesinin önlenmesi böyle bir kısıtlamayı zorunlu kılmaktadır.

66 ncı maddenin üçüncü fıkrası Anayasanın 69 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası doğrultusunda yeniden düzenlenmiştir. Buna göre siyasî partiler; yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden herhangi bir surette aynî veya nakdî yardım ve bağış alamayacaklardır. Anayasanın 69 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası bu hali temelli kapatma sebebi olarak belirtmektedir.

Madde 8. – Siyasî Partiler Kanununun 67 nci maddesi başlığı ile birlikte, Anayasanın 69 uncu maddesinin “siyasî partiler, ticarî faaliyetlere girişemezler” yönündeki ikinci fıkrası doğrultusunda düzenlenmekte, siyasî partilerin ticarî faaliyette bulunamayacakları, kredi veya borç alamayacakları yönünde hüküm getirilmektedir.

Madde 9. – Siyasî Partiler Kanununun 70 inci maddesinin ikinci fıkrasında geçen “beşbin” ibaresi “beş milyon” olarak değiştirilmektedir. Ayrıca, “siyasî partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz” hükmü, birinci fıkra olarak eklenmiştir.

Madde 10. – Anayasanın 69 uncu maddesinde yapılan değişiklikle; siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuna uygunluğunun denetiminin Anayasa Mahkemesince yapılacağı, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımların Kanunda gösterileceği düzenlemesi getirilmiştir. Bu maddeyle Siyasî Partiler Kanununun 74 üncü maddesi Anayasanın 69 uncu maddesine uygun olarak yeniden düzenlenmektedir.

Madde 11. – Anayasanın 69 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesinin siyasî partilerle ilgili denetim görevini yerine getirirken Sayıştay’dan yardım sağlayacağı ve bu denetim sonunda verdiği kararların kesin olduğu, düzenlemeleri getirilmiştir. Bu madde ile, 69 uncu maddede yapılan değişiklik doğrultusunda Siyasî Partiler Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilmekte ve son fıkrasına bir cümle eklenmektedir.

Madde 12. – Bu madde ile siyasî partilerin uymakla yükümlü olduğu malî hükümlerin müeyyidelerinden, hazinece el koymayı düzenleyen 76 ncı maddesi, Kanuna aykırı bağış kabul etmenin yanısıra mal veya gelir edinimlerini de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmektedir. Anayasanın 69 uncu maddesinin ikinci fıkra hükmü ile getirilen ticaretle uğraşma yasağı çerçevesinde, siyasî partilerin her ne suretle olursa olsun doğrudan veya dolaylı olarak yürüttükleri ticarî faaliyetten elde ettikleri gelirler dahi hazineye irat kaydolunacaktır.

Madde 13. – Siyasî Partiler Kanununun 79 uncu maddesinin (c) bendi Anayasanın 69 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası doğrultusunda yeniden yazılmış ve siyasî partilerin yurt dışı temsilcilikler açmaları imkânı getirildiğinden (b) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 14. – Siyasî Partiler Kanununun 95 inci maddesi Anayasada yapılan değişiklik doğrultusunda yeniden düzenlenmektedir. Buna göre kapatılan siyasî parti bir başka ad altında kurulamayacak; bir siyasî partinin kapatılmasına söz ve eylemleriyle neden olan kurucuları dahil üyeleri, Anayasa Mahkemesinin kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmî Gazete’de gerekçeli olarak yayımlanmasından başlayarak beş yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve denetçisi olamayacaklar ve siyasî partiler bu kişileri hiçbir suretle seçimlerde aday gösteremeyeceklerdir.

Madde 15. – Anayasanın 69 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle siyasî partilerin kapatılması davalarının bizzat Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından açılması hükmü getirilmiştir. Siyasî Partiler Kanununun siyasî partilerin kapatılmasında görevli mahkeme ve savcılığı düzenleyen 98 inci maddesinin birinci ve dördüncü fıkraları bu doğrultuda yeniden düzenlenmiştir. Birinci fıkrada yer alan diğer esaslar; 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da bulunduğundan madde metninden çıkarılmıştır. Ayrıca, Anayasanın 69 uncu maddesinde yapılan değişiklikte Cumhuriyet Başsavcılığının siyasî partilerin faaliyetlerini izleme görevi kaldırıldığından 98 inci maddenin dördüncü fıkrası bu yönde değiştirilmiştir.

Madde 16. – Bu madde ile, siyasî partilerin kapatılmasını düzenleyen siyasî partilerin 101 inci maddesi yeniden düzenlenmiştir. Anayasanın 69 uncu maddesinin beş, altı ve dokuzuncu fıkralarında belirtilen kapatılma halleri esas alınmak suretiyle 101 inci madde ele alınmaktadır.

Madde 17. – Bu madde ile Cumhuriyet Başsavcılığının yetkilerini düzenleyen Siyasî Partiler Kanununun 102 nci maddesine iki fıkra eklenmektedir. Bu değişiklikle siyasî partilerin ilgili organlarının Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan hükümlere aykırı fiilleri işlemeleri halinde Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılacak işlemler hükme bağlanmaktadır. Siyasî partilerin savcılığın istem yazısında belirtilen hususu yerine getirmemesi durumunda Anayasa Mahkemesince açılacak kapatmayla ilgili dava konusu düzenlenmektedir. Bu davada Anayasa Mahkemesinin Cumhuriyet Başsavcısı, siyasî parti temsilcilerinin sözlü açıklamalarını, gerekli hallerde diğer ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları dinleyerek ve dosya üzerinde inceleme yaparak karar vermesi öngörülmektedir.

Madde 18. – Siyasî Partiler Kanununun siyasî partinin yasak eylemlere odak olması hali yeniden düzenlenmektedir. Bu düzenleme ile bir siyasî partinin, Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan eylemlerin odak halini oluşturup oluşturmadığının tespitinin Anayasa Mahkemesince belirleneceği hükme bağlanmakta ve Anayasanın 69 uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan düzenleme ile paralellik sağlanmaktadır.

Madde 19. – Siyasî Partiler Kanununun 101 inci maddesinde yapılan değişikliğe paralel olarak 104 üncü maddesinin birinci fıkrası değiştirilerek; bir siyasî partinin Siyasî Partiler Kanununun 101 inci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasî partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde o parti aleyhine Anayasa Mahkemesine, Cumhuriyet Başsavcılığınca re’sen yazı ile başvuracağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 20. – Bu madde ile Kanuna aykırı bağış, kredi veya borç alınması ve borç verilmesinin müeyyidesini düzenleyen Siyasî Partiler Kanununun 116 ncı maddesi değiştirilmekte, hapis cezası kaldırılarak elli milyon liradan az olmamak üzere ağır para cezası getirilmektedir. Bu ceza daha caydırıcı nitelikte değerlendirilmektedir.

Madde 21. – Bu madde ile siyasî partilere devletçe yapılacak yardımı düzenleyen Ek 1 inci maddesinde değişiklikler yapılmakta “yardımın siyasî partiler arasında genel seçim sonrasında Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen toplam geçerli oy sayılarıyla orantılı olarak dağıtılacağı” hükme bağlanmakta ve mevcut metnin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 22. – Bu madde ile Siyasî Partiler Kanununa bir ek madde eklenerek, bu Kanunun 66, 70, 111, 114 ve 115 inci maddelerinde yer alan para cezaları ve parasal değerler 1 000 kat artırılmış ve bu tutarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca artırılacağı hükme bağlanmaktadır.

Ek 1 inci madde bu kapsamda sayılmamıştır. Madde tabanı tespit etmekte, üst sınırlarda Bakanlar Kuruluna yetki vermektedir. Bu nedenle uygulamanın devamı sağlanmak istenmiştir.

Geçici Madde – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra altı ay içinde gerekli tüzük değişikliklerini yapmaya ilgili kurulların yetkili olduğu ancak bu değişiklikleri ilk büyük kongrenin onayına sunulacağı hükmü getirilmektedir.

Madde 23. – Siyasî Partiler Kanununun Cumhuriyet Başsavcılığının partilerin kuruluşunu denetlemesini düzenleyen 9; 1630 sayılı eski Dernekler Kanununun 52/son maddesine atıf yapan 68/son; yan kuruluşlar yasağını düzenleyen 91; dernek, sendika, vakıf, kooperatif ve meslek kuruluşlarıyla siyasî ilişki ve işbirliğini düzenleyen 92; 12 Eylül 1980 Harekâtına karşı beyan ve tutum yasağını düzenleyen 97; ve Ek 4 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 24. – Yürürlük maddesidir.

Madde 25. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Anayasa Komisyonu 10.8.1999

Esas No. :2/258

Karar No. :9

Başkanlığınızca, 6.8.1999 tarihinde Esas Komisyon olarak Komisyonumuza gönderilen Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya’nın; “Siyasî Partiler Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi” (2/258), Komisyonumuzun 10.8.1999 tarihli toplantısında görüşülmüştür. Toplantıya Adalet ve İçişleri Bakanlığı yetkilileri katılmışlardır.

23.7.1995 tarihli ve 4121 sayılı Kanunla; Anayasanın siyasî partilerle ilgili hükümlerini düzenleyen 68 ve 69 uncu maddeleri değiştirilmiştir. Bu değişiklikle;

— Siyasî parti kurma hakkının sınırları yeniden düzenlenmiş,

— Gençlik kolu, kadın kolu gibi yan kuruluşlar kurma yasağı kaldırılmış,

—Siyasî partilere ticarî faaliyet yasağı getirilmiş,

—Siyasî partilerin gelir ve giderleriyle mal edinimlerinin denetiminin Sayıştay’dan da yardım sağlamak suretiyle Anayasa Mahkemesince yerine getirileceği ve bu konuyla ilgili yöntem ile uygulanacak yaptırımların kanunla düzenleneceği esası öngörülmüş,

— Siyasî partilerin yurt dışı örgütlenmeleri ve kapatılmalarıyla ilgili düzenlemeler getirilmiş,

— Devletin, siyasî partilere yeterli düzeyde ve hakça yardım yapacağı,

Esasları getirilmiştir.

Teklif; 4121 sayılı Kanunla öngörülen bu değişikliklerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanununun ilgili hükümlerine yansıtılması amacıyla Anayasaya uyum kanunlarını çıkarmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca oluşturulan ve grubu bulunan siyasî partilerin eşit sayıda temsil edildiği Partilerarası Özel Uyum Komisyonu tarafından 20 nci dönemde hazırlanmış, sonuçlandırılmaması sebebi ile hükümsüz kalmış ve 21 inci dönemde Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya tarafından İçtüzüğün 77/1 inci hükmü çerçevesinde yenilenmiştir.

Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerde; Anayasada yapılan değişikliğe uyum sağlanmasıyla sınırlı teklif, gerekçesiyle birlikte Komisyonumuzca uygun görülmüştür.

Komisyonumuz, 20 nci dönemde gündemdeki teklifle ilgili olarak Anayasa Komisyonu raporunun benimsenmesini oybirliği ile kabul etmiştir. Bu çerçevede;

1. Teklifin Bağışlar ile ilgili 66 ncı maddesinin ikinci fıkrasında geçen “bir milyar” ibarelerinin 1999 Malî Yılı Bütçe Kanununun 69 uncu maddesinin “k” bendi uyarınca “iki milyar” olarak değiştirilmesi önerilmiş ve Komisyonumuzca oybirliği ile kabul edilmiştir.

2. Teklifin; “Bir siyasî partinin yasak eylemlere odak olması hali” kenar başlığını taşıyan çerçeve 18 inci maddesine ikinci fıkra olarak “Bir siyasî parti, birinci fıkrada yazılı fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde sözkonusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır” fıkrasının eklenmesi konusunda önerge verilmiştir. Bu önerge ile belirsiz bir hukuk kavramı olan odağın semantik yapısına uygun olarak kararlılık ve yoğunluk kriterlerinin getirildiği, Anayasa Mahkemesine verilen yetkinin sınırlanmasının sözkonusu olmadığı belirtilmiştir.

Bu önerge Komisyonumuzca oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

3. Teklifin para cezaları ile ilgili 22 nci maddesinin Anayasa Komisyonunca kabul edilen şeklinin 28.7.1999 tarihli ve 4421 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri doğrultusunda; ağır para cezasının alt sınırı “altmış milyon” hafif para cezasının alt sınırı “onbeş milyon” olarak belirlenmesine yönelik yazılı önerge çerçevesinde değiştirilerek kabulü Komisyonumuzca kabul edilmiştir. Ayrıca 4421 sayılı Kanunun 5 inci maddesi uyarınca kanunlardaki para cezalarının artırımı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca yeniden değerleme oranına bağlanması öngörüldüğünden aynı mahiyette hükümler içeren Ek Madde 6’nın tekrara yer vermemek için metinden çıkarılması Komisyonumuzca oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

4. Alınan redaksiyon yetkisi çerçevesinde, Teklifte yer alan geçici madde 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanununa “Geçici Madde 18” olarak, çerçeve 23 üncü madde ile eklenmiş ve sonraki madde numaraları teselsül ettirilmiştir.

Teklifin tümü ve Genel Kurulda öncelik ve ivedilikle görüşülmesinin önerilmesi oya sunulmuş ve oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.
 

Başkan	Başkanvekili
	Ertuğrul Yalçınbayır	N. Kemal Atahan
	Bursa	Hatay
	Sözcü	Kâtip
	Ş. Bülent Yahnici	Sühan Özkan
	Ankara	İstanbul
	Üye	Üye
	Ahmet İyimaya	M. Zeki Sezer
	Amasya	Ankara
	Üye	Üye
	Salih Çelen	Şaban Kardeş
	Antalya	Bayburt
	Üye	Üye
	İsmail Alptekin	Mehmet Şandır
	Bolu	Hatay
	Üye	Üye
	Edip Özgenç	Süleyman Arif Emre
	İçel	İstanbul
	Üye	Üye
	Cavit Kavak	Osman Kılıç
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Necdet Saruhan	Mehmet Ali Şahin
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Mustafa Verkaya	Mehmet Özcan
	İstanbul	İzmir
		(Muhalifim)
	Üye	Üye
	Mustafa Kamalak	Mehmet Sağlam
	Kahramanmaraş	Kahramanmaraş
	(Muhalif)
	Üye	Üye
	Sadık Yakut	Mehmet Kundakçı
	Kayseri	Osmaniye
Üye
Şeref Malkoç
Trabzon

 

Siyasî Partiler Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Yasa Teklifinin özellikle 18 inci maddesine muhalif olduğuma ilişkin muhalefet şerhimdir.

– Komisyona sevkedilen Siyasal Partilere İlişkin Yasa Değişikliği teklifinin ilk metninde, Siyasî Partiler Yasasının 103 üncü maddesinde; bir siyasal partinin yasak eylemlere odak olması hali :

“Bir siyasî partinin Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne aykırı eylemlerin odak halini oluşturup oluşturmadığı hususu Anayasa Mahkemesince belirlenir” denilmekteydi.

Verilen değişiklik önergesinde ise; özetle, 68 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı söz ve eylemlerin, partiyi bağlaması ve Anayasa Mahkemesince kapatma nedeni olarak değerlendirilebilmesi için, ilgili partinin yetkili organlarının o tür söz ve davranışları “açıkça ve zımnen” benimsediği anlaşılmalıdır, denilmektedir.

Verilen ve kabul edilen değişiklik önergesiyle, Anayasa Mahkemesinin, Anayasanın 68 inci maddesinin 4 üncü fıkrasına aykırı davranan partilerin kapatılması zorlaşacaktır. Şöyle ki : Bir partinin pek çok üyesi, cumhuriyetin temel niteliklerine savaş açtıklarını sürekli söz ve davranışlarla yineleyecekler, fakat bu söz ve davranışların o partiyi bağlayabilmesi ancak ilgili partinin yetkili kurullarının zımmî veya açık benimsemesine bağlanmaktadır.

Üyeleri, ilgili anayasa maddesine aykırı davranan partilerin, daha kapatma davası açılmadan gerekli önlemleri, kurtuluş çareleri arayacağı bellidir.

Demokrasi ve insan hakları söylemlerini en önde tutan bir siyasal partinin demokrasiyi yok edecek siyasî bir düzene ulaşmak için, demokrasinin nimetlerini bir araç olarak kullandıkları ne yazık ki bir gerçektir.

İşte bu nedenle, siyasal partilere yeni sorumsuzluk alanı açacak değişikliğe muhalif olduğumu ifade etmek istedim.

Mehmet Özcan İzmir

SİYASÎ PARTİLER KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN

MADDE 1.—22.4.1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanununun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 2. —Bu Kanun, siyasî partilerin kurulmaları, teşkilâtlanmaları, faaliyetleri, görev, yetki ve sorumlulukları, mal edinimleri ile gelir ve giderleri, denetlenmeleri, kapanma ve kapatılmalarıyla ilgili hükümleri kapsar.”

MADDE 2.—Siyasî Partiler Kanununun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 3.—Siyasî Partiler Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş ve beşinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

“Siyasî partilerin tüzüklerinde ayrıca kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri yan kuruluşlarla mevzuatı elverişli olan yabancı ülkelerde yurt dışı temsilciliği kurulması öngörülebilir.”

MADDE 4.—Siyasî Partiler Kanununun 11 inci maddesinin birinci fıkrası ile ikinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiş ve ikinci fıkrasının (b) bendinin (6) numaralı alt bendi yürürlükten kaldırılmıştır.

“Onsekiz yaşını dolduran, medeni ve siyasî hakları kullanma ehliyetine sahip bulunan her Türk vatandaşı bir siyasî partiye üye olabilir.

Ancak;

a) Hâkimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasî partilere üye olamazlar.”

“Yükseköğretim elemanları, yasaklamanın dışındadır. Bunlar hakkında Yükseköğretim Kanunu uygulanır.”

MADDE 5. —Siyasî Partiler Kanununun 31 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 31. —Siyasî partilerin merkez teşkilâtı Ankara il merkezinde; il ve ilçe teşkilâtları, ilgili il ve ilçe merkezlerinde; belde teşkilâtları, il ve ilçe merkezleri hariç olmak üzere, belediye teşkilâtı olan yerlerde; yan kuruluşları ve yurt dışı temsilcilikleri ise, tüzüklerinde belirtilen yerlerde bulunur.”

MADDE 6. —Siyasî Partiler Kanununun 61 inci maddesinin başlığı “Gelirler ve Kaynakları” şeklinde değiştirilmiş ve aşağıdaki birinci fıkra eklenmiştir.

“Siyasî partilerin gelirleri amaçlarına aykırı olamaz.”

MADDE 7.—Siyasî Partiler Kanununun 66 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Bağışlar

“Madde 66.—Genel ve katma bütçeli dairelerle mahallî idareler ve muhtarlıklar, kamu iktisadî teşebbüsleri, özel kanunla veya özel kanunla verilen yetkiye dayanılarak kurulmuş bankalar ve diğer kuruluşlar, kamu iktisadî teşebbüsü sayılmamakla beraber ödenmiş sermayesinin bir kısmı Devlete veya bu fıkrada adı geçen kurum, idare, teşebbüs, banka veya kuruluşlara ait müesseseler, siyasî partilere, hiçbir suretle taşınır veya taşınmaz, mal veya nakit veya haklar bağışlayamaz ve bu gibi mal veya hakların kullanılmasını bedelsiz olarak bırakamazlar; bağlı oldukları kanun hükümleri dışında siyasî partilere aynî hakların devrine dair tasarruflarda bulunamazlar. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları ile bunların üst kuruluşları, dernekler, vakıflar ve kooperatifler, özel kanunlarında yer alan hükümlere uymak koşuluyla siyasî partilere maddî yardım ve bağışta bulunabilirler.

Yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçek ve tüzelkişilerin her birinin bir siyasî partiye aynı yıl içerisinde bir milyar liradan fazla kıymette aynî veya nakdî bağışta bulunması ve ayınları kullandırması yasaktır. Bağış veya bağışların bağışta bulunanın veya yetkili temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkça belirtilmesi gerekir. Böyle bir belgeye dayanılmaksızın siyasî partilerce bağış kabul edilemez.

Siyasî partiler, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzelkişilerden herhangi bir suretle aynî veya nakdî yardım ve bağış alamazlar.”

MADDE 8.—Siyasî Partiler Kanununun 67 nci maddesinin başlığı ile birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Ticarî faaliyet, kredi ve borç alma yasağı”

“Siyasî partiler ticarî faaliyette bulunamazlar, kredi veya borç alamazlar.”

MADDE 9. —Siyasî Partiler Kanununun 70 nci maddesinin ikinci fıkrasında geçen “beşbin” kelimesi “beş milyon” olarak değiştirilmiş ve aşağıdaki birinci fıkra eklenmiştir.

“Siyasî partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.”

MADDE 10.—Siyasî Partiler Kanununun 74 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 74.—Siyasî partilerin malî denetimi Anayasa Mahkemesince yapılır. Anayasa Mahkemesi, siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuna uygunluğunu denetler.

Siyasî partilerin genel başkanları, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilâtının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına vermek zorundadırlar. Bu belgelere, ilgili siyasî partinin aynı hesap döneminde edindiği taşınmaz ve değeri elli milyon lirayı aşan taşınır malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların değerleri ile edinim tarihlerini ve şekillerini de belirten listeleri eklenir.”

MADDE 11.—Siyasî Partiler Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddenin son fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Bu denetimi, Sayıştaydan yardım sağlanarak hazırlatacağı raporlar üzerinden yapabileceği gibi, siyasî partilerin genel merkezlerinde ve mahallî teşkilâtlarında doğrudan doğruya veya kendi üyeleri arasından görevlendireceği bir naip üye veya mahallin en kıdemli adlî veya idarî yargı hâkimi niyabetinde yaptıracağı inceleme ve araştırmalar üzerinden de yapabilir.”

“Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonucunda vereceği kararlar kesindir.”

MADDE 12.—Siyasî Partiler Kanununun 76 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak bağış kabul ettiği, ayın kullandığı, mal veya gelir edindiği, Anayasa Mahkemesince tespit edilen siyasî partilerin, bu yolla elde ettikleri gelirlerin tamamının, Kanunda belirtilen miktarlardan fazla gelirlerle, taşınmaz malların kanunî miktarı geçen kısmının karşılığının Hazineye irad kaydedilmesine, taşınmaz malların ise Hazine adına tapuya tesciline karar verilir.”

MADDE 13.—Siyasî Partiler Kanununun 79 uncu maddesinin (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (b) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.

“c) Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyruğunda olmayan gerçek ve tüzelkişilerden herhangi bir suretle, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak, yardım kabul edemezler, bunlardan emir alamazlar ve bunların Türkiye’nin bağımsızlığı ve ülke bütünlüğü aleyhindeki karar ve faaliyetlerine katılamazlar.”

MADDE 14. — Siyasî Partiler Kanununun 95 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kapatılan siyasî partiler ve mensuplarının durumu

Madde 95.—Kapatılan siyasî parti bir başka ad altında kurulamaz. Bir siyasî partinin kapatılmasına söz veya eylemleriyle neden olan kurucuları dahil üyeleri, Anayasa Mahkemesinin kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmî Gazete’de gerekçeli olarak yayımlanmasından başlayarak beş yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve denetçisi olamazlar. Siyasî partiler bu kişileri hiçbir suretle seçimlerde aday gösteremezler.”

MADDE 15.—Siyasî Partiler Kanununun 98 inci maddesinin birinci ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Siyasî partilerin kapatılması davaları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından Anayasa Mahkemesinde açılır.”

“Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı siyasî partilerden incelenmek üzere gerekli gördüğü belgeleri isteyebilir.”

MADDE 16. — Siyasî Partiler Kanununun 101 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Anayasadaki yasaklara aykırılık halinde partilerin kapatılması

Madde 101. —Anayasa Mahkemesince bir siyasî parti hakkında kapatma kararı,

a) Bir siyasî partinin tüzük ve programının devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine aykırı olması, sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlaması; suç işlenmesini teşvik etmesi,

b) Bir siyasî partinin, Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrasına aykırı eylemlerin işlendiği odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesince tespiti,

c) Bir siyasî partinin, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzelkişilerden maddî yardım alması,

Hallerinde verilir.”

MADDE 17.—Siyasî Partiler Kanununun 102 nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“Parti büyük kongresi, merkez karar ve yönetim kurulu veya bu kurulun iki ayrı kurul olarak oluşturulduğu haller, Türkiye Büyük Millet Meclisi grup yönetim kurulu, Türkiye Büyük Millet Meclisi grup genel kurulu, parti genel başkanı, dışında kalan parti organı, mercii veya kurulu tarafından Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan hükümlere aykırı fiilin işlenmesi halinde, fiilin işlendiği tarihten başlayarak iki yıl geçmemiş ise, Cumhuriyet Başsavcılığı söz konusu organ, mercii veya kurulun işten el çektirilmesini yazı ile o partiden ister. Parti üyeleri 68 inci maddenin dördüncü fıkra hükümlerine aykırı fiil ve konuşmalarından dolayı hüküm giyerler ise, Cumhuriyet Başsavcılığı bu üyelerin partiden kesin olarak çıkarılmasını o partiden ister.

Siyasî parti, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde istem yazısında belirtilen hususu yerine getirmediği takdirde, Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasa Mahkemesinde o siyasî partinin kapatılması hakkında dava açar.Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenmiş iddianamenin tebliğinden itibaren otuz gün içinde ilgili siyasî parti tarafından söz konusu parti organı, mercii veya kurulun işten el çektirilmesi ve parti üyesi veya üyelerin partiden kesin olarak çıkarılmaları halinde, o partinin kapatılması hakkındaki dava düşer. Aksi takdirde Anayasa Mahkemesi, dosya üzerinde inceleme yaparak, Cumhuriyet Başsavcısının ve siyasî parti temsilcilerinin sözlü açıklamalarını, gerekli gördüğü hallerde diğer ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları da dinlemek suretiyle açılmış bulunan davayı karara bağlar.”

MADDE 18.—Siyasî Partiler Kanununun 103 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bir siyasî partinin yasak eylemlere odak olması hali

Madde 103.—Bir siyasî partinin Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne aykırı eylemlerin odak halini oluşturup oluşturmadığı hususu Anayasa Mahkemesince belirlenir.”
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 19.—Siyasî Partiler Kanununun 104 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bir siyasî partinin bu Kanunun 101 inci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasî partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle o parti aleyhine Anayasa Mahkemesine, Cumhuriyet Başsavcılığınca re’sen yazı ile başvurulur.”

MADDE 20.—Siyasî Partiler Kanununun 116 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kanuna aykırı bağış, kullandırma, kredi veya borç alınması, borç verilmesi

Madde 116.—Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak bağışta bulunan kimse ve bağışı kabul eden parti sorumlusu, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak kredi veya borç veren veya alanlar ile bu krediyi veya borcu alan veya veren parti sorumlusu hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak mal veya hakları Kanunda belirlenen bağış sınırının en az üç katını aşan miktarda bedelsiz kullandıran kişi ve kabul eden parti sorumlusu veya aday veya aday adayı elli milyon liradan az olmamak üzere ağır para cezası ile cezalandırılır.

Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzelkişilerden yardım veya bağış kabul eden parti sorumlusu veya aday veya aday adayı bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

MADDE 21. —Siyasî Partiler Kanununun Ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu ödenek yukarıdaki fıkra gereğince Devlet yardımı yapılacak siyasî partiler arasında, bu partilerin genel seçim sonrasında Yüksek Seçim Kurulunca ilan edilen toplam geçerli oy sayıları ile orantılı olarak bölüştürülmek suretiyle her yıl ödenir.”

“Bu Kanunun 76 ncı maddesi hükmü dairesinde gelirleri Hazineye irad kaydedilen ve taşınmaz malları Hazine adına tapuya tescil edilen siyasî partilere, bu madde gereğince yapılacak Devlet yardımından, Hazineye irad kaydedilen gelirin Hazine adına tapuya tescil edilen taşınmazların toplam değerinin iki katı indirilir.”

MADDE 22. — Siyasî Partiler Kanununa aşağıdaki 6 ncı Ek Madde eklenmiştir.

“EK MADDE 6.—Bu Kanunun 66, 70, 111, 114 ve 115 inci maddelerinde yer alan para cezaları ve parasal değerler 1 000 kat arttırılmıştır.

Bu tutarlar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerlenme oranında arttırılır.”
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

GEÇİCİ MADDE —Siyasî partilerin merkez karar ve yönetim kurulları, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içerisinde gerekli görülen tüzük değişikliğini yapmaya yetkilidir. Bu değişiklikler izleyen ilk büyük kongrenin onayına sunulur.

MADDE 23.—Siyasî Partiler Kanununun 9 uncu maddesi, 68 inci maddesinin son fıkrası, 91, 92, 97 ve Ek 4 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 24.—Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 25.—Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 
 

SİYASÎ PARTİLER KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN

MADDE 1. —Teklifin 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 2. — Teklifin 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. — Siyasî Partiler Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş ve beşinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

“Siyasî partilerin tüzüklerinde ayrıca kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri yan kuruluşlarla, yabancı ülkelerde yurtdışı temsilciliği kurulması öngörülebilir.”

MADDE 4. — Teklifin 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 5. —Teklifin 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 6. — Teklifin 6 ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 

MADDE 7. — Siyasî Partiler Kanununun 66 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Bağışlar

Madde 66. — Genel ve Katma bütçeli dairelerle mahallî idareler ve muhtarlıklar, kamu iktisadî teşebbüsleri, özel kanunla veya özel kanunla verilen yetkiye dayanılarak kurulmuş bankalar ve diğer kuruluşlar, kamu iktisadî teşebbüsü sayılmamakla beraber ödenmiş sermayesinin bir kısmı Devlete veya bu fıkrada adı geçen kurum, idare, teşebbüs, banka veya kuruluşlara ait müesseseler, siyasî partilere, hiçbir suretle taşınır veya taşınmaz, mal veya nakit veya haklar bağışlanamaz ve bu gibi mal veya hakların kullanılmasını bedelsiz olarak bırakamazlar; bağlı oldukları kanun hükümleri dışında siyasî partilere aynî hakların devrine dair tasarruflarda bulunamazlar. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları ile bunların üst kuruluşları, dernekler, vakıflar ve kooperatifler, özel kanunlarında yeralan hükümlere uymak koşuluyla siyasî partilere maddî yardım ve bağışta bulunabilirler.

Yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçek ve tüzel kişilerin her birinin bir siyasî partiye aynı yıl içerisinde iki milyar liradan fazla kıymette aynî veya nakdî bağışta bulunması yasaktır. Bağış veya bağışların bağışta bulunana veya yetkili temsilcisine veya vekiline ait olduğunun partice verilen makbuzda açıkça belirtilmesi gerekir. Böyle bir belgeye dayanılmaksızın siyasî partilerce bağış kabul edilemez.

Siyasî partiler, yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden herhangi bir suretle aynî veya nakdî yardım ve bağış alamazlar.

MADDE 8. – Teklifin 8 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 9. – Teklifin 9 uncu maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 

MADDE 10. – Siyasî Partiler Kanununun 74 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 74. – Siyasî partilerin malî denetimi Anayasa Mahkemesince yapılır. Anayasa Mahkemesi, siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuna uygunluğu denetler.

Siyasî partilerin genel başkanları, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilâtının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına vermek zorundadırlar. Bu belgelere, ilgili siyasî partinin aynı hesap döneminde edindiği taşınmaz ve değeri yüz milyon lirayı aşan taşınır malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların değerleri ile edinim tarihlerini ve şekillerini de belirten listeleri eklenir.

MADDE 11. – Teklifin 11 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 12. – Siyasî Partiler Kanununun 76 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak bağış kabul ettiği, mal veya gelir edindiği, Anayasa Mahkemesince tespit edilen siyasî partilerin, bu yolla elde ettikleri gelirlerin tamamının, Kanunda belirtilen miktarlardan fazla gelirlerle, taşınmaz malların kanunî miktarı geçen kısmının karşılığının Hazineye irad kaydedilmesine, taşınmaz malların ise Hazine adına tapuya tesciline karar verilir”

MADDE 13. – Teklifin 13 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 14. – Teklifin 14 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 15. – Teklifin 15 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 16. – Teklifin 16 ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 17. – Teklifin 17 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 18. – Siyasî Partiler Kanununun 103 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Bir siyasî partinin yasak eylemlere odak olması hali

Madde 103. – Bir siyasî partinin Anayasanın 68 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne aykırı eylemlerin odak halini oluşturup oluşturmadığı hususu Anayasa Mahkemesince belirlenir.

“Bir siyasî parti, birinci fıkrada yazılı fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin büyük kongre, merkez karar ve yönetim kurulu veya Türkiye Büyük Millet Meclisindeki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiği yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılır.”

MADDE 19. – Siyasî Partiler Kanununun 104 üncü maddesinin kenar başlığı “Diğer sebeplerle başvuru” şeklinde değiştirilmiş ve Teklifin 19 uncu maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 20. – Siyasî PartilerKanununun 116 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Kanuna aykırı bağış, kredi veya borç alınması, borç verilmesi

Madde 116. – Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak bağışta bulunan kimse ve bağışı kabul eden parti sorumlusu, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak kredi veya borç veren veya alanlar ile bu krediyi veya borcu alan veya veren parti sorumlusu hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

Yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan, Türk uyrukluluğunda olmayan gerçek ve tüzelkişilerden yardım veya bağış kabul eden parti sorumlusu veya aday veya aday adayı bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 21. – Teklifin 21 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 22. – Siyasî Partiler Kanununun, 111 inci maddesinin (a) ve (b) bentlerinde yazılı “beşbin liradan onbin liraya kadar hafif para cezası” ibareleri “onbeş milyon liradan otuz milyon liraya kadar hafif para cezası”, aynı maddenin (c) bendinde geçen “ellibin liradan az olmamak üzere ağır para cezası”, ibaresi “altmış milyon liradan az olmamak üzere ağır para cezası”, 114 üncü maddesinin birinci fıkrasında yazılı “onbin liradan yirmibeş bin liraya kadar hafif para cezası”, ibaresi “otuz milyon liradan yetmişbeş milyon liraya kadar hafif para cezası”, 115 inci maddesinin birinci fıkrasında yazılı “beşbin liradan onbin liraya kadar hafif para cezasına” ibaresi “onbeş milyon liradan otuz milyon liraya kadar hafif para cezasına” olarak değiştirilmiştir.

MADDE 23. – Siyasî Partiler Kanununa aşağıdaki geçici madde “Geçici Madde 18” olarak eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 18. – Siyasî partilerin merkez karar ve yönetim kurulları, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içerisinde gerekli görülen tüzük değişikliğini yapmaya yetkilidir. Bu değişiklikler izleyen ilk büyük kongrenin onayına sunulur.

MADDE 24. – Siyasî Partiler Kanununun 9 uncu maddesi, 68 inci maddesinin son fıkrası, 79/b, 91, 92, 97 ve Ek 4 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 25. – Teklifin 24 üncü maddesi 25 inci madde olarak, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 26. – Teklifin 25 inci maddesi 26 ncı madde olarak, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.