Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 18.2.2000

Genel Müdürlüğü

Sayı : B02.0.KKG.0.10/101-1510/946

Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 4.2.2000 tarihinde kararlaştırılan “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Bölgesinde meydana gelen ve büyük kayıplara yol açan deprem felaketi sonrasında yapılan uygulamalarda, doğal afetlere karşı alınacak önlemler ile bu afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi konusundaki mevzuatta önemli noksanlıklar bulunduğunun anlaşılması nedeniyle bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde ivedilikle değişiklikler yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi zorunluluğu duyulmuş; ayrıca, yaşanılan büyük kayıpların giderilmesi, deprem bölgesinde normal hayata dönülebilmesi, hasar ve tahribatın onarılması amacıyla bir takım değişiklik ve düzenlemelerin gerçekleştirilmesi gerekmiştir.

Söz konusu gereksinimleri karşılamak üzere kanun hükmünde kararnameler çıkarılması amacıyla yürürlüğe konulan 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu ile, Bakanlar Kuruluna Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiş ve bu Yetki Kanununa dayanılarak yürürlüğe konulan bir dizi kanun hükmünde kararname ile, doğal afetlere karşı alınacak önlemler ve bu afetlerden doğan zararların giderilmesi konularında önemli düzenlemelere gidilmiştir.

Anayasanın 91 inci maddesinde öngörülen kanun hükmünde kararname çıkarma yoluna, sınırlı olarak ve Anayasa Mahkemesi kararlarıyla konulan ölçütlere uygun biçimde başvurulduğundan, Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulurken yetki süresi üç ayla sınırlı tutulmuş; başka bir ifadeyle, Kanunun kapsamı da dikkate alındığında son derece sınırlı bir süre için kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi istenmiştir.

Ancak sözü edilen konulardaki mevzuatın sayıca çok ve dağınık olması ve bazı çalışmaların titizlikle sürdürülüyor olması nedeniyle, hedeflenen düzenlemelerin tamamı gerçekleştirilememiş; bu nedenle 2.12.1999 tarihli ve 4484 sayılı Kanunla 4452 sayılı Kanunun süresi üç ay uzatılmıştır.

Ancak, 17 Ağustos depreminden sonra Düzce ve çevresinde meydana gelen yeni deprem felaketi nedeniyle, alınması gereken önlemlerin ve doğal afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi için yapılması gereken çalışmaların boyutları genişlemiş; ayrıca 4484 sayılı Kanunla Yetki Kanununun kapsamı genişletilerek, kapsama alınan yeni konularda da düzenleme çalışmalarına devam edilmiş ve 4484 sayılı Kanunla verilen üç aylık sürenin biteceği tarih olan 29 Şubat 2000 tarihine kadar anılan konulardaki düzenlemelerin tamamının gerçekleştirilmesinin olanaksız olduğu anlaşılmıştır.

Bu nedenle, yetki süresinin üç ay daha uzatılmasında ve Yetki Kanununda belirtilen konulardaki kanun hükmünde kararnamelerin çıkarılmasında zorunluluk bulunmaktadır. Tasarı bu yeni gereksinimin karşılanması amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 1. – 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun 4 üncü maddesinde, Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerli olduğu hükme bağlanmış ve Kanun 29.8.1999 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan Kanuna dayanılarak bir dizi kanun hükmünde kararname çıkarılmasına karşın, gerek yetki süresinin kısalığı ve gerekse kapsam maddesinde belirtilen konulardaki düzenlemelerin öneminden dolayı söz konusu çalışmaların tamamlanamaması nedeniyle 4452 sayılı Kanunla verilen yetki süresinin uzatılması gereksinimi doğmuştur. Yetki süresinin uzatılmasına ilişkin 4484 sayılı Kanunla Yetki Kanununun kapsamına yeni konular eklenmesi ve Düzce merkezli olmak üzere büyük bir deprem felaketi daha yaşanmasından dolayı yapılan çalışmaların süresinin uzaması nedeniyle Yetki Kanununun uzatılan süresinin yeterli olmayacağı anlaşılmıştır.

Bu amaçla madde ile, 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Kanunun yetki süresinin üç ay daha uzatılması öngörülmektedir.

Madde 2. – 29.8.1999 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4452 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde, Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerli olduğu hükme bağlandığından, 4484 sayılı Kanunla yetki süresi 29 Kasım 1999 tarihinden geçerli olmak üzere üç ay süreyle uzatılmıştır. Bu sürenin de 29 Şubat 2000 tarihinde sona ereceği dikkate alınarak arada bir boşluk kalmadan Bakanlar Kuruluna verilen kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin devam etmesi amacıyla Kanunun 29 Şubat 2000 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmektedir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.
 
 

Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Plan ve Bütçe Komisyonu

Esas No. : 1/631 25.2.2000

Karar No. : 90

Bakanlar Kurulunca, 18.2.2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 21.2.2000 tarihinde Komisyonumuza havele edilen “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 24.2.2000 tarihinde yapmış olduğu 41 inci birleşiminde Millî Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu ve Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz ile Maliye Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılımıyla incelenip görüşülmüştür.

Bilindiği gibi; 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem felaketi, önemli ölçüde can ve mal kaybına yol açmıştır. Deprem sonrasında yapılan çalışmalarda doğal afetlere karşı alınacak önlemlere ve doğan zararların giderilmesine ilişkin mevzuatta önemli eksiklikler bulunduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle başta ihale, imar, kültür ve tabiat varlıklarının korunması, müteahhitlik ve sivil savunma konuları olmak üzere yürürlükteki mevzuatta değişiklikler yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Bunun yanında, deprem nedeniyle meydana gelen zararların telafisi ve bögede bir an önce normal hayata dönülebilmesi için bazı kanunlarda değişiklik yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi gerekmiştir. Bu amaçla çıkarılan 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Yetki Kanunu ile söz konusu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay süre ile Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiştir.

Anayasanın 91 inci maddesinde öngörülen kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisine, sınırlı olarak ve Anayasa Mahkemesi kararlarıyla konulan ölçütler dikkat alınarak başvurulabilmektedir. Bu çerçevede, Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında 4452 sayılı Yetki Kanununun süresi 3 ay ile sınırlı tutulmuştur. Ancak, Yetki Kanununun kapsamına giren konularda mevzuatın sayıca çok ve dağınık, bazı çalışmaların da titizlikle sürdürülüyor olması nedenleriyle, hedeflenen düzenlemelerin tamamı gerçekleştirilemediğinden, bu süre 2.12.1999 tarihli ve 4484 sayılı Kanun ile 3 ay daha uzatılmıştır.

4484 sayılı Kanunla 29 Şubat 2000 tarihine kadar bir defa daha uzatılan Yetki Kanununun süresi; Düzce ve çevresinde meydana gelen yeni deprem felaketinden kaynaklanan sorunlar da dikkate alındığında gerekli mevzuat düzenlemelerinin tamamlanabilmesi için yeterli olamayacağı anlaşılmış ve bu nedenle, Yetki Kanununun süresinin 29 Şubat 2000 tarihinden geçerli olmak üzere üç ay daha uzatılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde;

– Deprem felaketine ilişkin önlemlerin ve düzenlemelerin şimdiye kadar tamamlanarak yürürlüğe konulmuş olmasının gerektiği ancak, 17 Ağustos Marmara depremlerinden bu yana yaklaşık 6 ay geçmiş olmasına rağmen gerekli önlemlerin ve yasal düzenlemelerin henüz tamamlanamadığının anlaşıldığı,

– Tasarının, özellikle deprem felaketinin sonuçlarının giderilmesi ve bundan sonra ülkemizde meydana gelebilecek doğal afetlerin en az zararla atlatılabilmesi için mevzuatımızda gerekli düzenlemelerin süratle tamamlanabilmesi yönüyle gerekli olduğu,

– Demokratik toplumlarda hükümetlere kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin olağanüstü şartlarda verildiği, oysa şu sırada Hükümete KHK çıkarma yetkisinin verilmesine lüzum bulunmadığı, ihtiyaç duyulacak diğer mevzuat düzenlemelerinin yasama organının gündemine getirilerek müzakere edilmesinin teamüllere daha uygun olacağı,

— Yetki Kanununun amacının, kapsamının ve ilkelerinin somut olarak belirlenmesi gerektiği, zira kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin önemli, zorunlu ve ivedi durumlarda verilen olağanüstü bir yetki olduğu, bu koşullara uyulmamasının kuvvetler ayrılığı ilkesinin zedelenmesine yol açabileceği,

Şeklindeki görüşlerden sonra Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

— Hükümetin esasında üç aydan daha uzun süreler için de yasama organından yetki alabileceği, Hükümetin yasama organından Yetki Kanununun süresinin uzatılmasını talep etmesinin, millî iradenin çok uzun sürelerle Meclisin elinden alınmadığına güzel bir örnek teşkil ettiği,

— Hükümetin, Meclisten aldığı kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda, tarafsız bir şekilde kullandığı, bunun aksinin düşünülmemesinin gerektiği,

İfade edilmiştir.

Bu görüşmeleri takiben Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının;

— 1 inci maddesinde yer alan “üç ay” ibaresinin “dört ay” olarak değiştirilmesi suretiyle,

— Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 nci ve 3 üncü maddeleri ise, aynen,

Kabul edilmiştir.

Ayrıca, kanunların hazırlanmasında uygulanan esas ve usuller doğrultusunda “Madde” ifadeleri büyük harf kullanılmak suretiyle yazılmıştır.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkan V.
	Metin Şahin	Mehmet Hanifi Tiryaki
	Antalya	Gaziantep
	Sözcü	Kâtip
	Nihat Gökbulut	Cafer Tufan Yazıcıoğlu
	Kırıkkale	Bartın
	Üye	Üye
	Sait Açba	Abdülkadir Akcan
	Afyon	Afyon
	(Muhalefet Şerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	Gaffar Yakın	Hikmet Uluğbay
	Afyon	Ankara
	Üye	Üye
	Ali Uzunırmak	M. Altan Karapaşaoğlu
	Aydın	Bursa
		(Muhalifim)
	Üye	Üye
	Oğuz Tezmen	Süleyman Coşkuner
	Bursa	Burdur
	(Muhalefet şerhim eklidir)
	Üye	Üye
	Hakkı Duran	Mücahit Himoğlu
	Çankırı	Erzurum
	Üye	Üye
	Mehmet Dönen	Ramazan Gül
	Hatay	Isparta
	(Muhalefet şerhim eklidir)	(Muhalifim)
	Üye	Üye
	Aydın Ayaydın	Ali Coşkun
	İstanbul	İstanbul
		(Muhalefet şerhim eklidir)
	Üye	Üye
	Yılmaz Karakoyunlu	Nesrin Nas
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Masum Türker	Hasan Metin
	İstanbul	İzmir
	Üye	Üye
	Zeki Ünal	Necdet Tekin
	Karaman	Kırklareli
	(Muhalefet şerhim eklidir)
	Üye	Üye
	Ali Gebeş	Ahmet Derin
	Konya	Kütahya
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Süleyman Çelebi	Veysi Şahin
	Mardin	Mardin
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Cevat Ayhan	Ş. Ramis Savaş
	Sakarya	Sakarya
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Kemal Kabataş	Lütfi Ceylan
	Samsun	Tokat
	(Muhalefet şerhim eklidir)
	Üye
	Hasan Özgöbek
	Uşak

4452 Sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemleri Düzenleyen Yetki Kanununun 4 üncü maddesinde, Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin uzatılması konusuna aşağıdaki gerekçelerle karşı olduğumuzu belirtiriz.

1. Hükümet birinci yetkiyi alırken defaatle 3 aylık bir sürenin yeterli olacağını belirtmiştir.

2. Yetkinin alınmasının gerekçesi, Marmara bölgesindeki depremlerle ilgili idi.

3. Bu yetki adaletsizce başka alanlara kaydırılmıştır. Gerekleri de yerine getirilememiştir.

4. Belediyelere ödemelerde uygulanacak gelir payı çarpım katsayısı uygulamasında adaletsizlikler alenen görülmektedir.

5. Hükümet deprem ekonomisini kavrayamamış ve uygulamada acze düşmüştür.

6. Sürenin uzatılması haksız uygulamaların devamı anlamına gelecektir.
 

	Ali Coşkun	Sait Açba
	İstanbul	Afyon
	Zeki Ünal	M. Altan Karapaşaoğlu
	Karaman	Bursa

Görüşülmekte olan Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve doğal afetler nedeni ile doğan zararların giderilmesi için yapılacak düzenlemeler hakkında yetki kanununun süresinin uzatılmasına ilişkin Kanun Tasarısına muhalefetimizi aşağıdaki nedenlerden dolayı arzederiz.

a) Mevcut hükümete verilen yetkilerin adil uygulanmadığı kanısındayız.

b) Mevcut hükümet kendisine verilen yetki çerçevesinde 357 belediyeyi doğal afetler kapsamına alarak İller Bankası hisselerinin artırılmasını sağlamıştır. Bu belediyeler analiz edildiğinde deprem bölgesi olan 5 ilimiz hariç diğer illerde hiç doğal afet olmayan belediyelerin de doğal afet kapsamı içerisine alındığı görülmektedir.

Bu tespitlerden de anlaşılacağı üzere hükümet aldığı yetkiyi partizanca kullanmıştır.
 

	Kemal Kabataş	Mehmet Dönen
	Samsun	Hatay
	Oğuz Tezmen	Ramazan Gül
	Bursa	Isparta

 
 
 

DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNUNUN SÜRESİNİN UZATILMASINA İLİŞ-

MADDE 1. – 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Kanunun yetki süresi üç ay uzatılmıştır.

Bakanlar Kurulu bu süre içinde birden çok kanun hükmünde kararname çıkarabilir.

MADDE 2. – Bu Kanun 29 Şubat 2000 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	En. ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Önal	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı V.	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	Ş. Üşenmez	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı V.	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı V.	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	R. K. Yücelen	Prof. Dr. N. Çağan
	Çevre Bakanı
	F. Aytekin

DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNUNUN SÜRESİNİN UZATILMASINA İLİŞ-

MADDE 1. – 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Kanunun süresi dört ay uzatılmıştır.

Bakanlar Kurulu bu süre içinde birden çok kanun hükmünde kararname çıkarabilir.

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.