Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak
Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 11.11.1999

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-1510/5562

Başkanlığınıza arzı BakanlarKurulunca 2.11.1999 tarihinde kararlaştırılan “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen ve büyük kayıplara yol açan Marmara depremi sonrasında yapılan uygulamalarda, doğal afetlere karşı alınacak önlemler ile bu afetler nedeniyle doğan zararların giderilmesi konusundaki mevzuatta önemli noksanlıklar bulunduğu anlaşılmıştır.

Bu nedenle, başta ihale, imar, kültür ve tabiat varlıklarının korunması, müteahhitlik ve sivil savunma konuları olmak üzere bazı konularda yürürlükteki kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde ivedilikle değişikler yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi zorunluluğu duyulmuştur. Ayrıca, yaşanılan büyük kayıpların giderilmesi, deprem bölgesinde normal hayata dönülebilmesi, hasar ve tahribatın onarılması amacıyla, bazı kanunlarda ivedi olarak değişiklikler yapılması ve bölgedeki hizmetlerin eşgüdümlü olarak yürütülmesi için yeni düzenlemelerin gerçekleştirilmesi gerek-
miştir.

Sözkonusu gereksinimleri karşılamak üzere kanun hükmünde kararnameler çıkarılması amacıyla yürürlüğe konulan 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu ile, Bakanlar Kuruluna Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Bu süre 29 Kasım 1999 tarihinde sona erecektir.

Bu Yetki Kanununa dayanılarak yürürlüğe konulan bir dizi kanun hükmünde kararname ile, doğal afetlere karşı alınacak önlemler ve bu afetlerden doğan zararların giderilmesi konularında önemli düzenlemelere gidilmiştir.

Bu düzenlemelerde kısaca;

– Depremde yıkılan ve hasar gören binaların ve altyapı tesislerinin yerine en kısa sürede yenilerinin yapılması ve zarar görenlerin mağduriyetlerinin giderilmesi için 7269 sayılı Kanunda öngörülen hasar tespiti ile ilgili sürelerin kısaltılması ve afete uğrayanların hak sahipliği işlemlerine dair esas ve usullerin belirlenmesi ile yeni yerleşim alanlarının tespiti, prefabrik veya kalıcı konutların yapımının sağlıklı ve etkin bir biçimde yürütülmesi,

– Doğal afete maruz kalanların afetten kaynaklanan hukukî uyuşmazlıklarının çözümü ile ilgili işlemlerin hızlandırılması ve kolaylaştırılması,

– 17 Ağustos 1999 tarihli depremde malûl kalan sigortalı veya iştirakçiler ile bunlardan ölenlerin hak sahibi mirasçılarına, bazı şartlarla, prim veya kesenek ödeme süresi aranmaksızın ilgili sosyal güvenlik kurumunca aylık bağlanması,

– 17 Ağustos depremi için toplanan iç ve dış yardımların merkezî bir hesaba kaydedilerek bu paraların amaca uygun kullanımının sağlanması ve denetlenmesi; bakanlıklara ve diğer kamu kuruluşlarına deprem bölgesinde prefabrik hizmet binası ve lojman yapımı imkânının verilmesi; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun kapsamına giren vergi yükümlülerinin her türlü vergi, resim, harç ve benzeri borçlarının ödeme sürelerinin uzatılmasına Maliye Bakanlığının yetkili kılınması,

– İşçi ve işveren meslek örgütlerinin afete uğrayan bölgelerde konut ve sağlık-eğitim tesisleri yapmalarına veya bu amaçla yardımda bulunmalarına olanak sağlanması,

– Depremzedelerin gereksinimlerinin etkin ve hızlı bir biçimde karşılanmasını sağlamak amacıyla her türlü önlemi almak üzere İçişleri Bakanlığına bağlı, iki yıl süreli ve Kocaeli, Bolu, Sakarya ve Yalova illerini kapsayacak Afet Bölge Koordinatörlüğü ile buna bağlı il koordinatörlüklerinin kurulması,

– Doğal afete uğrayan işverenlerin ve isteğe bağlı sigortalılar ile topluluk sigortasına tabi olanların prim borçlarının ertelenmesi ve işyeri veya konutu yıkılan veya hasar gören sigortalılara ve yaralanarak tedavi görenlere ek olanaklar sağlanması,

– Geliri hiçbir kesintiye tabi tutulmadan doğal afetlere maruz kalan bölgelere ve afetzedelere tahsis edilmek üzere, özel çekiliş düzenlenmesine Millî Piyango İdaresinin yetkili kılınması,

– 17 Ağustos depreminde konutu hasara uğrayan veya yakınlarını kaybedenler ile hak sahiplerine konut yardımında bulunulması; hizmet binalarının yıkılması nedeniyle başka bölgelere nakledilen kamu personeline geçici barınma yardımı yapılması; dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerin uygulanması için ithal edilen malların her türlü vergi, resim, harç ve fonlardan muaf tutulması,

– Doğal afet bölgelerinde yeni yerleşim alanları sağlanması amacıyla mera niteliği taşıyan yerlerin tahsis amacının değiştirilerek Hazine adına arsa olarak tescil edilmesi; Orman Bakanlığınca doğal afet bölgelerinde iskân için belirlenen alanların afetzedelerin iskânı için tahsis edilebilmesi,

öngörülmüştür.

Hükümetimiz, Anayasanın 91 inci maddesinde öngörülen kanun hükmünde kararname çıkarma yoluna, sınırlı olarak ve AnayasMahkemesi kararlarıyla konulan ölçütlere uygun biçimde başvurmaktadır.Nitekim Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanunu Tasarısı Türkiye BüyükMilletMeclisine sunulurken de yetki süresi üç ayla sınırlı tutulmuş; başka bir ifadeyle, Kanunun kapsamı da dikkate alındığında son derece sınırlı bir süre için kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi istenmiştir.

Ancak sözü edilen konulardaki mevzuatın sayıca çok ve dağınık olması ve bazı çalışmaların halen titizlikle sürdürülmesi nedeniyle, hedeflenen düzenlemelerin tamamı henüz gerçekleştirilememiştir.Yetki Kanununun kalan süresi içinde de, anılan konulardaki düzenlemelerin tamamının gerçekleştirilmesinin olanaksız olduğu anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, yetki süresinin üç ay daha uzatılmasında ve Yetki Kanununda belirtilen konulardaki kanun hükmünde kararnamelerin çıkarılmasında zorunluluk bulunmaktadır.Tasarı bu gereksinimin karşılanması amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 1. – 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun 4 üncü maddesinde, Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerli olduğu hükme bağlanmış ve Kanun 29.8.1999 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Genel gerekçede de açıklandığı üzere, anılan Kanuna dayanılarak bir dizi kanun hükmünde kararname çıkarılmasına karşın, gerek yetki süresinin kısalığı ve gerekse kapsam maddesinde belirtilen konulardaki düzenlemelerin öneminden dolayı sözkonusu çalışmaların halen titizlikle sürdürülmekte olması ve yetki süresinin sona ereceği 29.11.1999 tarihine kadar da gerekli düzenlemelerin gerçekleştirilemeyeceğinin anlaşılması nedeniyle 4452 sayılı Kanunla verilen yetki süresinin uzatılması gereksinimi doğmuştur.

Bu amaçla madde ile, 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Kanunun yetki süresinin üç ay uzatılması öngörülmektedir.

Madde 2. – Yukarıda da belirtildiği gibi, 4452 sayılı Kanun 29.8.1999 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanunun 4 üncü maddesinde, Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin, Kanunun yayımından itibaren üç ay süre ile geçerli olduğu hükme bağlandığından, yetki süresi 29 Kasım 1999 tarihinde sona erecektir.

Bu nedenle, madde ile bu Kanunun 29 Kasım 1999 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe gireceği hükme bağlanmak suretiyle, arada bir boşluk kalmadan Bakanlar Kuruluna verilen kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin devam etmesi öngörülmektedir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük MilletMeclisi Plan ve Bütçe Komisyonu 22.11.1999 Esas No. : 1/578 Karar No. : 67

BakanlarKurulunca, 11.11.1999 tarihinde Türkiye BüyükMilletMeclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 18.11.1999 tarihinde Komisyonumuza havale edilen “Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun Süresinin Uzatılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 22.11.1999 tarihinde yapmış olduğu 18 inci Birleşimde Hükümeti temsilen Orman Bakanı Nami Çağan ile Maliye Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılımıyla incelenip görüşülmüştür.

Bilindiği gibi, 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem felaketi önemli ölçüde can ve mal kaybına yol açmıştır.Deprem sonrasında yapılan çalışmalarda doğal afetlere karşı alınacak önlemlere ve doğan zararların giderilmesine ilişkin mevzuatta önemli eksiklikler bulunduğu tespit edilmiştir.

Bu nedenle başta ihale, imar, kültür ve tabiat varlıklarının korunması, müteahhitlik ve sivil savunma konuları olmak üzere yürürlükteki mevzuatta değişiklikler yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Bunun yanında deprem nedeniyle meydana gelen zararların telafisi ve bölgede bir an önce normal hayata dönülebilmesi için bazı kanunlarda değişiklik yapılması ve yeni düzenlemelere gidilmesi gerekmiştir. Bu amaçla çıkarılan 27.8.1999 tarih ve 4452 sayılı Yetki Kanunu ile sözkonusu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay süre ile BakanlarKuruluna Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi verilmiştir.Bu süre 29 Kasım 1999 tarihinde sona erecektir.Sözkonusu Yetki Kanununa dayanılarak yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler ile doğal afetlere karşı alınacak önlemler ve bu afetlerden doğan zararların giderilmesi konularında önemli düzenlemeler yapılmıştır.

Ancak, yukarıda sözü edilen konulara ilişkin mevzuatın sayıca çokluğu ve dağınıklığı nedeniyle hedeflenen düzenlemeler tam olarak gerçekleştirilemediği gibi bazı konulardaki çalışmalar da halen titizlikle sürdürülmektedir. Bu çalışmaların 29.11.1999 tarihine kadar bitirilmesi de mümkün görülememektedir.

Bu nedenle, Yetki Kanununun süresinin üç ay daha uzatılması, sözkonusu çalışmaların tamamlanabilmesi için büyük önem arzetmektedir. 4452 sayılı Yetki Kanununun süresinin üç ay uzatılmasına ilişkin Tasarı bu amaçla hazırlanmıştır.

Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde;

– Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisinin önemli ve ivedi konularda verilmekte olduğu, bu çerçevede deprem felaketine ilişkin önlemlerin ve düzenlemelerin süratle yürürlüğe konulup uygulanması gerektiği,

– Tasarının deprem bölgesinde meydana gelmiş olan ve bundan sonra meydana gelebilecek felaketlerle mücadeleye ilişkin KHK çıkarma yetkisine ilişkin olduğu, bu nedenle olumlu karşılandığı,

– Tasarıda yer alan 3 aylık sürenin Düzce’de meydana gelen deprem nedeniyle yetmeyebileceği, bu nedenle sözkonusu sürenin yeterli hale getirilmesinin uygun olacağı,

Şeklindeki görüşlerden sonra Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

– Tasarıda yer alan sürenin yeterli olduğu, uzatılması gerektiği takdirde tekrar yasama organına başvurulabileceği,

İfade edilmiştir.

Tümü üzerindeki görüşmeleri takiben Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının;

– 1 inci maddesi aynen,

– Yürürlüğe ilişkin 2 nci maddesi, kanunların hazırlanmasında uyulacak usul ve esaslar çerçevesinde redaksiyona tabi tutulmak suretiyle,

– Yürütmeye ilişkin 3 üncü maddesi ise, aynen,

Kabul edilmiştir.

Raporumuz GenelKurulun onayına sunulmak üzere YüksekBaşkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Sözcü
	Metin Şahin	Nihat Gökbulut
	Antalya	Kırıkkale
	Kâtip	Üye
	Cafer Tufan Yazıcıoğlu	Abdülkadir Akcan
	Bartın	Afyon
	Üye	Üye
	Gaffar Yakın	Ali Uzunırmak
	Afyon	Aydın
	Üye	Üye
	M. Altan Karapaşaoğlu	Oğuz Tezmen
	Bursa	Bursa
	Üye	Üye
	Süleyman Coşkuner	Hakkı Duran
	Burdur	Çankırı
	Üye	Üye
	Ramazan Gül	Aydın Ayaydın
	Isparta	İstanbul
	Üye	Üye
	Yılmaz Karakoyunlu	Nesrin Nas
	İstanbul	İstanbul
	Üye	Üye
	Masum Türker	İlhami Yılmaz
	İstanbul	Karabük
	Üye	Üye
	Ali Gebeş	Mehmet Ali Yavuz
	Konya	Konya
	Üye	Üye
	Süleyman Çelebi	Cevat Ayhan
	Mardin	Sakarya
	Üye	Üye
	Ş. Ramis Savaş	Lütfi Ceylan
	Sakarya	Tokat
	Üye	Üye
	Hasan Özgöbek	Bekir Gündoğan
	Uşak	Tunceli

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
 

DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN Gİ-
DERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜ-
ZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNUNUN SÜRESİNİN UZATILMASINA

MADDE 1. – 27.8.1999 tarihli ve 4452 sayılı Kanunun yetki süresi üç ay uzatılmıştır.

BakanlarKurulu bu süre içinde birden çok kanun hükmünde kararname çıkarabilir.

MADDE 2. – Bu Kanun 29 Kasım 1999 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini BakanlarKurulu yürütür.

DOĞAL AFETLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER VE DOĞAL AFETLER NEDENİYLE DOĞAN ZARARLARIN Gİ-
DERİLMESİ İÇİN YAPILACAK DÜ-
ZENLEMELER HAKKINDA YETKİ KANUNUNUN SÜRESİNİN UZATILMASINA

MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 

MADDE 2. – Bu Kanun 29 Kasım 1999 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
	Dev. Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	DevletBakanı V.	DevletBakanı V.
	R. Önal	A. K. Tanrıkulu	S. Oral
	Devlet Bakanı	DevletBakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	DevletBakanı	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı V.
	M. Yılmaz	Prof. Dr. A. Çay	Y. Okuyan
	DevletBakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	DevletBakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	S. Çakmakoğlu	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı V.	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı V.	Turizm Bakanı	Orman Bakanı V.
	F. Ünlü	E. Mumcu	H. H. Özkan
	Çevre Bakanı V.
	M. Bostancıoğlu