3414 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 23.2.2000

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-1501/1093

Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 21.12.1999 tarihinde kararlaştırılan “3414 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Ülkemizde dar gelirli ve konutsuz vatandaşların konut ihtiyacını karşılamak amacıyla 1966 yılında yürürlüğe giren 775 sayılı Gecekondu Kanunu kapsamında çeşitli illerde, hazineden devir ve kamulaştırma yoluyla elde edilen veya belediye mülkiyetindeki araziler kullanılarak Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca gecekondu önleme bölgeleri oluşturulmuş, bu bölgelerde konut inşa ettirilerek tahsisleri yapılmış, konut yapılması veya yaptırılması amacıyla münferit olarak kişilere veya konut kooperatiflerine arsa tahsis edilmiştir.

3811 sayılı “3414 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulüne Dair Kanun” un 1 inci maddesinde;

“775 sayılı Kanun hükümlerine göre Bayındırlık ve İskân Bakanlığının yetkisine dayanılarak başlatılmış veya başlatılacak olan iş ve işlemlere adı geçen Bakanlıkça devam edilir.

Bu Kanunda öngörülen devir işlemleri ile, birinci fıkradaki iş ve işlemler 9.9.1985 tarihinden itibaren en geç onbeş yıl içinde sonuçlandırılır.”

hükmü yer almaktadır.

Ancak, oluşturulmuş olan gecekondu önleme bölgelerinde aşağıda belirtilen çeşitli sorunlardan dolayı, bu sürenin 2005 yılına kadar uzatılmasında zorunluluk bulunmaktadır.

1. Bazı gecekondu önleme bölgelerinde işgal edilmiş konut ve arsalar bulunmaktadır.

2. Belediyelerin mülkiyetinde olan arsalar üzerine inşa ettirilen konutlardan bazılarının arsa bedelleri Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından zamanında ilgili belediyelere ödenememiştir.

3. Çeşitli illerde 775 sayılı Kanun uyarınca inşa ettirilerek kiralık olarak kullandırılan konutların kira gelirlerinin düşük; bakım ve onarım giderlerinin yüksek olması nedeniyle kişi veya kamu kurum ve kuruluşlarına satılmasında yarar görülmektedir.

4. Kamu kurum ve kuruluşlarına satışı gerçekleştirildiği halde bedeli alınamamış veya eksik alınmış konutlar için girişimde bulunulması gerekmektedir.

5. Bazı gecekondu önleme bölgeleri oluşturulduğu halde amacına uygun olarak kullanıma açılamamış, bazı bölgeler ise tümüyle kullanılmış bulunmaktadır. Bu tür bölgelerin “gecekondu önleme bölgesi” niteliğinin kaldırılması gerekmektedir.

6. Bazı gecekondu önleme bölgelerinde 2981, 3290,3366 sayılı kanunlar çerçevesinde ilgili beledeyilerce ıslah imar planları yapılmıştır. Bu tür bölgelerin ilgili belediyeye devrinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir.

7. Ankara İlindeki yoğun talebi karşılayabilmek amacıyla ilan edilen Temelli Gecekondu Önleme Bölgesinin ivedilikle tahsis yapılabilecek duruma getirilmesi gerekmektedir.

8. 775 sayılı Kanunun uygulama yönetmeliğinin güncelleştirilmesine yönelik çalışmalar bir süredir devam etmektedir. Uygulama yönetmeliğinde, özellikle uygulamada sorun yaratan maddeler yeniden düzenlenmekte ve özürlülerin bu bölgelerdeki yapılardan kolaylıkla yararlanabilmeleri amacıyla da yeni düzenlemeler yapılmaktadır.

Islah imar planı yapılmış olan önleme bölgelerinin ilgili belediyelere devri; gecekondu önleme bölgesi niteliği kaldırılacak olan bölgelerin tasfiyesi, konut ve arsalara ilişkin sorunların giderilmesi, yeni açılmış olan Ankara Temelli Gecekondu Önleme Bölgesinin ivedilikle hayata geçirilmesi, tahsislerin Bakanlıkça yapılmasından sonra geri ödemeler ve inşaat seviyeleri izlenmek üzere anılan Önleme Bölgesinin ve 2 numaralı Gecekondu Fonunun idaresinin, Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devri işlemlerinin tamamlanabilmesi, ayrıca 775 sayılı Kanuna ilişkin çalışmaların sonuçlandırılabilmesi için, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının 775 sayılı Kanun çerçevesindeki görevlerine ilişkin sürenin 9.9.2005 yılına kadar uzatılmasında yarar görülmektedir.

Madde 1. — Madde ile, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının 775 sayılı Gecekondu Kanunu kapsamındaki hak, yetki ve görevleri ile ilgili sürenin 9.9.2005 yılına kadar uzatılması öngörülmektedir.

Madde 2. — Yürürlük maddesidir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm

Komisyonu 15.5.2000

Esas No. : 1/639

Karar No. : 39

Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca hazırlanan ve Başbakanlıkça 23.2.2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve 25.2.2000 tarihinde Başkanlıkça Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen 1/639 esas numaralı “3414 sayılı Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 9.5.2000 tarihinde yaptığı 8 inci birleşiminde, Hükümeti temsilen Bayındırlık ve İskân Bakanı Koray Aydın ve Bakanlık temsilcileri ile Devlet Planlama Teşkilâtı yetkililerinin de katılmalarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;

Ülkemizdeki dar gelirli ve konutsuz vatandaşların konut ihtiyacını karşılamak ve gecekondu yapımını önlemek amacıyla illerde hazineden devir ve kamulaştırma yoluyla elde edilen veya konut kooperatiflerine veya münferit kişilere konut yapılması için tahsisler yapılmasını öngören 775 sayılı Gecekondu Kanununun 1966 yılında yürürlüğe girdiği,

775 sayılı Gecekondu Kanununun bazı hükümlerinin değiştirilmesi ile 247 ve 250 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerin değiştirilerek kabulü hakkındaki 3414 sayılı Kanunla; Gecekondu Kanununun bazı maddelerinin değiştirildiği, aynı Kanunun geçici 1 inci maddesi ile de Kanunda öngörülen devir işlemlerinin, bu Kanuna esas olan 247 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı tarihinden itibaren 5 yıl içinde sonuçlandırılacağı hükmünün getirildiği,

3414 sayılı Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin kabulüne dair 3811 sayılı Kanunun ise yine 3414 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde değişiklik yaparak Kanunda öngörülen devir işlemlerinin 9.9.1985 tarihinden itibaren en geç 15 yıl içinde sonuçlandırılacağını hükme bağladığı ve bu sürenin 9.9.2000 yılına kadar olduğu anlaşılmıştır,

Bu kez, çeşitli nedenlerle Kanunda öngörülen devir işlemlerinin tamamlanması için verilen sürenin tekrar uzatılması zorunluluğunun doğduğu,

Tasarı ile; yine 3414 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında değişiklik yapılarak bu sürenin 9.9.2005 tarihine kadar uzatılmasının uygun olacağı,

Öngörülmektedir.

Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamaları müteakiben Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının 1 inci maddesi üzerinde yapılan görüşmelerde;

3414 sayılı Kanunun yürürlükte bulunduğu süre içerisinde özellikle büyük şehirlerde çok başarılı uygulamalara yol açtığı, ancak küçük şehirlerde bu Kanundan yararlanılamadığı,

Gecekondulaşmayı önlemeyi ve toplu konut yapımını özendirmeyi amaçlayan yasaların sanki tüm ülke sathını kapsamadığı şeklinde bir görüntünün olduğu,

Tasarının gerekçesinde belirtildiği gibi Polatlı-Temelli bölgesinde iskâna açılması planlanan bu sahaların Ankara-Eskişehir yoluna yeni bir ağırlık daha yükleyeceği, bunun yerine Ankara’nın Samsun ve Çubuk gibi hatlarında bu tür bölgeler kurulmasının daha yerinde olacağı,

Kamulaştırma bedellerinin rayiç bedelin altında olması nedeniyle açılan tezyid–i bedel davalarının çok uzun sürdüğü ve çoğunlukla da idarenin aleyhine sonuçlandığı,

Söz konusu bölgeler için belediyelerin hazırlaması gereken 1/5000 ve 1/1000’lik imar planlarının hazırlanmasının çok uzun bir süre aldığı,

775 sayılı Gecekondu Kanununun, Bayındırlık ve İskân Bakanlığını sadece arazi kamulaştırması ve toplulaştırması konusunda görevlendirdiği, Bakanlığın daha sonra mücavir alanlar dışındaki bu bölgeleri belediyelere devrettiği,

Söz konusu Tasarıyla getirilen beş yıllık yeni uzatmanın yeterli olmayacağı, bu sürenin daha da uzatılmasının yerinde olacağı,

Şeklinde görüşler dile getirilmiştir.

Hükümet adına sayın Bakanca yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

775 sayılı Gecekondu Kanununun bir zaruretten doğduğunu ve 1966 yılından beri uygulanan çok güzel ve faydalı bir Kanun olduğu,

Tasarı ile getirilmesi öngörülen beş yıllık ek süre içerisinde bu Kanunun deprem bölgesinde de uygulanacağını,

Deprem bölgesinde ortaya çıkan büyük konut açığı nedeniyle zemin etüdü yapılmış yerlerin istimlâk işlemlerinin halen sürdüğünü,

1996 yılı itibariyle sıfırlanmış bulunan tezyid-i bedel davaları nedeniyle oluşan yeni davaların 150 trilyon TL. sına ulaştığını, deprem bölgesinde kendilerinin valilikler nezdinde özel avukatlarla anlaşarak istimlâk ve bedel davalarını çok sıkı bir şekilde takip ettiklerini,

Kanunun uygulanması sırasında 657 adet Gecekondu Önleme Bölgesi, 30 742 adet konut üretildiğini, 100 000 kişilik kooperatif arsası ile 40 000 kişilik dar gelirlilere yönelik arsa tahsisi yapıldığını,

Deprem nedeniyle sağlanan iç ve dış kaynakların da değerlendirileceğini ve bu Kanunun öncelikle deprem bölgesinde uygulanacağını,

Belirtmiştir.

Tasarının gerekçesinde belirtilen konuların çözülebilmesinin zaman alacağı dikkate alınarak, Tasarının çerçeve 1 inci maddesi ile düzenlenen ve 3414 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasında süre uzatımı getiren düzenleme, “yeniden başlatılacak işlemlere” özellikle yeni bir süre tanınması sağlanacak şekilde 9.9.2009 olarak verilen önerge doğrultusunda uzatılmış ve madde kanun tekniğine uygun olarak Komisyonumuzca değiştirilerek kabul edilmiştir.

Tasarının yürürlük ve yürütmeye dair 2 ve 3 üncü maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili	Sözcü
	Mustafa Gül	Sefer Koçak	Bülent Ersin Gök
	Elazığ	Ordu	İstanbul
	Kâtip	Üye	Üye
	Yusuf Kırkpınar	Musa Konyar	Ahmet Sancar Sayın
	İzmir	Ağrı	Antalya
	Üye	Üye	Üye
	Mustafa Vural	Yahya Çevik	Mustafa Örs
	Antalya	Bitlis	Burdur
	Üye	Üye	Üye
	Bedri Yaşar	Metin Kalkan	Mustafa Düz
	Gümüşhane	Hatay	İstanbul
	Üye	Üye	Üye
	Mehmet Fuat Fırat	Mehmet Çümen	Ali Sezal
	İstanbul	İzmir	Kahramanmaraş
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Kemal Albayrak	M. Turhan İmamoğlu	Hasan Özyer
	Kırıkkale	Kocaeli	Muğla
			(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Osman Fevzi Zihnioğlu	Mehmet Ceylan	Mehmet Güneş
	Sakarya	Sivas	Şanlıurfa
	Üye
	Ahmet Erol Ersoy
	Yozgat
	(İmzada bulunamadı)

 
 
 
 
 
 
 

MADDE 1. — 2.3.1988 Tarihli ve 3414 Sayılı, 775 Sayılı Gecekondu Kanununun Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında 3.5.1985 Tarih ve 247 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin İki Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 16.8.1985 Tarih ve 250 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanunda öngörülen devir işlemleri ile birinci fıkradaki iş ve işlemler 9.9.2005 tarihine kadar sonuçlandırılır.”

MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Enerji ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Önal	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	S. Çakmakoğlu	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	İ. Cem	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
	Çevre Bakanı
	F. Aytekin

 
 
 

MADDE 1. — 2.3.1988 Tarihli ve 3414 Sayılı, 775 Sayılı Gecekondu Kanununun Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında 3.5.1985 Tarih ve 247 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin İki Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 16.8.1985 Tarih ve 250 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun geçici 1 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanunda öngörülen devir işlemleri ile birinci fıkradaki iş ve işlemler 9.9.2009 tarihine kadar sonuçlandırılır.”

MADDE 2. — Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. — Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.