T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 14.12.1999

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-1549/6227

Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 25.11.1999 tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

3517 sayılı Kanun ile verici tesisleri PTT’ye devredilirken söz konusu Kanunun 5 inci maddesi ile Belediye Gelirleri Kanununun 32 nci maddesinde değişiklik yapılmış ve haberleşme vergisinin nispeti % 6’dan % 1’e indirilerek PTT’ye finansman sağlanmıştır.

18.6.1994 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve 406 sayılı Kanunu değiştiren 4000 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde; posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğünce, telekomünikasyon hizmetlerinin ise; Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi tarafından yürütüleceği belirtilmiş, aynı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile de; “406 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğüne yapılan atıflar, hizmet alanları itibariyle Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ve Türkiye Cumhuriyeti Posta İşletmesi Genel Müdürlüğüne yapılmış sayılır.” hükmü getirilmiştir.

Bu nedenle, Belediye Gelirleri Kanununun 30 uncu maddesinde yer alan haberleşme vergisinin mükellefi, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi olmuştur. Dolayısıyla % 5’lik bir gelir Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketine sağlanmıştır.

Tasarı ile, verici tesislerinin 4397 sayılı Kanunla tekrar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna devredilmesi sebebiyle Kurumun içine gireceği finansman sıkıntısının giderilmesini teminen bu % 5’lik gelirin Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna aktarılması öngörülmüştür.

Madde 1. – Madde ile, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu gelirleri arasına “telekomünikasyon payı” dahil edilmektedir.

Madde 2. – Madde ile, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile telekomünikasyon hizmetlerini yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin; tesis, devir ve nakil ücretleri hariç tahsil ettikleri telefon, teleks, faksimile ve data ücretlerinden % 5 oranında telekomünikasyon payı ayırmaları ve bu payı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirmeleri öngörülmektedir.

Madde 3. – Madde ile, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile telekomünikasyon hizmetlerini yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin ayıracakları telekomünikasyon payının takip ve tahsiline ilişkin hususlar hükme bağlanmaktadır.

Madde 4. – Yürürlük maddesidir.

Madde 5. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Plan ve Bütçe Komisyonu 24.12.1999

Esas No. :1/589

Karar No. :77

Bakanlar Kurulunca, 14.12.1999 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 16.12.1999 tarihinde Komisyonumuza sevk olunan “Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 23.12.1999 tarihinde yapmış olduğu 32 nci Birleşimde Hükümeti temsilen Devlet Bakanı Yüksel Yalova ile Maliye Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, TRT Kurumu Genel Müdürlüğü ve Türk Telekomünikasyon A. Ş. Genel Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Bilindiği gibi; 3517 sayılı Radyo ve Televizyon Verici İstasyonlarının Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi Genel Müdürlüğü Tarafından Kurulması ve İşletilmesi ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesiyle 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 32 nci maddesinde değişiklik yapılmış ve PTT gelirlerinden tahsil edilecek haberleşme vergisinin oranı, yüzde 6’dan yüzde 1’e indirilmek suretiyle Türkiye Cumhuriyeti Posta İşletmesi Genel Müdürlüğüne ek finansman imkânı sağlanmıştır. Ancak, 406 Sayılı Telgraf ve Telefon Kanununda, 18.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler ile posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin T.C. Posta İşletmesi Genel Müdürlüğünce, telekomünikasyon hizmetlerinin ise Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi tarafından yürütülmesi öngörülmüş ve bu itibarla, Belediye Gelirleri Kanununun 30 uncu maddesinde yer alan haberleşme vergisinin mükellefi, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi olmuş, dolayısıyla yüzde 5 oranındaki söz konusu gelir Türk Telekomünikasyon A. Ş.’ne sağlanmıştır.

Bu defa, Türk Telekomünikasyon A. Ş.’ne devredilen verici tesisleri 6.7.1999 tarih ve 4397 sayılı Kanunla Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna devredilmiştir. Verici tesislerinin giderlerinin karşılanabilmesini teminen ihtiyaç duyulan ek kaynağın sağlanması, ancak sözkonusu yüzde 5’lik payın TRT’ye aktarılabilmesi ile mümkün olabilecektir.

Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;

—Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu gelirleri arasında telekomünikasyon payından sağlanacak gelirin dahil edilmesinin,

—Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile telekomünikasyon hizmetlerini yapmaya Kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin tahsil ettikleri telefon, teleks, faksimile ve data ücretlerinden %5 oranında telekomünikasyon payının, TRT’ye aktarılması ile bu payın takip ve tahsiline ilişkin hususların hükme bağlanmasının,

Öngörüldüğü anlaşılmaktadır.

Tasarının geneli üzerinde yapılan müzakerelerde :

—TRT Kurumunun önemli bir kamu hizmetini yerine getirdiği, dolayısıyla bu hizmetin gereği olarak tarafsız, ilkeli ve Anayasa da belirtilen temel öngörüler çerçevesinde hakkaniyet prensiplerine uygun bir yayın politikası belirleyerek halkın tamamına hitap etmesi gerektiği,

—Türk Telekomünikasyon A. Ş.’nin yerine getirdiği bazı hizmetlerinden tahsil ettiği gelirlerinden pay ayrılmasının, sözkonusu Kurumun sunduğu hizmetlerin maliyetini artıracağı,

—Türk Telekomünikasyon A. Ş.’nin özelleştirme kapsamında olduğu, öngörülen payın, Kurumun değerini olumsuz yönde etkileyeceği,

—TRT Kurumunun reklam gelirlerinde büyük düşüş olduğu, bunun özel radyo ve televizyon kanallarının sayısının artmasından kaynaklandığı, bu nedenle TRTKurumunun ilkeli, eğitici ve öğretici programlar yapmasının desteklenmesi amacıyla ek gelire ihtiyaç duyduğu,

—Kurumun daha etkin ve izlenebilir programlar yapmasına imkân sağlamak amacıyla gelirinin artırılmasının gerektiği, zira TRTyayınlarının ülke genelinde özellikle de Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde sağlıklı bir şekilde izlenebilmesini temin etmek amacıyla yeni teknolojiye dayalı yatırımlara ihtiyaç duyulduğu,

– Telekomünikasyon hizmetlerinden kesilecek payın bir nevi vergi olduğu, bunun da finansman ve bütçe yönetiminde çok temel bir prensip olan adem-i tahsis prensibine aykırılık teşkil ettiği, TRT’nin ihtiyaç duyduğu kaynağın genel bütçeden ayrılacak ödenekle karşılanması gerektiği,

– TRTKurumunun reklam gelirlerini artırabilmesinin halkın beğenisine hitap eden programlar yapmasına bağlı olduğu, bunun da Kuruma daha fazla özerklik verilerek sağlanabileceği,

Şeklindeki görüş ve eleştirileri müteakip Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

– 1989 yılında 3517 sayılı Kanunla TRTvericilerinin PTTGenel Müdürlüğüne devredildiği, vericilerin personel, işletme ve yatırım harcamalarını karşılamak için 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 32 nci maddesinde yüzde 6 olan Haberleşme Vergisinin yüzde 1 indirilerek PTTGenel Müdürlüğüne yüzde 5 kaynak sağlandığı, daha sonra 4000 sayılı Kanun gereğince telekomünikasyon hizmetlerinin Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye verilmesiyle sözkonusu finansman kolaylığından bu Kurumun yararlanmaya başladığı,

– 4397 sayılı Kanunla Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından işletilen radyo ve televizyon vericilerinin 31.12.1999 tarihine kadar TRT’ye devredilmesinin öngörüldüğü, bu devir nedeniyle TRTGenel Müdürlüğü bütçesine 15 trilyon lirası personel, 29 trilyon lirası işletme ve 16 trilyon lirası da yatırım giderleri olmak üzere toplam 60 trilyon liralık ek malî yük geleceği,

– TRT’ye devredilecek radyo ve televizyon vericilerinin pek çoğunun teknolojik açıdan yetersiz ve kapasitelerin düşük olduğu, bu çerçevede 600 adet televizyon yardımcı vericilerinin özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerindeki TV-4 şebekesinin yaygınlaştırılması, TRT-GAP yayınlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ayrı bir şebeke olarak kurulması, ömrünü tamamlayan TRT-1 televizyon yayın şebekesinin yenilenmesi gibi projelerin hayata geçirilebilmesi amacıyla TRT’nin ek malî kaynağa ihtiyaç duyduğu,

– Telekomünikasyon hizmetlerinden alınacak payın, özelleştirme kapsamındaki Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin hisse senetlerinin değerini düşürmeyeceği,

– TRT yayınlarının ülke genelinde izlenebilirliğinin ve kalitesinin artırılmasının yanında, halkın ilgisini çekecek programların yapılmasını sağlayacak bir anlayışın oluşturulmaya çalışıldığı,

İfade edilmiştir.

Yapılan bu görüşmeleri müteakip Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının;

• Çerçeve 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddelerinin metinden çıkarılması ve Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin tesis, devir ve nakil ücretleri hariç, tahsil ettikleri telefon, teleks, faksimile, data, Türksat, kablo tv, araç telefonu ve çağrı cihazı ile kuruluşun diğer gelirler kaleminden oluşacak brüt gelirlerinden ayrılacak % 2.5 oranındaki payın, 2000 yılına münhasır olmak üzere, Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna intikal ettirilmesi ve bu payın tahsiline ilişkin usul ve esasların hükme bağlanmasını öngören metnin 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununa Geçici 6 ncı madde, metne ise çerçeve 1 inci madde olarak eklenmek suretiyle,

• Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 4 üncü ve 5 inci maddeleri ise 2 nci ve 3 üncü madde olarak aynen,

Kabul edilmiştir.

Ayrıca, Tasarının içeriğinde yapılan değişiklik doğrultusunda kanunların yapılmasında uygulanan esas ve usuller çerçevesinde Tasarının başlığı yeniden düzenlenmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkanvekili	Sözcü
	Metin Şahin	Mehmet Hanifi Tiryaki	Nihat Gökbulut
	Antalya	Gaziantep	Kırıkkale
	Kâtip	Üye	Üye
	Cafer Tufan Yazıcıoğlu	Sait Açba	Abdülkadir Akcan
	Bartın	Afyon	Afyon
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Gaffar Yakın	Hikmet Uluğbay	Ali Uzunırmak
	Afyon	Ankara	Aydın
	Üye	Üye	Üye
	M. Altan Karapaşaoğlu	Oğuz Tezmen	Süleyman Coşkuner
	Bursa	Bursa	Burdur
	(Muhalefet şerhimiz eklidir)	(Muhalefet şerhi eklidir)
	Üye	Üye	Üye
	Hakkı Duran	Mücahit Himoğlu	Celal Adan
	Çankırı	Erzurum	İstanbul
			(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Aydın Ayaydın	Ali Coşkun	Yılmaz Karakoyunlu
	İstanbul	İstanbul	İstanbul
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Nesrin Nas	Masum Türker	Hasan Metin
	İstanbul	İstanbul	İzmir
	Üye	Üye	Üye
	İlhami Yılmaz	Zeki Ünal	Necdet Tekin
	Karabük	Karaman	Kırklareli
		(Muhalifim)
	Üye	Üye	Üye
	Ali Gebeş	Süleyman Çelebi	Veysi Şahin
	Konya	Mardin	Mardin
			(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Cevat Ayhan	Ş. Ramis Savaş	Tarık Cengiz
	Sakarya	Sakarya	Samsun
	(Muhalefet şerhi eklidir)
	Üye	Üye	Üye
	Kemal Kabataş	Lütfi Ceylan	Hasan Özgöbek
	Samsun	Tokat	Uşak
	(Muhalefet şerhi eklidir)
		Üye
		Bekir Gündoğan
		Tunceli
		(İmzada bulunamadı)

1. TRT gelirlerini artırmak için haberleşme hizmetlerine vergi getirilmesi kabul edilemez. Ek vergi ve eğitim vergisinden sonra bu yükünde getirilmesi haksız ve haddî aşan bir vergi olur.

2. TRT’nin ihtiyacı bütçeden karşılanmalıdır.

3. TRT 6 450 kişi ile fazla personeli istihdam etmektedir. Personel tasarrufuna gitmelidir.

4. TRT devraldığı mercileri ortak hizmet açmalı, diğer yayımcıların hizmetine sunarak gelir temin etmelidir.

5. Fazla kanallar özelleştirilmelidir.

6. Telekoma getirilen vergi özelleştirme teklif fiyatını düşürür. Ulaştırma Bakanı 22.12.1999 da komisyonumuza 1,5 milyar dolar kayıp olacağını ifade etmiştir.

Cevat Ayhan M. Altan Karapaşaoğlu

Sakarya Bursa

Türk Telekom hizmetlerinden yararlananlara 2000 yılı için % 2,5 oranında ek vergi getirilmektedir. Ücretlere ek olarak alınması öngörülen % 2,5 oranındaki pay niteliği, itibariyle bir vergidir. Bu paylarla TRT’ye 65 trilyon liralık kaynak aktarılmaktadır.

Bu uygulama teknik olarak yanlıştır. TRT’nin ihtiyaç duyduğu kaynağın genel bütçeden ayrılacak ödeneklerle karşılanması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle getirilen düzenlemeye muhalifiz.

Kemal Kabataş Oğuz Tezmen

Samsun Bursa

MADDE 1. — 4.12.1984 tarihli ve 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununun 2 nci maddesinin (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“b) Elektrik enerjisi hâsılatından bu Kanuna göre ayrılacak paylar ile telekomünikasyon payı,”

MADDE 2. — 3093 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine aşağıdaki (e) bendi eklenmiştir.

“e) Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile bu hizmetleri yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmeler tesis, devir ve nakil ücretleri hariç tahsil ettikleri telefon, teleks, faksimile ve data ücretlerinden ayrılacak % 5 oranındaki payı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirirler.”

MADDE 3. — 3039 sayılı Kanunun 5 inci maddesine aşağıdaki (e) bendi eklenmiştir.

“e) Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile bu hizmetleri yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmeler tarafından bu Kanunun 4 üncü maddesinin (e) bendine göre ayrılacak pay, en geç tahsilâtı takip eden ayın 14 ünde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun göstereceği banka hesabına ödenir ve tahsilât cetvelleri aynı süre içinde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna gönderilir. Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile bu hizmetleri yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin üçer aylık dönem bilançoları kesinleştiğinde, o dönemin ödemeleri ile bilançoya göre ortaya çıkacak farklar müteakip ayın sonuna kadar taraflarca mutabakatı yapılarak tasfiye edilir.

Ödemelerin geciktirilmesi halinde, her geçen ay ve kesri için Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi ile bu hizmetleri yapmaya kanunla yetki verilen diğer kurum, kuruluş ve işletmelere 6183 sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır. Kurum alacağı 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerince takip ve tahsil olunur.”

MADDE 4. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
	Dev. Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	DevletBakanı V.	DevletBakanı
	R. Önal	H. Y. Gökalp	M. Keçeciler
	DevletBakanı	DevletBakanı	DevletBakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	Devlet Bakanı	DevletBakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	DevletBakanı	DevletBakanı	DevletBakanı V.
	H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	Y. Yalova
	DevletBakanı	DevletBakanı	DevletBakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	S. Çakmakoğlu	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı V.	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sosyal Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
		Çevre Bakanı
		F. Aytekin

 
 
 
 
 

MADDE 1. — 4.12.1984 tarihli ve 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici Madde 6. — Türk Telekomünükasyon Anonim Şirketi tesis, devir ve nakil ücretleri hariç tahsil ettiği telefon, teleks, faksimile, data, Türksat, kablo tv, araç telefonu (mobil), çağrı cihazı (mobil) ve diğer gelirler kaleminden oluşacak brüt gelirlerinden ayrılacak % 2.5 oranındaki payı, 2000 yılına münhasır olmak üzere, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirir.

Her ayın gelir üzerinden ayrılacak pay, takip eden ayın 25 inde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun göstereceği banka hesabına ödenir ve tahakkuk cetvelleri aynı süre içinde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna gönderilir. Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin üçer aylık dönem bilançosu kesinleştiğinde, o dönemin ödemeleri ile bilançoya göre ortaya çıkacak farklar müteakip ayın sonuna kadar taraflarca mutabakatı yapılarak tasfiye edilir.

Ödemelerin geciktirilmesi halinde, her geçen ay ve kesri için Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır. Kurum alacağı 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerince takip ve tahsil olunur.”

MADDE 2. —Tasarının 4 üncü maddesi, 2 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. —Tasarının 5 inci maddesi, 3 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.