Hayvan Islahı Kanunu Tasarısı ve Tarım, Orman ve

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 18.2.2000

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-270/945

Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 30.12.1999 tarihinde kararlaştırılan “Hayvan Islahı Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Günümüz şartlarında önemini kaybeden ve işlemez hale gelen 904 sayılı Islahatı Hayvanat Kanununun birçok maddesinin çağa uygunluğunun sağlanması, hayvancılık alanındaki gelişmelerle ortaya çıkan terimlerin tanımlarının yapılması, hayvan soy kütüğü kayıtlarının tutulması ile ilgili maddelerin yeniden düzenlenmesi, yetiştiricilerimizin örgütlenmesi, suni tohumlama alanına özel sektörün girmesine imkân tanınması ve ceza hükümlerinin değişen şartlara göre artırılması ihtiyacı duyulmuştur.

Tasarı, ıslah faaliyetlerinin daha verimli ve çağa uygun olarak yürütülmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 1. – Madde ile, Kanunun amacı belirtilmektedir.

Madde 2. – Madde ile, Kanunun kapsamı belirtilmektedir.

Madde 3. – Madde ile, Kanunda geçen ifadelerin tanımları yapılmaktadır.

Madde 4. – Madde ile, hayvan ıslahı ile ilgili çalışmaların belirli esas ve usullere göre yapılması hususunda gerekli tedbirler almaya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkili kılınmakta, ıslah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile birlikler kurulması öngörülmekte, ülkede hayvansal üretimi ve ıslah çalışmalarını yönlendirecek kararlar almak, merkez birlikleri ve özel sektör arasındaki dayanışmayı güçlendirmek ve yol gösterici faaliyetlerde bulunmak üzere Hayvan Islahı Millî Komitesi kurulması öngörülmektedir.

Madde 5. – Madde ile, hayvanlara damızlık belgesi ya da damızlık sertifikası verilmesi ile ilgili kriterlerin hangi kuruluşlar tarafından belirleneceği düzenlenmekte, gerek dişi gerekse erkek damızlıkların Bakanlık il müdürlüklerince kurulacak komisyonlara 6 ve 12 ayda bir tekrarlanmak üzere muayene ettirilmesi mecburiyeti getirilerek kusurlu olanların damızlık amacı ile kullanılmalarına yasak getirilmektedir.

Madde 6. – Madde ile, damızlık hayvanların korunarak, damızlık amacı dışında kullanılmaması öngörülmektedir.

Madde 7. – Madde ile, safkan Arap ve safkan İngiliz atlarının ve diğer at ırklarının soy kütüğü kayıtlarının nasıl ve kimler tarafından tutulacağı belirlenmekte, pedigri verilmesinin usul ve esaslarının yönetmelikle düzenleneceği öngörülmekte, kan grubu yönünden ana-baba kan grubuna uygunluk gösterse dahi morfolojik yönden kendi ırk vasıflarını göstermeyen hayvanların soy kütüğü kayıtlarının iptal edilmesi ve pedigrilerinin geri alınması hükme bağlanmaktadır.

Madde 8. – Madde ile, atların dışında kalan hayvan ırklarının soy kütüğü kayıtlarının tutulması ve pedigrilerinin hangi şartlarda nasıl ve kimler tarafından verileceği ve damızlık belgesinde ve pedigrilerde yapılacak değişikliklerin süresi hükme bağlanmaktadır.

Madde 9. – Madde ile, yüksek verimli boğaların temini ve köylere tahsisi ile sergi ve teşvik müsabakaları için Bakanlık ve il özel idarelerinin bütçelerine ödenek konulması öngörülmektedir.

Madde 10. – Madde ile, damızlıkta kullanılmak üzere, köylere tahsis edilen hayvanların, bir protokolle köylere devredilebilmesi öngörülmektedir.

Islah amacı ile köylere ariyet olarak tahsis edilen damızlık hayvanların bakım ve besleme ihmal ve noksanlıklarından dolayı ölmeleri veya damızlık vasıflarını kaybetmeleri uzman heyet tarafından tespit edildiği takdirde kıymet takdir komisyonlarınca belirlenecek bedelin köy ihtiyar heyetince tazmin edilmesi hükme bağlanmaktadır.

Madde 11. – Madde ile, ıslah faaliyetleri ile ilgili olarak Bakanlık yetkili kılınmakta, bu faaliyetlerin ücret mukabili yapılması hükme bağlanmakta, Bakanlık ile gerçek ve tüzel kişilerce gerçekleştirilecek ıslah faaliyetleri ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça belirleneceği öngörülmektedir.

Madde 12. – Madde ile, gerçek ve tüzel kişilere ticarî amaçla yapılan ıslah faaliyetleri ile ilgili olarak Bakanlıktan izin alma zorunluluğu getirilmektedir.

Madde 13. – Madde ile, hayvan ıslah faaliyetlerinde bulunan ve kamu sektöründe çalışan ve tespit edilecek sayı ve oranlar üzerinde gebelik sağlayan personele verilecek primin esas ve usullerinin Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenmesi öngörülmektedir.

Madde 14. – Madde ile, her türlü damızlık hayvan, sperma, embriyo, damızlık yumurta, larva ve ipek böceği tohumu ithalatında Bakanlıktan kontrol belgesi alınması mecburiyeti getirilmekte, Türk soy kütüğüne kayıtlı atlar, tiftik keçisi ve diğer damızlık hayvanlar ile bunların sperma ve embriyo ihracının Tarım ve Köyişleri Bakanlığının izni ile gerçekleştirileceği hükme bağlanmaktadır.

Madde 15. – Madde ile, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı gen kaynaklarının korunması amacıyla her türlü tedbiri almakla yükümlü kılınmaktadır.

Madde 16. – Madde ile, ıslah edilen ortaya çıkarılan veya geliştirilen yeni ve farklı hayvan ırkları, hatları ve hibritlerinin, Bakanlık tarafından oluşturulacak Irk Tescil Komitesi tarafından tescil edilmesi ve bunları bulan kişi, kurum veya kuruluşlara sınai mülkiyet haklarının verilmesi hükme bağlanmaktadır.

Madde 17. – Madde ile, damızlıklarını muayene ettirmeyenlere ve belgesiz damızlık kullananlara verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 18. – Madde ile, evrakta tahrifat yapanlara verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 19. – Madde ile, bu Kanunun 6,7 ve 8 inci maddelerine aykırı hareket ederek, damızlık hayvanları amaç dışı kullanan ve eşkal değişikliğini bildirmeyenlere verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 20. – Madde ile, izinsiz faaliyette bulunanlara verilecek cezalar düzenlenmektedir.

Madde 21. – Madde ile, Kanunda yer alan her türlü ıslah faaliyetlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Kanunun yayımı tarihinden itibaren 1 yıl içinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenmesi hükme bağlanmaktadır.

Madde 22. – Madde ile, 7.6.1926 tarihli ve 904 sayılı Islahı Hayvanat Kanunu ile 11 Nisan 1334 tarihli Damızlık Tiftik Keçilerinin Harice Men’i İhraç ve Teksiri Adadı Hakkında Kanunu yürürlükten kaldırılmaktadır.

Geçici Madde 1. – Madde ile, bu Kanuna göre çıkarılması öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, 904 sayılı Islahı Hayvanat Kanununa göre çıkarılan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 23. – Yürürlük maddesidir.

Madde 24. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu 27.4.2000

Esas No. : 1/630

Karar No. : 11

Hayvan Islahı Kanunu Tasarısı Tarım ve Köyişleri, Adalet, Maliye ve İçişleri Bakanlıkları, Ankara Üniversitesi Ziraat ve Veteriner Fakülteleri, Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Başkanlığı, Türkiye Jokey Kulübü Genel Sekreterliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanlığı, Türkiye Damızlık Sağır Yetiştiricileri Birliği Başkanlığı, Veteriner Sağlık Teknisyenleri Derneği Başkanlığı temsilcilerinin de katıldığı 20.4.2000 tarihli Komisyonumuz toplantısında görüşüldü.

Kanun Tasarısının tümü üzerinde yapılan müzakerelerde Hükümet temsilcilerinin yaptığı açıklamalarda;

– Hayvancılıkla ilgili teknolojilerin hızlı bir değişim göstermesi nedeniyle 1926 yılında kanunlaşan 904 sayılı Hayvan Islahı Kanununun günümüz şartları karşısında yetersiz kaldığını,

– Bu Kanunun birçok maddesinin çağa uygunluğunun sağlanması, hayvancılık alanındaki gelişmelerle ortaya çıkan terimlerin tanımlarının yapılması ve üzerinde çok önemle durulan hayvan soykütüğü kayıtlarının tutulması ile ilgili maddelerin yeniden düzenlenmesi, yetiştiricilerin örgütlenmesi ve sunî tohumlama alanına özel sektörün girmesine imkân tanınması ve ceza hükümlerinin değişen koşullara göre artırılması için yeni bir kanun tasarısının hazırlanmasına ihtiyaç duyulduğunu ve Kanun Tasarısının bu amaçlarla hazırlandığını,

İfade etmişlerdir.

Kanun Tasarısının tümü üzerinde söz alan Komisyon üyeleri ve davetli sivil toplum örgütleri temsilcileri de;

– Türkiye nüfusunun yaklaşık % 45’inin tarımla uğraştığını, ancak maalesef 1980’li yıllardan sonra bitkisel ve hayvansal üretimde büyük oranda gerileme olduğunu, şu an için bakıldığında hayvan sayısı itibariyle 1980’li yılların gerisine düşüldüğünü, 1984 yılında 68 milyon baş hayvan mevcuduna karşı bugün bu mevcudun 48 milyon baş civarına gerilediğini, bu gerilemenin nedeninin son yıllarda hayvancılık sektöründe uygulanan yanlış politikalar olduğunu, buna bir örnek vermek gerekirse 1985-1995 yılları arasında ithal edilen damızlık hayvanların % 85-90’ının kasaplık olarak heba edildiğini,

– Konu ile ilgili olarak üzerinde asıl durulması gereken hususun birim hayvan başına verimin artırılmasının olduğunu, bunun için de hayvan ıslahı, dolayısıyla suni tohumlama ve embriyo transferinin sağlıklı bir şekilde yapılmasına gereken önemin verilmesinin birinci koşul olduğunu,

İfade etmişlerdir.

Kanun Tasarısının tümünün müzakeresinden sonra maddelerinin müzakeresine geçilmesi oybirliği ile kabul edilmiş, maddelerinin müzakeresi sonucunda;

1. Kanun Tasarısının 1 inci maddesine “müsabaka” ibaresinden sonra “ve iş” ibaresi, “ıslah çalışmalarını,” ibaresinden sonra gelmek üzere, “evcil ve yabanî hayvanların gen kaynaklarının” ibaresi eklenerek madde daha kapsamlı hale getirilmiş, bu değişiklikler doğrultusunda” genetik potansiyellerin” ve “yabanî hayvanların” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.

2. Kanun Tasarısının 2 nci maddesinin kapsamını genişletmek amacıyla maddeye; “suda yaşayan hayvanlar” ibaresi ile keza, Türkiye’deki hayvancılık meselesinin temelinde yatan en önemli talihsizliklerden birisi olan hayvan yetiştirici birliklerine fonksiyonel olabilme niteliği kazandırabilmek amacıyla “hayvan yetiştiricilerinin ıslah amaçlı örgütlenmelerine” ibaresi eklenmiştir.

3. Kanun Tasarısının 3 üncü maddesine;

a) Ön soy kütüğü tanımı eklenerek mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için geçici kayıt sistemi tutulması sağlanmıştır.

b) Suni tohum tanımı, suni tohumlama tanımı içinde dolaylı olarak yer alması nedeniyle metinden çıkarılmış yerine sperma tanımı ikâme edilmiştir.

c) Don tanımına, arılarda ve tavuklarda don tanımının yapılamaması nedeniyle “at” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve diğer memelilerde” ibaresi eklenmiş,

d) Suni tohumlama tanımından, suni tohumlamacının tohumlama yaptığı anda hayvanın hastalıklardan ari olup olmamasını bilme şansının bulunmaması nedeniyle tanımdan “hastalıklardan ari” ibaresi çıkarılmıştır.

e) Zootekni tanımı teknolojik bir tanımlama değil, aksine bu maddede geçen konularla ilgili bir bilim dalı olması nedeniyle redaksiyona tâbi tutulmuştur.

f) Islah örgütü tanımı, Kanun Tasarısında bu amaçla kurulan birliklerin bulunması ve birliklerin tanımının yapılması nedeniyle madde metninden çıkarılmıştır.

g) Embriyo transferi ve genetik kopyalama tanımları, günümüzde herkesin anlayabileceği şekilde teknik terimlerden arındırılarak redaksiyona tabi tutulmuştur.

h) Damızlık tanımı, en yüksek verimi veren hayvanın bir tane olabileceği, özelliklerini her zaman kalıtsal olarak yavrularına intikal ettiremeyeceği gözönüne alınarak, redaksiyona tâbi tutularak, yeniden düzenlenmiştir.

ı) Progeny testing tanımı, Türkçe karşılığı döl kontrolü olması nedeniyle redaksiyona tâbi tutulmuştur.

4. Kanun Tasarısının 4 üncü maddesinin; 2 nci fıkrasına, Anayasanın 171 inci maddesi muvacehesinde 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda belirtilen muafiyet ve istisnalardan bu Kanun Tasarısı ile kurulacak birliklerin de yararlanabilmesi amacıyla “tâbi” ibaresinden sonra gelmek üzere “kooperatif nitelikli” ibaresi, ayrıca birliklerin hayvan ıslahı faaliyetlerinde çalıştıracakları meslekî bilgi sahibi kişilerin çeşitliliği karşısında meslek belirtmekten kaçınılarak üçüncü fıkranın son cümlesine “gerektiğinde” ibaresinden sonra gelmek üzere “ihtiyaçları olan teknik ve sağlık elemanı çalıştırırlar” ibaresi eklenmiş keza bölüm başlığı “Hayvan Islahı” olarak değiştirilerek kabul edilmiştir.

5. Kanun Tasarısının 5 inci maddesinin; ikinci fıkrasına, 3 üncü maddede yapılan değişikliğe paralellik sağlamak üzere “koloni” ibaresinden sonra “suda yaşayan hayvanlar” ibaresi eklenmiş, yine aynı gerekçe ile üçüncü fıkrada yer alan “progeny testing” ibaresi “döl kontrolu”, “dişilerin” ibaresi kapsamı genişletmek için “hayvanların” olarak değiştirilmiş, ayrıca fıkrada “kurulacak” ibaresinden sonra gelen ibare “komisyonlarca Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklere uygun muayene ve kontrollerin yapılması mecburidir.” ibaresi şeklinde değiştirilerek ileride muhtemelen üç ayda bir yapılacak kontrollerin uygulamasında Bakanlığa esneklik sağlanmıştır.

6. Kanun Tasarısının 8 inci maddesi; 7 nci madde ile birleştirilmek suretiyle 7 nci madde olarak, birinci fıkrasının son cümlesinden önce geçici kayıt sisteminin oluşması amacıyla “Bakanlıkça uygun görülenler için ön soy kütüğü açılır ve kayıtları yapılır.” cümlesi eklenerek kabul edilmiştir.

7. Kanun Tasarısının 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasındaki 8 rakamı, 7 ve 8 inci maddelerin birleşmesi nedeniyle 7 olarak değiştirilmiş ve madde 9 uncu madde olarak kabul edilmiştir.

8. Kanun Tasarısının 11 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki “transferi ve” ibaresinden sonra gelmek üzere daha önceki maddelerle paralelliği sağlamak amacıyla “döl kontrolü” ibaresi eklenmiş ve madde 10 uncu madde olarak kabul edilmiştir. Ayrıca bu değişikliğe paralel olarak bölüm başlığı “Tohumlama ve Embriyo Transferi ve Döl Kontrolü” şeklinde değiştirilmiştir.

9. Kanun Tasarısının 12 nci maddesine; günümüzdeki ve ilerideki önemi dikkate alınarak “embriyo transferi” ibaresinden sonra gelmek üzere, “genetik kopyalama” ibaresi eklenmiş, ayrıca maddenin ikinci fıkra hükmü 6968 sayılı Ziraî Mücadele ve Ziraî Karantina Kanununda daha kapsamlı bir şekilde bulunması nedeniyle madde metninden çıkarılmış ve madde 11 inci madde olarak kabul edilmiştir.

10. Kanun Tasarısının 13 üncü maddesindeki % 40’lık oran % 60’a, 4 katlık oran 6 katına, 3 katlık oran 4 katına çıkarılmak suretiyle hem bölgeler arası gelişmişlik oranı dikkate alınmış, hem de suni tohumlama ve embriyo transferi yapacak teknik elemanın teşvik edilmesi sağlanmış ve madde 12 nci madde olarak kabul edilmiştir.

11. Kanun Tasarısının 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına ithal edilecek materyalin kapsamını genişletmek amacıyla “sperma” ibaresinden sonra gelmek üzere “ovum”, “ipek böceği tohumu” ibaresinden sonra gelmek üzere “biyolojik materyalin” ibaresi eklenmiş, ayrıca ikinci fıkrada geçen “tiftik keçisi ve diğer” ibaresi, literatüre uygunluğu sağlamak ve Türkiye’ye özgü yerli ırk hayvanların (Kangal köpeği, Van kedisi, Denizli horozu vb.) korunabilmesi amacıyla“Ankara keçisi, Türkiye’ye özgü ve diğer” ibaresi olarak değiştirilmiş ve madde 13 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

12. Kanun Tasarısının 17 nci maddesinde bulunan “her yıl” ibaresi yerine muayenede bir uzman kuruluştan rapor almayı sağlamak ve Bakanlığa uygulamada esneklik sağlamak amacıyla “Bakanlıkça belirlenen yönetmelik gereğince” ibaresi şeklinde değiştirilmiş, 10 milyon liradan 50 milyon liraya kadar ağır para cezası, para cezalarının 4421 sayılı Kanun gereğince yeniden değerleme oranı ile belirlenmesi ve bu rakamın geçen yıl 60 milyon lira olması nedeniyle “60 milyon liradan az olmamak kaydıyla” şeklinde artırılmış ve madde 16 ncı madde olarak kabul edilmiştir.”

13. Kanun Tasarısının 19 uncu maddesinde bulunan 8 inci madde numarası 7 ve 8 inci maddelerin birleştirilmesi nedeniyle metinden çıkarılmış ve 17 nci maddede belirtilen aynı nedenlerle ceza miktarı “60 milyon liradan az olmamak kaydıyla” şeklinde yükseltilmiş ve madde 18 inci madde olarak kabul edilmiştir.

14. Kanun Tasarısının 20 nci maddesindeki bir milyar liralık para cezası yetersiz bulunarak iki milyar liraya çıkarılmış ve madde 19 uncu madde olarak kabul edilmiştir.

15. Kanun Tasarısının; 6 ncı madesi ile 9, 10, 15, 16, 18, 21, 22, geçici 1, 23 ve 24 üncü maddeleri; 8, 9, 14, 15, 17, 20, 21, geçici 1, 22 ve 23 üncü maddeler olarak aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz havalesi gereğince Genel Kurulun tasviplerine arz edilmek üzere saygı ile sunulur.
 

	Başkan	Sözcü	Kâtip
	Abdullah Turan Bilge	Evren Bulut	Numan Gültekin
	Konya	Edirne	Balıkesir
	Üye	Üye	Üye
	Ali Halaman	İsmet Vursavuş	Mehmet Özyol
	Adana	Adana	Adıyaman
	Üye	Üye	Üye
	Latif Öztek	Necati Albay	M. Sadri Yıldırım
	Elazığ	Eskişehir	Eskişehir
	Üye	Üye	Üye
	Ali Özdemir	Ali Güner	Ali Güngör
	Gaziantep	Iğdır	İçel
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Yücel Erdener	Mehmet Serdaroğlu	Tunay Dikmen
	İstanbul	Kastamonu	Muğla
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Musa Demirci	Maliki Ejder Arvas
	Sivas	Van

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

Amaç

MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; her türlü hayvansal üretim ve bu üretimi etkili kılan faaliyetler ile yarış ve müsabaka maksadıyla yetiştirilen hayvanların verimlerinin artırılması için yapılacak ıslah çalışmalarını, genetik potansiyellerin korunmasını, hayvansal üretimin ekonomik olmasını ve rekabet gücünün artırılmasını, bu hususlarla ilgili faaliyetleri ve soy kütüğü kayıtlarının tutulması ile hayvan ırklarının ıslahını, damızlıkların sağlıklı ve hijyenik koşullarda yetiştirilmesini ve hastalıklardan ari bir şekilde üreticilere intikalini ve yabani hayvanların korunmasını sağlamaktır.

Kapsam

MADDE 2. — Bu Kanun; tek tırnaklı, çift tırnaklı, kanatlı hayvanlar, arı ve ipek böceği ile her türden hayvanların ıslahına, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının korunmasına, kamu sektörü ve özel sektör tarafından yapılan suni tabiî tohumlama ve embriyo transferi, genetik kopyalama ve diğer biyoteknolojik faaliyetlere, soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına, damızlık hayvanlar ile sperma, embriyo, yumurta, balık ve diğer suda yaşayan hayvanların larvalarının ithaline, ihracına dair hükümler ile damızlık yetiştiriciliği yapılan her türlü ahır, tavla, ağıl, kümes, kuluçkahane, laboratuvar gibi hayvancılık işletmelerine ait ünitelerin asgarî teknik, sağlık ve hijyen koşullarına uygunluk yönünden kontrol, tescil ve ruhsatlandırılmasına dair hükümleri kapsar.
 
 

Tanımlar

MADDE 3. — Bu Kanunda geçen ifadelerden;

Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

Taşra kuruluşu : Tarım ve Köyişleri Bakanlığının il ve ilçe müdürlükleri ile konu ile ilgili diğer kuruluşları,

Soy kütüğü : Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,

Pedigri : Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıklarla, safkan atların numara, isim, orijin, ırk, renk, eşkal, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları, yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve verimlerini belirten belgeyi,

Eneme-iğdiş etme : Erkek hayvanın dölleme yeteneğini kalıcı olarak gidermeyi,

Don : Atlarda vücudu örten kıllara hakim olan veya bu kıllardan çoğunluğa yakın kısmının müşterek olarak gösterdiği rengi,

Islah örgütü : Islah programı yürütmek amacıyla damızlık yetiştiricileri tarafından kurulan örgütleri,

Zootekni : Hayvanların morfolojik ve fizyolojik özelliklerini, verim fonksiyonlarını, verimlerinin genotipik olarak geliştirilme yollarını, rasyonel bakım, besleme, yetiştirme ilkeleri ve yetiştirmeden kaynaklanan yetiştirme hastalıklarına ilişkin teknolojiyi,

Birlik : Hayvancılık konularında faaliyet gösteren yetiştirme, hayvansal üretim, ıslah ve pazarlama amaçlı kurulan birlikleri,

Suni tohum : Sağlıklı ve damızlık niteliği taşıyan erkek hayvanlardan belirli yöntemlerle alınan ejekülatların spermatolojik muayeneleri yapıldıktan sonra taze ya da dondurulmuş sperma porsiyonlarını,

Suni tohumlama : Uygun tohumlama zamanında olduğu belirtilen, hastalıklardan ari dişi hayvanların genital kanallarına spermanların hijyenik koşullarda nakledilmesini,

Embriyo transferi : Sağlıklı ve yüksek verimli dişilerden süper ovulasyon sonrası invivo veya invitro olarak elde edilen embriyoların taze veya dondurularak uygun dönemde olduğu belirlenen dişi hayvanların döl yatağına uygun teknik ve hijyenik koşullarda transferini,

Genetik kopyalama : Irkının üstün genetik özelliğini taşıyan hayvanlardan elde edilen bir genomun biyoteknolojik yöntemler kullanılarak elde edildiği hayvanın tüm genotipik özelliklerini taşıyan yeni bir canlının elde edilmesini,

Damızlık : Yetiştirildiği ülkede veya yörede ırkına özgü en yüksek verimi veren ve verim özelliklerini kalıtsal olarak yavrularına intikal ettirebilen, hastalıklardan ari, damızlık belgesi veya damızlık sertifikası bulunan hayvanları,

Damızlık işletmesi : Damızlık hayvanların yetiştirildiği, Bakanlıkça tescil edilmiş işletmeleri,

Damızlık sertifikası : Ana ve babası bilinen, ancak cetlerinin verim kayıtları bilinmeyen damızlık hayvanlara Bakanlıkça veya yetki verilen kuruluşlarca verilen belgeyi,

Damızlık belgesi : Pedigri belgeleri bulunan damızlıklardan Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikteki kriterlere uygunluğu Bakanlıkça onaylanan belgeyi,

Progeny testing : Soy kütüğü ve verim kayıtlarının düzenli tutulduğu yeterli teknik alt yapı, uzman personele ve hayvan popülasyonuna sahip kuruluşlar tarafından yapılan döl kontrolünü,

İfade eder.

Islah çalışması

MADDE 4. — Her türden hayvanın ıslahı ile ilgili çalışmaların belirli esas ve usullere göre yapılması hususunda tedbirler almaya Bakanlık yetkilidir.

Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tâbi birlikler kurulabilir. Bu birlikler merkez birliği şeklinde örgütlenebilirler. Birlikler ihtiyaç duyulan yerlerde şubeler açarak çalışabilir.

Birliklerin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulundan oluşur. Bu Kanuna göre kurulan birlikler 24.4.1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatiflere sağlanan her türlü vergi ve harç muafiyetinden aynı koşullarla yararlanırlar. Birliklerin kuruluş, görev ve çalışma usulleri Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir. Birlikler asli görevlerini yürütmek üzere gerektiğinde veteriner hekim ve ziraat mühendisi istihdam etmek zorundadırlar.

Ülkede hayvansal üretimi ve hayvan ıslahı çalışmalarını yönlendirecek kararlar almak, merkez birlikleri ve ıslah faaliyetlerinde bulunan özel sektör arasındaki dayanışmayı güçlendirmek, merkez birliklerine yol gösterici faaliyetlerde bulunmak üzere Hayvan Islahı Millî Komitesi kurulur. Hayvan Islahı Millî Komitesinin kuruluş ve işleyiş esasları Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Bakanlık; birliklere teknik hizmetler, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde aynî ve nakdî destek sağlar, birliklerin personel ve tesislerinden yararlanma talebinde bulunabilir. Birlikler Bakanlığın gözetim ve denetimine tâbidir.

Damızlık belgesi

MADDE 5. — Soy kütüğüne kayıtlı, pedigri bilgileri bulunan ve Bakanlıkça veya Bakanlık ve damızlık yetiştirici birlikleri üst örgütlerince birlikte belirlenen kriterlere uygun damızlıklara damızlık belgesi, pedigri kayıtları olmayan fakat ana ve babası bilinen hayvanlara Bakanlık taşra kuruluşları ile yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyonların belirleyeceği kriterlere uygun olan hayvanlara damızlık sertifikası verilir.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için ferdi, kanatlı hayvanlar için sürü, arı ve ipekböceği için koloni, bazında damızlık belgesi veya damızlık sertifikası verilir.

Suni ve tabiî tohumlamada kullanılan erkek damızlıklar ile erkek damızlıklara ebeveyn olacak dişiler, progeny testing ve embriyo transferinde kullanılacak dişilerin hastalıklar yönünden il müdürlüklerince kurulacak komisyonlarca en az altı ile oniki ayda bir tekrarlanmak üzere muayene ve kontrol ettirilmeleri mecburidir. Genetik kusurlu ve yetiştirme yönünden hastalıklı olanların damızlık belgeleri Bakanlıkça iptal edilir ve damızlık olarak kullanılmalarına izin verilmez.

Amaç dışı kullanma yasağı

MADDE 6. — Damızlık belgesi ve soy kütüğü kaydı bulunan ve yetiştirmede kullanılan hayvanlar damızlık özelliğini sürdürdüğü sürece amacı dışında kullanılamaz. Bu hayvanlar gerektiğinde illerde kurulan komisyon marifetiyle bedeli ödenmek üzere Bakanlıkça satın alınır.

Soy kütüğü

MADDE 7. —Safkan Arap ve safkan İngiliz atların soy kütüğü kayıtları Bakanlıkça, diğer at ırklarının kayıtları ise Bakanlıkça veya Bakanlık denetiminde yetki verilen diğer kuruluşlarca tutulur ve pedigrileri verilir. Soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına ve pedigrilerinin verilmesine dair esas ve usuller bir yönetmelikle düzenlenir.

Türkiye soy kütüklerine kayıtlı ve pedigrili safkan Arap veya safkan İngiliz ana ve babadan Türkiye’de doğan kendi ırk vasıflarını haiz tayların, doğum gününden itibaren üç ay içinde, yabancı ülkelerden ithal edilen safkan Arap ve safkan İngiliz atların gümrük girişlerinden itibaren iki ay içinde soy kütüğüne kaydedilmesi; Bakanlık il veya ilçe müdürlüklerine müracaat edilerek, yönetmelikte belirtilecek evraklarının teslimi ve muayene ettirilmesi şarttır.

Gebe olarak ithal edilen safkan kısrakların, kendi ırkından bir aygırla tohumlandığını gösteren menşe ülke yetkili makamlarınca verilmiş bir aşım sertifikası istenir. Safkan olmayan atlar, kastre edilmiş aygırlar, soy kütüğüne kayıt edilmemiş safkan Arap ve İngiliz ana ve babadan doğan fakat iyi gelişmemiş, ileride kendi ırkının gelişimini göstermeyeceği anlaşılan taylar ile yönetmelikte belirtilecek şartları haiz olmayan halk elindeki aygırlardan elde edilen taylar soy kütüğüne kayıt edilmez ve bunlara pedigri verilmez.

Soy kütüğüne kayıt edilip pedigrisi verilen atlardan, lüzum görüldüğünde Bakanlıkça görevlendirilen uzman heyetçe kan grubu ve/veya DNA testleri muayene raporu da dikkate alınarak yapılan muayenelerinde safkan olmadıkları veya kan grubu yönünden ana baba kan grubuna uygunluk gösterse dahi morfolojik yönden kendi ırk vasıflarını göstermediği tespit edilenlerin soy kütüğü kayıtları iptal edilir ve pedigrileri geri alınır. Bu hayvanların taylarına pedigri verilmez. Tespite ilişkin karar Bakanlığın tasdiki ile kesinleşir.

Soy kütüğüne kayıtlı atların sahip değişiklikleri bir ay, don değişiklikleri oniki ay içinde ilgili makamlara bildirilerek pedigrilerine işletilir. Ölen atların pedigrilerinin dört ay içinde iade edilmesi şarttır.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Soy kütüğüne kayıt

MADDE 8. —Soy kütüğü kayıtları Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetki verilmesi halinde ırk veya tür bazında her ilde yetki verilen bir kuruluşça veya üst örgütlerince tutulur. Hayvanlarını soy kütüğüne kayıt ettirmek isteyen her yetiştirici, soy kütüğü çalışmalarını yürüten kuruluşa müracaat eder. Bakanlık tarafından belirlenen kriterlere uygun görülen hayvanlar bu kuruluşça soy kütüğüne kayıt edilirler. Soy kütüğüne kayıt edilen hayvanlara soy kütüğü kayıt numarası ve pedigri belgesi verilir. Bilgi ve belgeleri eksik olan hayvanların soy kütüğü kaydı yapılmaz. Soy kütüğüne kayıtlı hayvanlardan belirlenen kriterlere uygun olanlara damızlık belgesi verilir.

Ancak, Türkiye’de doğan ana ve babası belirli olan, cetlerinin verim kayıtları olmayan hayvanlar, Bakanlık taşra kuruluşları ile yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyon kararı ile mensubu olduğu ırkın özelliklerini taşıyorsa soy kütüğüne kayıt edilir. Komisyon kararları Bakanlık onayı ile kesinleşir. Bu hayvanlara, Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetki verilmesi halinde ırk veya tür bazında her ilde yetki verilen bir kuruluşça veya üst örgütlerince 5 inci maddedeki esaslara uygun olarak damızlık sertifikası verilir.

Soy kütüğüne kayıt edilip damızlık belgesi verilen damızlık hayvanlardan, lüzum görüldüğünde; Bakanlıkça görevlendirilecek uzman heyetçe yapılacak muayenelerinde safkan olmadıkları veya damızlık özelliklerini kaybetmiş oldukları anlaşılanların soy kütüğü kayıtları iptal edilerek damızlık belgeleri geri alınır. Bu hayvanlardan doğacak yavrulara damızlık belgesi verilmez.

Hayvan sahibinin, ölen hayvanına ait damızlık belgesini ölüm tarihinden itibaren iki ay içinde iade etmesi ve hayvanın başka bir şahsa satılması halinde satış tarihinden itibaren bir ay içinde alıcı şahıs tarafından değişikliğin soy kütüğüne ve pedigrisine işletilmesi mecburidir.

Köy damızlıkları

MADDE 9. — Hayvan ırklarının ıslahı amacıyla, Bakanlıkça tespit edilen yörelerde köylere ariyet olarak tahsis edilecek yüksek verimli aygır, boğa, koç ve tekelerin temini ile sergi ve teşvik müsabakaları için Bakanlık ve il özel idare bütçelerine; ayrıca bu hayvanların bakım ve beslenme masraflarının karşılanması ve mahalli at yarışı ikramiyeleri için de il özel idare bütçelerine yeterli ödenek konulur.

Damızlıkların köylere devri

MADDE 10. — Damızlıkta kullanılmak üzere köylere ariyet olarak verilen aygır, boğa, koç ve tekelerin; veriliş tarihinden itibaren bir yıl müddetle bakım, beslenme ve kullanılmasının usulüne uygun olarak yapıldığının tespitinden sonra talepleri halinde, damızlıklar bir protokolle bu köylerin mülkiyetine geçirilir.

Köylere ıslah amacı ile ariyet olarak verilen damızlık aygır, boğa, koç ve tekelerin; bakım ve beslenme ihmal ve noksanından dolayı öldüklerinin veya aynı sebeplerle damızlık vasfını kaybettiklerinin 8 inci maddede belirtilen uzman heyet tarafından tespiti halinde damızlıkların, teşkil edilecek kıymet takdiri komisyonlarınca belirlenecek bedeli, ihtiyar heyetine tazmin ettirilir. Tazmin edilen bedel, damızlıkların tedarikinde kullanılan tahsisatın kaynağına göre irad kaydolunur.

Tabiî tohumlama, sunî tohumlama ve embriyo transferi

MADDE 11. — Lüzumlu bölgelerde sunî tohumlama yaptırmaya, bu maksatla gereken yerlerde ihtisas kursu açmaya, sunî tohumlama laboratuvar ve durakları kurmaya, kurdurmaya ve gerekli her türlü tedbiri almaya, damızlığa elverişli olmayan sığır ve manda boğalarının, koçları, tekeleri, at ve merkep aygırlarını iğdiş ettirmeye ve enemeye Bakanlık yetkilidir.

Hayvan ırklarının ıslahı amacı ile tabiî tohumlama, sunî tohumlama, embriyo transferi ve yetiştirmeye yönelik biyoteknolojik faaliyetler; kamu kurum kuruluşları ile sunî tohumlama yapmak üzere Bakanlıktan izin alan gerçek ve tüzel kişiler tarafından ücret mukabili yapılır.

Bakanlık ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak tabiî tohumlama,, sunî tohumlama ve embriyo transferinin usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.

Ticarî amaçla tohumlama ve embriyo transferi

MADDE 12. — Gerçek ve tüzel kişilerin tabiî tohumlama, sunî tohumlama, embriyo transferi ve diğer biyoteknolojik faaliyetleri yapmaları, bu maksatla sperma ve embriyo üretim merkezi, laboratuvar ve müessese kurmaları, sperma ve embriyo üretme ve satmaları, bulundurmaları, taşımaları, ithal ve ihraç etmeleri; serbest veteriner hekimlerin hayvan sağlığında kullanılan ilaç ve müstahzarları muayenehanelerinde ve kliniklerinde bulundurmaları, taşımaları ve satmaları Bakanlığın iznine ve kontrolüne tabidir.

Serbest ziraat mühendislerinin ziraî mücadelede kullanılan ilaçları işyerlerinde bulundurmaları, taşımaları ve satmaları Bakanlığın iznine ve kontrolüne tabidir.

Sunî tohumlama ve embriyo transferi primi

MADDE 13. — Bakanlık ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan sunî tohumlama veya embriyo transferi tatbikatında fiilen sunî tohumlama veya embriyo transferi yaparak, tespit edilecek sayı ve oranlar üzerinde gebelik sağlayanlara, her gebelik için, alınan ücretin % 40’ını geçmemek üzere prim ödenebilir. Ancak, bu şekilde yapılacak ödemenin yıllık tutarı, ek gösterge dahil en yüksek Devlet memuru aylığının brüt tutarının kalkınmada öncelikli yörelerde dört katını, diğer yörelerde üç katını geçemez. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir.

Prim ödemelerine ilişkin usul ve esasları ile her gebelik için ödenecek prim miktarı ve bölge farkları da dikkate alınmak sureti ile bu primin aylık azamî tutarı Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.

İthalat ve ihracat

MADDE 14. — Her türlü damızlık hayvan, sperma, embriyo, damızlık yumurta, larva ipekböceği tohumu ithalinde, Bakanlıkça tespit edilecek sağlık şartlarına ve teknik şartlara uyulması ve kontrol belgesi alınması mecburidir.

Türkiye soy kütüklerine kayıtlı safkan atlar, teftik keçisi ve diğer damızlık hayvanlar ile bunların sperma ve embriyoların ihracı Bakanlığın iznine tabi olup ihraçla ilgili diğer hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Gen kaynaklarının korunması

MADDE 15. — Gen kaynaklarının korunması amacıyla hayvan tür ve ırkları için Bakanlık gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Yeni ırkların tescili

MADDE 16. — Islah edilen, ortaya çıkarılan veya geliştirilen yeni ve farklı hayvan ırkları, hatları ve hibritleri, Bakanlık tarafından oluşturulacak ve çalışma esasları belirlenecek Irk Tescil Komitesi tarafından tescil edilir.

Tescil edilen hayvan ırklarının sınaî mülkiyet hakları, bunları ıslah eden veya bulup geliştiren gerçek ve tüzel kişilere veya onların kanunî haleflerine aittir.

Muayene ettirmeme ve belgesiz damızlık kullanma

MADDE 17. — Sunî ve tabiî tohumlamada kullanılan ve damızlık belgesi bulunan erkek damızlıklarını, hastalık ve damızlık özellikleri bakımından her yıl muayene ettirmeyenler ile belgesiz damızlık kullananlar, on milyon liradan elli milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.

Evrakta tahrifat

MADDE 18. — Safkan Arap ve safkan İngiliz atlarının soy kütüğüne kayıt edilmesi için yönetmeliğe göre verilmesi gereken evrakı tahrif edenler, sahte evrak tahrif edenler, sahte ve tahrif edilmiş evrakı bilerek kullananlar hakkında 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 2 nci kitabının 6 ncı babındaki hükümler uygulanır.

Soy kütüğüne giren damızlık hayvanlar ile safkan Arap ve safkan İngiliz atları hakkında gerçeğe uymayan evrak tanzim edenler veya başka bir hayvana ait belgeleri kullananlar veya bu belgelerde ve hayvanın eşkali üzerinde değişiklik yapanlar, bir aydan altı aya kadar hapis ve yüz milyon liradan ikiyüz elli milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Mahkumiyet halinde söz konusu hayvanların soy kütüğünden kayıtları silinir, pedigrileri iptal edilerek geri alınır.

Amaç dışı kullanma ve eşkal değişikliğini bildirmeme

MADDE 19. — 6 ncı maddeye aykırı hareket edenler ile soy kütüğüne kayıtlı damızlıkların, safkan Arap ve safkan İngiliz atlarının ölmeleri halinde pedigrilerini 7 ve 8 inci maddedeki süreler içinde geri vermeyen veya sahip ve don değişikliğini bildirmeyen ve pedigrisine işletmeyen hayvan sahipleri, on milyon liradan elli milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır

Mahkûmiyet halinde söz konusu hayvanların soy kütüğünden kaydı silinir ve pedigrileri iptal edilerek geri alınır.

İzinsiz faaliyette bulunma

MADDE 20. — Bakanlıktan izin almadan sunî tohumlama ve embriyo transferi faaliyetinde bulunanlar veya aynı maksatla sperma üretimi merkezi ve embriyo transfer laboratuvarı kuranlar veya sperma ve embriyo satanlar beşyüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır ve bunların faaliyetlerine son verilir.

Yönetmelik

MADDE 21. — Her türlü hayvan ıslahı çalışmalarına ilişkin usul ve esasları, soy kütüğü kayıtlarının tutulması veya tutturulması esasları ile tescil işlemleri, damızlıkların köylere devri, tabiî ve suni tohumlama ve embriyo transferi uygulama usulleri ile bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.

Yürürlükten kaldırılan kanunlar

MADDE 22. — 7.6.1926 tarihli ve 904 sayılı Islahı Hayvanat Kanunu ile 11 Nisan 1334 tarihli Damızlık Tiftik Keçilerinin Harice Men’i İhraç ve Teksiri Adadı Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1. —Bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, 904 sayılı Islahı Hayvanat Kanununa göre çıkarılan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlük

MADDE 23. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 24. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
 
 
 
 
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
			Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı
	Dev. Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	ve Başbakan Yardımcısı
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	DevletBakanı	DevletBakanı
	R. Önal	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
	Devlet Bakanı	DevletBakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	DevletBakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	DevletBakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. H. Özkan	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	DevletBakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	S. Çakmakoğlu	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	İ. Cem	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bak.	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
	Çevre Bakanı
	F. Aytekin

 
 
 

Amaç

MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; her türlü hayvansal üretim ve bu üretimi etkili kılan faaliyetler ile yarış müsabaka ve iş maksadıyla yetiştirilen hayvanların verimlerinin artırılması için yapılacak ıslah çalışmalarını, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının korunmasını, hayvansal üretimin ekonomik olmasını ve rekabet gücünün artırılmasını, bu hususlarla ilgili faaliyetleri ve soy kütüğü kayıtlarının tutulması ile hayvan ırklarının ıslahını, damızlıkların sağlıklı ve hijyenik koşullarda yetiştirilmesini ve hastalıklardan ari bir şekilde üreticilere intikalini ve korunmasını sağlamaktır.

Kapsam

MADDE 2. — Bu Kanun; tek tırnaklı, kanatlı hayvanlar, suda yaşayan hayvanlar, arı ve ipek böceği ile her türden hayvanların ıslahına, evcil ve yabani hayvanların gen kaynaklarının korunması, geliştirilmesi, kamu sektörü ve özel sektör tarafından yapılan suni tohumlama, tabiî tohumlama ve embriyo transferi, genetik kopyalama ve diğer biyoteknolojik faaliyetlere, soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına, damızlık hayvanlar ile sperma, embriyo, yumurta, balık ve diğer suda yaşayan hayvanların larvalarının ithaline, ihracına dair hükümler ile damızlık yetiştiriciliği yapılan her türlü ahır, tavla, ağıl, kümes, kuluçkahane, laboratuvar gibi hayvancılık işletmelerine ait ünitelerin asgari teknik, sağlık ve hijyen koşullarına uygunluk yönünden kontrol, tescil ve ruhsatlandırılmasına, hayvan yetiştiricilerinin ıslah amaçlı örgütlemelerine dair hükümleri kapsar.

Tanımlar

MADDE 3. — Bu Kanunda geçen ifadelerden;

Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

Taşra kuruluşu : Tarım ve Köyişleri Bakanlığının il ve ilçe müdürlükleri ile konu ile ilgili diğer kuruluşlarını,

Ön soy kütüğü : Ana ve babası belirli, ancak ebeveynlerinin verim kayıtları olmayan, mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için oluşturulacak geçici kayıt sistemini,

Soy kütüğü : Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanını,

Pedigri : Soy kütüğüne kayıt edilen damızlıklarla, safkan atların numara, isim, orijin, ırk, renk, eşkal, cinsiyet, doğum tarihi, verim kayıtları, yetiştirici ve sahibi ile hayvanın cetlerine ait bilgileri ve verimlerini belirten belgeyi,

Eneme-iğdiş etme : Erkek hayvanın dölleme yeteneğini kalıcı olarak gidermeyi,

Don : At ve diğer memelilerde vücudu örten kıllara hakim olan veya bu kıllardan çoğunluğa yakın kısmının müşterek olarak gösterdiği rengi,

Zootekni : Hayvan yetiştirmesi, ıslahı, bakımı-beslenmesi, yem üretimi, hastalıklardan koruma gibi hususları düzenleyerek hayvanlardan daha yüksek ve ekonomik verim elde etmeyi sağlayacak teknoloji ve uygulamaları,

Damızlık : Yetiştirildiği ülkede veya yörede ırkına veya tipine özgü özellikleri gösteren yüksek verimli, hastalıklardan ari, damızlık belgesi veya saf ırk sertifikası bulunan hayvanları,

Damızlık işletmesi : Damızlık hayvanların yetiştirildiği, Bakanlıkça tescil edilmiş işletmeleri,

Damızlık sertifikası : Ana ve babası bilinen, ancak cetlerinin verim kayıtları bilinmeyen damızlık hayvanlara Bakanlıkça veya yetki verilen kuruluşlarca verilen belgeyi,

Damızlık belgesi : Pedigri belgeleri bulunan damızlıklardan Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikteki kriterlere uygunluğu Bakanlıkça onaylanan belgeyi,

Birlik : Hayvancılık konularında faaliyet gösteren yetiştirme, hayvansal üretim, ıslah ve pazarlama amaçlı kurulan birlikleri,

Suni tohumlama : Uygun tohumlama zamanında olduğu belirlenen dişi hayvanların genital kanallarına spermaların hijyenik koşullarda nakledilmesini,

Embriyo transferi : Sağlıklı ve yüksek verimli dişilerden elde edilen embriyoların taze veya dondurularak uygun dönemdeki dişi hayvanların döl yatağına uygun teknik ve hijyenik koşullarda aktarımını,

Genetik kopyalama : Damızlık hayvanlara ait bir genomdan biyoteknolojik yöntemler kullanılarak onun tüm genotipik özelliklerini taşıyan bir canlının elde edilmesini,

Sperma : Sağlıklı ve damızlık niteliği taşıyan erkek hayvanlardan belirli yöntemlerle alınan ejekülatların spermatolojik muayeneleri yapıldıktan sonra taze ya da dondurulmuş sperma porsiyonlarını,

Döl kontrolü (Progeny testing) : Soy kütüğü ve verim kayıtlarının düzenli tutulduğu, yeterli teknik alt yapı, uzman personel ve hayvan varlığına sahip kuruluşlar tarafından yürütülen ve damızlıkları döllerinin verimlerine göre seçmeyi sağlayan uygulamaları,

İfade eder.

Islah çalışması

MADDE 4. — Her türden hayvanın ıslahı ile ilgili çalışmaların belirli esas ve usullere göre yapılması hususunda tedbirler almaya Bakanlık yetkilidir.

Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilir. Bu birlikler merkez birliği şeklinde örgütlenebilirler. Birlikler ihtiyaç duyulan yerlerde şubeler açarak çalışabilir.

Birliklerin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulundan oluşur. Bu Kanuna göre kurulan birlikler 24.4.1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatiflere sağlanan her türlü vergi ve harç muafiyetinden aynı koşullarla yararlanırlar. Birliklerin kuruluş, görev ve çalışma usulleri Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir. Birlikler asli görevlerini yürütmek üzere gerektiğinde ihtiyaçları olan teknik ve sağlık elemanı çalıştırırlar.

Ülkede hayvansal üretimi ve hayvan ıslahı çalışmalarını yönlendirecek kararlar almak, merkez birlikleri ve ıslah faaliyetlerinde bulunan özel sektör arasındaki dayanışmayı güçlendirmek, merkez birliklerine yol gösterici faaliyetlerde bulunmak üzere Hayvan Islahı Millî Komitesi kurulur. Hayvan Islahı Millî Komitesinin kuruluş ve işleyiş esasları Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

Bakanlık; birliklere teknik hizmetler, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde aynî ve nakdî destek sağlar, birliklerin personel ve tesislerinden yararlanma talebinde bulunabilir. Birlikler Bakanlığın gözetim ve denetimine tabidir.

Damızlık belgesi

MADDE 5. — Soy kütüğüne kayıtlı, pedigri bilgileri bulunan ve Bakanlıkça veya Bakanlık ve damızlık yetiştirici birlikleri üst örgütlerince birlikte belirlenen kriterlere uygun damızlıklara damızlık belgesi, pedigri kayıtları olmayan fakat ana ve babası bilinen hayvanlara Bakanlık taşra kuruluşları ile yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyonların belirleyeceği kriterlere uygun olan hayvanlara damızlık sertifikası verilir.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için ferdi, kanatlı hayvanlar için sürü, arı ve ipekböceği için koloni, suda yetiştirilen hayvanlar için ferdi veya sürü bazında damızlık belgesi veya damızlık sertifikası verilir.

Suni ve tabiî tohumlamada kullanılan erkek damızlık ile erkek damızlıklara ebeveyn olacak dişiler, döl kontrolü ve embriyo transferinde kullanılacak hayvanların hastalıklar yönünden il müdürlüklerince kurulacak komisyonlarca Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklere uygun muayene ve kontrollerinin yapılması mecburidir. Genetik kusurlu ve yetiştirme yönünden hastalıklı olanların damızlık belgeleri Bakanlıkça iptal edilir ve damızlık olarak kullanılmalarına izin verilmez.

Amaç dışı kullanma yasağı

MADDE 6. — Kanun Tasarısının 6 ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 

Soy kütüğüne kayıt

MADDE 7. —Soy kütüğü kayıtları Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetki verilmesi halinde ırk veya tür bazında her ilde yetki verilen bir kuruluşça veya üst örgütlerince tutulur. Hayvanlarını soy kütüğüne kayıt ettirmek isteyen her yetiştirici, soy kütüğü çalışmalarını yürüten kuruluşa müracaat eder. Bakanlık tarafından belirlenen kriterlere uygun görülen hayvanlar bu kuruluşlarca soy kütüğüne kayıt edilirler. Soy kütüğüne kayıt edilen hayvanlara soy kütüğü kayıt numarası ve pedigri belgesi verilir. Bilgi ve belgeleri eksik olan hayvanların soy kütüğü kaydı yapılmaz. Bakanlıkça uygun görülenler için ön soy kütüğü açılır ve kayıtları yapılır. Soy kütüğüne kayıtlı hayvanlardan belirlenen kriterlere uygun olanlara damızlık belgesi verilir.

Ancak, Türkiye’de doğan ana ve babası belirli olan, cetlerinin verim kayıtları olmayan hayvanlar, Bakanlık taşra kuruluşları ile yetiştirici birliklerinin ortaklaşa kuracakları komisyon kararı ile mensubu olduğu ırkın özelliklerini taşıyorsa soy kütüğüne kayıt edilir. Komisyon kararları Bakanlık onayı ile kesinleşir. Bu hayvanlara, Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetki verilmesi halinde ırk veya tür bazında her ilde yetki verilen bir kuruluşça veya üst örgütlerince 5 inci maddedeki esaslara uygun olarak damızlık sertifikası verilir.

Soy kütüğüne kayıt edilip damızlık belgesi verilen damızlık hayvanlardan, lüzum görüldüğünde; Bakanlıkça görevlendirilecek uzman heyetçe yapılacak muayenelerinde safkan olmadıkları veya damızlık özelliklerini kaybetmiş oldukları anlaşılanların soy kütüğü kayıtları iptal edilerek damızlık belgeleri geri alınır. Bu hayvanlardan doğacak yavrulara damızlık belgesi verilmez.

Hayvan sahibinin, ölen hayvanına ait damızlık belgesini ölüm tarihinden itibaren iki ay içinde iade etmesi ve hayvanın başka bir şahsa satılması halinde satış tarihinden itibaren bir ay içinde alıcı şahıs tarafından değişikliğin soy kütüğüne ve pedigrisine işletilmesi mecburidir.

Safkan Arap ve safkan İngiliz atların soy kütüğü kayıtları Bakanlıkça, diğer at ırklarının kayıtları ise Bakanlıkça veya Bakanlık denetiminde yetki verilen diğer kuruluşlarca tutulur ve pedigrileri verilir. Soy kütüğü kayıtlarının tutulmasına ve pedigrilerinin verilmesine dair esas ve usuller bir yönetmelikle düzenlenir.

Türkiye soy kütüklerine kayıtlı ve pedigrili safkan Arap veya İngiliz ana ve babadan Türkiye’de doğan kendi ırk vasıflarını haiz tayların, doğum gününden itibaren üç ay içinde, yabancı ülkelerden ithal edilen safkan Arap ve safkan İngiliz atların gümrük girişlerinden itibaren iki ay içinde soy kütüğüne kaydedilmesi, Bakanlık il veya ilçe müdürlüklerine müracaat edilerek, yönetmelikte belirtilecek evraklarının teslimi ve muayene ettirilmesi şarttır.

Gebe olarak ithal edilen safkan kısrakların, kendi ırkından bir aygırla tohumlandığını gösteren menşe ülke yetkili makamlarınca verilmiş bir aşım sertifikası istenir. Safkan olmayan atlar, kastre edilmiş aygırlar, soy kütüğüne kayıt edilmemiş safkan Arap ve İngiliz ana ve babadan doğan fakat iyi gelişmemiş, ileride kendi ırkının gelişimini göstermeyeceği anlaşılan taylar ile yönetmelikte belirtilecek şartları haiz olmayan halk elindeki aygırlardan elde edilen taylar soy kütüğüne kayıt edilmez ve bunlara pedigri verilmez.

Soy kütüğüne kayıt edilip pedigrisi verilen atlardan, lüzum görüldüğünde Bakanlıkça görevlendirilen uzman heyetçe kan grubu ve/veya DNA testleri muayene raporu da dikkate alınarak yapılan muayenelerinde safkan olmadıkları veya kan grubu yönünden ana baba kan grubuna uygunluk gösterse dahi morfolojik yönden kendi ırk vasıflarını göstermediği tespit edilenlerin soy kütüğü kayıtları iptal edilir ve pedigrileri geri alınır. Bu hayvanların taylarına pedigri verilmez. Tespite ilişkin karar Bakanlığın tasdiki ile kesinleşir.

Soy kütüğüne kayıtlı atların sahip değişiklikleri bir ay, don değişiklikleri oniki ay içinde ilgili makamlara bildirilerek pedigrilerine işletilir. Ölen atların pedigrilerinin dört ay içinde iade edilmesi şarttır.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Köy damızlıkları

MADDE 8. — Kanun Tasarısının 9 uncu maddesi Komisyonumuzca 8 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Damızlıkların köylere devri

MADDE 9. — Damızlıkta kullanılmak üzere köylere ariyet olarak verilen aygır, boğa, koç ve tekelerin; veriliş tarihinden itibaren bir yıl müddetle bakım, beslenme ve kullanılmasının usulüne uygun olarak yapıldığının tespitinden sonra talepleri halinde, damızlıklar bir protokolle bu köylerin mülkiyetine geçirilir.

Köylere ıslah amacı ile ariyet olarak verilen damızlık aygır, boğa, koç ve tekelerin; bakım ve beslenme ihmal ve noksanından dolayı öldüklerinin veya aynı sebeplerle damızlık vasfını kaybettiklerinin 7 nci maddede belirtilen uzman heyet tarafından tespiti halinde damızlıkların, teşkil edilecek kıymet takdiri komisyonlarınca belirlenecek bedeli, ihtiyar heyetine tazmin ettirilir. Tazmin edilen bedel, damızlıkların tedarikinde kullanılan tahsisatın kaynağına göre irad kaydolunur.

Tabiî tohumlama, suni tohumlama ve embriyo transferi

MADDE 10. — Lüzumlu bölgelerde suni tohumlama yaptırmaya, bu maksatla gereken yerlerde ihtisas kursu açmaya, suni tohumlama laboratuvar ve durakları kurmaya, kurdurmaya ve gerekli her türlü tedbiri almaya, damızlığa elverişli olmayan sığır ve manda boğalarının, koçları, tekeleri, at ve merkep aygırlarını iğdiş ettirmeye ve enemeye Bakanlık yetkilidir.

Hayvan ırklarının ıslahı amacı ile tabiî tohumlama, suni tohumlama, embriyo transferi, döl kontrolü ve yetiştirmeye yönelik biyoteknolojik faaliyetler; kamu kurum ve kuruluşları ile suni tohumlama yapmak üzere Bakanlıktan izin alan gerçek ve tüzel kişiler tarafından ücret mukabili yapılır.

Bakanlık ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak tabiî tohumlama, suni tohumlama ve embriyo transferinin usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.

Ticarî amaçla tohumlama ve embriyo transferi

MADDE 11. — Gerçek ve tüzel kişilerin tabiî tohumlama, sunî tohumlama, embriyo transferi, genetik kopyalama ve diğer biyoteknolojik faaliyetleri yapmaları, bu maksatla sperma ve embriyo üretim merkezi, laboratuvar ve müessese kurmaları, sperma ve embriyo üretme ve satmaları, bulundurmaları, taşımaları, ithal ve ihraç etmeleri; serbest veteriner hekimlerin hayvan sağlığında kullanılan ilaç ve müstahzarları muayenehanelerinde ve kliniklerinde bulundurmaları, taşımaları ve satmaları Bakanlığın iznine ve kontrolüne tabidir.
 
 
 
 
 
 

Sunî tohumlama ve embriyo transferi primi

MADDE 12. — Bakanlık ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan sunî tohumlama veya embriyo transferi tatbikatında fiilen sunî tohumlama veya embriyo transferi yaparak, tespit edilecek sayı ve oranlar üzerinde gebelik sağlayanlara, her gebelik için, alınan ücretin % 60’ını geçmemek üzere prim ödenebilir. Ancak, bu şekilde yapılacak ödemenin yıllık tutarı, ek gösterge dahil en yüksek Devlet memuru aylığının brüt tutarının kalkınmada öncelikli yörelerde altı katını, diğer yörelerde dört katını geçemez. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir.

Prim ödemelerine ilişkin usul ve esasları ile her gebelik için ödenecek prim miktarı ve bölge farkları da dikkate alınmak sureti ile bu primin aylık azami tutarı Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.

İthalat ve ihracat

MADDE 13. — Her türlü damızlık hayvan, sperma, ovum, embriyo, damızlık yumurta, larva, ipekböceği tohumu ve biyolojik materyalin ithalinde, Bakanlıkça tespit edilecek sağlık şartlarına ve teknik şartlara uyulması ve kontrol belgesi alınması mecburidir.

Türkiye soy kütüklerine kayıtlı safkan atlar, Ankara keçisi, Türkiye’ye özgü ve diğer damızlık hayvanlar ile bunların sperma ve embriyolarının ihracı Bakanlığın iznine tabi olup ihraçla ilgili diğer hususlar Bakanlıkça belirlenir.

Gen kaynaklarının korunması

MADDE 14. — Kanun Tasarısının 15 inci maddesi Komisyonumuzca 14 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Yeni ırkların tescili

MADDE 15. — Kanun Tasarısının 16 ncı maddesi Komisyonumuzca 15 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Muayene ettirmeme ve belgesiz damızlık kullanma

MADDE 16. — Suni ve tabiî tohumlamada kullanılan ve damızlık belgesi bulunan erkek damızlıklarını, hastalık ve damızlık özellikleri bakımından Bakanlıkça belirlenen yönetmelik gereğince muayene ettirmeyenler ile belgesiz damızlık kullananlar, 60 milyon liradan az olmamak üzere ağır para cezası ile cezalandırılır.

Evrakta tahrifat

MADDE 17. — Kanun Tasarısının 18 inci maddesi Komisyonumuzca 17 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Amaç dışı kullanma ve eşkal değişikliğini bildirmeme

MADDE 18. — 6 ncı maddeye aykırı haraket edenler ile soy kütüğüne kayıtlı damızlıkların, safkan Arap ve safkan İngiliz atlarının ölmeleri halinde pedigrilerini 7 nci maddedeki süreler içinde geri vermeyen veya sahip ve don değişikliğini bildirmeyen ve pedigrisine işletmeyen hayvan sahipleri, 60 milyon Liradan az olmamak üzere ağır para cezası ile cezalandırılır.

Mahkûmiyet halinde söz konusu hayvanların soy kütüğünden kaydı silinir ve pedigrileri iptal edilerek geri alınır.

İzinsiz faaliyette bulunma

MADDE 19. — Bakanlıktan izin almadan suni tohumlama ve embriyo transferi faaliyetinde bulunanlar veya aynı maksatla sperma üretimi merkezi ve embriyo transfer laboratuvarı kuranlar veya sperma ve embriyo satanlar beşyüz milyon liradan iki milyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır ve bunların faaliyetlerine son verilir.

Yönetmelik

MADDE 20. — Kanun Tasarısının 21 inci maddesi Komisyonumuzca 20 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Yürürlükten kaldırılan kanunlar

MADDE 21. — Kanun Tasarısının 22 nci maddesi Komisyonumuzca 21 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.
 
 

GEÇİCİ MADDE 1. —Kanun Tasarısının geçici 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 

Yürürlük

MADDE 22. — Kanun Tasarısının 23 üncü maddesi Komisyonumuzca 22 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Yürütme

MADDE 23. — Kanun Tasarısının 24 üncü maddesi Komisyonumuzca 23 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.