Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar 23. 12.1999

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-1556/6416

Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 10.12.1999 tarihinde kararlaştırılan “Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

Türkiye’nin ekonomik koşullarında özellikle deprem nedeniyle meydana gelen olağanüstü zorluklar, 23.1.1998 tarihli ve 4331 sayılı Kanunun uygulanması sonucu sözleşmeye bağlanan yüksek miktarlardaki kiraların ödenmesinde güçlükler doğurmuştur. Bu nedenle, bir defaya mahsus olarak sözleşmelerde yer alan toptan eşya fiyat endeksinden az olmamak üzere emsal ve rayice göre belirleme şartının 2000 yılı için uygulanmaması uygun görülmüş ve Tasarı ile 2000 yılı kiralarının 1999 yılı kira bedellerinin % 25 oranında artırılması yoluyla belirlenmesi öngörülmüştür.

Madde 1. – Madde ile, 227 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye bir geçici madde eklenerek sözleşmelerde yer alan kiraların toptan eşya fiyat endeksine göre belirlenme şartı 2000 yılı için uygulamadan kaldırılmakta ve 2000 yılı için kira bedellerinde % 25 oranında artış yapılacağı öngörülmektedir.

Madde 2. – Yürürlük maddesidir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Plan ve Bütçe Komisyonu 20.1.2000

Esas No: 1/606

Karar No : 82

Bakanlar Kurulunca, 23.12.1999 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 29.12.1999 tarihinde tali komisyon olarak Adalet Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza havale edilen “Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun, 18.1.2000 tarihinde yaptığı 34 üncü birleşiminde Hükümeti temsilen Devlet Bakanı Yüksel Yalova ile Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Bilindiği gibi; 17 Ağustos 1999 Gölcük ve 12 Kasım 1999 Düzce depremleri nedeniyle ülkenin ekonomik koşullarında meydana gelen olağanüstü zorluklar nedeniyle, 23.1.1998 tarihli ve 4331 sayılı Kanunla öngörülen hususlar dikkate alınarak sözleşmeye bağlanan yüksek miktarlardaki kiraların ödenmesinde özellikle bu bölgelerde güçlükler ortaya çıkmıştır.

Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde; uygulamaya konulan ekonomik istikrar tedbirleri çerçevesinde belirlenen ekonomik hedefler de dikkate alınarak, vakıf gayrimenkullerinin kira sözleşmelerinde yer alan kira artış oranlarının, toptan eşya fiyat endeksinden az olmamak üzere emsal veya rayice göre belirlenmesi şartının, 2000 yılı için uygulanmayarak, 2000 yılı kira artış oranlarının 1999 yılı kira bedellerinin % 25 oranında artırılması yoluyla belirlenmesinin amaçlandığı anlaşılmıştır.

Tasarının geneli üzerinde yapılan müzakerelerde;

– Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkullerin kira bedellerinin artış oranının 2000 yılına münhasır olarak % 25’le sınırlandırılmasının liberal ekonomi anlayışı ile bağdaşamayacağı, zira gayrimenkullerin kiralanması ile elde edilen gelirin gayrimenkulün bir fiyatı olduğu, bu fiyatın da serbest piyasa ekonomisinin kendi kuralları çerçevesinde oluşması gerektiği,

– Vakıf gayrimenkullerinin farklı yerlerde ve farklı değerlerde olduğu, büyük miktarlarda rant elde edilen mekânların yanında, ancak işletmenin devamını sağlayacak kadar gelir getiren gayrimenkullerin de bulunduğu, bu durum dikkate alınarak kira artış oranlarının kademelendirilmesinin hakkaniyete uygun düşeceği,

– Ekonomik olayların kendi işleyiş mekanizması çerçevesinde meydana geldiği, dolayısıyla ekonomik aktivitelerin kanunlarla getirilecek düzenlemelerle yönlendirilemeyeceği, bununla birlikte Tasarı ile getirilen düzenlemenin fiyat ve ücretler gibi diğer ekonomik mekanizmaların sınırlandırılması ile uygulanabilir olduğu,

– Vakıf gayrimenkullerinin kira bedellerinin % 25 artırılmasıyla ilgili düzenleme ile 4331 sayılı Kanuna göre öngörülen kira artış oranında yaklaşık % 37’lik bir indirime gidildiği, bunun Vakıflar Genel Müdürlüğünün gelirlerinde gelecek yılları da kapsayan önemli bir kayıp meydana getireceği,

– 4331 sayılı Kanunda öngörülen şartların uygulanması sonucu vakıf gayrimenkullerinin kira bedellerinin piyasa rayicinin üstüne çıktığı, kiracılarının kira bedellerini karşılayamaz duruma geldiği, Tasarıyla getirilen düzenleme ile sözkonusu kişilerin mağduriyetlerinin giderilmesinin yanında, ekonomik istikrar programı çerçevesinde öngörülen hedeflerin gerçekleştirilmesine de katkı sağlanacağı,

– 4331 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra vakıf kiracıları ile Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında pek çok ihtilafın çıktığı, bu ihtilafların Anayasamızda ifadesini bulan eşitlik anlayışı çerçevesinde çözümlenmesine dönük bu düzenlemenin memnuniyet verici olduğu,

Şeklindeki görüş ve eleştirileri müteakip Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda ise;

– 4331 Sayılı Kanunun uygulanması sonucu vakıf gayrimenkul kiralarının piyasa rayicinden fazla arttığı, bu durumda kiracıların ödeme güçlüğü içine düştüğü, bazı kiracılarla Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında hukuksal sorunların ortaya çıktığı, Tasarı ile hem mahkemelerimizin iş yükünün azaltılması, hem de ortaya çıkan olumsuzlukların giderilmesi amacıyla bir defaya münhasır olarak, 2000 yılı kira bedellerinin 1999 yılındaki kira bedellerinin % 25 oranında artırılması suretiyle tespit edilmesinin amaçlandığı,

– Halen Vakıflar Genel Müdürlüğünün 16 274 adet kiralık gayrimenkulü bulunduğu, 1.11.1999 tarihi itibari ile 13 803 kişinin kira sözleşmesini imzaladığı, 2401 kişinin ise kira bedellerini yüksek bularak kira sözleşmelerini imzalamadığı ve kira bedellerinin yüksekliği konusunda hukuksal yollara başvurdukları, bu tasarı ile vatandaşlarımızın mağduriyetinin giderilmesinin yanında, kiracılarla Genel Müdürlük arasındaki husumetin çözümlenmesinin öngörüldüğü,

– Kira bedellerinin % 25 oranında artırılarak belirlenecek olmasının 4 trilyon lira civarında bir gelir kaybına neden olacağı, ancak bu kaybın sözleşme imzalamayan 2401 kişinin sözleşme imzalaması ile elde edilecek kira bedelleri ile fazlasıyla karşılanacağı,

İfade edilmiştir.

Yapılan bu müzakereleri takiben, tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının çerçeve 1 inci maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
 

	Başkan	Başkan V.
	Metin Şahin	Mehmet Hanifi Tiryaki
	Antalya	Gaziantep
	Sözcü	Kâtip
	Nihat Gökbulut	Cafer Tufan Yazıcıoğlu
	Kırıkkale	Bartın
	Üye	Üye
	Sait Açba	Abdülkadir Akcan
	Afyon	Afyon
	Üye	Üye
	Gaffar Yakın	Hikmet Uluğbay
	Afyon	Ankara
	Üye	Üye
	Ali Uzunırmak	Zeki Ergezen
	Aydın	Bitlis
		(Muhalefet Şerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	M. Altan Karapaşaoğlu	Oğuz Tezmen
	Bursa	Bursa
	(Muhalefet Şerhim Eklidir)	(Muhalefet Şerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	Süleyman Coşkuner	Hakkı Duran
	Burdur	Çankırı
	Üye	Üye
	Mücahit Himoğlu	Aslan Polat
	Erzurum	Erzurum
		(Muhalefet Şerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	Mehmet Dönen	Ramazan Gül
	Hatay	Isparta
	(Muhalefet Şerhi Vardır)	(Muhalefet Şerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	Ali Er	Aydın Ayaydın
	İçel	İstanbul
	Üye	Üye
	Ali Coşkun	Yılmaz Karakoyunlu
	İstanbul	İstanbul
	(Muhalefet Şerhi Eklidir)
	Üye	Üye
	Nesrin Nas	Hasan Metin
	İstanbul	İzmir
	Üye	Üye
	İlhami Yılmaz	Zeki Ünal
	Karabük	Karaman
		(Muhalifim)
	Üye	Üye
	Necdet Tekin	Ali Gebeş
	Kırklareli	Konya
	Üye	Üye
	Süleyman Çelebi	Veysi Şahin
	Mardin	Mardin
		(Muhalefet Şerhi Eklidir)
	Üye	Üye
	Cevat Ayhan	Ş. Ramis Savaş
	Sakarya	Sakarya
	(Muhalefet Şerhi Eklidir)
	Üye	Üye
	Tarık Cengiz	Kemal Kabataş
	Samsun	Samsun
		(MuhalefetŞerhim Eklidir)
	Üye	Üye
	Lütfi Ceylan	Hasan Özgöbek
	Tokat	Uşak
	Üye
	Bekir Gündoğan
	Tunceli

Vakıflar Genel Müdürlüğü ile temsil ve idare ettiği vakıflara ait gayrimenkullerin 2000 yılında kiralarının yüzde 25 artış ile sınırlandırılmasına ait kanun tasarısına aşağıdaki sebeplerle muhalifiz.

1. 23.1.1998 tarih ve 4331 sayılı Kanun ile getirilen 2 nci madde hükmü son fıkrası ile kira bedellerinin her yıl toptan eşya fiyat artışı nispetinde artırılması hükmü getirilmiştir. 1999 yılı TEFE fiat artışı yüzde 62,9 dur. Kira artışının bu nispette olması gerekirken yüzde 25 ile sınırlandırılması vakıflarda gelir kaybına sebep olacaktır. Vakıfların 1999 daki kira geliri 2000 yılında yüzde 60 azalacaktır.

2. 16 274 vakıf kiracısı olduğu bunların 1.11.1999 tarihi itibari ile 13 873 ünün kira sözleşmesi imzaladığı 2 401 inin ise imzalamadığı Sayın Bakan tarafından ifade edilmiştir. Kiracıların yüzde 15 inin itirazı için 4331 sayılı Kanunla getirilen uygulamanın durdurulması kabul edilemez.

3. Hükümet yüzde 25 kira artışını 2000 yılı enflasyon hedefine psikolojik destek vermek için getirmiştir. Devlet kuruluşlarının 1999 yılında mal ve hizmetlere yaptığı zam TEFE yüzde 117,7 dir. Aynı dönemde özel sektörün yaptığı zam ise yüzde 48,4’dür. 1999 Aralık ayında ise devletin zammı aylık yüzde 14,1, özel sektörün zammı ise yüzde 4,3 olmuştur. Görülüyor ki devlet kuruluşları, özel sektöre göre yıllık 2,43 misli, aylık 3,28 misli daha fazla zam yapmışlardır. Görülüyor ki zam şampiyonu hükümettir. Hükümet bunu yaparken vakıf gelirlerini kanunla yüzde 60 azaltması vakıflara karşı haksızlıktır.
 

	Zeki Ünal	Aslan Polat	Zeki Ergezen
	Karaman	Erzurum	Bitlis
	Cevat Ayhan	M. Altan Karapaşaoğlu
	Sakarya	Bursa

Görüşülmekte olan Vakıflar Genel Müdürlüğüne Ait Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılmasına ilişkin yasaya muhalif olduğumuzu aşağıdaki nedenlerdendir. Arz ederiz.

a) Vakıf mallarına % 25 kira sınırlaması getirmesi ülke ekonomisine zarar verici mahiyettedir.

b) Anasol-D ve Anasol-M hükümetleri bu konuda samimi değildir zira daha öncede enflasyonu düşürüceğini vaad ettiler ama 1999 yılı enflasyonunun % 68, 5 olduğunu açıkladılar. Hükümetin hedeflediği % 25 enflasyon gerçekçi değildir sadece psikolojiktir. Sanal bir hedeftir.

c) Şayet Anasol-M hükümeti samimi ise 2 nci yıl yani 2001 yılında % 10 olarak belirlenmesi gerekir.

d) Amaç işçiye, memura, emekliye, Bağ-Kur’luya ve üreticiye daha az zam verebilmek için kamu mülklerinin kiralarını emsal göstermek için zam taleplerini kırmaya matuf bir yasadır. Biz DYP milletvekilleri olarak muhalifiz.

Arz ederiz. 19.1.2000
 

	Veysi Şahin	Mehmet Dönen	Oğuz Tezmen
	Mardin	Hatay	Bursa
	Kemal Kabataş	Ramazan Gül
	Samsun	Isparta

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLÂT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR

MADDE 1. – 8.6.1984 tarihli ve 227 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 6. – Vakıflar Genel Müdürlüğü ile temsil ve idare ettiği vakıflara ait gayrimenkullerin 2000 yılına ait kira bedelleri, 1999 yılı kira bedellerinin % 25 oranında artırılması ile bulunan miktardır.”

MADDE 2. – Bu Kanun 1.1.2000 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUN

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLÂT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR

MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
 

	Bülent Ecevit
	Başbakan
	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	En. ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. C. Ersümer
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.
	R. Önal	Prof. Dr. T. Toskay	R. K. Yücelen
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	S. Somuncuoğlu	Y. Yalova
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
	F. Ünlü	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	M. A. İrtemçelik
	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
	Prof. Dr. H. S. Türk	S. Çakmakoğlu	S. Tantan
	Dışişleri Bakanı	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
	İ. Cem	S. Oral	M. Bostancıoğlu
	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
	K. Aydın	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. E. Öksüz
	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
		Çevre Bakanı
		F. Aytekin