KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ AYRICALIKLAR
VE
BAĞIŞIKLIKLAR EK PROTOKOLÜNÜN ONAYLANMASININ
|
Kanun No. 4716 |
|
Kabul Tarihi : 18.10.2001 |
MADDE 1. – 30 Nisan 1999 tarihinde Tiflis’te imzalanan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Ayrıcalıklar ve Bağışıklıklar Ek Protokolü”nün onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ
Karadeniz Ekonomik İşbirliğinin kurucu
üyeleri-Arnavutluk Cumhuriyeti, Ermenistan Cumhuriyeti, Azerbeycan Cumhuriyeti,
Bulgaristan Cumhuriyeti, Gürcistan, Yunanistan, Moldova Cumhuriyeti, Romanya,
Rusya Federasyonu, Türkiye Cumhuriyeti ve Ukrayna;
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının 1 inci
maddesinde, kurucu üyelerin Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünü kurmaları
öngörüldüğü cihetle;
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Şartının 28 inci
maddesinde, Üyelerin, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün Ayrıcalıklar ve
Bağışıklıklara ilişkin bir Ek Protokol imzalamaları öngörüldüğü cihetle;
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartının 28 inci
maddesinde, KEİ’nin, KEİ yetkililerinin ve üye ülkeler temsilcilerinin, Üye
Ülkelerin topraklarında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 13 Şubat
1946 tarihinde kabul edilen “Birleşmiş Milletler Ayrıcalıklar ve Bağışıklıklar
Sözleşmesi”nde tanımlanan ayrıcalık ve bağışıklıklardan faydalanacakları ve söz
konusu ayrıcalık ve bağışıklıkların KEİ ilkeleri ve amaçları uyarınca
görevlerini bağımsız olarak yerine getirebilmeleri için gerekli olduğu
belirtildiği cihetle;
aşağıdakileri kararlaştırmışlardır:
BÖLÜM I
Tanımlar
Bu Protokolün amaçları için:
a) “Şart”, Yalta’da 5 Haziran 1998 tarihinde
imzalanan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Şartı anlamını taşımaktadır.
b) “KEİ”, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü
anlamını taşımaktadır.
c) “Üye ülkeler”, şarta ve bu Protokole taraf olan
ülkeler anlamını taşımaktadır.
d) “Konsey”, KEİ Üye Ülkeleri Dışişleri Bakanları
Konseyi anlamını taşımaktadır.
e) “Üye Ülkelerin Temsilcileri”, KEİ ve organlarının
çalışmalarına katılan tüm temsilciler, alternatif temsilciler, danışmanlar,
teknik uzmanlar ve ulusal heyetlerin sekreterleri anlamını taşımaktadır.
f) “KEİUDS”, KEİ Uluslararası Daimi Sekretaryası
anlamını taşımaktadır.
g) “Genel Sekreter”, KEİUDS’un Genel Sekreteri
anlamını taşımaktadır.
h) “KEİUDS Kadrosu”, KEİUDS Yönetim Kadrosu,
Profesyonel Kadro ve Destek Kadrosu anlamını taşımaktadır.
ı) “KEİ Mal Varlığı”, KEİ tarafından yürütülmekte
olan resmî görevler çerçevesinde, fonlar ve diğer mal varlıkları da dahil olmak
üzere, KEİ’ne ait olan, sahip olduğu ve/veya denetimi altında tuttuğu tüm mal
varlığı anlamını taşımaktadır.
j) “KEİ Bina ve Müştemilatı”, Mülkiyetin kime ait
olduğuna bakılmaksızın, sadece KEİ amaçları için kullanılan tüm binaları ve
binaların çevresindeki alanı içermektedir.
k) “Arşivler”,
kayıtlar, yazışmalar, belgeler, muhasebe kayıtları ve tüm malî belgeler, el
yazıları, hareketli ve hareketsiz resimler ve filmler, ses kayıtları,
bilgisayar programları, yazılı malzeme, video bantları veya diskleri, KEİ’ye
ait veya KEİ tarafından muhafaza edilen verileri içeren disketler veya bantlar
anlamını taşımaktadır.
BÖLÜM II
Protokolün Uygulanması
Bu Protokolün uygulanması için Genel Sekreter Dönem
Başkanının yetkisi altında ve/veya Konseyin onayı ile hareket eder.
Genel Sekreter, işbu Protokolde sayılan
ayrıcalıklar, bağışıklıklar, muafiyetler ve kolaylıklar ile bağlantılı olarak
herhangi bir kötüye kullanmanın önlenmesi, polis yönetmeliklerine uyulmasının
sağlanması, adaletin gerektiği şekilde yerine getirilmesi için Üye Ülkelerin
yetkili makamlarıyla her zaman işbirliği yapacaktır.
BÖLÜM III
Madde 4
KEİ, mülkiyeti ve mal varlığı, nerede yerleşik
olursa olsun ve mülkiyeti kime ait olursa olsun her tür yasal işlemden, özel
durumlarda Konseyin aldığı bir kararla, bağışıklığın kaldırılması yetkisini
vermesi dışında, bağışıklığa sahip olacaktır. Ancak, bağışıklığın
kaldırılmasının mal varlığına el koymaya veya mal varlığı ile ilgili önlemler
alınmasına yol açmayacağı zımnen kabul edilmiştir.
KEİ binası ve müştemilatı dokunulmazlığa sahip
olacaktır. Mülkiyeti ve mal varlığı, nerede yerleşik olursa olsun ve sahibi kim
olursa olsun arama, mükellefiyete tabi tutma, haciz, istimlak veya yürütmeye
ilişkin, idarî, yasal ve yasamaya ilişkin diğer her türlü müdahalelerden muaf
olacaktır.
KEİ arşivleri ve KEİ’ne ait olan veya muhafaza
edilen genel olarak tüm belgeler nereden bulunurlarsa bulunsunlar
dokunulmazlığı haiz olacaktır.
KEİ bayrağı ve amblemi KEİ binası ve müştemilatı
içerisinde ve resmî amaçlar için kullanıldığında ulaşım araçları üzerinde
bulunacaktır. Üye ülkelerin bayrakları KEİ binası ve müştemilatı içerisinde
sergilenecektir.
Her türlü malî kontrol, yönetmelik ve moratoryum
tarafından kısıtlanmamak kaydıyla:
a) KEİ, kendi amaç ve işlevlerine yönelik fonlar,
altın veya her tür döviz bulundurabilir, her çeşit para biriminde banka
hesapları açabilir ve işletebilir;
b) KEİ, fonlarını bir ülkeden diğerine veya aynı
ülke içerisinde transfer edebilir veya fonları istediği diğer bir para birimine
çevirebilir.
KEİ, mal varlığı, geliri ve diğer mülkiyeti
aşağıdakilerden muaf tutulacaktır:
a)Her tür doğrudan vergi; ancak, KEİ, kamu yararına
yapılan hizmetlerden alınan ücretlerden yüksek olmayan oranlar, vergiler ve
aidatlardan muafiyet talep edemeyecektir.
b) Depolama ücretleri, bu amaçla belirlenmiş
mahaller dışında gümrükten çekme işlemleri ve gümrük yetkililerinin resmî
çalışma saatleri dışında yapılan işlemler haricinde, KEİ’nin resmî kullanımı
için ithal veya ihraç ettiği mallara ait her tür gümrük harçları ve ilave malî
yükümlülükler, yasaklamalar ve kısıtlamalar. İlgili Üye Ülke ile üzerinde
anlaşmaya varılan koşullar dışında, muafiyet çerçevesinde ithal edilen ürünler
ithal edildikleri ülke içerisinde satılamayacaktır.
c) Depolama ücretleri, belirlenmiş mahaller dışında
gümrükten çekme işlemleri, gümrük yetkililerinin resmî çalışma saatleri dışında
yapılan işlemler haricinde, KEİ’nin yayınları için her tür gümrük harçları,
yasaklamalar ve kısıtlamalar.
KEİ, genel kural olarak, taşınır ve taşınmaz
malların satışı nedeniyle ortaya çıkacak istihlak vergisi ve satış bedelinin
bir bölümünü oluşturan vergiden muafiyet talep etmeyecektir, ancak KEİ, daha
önce bu tür vergilere tabi olmuş veya tabi olabilecek mülklerin resmî kullanımı
için önemli alımlar yaparken, üye Ülkeler, mümkün olduğunda, söz konusu harç
veya vergilerin geri ödenmesi veya telafi edilmesi için gerekli idari
düzenlemeyi yapacaklardır.
BÖLÜM IV
Madde 11
KEİ, her Üye Ülkenin topraklarında, resmî
haberleşmesi için, o ülkenin diğer ülkelerin diplomatik temsilciliklerine
uygulanandan daha az olmamak kaydıyla bir uygulamaya tabi olacaktır.
KEİ’nin resmî yazışmaları ve diğer resmî
haberleşmesine sansür uygulanmayacaktır.
KEİ’nin yayınları, hareketli veya hareketli olmayan
resimleri, filmleri ve ses kayıtlarına sansür uygulanmayacaktır.
BÖLÜM V
Madde 12
Üye Ülkelerin temsilcileri, KEİ toplantılarına gidiş
ve dönüşlerindeki seyahatlerinde ve görevlerini yaparken aşağıdaki bağışıklık
ve ayrıcalıklara sahip olacaklardır:
a) Tutuklanma veya gözaltına alınma ve şahsi
valizlerine el konulmasından bağışıklık ve sözlü veya yazılı ifadeler nedeniyle
ve temsilci olarak gerçekleştirdikleri tüm faaliyetlerde, her tür yasal
uygulamadan muaf olacaklardır;
b) Kendilerinde mevcut, verileri içeren bilgisayar
programları, video bantlar ve disketler de dahil olmak üzere tüm kâğıt ve
belgelerin dokunulmazlığı;
c) Şifre kullanma ve mühürlü çanta içinde veya kurye
aracılığı ile evrak veya yazışma alabilme hakkı;
d) Kendileri, eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları
akrabalarının göçmenlere ilişkin kısıtlamalardan, yabancılara ilişkin
kayıtlardan, ziyaret etmekte veya görevlerini yerine getirmek üzere geçmekte
oldukları ülkede millî hizmet yükümlülüklerinden muaf tutulmaları;
e) Benzer düzeydeki diplomatik temsilcilik
mensuplarına tanınan para ve döviz kısıtlamaları ile aynı uygulamaya tabi
olmak;
f) Benzer düzeydeki diplomatik temsilcilik
mensuplarına tanınan şahsi eşyaya ilişkin bağışıklık ve kolaylıklar;
Yukarıda maruz bağışıklık ve ayrıcalıklara ek
olarak, diplomatik kimliğe sahip olan Üye Ülkelerin temsilcileri, eşleri ve
bakmakla yükümlü oldukları akrabaları, 18 Nisan 1961 tarihinde imzalanan Diplomatik
İlişkiler konusundaki Viyana Sözleşmesinde diplomatik ajanlara tanınan
bağışıklık ve ayrıcalıklara sahip olacaktır.
Üye ülkelerin temsilcilerine konuşma özgürlüğü ve
görevlerini yerine getirmeleri sırasında bağımsız hareket edebilmelerini sağlamak
amacıyla, görevlerini yerine getirirken söyledikleri veya yazdıkları ifadeler
ve yaptıkları tüm işlemlerde hukukî bağışıklık, ilgili kişiler söz konusu
görevlerini sürdürmüyor olsalar dahi devam edecektir.
Bağışıklık ve ayrıcalıklar üye ülke temsilcilerine
şahısların kendi şahsi çıkarları için değil KEİ ile ilgili görevlerini yerine
getirebilmelerini sağlamak amacıyla verilmektedir. Dolayısıyla, bir üye ülkenin
kendi temsilcisinin faydalandığı bağışıklıkları hukuk ile bağdaşmadığı ve adaletin
yerine getirilmesine engel teşkil ettiği görüşünde olması halinde, herhangi bir
durumda, verilen bağışıklığı kaldırma hakkı ve görevi bulunmaktadır.
12, 13 ve 14 üncü maddelerde yeralan hükümler
temsilci ve temsil ettiği devlet arasında uygulanamaz.
VI. BÖLÜM
Madde 16
KEİUDS görevlileri;
a) Kendi yetki sınırları içinde ve resmî görevleri
çerçevesinde yaptıkları tüm eylemlerden, sözlü veya yazılı ifadelerden dolayı
yargı kapsamından muaf olacaklardır.
b) KEİ tarafından kendilerine ödenen maaş ve ek
ödemeler üzerinden alınan vergilerden muaf olacaklardır.
c) Eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları akrabaları
ile birlikte göçmenlikle ilgili kısıtlamalardan ve yabancılara uygulanan kayıt
işlemlerinden muaf olacaklardır.
d) Kambiyo işlemleri konusunda benzer düzeydeki
diplomatik temsilciliklerin mensuplarına tanınan ayrıcalıklardan
yararlanacaklardır.
e) Eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları akrabaları
ile birlikte uluslararası kriz dönemlerinde benzer düzeydeki diplomatik
temsilciliklerin mensuplarına tanınan kendi vatanına iade edilme kolaylıklarına
sahip olacaklardır.
f) Evsahibi ülkenin kanun ve yönetmeliklerine uygun
olarak, ülkede ilk göreve başladıklarında bir motorlu araç da dahil olmak üzere
gümrüksüz mobilya ve malzemeyi ithal etmek ve KEİUDS’ndaki görev sürelerinin
bitiminde gümrüksüz olarak ihraç etmek hakları olacaktır. Ancak, bu tür kanun
ve yönetmeliklere uygun olarak, bu alt-paragrafta muafiyet verilen ürünler
başkalarına devredilemez, kiralanamaz ve borç verilemez, sürekli veya geçici
olarak satılamaz.
16 ncı Madde’de
kaydedilen bağışıklık ve ayrıcalıklara ek olarak, Genel Sekreter ve
Yardımcıları kendileri, eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları akrabaları 18
Nisan 1961 tarihinde imzalanan Diplomatik İlişkiler konusundaki Viyana
Sözleşmesindeki ayrıcalık ve bağışıklıklar, muafiyet ve imkânlara sahip
olacaktır.
Evsahibi ülkenin vatandaşları olan veya evsahibi
ülkede sürekli ikamet eden KEİUDS çalışanları, sadece görevlerini yerine getirirken
yaptıkları resmî eylemler için yargı kapsamından muaf tutulacak ve
dokunulmazlığa sahip olacaktır.
KEİ görevlilerine tanınan ayrıcalık ve
bağışıklıklar, kişilerin şahsi çıkarları için değil KEİ’nin çıkarları için
tanınmaktadır.
Konsey, Genel Sekreter tarafından sağlanan bilgiler
muvacehesinde, bağışıklığın adaletin yerine gelmesini engellediği görüşünde
olduğu her durumda, KEİ’nin çıkarlarına halel getirmeksizin, Yönetim Kadrosu
veya Profesyonel kadronun herhangi bir mensubunun bağışıklığını kaldırma hakkı
ve görevini haiz olacaktır.
Genel Sekreter, bağışıklığın, adaletin yerine
gelmesini engellediği görüşünde olduğu her durumda, KEİ’nin çıkarlarına halel
getirmeksizin, Destek kadrosunun herhangi bir mensubunun bağışıklığını kaldırma
hakkı ve görevini haiz olacaktır.
Bu bölümün gerektiği şekilde uygulanmasını teminen,
Genel Sekreter, KEİUDS görevlilerinin isimlerini ve görevlerini havi bir liste
hazırlayarak Üye Ülkelere dağıtacaktır.
BÖLÜM VII
Anlaşmazlıkların Çözümü
Madde 21
Bu Protokolün yorumlanması veya uygulanmasında Üye
Ülkeler veya Üye Ülkeler ile KEİ arasında ortaya çıkan tüm anlaşmazlıklarda
danışmalara başvurulacak ve hiçbir uzlaşıya varılamadığı takdirde, ilgili
taraflar, değerlendirme yapılabilmesini ve gerekli işlemlerin yerine
getirilebilmesini teminen anlaşmazlığı Konseye sunacaklardır.
Nihai Maddeler
Madde 22
Bu Protokol tüm KEİ Kurucu Üyelerinin imzasına açık
olacaktır.
Bu Protokol onaylamaya, kabul veya tasdike tabidir.
Bu Protokol Şarta üye tüm ülkelerin katılımına açık
olacaktır.
Onay, kabul, tasdik veya katılıma ilişkin belgeler
Depozitöre tevdi edilecektir.
Bu Protokole hiçbir çekince getirilemez.
Bu Protokol dokuz imzacı ülkenin onay, kabul veya
tasdik belgelerini tevdi ettikleri tarihten sonraki ayın ilk günü yürürlüğe
girecektir.
Bu Protokol, Protokolü onaylayan, kabul veya tasdik
eden veya katılan ülke bakımından, ilgili belgenin tevdi edildiği tarihten
itibaren yürürlüğe girer.
Her üye ülke, bu Protokole değişiklik önerisi getirebilir.
Her değişiklik önerisi, KEİUDS aracılığı ile Üye
Ülkelere dağıtılacak ve değerlendirme veya onay için Konseye sunulacaktır.
Yukarıdaki 2 nci paragraf uyarınca onaylanmak
suretiyle, bu Protokole getirilecek değişiklikler, Üye Ülkeler tarafından onay,
kabul veya tasdike tabi olup, 24 üncü maddedeki usule göre yürürlüğe
girecektir.
KEİUDS, bu Protokolün Depozitörü olacaktır.
Bu Protokolün aslı tek bir İngilizce nüsha olarak
Depozitör tarafından muhafaza edilecektir.
Aşağıdaki imzası bulunanlar, tamamen yetkili olarak,
bu Protokolü imzalamıştır.
Tiflis’te, Otuz Nisan Bindokuzyüzdoksandokuz
tarihinde imzalanmıştır.
Arnavutluk Cumhuriyeti için
Ermenistan Cumhuriyeti için
Azerbeycan Cumhuriyeti için
Bulgaristan Cumhuriyeti için
Gürcistan için
Yunanistan Cumhuriyeti için
Moldova Cumhuriyeti için
Romanya için,
Rusya Federasyonu için
Türkiye Cumhuriyeti için
Ukrayna için