Dönem : 21 Yasama Yılı : 3

T.B.M.M. (S. Sayısı : 622)

Tokat Milletvekilleri Reşat Doğru ve Lütfi Ceylan’ın, Kuzey Anadolu Fay Zonu Üzerinde Bulunan Yerleşim Alanlarında Depreme Karşı Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Teklifi ve İçtüzüğün 37 nci Maddesine Göre Doğrudan Gündeme Alınmasına İlişkin Önergesi (2/580)

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

2/580 Esas No.lu Kanun Teklifimin 45 günde görüşülmediği için İçtüzüğün 37 nci maddesi gereği doğrudan gündeme alınmasını saygılarımla arz ederim.

28.11.2000

Reşat Doğru

Tokat

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Kuzey Anadolu Fay Zonu Üzerinde Bulunan Yerleşim Alanlarında Depreme Karşı Alınması Gereken Tedbirler Hakkında Kanun Teklifimiz ilişikte sunulmuştur.

Saygıyla arz ederiz.

14.8.2000

Lütfi Ceylan Reşat Doğru

Tokat Tokat

GENEL GEREKÇE

Ülkemizin uzun yıllardan bu tarafa deprem afetleriyle ve onun getirdiği acı sonuçlarla karşı karşıya kaldığı tarihsel bir gerçektir. Ülkemizde meydana gelen büyük depremlerin, hemen hemen hepsinin de, varlığı 1940’lı yıllardan bu tarafa bilim adamlarınca ifade edilen Kuzey Anadolu Fay Zonundan kaynaklandığı artık bilinmektedir.

Geriye doğru baktığımızda; 27 Aralık 1939 tarihinde Erzincan’da 32 968 insanımızın öldüğü, 116 720 binanın hasar gördüğü, 20 Aralık 1942 tarihinde Erbaa’da 3 000 insanımızın öldüğü, 32 000 binanın hasar gördüğü, 1 Şubat 1944 tarihinde Gerede de 3 959 insanımızın öldüğü, 20 865 binanın hasar gördüğü, 17 Ağustos 1999 tarihinde resmî kayıtlara göre 15 250 insanımızın öldüğü, 50 000 binanın hasar gördüğü İzmit ve sonrasında ise yine büyük can ve mal kayıplarına yol açan Düzce ve nihayet 6 Haziran 2000 tarihindeki Orta-Çankırı depremlerinin Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde meydana geldiği görülmektedir.

Ülkemizin yetiştirdiği bilim adamlarının hepsinin ortak görüşü; Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu ve bir görüşe göre de; “artık Türkiye’nin depremle yaşamayı öğrenmesi gerektiği” gerçeğidir.

Bilimsel çevrelerce resmî olarak ifade edilen diğer bir görüş ise; geçmiş süreçte çalışan bu fay hattının yine çalışacağıdır. Bu düşüncelerden, Kuzey Anadolu Fay Zonunun geçtiği bölgelerde yaşayan insanların ve Devletimizin, sonuçta ise bütün ülke insanlarımızın deprem tehlikesi ve onun getireceği altından kalkılması çok zor yüklere maruz kalabileceği anlaşılmaktadır.

Ülkemizin genelinde ve özellikle Kuzey Anadolu Fay Zonunda yer alan yerleşim alanlarında, gerek zemin yapısı, gerekse imar planları ve yapılaşma açısından depreme karşı hazırlıklı olunduğunu söyleyebilmek herhalde imkânsızdır. Bu da göstermektedir ki, deprem riskinin yüksek olduğu bilinen bu yerleşim alanlarında muhtemel bir deprem afetinde geçmişte sayılan acı tablolar tekrar yaşanacaktır. Peki neler yapılmalıdır! Eskiden olduğu gibi, depremlerin meydana gelmesini bekleyip binlerce insanımızı geçmişte olduğu gibi toprağa mı gömeceğiz, yoksa sorumluluk duygusuyla hareket edip gereken tedbirleri, acı ve katlanılması güç durumlara düşmeden zamanında alacak mıyız? Tabiî ki bu tedbirleri alacağız ve Japonya’da olduğu gibi diğer modern ülkelerde olduğu gibi depremlerle yaşamasını öğreneceğiz.

Bu yasa teklifi ile; yukarıda sayılan düşüncelerden hareketle, özellikle deprem riskine maruz olduğu bilinen ve Devlet’in Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı ile Kandilli Rasathanesi gibi kurumlarının resmî açıklamalarında ve raporlarında yer verilen Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerindeki yerleşim alanlarında, deprem tehlikesine karşı alınması gereken önlemlerin en üst seviyede tespiti ve bir an önce uygulamaya konulabilmesi amaçlanmaktadır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. – Kanunun amacı açıklanmaktadır.

Madde 2. – Kanunun kapsamı belirlenmektedir.

Madde 3. – Bu Kanun kapsamında değerlendirilecek ve depreme karşı alınacak önlemlerin uygulanacağı il, ilçe ve beldelerin belirlenmesine ilişkin esaslar ile görevli kuruluşlar madde ile ifade edilmektedir.

Madde 4. – Bu Kanunda depreme karşı alınması öngörülen tedbirlerin uygulanabilmesi amacıyla, üçüncü maddedeki esaslara göre belirlenen il, ilçe ve belde belediyelerine, zemini depreme karşı dayanıklı olmayan yerlerin yeni yerleşim alanlarına taşınması ve yeni toplu konut alanları oluşturulması amaçlarıyla sınırlı olmak üzere belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunan taşınmazlardan Hazine’ye ait olanlarının ilgili belediyelere devri, özel mülkiyette olanların ise kamulaştırma yoluyla ilgili belediyelere devri amaçlanmaktadır.

Madde 5. – Kanunda sayılan amaçlar doğrultusunda, yeni toplu konut alanlarının oluşturulması, harita ve imar planı yapımı ile avan ve tatbikat çalışmalarını yürütecek kamu kurumları ve görevleri belirlenmektedir.

Madde 6. – Bu projeler kapsamında alt yapı hizmetlerinin İller Bankası Genel Müdürlüğünce yerine getirilmesi esasları ve gerekli malî kaynak ihtiyacının Belediyeler fonundan karşılanması amaçlanmaktadır.

Madde 7 – Bu Kanun kapsamında değerlendirilmek üzere ilgili belediyelere düşen görev ve sorumluluklar ifade edilmekte, belediyelerin bu projelerin uygulanmasında ihtiyaç duyacakları malî imkânların Toplu Konut İdaresi tarafından ucuz ve uzun vadeli kredilendirme yöntemiyle karşılanması esası getirilmektedir.

Madde 8. – Kanunun uygulama esaslarını gösterir yönetmeliği hazırlamakla Bayındırlık ve İskân Bakanlığı görevli ve yetkili kılınmakta, altı ay içerisinde yönetmeliğin hazırlanması ve ilan edilmesi öngörülmektedir.

Madde 9. – Yürürlük maddesidir. Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmektedir.

Madde 10. – Yürütme maddesidir. Bakanlar Kurulu yetkili ve görevli kılınmaktadır.

TOKAT MİLLETVEKİLLERİ REŞAT DOĞRU VE LÜTFİ CEYLAN’IN TEKLİFİ

KUZEY ANADOLU FAY ZONU ÜZERİNDE BULUNAN YERLEŞİM ALANLARINDA DEPREME KARŞI ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER HAKKINDA

KANUN TEKLİFİ

Amaç

MADDE 1. – Bu Kanun ile; Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunan yerleşim alanlarında depreme karşı alınması gerekli tedbirlerin tespit edilerek uygulama ilkelerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Kapsam

MADDE 2. – Bu Kanun; Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunan yerleşim alanlarından deprem riski taşıyanların belirlenmesine ilişkin esaslarla, bu alanlarda depreme karşı alınacak önlemler ve uygulama ilkelerini, bu önlemlerin tespiti ve uygulanmasında, kamu kurum ve kuruluşlarıyla yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını kapsar.

Yerleşim alanlarının tespiti

MADDE 3. – Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunan yerleşim alanlarından hangi il, ilçe ve beldelerin deprem riski taşıdıkları Ulusal Deprem Konseyi’nin görüşü alınarak, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir ve Resmî Gazetede ilan edilir.

Arazi devri ve kamulaştırma

MADDE 4. – Bakanlar Kurulunca belirlenen il, ilçe ve beldelerin yerleşim alanlarında; zemin yapısı itibariyle depreme dayanıksız olan yerleşim bölümlerinin, depreme dayanıklı yeni zeminlere taşınması, depreme dayanıklı yeni toplu konut alanlarının oluşturulması amaçlarıyla kullanılmak üzere, belediye sınırlarıyla, mücavir alan sınırları içerisinde bulunan Hazine arazileri bu belediyelere bedelsiz olarak devredilir.

Bu sınırlar içerisinde Hazine arazisi dışında kalan, özel mülkiyete ait taşınmazlardan yukarıdaki amaçlarla sınırlı olmak üzere ihtiyaç duyulanlar, ilgili belediyenin talebi üzerine Arsa Ofisi Kurumu tarafından kamulaştırılır. Kamulaştırılan taşınmaz Hazine tarafından ucuz ve uzun vadeli kredilendirilerek ilgili belediyeye devredilir.

Proje görevleri

MADDE 5. – Üçüncü maddeye göre belirlenen ve ilan edilen il, ilçe ve beldelerde, zemin yapısının depreme dayanıklı olduğu Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca onaylanan yerlerde; harita ve imar planı çalışmaları İller Bankası Genel Müdürlüğünce, bu yerlerde yapılacak toplu konut projelerinin avan ve tatbikat çalışmaları ise Toplu Konut İdaresi tarafından bedelsiz olarak yerine getirilir.

Alt yapı

MADDE 6. – Beşinci madde belirtilen projelerin alt yapı hizmetleri (yol, su, kanalizasyon), İller Bankası Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. Bu hizmetler için gerekli malî kaynak Belediyeler Fonundan karşılanır.

Belediyelerin görev ve sorumlulukları

MADDE 7. – Bu kanundaki esaslara göre yapılacak yeni yerleşim alanlarındaki toplu konut projelerinin uygulanması ilgili belediyenin gözetiminde ve sorumluluğundadır.

Belediyelerin bu amaçla malî kaynak ihtiyacı Toplu Konut İdaresi tarafından ucuz ve uzun vadeli kredilendirme yoluyla karşılanır.

Bu Kanun kapsamında yeni oluşturulacak yerleşim alanlarından altyapısı İller Bankası Genel Müdürlüğünce tamamlananların, projelerine uygun yol ve çevre düzenleme çalışmaları ilgili belediyelerce yerine getirilir.

Yönetmelik

MADDE 8. – Bu Kanunda düzenlenen hususlarla ilgili uygulama usullerini gösterir yönetmelik Kanunun yayımından itibaren altı ay içerisinde Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca yayınlanır.

Yürürlük

MADDE 9. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 10. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.