Ankara Milletvekili Aydın Tümen’in; 4.6.1985 Tarih ve 3213 Sayılı Maden Kanununun 2 nci Maddesinin III Numaralı Bendinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ile Milliyetçi Hareket Partisi Grup Başkanvekili Erzurum Milletvekili İsmail Köse’nin; 4.6.1985 Tarih ve 3213 Sayılı Maden Kanununun

Bir Maddesinin Değiştirilmesi ve Bir Geçici Madde Eklenmesi ile 11.12.1936 Tarihli ve 3078 Sayılı Tuz Kanununun Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun Teklifi ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji

4.6.1985 ve 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci Maddesinin 3 Numaralı Bendinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ilişikte sunulmuştur.

Gereğini saygıyla arz ederim.

Aydın Tümen

Ankara

Tuz Kanunu kapsamındaki tuzun, Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Kanunu kapsamına alınması yasa değişikliği olmaksızın imkân dahilinde değildir. Ancak, Maden Yasasının hükümlerine göre Tuz Kanununa tâbi Tuz ve Maden Kanununda belirtilen tuz tanımları dışındaki tuzlar taşocağı ruhsatına haiz iseler ve varsa bilinmeyen tuzlar Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Yasası kapsamına alınabilir.

Yasa değişiklikleri ile tuzun Maden Kanunu kapsamına alınmasıyla ruhsat sahibi işletmesi Maden Kanunu hükümlerine göre yükümlülüklerini yerine getirecek; Maden Yasasının 14 üncü maddesine göre yıllık işletme brüt kârından % 5 DevletHakkını, % 5 Madencilik Fon İştirakini her yıl ödeyecektir.

Ayrıca tuz işletmesinin Belediye İmar Sahaları ile mücavir alanlar içinde kalması durumunda; Belediye Gelirler Yasasının 967 nci maddesi gereğince yıllık brüt bilançonun kârının % 2’sini “Belediye Payı” olarak ilgili belediyeye ödemek durumundadır.

Ayrıca, bir yasa ile düzenlenmiş olan tuz üretiminin, Maden Kanunu kapsamı içerisine alınarak bu yasa hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi amacıyla bu Teklif hazırlanmıştır.

4.6.1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi ve Bir Geçici Madde Eklenmesi ile 11.12.1936 Tarihli ve 3078 sayılı Tuz Kanununun Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun Teklifim ve gerekçesi ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederim.

Saygılarımla.

İsmail Köse

Erzurum

Tuz Kanunu kapsamındaki tuzun, Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Kanunu kapsamına alınması kanun değişikliği olmaksızın mümkün değildir. Ancak Maden Kanununun hükümlerine göre, Tuz Kanununa tâbi tuz ve haiz iseler ve varsa bilinmeyen tuzlar Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Kanunu kapsamına alınabilir.

Kanun değişiklikleri ile tuzun Maden Kanunu kapsamına alınmasıyla ruhsat sahibi işletmesi Maden Kanunu hükümlerine göre yükümlülüklerini yerine getirecek; Maden Yasasının 14 üncü maddesine göre yıllık işletme brüt kârından % 5 Devlet Hakkını, % 5 Madencilik Fon İştirakini her yıl ödeyecektir.

Ayrıca, bir kanun ile düzenlenmiş olan tuz üretiminin, Maden Kanunu kapsamı içerisine alınarak bu kanun hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi amacıyla bu Teklif hazırlanmıştır.

MADDE 1. – 4.6.1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinin “Sanayi Madenleri” başlıklı III numaralı bendinde yer alan “(Tuz Kanunu Hükümleri mahfuzdur)” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.

MADDE 2. – 3078 sayılı Tuz Kanunu ile ek ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 3. – 3213 sayılı Maden Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE . – 1.1.2000 tarihine kadar; Tuz Kanununa göre verilmiş mevcut veya temdit talebinde bulunulmuş, işlemleri tamamlanmamış tuz işletme izin sahipleri (yürürlükteki mevzuatlara uygun olmak şartı ile) bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 2 ay içinde ilgili daireye müracaat ettikleri takdirde bu Kanun hükümlerince işletme ruhsatı almaya hak kazanırlar.

Tuz Kanunu ve ilgili tüzük uyarınca süresi içinde müracaat ederek tuz işletme izni talebinde bulunanlardan müracaatlarını resmî belge ile ispatlayanlar, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 2 ay içinde bu Kanun hükümlerine göre harç ve teminatlarını yatırarak ve işletme projelerini vermek suretiyle ilgili Daireye müracaat ettikleri takdirde işletme ruhsatı almaya hak kazanırlar. Aksi takdirde müracaatları iptal edilir.

Süresi içinde intibak yaptırmayan bu kabil tuz işletme izinleri süre bitiminde fesh edilir.

Fesh edilen ruhsatlar 30 uncu madde esaslarına göre ihale edilir.

2 aylık süre Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca bir defaya mahsus olmak üzere 2 ay daha uzatılabilir.

MADDE 4. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,

Bilgi ve Teknoloji Komisyonu 6.4.2000

Esas No. : 2/380-2/453

Karar No. : 25

“Ankara Milletvekili Aydın Tümen’in; 4.6.1985 Tarih ve 3213 Sayılı Maden Kanununun 2 nci Maddesinin III Numaralı Bendinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi” ile “Erzurum Milletvekili İsmail Köse’nin; 4.6.1985 Tarihli ve 3213 Sayılı Maden Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi ve Bir Geçici Madde Eklenmesi ile 11.12.1936 Tarihli ve 3078 Sayılı Tuz Kanununun “ Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun Teklifi” Komisyonumuzun 2.3.2000 tarihinde yaptığı toplantıda Maliye Bakanlığı ve Enerji ve Tabiî KaynaklarBakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı ve Anadolu Madencileri Derneği temsilcilerinin katıldığı toplantıda incelenip görüşülmüştür.

Kanun tekliflerinin genel gerekçelerinde belirtildiği üzere tuz 1936 yılında çıkarılan 3078 Sayılı Tuz Kanununun hükümleri gereğince günümüze kadar Devlet eliyle işletilmiştir. Ancak Tuz Kanunu Dünyada ve Ülkemizde görülen değişmeler, gelişmeler karşısında yetersiz kalmıştır. Son yıllarda yapılan mevzuat değişiklikleri ile Tuz Kanununda bazı düzenlemeler yapılmış ise de sektörde önemli gelişmeler sağlanamamıştır. Zengin tuz kaynaklarımızdan daha fazla üretim ve daha fazla ihracat imkânlarının sağlanması, devlet tekelinin tamamen kaldırılması ile mümkün olabilecektir. Böylece yerli ve yabancı sermayenin sektöre ilgisinin artması sağlanacaktır.

3078 Sayılı Tuz Kanunu kapsamındaki tuzun Bakanlar Kurulu Kararı ile Maden Kanunu kapsamına alınması yasa değişikliği olmaksızın imkân dahilinde değildir.

Tuzun Maden Kanunu kapsamına alınmasıyla ruhsat sahibi işletmeci 3213 Sayılı Maden Kanununun hükümlerine göre yükümlülüklerini yerine getirecek, aynı Kanunun 14 üncü maddesi uyarınca yıllık işletme brüt kârından % 5 devlet hakkını, % 5 madencilik fon iştirakini her yıl ödeyecektir.

Ayrıca tuz işletmesinin belediye imar sahaları ile mücavir alanlar içinde kalması durumunda; 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97 nci maddesi gereğince yıllık brüt bilançonun % 2’sini “belediye payı” olarak ilgili belediyeye ödeyeceklerdir.

Kanun teklifleriyle; ayrı bir yasa ile düzenlenmiş olan tuz üretiminin Maden Kanunu kapsamı içerisine alınarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Komisyonda yapılan görüşmelerde;

Tuz tekelinin ortadan kaldırılmasıyla, bu piyasanın serbestleştirileceği, bunun özel sektörün yatırım yapmasını teşvik edeceği, sektörün canlılık kazanmasıyla istihdam imkânlarının artacağı, böylece bölge insanının ekonomiye katkısının sağlanacağı, tuzun getirilen serbestleştirmeyle, piyasaya giriş açısından Maden Kanunu kapsamında, diğerleriyle beraber eşit haklara sahip olmasının sağlanacağı, ayrıca özel sektörün rekabetinin de kaliteyi getireceği vurgulanmıştır.

Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda ise;

Tuz Kanununun yürürlükten kaldırılarak, tuzun Maden Kanunu kapsamına dahil edilmesinin madencilik camiasının ortak arzusu olduğu, bu yönde nitekim Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planında da böyle bir hüküm öngörüldüğü, tuzun, Maden Kanunu kapsamına alındığı tarihten itibaren, artık Tekel’in de Maden Kanunu karşısında bir hak sahibi ve Maden Kanunu hükümlerine tâbi olacağı, devlet hakkı ve Madencilik Fonunu ödeyeceği ve Maden Kanununun getirdiği bütün hükümlerden istifade edebileceği belirtilerek, ayrıca Tekel haricinde kişilerin de herhangi bir yerde gelip müracaat ederek tuz işletme ruhsatını alabilecekleri belirtilmiştir.

Kanun tekliflerinin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmış maddelerine geçilmesi oy birliği ile kabul edilmiştir.

Komisyonumuz görüşmelerinde her iki teklifin birleştirilerek görüşülmesini karar altına almıştır.

Komisyonumuz görüşmelerinde aynı mahiyette olan kanun tekliflerinden, Ankara Milletvekili Sayın Aydın Tümen’in Teklifinin metnini esas almıştır.

Maden Kanununun 2 nci maddesinin Sanayi Madenleri başlıklı III üncü bendinde yer alan “(Anion ve katyon olarak)” ibaresi, sadece göl, deniz ve kaynak sularında eriyik halde bulunan tuzları ifade etmek için kullanılmış olduğu dikkate alınarak, jeolojik devirlerde oluşmuş ve katılaşmış halde bulunan tuzları da Maden Kanunu kapsamına alabilmek için çıkarılmış; ayrıca bentde belirtilmeyen “Klor, Flor, Brom, Nitrat, İyot ve benzeri tuzlarının” da metinde yer almasını sağlamak amacıyla Kanun Teklifinin 1 inci maddesi yeniden düzenlenerek kabul edilmiştir.

Maden Kanununun 16 ncı maddesinde ruhsatların alana göre verilmesi öngörülmüş, ancak göl ve deniz sularında alana göre ruhsat vermenin gerçekçi ve pratik olmadığı, önemli olanın madeni elde etmek için kullanılacak olan su miktarı olmasından dolayı, bu maddenin birinci fıkrasındaki “göl sularının ihtiva ettiği madenler için 2000 hektara kadar ayrı ayrı” ibaresi fıkradan çıkarılmış ve 2 nci madde olarak kabul edilmiştir.

Tuzun Maden Kanunu kapsamına alınmasıyla deniz, göl ve kaynak sularından tuz üretim şartlarına uygun olarak doğrudan işletme ruhsatı verilmesinin sağlanması ve kaynak, göl ve deniz havzalarının tabiî dengelerinin bozulmaması ve havzaların kapasitesini aşacak şekilde üretim yapılmasını önlemek amacıyla Komisyonumuzda, Maden Kanununun 24 üncü maddesinin ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere bir fıkra eklenmesi 3 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

Arama ve ön işletme ruhsat döneminde tesis edilen irtifak ve/veya intifa hakkının kullanılmasına bağlı olarak yapılan madencilik faaliyetlerine yönelik tesis ve yapılar, irtifak hakkı ön işletme ruhsat süresi sona erince kullanılamamakta, madencilik faaliyeti kesintiye uğramaktadır. Bu durum telafisi imkânsız zararlar doğurmaktadır. Bugüne kadar ortaya çıkan problemler ve tuza doğrudan işletme ruhsatı verilmesine yönelik 3 üncü maddede yapılan değişiklik de dikkate alınarak madencilik faaliyetlerini sürekli kılmak amacıyla, ön işletme ve işletme safhasında da intifa ve/veya irtifak hakkının tanınmasını teminen, Maden Kanununun 46 ncı maddesinin üçüncü fıkrası değiştirilmiş ve 4 üncü madde olarak kabul edilmiştir.

Tekel Genel Müdürlüğü uhdesinde bulunan tuz işletme haklarının Tekel Genel Müdürlüğü adına, bu Kanunun yürürlük tarihine kadar Tuz Kanunu ve ilgili Tüzük uyarınca verilmiş veya uzatma talebinde bulunulmuş tuz işletme izinlerinin hak sahipleri adına, işletme izni müracaatlarının da müracaat sahipleri adına intibakını sağlamak ve intibakların yönetmelik yayım tarihinden itibaren üç ay içerisinde yapılması öngörülerek Kanun Teklifinin 3 üncü maddesindeki geçici maddesi, Maden Kanununun geçici 9 uncu maddesi olarak yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca Teklifteki 3 üncü madde, çerçeve 3213 Sayılı Maden Kanununa göre daha önce verilmiş ruhsatlar ile kaya tuzu haklarının çakıştığı alanlarda intibakın nasıl yapılacağı ve Kanunla ilgili bir yönetmelik çıkarılacağı hususlarını düzenlemek amacıyla geçici 10 ve geçici 11 inci maddeler eklenmesi suretiyle 5 inci madde olarak kabul edilmiştir.

Kanun Teklifinin 2 nci maddesi Tuz Kanunu ve bununla ilgili değişiklikler yanında tuz ile ilgili tüzüğünde yürürlükten kaldırılmasını teminen yeniden düzenlenerek 6 ncı madde olarak kabul edilmiştir.

Kanun Teklifinin 4 üncü maddesi 7 nci madde, 5 inci maddesi 8 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

İş bu raporumuz gereği yapılmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.
 

	Başkan	Başkanvekili
	Oktay Vural	Miraç Akdoğan
	İzmir	Malatya
		(İmzada bulunamadı)
	Kâtip	Üye
	Cumali Durmuş	Halit Dikmen
	Kocaeli	Aydın
	Üye	Üye
	İlhan Aytekin	Orhan Şen
	Balıkesir	Bursa
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Hüseyin Karagöz	Nurettin Atik
	Çankırı	Diyarbakır
	Üye	Üye
	Abdülsamet Turgut	Mustafa Geçer
	Diyarbakır	Hatay
	Üye	Üye
	Akif Serin	Nevzat Taner
	İçel	Kahramanmaraş
	Üye	Üye
	Ahmet Arkan	Özkan Öksüz
	Kocaeli	Konya
	Üye	Üye
	Ali Serdengeçti	Eyüp Doğanlar
	Manisa	Niğde
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Mükerrem Levent	Şükrü Ünal
	Niğde	Osmaniye

MADDE 1. – 4.6.1985 tarih ve 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinin “Sanayi Madenleri” başlıklı III Numaralı bendinde yer alan (Tuz Kanunu Hükümleri mahfuzdur) ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.

MADDE 2. – 3078 sayılı Tuz Kanunu ile ek ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 3. – 3213 sayılı Maden Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE. – 3078 sayılı Tuz Kanununun yayımı tarihinden bu kanunun yürürlük tarihine kadar Tuz Kanununa göre verilmiş mevcut veya temdit talebinde bulunulmuş, işlemleri tamamlanmamış tuz işletme izni sahipleri bu Kanunun yayımından itibaren en geç 2 ay içinde bu Kanun hükümlerine göre harç ve teminatlarını yatırarak, işletme projelerini vermek kaydıyla ilgili Daireye müracaat ettikleri takdirde işletme ruhsatı almaya hak kazanırlar.

Tuz Kanunu ve ilgili tüzük uyarınca süresi içinde müracaat ederek tuz işletme izni talebinde bulunanlardan müracaatlarını resmî belge ile kanıtlayanlar, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 2 ay içinde bu Kanun hükümlerine göre harç ve teminatlarını yatırarak ve işletme projelerini vermek suretiyle ilgili Daireye müracaat ettikleri takdirde işletme ruhsatı almaya hak kazanırlar. Aksi takdirde müracaatları iptal edilir.

Süresi içinde intibak yaptırmayan bu kabil tuz işletme izinleri süre bitiminde uzatılmadan fesh olur.

Fesh edilen ruhsatlar 30 uncu madde esaslarına göre ihale edilir.

2 aylık süre Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca bir defaya mahsus olmak üzere 2 ay daha uzatılabilir.

Yürürlük

MADDE 4. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 5. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MADDE 1. – 4.6.1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesinin 3382 sayılı Kanunla değişik Sanayi madenleri başlıklı III numaralı bendinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“III. – SANAYİ MADENLERİ :

Bileşiminde en az % 30 A12O3 ihtiva eden killer, kaolen, şiforton, bentonit (İllit, loglinit, montmorillonit, notronit, saponit, hektorit, baydilit), atapuljit, (Poligorskit), alünit (şap), sodyum, potasyum, lityum, kalsiyum, magnezyum, klor, nitrat, iyot, flor, brom vb. tuzları, vollastonit, talk, steattit, pirofillit, diatomit dunit, zeolit, sillimanit, andaluzit, dumortiorit, disten (kyanit), fosfat, apatit, amyant, manyezit, trona (tabiî soda), perlit, grafit, kükürt, flüorit, Kriyolit, Zımpara taşı (Diyaspor), Barit Stronsiyum tuzu (Selestin), Kuvars, kuvarsit ve bileşiminde en az % 99 SIO2 ihtiva eden kuvars kumu, bor tuzları (kolemanit, ulexit, borasit, tinkal, pandermit) veya bünyesinde en az % 10 B2O3 bulunan diğer bor mineralleri, feldispat (feldispat ve feldispatoid grubu mineraller), mika (biyotit, muskovit, serisit, lepidolit, flogopit, vermikülit), kesilip parlatılarak kullanılacak olan mermer, oniks mermeri ve diğer taşlar, dolomit, nefenli siyenit, pomza, kalsedon.”

MADDE 2. – Maden Kanununun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki “göl sularının ihtiva ettiği madenler için 2000 hektara kadar ayrı ayrı” ibaresi çıkarılmıştır.

MADDE 3. – Maden Kanununun 24 üncü maddesine ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Deniz, göl ve kaynak suyundan tuz eldesi için yapılan müracaatlara doğrudan işletme ruhsatı ve izni verilir. Bu ruhsatta projede üretilmesi öngörülen tuz için gerekli su miktarı esas alınır. İşletme ruhsatlarının bulunduğu göl ve deniz havzalarına havzanın tabiî dengesini bozacak ve kapasitesini aşacak şekilde başka işletme ruhsatı verilemez. Teminatlar 2 000 hektar üzerinden hesaplanarak tespit edilir.”

MADDE 4. – Maden Kanununun 46 ncı maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Arama süresi sonunda ön işletme ve/veya işletme talebi söz konusu olduğu takdirde tesis edilen irtifak ve/veya intifa hakkının süresi ön işletme ve işletme süresini geçmemek kaydıyla uzatılabildiği gibi yeni irtifak ve/veya intifa hakkı talebinde de bulunulabilir.”

MADDE 5. – Maden Kanununa aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 9. – Tekel Genel Müdürlüğü uhdesinde bulunan tuz işletme hakları Tekel Genel Müdürlüğü adına, bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 3078 sayılı Tuz Kanunu ve ilgili Tüzük uyarınca verilmiş veya uzatma talebinde bulunulmuş tuz işletme izinleri hak sahipleri adına, işletme izni müracaatları müracaat sahibi adına intibak ettirilir.

Yukarıdaki fıkrada belirtilen hak sahipleri bu Kanunun uygulamasına dair Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren üç ay içinde harç ve teminatlarını yatırarak ve işletme projesi vererek ilgili Daireye müracaat ettikleri takdirde işletme ruhsatı almaya hak kazanırlar.

Tuz Kanununa göre yatırılmış yıllık harçlar mükerrerliği önlemek için intibaktan sonra maden yıllık harçları ile mahsup edilir.

Süresi içinde intibak için başvuruda bulunulmayan haklar iptal edilir ve 30 uncu madde hükümlerine göre ihale edilir.

İntibakların yapılmasına dair esas ve usuller yönetmelikle belirlenir.

GEÇİCİ MADDE 10. – Kaya tuzu ruhsatlarının intibakının yapılacağı alanda maden veya göl suyu ruhsatları mevcut ise intibak, sadece tuz işletme hakkına sahip olmak kaydıyla, söz konusu ruhsat üzerine gelecek şekilde yapılır.

GEÇİCİ MADDE 11. – Bu Kanunun uygulamasına ilişkin esas ve usulleri belirtmek üzere Kanunun yayım tarihinden itibaren altı ay içinde bir yönetmelik çıkarılır.”

MADDE 6. – 11.12.1936 tarihli ve 3078 sayılı Tuz Kanunu ile ek ve değişiklikleri ve bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan “Devlet Tekeli Dışında İşletilecek Tuzlalar Hakkında Tüzük” yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 7. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 8. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.