Dönem
: 21 Yasama Yılı : 3
T.B.M.M. (S. Sayısı : 587)
Güneydoğu
Avrupa Çokuluslu Barış Gücü Anlaşmasının İkinci Ek Protokolünün Onaylanmasının
Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/768)
T.C.
Başbakanlık 20.10.2000
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-165/5018
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 20.9.2000
tarihinde kararlaştırılan “Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü Anlaşmasının
İkinci Ek Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı”
ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Bülent Ecevit
Başbakan
TASARI GEREKÇESİ
Türkiye’nin yanısıra Arnavutluk, Bulgaristan,
Yunanistan, İtalya, Makedonya ve Romanya’nın katılımcı, Slovenya ve ABD’nin de
gözlemci statüsüyle iştirak ettikleri Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü, 26
Eylül 1998 tarihinde Üsküp’te Savunma Bakanlarının imzaladığı kuruluş
anlaşmasıyla hayata geçirilmiş, Gücün karargâh yeri, rotasyona tâbi komuta
grubu kadroları ile sürekli nitelikte olacak barış zamanı kadrolarının
katılımcı ülkelere ne şekilde tahsis edileceği gibi hususlar, 16-20 Kasım 1998
tarihinde İstanbul’da yapılan 6. Uzman toplantısında belirlenmiş ve İstanbul’da
üzerinde anlaşmaya varılan bu hususlar bir Ek Protokole dönüştürülerek 12 Ocak
1999 tarihinde Atina’da ilgili ülkelerin Savunma Bakanları tarafından
imzalanmıştır.
Temel felsefesi, Güneydoğu Avrupa ülkeleri
arasında iyi komşuluk ilişkilerini
geliştirmek, bölgesel güvenlik ve istikrara katkıda bulunmak ve katılımcı
ülkelerin silahlı kuvvetleri arasında karşılıklı kullanılabilirliği artırmak
olarak belirlenen Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücünün, Bosna-Hersek ve
Kosova’da icra edilen SFOR ve KFOR operasyonlarından edinilen deneyimler
ışığında, acil durum müdahalesi ile insanî yardım yetenek ve imkânlarını
güçlendirmek amacıyla, aynı güç bünyesinde bir İnşaat İstihkâm Birliği
kurulması ve sözkonusu İnşaat İstihkâm Birliğinin desteklenmesini ve acil
durumlarda ülkeler arasında bilgi alışverişi ile haberleşmeyi kolaylaştırmak
üzere bir Kriz Bilgi Şebekesi oluşturulması hususunda mutabakat sağlanmıştır.
Bu konuda hazırlanan Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü Anlaşmasına İkinci
Ek Protokol 30 Kasım 1999 tarihinde Bükreş’te Millî Savunma Bakanı Sabahattin
Çakmakoğlu tarafından imzalanmıştır.
Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü bünyesinde teşkil
edilmesi öngörülen İnşaat İstihkâm Birliği ile Kriz Bilgi Şebekesinin, Gücün
etkinliğini artıracağı ve üye ülkeler arasında acil durum müdahalesi ve insanî
yardım alanlarında işbirliğinin geliştirilmesine önemli katkı sağlayacağı
düşünülmektedir.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ GEREKÇE
Türkiye’nin yanısıra Arnavutluk, Bulgaristan,
Yunanistan, İtalya, Makedonya ve Romanya’nın katılımcı, Slovenya ve ABD’nin de
gözlemci statüsüyle iştirak ettikleri Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü, 26
Eylül 1998 tarihinde Üsküp’te Savunma Bakanlarının imzaladığı kuruluş
anlaşmasıyla hayata geçirilmiş, gücün karargâh yeri, rotasyona tâbi komuta
grubu kadroları ile sürekli barış zamanı kadrolarının katılımcı ülkelere ne
şekilde tahsis edileceği gibi hususlar, 16-20 Kasım 1998 tarihinde İstanbul’da
yapılan 6. Uzman toplantısında belirlenmiş ve İstanbul’da üzerinde anlaşmaya
varılan bu hususlar bir Ek Protokole dönüştürülerek 12 Ocak 1999 tarihinde
Atina’da ilgili ülkelerin Savunma Bakanları tarafından imzalanmıştır.
Temel felsefesi, Güneydoğu Avrupa ülkeleri arasında iyi
komşuluk ilişkilerini geliştirmek, bölgesel güvenlik ve istikrara katkıda
bulunmak ve katılımcı ülkelerin silâhlı kuvvetleri arasında karşılıklı
kullanılabilirliği artırmak olarak belirlenen Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış
Gücünün, Bosna-Hersek ve Kosova’da icra edilen SFORve KFOR operasyonlarından
edinilen deneyimler ışığında, acil durum müdahalesi ile insanî yardım yetenek
ve imkânlarını güçlendirmek amacıyla, aynı güç bünyesinde bir İnşaat İstihkâm
Birliği kurulması ve sözkonusu İnşaat İstihkâm Birliğinin desteklenmesini ve
acil durumlarda ülkeler arasında bilgi alışverişi ile haberleşmeyi
kolaylaştırmak üzere bir Kriz Bilgi Şebekesi oluşturulması hususunda mutabakat
sağlanmıştır. Bu konuda hazırlanan Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü
Anlaşmasına İkinci Ek Protokol 30 Kasım 1999 tarihinde Bükreş’te imzalanmıştır.
Dışişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Dışişleri Komisyonu 18.1.2001
Esas No. :1/768
Karar No. :8
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü Anlaşmasının
İkinci Ek Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
Komisyonumuzun 4 Ocak 2001 tarihli 6 ncı Birleşiminde Dışişleri Bakanlığı ile
Millî Savunma Bakanlığı temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.
Güneydoğu Avrupa ülkeleri arasında iyi komşuluk
ilişkilerini geliştirmek, bölgesel güvenlik ve istikrara katkıda bulunmak ve
katılımcı ülkelerin silahlı kuvvetleri arasında, karşılıklı kullanabilirliği
artırmak amacını taşıyan Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücünün Bosna-Hersek
ve Kosova’da gerçekleştirilen SFOR ve KFOR operasyonlarından edinilen
deneyimler ışığında, acil durum ve insanî yardım yetenek ve imkânlarını
güçlendirmek üzere, aynı güç bünyesinde bir İnşaat İstihkâm Birliği ve Kriz
Bilgi Şebekesi oluşturulmasını öngören İkinci Ek Protokol Komisyonumuzca
benimsenmiş ve Tasarı, Gerekçede yapılan değişiklikle kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere
Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
|
|
Kâmran İnan |
Suat Çağlayan |
|
|
Van |
İzmir |
|
|
Sözcü |
Kâtip |
|
|
Mehmet Kaya |
Bülent Akarcalı |
|
|
Kahramanmaraş |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Hikmet Uluğbay |
Ş. Bülent Yahnici |
|
|
Ankara |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Nesrin Ünal |
Teoman Özalp |
|
|
Antalya |
Bursa |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Servet Sazak |
Ayfer Yılmaz |
|
|
Eskişehir |
İçel |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
İrfan Gündüz |
Hüseyin Kansu |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Osman Yumakoğulları |
Cevdet Akçalı |
|
|
İstanbul |
Kütahya |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Basri Coşkun |
M. Necati Çetinkaya |
|
|
Malatya |
Manisa |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Birol Büyüköztürk |
Ahmet Zamantılı |
|
|
Osmaniye |
Tekirdağ |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
Hasan Özgöbek |
Mehmet Yaşar Ünal |
|
|
Uşak |
Uşak |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
GÜNEYDOĞU
AVRUPA ÇOKULUSLU BARIŞ GÜCÜ ANLAŞMASININ İKİNCİ EK PROTOKOLÜNÜN ONAYLANMA-SININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN
TASARISI
MADDE 1. – 30 Kasım 1999 tarihinde Bükreş’te imzalanan
“Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü Anlaşmasının İkinci Ek Protokolü”nün
onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE3. – Bu Kanun hükümlerini Ba-kanlar Kurulu
yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
GÜNEYDOĞU
AVRUPA ÇOKULUSLU BARIŞ GÜCÜ ANLAŞMASININ İKİNCİ EK PROTOKOLÜNÜN ONAYLANMA-SININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN
TASARISI
MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca
aynen kabul edilmiştir.
MADDE2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
|
|
Bülent Ecevit |
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
|
Devlet Bak.
ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak.
ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak.
ve Başb. Yrd. |
|
|
|
D. Bahçeli |
H. H. Özkan |
M. Yılmaz |
|
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
|
R. Önal |
Prof. Dr. T. Toskay |
M. Keçeciler |
|
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. Ş. S. Gürel |
F. Bal |
Y. Yalova |
|
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
R. K. Yücelen |
|
|
|
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. Ş. Üşenmez |
E. S. Gaydalı |
|
|
|
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı V. |
Adalet
Bakanı |
|
|
|
M. İ. Talay |
F. Bal |
Prof. Dr. H. S. Türk |
|
|
|
Millî
Savunma Bakanı V. |
İçişleri
Bakanı V. |
Dışişleri
Bakanı V. |
|
|
|
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
S. Oral |
H. H. Özkan |
|
|
|
Maliye
Bakanı |
Millî
Eğitim Bakanı |
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
|
|
|
S. Oral |
M. Bostancıoğlu |
K. Aydın |
|
|
|
Sağlık
Bakanı |
Ulaştırma
Bakanı V. |
Tarım ve
Köyişleri Bakanı V. |
|
|
|
Doç. Dr. O.
Durmuş |
Prof. Dr. T. Toskay |
A. K. Tanrıkulu |
|
|
|
Çalışma ve
Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve
Ticaret Bakanı |
En. ve Tab.
Kay. Bak. |
|
|
|
Y. Okuyan |
A. K. Tanrıkulu |
M.C. Ersümer |
|
|
|
Kültür
Bakanı |
Turizm
Bakanı |
Orman
Bakanı |
|
|
|
M. İ. Talay |
E. Mumcu |
Prof. Dr. N. Çağan |
|
|
|
|
Çevre
Bakanı |
|
|
|
|
|
F. Aytekin |
|
|
GÜNEYDOĞU
AVRUPA ÇOK ULUSLU BARIŞ GÜCÜ ANLAŞMASININ
İKİNCİ EK
PROTOKOLÜ
26 Eylül 1998 tarihinde Üsküp’te imzalanan 12 Ocak
1999’da Atina’da düzenlenen Ek Protokol’le değiştirilen ve düzeltilen Güneydoğu
Avrupa Çok Uluslu Barış Gücü Anlaşması’na taraf olan devletler,
Yukarıda adı geçen iki uluslar arası belgedeki amaç ve
ilkelere olan bağlılıklarını da teyit ederek,
Aralarındaki işbirliğini daha da geliştirmek, acil
durum müdahalelerini ve insanî yardım imkân ve olanaklarını güçlendirmek
arzusuyla,
Yukarıda bahsedilen Anlaşmaya gerekli düzeltmeleri
yapmak ve gerekli hükümleri belirlemek isteğiyle mutabakata varmışlardır.
MADDE1
Taraflar, müteakip maddelere uygun olarak bir İnşaat
İstihkâm Birliği (ETF) kurmuşlardır.
MADDE2
1. SEEBRIG’in mevcut örgüt ve sorumluluklarının bu
Protokol ekinde bulunan Ek-A’da gösterildiği biçimde ve Taraflarca her durum
için ayrı ayrı sağlanan birliklerden bir ETF kurulmuş, bu Protokolün 5 inci
maddesinin şartlarına tabi olarak SEEBRIG’ın kontrol ve komutasına verilmiştir.
2. ETF’nin oluşturulmasının amacı Taraflara acil yardım
ve insanî müdahale kabiliyetinin sağlanmasıdır.
3. Bu girişim, Taraflar için küçük çaplı sivil yardımın
sağlanmasına yönelik olacaktır.
MADDE3
1. ETF, bağımsız veya uygun uluslar arası kurumlarla
birlikte, yerel halka acil destek sağlayacaktır.
2. ETF aşağıdaki alanlarda ulusal kararlara tabi
olarak, küçük çaplı işbirliği projelerini gerçekleştirecektir :
a) Sınırlı yol yapımı ve onarımı,
b) Sınırlı köprü ve yapımı ve onarımı,
c) Sınırlı demiryolu onarımı,
d) Hafriyat,
e) Drenaj,
f) Sınırlı mayın temizleme, patlamamış mühimmat
temizleme,
g) Kararlaştırılmış diğer fonksiyonel alanlar.
MADDE 4
Taraflar görevlere ve ulusal kararlara bağlı olarak,
ETF için istihkâm birlikleri sağlayacaklardır. ETF bir çağrı kuvveti olacaktır.
MADDE5
Yukarıdaki girişimin yürütülmesi için, aşağıdaki
aşamalar üzerinde mutabık kalınmıştır.
1. Aşama-I (Başlangıç)
a) Komuta ve kontrol görevleri COMSEEBRIG tarafından
yürütülecektir.
b) Kriz harici harekâtta, iki subay, gerekli planlama
görevlerinin gerçekleşmesini sağlamak için, mevcut SEEBRIG İstihkâm Hücresi’ne
(CG-7) destek sağlayacaktır.
c) Kriz harekâtı sırasında, COMSEEBRIG’in ülkesince
sağlanacak bir istihkâm subayı (OF-5) tarafından başkanlık edilecek bir Kriz
İstihkâm Hücresi oluşturulacaktır.
d) Bir kriz harekâtına katılan tüm Taraflar, Kriz
İstihkâm Hücresi’ne birer istihkâm subayı sağlayacaklardır. Mümkün olduğu
takdirde, bir kriz harekâtına katılan Taraflar, temsilcilerini İstihkâm
Hücresi’nden (CG-7) Kriz İstihkâm Hücresi’ne transfer edeceklerdir.
2. Aşama-II
1 inci Aşama sırasında edinilen tecrübeye dayanarak,
Taraflar, SEEBRIG’e paralel olarak Güneydoğu Avrupa Çokuluslu Barış Gücü’nün
(GAÇBG) Siyasî ve Askerî Yönlendirme Komitesi (PMSC) altında, alternatif bir
ETF komuta ve kontrol düzenlemesinin uygulanabilirliğini düşüneceklerdir.
MADDE6
Taraflar, ETF’nin desteklenmesine yönelik olarak
başlangıçta bir BİO Bilgi Yönetim Sistemi’ne bağlı olarak çalışacak bir Kriz
Bilgi Şebekesi(CIN) oluşturulması üzerinde mutabakat sağlamışlardır. COMSEEBRIG
ve Taraflar, Kriz Bilgi Ağı’nın mümkün olan en yüksek mertebede uygulanabilir
ve gerçekleştirilebilir biçimde kullanılmasına davet edilmektedirler.
MADDE7
1. Kriz durumunda, PMSC Başkanı Taraflar’ın teklifi
veya kendi inisitiyatifiyle durumu müzakere etmek veya COMSEEBRIG’e müteakip
uygun yönergeyi vermek üzere öneriler hazırlamak amacıyla PMSC’yi toplantıya
çağırır.
2. CIN, PMSC, COMSEEBRIG ve taraflar arasında ana bilgi
kaynağı ve iletişim bağlantısı olarak hizmet etmek üzere tasarlanmıştır.
MADDE8
1. Taraflarca aksine karar alınmadıkça, sadece
projelere veya kriz harekâtına katılan Taraflar, finansal kaynak sağlanmasından
sorumlu olacaklardır. Ayrıca, GAÇBG Siyasî Askerî Yönlendirme Komitesi Avrupa
Birliği, Dünya Bankası veya NATO gibi alternatif finansal kaynakları inceler,
2. Projeler çok Taraflı tatbikatlar şeklinde icra
edilir.
MADDE9
Yukarıda belirtilen Anlaşma’ya EK-A’nın 1, 2 ve 3
Lâhikaları ile Anlaşma’ya EK-C’nin 2 ve 4 (sayfa 4-4) Lâhikaları yerini bu
Protokolün EK-B’sine iliştirilen Lâhikalarla değiştirilmiştir.
MADDE10
1. Bu Protokol,
26 Eylül 1998’de Üsküp’te imzalanan ve 12 Ocak 1999’da, Atina’da
imzalanan Ek Protokol ile değiştirilen ve düzeltilen “Güneydoğu Avrupa Çok
Uluslu Barış Gücü Anlaşması”nın ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
2. Bu Protokol, tüm Tarafların ulusal yasal işlemlerini
tamamladığını depoziter ülkeye bildirilmesinden sonra yürürlüğe girecektir.
30 Kasım 1999’da, İngilizce dilinde yedi nüsha olarak
imzalanmıştır.
Anlaşmaya Taraf ülkeler adına :
Sn. Ilir Bocka, Savunma Bakan Yardımcısı
Sn. Gueorgui Ananiev, Savunma Bakanı
Sn. Nikola Kljusev, Savunma Bakanı
Sn. Carlo Scognamido, Savunma Bakanı
Sn. Victor Babiuc, Millî Savunma Bakanı
Sn. Sabahattin Çakmakoğlu, Savunma Bakanı
EK-A
Millî Katkılar
Ülke No. 1 : Bir İstihkâm Bölüğü
Ülke No. 2 : Bir İstihkâm Bölüğü
Ülke No. 3 : Bir İstihkâm Bölüğü
Ülke No. 4 : Bir İstihkâm Alayı (Alaya bir bölükten)
Ülke No. 5 : Bir İstihkâm Takımı
Ülke No. 6 : Bir İstihkâm Bölüğü
Ülke No. 7 : Bir İnşaat İstihkâm Bölüğü