Dönem : 21 Yasama Yılı : 4

T.B.M.M. (S. Sayısı : 738)

Gelir Vergisi Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/904)

T.C.
Başbakanlık	22.8.2001
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-336/4029

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 1.8.2001 tarihinde kararlaştırılan “Gelir Vergisi Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Vergi sistemlerinin ekonomik koşullardan bağımsız olarak düşünülemeyeceği, vergi düzenlemelerinin değişmez olmadığı, vergi sisteminin temel fonksiyonunun ekonomik koşulları değiştirmek olmadığı ve ekonomik koşulların vergi sistemini değiştirmek için yeterli gerekçe olabileceği gerçeklerinden hareketle Gelir Vergisi Kanununa bir geçici madde eklenmektedir.

Tasarı ile, Devletin borçlanma ihtiyacının daha kolay ve daha az maliyetle karşılanması amacına yönelik bir düzenleme yapılmaktadır.

MADDEGEREKÇELERİ

Madde 1. – Madde ile, 2002 yılı sonuna kadar ihraç edilecek Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) faiz ve alım satım kazançları aleyhine olan vergileme koşulları, ekonomik koşullar da dikkate alınarak değiştirilmekte ve bu gelirlerin bir kısmı gelir vergisinden istisna tutulmaktadır.

Yapılan bu düzenlemeyle;

– İstisnanın, 31.12.2002 tarihine kadar ihraç edilen DİBS’lerden, 31.12.2004 tarihine kadar elde edilen kazançlarla sınırlı olarak uygulanması,

– 26.7.2001 tarihinden önce ihraç edilen DİBS’lerden elde edilen gelirler için istisna uygulanmaması,

– Repo gelirleri için istisna uygulanmaması,

– Ticarî işletmeler ve kurumlar tarafından elde edilen gelirlerin, bugüne kadar olduğu gibi ticarî kazancın tespitinde dikkate alınmaması,

Hükme bağlanmaktadır.

Maddede belirtilen istisna tutarları Gelir Vergisi Kanununun 76 ncı maddesinde yer alan indirim oranının uygulanmasından sonraki tutarlar olup, elde edilen madde kapsamındaki gelirler enflasyondan arındırılacak ve kalan tutarın maddede belirtilen kısmı gelir vergisinden istisna tutulacaktır. Gelir tutarının istisna tutarından düşük olması durumunda kazanç beyan edilmeyecek, başka gelirler nedeniyle beyanname verilmesi durumunda da istisna tutarı beyannameye dahil edilmeyecektir.

Düzenlemeye göre, 2001 yılında elde edilen gelirin 50 milyar lirası gelir vergisinden müstesnadır. 2002 yılında uygulanacak istisna tutarı, 50 milyar liranın 2001 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranında, 2003 yılında uygulanacak istisna tutarı, 2002 yılında uygulanan tutarın 2002 yılı yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle hesaplanacaktır. 2004 yılı istisna tutarı da aynı yöntemle hesaplanacak olup, DİBS’in ihraç tarihine bakılmaksızın 2005 ve sonraki yıllarda elde edilen gelirler için istisna uygulanmayacaktır.

Madde 2. – Yürürlük maddesidir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.

Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Plan ve Bütçe Komisyonu	10.10.2001
Esas No. : 1/904
Karar No. : 66

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanarak 22.8.2001 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 17.9.2001 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen “Gelir Vergisi Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 10.10.2001 tarihinde yaptığı 1 inci birleşiminde, Hükümeti temsilen Maliye Bakanı Sümer Oral, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı ve Hazine Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Bilindiği gibi; vergi sisteminin, ekonomik koşullardan bağımsız olarak mütalaa edilmesinin mümkün olamayacağı gerçeğinden hareketle, ülkede yaşanan ekonomik koşullara paralel olarak ilgili vergi kanununda gereken değişiklikleri yapma ihtiyacı doğmuştur.

Tasarı ile; 31.12.2004 tarihine kadar, 26.7.2001 - 31.12.2002 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetlerinin, faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının, 2001 yılında 50 milyar lirasının 2002 ve izleyen yıllarda ise bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması ile bulunacak tutarın gelir vergisinden istisna tutulması öngörülmektedir.

Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde;

– Vergilemede muafiyetlere yol açabilecek uygulamaların Ülkemizde uygulanan ekonomik program açısından olumsuzluklara neden olabileceği,

– Türk vergi sisteminin vergide dönemsellik esasına dayandığı, bu nedenle muafiyet tarihinin 26.7.2001 tarihinde başlatılmasının, uygulamada mükellefler arasında farklı uygulamalara neden olacağı,

– Hazinenin olumlu şartlarda borçlanmasına katkı sağlayacak vergi ile ilgili istisnaların olumlu karşılandığı,

İfade edilmiştir.

Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda ise;

– 2000 yılının başından bu yana uygulanmakta olan ekonomik programın gereği olarak, vergi düzenlemelerinin zamanında yapıldığı,

– Getirilen düzenlemenin Devletin daha az maliyetle borçlanması amacına yönelik bir düzenlemeyi içerdiği,

– Tasarının Parlamentoya sevkinin faiz oranlarında azalmaya neden olduğu, faiz oranlarının düşmesinde beyanname vermekten kaçınan küçük yatırımcıların etkili olduğu,

– İleriye dönük bir teşvik aracı olarak düşünüldüğü için muafiyetin başlangıç tarihinin Tasarının hazırlandığı tarih olarak tespit edildiği,

Belirtilmiştir.

Bu görüş ve eleştirileri müteakip Tasarı ve gerekçesi benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.

Tasarının;

1 inci maddesi aynen,

– Verilen bir önergenin kabulü ile metne ilave edilen 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanununun 12 nci maddesinin 2 nci fıkrasının sonuna eklenen ibarenin yeni 2 nci madde olarak,

– Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü maddeler, 3 ve 4 üncü maddeler olarak aynen,

Kabul edilmiştir.

Tasarının başlığı yeni ilave edilen madde gereği yeniden düzenlenmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili
Metin Şahin	Hayrettin Özdemir
Antalya	Ankara
Sözcü	Kâtip
Ahmet Kabil	Cafer Tufan Yazıcıoğlu
Rize	Bartın
Üye	Üye
Dengir Mir M. Fırat	Gaffar Yakın
Adıyaman	Afyon
(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye
Sait Açba	M. Zeki Sezer
Afyon	Ankara
(Muhalefet şerhi eklidir)
Üye	Üye
Cengiz Aydoğan	M. Güven Karahan
Antalya	Balıkesir
Üye	Üye
Hüseyin Arabacı	Necati Yöndar
Bilecik	Bingöl
	(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye
Zeki Ergezen	Hayati Korkmaz	Bitlis	Bursa
(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye
Oğuz Tezmen	M.Altan Karapaşaoğlu
Bursa	Bursa
(Muhalefet şerhi eklidir)	(Muhalefet şerhimiz ekli)
Üye	Üye
Hakkı Duran	Aslan Polat
Çankırı	Erzurum
	(Tasarı ile 193 sayılı Gelir
	Vergisi Kanununa eklenen
	geçici 59 uncu
	maddeye muhalifim)
Üye	Üye
Mehmet Sadri Yıldırım	S. Metin Kalkan
Eskişehir	Hatay
(Muhalefet şerhi eklidir)	(Tasarı ile 193 sayılı Gelir Vergisi
	Kanununa eklenen geçici 59
	uncu maddeye muhalifim)
Üye	Üye
Mehmet Dönen	Masum Türker
Hatay	İstanbul
(Muhalefet şerhi eklidir)
Üye	Üye
Nesrin Nas	Celal Adan
İstanbul	İstanbul
	(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye
Hasan Çalış	Arslan Aydar
Karaman	Kars
Üye	Üye
Mehmet Serdaroğlu	Necdet Tekin
Kastamonu	Kırklareli
Üye	Üye
Kemal Köse	Ahmet Derin
Kocaeli	Kütahya
	(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye
Süleyman Çelebi	Metin Ergun
Mardin	Muğla
Üye	Üye
Ş. Ramis Savaş	Cevat Ayhan
Sakarya	Sakarya
	(Tasarı ile 193 sayılı Gelir
	Vergisi Kanununa eklenen
	geçici 59 uncu maddeye
	Muhalifim)
Üye	Üye
Kemal Kabataş	Yaşar Topçu
Samsun	Sinop
Üye	Üye
Lütfi Ceylan	Bekir Gündoğan
Tokat	Tunceli

MUHALEFET ŞERHİ

Görüşülmekte olan tasarıya aşağıdaki gerekçe ile muhalifiz.

Kemal Kabataş	Mehmet Dönen	Oğuz Tezmen
Samsun	Hatay	Bursa

Görüşülen tasarı ile gelir vergisi beyanının temel ilkesi olan yıllık olma vasfı zedelenmektedir. Gelir Vergisi her takvim yılı içinde elde edilen her türlü gelirin toplanarak beyan edilmesi esasına dayanır. 26.7.2001 tarihinin istisnaya esas alınması bu ilkeyi ihlal etmiştir. 2001 yılı gelirini beyan edecek aynı takvim yılı içinde aynı tür geliri (menkul sermaye iradı) elde edenler arasında ciddi vergi yükü farkı olacak ve adaletsizlik yaratacaktır.

Mehmet Sadri Yıldırım

Eskişehir

10.10.2001

MUHALEFET ŞERHİ

1. Tasarıda gerekçesinde borçlanma maliyetine getirilen istisna ile düşürülebileceği önerilmektedir. Bu gerçekçi bir yaklaşım değildir. Türkiye’de ciddi bir güven sorunu vardır, güven krizi vardır. Bu aşılmadığı müddetçe sağlıklı bir borçlanma politikasını yürütmek imkânsızdır. Uzun vadede işlerin düzeleceğine güven gelirse tasarruf sahipleri bono alır.

2. Tasarının getiriliş amacı aslında faiz maliyetlerini düşürmek değil, borçlardaki derinleşen itfa sorununu çözmektir. Vergi istisnası belki borçlanmayı kolaylaştırabilir ancak borç sorununu çözmekte yetersizdir.

3. Borçların itfasının çözüme kavuşturulmasında daha etkili bir yöntem, vergi istisnası yerine gecelik piyasalarda biriken büyük fonların bu alana aktarılmasıdır.

4. Gelir vergisinde dönemsellik vardır. İstisnasının da dönemi kapsaması gerekir.

5. Tasarıda vergi istisnasının halka arzının hedef aldığı belirtilmektedir. Ancak Ekonomik kriz ile birlikte, artan güven krizi halkın hazine tahvil ve bonolarına yönelişini adeta durdurmuştur.

Sait Açba	Altan Karapaşaoğlu
Afyon	Bursa

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

GELİR VERGİSİ KANUNUNA BİR GEÇİCİ MADDE EKLENMESİNE İLİŞKİN

KANUN TASARISI

MADDE 1- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Eski Madde 59. – 31/12/2004 tarihine kadar, 26/7/2001-31/12/2002 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının; 2001 yılında 50 Milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda bu tutarın veya arttırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmasıyla bulunacak tutar gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnadan yararlananlar, 80 inci ve geçici 56 ncı maddelerde yer alan istisnalardan ayrıca yararlanamaz.

Ticari işletmelere ait olan bu tür gelirler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.”

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

GELİR VERGİSİ KANUNUNA BİR GEÇİCİ MADDE EKLENMESİNE VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ EMEKLİ SANDIĞI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MADDE2. – 8.6.1949 tarihli ve 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı Kanununun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının sonuna aşağıdaki ibare eklenmiştir.

“Bu Kanunun uygulamasında en yüksek T. C. Emekli Sandığı iştirakçisi olarak en yük-sek Devlet Memuru esas alınır.”

MADDE3. – Tasarının 2 nci maddesi 3 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

MADDE4. – Tasarının 3 üncü maddesi 4 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Bülent Ecevit
Başbakan
Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. Yılmaz
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
K. Derviş	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
Prof. Dr. Ş. S. Gürel	F. Bal	Dr. Y. Karakoyunlu
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	H. Gemici
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı	F.Ünlü
Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
Prof. Dr. Ş. Üşenmez	R.Önal	Prof. Dr. H. S. Türk
Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı
S. Çakmakoğlu	R. K. Yücelen	İ.Cem
Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı
S.Oral	M. Bostancıoğlu	K.Aydın
Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı
Doç. Dr. O. Durmuş	O. Vural	Prof. Dr. H. Y. Gökalp
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı
Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu	Z. Çakan
Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
	Çevre Bakanı
	F. Aytekin