Dönem
: 21 Yasama Yılı : 3
T.B.M.M. (S. Sayısı : 550)
Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî
ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun
Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/735)
T.C.
Başbakanlık 24.7.2000
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-131/3559
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 16.6.2000
tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî,
Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun
Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Bülent Ecevit
Başbakan
TASARI GEREKÇESİ
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî,
Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”, 2 Mayıs 2000 tarihinde
Ulan Bator’da imzalanmıştır.
Türkiye ile Moğolistan arasında mevcut tarihî ve siyasî
ilişkiler doğrultusunda gelişme trendi gösteren sosyo-ekonomik ve kültürel
faaliyetler göz önünde bulundurularak, geniş kapsamlı olarak tasarlanan
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda
Adlî Yardımlaşma Anlaşması”, iki ülke arasında bu alandaki ilişkilerin hukukî
çerçevesini oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.
Anlaşma, 4 Kısım ve 9 Bölüm altında toplam 72 maddeden
oluşmaktadır.
Birinci Kısımda, yer alan 1 ilâ 3 üncü maddeler, genel
hükümleri,
İkinci Kısımda, yer alan 4 ilâ 24 üncü maddeler, hukukî
ve ticarî konularda adlî yardımlaşma, teminattan muafiyet ve adlî müzaheret ile
birlikte hukukî ve ticarî konulardaki mahkeme ve hakem kararlarının tanınması
ve tenfizine ilişkin hükümleri,
Üçüncü Kısımda yer alan 25 ilâ 69 uncu maddeler, ceza
alanında adlî yardımlaşma, suçluların iadesi, hükümlülerin, cezalarının
vatandaşı oldukları Devlette infazı amacıyla nakli ve cezaî konularla ilgili
diğer hükümleri,
Dördüncü Kısımda yer alan 70 ilâ 72 nci maddeler ise,
nihaî hükümleri,
İhtiva etmektedir.
Birinci ve İkinci Kısımda yer alan maddelerde,
öncelikle her iki ülke vatandaşlarına eşit muamele, adlî makamlara başvuruda
kolaylık, teminattan muafiyet, adlî müzaheretten yararlanma, tebligat,
tarafların ve tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi yaptırılması ve
belgelerin iletilmesi gibi işlemlerin yerine getirilmesi, hukukî ve ticarî
konularda verilmiş mahkeme kararları ile usulüne uygun olarak onaylanmış hakem
kararlarının tanınması ve tenfizi ile izlenecek usul ve kurallar
düzenlenmiştir. Bu Anlaşma’nın uygulanmasında, “Merkezî Makam” olarak her iki
Devletin Adalet Bakanlıkları tayin edilmiştir.
Tanıma ve tenfize ilişkin hükümler, 2675 sayılı
Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri ile uyumlu
olarak düzenlenmiştir. Kararların tanınması ve tenfizi, talepte bulunulan Âkit
Tarafın millî kanununun usullerine tâbi olacak ve talepte bulunulan mahkeme,
sadece işbu Anlaşma hükümlerinde belirtilen şartların yerine getirilip
getirilmediğini incelemekle yetinecektir.
Üçüncü Kısımdaki maddelerde, ceza alanında, arama,
delil oluşturan belge ve eşyalara el konulması ve teslimi, sanıkların
sorgulanması, müşteki ve tanıkların ifadelerinin alınması, bilirkişi incelemesi
gibi işlemlerin ve tebligat taleplerinin yerine getirilmesi, Âkit Taraflardan
birinin ülkesinde bulunan kişilerin, ceza kovuşturması yapılması amacıyla,
Anlaşma’da öngörülen usuller çerçevesinde diğer Âkit Tarafa iade edilmesi ve
yine kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya hüküm giyen
Diğer Âkit Taraf vatandaşının, cezasının infazı için vatandaşı olduğu ülkeye
nakli konuları düzenlenmiştir.
Anlaşma’nın cezaî konularda adlî yardımlaşma,
suçluların iadesi ve hükümlülerin nakline ilişkin hükümleri de, Türkiye’nin
taraf olduğu Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi ve
Suçluların İadesi ile Hükümlülerin Nakline Dair Avrupa Sözleşmeleri esas
alınarak hazırlanmıştır.
Dördüncü Kısımdaki son maddelerde ise, Anlaşmanın
geçerliliği, yürürlüğü ve feshine ilişkin hükümler yer almaktadır.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ GEREKÇE
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî,
Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması”, 2 Mayıs 2000 tarihinde
Ulan Bator’da imzalanmıştır.
Türkiye ile Moğolistan arasında mevcut tarihî ve siyasî
ilişkiler doğrultusunda gelişme trendi gösteren sosyo-ekonomik ve kültürel
faaliyetler göz önünde bulundurularak, geniş kapsamlı olarak tasarlanan
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda
Adlî Yardımlaşma Anlaşması”, iki ülke arasında bu alandaki ilişkilerin hukukî
çerçevesini oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.
Anlaşma, 4 Kısım ve 9 Bölüm altında toplam 72 maddeden
oluşmaktadır.
Birinci Kısımda, yer alan 1 ilâ 3 üncü maddeler, genel
hükümleri,
İkinci Kısımda, yer alan 4 ilâ 24 üncü maddeler, hukukî
ve ticarî konularda adlî yardımlaşma, teminattan muafiyet ve adlî müzaheret ile
birlikte hukukî ve ticarî konulardaki mahkeme ve hakem kararlarının tanınması
ve tenfizine ilişkin hükümleri,
Üçüncü Kısımda yer alan 25 ilâ 69 uncu maddeler, ceza
alanında adlî yardımlaşma, suçluların iadesi, hükümlülerin, cezalarının
vatandaşı oldukları Devlette infazı amacıyla nakli ve cezaî konularla ilgili
diğer hükümleri,
Dördüncü Kısımda yer alan 70 ilâ 72 nci maddeler ise,
nihaî hükümleri,
İhtiva etmektedir.
Birinci ve İkinci Kısımda yer alan maddelerde,
öncelikle her iki ülke vatandaşlarına eşit muamele, adlî makamlara başvuruda
kolaylık, teminattan muafiyet, adlî müzaheretten yararlanma, tebligat,
tarafların ve tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi yaptırılması ve
belgelerin iletilmesi gibi işlemlerin yerine getirilmesi, hukukî ve ticarî
konularda verilmiş mahkeme kararları ile usulüne uygun olarak onaylanmış hakem
kararlarının tanınması ve tenfizi ile izlenecek usul ve kurallar
düzenlenmiştir. Bu Anlaşma’nın uygulanmasında, “Merkezî Makam” olarak her iki
Devletin Adalet Bakanlıkları tayin edilmiştir.
Tanıma ve tenfize ilişkin hükümler, 2675 sayılı
Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri ile uyumlu
olarak düzenlenmiştir. Kararların tanınması ve tenfizi, talepte bulunulan Âkit
Taraf millî kanununun usullerine tâbi olacak ve talepte bulunulan mahkeme,
sadece işbu Anlaşma hükümlerinde belirtilen şartların yerine getirilip
getirilmediğini incelemekle yetinecektir.
Üçüncü Kısımdaki maddelerde, ceza alanında, arama,
delil oluşturan belge ve eşyalara el konulması ve teslimi, sanıkların
sorgulanması, müşteki ve tanıkların ifadelerinin alınması, bilirkişi incelemesi
gibi işlemlerin ve tebligat taleplerinin yerine getirilmesi, Âkit Taraflardan
birinin ülkesinde bulunan kişilerin, ceza kovuşturması yapılması amacıyla,
Anlaşma’da öngörülen usuller çerçevesinde diğer Âkit Tarafa iade edilmesi ve
yine kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya hüküm giyen
diğer Âkit Taraf vatandaşının, cezasının infazı için vatandaşı olduğu ülkeye
nakli konuları düzenlenmiştir.
Anlaşma’nın cezaî konularda adlî yardımlaşma,
suçluların iadesi ve hükümlülerin nakline ilişkin hükümleri de, Türkiye’nin
taraf olduğu Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi ve
Suçluların İadesi ile Hükümlülerin Nakline Dair Avrupa Sözleşmeleri esas
alınarak hazırlanmıştır.
Dördüncü Kısımdaki son maddelerde ise, Anlaşmanın
geçerliliği, yürürlüğü ve feshine ilişkin hükümler yer almaktadır.
Dışişleri
Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Dışişleri Komisyonu 21.11.2000
Esas No. : 1/735
Karar No. : 4
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî,
Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun
Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 16 Kasım 2000 tarihli 2 nci
Birleşiminde Adalet Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı temsilcilerinin
katılmalarıyla görüşülmüştür.
Türkiye ile Moğolistan arasındaki mevcut ilişkilerin
gelişme eğilimi göstermesi üzerine, iki ülke arasındaki hukukî, ticarî ve cezaî
konulardaki adlî yardımlaşmanın hukukî çerçevesini oluşturmak amacıyla
hazırlanan Tasarı Komisyonumuzca uygun görülerek gerekçede yapılan düzeltme ile
kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere
Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ İLE MOĞO-LİSTAN ARASINDA HUKUKÎ, TİCARÎ VE CEZAÎ KONULARDA ADLÎ
YARDIM-LAŞMA ANLAŞMASININ ONAYLANMA-SININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN TASARISI
MADDE 1. – 2.5.2000 tarihinde Ulan Bator’da imzalanan
“Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda
Adlî Yardımlaşma Anlaşması”nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ İLE MOĞO-LİSTAN ARASINDA HUKUKÎ, TİCARÎ VE CEZAÎ KONULARDA ADLÎ
YARDIM-LAŞMA ANLAŞMASININ ONAYLANMA-SININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN TASARISI
MADDE 1. – Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca
aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca
aynen kabul edilmiştir.
|
|
Bülent
Ecevit |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
En. ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
D.
Bahçeli |
H.
H. Özkan |
M.
C. Ersümer |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
R.
Önal |
Prof.
Dr. T. Toskay |
M.
Keçeciler |
|
|
Devlet Bakanı V. |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
M.
Yılmaz |
F.
Bal |
Y.
Yalova |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
M.
Yılmaz |
Prof.
Dr. R. Mirzaoğlu |
R.
K. Yücelen |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
H.
Gemici |
Prof.
Dr. Ş. Üşenmez |
E.
S. Gaydalı |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
|
|
F.
Ünlü |
F.
Bal |
Prof.
Dr. H. S. Türk |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Dışişleri Bakanı V. |
|
|
S.
Çakmakoğlu |
S.
Tantan |
H.
H. Özkan |
|
|
Maliye Bakanı |
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
|
|
S.
Oral |
M.
Bostancıoğlu |
K.
Aydın |
|
|
Sağlık Bakanı |
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
|
|
Doç.
Dr. O. Durmuş |
Prof.
Dr. E. Öksüz |
Prof.
Dr. H. Y. Gökalp |
|
|
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
Kültür Bakanı |
|
|
Y.
Okuyan |
A.
K. Tanrıkulu |
M.
İ. Talay |
|
|
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
Çevre Bakanı |
|
|
E.
Mumcu |
Prof.
Dr. N. Çağan |
F.
Aytekin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İLE
MOĞOLİSTAN
ARASINDA
HUKUKÎ, TİCARÎ VE CEZAÎ KONULARDA
ADLÎ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI
Türkiye Cumhuriyeti
ve
Moğolistan
İki ülke arasındaki dostluk bağlarını pekiştirmek ve
hukukî, ticarî, cezaî konular ile suçluların iadesi ve hükümlü kişilerin nakilleri konularında karşılıklı
adlî yardımlaşmayı egemenlik, millî bağımsızlık, haklarda eşitlik ve içişlerine
karışmama ilkelerine dayanarak düzenlemek arzusuyla,
Hukukî, ticarî ve cezaî konularda bir adlî yardımlaşma
Anlaşması akdedilmesine karar vermişler ve bu amaçla aşağıdaki hususlar
üzerinde mutabık kalmışlardır:
KISIM 1
BÖLÜM 1
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
1. Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, diğerinin
ülkesinde şahısların, mallarının ve menfaatlerinin adlî ve kanunî korunması
hususlarında bu Devlet vatandaşları ile aynı haklara sahiptirler.
2. Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Âkit
Tarafın ülkesinde, hak ve menfaatlerinin takibi ve korunmasında hukukî, ticarî
ve cezaî konularda yetkili mahkemelere ve diğer yetkili makamlara bu Âkit
Tarafın vatandaşlarının tâbi olduğu aynı şart ve formalitelerle serbestçe
müracaat hakkına sahip olacaklardır.
3. Âkit Taraflardan birinde merkezi olan ve bu Tarafın
mevzuatına uygun biçimde kurulmuş tüzel kişiler işbu Anlaşmanın hükümlerinden
uygulanabildiği ölçüde yararlanabilirler.
Madde 2
Âkit taraflardan her biri, bu Anlaşmanın amaçları
doğrultusunda taleplerde bulunmaya veya bunları kabule yetkili bir merkezî
makam belirleyecektir. Türkiye Cumhuriyeti için merkezî makam, Türkiye
Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı olacaktır. Moğolistan için merkezî makam,
Moğolistan Adalet Bakanlığı olacaktır.
İşbu Anlaşmanın uygulanması amacıyla Âkit Tarafların
makamları, kendi aralarında diplomatik kanaldan iletişim kuracaklardır.
Madde 3
Âkit Tarafların Adalet Bakanlıkları, talep üzerine,
işbu Anlaşmaya konu teşkil eden hukukî sorunlara ilişkin olarak ülkelerindeki
kanunlar ve uygulamalar konusunda birbirlerine karşılıklı olarak bilgi
vereceklerdir.
KlSlM II
BÖLÜM l
HUKUKÎ VE TİCARÎ KONULARDA ADLÎ YARDIMLAŞMA
Madde 4
1. Âkit Tarafların yetkili makamları karşılıklı olarak
hukukî ve ticarî konularda adlî yardım sağlamayı taahhüt ederler.
2. Adlî yardımlaşma, özellikle, belgelerin
gönderilmesi, bilirkişi incelemesi, tarafların, şahitlerin ve uzmanların
dinlenmesi gibi usule ilişkin kararların icrasını kapsar.
Madde 5
1. Adlî yardım talebi aşağıdaki hususları içerecektir:
a) Talepte bulunan ve talep edilen makamların adları;
b) Adlî yardım talep edilen olayın mahiyeti;
c) Tarafların isimleri ve soyadları, daimi ve geçici
adresleri (ikametgâhları veya oturdukları yerler), uyrukları ve meslekleri;
d) Tarafların vekillerinin isimleri soyadları ve
adresleri;
e) Talebin konusu ve icrası için gerekli bilgiler.
2. Adlî yardım talebi ve buna ekli belgeler, imzalanmış
olmalı ve talepte bulunan makamın resmi mührünü taşımalıdır .
Madde 6
1. Talep edilen makam, adlî yardım talebinin yerine
getirilmesi sırasında, kendi Devletinde yürürlükte olan kanun hükümlerini
uygular. Bununla birlikte, talepte bulunan makamın isteği üze-rine, talepte
bulunulan makam talepte bulunulan Âkit Tarafın kanunlarına aykırı olmamak
şartıyla diğer Âkit Tarafın usul
hükümlerini uygulayabilir.
2. Talep edilen makam adlî yardım talebinin yerine
getirilmesinde yetkili değilse, söz konusu talebi yetkili makamına iletir ve
bundan talepte bulunan makamı haberdar eder.
3. Talepte bulunulan makam adlî yardım talebinin yerine
getirilmesinden sonra belgeleri talepte bulunan makama iletir veya talebin
yerine getirilememesi halinde, durumu sebepleri ile bildirir.
Madde 7
1. Tebligatlar, talep edilen Tarafın dilinde kaleme
alınmış veya bu Tarafın diline uygunluğu tasdik edilmiş bir tercümeyi havi
olmaları halinde, talep edilen makam tarafından kendi Devletinde bu konuyu
düzenleyen hükümlere uygun olarak yapılır. Aksi halinde, talep edilen makam,
tebligatı, ancak muhatabı almayı kabul ettiği takdirde yapabilir .
2. Tebligat talebinde muhatabın tam adresi ve tebliğ
edilecek evrak belirtilmelidir .
3. Tebligat talebinde belirtilen adrese evraklar tebliğ
edilemediği takdirde, talep edilen makam muhatabın tam adresini tespit için
gereken tedbirleri alacaktır. Bu adresin tespit edilmesinin imkansızlığı
halinde, talep edilen makam talep eden makama bilgi verir ve tebliğ edeceği
evrakı bu makama iade eder.
Madde 8
Tebligat alındısı talep edilen Tarafın yürürlükteki
yasalarına göre tanzim edilir. Tebligat alındısı tebliğ tarihini ve yerini
ihtiva edecektir .
Madde 9
Talep edilen Taraf kendi topraklarında adlî yardım
sebebiyle yapılan bütün masrafları üstlenecek ve bu masrafların ödenmesini
talep etmeyecektir.
Madde 10
Bir adlî yardım talebinin yerine getirilmesi, talep
edilen Âkit Tarafın egemenliğine, güvenliğine veya kamu düzenine zarar vermesi
halinde reddedilebilir.
Madde 11
1. Bu Anlaşmanın 7. maddesinin 1. fıkrasında ve 13.
maddesinde belirtilenlerin dışındaki, adlî yardım talepleri ve buna ekli
belgelere talep edilen Taraf dilinde veya İngilizce olarak yapılmış onaylı
tercümeler eklenecektir.
2. Tercümenin tasdiki, talepte bulunan makam, yeminli
bir tercüman, bir noter veya Âkit Tarafların diplomatik veya konsolosluk
memurları tarafından yapılabilir.
3. Adlî yardım taleplerinin icrası ile ilgili belgeler
talep edilen Tarafın dilinde düzenlenecektir.
Madde 12
1. Hangi uyrukta olursa olsun, bir davet üzerine diğer
Âkit Tarafın adlî makamı önüne çıkan tanık veya bilirkişi, bu Âkit Tarafın
ülkesinde, talep eden Âkit Taraf ülkesine girişinden önce işlenen bir suç
dolayısıyla kovuşturulamayacağı veya tutuklanamayacağı gibi daha önce ittihaz
olunan bir karar sebebiyle de cezalandırılamaz.
Tanık veya bilirkişi, daveti yapan makamca hazır
bulunmasının artık gerekli olmadığı hususu kendilerine bildirildiği tarihten
itibaren birbirini takip eden 15 gün içinde talep eden Âkit Taraf ülkesini terketmediği takdirde işbu dokunulmazlık sona erer. Tanık veya bilirkişinin
kendi kusuru olmaksızın talep eden Âkit Taraf ülkesini terkedemediği süre, bu
paragraftan öngörülen süre kapsamı dışında tutulacaktır.
Bu kişiler tanıklıkları veya bilirkişilikleri nedeniyle
de kovuşturulamaz yahut tutuklanamazlar.
2. Talep eden makam, tanık veya bilirkişi sıfatıyla
davet edilen kişiyi, talep eden Âkit Taraf mevzuatında öngörülen şartlar
dairesinde yol ve ikamet giderlerinin ödeneceği ve bilirkişi için tazminat
tediye olunacağı hususundan haberdar edecektir. Bu kişinin talebi üzerine, yol
ve ikamet giderlerinin karşılanması için sözü edilen makamca bir avans
ödenecektir.
BÖLÜM 2
BELGELER
Madde 13
Âkit Taraflardan birinin mahkemeleri veya diğer yetkili
makamlarının talebi üzerine, diğer Taraf, talebi yapan Tarafın vatandaşlarının
ahvali şahsiyelerine mütedair belgelerin, şahsi işlerine ve menfaatlerine
ilişkin diğer belgelerin suretlerini tercümesiz ve ücretsiz gönderecektir.
Madde 14
1. Âkit Tarafların birinin ülkesinde yetkili makamlar
tarafından tanzim edilmiş, verilmiş veya onaylanmış ve resmi mühür taşıyan
belgeler ile bunların tasdikli örneklerinin diğer Âkit ülkenin topraklarında
hukuken geçerli olabilmesi için başkaca bir işleme gerek bulunmamaktadır.
2. Âkit Taraflardan birinin ülkesinde düzenlenen resmi
belgeler, diğerinin topraklarında düzenlenen resmi belgelerle aynı oranda ispat
kuvvetine sahiptir.
BÖLÜM 3
TEMİNAT AKÇESİNDEN (JUDİCATUM SOLVI) VE
ADLÎ MASRAFLARDAN MUAFİYET
Madde 15
Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, salt yabancı
olmalarından veya bu Tarafın ülkesinde ikametgâhları veya meskeni
bulunmamasından ötürü teminat akçesi (judicatum solvi) vermekle sorumlu
tutulamazlar.
Madde 16
1. Âkit Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Tarafın
mahkemeleri önünde bu Âkit Tarafın vatandaşları gibi aynı şartlarla ve ölçüde
adlî harç ve masraflardan muafiyetten ve ücretsiz adlî müzaharetten
faydalanırlar.
2. Bu adlî yardım ve adlî müzaharet, icra işlemleri
dahil, davaya ilişkin işlemlerde uygulanır.
3. Âkit Taraflardan birinin yasal hükümleri uyarınca
harç ve masraflardan muaf olmaktan yararlanan vatandaşlar, diğer Tarafın
ülkesinde aynı davanın usule ilişkin işlemleri dolayısıyla da bu muafiyetten
yararlanırlar.
Madde 17
1. 16 ncı madde hükmünden faydalanmak için gerekli olan
şahsi, ailevi ve malvarlığı durumuna ilişkin belge, müracaat edenin
ikametgâhının veya meskeninin ülkesinde bulunduğu Âkit tarafın yetkili
makamları tarafından verilmelidir.
2. Şayet müracaat edenin Âkit Tarafların birinde veya
diğerinde ikametgâhı veya meskeni bulunmuyor ise, söz konusu belgeyi uyruğu
olduğu Devletin diplomatik misyonu veya konsolosluğu kendisine verebilir.
3. Adlî harç ve masraflardan muafiyet talebini karara
bağlayacak adlî makam, işbu Anlaşmanın 2. maddesinde öngörülen yöntemi
izleyerek, bu belgeyi vermiş olan makamdan tamamlayıcı bilgiler talep edebilir.
Madde 18
Âkit Taraflardan herhangi birinin mahkemesi, diğer Âkit
Tarafın ülkesinde ikametgâhı veya meskeni bulunan bir şahsın belirli bir usul
işlemi tamamlaması için bir süre tespit ederse, bu süre, evrakın muhatabına
tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar.
BÖLÜM 4
HUKUKÎ VE TİCARÎ KONULARDAKİ
KARARLARIN TANINMASI VE TENFİZİ
Madde 19
1. Âkit Taraflardan herhangi biri, diğer Âkit Tarafın
ülkesinde verilmiş aşağıdaki kararları, işbu Anlaşmada öngörülen şartlar
altında tanıyacak ve tenfiz edecektir:
a) Hukukî ve ticarî konulara ilişkin kararlar;
b) Tazminata ilişkin olarak cezaî konularda verilmiş
kararlar;
c) Hukukî ve ticarî konularda verilmiş hakem kararları;
2. İşbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra verilmiş
olan hukukî ve ticarî konulardaki nihaî mahiyette adlî kararlar, karar olarak
kabul edilir. Yukarıdaki 1 inci paragrafın (a) bendinde değinilen kararlar
ancak, bunlara ilişkin hukukî ilişkilerin işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden
sonra doğmuş olması halinde nazara alınacaktır.
3. Kişi hallerine mütedair kararlar, işbu Anlaşmanın
yürürlüğe girmesinden önce verilmiş olsalar dahi tanınacaktır.
Madde 20
İşbu anlaşmanın 19. maddesinde belirtilen kararlar
diğer Âkit Tarafın ülkesinde aşağıdaki şartları haiz olmaları halinde tanınır
ve tenfiz edilir:
a) Karar, verildiği Âkit Tarafın ülkesindeki kanunlara
göre kesinleşmiş ve icra edilebilir olmalıdır;
b) Kararı veren mahkeme, bunun tenfizinin veya
tanınmasının istenildiği Âkit Tarafın kanunlarına göre böyle bir kararı vermeye
yetkili addedilmelidir;
c) Kararın verildiği Âkit Tarafın kanunlarına göre,
davayı kaybeden taraf usulüne uygun surette mahkemeye davet edilmiş olmalıdır;
d) Davanın tarafları iddialarının savunma hakkından
mahrum edilmemiş ve usulüne uygun olarak mahkemeye davet edilmiş bulunmalı ve
kendilerine iddialarını ileri sürme ve savunma olanağının bulunmadığı hallerde
temsil edilebilme fırsatı verilmiş olmalıdır;
e) Kararın tanınmasının veya tenfizinin istenildiği
Âkit Tarafın ülkesinde, aynı muhakeme usulü çerçevesinde ve aynı Taraflar
arasında, daha önceden verilip kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmamalıdır;
f) Kararın ülkesinde tanınmasının veya tenfizinin
istenildiği Âkit Tarafın yargı makamları nezdinde aynı olaylara dayanılarak
aynı amaçla aynı taraflar arasında açılmış bir dava bulunmamalıdır;
g) Kararın ülkesinde tanınmasının veya tenfizinin
istenildiği Âkit Tarafın mevzuatına göre, bu Tarafın kanunlarının uygulanmasını
gerektiren durumlarda karar ancak:
i) Şayet söz konusu kanunlar doğru olarak uygulanmış
ise veya;
ii) Tanıma ve tenfizin istenildiği Âkit Tarafın
kanunları, esas itibarıyla diğer Âkit Tarafın kanunlarından farklı değilse,
tanınır ve tenfiz edilir.
h) Karar, ülkesinde tanınması veya tenfiz edilmesi
istenilen Âkit Tarafın hukuk ve kamu düzeninin temel prensiplerine uygun
olmalıdır.
Madde 21
Hakem mahkemesi kararları, 20. maddenin (f) fıkrası
hariç, söz konusu maddede belirtilen şartlara ilaveten, ancak aşağıdaki
koşulları taşıyorsa tenfiz edilir:
a) Kararın tenfizinin istenildiği Âkit Tarafın Kanununa
göre, benzeri bir uyuşmazlığın çözümlenmesi için tahkim yoluna
başvurulabilmekteyse;
b) Hakem kararı, taraflar arasındaki bir tahkim
anlaşmasına veya tahkim şartının öngörüldüğü bir uyuşmazlığa ilişkin olarak
verilmiş ise;
c) Hakem Mahkemesinin teşekkül tarzı, tarafların tahkim
anlaşmasına veya tahkim şartına yahut hakem kararının verildiği Devletin
mevzuatına uygun bulunmakta ise;
d) Taraflar, hakem tayini veya hakeme başvurulması
işlemlerinden usulüne uygun olarak ha-berdar edilmiş ise;
e) Hakem kararı, verildiği Devlette kesinleşmiş ise.
Madde 22
1. Tanıma veya tenfiz için başvuru, bu Anlaşmanın 2 nci
maddesinin hükümlerine uygun olarak kararın ülkesinde tanınmasının veya
tenfizinin istenildiği Âkit Tarafın yetkili adlî makamına doğrudan yapılır .
2. Başvuruya aşağıdaki bilgiler eklenmelidir:
a) Kararın aslına uygunluğu tasdik edilmiş sureti,
kararın kendisinden açık bir şekilde anlaşılamadığı takdirde, kararın
kesinleşmiş olup icra kuvvetini haiz olduğunu tevsik eden bir belge;
b) Aleyhinde karar alınan ve davaya katılmayan tarafın,
usulüne uygun surette mahkemeye davet edildiğini ve kendisinin davaya katılması
mümkün olamadığından, vekili vasıtasıyla mahkeme önünde muteber şekilde temsil
olunduğunu tevsik eden bir belge;
c) Yukarıda (a) ve (b) fıkralarında belirtilen
belgelerin, kararın ülkesinde tanınması veya tenfizi istenilen Âkit Tarafın
diline veya İngilizce'ye yapılmış tasdikli tercümeleri.
Madde 23
1. Kararların tanınması ve tenfizi işleminde, tanıma
veya tenfiz istenilen Âkit Tarafın mevzuatı uygulanacaktır.
2. Bu Anlaşmanın uygulamasında, tanıma veya tenfiz
istenilen makam davanın esasına ilişkin hususlara bağlı olup, sadece işbu
Anlaşmada belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğini inceleyecektir.
Madde 24
Bu Anlaşmanın kararların tanınması ve tenfizi
hakkındaki hükümleri, Âkit Tarafların, adlî bir icra işlemi sonucu elde edilen
paranın yabancı bir ülkeye havalesi veya eşyaların ülke dışına çıkarılması ile
ilgili millî mevzuatlarına halel getirmez.
KISIM III
BÖLÜM 1
CEZA ALANINDA ADLİ YARDIMLAŞMA
Madde 25
1. Âkit Taraflar, ceza alanında birbirlerine karşılıklı
olarak adlî yardımda bulunmayı taahhüt ederler.
2. Ceza alanında adlî yardımlaşma, özellikle,
belgelerin iletilmesini, arama, delil teşkil eden belge ve eşyalara el
konulması ve teslimi, bilirkişi incelemesi, sanıkların sorgulanması, tanıkların
ve bilirkişilerin dinlenmesi ve keşif yapılması gibi usul işlerinin yerine
getirilmesini kapsar.
Madde 26
1. Ceza alanında adlî yardım talebi aşağıdaki hususları
ihtiva edecektir:
a) Talepte bulunan ve talepte bulunulan makamların
ismi;
b) Soruşturmanın veya davanın konusu;
c) Sanıkların veya hükümlülerin isimleri, oturdukları
veya ikamet ettikleri mahal, uyrukluğu ve mesleği ve mümkün olduğu ölçüde,
doğum yerleri ve tarihleri ile bunların babalarının ve analarının isimleri;
d) Kanunî temsilcilerinin isimleri ve adresleri;
e) Adlî yardım talebinin amacı ve talebin yerine
getirilmesi için gerekli bilgilerle suç teşkil eden fiilin tavsifi ve suçun
niteliği.
2. Talepler ve bunlara ekli belgeler, düzenleyen
makamın, imzasını ve resmî mühürünü ihtiva edecektir.
Madde 27
1. İstenilen makam, adlî yardım talebini, kendi
ülkesinde yürürlükte bulunan mevzuata uygun olarak yerine getirecektir. Bununla
birlikte, istenilen makam, isteyen makamın talebi üzerine, istenilen Tarafın
mevzuatına aykırı olmadığı ölçüde, isteyen Tarafın usul hükümlerini
uygulayabilir.
2. İstenilen makam adlî yardım talebinin yerine
getirilmesi konusunda yetkili bulunmadığı takdirde, adlî yardım talebini
istenilen Tarafın yetkili makamına iletecek ve keyfiyetten isteyen makamı
haberdar edecektir.
3. İsteyen makamın talebi üzerine, istenilen makam,
adlî yardım talebinin yerine getirileceği tarih ve yeri isteyen makama
duyuracaktır. İstenilen makam, isteyen makamın ilgili görevlilerinin ve
kişilerin adlî yardım talebinin yerine getirilmesi sırasında hazır
bulunmalarına izin verebilir.
4. İstenilen makam, adlî yardım talebinin yerine
getirilmesinden sonra talebin yerine geti-rilmesine ilişkin belgeleri isteyen
makama iade edecek veya talep yerine getirilemiyorsa, bunun nedenlerini
bildirecektir.
Madde 28
1. İsteyen tarafın adlî makamı, bir tanık veya
bilirkişinin huzurunda hazır bulunmasını gerekli görürse, bu hususu davetin
tebliğine ilişkin talebinde belirtecektir.
2. Bir önceki paragrafta sözü edilen davetname, davete
icabet edilmemesi halinde herhangi bir para cezasını veya diğer müeyyideyi
ihtiva etmeyecektir.
3. Tanıklara ve bilirkişilere ödenecek ücretler ile
bunların yol ve ikamet giderleri isteyen tarafça karşılanacaktır.
4. Hangi uyrukta olursa olsun, kendi arzusuyla İsteyen Tarafın
adlî makamı önüne çıkacak olan tanık veya bilirkişi, bu Tarafın ülkesinde,
ülkeye girişinden önceki fiilleri dolayısıyla kovuşturulamaz, tutuklanamaz,
cezalandırılamaz ve herhangi bir şekilde hürriyetleri kısıtlanamaz. Bunlar,
ayrıca soruşturmaya veya davaya temel teşkil eden usuli işlemlere ilişkin fiilleri bakımından da söz
konusu dokunulmazlıktan yararlanırlar.
5. Tanık veya bilirkişi, hazır bulunmasının gerekli
olmadığı hususu kendisine tebliğ edildiği tarihi takip eden onbeş gün içinde
İsteyen Taraf ülkesini terketmediği takdirde bu maddenin 4. paragrafında
öngörülen dokunulmazlık sona erer. Tanık veya bilirkişinin, kendi elinde
olmayan sebep-lerle İsteyen Taraf ülkesini terkedemediği süre, bu paragrafta
belirtilen süreye dahil edilmez.
Madde 29
1. İstenilen taraf, kendi diline yapılmış ve resmen
tasdik edilmiş tercümeleriyle birlikte gönderilen tebliği istenilen belgeleri,
mevzuatında öngörüldüğü şekilde tebliğ edecektir. Aksi takdirde, istenilen
Taraf bu belgeleri ancak muhatabının buna rıza göstermesi halinde tebliğ
edebilir.
2. Tebligat talebinde muhatabın doğru adresi ve tebliğ
olunacak belgelerinin niteliği belirtilecektir.
3. Belgeler, tebligat talebinde belirtilen adreste
tebliğ olunamadığı takdirde, İstenilen Taraf, muhatabın doğru adresinin tespiti
için gerekli tedbirleri alacaktır. Bunun mümkün olmaması halinde, İstenilen
Taraf, İsteyen Tarafı bundan haberdar edecek ve tebliği istenilen belgeleri
iade edecektir.
Madde 30
Tebellüğ belgesi, İstenilen Taraf mevzuatında öngörülen
hükümlere göre düzenlenecektir. Bu belge tebliğ tarihi ve yerini ihtiva
edecektir.
Madde 31
28. maddenin 3. paragrafı hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, istenilen Taraf adlî yardıma ilişkin olarak kendi ülkesinde yapılan
masrafları üstlenecek ve bunların ödenmesini talep etmeyecektir .
Madde 32
1. Adlî yardım talepleri aşağıdaki hallerde
reddedilebilir:
a) İstenilen Taraf, talebin yerine getirilmesi halinde,
bunun kendisinin egemenlik, güvenlik veya kamu düzenine zarar vereceği
görüşünde ise;
b) İstenilen Tarafça, yardım isteminin yerine
getirilmesinin iç mevzuatına aykırı olacağı addediliyorsa;
2. Adlî yardımlaşma talebi bu maddenin yukarıdaki
paragraflarında öngörülen hükümlere göre reddedildiği takdirde bunun gerekçesi
bildirilecektir.
Madde 33
1. İşbu Anlaşmasının 29. maddesinin l. paragrafında ve
68. maddesinde öngörülenler hariç, yardım taleplerine ve ekindeki belgelere,
İstenilen Taraf dilinde, veya İngilizceye yapılmış onaylı tercümeleri
eklenecektir.
2. Tercümenin tasdiki, İsteyen Taraf, yeminli mütercim,
noter ya da Âkit Tarafların diplomatik temsilcisi veya konsolosluk görevlisi
tarafından yapılabilecektir.
3. Taleplerin yerine getirilmesine ilişkin belgeler,
istenilen taraf lisanında düzenlenecektir.
BÖLÜM 2
SUÇLULARlN
İADESİ
Madde 34
1. Âkit Taraflar, İşbu Anlaşma hükümleri çerçevesinde,
ülkelerinde bulunan ve haklarında hazırlık soruşturması veya son soruşturma
yapılması veya bir mahkumiyet kararının infazı amacıyla diğer tarafça aranan
kişileri karşılıklı olarak teslim etmeyi taahhüt ederler.
2. Hazırlık soruşturması veya son soruşturma için iade
ancak, her iki Âkit Tarafın kanunlarına göre oniki aydan fazla hapis cezasını
veya daha ağır bir cezayı gerektiren suçlar için yapılacaktır.
3. Bir cezanın infazı için iade ancak, her iki Âkit
Tarafın kanunlarına göre hapis cezasını gerektiren suçlar için ve kişi altı
aydan fazla hapis cezasına veya daha ağır bir cezaya mahkum edilmiş bulunduğu
takdirde yapılacaktır.
4. İade talebi, her iki Âkit Taraf kanunlarınca her
biri hapis cezasını gerektiren birbirinden ayrı suçlara ilişkin olmakla
beraber, bunlardan bazıları bu maddenin 2. ve 3. paragraflarında öngörülen
şartlara uymadığı takdirde, istenilen Taraf bu suçlar için de iadeye karar
verebilir.
Madde 35
1. Aşağıdaki hallerde iade yapılmayacaktır:
a) İadesi talep olunan kişi istenilen Taraf vatandaşı
ise;
b) İstenilen Taraf iç mevzuatına göre iade kabule şayan
bulunmamaktaysa veya ceza
zaman aşımı ya da kanunda öngörülen başka bir sebeple
talep yerine getirilemeyecek ise;
c) İadesi talep olunan şahıs, istenilen Taraf
ülkesinde, aynı suç dolayısıyla kesinleşmiş bir mahkeme kararı veya men'i
muhakeme kararına konu teşkil etmekte ise;
d) Suç istenilen Taraf ülkesinde işlenmiş ise.
2. İstenilen Taraf, iadesi talep olunan kişiyi
vatandaşı olması nedeniyle iade etmediği takdirde, İsteyen Tarafın talebi
üzerine bu kişi hakkında ceza muhakemesi başlatacaktır. Dosyalar, bilgiler ve
diğer deliller İsteyen Tarafça İstenilen Tarafa iletilecektir. İsteyen Taraf,
sözü edilen muhakeme işlemlerinin sonucundan haberdar edilecektir.
Madde 36
1. Hazırlık soruşturması veya son soruşturma yapılması
amacıyla vaki iade talebine tutuklama kararının aslına uygunluğu tasdik edilmiş
bir sureti, suçun işleniş şeklini anlatan bir izahname ve suçun tavsifini ve
uygulanacak cezayı belirten kanun maddeleri metinleri eklenecektir. Suçtan bir
maddi zarar meydana gelmiş ise, olanaklar ölçüsünde zararın gerçek miktarı
gösterilecektir.
2. Bir cezanın infazı amacıyla vaki iade talebine,
kesinleşmiş mahkeme kararının aslına uygunluğu tasdik edilmiş sureti ile suçun
tavsifini belirten ve uygulanan kanun maddelerinin tam metinleri eklenecektir.
Cezanın bir kısmı infaz edilmiş ise bu husus belirtilecektir.
3. İade talebine, istenilen kişinin vatandaşlık durumu
ile, olanaklar ölçüsünde eşkâli, kimliği, bulunduğu yer, kişisel durumu ile
ilgili bilgiler, fotoğrafı ve parmak izi fişleri eklenecektir.
4. İsteyen Taraf, talebine iadesi istenilen kişinin
işlediği suça ilişkin delillere ait belgeleri eklemek zorunda değildir.
Madde 37
İade talebi gerekli tüm bilgileri ihtiva etmediği
takdirde, istenilen Taraf bunun tamamlanmasını isteyebilir. İstenilen Taraf bu
amaçla, gerekli nedenlerle uzatılması mümkün olmak kaydıyla iki ayı geçmemek
üzere bir süre tayin edebilir.
Madde 38
İade talebinin alınmasını müteakip istenilen Taraf
gecikmeksizin, talebe konu teşkil eden kişinin geçici tutuklanması dahil
gerekli tüm tedbirleri alacaktır. Bu hüküm, işbu Anlaşma hükümlerine göre iade
zorunluluğu bulunmayan olaylarda uygulanmaz.
Madde 39
Acil hallerde, iade isteyen tarafın yetkili makamları
istenen kişinin geçici tutuklanmasını isteyebilirler. İstenilen Tarafın yetkili
makamları bu talep hakkında kendi mevzuatına göre karar verecektir.
Geçici tutuklama isteminde, 36. maddenin 1 veya 2.
paragrafında bahsolunan belgelerin mevcudiyeti zikredilecek ve iade talebinde
bulunulmasının amaçlandığı belirtilecektir. İstemde, ayrıca, hangi suçlar için
iade istenileceği, suçun ne zaman ve nerede ve nasıl işlendiği ve olanaklar
ölçüsünde iadesi istenen kişinin eşkâli açıklanacaktır.
Geçici tutuklama istemi, istenilen tarafın yetkili
makamlarına, gerek diplomatik kanaldan, gerek posta veya telgraf veya
Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı (INTERPOL) aracılığıyla veya yazıya
dönüştürülebilen ve istenilen tarafça kabul edilecek herhangi bir şekilde
iletilebilir.
İsteyen makam gecikmeksizin istemin sonucundan haberdar
edilecektir.
İstenilen tarafa, geçici tutuklamayı takip eden 45 gün
içinde iade talebi ve 36. maddede belirtilen belgeler iletilmez ise, geçici
tutuklamaya son verilebilir. Bu süre, hiçbir ahvalde tutuklama tari-hinden
itibaren 60 günü geçmeyecektir. Geçici serbest bırakma olanağı her vâkit
mümkündür. Ancak istenilen Taraf iadesi istenen kişinin kaçmasını önlemek için
gereken tüm tedbirleri alacaktır.
Serbest bırakma, iade talebinin sonradan alınması
halinde yeniden tutuklamaya ve iadeye engel oluşturmaz.
Madde 40
ERTELEMELİ VEYA ŞARTLI TESLİM
1. İstenilen Taraf, iade talebi hakkında kararını
verdikten sonra, talep edilen kişinin, iade talebine konu edilenin dışındaki
bir suçu sebebiyle muhakeme edilmesi veya hükümlü bulunduğu cezayı kendi
ülkesinde çekmesi için teslimini erteleyebilir.
2. İstenilen Taraf, teslimi ertelemek yerine istenilen
şahsı İsteyen Tarafa geçici olarak teslim edebilir. Bu şekilde, geçici olarak
teslim edilen kişi, gönderilmesine esas teşkil eden usul işleminin
tamamlanmasından sonra ve her halukarda teslim tarihinden itibaren 3 ayı
geçmeyecek bir süre içinde geri gönderilecektir.
Madde 41
AYNI ZAMANDA VAKİ TALEPLER
Aynı kişinin iadesi birden fazla Devlet tarafından
istenilirse, hangi istemin yerine getirileceğine İstenilen Taraf karar
verecektir.
Madde 42
HUSUSİLİK KURALI VE 3. DEVLETE İADE
1. İade edilen kişi, istenilen Tarafın muvafakatı
bulunmaksızın, iadeden evvel işlenen ve iade-ye esas olandan başka bir suç için
kovuşturulamayacağı, yargılanamayacağı ve hakkındaki bir cezanın infaz
edilemeyeceği gibi, teslim tarihinden önceki suçlar sebebiyle üçüncü bir
Devlete de teslim edilemez.
2. Aşağıdaki hallerde istenilen Tarafın muvafakatine
gerek görülmez:
a) İade edilen kişi, muhakemesinin sonuçlanmasını veya
mahkûm edilmişse cezasının yerine getirilmesini takip eden 15 gün içinde
İsteyen Tarafın ülkesini terketmemiş ise;
İade edilen kişinin kendi iradesi dışında sebeplerle
İsteyen Tarafın ülkesini terk imkânsızlığı içinde olduğu müddet, bu sürenin
kapsamı dışındadır.
b) İade edilen kişi İsteyen Taraf ülkesini terkettikten
sonra bu ülkeye geri dönmüş ise.
Madde 43
TALEBE İLİŞKİN KARAR
1. İstenilen Taraf, iade konusundaki kararını İsteyen
Tarafa iletecektir.
2. İade isteminin tamamen veya kısmen reddedilmesi
halinde, buna ilişkin red sebepleri İsteyen Tarafa iletilecektir.
3. İade isteminin kabul edilmesi halinde, İstenilen
Taraf teslim yeri ve tarihini İsteyen Tarafa bildirecektir. İsteyen Taraf, iade
için belirlenen günü talep eden 15 gün içinde istenilen kişiyi teslim almadığı
takdirde, bu kişi serbest bırakılacaktır.
Madde 44
İade edilen kişi firar etmiş ve İstenilen Taraf
ülkesine dönmüş ise, İsteyen Tarafça yeniden iade talep edildiğinde, işbu
Anlaşmanın 36. maddesinde öngörülen belgelerin iletilmesine gerek
bulunmamaktadır.
Madde 45
TRANSİT
1. Âkit Taraflardan herbiri, diğer Tarafın talebi
üzerine, üçüncü bir Devlet tarafından bu Tarafa iade edilen kişilerin kendi
ülkesinden transit olarak geçişine izin verecektir. Âkit Taraflar, işbu Anlaşma
hükümlerine göre iade kapsamı dışında gördükleri suçlar için transit geçişe
müsaade etmekle yükümlü değildirler.
2. Âkit Tarafların yetkili makamları her olayda,
transit geçişin şekli, güzergâhı ve diğer şartları konusunda mutabakat
sağlayacaklardır.
Madde 46
MUHAKEME SONUÇLARINDAN BİLGİ VERME
İsteyen Taraf, iade edilen kişinin tesliminden sonra
hakkında yapılan ceza muhakemesi sonuçlarını İstenilen Tarafa iletecektir. Bu
yükümlülüğe ilaveten, İsteyen Taraf, talebi halinde kesinleşmiş karar örneğini
İstenilen Tarafa gönderecektir.
Madde 47
İade ve geçici tutuklama işlemleri münhasıran İstenilen
Taraf mevzuatına göre yapılacaktır.
Madde 48
İade talebine ilişkin belgelere, İstenilen Taraf
dilinde veya İngilizceye yapılmış ve aslına uygunluğu tasdik edilmiş
tercümeleri eklenecektir.
BÖLÜM 3
CEZALARININ VATANDAŞI OLDUKLARI DEVLETTE
İNFAZI AMACIYLA NAKLİ
Madde 49
1. Diğer Âkit Taraf ülkesinde kesinleşmiş bir mahkeme
kararıyla hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkumiyetine karar verilen herhangi
bir Âkit Tarafın vatandaşı, Âkit Tarafların mutabakatıyla ve işbu Anlaşmada
öngörülen şartlar dairesinde, cezalarının yerine getirilmesi için kendi
ülkesine nakil edilecektir.
2. Hükümlünün nakli, mahkemesince, mahkumiyet kararı
verilen Âkit Tarafın (Hüküm Devleti) talebi üzerine, hükümlünün gönderileceği
diğer Âkit Tarafın (İnfaz Devleti) bunu kabulü ile gerçekleştirilir.
3. Hükümlünün vatandaşı olduğu Âkit Taraf da, nakil
olanağının incelenmesi için diğer Âkit Tarafa başvuruda bulunabilir.
Madde 50
Hükümlü, temsilcisi veya ailesi mensupları 49. maddede
öngörülen prosedürün başlatılması amacıyla, Âkit Taraflardan birinin yetkili
makamlarına müracaat edebilirler. Hüküm Devletinin yetkili makamları,
hükümlüyü, böyle bir müracaatta bulunma olanağının olduğu konusunda
bilgilendireceklerdir.
Madde 51
Hükümlünün nakli, ancak mahkumiyetine konu olan fiil
İnfaz Devletinin mevzuatı açısından da bir suç teşkil etmesi halinde
gerçekleştirilir.
Madde 52
1. Hükümlünün nakli, ancak rızasıyla yapılır.
2. Hükümlü rızasının geçerli olarak beyan edecek
durumda bulunmamakta ise, kanunî temsilcisinin muvafakatı alınacaktır .
Madde 53
İnfaz Devleti, hükümlünün naklini kabul edip etmediğini
en kısa süre içerisinde Hüküm Devletine bildirecektir.
Madde 54
1. Âkit Taraflar nakil üzerinde mutabık kaldıkları
takdirde, İnfaz Devletinin yetkili makamı, kararda yer alan cezanın niteliği ve
süresi ile bağlı olacaktır.
2. Cezanın niteliği veya süresi, İnfaz Devletinin
mevzuatı ile bağdaşmamakta ise veya bu devletin mevzuatı gerektirmekte ise,
İnfaz Devletinin yetkili makamı bu cezayı, aynı nitelikteki suçlar için kendi
mevzuatında öngörülen cezaya dönüştürebilecektir. Bu ceza, mümkün olduğu
ölçüde, niteliği itibariyle Hüküm Devletinde verilen karardaki cezaya tekabül
edecektir. İnfaz Devletinde uygulanan müeyyide, niteliği ve süresi yönünden
Hüküm Devletinde verilenden daha ağır olamayacağı gibi İnfaz Devleti mevzuatında
aynı nitelikteki suçlar için öngörülen azami miktarı da geçmemelidir.
3. İnfaz Devletinin yetkili makamı, olayların sübutu
ile bağlı kalacak ve hürriyeti bağlayıcı müeyyide yerine başka nitelikte bir
müeyyide ikme edemeyecektir.
Madde 55
İnfaz Devletinin muvafakat etmesi halinde, Âkit
Tarafların yetkili makamları mümkün olan en kısa süre içinde hükümlünün nakil
yerini, tarihini ve şartlarını tespit edeceklerdir. Hükümlünün teslimi Hüküm
Devletinin ülkesinde gerçekleştirilecektir.
Madde 56
1. Şartla tahliye dahil cezanın infazı, İnfaz Devleti
mevzuatına tabi olacaktır.
2. Nakledilen hükümlü hem Hüküm Devleti hem de İnfaz
Devletinde çıkarılan genel aftan yararlanacaktır.
3. Nakledilen hükümlü sadece İnfaz Devletinde özel
aftan yararlanabilir.
4. Nakilden sonra, hükümlünün mahkumiyet kararının
yeniden tetkiki için müracaatı konusunda yalnızca Hüküm Devleti mahkemesi karar
verme yetkisini haizdir.
Madde 57
1. Âkit Taraflar, özellikle genel af, özel af ve
kararın yeniden tetkiki başvurusu dahil cezanın infazını etkileyebilecek tüm
değişikliklerden birbirlerine karşılıklı bilgi vereceklerdir.
2. İnfaz Devleti, cezanın infazı tamamlandığında Hüküm
Devletine bilgi verecektir .
Madde 58
Hükümlünün İnfaz Devletine teslimi, olanaklar ölçüsünde
43. maddenin 3. paragrafında öngörülen usule uygun şekilde
gerçekleştirilecektir .
Madde 59
1. Hükümlünün nakli talebi yazılı olarak yapılacaktır.
2. Talebe aşağıdaki belgeler eklenecektir:
a) Kararın
kesinleşme şerhini içeren onaylı örneği;
b) Suçu tanımlayan ve cezayı gösteren kanun maddesi
metinleri;
c) Mümkün olduğunca ayrıntılı olarak hükümlünün
kimliği, vatandaşlığı, oturduğu yer veya ikametgâhına ilişkin bilgiler;
d) Hüküm Devletinde infaz edilen ceza miktarını
gösteren belge;
e ) Hükümlünün nakle ilişkin rızasını içeren beyanı;
f) Talebin incelenmesi için önem arzedebilecek diğer
belgeler.
Madde 60
İnfaz Devleti, gönderilen bilgi ve belgelerin yetersiz
olduğu kanaatinde ise, tamamlayıcı bilgi isteyebilir ve bunun iletilmesi için
kabul edilebilir nedenlerle uzatılması mümkün olmak kaydıyla, bir süre tespit
edebilir. Tamamlayıcı malumatın gönderilmemesi halinde, İnfaz Devleti, önceden
tedarik edilen bilgi ve belgeleri esas alarak kararını verecektir.
Madde 61
Nakil talepleri ile ekindeki belgeler resmî bir tasdik
işlemini gerektirmez. Bunlara İnfaz Devleti dilindeki veya İngilizce
tercümeleri eklenecektir.
Madde 62
Hükümlünün nakli ile ilgili olarak, münhasıran Hüküm
Devleti ülkesinde yapılanlar dışındaki masraflar İnfaz Devleti tarafından
karşılanacaktır.
BÖLÜM 4
CEZAİ KONULARLA İLGİLİ TALİ HÜKÜMLER
Madde 63
Âkit Taraflar, diğer Taraf ülkesinde suç işlemiş
bulunan vatandaşları hakkında, bu Tarafın talebi üzerine, kendi mevzuatları
hükümlerine uygun olarak ceza muhakemesi yapmayı taahhüt ederler.
Madde 64
1. 63. maddede öngörülen ceza muhakemesine tevessül
edilebilmesi için, Âkit Tarafların birbirlerine gönderecekleri yazılı
talepnameler aşağıdakileri ihtiva edecektir:
a) İsteyen makamın adı;
b) İşleniş tarihi ve yeri de içermek kaydıyla, talebe
konu teşkil eden suçla ilgili belgeler;
c) Sanığın kimliği, vatandaşlığı ve olanaklar ölçüsünde
ikamet ettiği veya oturduğu yer hakkında malumat.
2. Talepnameye aşağıdaki belgeler eklenecektir:
a) Hazırlık soruşturması evrakı veya bunların İsteyen
Taraf dilinde düzenlenmiş ve aslına uygunluğu tasdik edilmiş örnekleri;
b) Ceza muhakemesi sırasında delil teşkil edebilecek
tüm eşyalar ve belgeler; bu konuda işbu Anlaşmanın 67. maddesi hükümleri
uygulanacaktır;
c) Suçun işlendiği yerde yürürlükte olan mevzuata göre
uygulanması gereken kanun maddeleri metinleri;
d) Gerekli ve mümkün olduğu takdirde, sanığın fotoğrafı
ve parmak izleri.
3. İstenilen Âkit Taraf muhakeme sonucundan diğer
Tarafa bilgi verecek ve kesinleşen kararın bir örneğini gönderecektir.
Madde 65
1. Âkit Taraflardan birinin ülkesinde tutuklu bulunan
bir kişinin diğer Taraf ülkesinde tanık sıfatıyla dinlenilmesine gerek
görülürse, İstenilen Taraf, tutukluluk halinin devamı ve dinlenildikten sonra
en kısa süre içinde geri gönderilmesi şartıyla, bu kişinin İsteyen Taraf
ülkesine gönde-rilmesine muvafakat edebilir.
2. Üçüncü bir Devlet ülkesinde tutuklu olan kişinin
tanık sıfatıyla dinlenmesine gerek görüldüğü takdirde, Âkit Taraflar, bu
kişinin kendi ülkesinden transit geçişlerine izin vereceklerdir.
3. Yukarıdaki 1 ve 2. paragraflarda öngörülen hallerde,
olanaklar ölçüsünde 28. madde hükümleri uygulanacaktır.
Madde 66
1. Suçlunun iadesini İsteyen Tarafa, suçun işlenişine
ilişkin olanlar ile ceza muhakemesi sırasında delil teşkil edebilecek herşey,
iadesi istenilen kişinin ölümü veya başka sebeplerle iadesi gerçekleştirilemese
dahi, teslim edilecektir.
2. İstenilen Taraf, başka bir ceza muhakemesi için gerekli
görmesi halinde, söz konusu şeylerin teslimini geçici olarak erteleyebilir.
3.Teslim edilecek eşyalar üzerindeki üçüncü kişilerin
hakları saklıdır. Bu eşyalar, ilgililerine teslim edilmek üzere gönderen Tarafa
iade olunacaktır.
Madde 67
Suçluların iadesi ve eşyaların teslimi ile ilgili
olarak, münhasıran İstenilen Taraf ülkesinde yapılanlar dışındaki masraflar
İsteyen Tarafça karşılanacaktır.
Madde 68
1. Âkit Taraflar, diğer Taraf vatandaşları hakkında
verilen ve kesinleşen mahkumiyet kararları ile ilgili bilgileri, yılda en az
bir defa olmak üzere birbirlerine ileteceklerdir.
2. Âkit Taraflar, talep üzerine, daha önce İstenilen
Taraf ülkesinde bir mahkumiyet kararına konu teşkil eden ve talep tarihinde
İsteyen Taraf ülkesinde bir ceza muhakemesine tabi tutulan kişi-ler hakkındaki
adlî sicil kayıtlarına ilişkin malumatı, birbirlerine ileteceklerdir.
3. Âkit Taraflar, yukarıdaki 1 ve 2. paragraflarda
öngörülen hallerde, olanaklar ölçüsünde mahkum edilen kişilerin parmak izi
fişlerini birbirlerine göndereceklerdir.
Madde 69
III. kısmın hükümleri, Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden
önce vuku bulan olaylara ilişkin talepler için de uygulanacaktır.
KISIM IV
Madde 70
İşbu Anlaşmasının uygulanmasında doğabilecek her türlü
sorunlar diplomatik yoldan çözümlenecektir.
Madde 71
İşbu Anlaşma onaylanacak ve onay belgeleri Ankara'da
teati edilecektir.
İşbu Anlaşma, onay belgelerinin teatisinden 30 gün
sonra yürürlüğe girecektir.
Madde 72
İşbu Anlaşma süresiz olarak yürürlükte kalacaktır.
Bununla birlikte, Âkit Taraflardan herbiri herhangi bir tarihte diğer Âkit
Tarafa bildirmek kaydıyla Anlaşmayı feshedebiIir.
Fesih, diğer Devletin böyle bir bildirimi almasından 6
ay sonra geçerlik kazanacaktır.
İşbu hükümlerin kanıtı olarak, Âkit Tarafların yetkili
temsilcileri, Anlaşmayı imzalamış ve mühürlerini tatbik etmişlerdir.
İşbu Anlaşma Ulan Bator'da 2000 Mayıs ayının 2. günü,
Türkçe, Moğolca ve İngilizce dillerinden üçer nüsha ve herbiri esas metin
olarak düzenlenmiştir. Metinlerin
farklı yorumlanması halinde İngilizce metin esas alınacaktır.
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ MOĞOLİSTAN
ADINA ADINA
Prof. Dr. Hikmet Sami TÜRK Dashpuntsag GANBOLD
Adalet Bakanı Adalet Bakanı