Dönem : 21 Yasama Yılı : 3
T.B.M.M. (S. Sayısı : 730)
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri ve Adalet Komisyonları Raporları (1/870)
T.C.
Başbakanlık 1.6.2001
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-16/2691
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 25.4.2001 tarihinde kararlaştırılan “Memurlar ve Diğer Kamu
Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Bülent
Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
4483 sayılı Memurlar ve
Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun yürürlüğe girmesinden
bu yana, uygulamada bazı sıkıntıların yaşanması, Kanunda değişiklik yapılması
ihtiyacını doğurmuştur.
Bu kapsamda, ilçe
belediye başkanları hakkında soruşturma izni verme yetkisi valilere bırakılarak,
konunun mahallinde daha hızlı sonuçlandırılması, Kanunun düzenlenişinde yer
almayan “alt kademe belediyelerinin” madde metnine dahil edilmesi, ön
incelemenin memurların sadece üstü değil eşiti tarafından da yapılabilmesi,
hakkında ön inceleme yapılanın ifadesinin gerektiğinde alınması, ön incelemede
delillerin sağlıklı toplanarak yargı safhasında zaman kaybının önlenmesi
bakımından sürenin yeniden belirlenmesi gibi uygulamada karşılaşılan
aksaklıkların giderilerek hukuk devleti ilkesine uygun değişikliklerin
yapılması amaçlanmış ve bu yönde düzenlemeler getirilmiştir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. – 4483 sayılı
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun 3 üncü
maddesinin (h) bendi kapsamında yer alan “ilçe belediye başkanları ve belediye
meclis üyeleri” bu bentten çıkartılarak aynı maddenin (i) bendine eklenmiştir.
Bu değişiklikle hakkında
İçişleri Bakanı tarafından soruşturma izni verilen ilçe belediye başkanları ve
belediye meclisi üyeleri için valilikler yetkili kılınarak ön incelemenin ve
tebligat işlemlerinin mahallinde kısa sürede sonuçlandırılmasını amaçlamıştır.
Ayrıca il sınırları içerisinde valilerin 4483 sayılı Kanuna göre yetki
kullanmasında yeknesaklık sağlanmıştır. Bunun dışında, her iddia için merkezden
müfettiş gönderilmesinin belediye organları üzerindeki olumsuz etkisinin
hafifletilmesi amaçlanmıştır.
Madde 2. – Madde ile,
Anayasanın 129 uncu maddesinin son fıkrasında memurlar ve diğer kamu
görevlileri hakkında ceza kovuşturması açılması idarî merciin iznine tâbi tutulduğundan,
Cumhuriyet başsavcılığınca evrakın yetkili mercie gönderilmesi yeterli görülmüş
ve bu konuda düzenleme yapılmıştır.
Diğer taraftan, her türlü
ihbar ve şikâyetin uygulamaya konulması bir zorunluluk olarak görüldüğü
takdirde soyut ve genel nitelik taşıyan ihbar ve şikâyetler de ön inceleme
konusu olabilmektedir. Zaman kaybını önlemek ve ön inceleme prosedürünü
başlatmadan ihbar ve şikâyetin mahiyetini araştırma imkânı tanımak açısından,
Danıştay 1. Dairesinin istişari görüşüne paralel olarak böyle bir düzenleme
yoluna gidilmiştir. İhbar veya şikâyet başvurularının 1.11.1984 tarihli ve 3071
sayılı Kanunun 4 üncü maddesi hükümlerine uygun olarak yapılması yönünde
düzenleme yapılmıştır.
Madde 3. – 4483 sayılı
Kanunda açık bir hüküm olmamakla birlikte, soruşturma izni verme yetkisini haiz
idarî mercilerin her şikâyet veya ihbar başvurusu üzerine konuyla ilgili bir ön
inceleme yapma veya yaptırmaya zorunlu olmadıkları ve araştırma sonucu ön
inceleme yapılmasına gerek görmeyebilecekleri, uygulama ve idarî yargı yerleri
kararlarında kabul edilmiş bulunmaktadır.
Yetkili merciin ön
inceleme onayı vermesi veya buna gerek görmemesi için de bir süre öngörülmesi,
soruşturmanın geciktirilmemesi bakımından zarurî bulunmaktadır.
Öte yandan, 4483 sayılı
Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrası ön incelemenin “üstü konumundaki”
görevliler eliyle yapılması hükmünü taşımaktadır. Ancak uygulamada özellikle il
ve ilçelerde üstü konumundaki memur bulunması her zaman mümkün olamamaktadır.
Eşiti konumundaki görevlilerce ön inceleme yapılması halinde ise mevcut Kanuna
aykırı olduğundan dolayı idarî yargı tarafından bu kararlar bozulmaktadır.
4483 sayılı Kanun ile
yürürlükten kaldırılan Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkata göre
yapılan ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre hazırlık soruşturması niteliği
de taşıyan soruşturmalar memurun eşiti konumundaki görevlilerce de
yapılabilmekteydi.
4483 sayılı Kanuna göre;
soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verecek yetkili mercie
vereceği karar için yaptığı inceleme sonucu oluşan kanaatini sunmaktan ibaret
olan incelemecinin, hakkında ön inceleme yapılan memurun eşiti konumunda
olmasında sakınca bulunmamaktadır.
Madde 4. – 4483 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesine eklenen “gerektiğinde” ibaresiyle ön inceleme yapan
görevlilere yapacakları ön inceleme sırasında hakkında şikâyet ve ihbarda
bulunulan kişilerin ifadelerinin alınıp alınmaması hususunda takdir yetkisi
tanınmaktadır.
Bu düzenleme ile,
bilirkişi raporları veya resmî belgelerle suç işlemediği yönünde yeterli kanaat
oluşması halinde hakkında ön inceleme yapılan memurlar ve diğer kamu
görevlilerinin ifadelerinin alınmasına gerek kalmayacaktır. Suç işlemediği
kanaatine varıldığı halde hakkında ön inceleme yapılan memurlar ve diğer kamu
görevlilerinin kanunî zorunluluk bakımından ifadelerinin alınması, hakkında ön
inceleme yapılanların gereksiz yere tedirgin edilmesine neden olabileceği gibi
kamu hizmetlerinde hedeflenen yararı da sağlamaktan uzaklaştıracaktır.
Yine, ön inceleme
konusunu oluşturan aynı eylem ve işleme katılan onlarca memur ve diğer kamu
görevlisinin ön inceleme için sınırlı olan sürede tamamına ulaşılarak
ifadelerinin alınmasının zorluğu yanında, aynı eylem ve işlemi birlikte
gerçekleştirenlerden bir kısmının ifadesinin alınması ile suç işlenmediği
kanaatine varıldığı takdirde, diğerlerinin ifadelerinin alınmasına gerek
kalmayacaktır.
Böylece, hem işlemlere
sürat kazandırılacak hem de kamu görevlilerinin gereksiz yere tedirgin
olmalarının ve sürtüşme içerisine çekilmelerinin önü alınacaktır.
Öte yandan, savunma
hakkının ortadan kaldırılması sonucunu doğurmaması bakımından, ilgilinin
ifadesi alınmaksızın soruşturma izni verilemeyeceği de belirtilmiştir.
Madde 5. – 4483 sayılı
Kanunun uygulamasında ön inceleme süresi, adaletin gecikmemesi bakımından
konunun bir an önce soruşturulabilmesini sağlayacak kadar kısa, ancak yeterli
inceleme imkânı tanıyacak kadar uzun belirlenmelidir.
4483 sayılı Kanunun 7 nci
maddesinde yapılan değişiklikle bu maddede yer alan otuz günlük süre kırkbeş
güne çıkartılmaktadır. Bir yıla yaklaşan uygulama sonucunda elde edilen
tecrübelerden, mevcut Kanundaki otuz günlük sürenin ön inceleme ve karar
işlemlerine kafi gelmediği anlaşılmıştır. İddiaların önemli bir kısmının ihale,
imar, çevre, kıyı ve tabiat varlıklarının korunması konularıyla ilgili olması
ve suç olup olmadığı yönünde kanaate ulaşılabilmesi için bilirkişi incelemesini
zorunlu kılması ön inceleme süresinin kırkbeş güne çıkarılması zaruretini
gündeme getirmiştir. Bilindiği üzere Ceza Muhakemeleri usulü Kanununun 75 inci
maddesi uyarınca bilirkişilere iki aya kadar süre verilebilmektedir. Bu
düzenleme, ön inceleme yapıldığı sırada tüm işlemlerin otuz gün içerisinde
tamamlanmasını öngören 4483 sayılı Kanuna uygun düşmemektedir. Kaldı ki kamu
görevlilerinin de karışabildiği ekonomik yönü ağır basan ve organize suç
örgütleri ile bağlantılı suçların çok uzun bir incelemeyi gerektirdiği
bilinmektedir.
Ön inceleme sırasında
elde edilen sağlıklı delillerin soruşturmanın adlî safhasında da kullanılacağı
göz önünde bulundurulduğunda, elde edilen delillerin sağlıklı toplanmasının
önemi kendiliğinden anlaşılacaktır. Belirtilen nedenlerle ön inceleme ve karar
süresinin kırkbeş güne çıkartılması öngörülmektedir.
Öte yandan; şikâyet veya
ihbar başvurularının evrak kaydına girmesi ile ilgili birimlere iletilmesi
farklı tarihlerde gerçekleşebildiğinden, ön inceleme süresinin başlangıç
tarihinin de özellikle belirlenmesi gerekmektedir.
Madde 6. – Ön incelemeye
geçilmemesi ve şikâyet başvurusunun bu aşamada reddi 2577 sayılı Kanun
hükümlerine göre idarî dava konusu edilebilecek bir işlem olmayıp idarî
yargının müstekar içtihatları idarenin takdir yetkisini kullanmaya yargı
kararıyla zorlanamayacağı yönünde olduğundan, bu durumda şikâyetçilere itiraz
hakkının tanınması uygun görülmüştür.
Öte yandan itiraz
dilekçesinin nereye verileceği Kanunda açıkça gösterilmediğinden, uygulamada
itirazen inceleme süresinin uzamasını önlemek bakımından, itirazın kararı veren
idarî mercie yapılacağı belirtilmiştir.
Madde 7. – Yürürlük
maddesidir.
Madde 8. – Yürütme
maddesidir.
İçişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçişleri
Komisyonu 14.6.2001
Esas No. : 1/870
Karar No. : 22
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca
hazırlanarak 1.6.2001 tarihinde Bakanlar Kurulunca Başkanlığınıza sunulan
“Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, 7.6.2001 tarihinde Başkanlığınızca
Komisyonumuza havale edilmiş ve Komisyonumuz 14.6.2001 tarihinde 15 inci
toplantısında, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla
Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.
Bilindiği gibi devlet
memurları ile diğer kamu görevlileri hakkında özel bir yargılama yöntemi
öngören 4 Şubat 1329 sayılı “Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat”
2.12.1999 tarih ve 4483 sayılı “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin
Yargılanması Hakkında Kanun”la yürürlükten kaldırılmıştır. 4483 sayılı Kanun
memurların ve diğer kamu görevlilerinin yargılanması konusunda yeni bir yöntem
getirmiştir. Ancak bu Kanunun uygulanması sırasında bazı sorunlarla
karşılaşılmış ve bu sorunların giderilmesi amacıyla Kanun yeniden gözden
geçirilmiştir. Bu Tasarı, söz konusu sorunları çözmek amacıyla hazırlanmıştır.
Tasarının tümü üzerinde
Komisyonumuzda yapılan görüşmeler sırasında;
- İlçe belediye
başkanları ile belediye meclisi üyeleri hakkında soruşturma izni verme
yetkisinin İçişleri Bakanından alınarak Valiye verilmesinin doğru olmayacağı;
- Bu tür bir değişikliğin
vali ve kaymakamların siyasallaşmasına yol açacağı;
- İçişleri Bakanı
tarafından soruşturma izni verilmesi uygulamasında Bakanın Teftiş Kurulunu
harekete geçirdiği ve Teftiş Kurulunun sadece cezalandırma amacıyla değil
eğitim amacıyla da denetim yaptığı ve bunun memur ve görevlilerin eğitiminde
önemli bir katkısı olduğu ve yanlışlık yapılmasını engellediği;
- Özellikle küçük
yerleşim birimlerinde herkesin birbirini çok yakından tanıdığı,
- Bu nedenle bu tür
yerlerde, birbirini çok yakından tanıyan kişilerin birbirleri hakkında ön inceleme
yapmasının taraflı değerlendirmelere yol açabileceği,
- İlçe belediye
başkanları ile belediye meclisi üyeleri hakkında soruşturma izni verme
yetkisinin İçişleri Bakanında olmasının daha doğru olacağı;
- 1913 tarihli Memur
Muhakematı Kanununun bugünkü Kanundan daha iyi düzenlemeler içermekte olduğu,
- Söz konusu Kanunda
mevcut olan il ve ilçe idare kurullarının işleyişinin çok daha fonk-siyonel
olduğu;
- Bu nedenle o kanunun
geri getirilmesi gerektiği;
- Ya da memurlar hakkında
özel bir yargılama yöntemine gerek olmadığı ve 4483 sayılı Kanunun tümüyle
kaldırılması gerektiği,
Görüşleri dile
getirilmiştir.
Tasarının tümü üzerindeki
görüşmeler tamamlandıktan sonra maddelere geçilmesi hususu oya konulmuş ve
kabul edilmiştir.
Tasarının maddeleriyle
getirilen düzenlemeler özetle şöyledir :
1. – İlçe belediye başkanları ile belediye
meclisi üyeleri hakkında soruşturma izni verme yetkisi İçişleri Bakanından
alınarak valilere bırakılmış; alt kademe belediyeleri de Kanun kapsamına
alınmış ve alt kademe belediye başkanları ile belediye meclisi üyeleri hakkında
soruşturma yetkisi valilere verilmiştir.
2. – Ön incelemenin sadece hakkında
soruşturma yapılan kişinin üstü tarafından değil eşiti tarafından da
yapılabilmesine imkân tanınmıştır.
3. – Şikâyet ya da ihbarların askıya
alınmaması ya da çok geç değerlendirilmemesi için bu şikayet ya da ihbarların
30 gün içinde sonuçlandırılması sağlanmaya çalışılmış; 30 günlük süre içinde ön
inceleme yapılıp yapılmamasına karar vermek için bir araştırma yapılması öngörülmüştür.
Bu araştırmanın sonucuna göre yetkili makam 30 gün içinde ön inceleme
başlatılıp başlatılmamasına karar verecektir.
4. – Asılsız ihbar ve şikâyetlerin önüne
geçmek için ihbar ve şikâyet dilekçelerinde, 3071 sayılı Kanunda aranmakta olan
koşulların aranması esası getirilmiştir.
5. – Mevcut uygulamada hakkında ön
inceleme yapılan kişilerin ifadesine başvurulmaktadır. Yapılan değişiklikle,
hakkında soruşturma izni verilecek olan kişinin ifadesine başvurulması,
hakkında soruşturma izni verilmeyecek olan kişinin ifadesinin alınmaması
sağlanmaya çalışılmaktadır.
6. – Ön inceleme süresi 30 günden 45 güne
çıkarılmaktadır.
7. – İtiraz yöntemi yeniden
düzenlenmektedir.
Tasarının
söz konusu düzenlemeleri içeren
6 maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 7 ve 8 inci maddeleri
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz Adalet Komisyonuna sunulmak
üzere arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mehmet Pak |
Musa Öztürk |
Hasan Fehmi Konyalı |
|
|
İstanbul |
Adana |
Ordu |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan Hüseyin Balak |
Hasari Güler |
Halil İbrahim Özsoy |
|
|
Tokat |
Adıyaman |
Afyon |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Eyüp Sanay |
Kemal Çelik |
Tamer Kanber |
|
|
Ankara |
Antalya |
Balıkesir |
|
|
(Karşıyım) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hüsamettin Korkutata |
Mustafa Zorlu |
Yalçın Kaya |
|
|
Bingöl |
Isparta |
İçel |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Abdulkadir Aksu |
Ali Oğuz |
Kemal Vatan |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İzmir |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
(Karşıyım) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Rifat Serdaroğlu |
Ali Sezal |
M. Cihan Yazar |
|
|
İzmir |
Kahramanmaraş |
Manisa |
|
|
|
(Muhalifim) |
|
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Zeki Eker |
|
|
|
|
Muş |
|
İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
MEMURLAR VE
DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1 inci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 4. - Tasarının 4 üncü maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 5. - Tasarının 5 inci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 6. - Tasarının 6 ncı maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 7. - Tasarının 7 nci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 8. - Tasarının 8 inci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Adalet Komisyonu
Raporu
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
AdaletKomisyonu 22.6.2001
Esas No. : 1/870
Karar No. : 19
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınızca 7.6.2001
tarihinde tali komisyon olarak İçişleri Komisyonuna ve esas komisyon olarak Komisyonumuza
havale edilmiş olan “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun
20.6.2001 tarihli 37 nci toplantısında, İçişleri Bakanı Sayın Rüştü Kâzım
Yücelen ile Adalet ve İçişleri Bakanlıkları temsilcilerinin katılmalarıyla,
İçişleri Komisyonunun Raporu da dikkate alınarak incelenip görüşülmüş,
gerekçesi uygun görülerek maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.
Tasarının çerçeve 1 inci
maddesiyle Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun
3 üncü maddesinin (h) ve (i) bentlerinin değiştirilmesi öngörülmektedir.
Söz konusu Kanunun (d)
bendi, “Başbakanlık ve Bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında
görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idarî
amiri”nin soruşturma izni vermeye yetkili olduğu hükmünü amirdir. Ancak,
uygulamada Bölge İdare Mahkemeleri bu hükmü değişik yorumlamakta, en üst idarî
amirden kastedilen bakan olduğu şeklinde yorumlayarak Kanunun sistematiğine
aykırı kararlar vermektedir.Bölge İdare Mahkemelerinin verdiği bu kararların
kesin olması nedeniyle temyizi mümkün olmadığından, uygulamadaki farklılıkları
düzeltmek, bu nedenle Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendinin Başbakanlık ve
Bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer
memur ve kamu görevlileri hakkında merkez teşkilâtında müsteşarın, bağlı veya
ilgili kuruluşlarda o kuruluşun en üst idarî amirinin soruşturma izni vermeye
yetkili olacağını belirterek konuya açıklık kazandırmak amacıyla yeniden
düzenlenmesi,
Birlikler, mahallî
idarelerin kendilerine kanunlarla verilen mecburî veya isteğe bağlı görevlerin
bir veya birkaçını ortaklaşa kurup, yönetmek için kendi aralarında ya da diğer
mahallî idarelerle kurdukları ortak idarelerdir.Mevzuatımızda birliklere
ilişkin hükümler Anayasada, Köy Kanununda, İl İdaresi Kanununda ve Büyükşehir
Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanunda yer almış olmasına rağmen bu Kanunda
birliklere değinilmemiş olması bir eksiklik olarak görüldüğünden maddeye (j)
bendinden sonra gelmek üzere yeni bir (k) bendi eklenmesi,
Uygun görülmüş, yapılan
bu ilavelere paralel olarak, çerçeve madde bu doğrultuda yeniden
düzenlenmiştir.
Tasarının çerçeve 3 üncü
maddesiyle, Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun
5 inci maddesinin birinci fıkrasının değiştirilmesi öngörülmektedir. Fıkrada
yer alan “otuz günlük” sürenin, özellikle hakediş ödemeleri ya da imar planı
yapımı ve uygulamaları gibi teknik incelemeleri gerektiren ihbar veya
şikâyetler ile birden fazla ve girift incelemeleri gerektiren konularda, karar
vermeye yetkili merciin, araştırma yaptırarak ön inceleme başlatabilmesi için
çok yetersiz olduğu düşünülerek bu süre “altmış güne” çıkarılmıştır.
Tasarının çerçeve 4 üncü
maddesiyle Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun
6 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında değişiklik yapılması
öngörülmektedir. Maddede yer alan “ilgilinin ifadesinin alınmasının zorunlu
olduğuna ilişkin” ifadenin düzenleme yeri itibariyle maddenin birinci
fıkrasında ikinci cümle olarak yer almasının daha uygun olacağı düşünülerek
çerçeve madde yeniden düzenlenmiştir.
Tasarının diğer
maddeleri, Bakanlar Kurulundan gelen şekli ile aynen kabul edilmiştir.
Memurlar ve Diğer Kamu
Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana
uygulamada yaşanan sıkıntıların giderilmesini ve hukuk devleti ilkesine uygun
değişikliklerin yapılmasını amaçlayan Tasarının, bir an önce kanunlaşmasını
uygun gören Komisyonumuz, İçtüzüğün 52 nci maddesi gereğince Genel Kurulda
öncelikle görüşülmesine karar vermiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Emin Karaa |
İ. Sühan Özkan |
Salih Erbeyin |
|
|
Kütahya |
İstanbul |
Denizli |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Yekta Açıkgöz |
Müjdat Kayayerli |
Ramazan Toprak |
|
|
Samsun |
Afyon |
Aksaray |
|
|
|
|
(Kısmî muhalifim) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mustafa Kemal Aykurt |
Mehmet Gözlükaya |
Fahrettin Kukaracı |
|
|
Denizli |
Denizli |
Erzurum |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
(İmzada bulunamadı) |
(1. ve 3. maddeye muhalifim) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hakkı Oğuz Aykut |
Ali Günay |
Erol Al |
|
|
Hatay |
Hatay |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
İsmail Aydınlı |
Mehmet Gül |
A. Nazlı Ilıcak |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Pak |
Mehmet Ali Şahin |
Hayri Diri |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İzmir |
|
|
|
(Tasarının 1 ve 2 nci |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
(maddelerine muhalifim) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Işılay Saygın |
Edip Özbaş |
Sevgi Esen |
|
|
İzmir |
Kahramanmaraş |
Kayseri |
|
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Cemal Özbilen |
Erdoğan Sezgin |
Orhan Bıçakçıoğlu |
|
|
Kırklareli |
Samsun |
Trabzon |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Fethullah Erbaş |
|
|
|
|
Van |
|
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
|
|
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - 2.12.1999
tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (h) ve (i) bentleri aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“h) Büyükşehir belediye
başkanları, il belediye başkanları, büyükşehir ve il belediye meclisi üyeleri
ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,
i) İlçelerdeki belde
belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam; ilçe,
alt kademe ve merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ile ilçe, alt kademe
ve merkez ilçelerdeki belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin
valisi,”
MADDE 2. - 4483 sayılı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Cumhuriyet başsavcıları”
ibaresi “Cumhuriyet başsavcılıkları”, “göndererek soruşturma izni isterler.”
ibaresi “gönderirler.” olarak ve aynı maddenin dördüncü fıkrası aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
“1.11.1984 tarihli ve
3071 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki yazılı şartları taşımayan ve yapılan
araştırma sonucunda daha önce sonuçlandırılmış konular ile yukarıdaki fıkraya
aykırı bulunan ihbar ve şikâyetler, Cumhuriyet başsavcılıkları ve izin vermeye
yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve bu durum ihbar ve şikâyette
bulunana bildirilir. Ayrıca, bu durumun ön incelemenin herhangi bir aşamasında
tespit edilmesi halinde, ön inceleme raporu düzenlenmeksizin konu
sonuçlandırılır.”
MADDE 3. - 4483 sayılı
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve
ikinci fıkrasında yer alan “hakkında inceleme yapılanın üstü” ibaresinden sonra
gelmek üzere “veya eşiti” ibaresi eklenmiştir.
“İzin vermeye yetkili
mercii, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya 4 üncü maddede
yazılı şekilde öğrendiğinde, en geç otuz gün içinde, doğrudan veya yaptıracağı
araştırma sonucu gerekli görürse, bir ön inceleme başlatır. Ancak, sahibinin
adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin gerçeği yansıtmadığı
tespit edilen dilekçeler üzerine ön inceleme yapılamaz.”
MADDE 4.- 4483 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “hakkında inceleme yapılan
memur veya diğer kamu görevlisinin” ibaresinden sonra gelmek üzere
“gerektiğinde” ibaresi ile ikinci fıkrasının birinci cümlesinden sonra gelmek
üzere “Ancak, soruşturma izni verilmesine ilişkin kararlarda ilgilinin
ifadesinin alınması zorunludur.” cümlesi eklenmiştir.
MADDE 5. - 4483 sayılı
Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasındaki “otuz gün” ibaresi “kırkbeş gün”
olarak değiştirilmiş ve maddeye birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki
fıkra ikinci fıkra olarak eklenmiş ve ikinci fıkra üçüncü fıkra olarak teselsül
ettirilmiştir.
“Ön inceleme süresi,
yetkili merciin ön inceleme yazılı emri veya onayı tarihinden başlar.”
MADDE 6. - 4483 sayılı
Kanunun 9 uncu maddesinin başlığı “Yetkili merciin kararları üzerine yapılacak
işlemler” olarak, birinci ve ikinci fıkraları ise aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Yetkili merci, verdiği
ön incelemeye geçilmemesi kararını şikâyetçiye, soruşturma izni verilmesine
veya verilmemesine ilişkin kararını ise Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında ön
inceleme yapan memur veya diğer kamu görevlisine ve şikâyetçiye bildirir.
Memur veya diğer kamu
görevlisi hakkında soruşturma izni verilmesine ilişkin karara, Cumhuriyet
başsavcılığı veya şikâyetçi ise soruşturma izni verilmemesine veya ön
incelemeye geçilmemesine ilişkin karara karşı, kararın kendisine tebliğinden
itibaren on gün içerisinde kararı veren yetkili mercie itiraz edebilir. İtiraz
vukuunda yetkili merci, kararı, itirazı ve dosyayı ilgili idarî yargı merciine
gönderir.”
MADDE 7. – Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 8. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür
.
ADALET KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. – 2.12.1999
tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (d), (h) ve (i) bentleri aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş ve maddeye (j) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (k) bendi
eklenmiştir.
“d) Başbakanlık ve
Bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer
memur ve kamu görevlileri hakkında merkez teşkilâtında müsteşar, bağlı veya
ilgili kuruluşlarda o kuruluşun en üst amiri,”
“h) Büyükşehir belediye
başkanları, il belediye başkanları, büyükşehir ve il belediye meclisi üyeleri
ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,”
“i) İlçelerdeki belde
belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam; ilçe,
alt kademe ve merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ile ilçe, alt kademe
ve merkez ilçelerdeki belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin
valisi,”
“k) Mahallî idare
birliklerinin, başkanı, meclis üyeleri, encümen üyeleri, memur ve diğer kamu
görevlileri hakkında;
1. – İlçe düzeyinde
örgütlenenlerden başkanı kaymakam olanlar hakkında vali, diğerleri hakkında
kaymakam,
2. – İl düzeyinde
örgütlenen ve başkanı vali olanlar hakkında İçişleri Bakanı, diğerleri hakkında
vali,
3. – Birden çok ili
kapsayacak şekilde örgütlenenler hakkında İçişleri Bakanı,”
MADDE 2. – Tasarının 2
nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. – 4483 sayılı
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve
ikinci fıkrasında yer alan “hakkında inceleme yapılanın üstü” ibaresinden sonra
gelmek üzere “veya eşiti” ibaresi eklenmiştir.
“İzin vermeye yetkili
mercii, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya 4 üncü maddede
yazılı şekilde öğrendiğinde, en geç altmış gün içinde, doğrudan veya
yaptıracağı araştırma sonucu gerekli görürse, bir ön inceleme başlatır. Ancak,
sahibinin adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin gerçeği
yansıtmadığı tespit edilen dilekçeler üzerine ön inceleme yapılamaz.”
MADDE 4. – 4483 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “hakkında inceleme yapılan
memur veya diğer kamu görevlisinin” ibaresinden sonra gelmek üzere
“gerektiğinde” ibaresi ile bu cümleden sonra gelmek üzere “Ancak, soruşturma
izni verilmesine ilişkin kararlarda ilgilinin ifadesinin alınması zorunludur.”
cümlesi eklenmiştir.
MADDE 5. – Tasarının 5
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 6. – Tasarının 6
ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 7. – Tasarının 7
nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 8. – Tasarının 8
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir
|
|
Bülent Ecevit |
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
|
D. Bahçeli |
H. H. Özkan |
M. Yılmaz |
|
|
|
Devlet Bakanı V. |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. N. Çağan |
Prof. Dr. T. Toskay |
M. Keçeciler |
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. Ş. S. Gürel |
F. Bal |
Y. Yalova |
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
R. K. Yücelen |
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
H. Gemici |
Prof. Dr. Ş. Üşenmez |
E. S. Gaydalı |
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
F. Ünlü |
Prof. Dr. A. Çay |
R. Önal |
|
|
|
Adalet Bakanı |
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. H. S. Türk |
S. Çakmakoğlu |
S. Tantan |
|
|
|
Dışişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
Millî Eğitim Bakanı |
|
|
|
İ. Cem |
S. Oral |
M. Bostancıoğlu |
|
|
|
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
Ulaştırma Bakanı |
|
|
|
K. Aydın |
Doç. Dr. O. Durmuş |
Prof. Dr. E. Öksüz |
|
|
|
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. H. Y. Gökalp |
Y. Okuyan |
A. K. Tanrıkulu |
|
|
|
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür Bakanı |
Turizm Bakanı |
|
|
|
M. C. Ersümer |
M. İ. Talay |
E. Mumcu |
|
|
|
|
Orman Bakanı |
|
Çevre Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. N. Çağan |
|
F. Aytekin |