Dönem : 21 Yasama Yılı : 4
T.B.M.M. (S. Sayısı : 780)
Türkiye Cumhuriyeti ile
Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Azerbaycan Doğal Gazının Türkiye Cumhuriyetine
Sevkıya-tına İlişkin Anlaşmanın
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri
Komisyonu Raporu (1/902)
Not : Tasarı Başkanlıkça
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar Bilgi ve Teknoloji ve Dışişleri
Komisyonlarına havale edilmiştir.
|
|
T.C. |
|
|
|
Başbakanlık |
1.8.2001 |
|
|
Kanunlar ve Kararlar |
|
|
|
Genel Müdürlüğü |
|
|
|
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-316/3684 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 15.6.2001 tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Cumhuriyeti ile
Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Azerbaycan Doğal Gazının Türkiye Cumhuriyetine
Sevkıyatına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Bülent
Ecevit
Başbakan
GEREKÇE
“Türkiye Cumhuriyeti ile
Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Azerbaycan Doğal Gazının Türkiye Cumhuriyetine
Sevkıyatına İlişkin Anlaşma”, ülkemizin doğal gaz ihtiyacının bir bölümünün
Azerbaycan’dan karşılanması amacıyla imzalanmıştır.
Anlaşmayla taraflar
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin belirleyeceği alıcının, yılda 6,6 milyar
metreküpe kadar Azerbaycan doğal gazını, Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti
tarafından belirlenecek olan satıcıdan ithal etmesi, yıllar itibariyle alınacak
doğal gaz miktarıyla, alım-satımın ticarî ve ekonomik koşullarının alıcı ve
satıcı arasında yapılacak sözleşmeyle belirleneceğini kararlaştırmaktadır.
Anlaşmayla ayrıca,
Azerbaycan doğal gazının ülkemiz üzerinden dünya pazarlarına satışı da
düzenlenmektedir.
Türkiye, artan enerji
ihtiyacını karşılamak ve enerji kaynaklarını çeşitlendirmek üzere güvenilir ve
ekonomik alternatifler yaratmak, diğer taraftan, Hazar Havzası enerji
kaynaklarını ülkemiz üzerinden dünya pazarlarına ulaştıran bir enerji terminali
haline gelmek amacıyla çeşitli projeler geliştirmektedir.
Hükümetler düzeyinde bu
Anlaşmanın imzalanmasının, projenin finansmanını kolaylaştırması
beklenmektedir.
Dışişleri Komisyonu Raporu
|
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
|
Dışişleri Komisyonu |
27.11.2001 |
|
|
Esas No. : 1/902 |
|
|
|
Karar No. : 51 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye Cumhuriyeti ile
Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Azerbaycan Doğal Gazının Türkiye Cumhuriyetine
Sevkıyatına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı Komisyonumuzun 18 Ekim 2001 ve 22 Kasım 2001 tarihli Birleşimlerinde
Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ile BOTAŞ yetkililerinin katılmalarıyla
görüşülmüştür.
Anlaşma ile doğal gaz
alım satımının ticarî ve ekonomik şartlarının alıcı ve satıcı arasında yapılacak
Sözleşmeyle belirleneceği kararlaştırılmakta, ayrıca Azerbaycan doğal gazının
ülkemiz üzerinden dünya pazarlarına satışı düzenlenmektedir.
Ülkemizin doğal gaz
ihtiyacının bir kısmının Azerbaycan’dan karşılanması amacıyla imzalanan
Anlaşmanın onaylanması Komisyonumuzca benimsenmiş ve Tasarı kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Sözcü |
Üye |
|
|
Kâmran İnan |
Mehmet Kaya |
M. Ali Bilici |
|
|
Van |
Kahramanmaraş |
Adana |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Saffet Arıkan Bedük |
Eyyüp Sanay |
Hikmet Uluğbay |
|
|
Ankara |
Ankara |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ş. Bülent Yahnici |
Nesrin Ünal |
Servet Sazak |
|
|
Ankara |
Antalya |
Eskişehir |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ayfer Yılmaz |
A. Ahat Andican |
Hüseyin Kansu |
|
|
İçel |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Osman Yumakoğulları |
Cevdet Akçalı |
Ahmet Zamantılı |
|
|
İstanbul |
Kütahya |
Tekirdağ |
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Mehmet Yaşar Ünal |
|
|
|
|
Uşak |
|
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ARASINDA
AZERBAYCAN DOĞAL GAZININ TÜRKİYE CUMHURİYETİNE SEVKIYATINA İLİŞKİN ANLAŞMANIN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - 12 Mart 2001
tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti
Arasında Azerbaycan Doğal Gazının Türkiye Cumhuriyetine Sevkıyatına İlişkin
Anlaşma”nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ARASINDA
AZERBAYCAN DOĞAL GAZININ TÜRKİYE CUMHURİYETİNE SEVKIYATINA İLİŞKİN ANLAŞMANIN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2
nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3
üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
|
|
Devlet Bahçeli |
|
|
|
|
Başbakan
V. |
|
|
|
|
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
D. Bahçeli |
H. H. Özkan |
M. Yılmaz |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
K. Derviş |
Prof. Dr. T. Toskay |
M. Keçeciler |
|
|
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
F. Ünlü |
F. Bal |
Dr. Y. Karakoyunlu |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
M. Keçeciler |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
H. Gemici |
Prof. Dr. Ş. Üşenmez |
E. S. Gaydalı |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı |
|
|
F. Ünlü |
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
R. Önal |
|
|
Adalet
Bakanı |
Millî
Savunma Bakanı |
İçişleri
Bakanı |
|
|
Prof. Dr. H. S. Türk |
S. Çakmakoğlu |
R. K. Yücelen |
|
|
Dışişleri
Bakanı |
Maliye
Bakanı |
Millî
Eğitim Bakanı |
|
|
İ. Cem |
S. Oral |
M. Bostancıoğlu |
|
|
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık
Bakanı |
Ulaştırma
Bakanı |
|
|
K. Aydın |
Doç. Dr. O. Durmuş |
Prof. Dr. E. Öksüz |
|
|
Tarım
ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma
ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi
ve Ticaret Bakanı |
|
|
Prof. Dr. H. Y. Gökalp |
Y. Okuyan |
A. K. Tanrıkulu |
|
|
En.
ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür
Bakanı |
Turizm
Bakanı |
|
|
Z. Çakan |
M. İ. Talay |
E. Mumcu |
|
|
Orman
Bakanı |
Çevre
Bakanı |
|
|
|
Prof. Dr. N. Çağan |
F. Aytekin |
|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ AZERBAYCAN
CUMHURİYETİ
ADINA ADINA
Ahmet Necdet Sezer Heydar
Aliyev
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
İLE AZERBAYCAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA
AZERBAYCAN DOĞAL GAZININ TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE
SEVKIYATINA İLİŞKİN ANLAŞMA
Türkiye Cumhuriyeti
Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti (bundan sonra tek olarak “Taraf”
veya beraber olarak “Taraflar” olarak adlandırılacaklardır);
Taraf oldukları, bu
Anlaşmanın konusu ile bağlantılı çeşitli uluslararası ticaret ve yatırım
anlaşmalarında yer alan esaslar doğrultusunda;
Azerbaycan Cumhuriyeti
enerji sektöründe geliştirilecek projelerin, bölge ülkelerinin ekonomik
refahının artmasına da katkıda bulunacağını ve iki ülke arasındaki ticarî ve
ekonomik alandaki ilişkilerin güçlendirilmesini sağlayacağını gözönüne alarak;
Azerbaycan
Cumhuriyeti’nin ve bölgedeki diğer ülkelerin petrol ve doğal gaz kaynaklarının
aranması, geliştirilmesi ve üretimi ve bu kaynakların Doğu-Batı koridoru
üzerinden taşınması doğrultusundaki desteklerini ifade ederek;
Azerbaycan
Cumhuriyeti’nin iç tüketime, Gürcistan’a ve Türkiye Cumhuriyeti’ne ihracına
yönelik olarak doğal gaz kaynaklarını geliştirmek istediğini beyan ederek;
Türkiye Cumhuriyeti’nin,
hızla artan doğal gaz talebini zamanında ve her iki Taraf için uygun şartlar
altında karşılayabilmek için, doğal gaz arz kaynaklarını çeşitlendirme
isteğinde olduğunu dikkate alarak;
Azerbaycan
Cumhuriyeti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne doğal gaz taşınması için bir Doğal Gaz
İletim Sistemi oluşturulması çalışmalarının Bakü-Tiflis-Ceyhan Ana İhraç Boru
Hattı Projesi ile birlikte eş zamanlı olarak sürdürülmesinin teknik ve ekonomik
yararlarını tasdik ederek, bahse konu her iki projenin gerçekleştirilmesi yönünde
kendi yetkileri dahilinde çaba göstermeye ve gerekli tüm çalışmaları yapmaya
kararlı olarak;
aşağıdaki konularda
mutabakata varmışlardır.
MADDE 1
Azerbaycan Cumhuriyeti
yılda 6,6 milyar metreküpe kadar Azerbaycan doğal gazını Türkiye Cumhuriyeti’ne
teslim etmekle, Türkiye Cumhuriyeti ise anılan gazı satın almakla yükümlüdür.
Doğal gaza ait mülkiyet ve zilyedlik hakları, Türkiye-Gürcistan sınırında
Türkiye Cumhuriyeti’ne geçer.
Türkiye Cumhuriyetine
yıllar itibariyle verilecek Azerbaycan doğal gaz miktarı, teslimatın teknik,
ticarî ve idarî koşulları, Teslimat Noktası ile diğer ilgili şart ve koşullar,
uygun haklara sahip olan ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümetinin Türkiye
Cumhuriyeti Hükümetine yazılı olarak satma hakkına sahip (Satıcı) olduğunu bildireceği
ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümetine yazılı
olarak satın alma hakkına sahip (Alıcı) olduğunu bildireceği alım kuruluşu ve
satım kuruluşu arasında bu Anlaşma ile aynı tarihte sonuçlandırılan Doğal Gaz
Alım-Satım Sözleşmesinde belirlenecektir. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti,
Alıcının bu Alım-Satım Sözleşmesi tahtındaki çalışmalarını garanti eder ve
Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti de, Satıcının bu Alım-Satım Sözleşmesi
tahtındaki çalışmalarını garanti eder.
MADDE 2
18 Kasım 1999 tarihinde
Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti, Gürcistan ve Türkmenistan arasında
imzalanan Hazar Geçişli Boru Hattının Uygulama İlkeleri Hakkındaki
Hükümetlerarası Deklarasyon uyarınca, Türkmenistan Hükümetinin ve Hazar Geçişli
Doğal Gaz Boru Hattı Projesi sponsor şirketlerinin, Hazar Geçişli Doğal Gaz
Boru Hattı projesini gerçekleştirmeye karar vermeleri durumunda, Taraflar,
Hazar Geçişli Doğal Gaz Boru Hattı Projesinin gerçekleştirilmesine yardımcı
olmak amacıyla, kendi yetkilileri çerçevesinde çaba gösterecekler ve gerekli
tüm çalışmaları yapacaklardır.
MADDE 3
Azerbaycan Tarafının
yetkilendirdiği Satıcı, Azerbaycan Cumhuriyeti’nden Türkiye-Gürcistan sınırına
kadarki boru hattının finansmanı, inşası ve işletimi konusunda sorumluluğu üstlenmektedir;
Türk Tarafının yetkilendirdiği Alıcı ise, hattın Türkiye Cumhuriyeti sınırları
içerisinde kalan kısmının finansmanı, inşası ve işletimi konusunda sorumluluğu
üstlenmektedir.
Taraflar, geçerli olan
mevzuat, uluslararası andlaşmalar ve işbu Anlaşma çerçevesinde boru hattının
inşası ve işletimi için gerekli yasal ve idarî düzenlemeleri yaparak
birbirlerine yardımcı olacak ve işbirliği yapacaklardır.
MADDE 4
Azerbaycan
Cumhuriyeti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne bu Anlaşma kapsamında teslim edilecek
doğal gaz miktarının Türkiye Cumhuriyeti’nin ihtiyacını aşması durumunda söz
konusu artan miktar üçüncü ülkelere Türkiye Cumhuriyeti tarafından ihraç
edilebilir.
Bu Anlaşmada belirlenecek
miktarı aşan doğal gaz, Alıcı ve Satıcının mutabakatı ile, Satıcı tarafından,
Satıcının adına Alıcı tarafından veya ortak olarak üçüncü ülkelere ihraç
edilebilir.
MADDE 5
İşbu Anlaşma hükümlerinin
yorumlanması ve uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıklar, öncelikle Taraflarca
diplomatik kanallardan çözümlenmeye çalışılacaktır. Diplomatik çabaların
durumuna bakılmaksızın Taraflardan biri, kendi takdirine binaen bir
uyuşmazlığın çözümlenmemiş olduğuna kanaat getirirse, bu Taraf, diğer Tarafa
göndereceği yazılı bir bildirimle konuyu nihai ve bağlayıcı çözümü için özel
tahkime götürebilecektir. Bu özel hakem heyeti; Enerji Şartı Anlaşması’nın,
uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin hükümler içeren 27(3) Maddesi hükümlerinin, bu
Anlaşmaya uyarlanması ile kurulacak ve çalışacaktır.
MADDE 6
İşbu Anlaşma, Tarafların,
Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli ulusal prosedürün tamamlandığını
birbirlerine diplomatik kanallardan bildirdikleri tarihte yürürlüğe girecek ve
işbu Anlaşma çerçevesinde Taraflarca yetkilendirilecek kuruluşlar arasında
imzalanacak Doğal Gaz Alım Satım Sözleşmesinin yürürlükten çıktığı tarihe kadar
yürürlükte kalacaktır.
MADDE 7
Bu Anlaşma, konusu ile
bağlantılı olarak Taraflar arasında önceden akdedilen, tüm protokol, mutabakat
muhtırası, bildiri, anlaşma veya andlaşmaların işbu Anlaşma ile çelişen
hükümlerinin yerlerini alır ve onları geçersiz kılar.
12 Mart 2001 tarihinde
Ankara, Türkiye’de İngilizce olarak iki (2) asıl nüsha halinde imzalanmıştır.
|
|
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ |
AZERBAYCAN
CUMHURİYETİ |
|
|
HÜKÜMETİ
ADINA |
HÜKÜMETİ
ADINA |
|
|
M. Cumhur Ersümer |
A. Şharifov |
|
|
Enerji
ve Tabiî Kaynaklar Bakanı |
Başbakan
Yardımcısı |