Dönem : 21

Dönem : 21 Yasama Yılı : 3

T.B.M.M. (S. Sayısı : 602)

Gözlükçülük Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın Aynı Mahiyetteki Kanun Teklifi ile Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan’ın, Türk Optometri ve Optik Meslekler Kanun Teklifi ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal

İşler Komisyonu Raporu (1/767, 2/246, 2/570)

T.C.
Başbakanlık		Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü	19.10.2000
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-161/4997

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Sağlık Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 20.9.2000 tarihinde kararlaştırılan “Gözlükçülük Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

GENEL GEREKÇE

30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanun, 1941 yılında yürürlüğe girmiştir. Yaklaşık ellidokuz yıldır yürürlükte olan bu Kanunun uygulanması sırasında Kanunun gelişen şartlara uygun hale getirilmemesinden kaynaklanan bazı problemler ile karşılaşıldığı gözlemlenmiş ve bu sebeple, mezkûr Kanunun günün şartlarına uygun düşmeyen bazı maddelerinin değiştirilmesi, güncelleştirilmesi ve Kanuna bazı yeni hükümler eklenmesi gerekli olmuştur.

1983 yılına kadar Sağlık Bakanlığının açtığı dörder aylık kurslar ile gözlükçülük eğitimi verilmesi yoluna gidilmiş ve bu kurslar neticesinde başarılı olanlara Fennî Gözlükçülük Ruhsatnamesi verilmiştir. Düzenlenen bu kurslarda, o günün tıbbî ve teknik imkânlarına uygun eğitim amaçlanmıştır. Ancak, Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bilimsel ve teknolojik alanlarda meydana gelen büyük gelişmeler, sağlık ile ilgili bir çok alanlarda olduğu gibi, göz sağlığı alanında da kendini göstermiş; bunun tabiî bir uzantısı olarak genelde göz sağlığında, özelde de fennî gözlükçülük alanında önemli mesafeler katedilmiştir.

Belirtilen sebeplerden dolayı, diğer mesleklerden tamamen bağımsız bir meslek haline gelmesi gereken gözlükçülük mesleğine yeni mensupların kazandırılmasının, mevcut Kanun ile öngörülen ve uygulana gelmiş bulunan oldukça kısa süreli kurslar ile sağlanması yerine, günün şartlarına, değişen tekniklere, eğitim ve öğretim sistemine göre daha uzun ve sistemli yüksekokul eğitimine dayandırılmasının uygun olacağı sonucuna varılmıştır.

Gözlükçülük eğitimi, en az ön lisans eğitimi tarzında verilir ise gözlükçülük mesleğinin günümüzün gelişen şartlarına uygun olarak icra edilmesi ve mesleğin ileride meydana gelecek gelişmelere de açık tutulması amacına hizmet edilmiş olacaktır. Halen bazı üniversiteler bünyesinde bulunan ve iki yıllık eğitim ve öğretim veren Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları Optisyenlik Programı, bu alandaki eğitime örnek olarak gösterilebilir.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar, sağlık alanındaki insan gücü bakımından ülkemizde meydana gelen gelişmelere bağlı olarak, fennî gözlükçülük mesleğini icra etmeye yetkili olanlar ile ilgili bazı değişiklikler yapılması da zorunluluk arz etmiştir.

Ayrıca gözlükçülüğün yeniden tanımlanması; gözlükçü olmayanların gözlükçülük ticareti yapmaları suretiyle gözlükçülük mesleğinin kötüye kullanılmasının engellenmesi bakımından, bu alandaki faaliyetleri disipline etmeye yönelik hükümlerde değişikliğe gidilmesi ve yürürlükteki cezaların caydırıcı niteliklerini kaybetmesinden dolayı, cezaî hükümlerde yeni düzenlemelerde bulunulması gerekli görülmüştür.

Halkın göz sağlığını koruma bakımından fennî gözlükçülük alanındaki hizmetin kalitesini artırmak maksadını taşıyan bu düzenlemelerle, uygulamada görülen bazı problemler ve tereddütler ortadan kalkacak ve gözlükçülük faaliyetinin sadece gözlükçüler tarafından sağlanarak, bir yandan bu mesleğin itibarı korunurken, diğer yandan da mevcut mevzuat güncelleştirilmiş olacak ve gözlükçülük alanında daha sağlıklı ve nitelikli hizmet sunulması gerçekleştirilecektir.

Tasarı, yukarıda belirtilen gerekçelerle hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. – Madde ile; 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanunun 1 inci maddesi değiştirilerek; Kanundaki “gözlükçü” tanımı genişletilmiş ve gözlük camı ve gözlük çerçevesi satımı yetkisi yanında, gözlük montajı yapmak ve gözlükçülük laboratuvarı kurup işletmek işinin de gözlükçüler tarafından yapılabileceğine açıklık getirilmesi amaçlanmıştır.

Bunun dışında, maddede değişiklik yapılarak, gözlükçülük yapabilecek kişilerde aranan şartların sayma sureti ile yeniden belirlenmesi yoluna gidilmekte; bu arada, gözlükçülük için aranan eğitim ve öğrenim şartı yeniden düzenlenmekte; getirilen öğrenim şartına bağlı olarak bu mesleğin icrası için aranan yaş şartı kaldırılmaktadır.

Madde 2. – Madde ile; 1 inci maddedeki eğitim ve öğrenim şartı ile ilgili olarak yapılan değişikliğe paralel olarak 2 nci maddede değişiklik yapılmakta ve gözlükçü ruhsatnamesinin 1 inci maddede belirtilen mezuniyet şartını haiz olanlara verileceği belirtilmektedir.

Ayrıca maddede ruhsatnamenin şekline, verilişine, gözlükçü ticarethanelerinin ve laboratuvarının açılışına ve sahip olmaları gereken şartlara dair usul ve esaslar ile gözlükçülerin yapacağı ilân ve reklamlar, tutacakları defterler ve kullanacakları belgeler ve gözlük camlarının kontak lenslerin imaline, ithaline ve satışına izin verilmesi ve bu Kanunun uygulanması çerçevesinde yapılacak denetimler ile ilgili hususların Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik ile düzenleneceği de öngörülmektedir.

Madde 3. – Madde ile; 3 üncü maddede 1 ve 2 nci maddede eğitim ve öğretim şartı ile ilgili olarak yapılan değişikliklere paralel olarak değiştirilmekte ve yurtdışında görülen eğitim ve öğretimin denklik işlemlerinin yapılmış olması gerektiği düzenlenmektedir.

Madde 4. – 3958 sayılı Kanunda açık bir hüküm bulunmadığından, uygulamada bir gözlükçünün birden fazla ticarethanede meslek icra ettiği görülmektedir. Mesleğin gereklerine uygun olmayan ve haksız rekabete yol açtığı görülen bu gibi durumların önlenebilmesi için, gözlükçülük ruhsatnamesinin tek bir ticarethane için geçerli olması ve bir gözlükçünün birden fazla ticarethane açamaması hükme bağlanmaktadır.

Madde 5. – Uygulamada, gözlükçülerin “bilgisayarlı göz muayenesi” adıyla bilinen muayeneleri yapmak suretiyle tabiplerin yetki sahasına giren işlemlere kalkıştıkları görülmekte olduğundan; gözlükçülük ile bağdaşmayan bu uygulamanın da açıkça yasak olduğunun belirtilmesi için, 7 nci maddenin ikinci fıkrasına “otorefraktometre ve keratometre gibi bilgisayarlı aletler ile olanlar da dahil olmak üzere” kaydı eklenerek, gözlükçülerin bu nevi göz ve görme muayene ve testlerini de yapamayacakları veya bu işlere yarayan her türlü aletleri ve cihazları bulundurmalarının yasak olduğu vurgulanmaktadır. Bu arada, koruyucu gözlük ve güneş gözlüğü satabilmek hususunda gözlükçülerin yetkili olduğuna açıklık getirilmektedir. Maddenin ikinci fıkrası, gözlükçülerin ticarethanelerinde gözlükçülükten başka iş yapmalarını ve ticarethanelerini muayenehane gibi kullandırmalarını yasak faaliyetlerden olarak göstermektedir.

Yine gözlükçülerin, ticarethanelerinde gözlükçülük dışındaki işler ile iştigal etmelerinin önüne geçebilmek için, bunların gözlükçülük yaptıkları müddet içinde gözlükçü ticarethanelerinde bir başka iş yapamayacakları ve ticarethanelerini muayenehane gibi kullandıramayacakları açıklığa kavuşturulmaktadır.

Madde 6. – 8 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan “Her gözlükçü ticarethanesinin başında ruhsatnameli mesûl bir gözlükçünün bulunması şarttır.” hükmünden hareket edilerek, gözlükçü olmayanların bile gözlükçülük ticarethanesi ve hatta birçok gözlükçü ticarethanesi açıp başına ruhsatnameli bir gözlükçüyü mesûl müdür tutmak suretiyle ticarî faaliyette bulundukları görüldüğünden; gözlükçülük mesleğinin gereklerine ve olması gereken meslekî inisiyatifine uymayan bu durumu ortadan kaldırmak için, fıkranın değiştirilmesi yoluna gidilmekte ve “Gözlükçülük ruhsatnamesini haiz gözlükçünün, ticarethanesinde bizzat bulunması esastır.” hükmü ile, mesleğin ve gözlükçülük ticaretinin bizzat gözlükçü tarafından yapılabileceği belirtilmektedir. Maddenin ikinci fıkrası ile gözlükçülerin şartları uygun olan yerlerde gözlükçü ticarethanesi açabilecekleri ve buraların haiz olması gereken şartların Sağlık Bakanlığınca belirleneceği açıklanmaktadır.

Yine tabiplik ve gözlükçülük mesleğinin kötüye kullanılması ve haksız rekabet şeklinde ortaya çıkan ve uygulamada sıkça karşılaşılan durumları önlemek için, maddeye gözlükçüler ve göz hastalıkları uzmanı tabiplerin, vergi mükellefiyetleri ayrı olsa bile, aynı mekânda veya iç giriş kapıları veya iç bağlantıları bulunan ticarethanelerinde birlikte mesleklerini icra edemeyecekleri ve hastaneler bünyesinde de gözlükçü ticarethanesi açılamayacağını öngören bir fıkra maddeye eklenmektedir.

3958 sayılı Kanunda, gözlükçülük mesleğinin geçici olarak tatilini gerektiren durumlarda 18.12.1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunda olduğu gibi mesûl müdür ile ticarî faaliyetin sürdürülmesine imkân tanıyan hükümler bulunmamakta; bu durum da, ilgililerin mağduriyetine ve sosyo-ekonomik kayıplara sebep olmaktadır. Bu yüzden, sadece 14 üncü maddeye göre sağlık sebebiyle ruhsatnamesi geri alınanların sürekli olarak, bunun dışında mesleğin geçici olarak tatilini gerektiren hallerde, 1 inci maddede belirtilen ruhsatnameyi haiz bir kimseyi mesûl müdür tayin etmek ve bunun için Sağlık Bakanlığından izin almak şartıyla faaliyetlerinin sürdürülmesine; gözlükçü ticarethanesi işletilirken vefat eden gözlükçünün belirli mirasçılarının, aynı şekilde mesûl müdür çalıştırmak suretiyle beş yıl süre ile, reşit olmayan çocuğu var ise çocuk reşit oluncaya kadar ve 1 inci maddenin (b) bendinde belirtilen okullarda öğrenim gören çocuğu var ise çocuğu bu okullardan mezun oluncaya kadar gözlükçü ticarethanelerini işletebileceklerine dair hükümler eklenmektedr.

Bu gibi durumlarda, bir gözlükçünün sadece tek bir mesûl müdürlük görevi yapabileceği ve ayrıca gözlükçü ticarethanesi işletemeyeceği hususuna açıklık getirilmesi amaçlanmaktadır. Ortaklık sureti ile gözlükçülük yapılabileceği ve fakat bunun için bütün ortakların gözlükçülük ruhsatını haiz olmaları şartı öngörülmekte; böylece, mesleğin meslekten olmayanların ticarî menfaati için kullanılamayacağı esası benimsenmektedir.

Bunun yanında, Kanunda yapılan değişikliklerin genel gerekçe ve amacına uygun olarak, eczanelerde gözlükçülük yapılabileceğini öngören üçüncü fıkranın yürürlükten kaldırılması yoluna gidilmektedir.

Madde 7. – 9 uncu maddede değişiklik yapılarak, Kanun kapsamında yapılacak teftişlerin daha kolay ve sağlıklı gerçekleştirilmesinin sağlanması amaçlanmakta ve ayrıca, gözlükçü olmayanların gözlükçülük ticareti yapmalarını engellemek maksadıyla faturalarda gözlükçünün ruhsatnamesinin tarih ve sayısının belirtilmesi mecburiyeti getirilmektedir.

Madde 8. – Madde, cezada caydırıcılık düşüncesi ile ruhsatnamesi olmadan Kanuna aykırı olarak gözlükçülük yapanlara veya gözlükçü unvanını kullananlara alt sınırı dört ve üst sınırı bir yıl olan hapis cezası müeyyidesi getirilmesini öngörmektedir. Ayrıca, kanunen gözlükçülük yapma ve gözlükçü unvanı kullanma hakkı bulunmadığı halde, gözlükçülük yapan veya kendini gözlükçü ilân edenlere malî müeyyide de tatbik edilmek suretiyle uygulamada etkinlik sağlanması faydalı görülerek yürürlükteki maddenin öngördüğü para cezası günün şartlarına göre artırılmaktadır.

Madde 9. – 3958 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin sonundaki “tekerrürü halinde ruhsatnamesi geri alınır” ibaresi ile “bir daha ruhsat verilmemek üzere geri alma” amaçlandığından, bu yönde daha açık bir düzenleme ve değişikliğe gidilmektedir.

Madde 10. – Kanuna aykırı fiiller için malî müeyyide tatbik edilmek suretiyle uygulamada etkinlik, süratlilik ve cezada caydırıcılık sağlanması ve mahkemelerin işlerinin azaltılması faydalı olacağından, yürürlükteki Kanunun öngördüğü para cezaları günün şartlarına göre artırılmakta ve bu para cezaları “idarî para” cezası haline dönüştürülmektedir.

Madde 11. – Kanunun 6, 9, 10 ve 11 inci maddelerine aykırı davrananlar için 16 ncı maddede öngörülen para cezaları günün şartlarına uygun olarak artırılmakta ve idarî para cezası haline getirilmektedir.

Madde 12. – 3958 sayılı Kanundaki “kurs görerek yetişmek” esası değiştirildiğinden ve bu kurslara bağlı olan sınavlara dair 4 üncü maddeye gerek kalmamış olduğundan, maddenin yürürlükten kaldırılması yoluna gidilmektedir.

Ayrıca ülkemizde gözlükçülük eğitimi veren ön lisans düzeyinde üniversitelerin açılmış olması ve tabiplerin eğitiminin uzun süreli olması ve aldıkları eğitimin topluma maliyetinin yüksek olması nedenleriyle sözkonusu tabiplerin meslekî eğitimlerine uygun olarak mesleklerini icra etmeleri ve bu alanda istihdam edilmeleri sağlık hizmetleri bakımından önem ve öncelik taşıdığından 5 inci maddenin yürürlükten kaldırılması yoluna gidilmektedir.

Geçici Madde 1. – 3958 sayılı Kanunda geçen “Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti” ibarelerinin, Bakanlığın bugünkü ismine uygun şekilde “Sağlık Bakanlığı” olarak değiştirilmektedir. Ayrıca, Kanunun 18 inci maddesinde Adalet, İçişleri, Maliye ve Sağlık Bakanlıklarına mahsus olduğu belirtilen yürütme yetkisinin, günümüzün anlayışının bir gereği olarak Bakanlar Kuruluna ait olduğu yolunda sözkonusu maddede düzenleme öngörülmektedir.

Geçici Madde 2. – 3958 sayılı Kanunda gözlükçünün eğitim ve öğrenim şartı mesleğin icra ediliş şekli ile ilgili olarak önemli değişikliklere gidilmekte olduğundan, Kanuna bazı geçiş hükümlerinin eklenmesi gerekli görülmekte olup; geçici madde hükmü, bu düzenlemelerden önce verilmiş gözlükçülük, ruhsatnamelerinin geçerliliğini ve sahiplerinin mesleklerini icraya devam edebileceklerini, yani bu konuda müktesep haklarının bulunduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca daha önce ruhsatname alarak faaliyete başlamış olan gözlükçülere ticarethanelerinin durumlarını bu Kanuna uygun hale getirmeleri konusunda süre tanınmakta ve bu süre sonunda uygunluğu sağlamayanların faaliyetlerinin durdurulacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 13. – Yürürlük maddesidir.

Madde 14. – Yürütme maddesidir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Türk Optometri ve Optik Meslekler Kanunu Teklifi ve gerekçesi ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederim.

Saygılarımla.

Fikret Uzunhasan

Muğla

GEREKÇE

Bazı üniversitelerimizde Sağlık Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurum Başkanlığınca imzalanan protokolle kurulmuş olan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu bünyesinde Sağlık Bakanlığının önerisi ile optisyenlik programı açılmıştır.

Halen ülkemizde fennî gözlükçülük olarak yürütülen gözlükçülük hizmetleri 30.12.1940 tarih ve 3958 Sayılı Gözlükçülük Hakkındaki Kanunla Sağlık Bakanlığının açmış olduğu 2-4 ay süreli kurslardan mezun olmuş kişiler tarafından yürütülmektedir. Bu konuda eğitilmiş insan gücü yetiştirmek amacıyla açılan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Muğla Üniversitesi Optisyenlik Programı mezunları, halen mevcut kanun çerçevesinde kendi iş yerini açamamaktadır. Yarım asırı geçkin bir süredir yürürlükte olan, 3958 sayılı Kanun artık günümüz koşullarına uymamaktadır.

Bilgi çağı olan günümüzde, halen ülkemiz sathında yaklaşık 5006 ruhsatlı fennî gözlükçü, 4642 aktif çalışanla bu alanda faaliyet göstermektedir. Bu okul mezunlarına, işyeri açma yetkisinin verilmesi, optik sektörün gelişmesine katkı sağlayacağı gibi ülke ekonomisine ve işsizliğe de kısmen çare olacağı bir gerçektir.

Eğitimden amacın; elde edilen bilgilerin eğitimi alan kişiler tarafından en verimli şekilde kullanılmasıdır. Bu doğrultuda optisyenlik programı mezunlarına, fennî gözlükçülere tanınan yetkilerin verilmesi için “Optometrik ve Optik Meslekler Kanun Tasarısı” önerilmiştir.

MUĞLA MİLLETVEKİLİ FİKRET UZUNHASAN’IN TEKLİFİ

TÜRK OPTOMETRİ VE OPTİK MESLEKLER KANUN TEKLİFİ

MADDE 1. – Türkiye’de koruyucu görme sağlığını geliştirmek, halkın yeterli görme testi ve her türlü optik ve optometrik görme gerecine olan ihtiyacını karşılamak, uzmanın yazdığı reçeteye göre gözlüğü yapmak; kontak lensi tespit etmek ve diğer optik ve görme optiği hizmetleri ile teknolojik alet ve gereç yapım, üretim işlerinde hizmet almak ve optometrist, optisyen ve gözlükçü unvanlarını kullanabilmek için aşağıda yazılı şartları haiz olmak lâzımdır.

1. Türk vatandaşı olmak.

2. Optik ve optometrik meslekler alanında, meslekî eğitim ve öğretim veren ön lisans düzeyinde 2 yıllık (optisyen) ve lisans düzeyinde 4 yıllık (optometri) yüksekokul veya fakültelerinin birinden mezun olmak.

3. 3958 sayılı Kanuna göre daha önce gözlükçülük unvanını elde etmiş bulunmak.

4. Meslek hizmetlerini yapmaya mani vücutça veya akılca bir arızası bulunmamak.

5. Mesleği ile ilgili okul veya yüksekokul diplomasına haiz olmak ve tesis edilmiş bir lisans imtihanı komitesi tarafından verilmiş meslekî lisans belgesine haiz bulunmak.

6. Kanunla kurulacak optik ve optometrik meslek odaları ve birliğine kayıtlı ve tescilini yaptırmış olmak.

MADDE 2. – Tanımlar :

Optik ve optometrik mesleklerin tanımı aşağıda verilmiştir.

a) Oftalmolog (Göz Doktoru) her türlü göz ve görme sistemi sorunlarını teşhis ve tedavi için uzmanlaşmış tıp eğitimi almış kişidir.

b) Optometrist : Gözün rekratif durumu (kırma özelliklerinin) görmeye yardım eden fizyolojik durumların ve fonksiyonların belirlenmesi ve değerlendirilmesi, oküler anormalliklerin saptanması, optik yönden görme kusurlarını düzeltici ölçümlerin yapılması; düzeltici optik gerecin seçimi, dizaynı, temini ve hastaya adaptasyonu ile görme performansının idamesi, korunması ve yükseltilmesi hizmetlerinde özel eğitim almış para medical “görme sağlığı uzmanı” kişidir. Bu maksatla açılmış yurt içi ve dışı öğretim kurumlarından diploma almış olmak lâzımdır. Meslekî unvanı optometristliktir. Lisansüstü eğitimle optometri doktoru unvanını alır.

c) Optisyen : Görme kusurlarını düzeltmek için, yetkilisince verilen reçeteye uygun olarak optik görme gerecinin yapılması, montajı, hastaya adapte edilmesini sağlayan, optik ve optometrik hizmetlerin diğer sahalarında çalışmak üzere özel eğitim almış “görme sağlığı teknisyeni” kişidir. Bu maksatla açılmış yurt içi ve yurt dışı öğretim kurumlarından diploma almış olmak lâzımdır. Meslekî unvanı optisyenliktir. Üst öğrenimle optometrist olabilirler.

d) Optik Mekanik : Her çeşit görme gereçleri, gözlük aksamı optometrik ölçüm aletlerinin dizaynı, imalatı, onarımı, montaj bakımı üzerinde cam, çerçeve, kontak lens ve benzerlerinin üretiminde; optik laboratuvar işletilmesinde çalışmak üzere özel eğitim almış teknisyen olup optik mekanik teknisyeni unvanına haiz kişidir. Bu maksatla açılmış yurt içi ve yurt dışı öğretim kurumlarının optik mekanik bölümünden diploma almış olmak lâzımdır. Üst öğrenimle optik mühendisliğine ulaşabilirler.

Her üç meslek adamının verilmiş reçeteye uygun olarak gözlüğü yapma yetkisi bulunmaktadır. Optometristler görme testi yaparak; her çeşit görme gerecini, kontak lensi reçetelendirir ve hastaya uygularlar.

e) Fenni Gözlükçü : Görme gereçlerinin reçete verilerine göre montajını yapan; gereç yapımında el becerisi bulunan alet ve makinalarda kontrol altında gözlüğü monte edebilen kişidir. Meslekî okul eğitimi almamış fakat 3958 sayılı kanuna göre ruhsatını almış kişidir. Meslekî unvanı gözlükçüdür. Üst öğrenimle optisyen olabilirler. Optometrik ve optik meslek okullarının açılışı, Sağlık ve Millî Eğitim Bakanlıklarınca hazırlanacak bir yönetmelikle en geç 2001 yılına kadar tamamlanır.

MADDE 3. – Okul diploması ve lisans belgesi; meslekî okul eğitimlerini başarmış gerekli mezuniyet şartlarına haiz olan ve diplomalarının denklik ve tescil işlemleri yapılmış olanlara ve-rilir.

Optik ve optometrik mesleklerin tanınmasına görev-yetki-çalışma alanlarına optometri ve optisyen yüksek okullarının açılışına, müfredat programları ve diploma verilişine, bunların akademik kariyer ve gelişmelerine; mezunların lisans imtihanı ve meslekî kuruluşlara kayıt ve tesciline, istihdam şekillerine, işyerlerinin açılmasına ve sahip olması gereken şartlara dair usul ve esaslar ile gözlükçülerin optisyen ve optometristlerin yapacakları ilan ve reklamlara, tutacakları defterlere ve kullanacakları aletler ve belgeler ile benzeri diğer hususlara, ilişkin esaslar Sağlık Bakanlığının bünyesinde tesis edilecek optik konseyi ve optometrik uygulama birimlerinin Millî Eğitim ve Sağlık Bakanlığının gözetiminde hazırlayacağı yönetmeliklerle düzenlenir.

Bu yönetmeliklerin hazırlanmasında, sanayi, teknoloji ve gereken diğer Bakanlıklarla da işbirliği yapılır.

MADDE 4. – Yurtdışındaki eğitim ve öğretim kurumlarından diploma alanlara lisans belgesi verilebilmesi için, yurtdışında görülen eğitimin 2 nci maddenin 2 numaralı bendinde belirtilen meslekî eğitimlere denk olduğunu yetkili kurumca tespit edilmiş olması şarttır.

MADDE 5. – Göz hastalıkları uzmanı olan tabipler, asıl görevleri olan hastalıkların teşhis-tedavileri ile hastalık veya kusura ilişkin cerrahi operasyonları yaparlar. İmkânları ölçüsünde refraksiyon kusur testi yaparak reçetesini verebilirler. Ancak, refraksiyon ayrı bir ihtisas dalı olarak optometri biliminin konusu olup, halkın yeterli refraksiyon testi optometristlerce karşılanır. Özel imkânlara tâbi tutularak optisyenlere de görme testi yapım görevleri verilebilir. Ancak, reçete yazımı optometriste veya oftalmologa ait olur. Göz hastalıkları uzmanlarının gözlükçülük yapmaları caiz değildir. Kendi alanında derinlemesine uzmanlığı esastır. 10 yaşın altında ve 65 yaşın üstündeki hastaların optometristlerce muayenesi ve gereç verilmesi optalmolog sevkine bağlıdır. Gözün refraksiyon kusuru dışında hastalık olanlar, optometristlerce oftalmologa sevk edilir.

MADDE 6. – Optometrist ve optisyen lisansına haiz olanlar, meslekî kuruluşlara kayıt ve tescillerini yaptırmak koşulu ile sanatlarına (gözlükçülük dahil) diledikleri yerde yapabilirler. Bu suretle sanatlarını yapmak isteyen; optometrist ve optisyenler en geç bir hafta zarfında bir beyanname ile illerde Sağlık Müdürlüklerine, ilçelerde Sağlık Ocaklarına başvurarak ad ve soyadlarını, kimliklerini, diploma ve lisans belgelerinin tarih ve numarasını ve adreslerini bildirmeye mecburdurlar. Alınmış meslek diploması ve lisans belgesi, tek bir işyeri için geçerli olup; optometrist veya optisyen ile gözlükçüler birden fazla işyeri açamaz. Ancak, işyeri olmayan lisanslı optisyen veya optometrist veya gözlükçü o işyerindeki meslekî teknik sorumluluğu yüklenerek bir işverenin emrinde o işyerinde çalışabilir. Bu takdirde işyerinin Sağlık Bakanlığı, optik konseyince belirlenmiş şartları taşıması zorunludur. Sermayedar bir kişi veya şirketin; kanunî ehliyeti haiz optometrik meslek adamlarının teknik sorumluluğunda işyeri açması caizdir. İşyerinin değişmesi, veya bulunulan mahallin terki yahut mesleklerin yapılmasından vazgeçilmesi hallerinde, evvelce sanatın yapılmaya başlandığının haber verildiği makamlara müracaatla bu durumun bir hafta öncesinden bildirilmesi zorunludur.

MADDE 7. – Optometrist ve optisyenlik yapanlar ile gözlükçüler; göz hastalıkları uzmanları ile optometristlerce verilen reçetelerde yazılı mercekleri hastaya verme yetkilerine haizdirler. Gözlük yapımı dışında; eğitimlerinin gerektirdiği ve konseyce belirlenecek diğer görme sağlığı alanında da çalışabilirler. Gözlükçüler kendi başlarına veya bir optisyen veya optometrist nezaretinde gözlük montajı işlerinde çalışabilirler.

Bu meslek adamlarının (reçete olmadan) diyoptrili gözlük yapmaları, satmaları, hastalara vermeleri veya tavsiye etmeleri yasaktır. Eğitimleri gereği kazanılan yetkilere göre (optik alet ve enstrümanlara dahil) refraktrometre, keratometre ve benzeri gözle görmenin ölçümüne ait aletleri kullanmaları, görme testi yapmaları bu konuda optik konseyince belirlenecek çalışma esaslarına ve düzenlenecek optometrik meslek adamlarının kullanabilecekleri enstrümanlar listesine bağlıdır. Gözlükçülük belgesini haiz olanlar kendileri için, saptanan aletler dışında bu kabil ölçme aletlerini kullanmaları, görme testi yapmaları ve bu cihazları bulundurmaları yasaktır.

Optometristler, optisyenler ve gözlükçüler iş yerlerinde meslekî faaliyet dışında ikinci bir iş yapamazlar.

Gözlükçülerin; gözlük montajı işlemi için kullanacakları alet ve gereçler optik konseyinin düzenleyeceği listede belirlenir. Bu listeler, teknolojik gelişmelere göre lüzum görüldükçe yenilenir.

MADDE 8. – Optometristlerin, optisyenlerin ve gözlükçülerin iş yerlerinin özellikleri ve taşı-yacağı vasıflar Sağlık Bakanlığınca oluşturulacak optik konseyince belirlenir. Bu mesleklerde; meslekî sorumluluk verilen hizmetin, yapılan gerecin kusursuz, teknik ve standart esaslara uygun ve doğru yapılmış olmasını gerektirir. İşyerinde sürekli oturma yerine, o yerde kanunî yetkilinin sorumluluğu ve imzası tahtında işin yapılması esastır.

Göz hastalıkları uzmanları ile optometrist, optisyen ve gözlükçülerin aynı işyeri veya şirketlenmiş bir kuruluş içinde, her birinin kanunla tanımlanmış mesleklerini bağımsız olarak icra etmek ve sorumluluğunu yüklenmek koşulu ile birlikte, gruplar halinde ve iletişim içinde çalışmalarına ayrı ayrı bağımsız çalışmalarına cevap verilir.

Özel göz hastanelerinin refraksiyon merkezlerine, görme testi dahil optik görme gereçlerinin yapımı ve tespiti işleri bu hizmetten sorumlu lisanslı kişi tarafından yapılabilir.

Mesleğini icra etmekte iken askere alınanlar, en çok 2 yıllık bir süre için (1 inci maddenin 5 inci fıkrasında belirtilen diploma ve lisansa) haiz bir kimseyi mesul müdür tayin etmek ve bunun için Sağlık Bakanlığından izin almak şartı ile işyerlerinin faaliyetlerini sürdürebilirler.

Optik ve optometrik mesleklerle ilgili bir işyerini işletirken vefat eden meslek adamının; mirasçıları ile (14 üncü) maddeye göre maluliyet nedeni ile lisansları geri alınanlarda meslekî lisans veya gözlükçülük ruhsatına haiz bir kimseyi mesul müdür olarak çalıştırmak sureti ile en çok 3 yıl süre ile bu işyerini işletebilirler.

Bir optometristin, optisyenin veya gözlükçünün mes’ul müdürlük yapabilme görevi bir işverenin emrinde çalışması veya yukarıdaki şartlarda çalıştırılması ile olabilir. Bu görevi yüklenenler ayrıca nam ve hesaplarına mesleklerini icra edemezler. Adi ortaklık veya şirket halinde optometristlik, optisyenlik veya gözlükçülük yapabilmesi için; şirketin işyerinde bu mesleklerin sorumluluğunu yüklenmiş diplomalı, lisanslı veya ruhsatlı mes’ul meslek adamlarının bulunması ve her çeşit kusur ve arızaya karşı sorumluluğun bunlarca yüklenilmiş olması zorunludur.

MADDE 9. – Optometrist-optisyen ve gözlükçü iş yerleri Sağlık Bakanlığı optik konseyince görevlendirilecek (tercihen optik ve optometrik meslek eğitimi görmüş) müfettişleri ve sağlık müdürlükleri ile sağlık ocaklarında çalışan (aynı mesleğe mensup) görevlendirilecek kişilerin teftiş ve denetimine tâbidir. Bu iş yerlerinde meslekî sorumluluk taşıyanlar, teftiş ve denetimlerde her türlü kolaylığı göstermeye, talep edilen bilgileri, meslekî lisans belgesi, ruhsatname, meslekî kuruluşa kayıt ve tescil belgeleri ile konseyce tutulması öngörülen defter ve kayıtları göstermeye, mecburdur. Teftişler sadece belge incelemesi ile kalmaz, meslekî ehliyet ve beceriye ilişkin denetlemelerde konseyin hazırlayacağı esaslar doğrultusunda yapılabilir. Optik ve optometrik meslek adamları ile üretim, tüketim, nüfus verileri, refraksiyon ilişkilerine ait istatistiki bilgi derleme ve verme zorunluluğu; Sosyal Güvenlik ve Sanayi Bakanlığının işbirliği ile optik konseyince belirlenir.

MADDE 10. – Optometristler, optisyenler ve gözlükçüler iş yerlerinde şekli konseyce belirlenen ve yaprakları ilgili sağlık kurumunca onaylı reçete kayıt defterini tutmaya ve gereç reçetelerini buna sırası ile kaydetmeye ve yıl sonlarında tevhidlerini, meslekî örgüte ve bağlı olunan sağlık kuruluşuna bildirmeye mecburdurlar.

MADDE 11. – Optometrist veya optisyen lisansına veya gözlükçü ruhsatına haiz olanlardan işyeri açmış olanlar, yalnız optometrist, optometri doktoru ortoptist, kontagtolog optisyen; optik mekanik, optik teknisyen ve fenni gözlükçü gibi unvanları kullanabilirler. Bu kabil unvanlar öğrenim belgelerinde gösterilir. Başkaca unvan kullanmaları ve gerçeğe uymayan reklamlar yapmaları yasaktır.

MADDE 12. – Diploma ve lisans belgesi olmadığı halde optometristlik veya optisyenlik yapan veya ruhsatı olmadığı halde gözlükçülük yapan veya ilan edenler bir aydan, bir yıla kadar hapse ve 10 milyon TL. dan 200 milyon TL. ya kadar idarî para cezası ile cezalandırılırlar ve işyeri kapatılır.

MADDE 13. – Lisanslı bir optometrist, optisyen veya ruhsatlı bir gözlükçü kendi isim ve unvanını başkasına vermek suretiyle (12 nci) maddedeki suça iştirak ederse aynı cezalara çarptırılır. Tekerrürü halinde lisansı veya ruhsatı geri alınır.

MADDE 14. – Sağlık durumunun sürekli şekilde optometrist, optisyen veya gözlükçülük yapmaya mani olduğu, tam teşekküllü sıhhi heyet raporu ile sabit olanların; lisans ve ruhsatları Sağlık Bakanlığınca geri alınır. Bu işyeri sahipleri lisans belgesi veya ruhsatnamesi olan ber mes’ul müdür çalıştırmak suretiyle iş yerlerini en fazla üç yıl işletebilirler.

MADDE 15. – Bu Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen yasaklara aykırı hareket eden optometristler, optisyenler ve gözlükçüler 5 milyon TL’dan 100 milyon TL’ya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar ve tekerrürü halinde lisans veya ruhsatları geri alınır. Hareketleri ruhsatsız tababet sanatının icra suçuna temas edenler hakkında bu hususa tâbi hükümler tatbik edilir. 10 uncu maddede yazılı yasakları hilafına hareket veya aynı maddede yazılı vasıf ve şartlara uygun olmayan yerlerde (işyeri) açan optometrist, optisyen ve gözlükçülere kanun hükümlerine uymaları için mühlet verilir. Bu mühlet geçtikten sonra durumlarını bu kanun hükümlerine uydurmayan optometrist, optisyen ve gözlükçülere 10 milyon TL’den 200 milyon TL’ye kadar ve tekerrürü halinde bunun 2 katı kadar ağır para cezaları verilir. Ayrıca lisansları ve ruhsatları geri alınır.

MADDE 16. – Bu Kanunun 6, 9, 10 ve 11 inci maddeleri hükümlerine riayet etmeyenlerden (5 milyon) TL’den (40 milyon) TL’ye kadar hafif para cezası alınır. Tahsil edilen para cezalarının belli bir bölümü meslekî kuruluşa devredilir. Meslekî kuruluşlara devredilecek para cezalarının mahiyet ve oranları konseyce belirlenir.

MADDE 17. – Bu Kanun uygulamaya girmesi ile gözlükçü unvanının (optisyene dönüşüm) dönemi başlar. Fark imtihanlarda başarılı olanların imtihanları yönetmelikle düzenlenir.

MADDE 18. – Optometrik meslekler iş yerlerinde çalışan çırakların ve vasıflı işçilerin meslek için eğitimleri; kayıt ve tescilleri kurulacak Optometrik Meslek Odaları Millî Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Bu bilgiler (3958 Sayılı Kanuna) uygun belgelendirilebilir. Ancak meslekî unvan 2 nci madde 5 inci fıkra yolu ile kazanılır.

GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş gözlükçülük ruhsatnamesine haiz olanlar mesleklerini icraya devam edebilirler.

GEÇİCİ MADDE 2. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ruhsatname alarak faaliyete başlamış olan gözlükçüler iş yerlerinin durumlarını en geç 1 yıl içinde bu kanuna uygun hale getirmek zorundadırlar. Aksi taktirde faaliyetleri Sağlık Bakanlığınca durdurulur.

Ancak, optik ve optometrik meslekler için; gözlükçülüğün optisyenlik düzeyine çıkarılması esastır. Açılacak optometrik meslek okullarının hazırlayacağı ek eğitim programlarını tamamlayanların optisyen düzeyine yükseltilmesi için gerekli düzenlemeler Millî Eğitim ve Sağlık Bakanlığınca müştereken yapılır ve buna ait yönetmelik 1 yıl içinde hazırlanır. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ruhsatlı olarak bir işyerinde çalışmakta olan gözlükçülerin gereç yapımında sorumluluk ruhsatlı meslek adamı olan gözlükçüye ait olmak üzere o işyerindeki faaliyetleri devam eder. İşyeri açılmasında yeterli sermayesi olmayan optometris meslek adamları başkalarınca açılan optik işyerlerinde kendi ruhsat ve lisansları ile sigortalı çalışabilirler.

3958 Sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre eczanelerde gözlükçülük yapmakta olanların müktesep hakları saklıdır.

MADDE 19. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 20. – Bu Kanun hükümlerini Adalet, İçişleri, Maliye, Sağlık, Sosyal Güvenlik ve Sanayi Bakanlıkları yürütür.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Gözlükçülük hakkında kanun teklifimiz gerekçesiyle birlikte ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederim.

Saygılarımla.

Mustafa Niyazi Yanmaz

Şanlıurfa

GEREKÇE

Ülkemiz nüfusunun yaklaşık 1/100’ünü âmâ vatandaşlarımız oluşturmaktadır. Bu ülkemizin göz sağlığı açısından içinde bulunduğu kötü durumu açıkça ortaya koymaktadır.

Bu oranın daha da artmaması için insanımızın daha ucuz, düzenli ve kolay görme testi yaptırmaları sağlanmalıdır.

Dünyada her alanda vaki olan ihtisaslaşma “görme bilimleri” alanında da yaşanmış, Amerika’da 1900’lü yıllarda, Avrupa’da ise 1930’lu yıllardan sonra Optometri dalı ihdas edilmiş, Optik Tekniker yetiştiren okullar ve meslekî kanunlar kabul edilmeye başlamıştır.

Ülkemizde gözlükçülük hizmetleri 30.12.1940 tarihinde kabul edilen 3958 sayılı Kanunla yürütülmektedir.

Dünyadaki bu gelişmelere paralel olarak ülkemizde de yeni ara sağlık mesleklerine önem verilmesi ve bunların yetiştirilmesi ihtiyacı gün geçtikçe daha çok hissedilmektedir.

Bu bağlamda Sağlık Bakanlığının açmış olduğu 4’er aylık kurslar ile gözlükçülük eğitimi verilmesi yoluna gidilmiş ve bu kurslar neticesinde başarılı olanlara Fenni Gözlükçülük ruhsatnamesi verilmiştir.

Düzenlenen bu kurslarda o günün tıbbî ve teknik imkânlarına uygun eğitim amaçlanmaktayken kanunun yürürlüğe girişinden sonra bilim ve teknoloji alanında meydana gelen önemli gelişmeler, sağlık alanında olduğu gibi göz sağlığı alanında önemli mesafeler kat etmiştir.

Türkiye gözlük mağazalarında göz ve görme sağlığına ilişkin kurallaştırılmış uygulamalar, bilgi ve gözlükçüye genel sağlık anlamında verilmiş ders ve uygulama sadece 4 aylık kurslar süresince verilmeye çalışılmakta, daha çok usta çırak ilişkisiyle montajı öğrenen kişi gözlükçü olmaktadır.

Sadece bu uygulama dahi Göz Sağlığı gibi insan sağlığını direkt ilgilendiren bir konunun ülkemizde ne derece hafife alındığının hazin bir kanıtı sayılabilir.

Sağlık alanında ara insan gücü yetiştirmek amacıyla Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Muğla Üniversitesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesinde Optisyenlik Programı açılmıştır.

Ancak yarım asırı aşkın bir süredir yürütülmekte olan ve o günün şartlarına göre hazırlanan kanunla yüksekokul mezunlarının işyeri açma yetkisi bulunmamaktadır. Bu yasal düzensizlik optisyenlik programı mezunlarının kazandıkları bilgi - beceri ve aldıkları eğitime yönelik çalışma yapmalarını mümkün kılmamaktadır.

Bu durum fenni gözlükçülük mesleğini icra etmeye yetkili olanlar ile ilgili bazı değişiklikler yapılmasını zorunlu hale getirmiştir.

Avrupa Birliğine girmeye çaba gösteren Türkiye’nin bu ülkelerle uyumlu bir yasal düzenleme yapması ve ilerde hizmetlerin serbest dolaşımı için şimdiden bu konuda hazırlıklı olması gerekmektedir.

Verilen kanun teklifinin yanısıra, gözlükçülük mesleğinin yeniden tanımlanması, meslek mensubu olmayanların gözlükçülük ticareti yapmaları suretiyle mesleği kötüye kullanmalarının engellenmesi, disipline edilmesi, ciddî bir kontrol mekanizmasıyla, caydırıcılığını kaybetmiş olan cezaların artırılması gibi düzenlemelerinde behamahal yapılması, halkın göz sağlığını korumak bakımından fenni gözlükçülük alanındaki hizmetlerin kalitesini artıracak ve uygulamada görülen bazı problem ve tereddütlerin ortadan kalkmasını sağlayacaktır.

Bilgi çağı olan günümüzde eğitimden amacın elde edilen bilgilerin eğitim alan kişiler tarafından en verimli şekilde kullanılacağı gerçeğinden hareketle, Sağlık Bakanlığının sayıları her geçen gün artan ve kendi işyerlerini açma imkânı bulunmayan Optisyenlik Programı mezunlarının mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla, mezunlara fenni gözlükçülere tanınan yetkilerin verilmesini sağlayacak tasarının biran evvel kanunlaşmasıyla ülkemizin sağlık elemanı yetiştirilmesi ve çağdaş bilgi ve eğitim düzeyine ulaşması açısından büyük yararlar sağlayacaktır.

ŞANLIURFA MİLLETVEKİLİ MUSTAFA NİYAZİ YANMAZ’IN TEKLİFİ

GÖZLÜKÇÜLÜK HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ

MADDE 1. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 1. – Türkiye’de halkın görme sağlığını geliştirmek, halkın yeterli görme testi ve görme gereci ihtiyacını karşılamak, yetkili uzman tarafından düzenlenen optik gereç reçetesine uygun olarak gözlüklerin montajını yapmak, numaralı gözlük camı ile koruyucu gözlük, güneş gözlüğü camları ve gözlük çerçevelerini, her çeşit kontak lens satmak, gözlükçülük laboratuvarı kurup işletmek, optometrist, optisyen, optik teknisyen ve gözlükçü unvanlarını kullanabilmek için aşağıda yazılı olan şartları taşımak lâzımdır :

1. Türk vatandaşı olmak,

2. Optik ve optometrik meslekler alanında iki yıllık ön lisans seviyesinde optisyenlik ve optik teknikerlik ve dört yıllık optometristlik meslekî eğitimi ve öğretimi veren yüksekokul mezunu olmak,

3. Bu mesleklerin uygulama hizmetlerini yapmaya mani vücutça ve akılca bir arızası bulunmamak,

4. Meslekî eğitim diplomasına dayanarak Sağlık Bakanlığınca verilmiş ruhsatnameye haiz olmak.

MADDE 2. – 3958 sayılı Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 2. – 1 inci maddesinin 4 üncü numaralı bendinde belirtilen ruhsatname gerekli mezuniyet şartlarına haiz ve diplomalarının denklik ve tescil işlemleri yapılmış olanlara verilir. 1 inci maddede belirtilen unvanları kullanarak meslekî uygulamalarına ilişkin işyeri açmak isteyenler ruhsat tanzim edilmek üzere aşağıdaki belgeleri Sağlık Bakanlığına ibraz ederler;

1. Tasdikli nüfus hüviyet cüzdanı sureti,

2. Tasdikli diploma sureti,

3. 1 inci maddede belirtilen meslekleri yapmaya mani vücutça ve akılca bir arızası bulunmadığına dair sağlık raporu,

4. İş yerinin açıldığı yerin sağlık kuruluşlarından alınma işyeri açma izin belgesi,

5. 4 adet fotoğraf.

Meslekî işyerlerinin ve sahip olmaları gereken şartlara, bu işyerinde tutulacak defterler ile kullanılacak diğer belgelere, Kanun uygulamasına ilişkin denetimler ile meslekî kuruluşlara kayıt ve tescillerine, yapacakları ilan ve reklamlara, bulundurabilecekleri ve yetki ile kullanacakları optik ve optometrik alet ve gereçlere ve benzeri diğer hususlara ilişkin esaslar, Sağlık Bakanlığının, Avrupa Birliği normlarına uygun olarak, Sanayi Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve ilgili meslek kuruluşlarının görüşleri alınarak hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

MADDE 3. – 3958 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 3. – Yurt dışındaki eğitim ve öğretim kurumlarından alınmış diplomalara dayanılarak gözlükçülük ruhsatnamesi verilebilmesi için, yurt dışında görülen eğitimin 1 inci maddenin (2) nu-maralı bendinde belirtilen meslekî eğitime denk olduğunun tespit edilmiş olması şarttır.

MADDE 4. – 3958 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 4. – Bu Kanunda geçen meslek çeşitlerinin tanımları aşağıdaki şekilde belirtilmiştir :

a) Optometrist : Gözün refraktif durumu “ışığı kırma özelliği”, görme işlevine yardım eden fizyolojik durum ve fonksiyonların belirlenmesi ve değerlendirilmesi, oküler anormalliklerin saptanması, optik yönden görme kusurlarını düzeltici göz ölçümlerinin yapılması, görme gerecinin seçimi, dizaynı, tedariki ve kusurlu kişiye adaptasyonunun sağlanması, görme performansının idamesi, korunması ve yükseltilmesi için optometri yüksekokulu öğrenimi görmüş ve göz hastalıkları uzmanı ile cerrahi operasyonu ilgilendiren hastaları veya diğer hastalıklardan muzdarip olanları yetkili uzmanına sevk yetkisini haiz paramedikal görme sağlığı uzmanı kişidir. Bu çeşit uzman yetiştirme maksadı ile yurt içi ve yurt dışı öğretim kurumlarından mezuniyet diploması almış olmak lâzımdır. Optometristler, lisans üstü eğitimle optometri doktoru unvanını alabilirler.

b) Optisyen :Görme kusurlarının giderilmesi için yetkili uzmanca düzenlenen gereç reçetesine uygun olarak, her çeşit optik görme gereci ve kontak lensi, dioptrik ve diğer teknik esaslarına uygun olarak el ve makineli çalışma becerisi ile standardına uygun yapan, onaran montajını sağlayan ve görme kusurlu kişiye adapte edilmesini temin eden görme sağlığı taraması, refraksiyon hastanesi gereç yapımı laboratuvar teknisyenliği, kurum görme gereçleri kontrol ve denetim elemanı gibi ara sağlık hizmetlerinde paramedikal teknisyen olarak çalışacak yetenekte özel öğrenim görmüş “görme sağlığı teknisyeni” kişidir. Bu maksatla öğrenim veren yurt içi ve yurt dışı ön lisans okullarından mezuniyet diploması almış olmak lazımdır. Optisyen veya optik teknikerlerden üst öğrenime devam etmek isteyenlerin aldıkları eğitim değerlendirilir. Optik teknisyenlik, her çeşit optik görme gereçlerinin, tıbbî gereçler içinde yer alan gözlük-çerçeve-kontak lens- güneş ve koruyucu gözlüklere ilişkin sanayinin üretim işlerinde görev almak üzere, müfredat programları açısından kendi içinde branşlaştırılabilir.

c) Fenni Gözlükçü : Sağlık Bakanlığınca daha önceden düzenlenen meslekî kursları başarı ile bitirmiş 2 nci maddenin (d) bendine göre gözlükçülük lisansı almış ve uzmanınca verilen gereç reçetesi verilerine uygun olarak makineli çalışma ve el becerisi ile gözlüğün montajını yapan kişidir. Münferiden işyeri açabileceği gibi, optisyen ve optometrist işyerinde iş akdî ile çalışabilir. Optisyen okullarının düzenleyecekleri tamamlama eğitimlerine ilişkin programlara katılmak ve imtihanda başarılı olmak koşulu ile optisyenlik düzeyine yükselebilir. Bu Kanunun yürürlüğe girmesi ile fenni gözlükçü unvanı herhangi bir düzenleme veya meslekî kurs ile yeniden verilemez.

d) Optik ve optometrik mesleklere ait işyerlerinde çalıştırılacak çırak, kalfa, resepsiyonist ve diğer satış elemanlarının meslek içi eğitimleri, işyerinde kayıt ve tescilleri, bir işyerinden diğerine gidişleri, çalışma koşulları ve bu kabil işyerlerinin taşıması gerekli asgarî şartlar ile hizmetin görülmesine ait meslekî standartlar, Millî Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türk Standartları Enstitüsü ile Meslek kuruluşunun müştereken hazırlayacakları bir yönetmelikle düzenlenir.

MADDE 5. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu

	Türkiye Büyük Millet Meclisi
	Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal
	İşler Komisyonu	1.2.2001
	Esas No. : 1/767, 2/246, 2/570

Karar No. :8

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Sağlık Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca 19.10.2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve 24.10.2000 tarihinde Tali Komisyon olarak Adalet Komisyonuna, Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen, “Gözlükçülük Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 7.12.2000, 14.12.2000, 18.1.2001 ve 25.1.2001 tarihlerinde yaptığı 3 üncü yasama yılının 4, 5, 10 ve 11 inci birleşimlerinde, Hükümeti temsilen Sağlık Bakanı başkanlığında Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Türk Oftalmoloji Derneği, Türk Eczacılar Birliği ve Fenni Gözlükçüler Derneği temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Komisyonumuza ayrıca konuları itibariyle aynı mahiyette olan iki kanun teklifi daha sevkedilmiştir.

Bunlar;

3.8.1999 tarihinde sevk edilen Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan’ın “Türk Optometri ve Optik Meslekler Kanunu Teklifi” ile

29.6.2000 tarihinde sevkedilen Şanlıurfa Milletvekili Mustafa Niyazi Yanmaz’ın “Gözlükçülük Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”dir.

Komisyonumuz Tasarı ile her iki teklifi birlikte inceleme kararı almış, birleştirilerek görüşülmesini kabul etmiş ve görüşmelerde Tasarının esas alınmasını uygun bulmuştur.

30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanun, 1941 yılında yürürlüğe girmiştir ve yaklaşık altmış yıldır yürürlüktedir. Söz konusu Kanunun değişen şartlara uygun hale getirilmemesi nedeniyle uygulama sırasında pek çok sorunla karşılaşılmaktadır. Bunun sonucu olarak da kanunun modern ve günün şartlarına uygun düşmeyen maddelerinin değiştirilerek güncelleştirilmesi ve kanuna yeni bazı hükümlerin eklenmesi gereği duyulmuştur. Tasarı söz konusu Kanunun zamanın koşullarına uygun hale getirilerek, yeniden düzenlenmesini sağlamaktadır.

Sayın Bakanın verdiği bilgiler doğrultusunda Komisyonumuzda görüşülen tasarı ile;

“Gözlükçü” tanımı genişletilerek gözlük camı ve gözlük çerçevesi satımı yetkisi yanında, gözlük montajı yapmak ve gözlükçülük laboratuvarı kurup işletmek işinin de gözlükçüler tarafından yapılabileceği hükme bağlanmıştır.

Gözlükçülük mesleğinin kısa süreli kurslar yerine günün değişen tekniklerine ve şartlarına, eğitim ve öğretim sistemine göre daha uzun ve sistemli yüksekokul eğitimine dayandırılması sağlanmıştır.

Gözlükçü olmayanların gözlükçülük ticareti yapmaları engellenmiş ve haksız rekabete sebep olmaması amacıyla gözlükçülük ruhsatnamesinin tek bir müessese için geçerli olduğu hükme bağlanmıştır.

Gözlükçülerin bilgisayarlı göz muayenesi adıyla bilinen muayeneleri yapmak suretiyle göz doktorlarının yetki alanlarına giren işlemlere kalkışmalarını engellemek amacıyla bu işlem açıkça yasaklanmıştır.

Gözlükçülerin müesseselerinde gözlükçülük dışında bir başka iş yapamayacakları ve bu işyerlerini muayenehane gibi kullandıramayacakları hükme bağlanmıştır.

Tababet uzmanlık tüzüğü ve etiğe uygun olarak kontak lenslerin göz doktorları tarafından satılması yasaklanmış, bu sayede doktorların lens ticaretine sebep olabilmeleri engellenmiştir. Bu anlamda göz doktorlarının kontak lensin göze uyum ve adaptasyonunu sağlamaları, ancak satışını yapmamaları hükme bağlanmıştır.

Sağlık Bakanlığınca düzenlenen eğitim sertifikasını haiz olan doktorların da gözlük reçetesi yazabilmelerine olanak sağlanmıştır. Bu göz hastalığının tedavi edilmesi anlamında olmayıp asgari bir yıl kurs gören pratisyen doktorun gözlük reçetesi yazma yetkisidir. Bu anlamda ihtiyaca cevap verebilmek amacıyla pratisyen doktorların reçete yazabilmeleri olanağı sağlanmıştır.

Komisyon toplantısında tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde, Komisyon üyeleri-mizin çoğunluğu tarafından tasarı ve gerekçesi kabul edilmiş ve yapılan görüşmelerin ardından maddelerine geçilmiştir.

Tasarıda öncelikle “ticarethane” ibarelerinin “müessese” olarak değiştirilmesi kabul edilmiştir.

Maddelerinin görüşülmesi sırasında yazılı olarak verilen önergelerin kabulü ve sözlü olarak dile getirilip oylanarak, üyelerimizin çoğunluğu tarafından kabul gören sözlü önerilerin kabul edilmesi ile,

Tasarının,

Çerçeve 1 inci madde ile değiştirilen Kanunun 1 inci maddesine, benzer kanunlarda da hüküm altına alındığı ve kamu hizmeti niteliğinde olması gerekçesi ile gözlükçülük mesleğinin icrasında yüz kızartıcı bir suçtan dolayı hapis cezası almış kimselerin gözlükçülük yapmalarına engel getirilmiş, yurt dışında da olsa meslekten men edilmiş olanların bu mesleği yapamayacakları hükmü eklenmiştir.

Çerçeve 2 nci madde ile değiştirilen Kanunun 2 nci maddesine, Kanunun uygulanması bakımından, Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte kontak lenslerin özel reçete ile satışına ilişkin hükmün de düzenleneceği eklenmiştir.

Çerçeve 6 ncı madde ile değiştirilen Kanunun 8 inci maddesinin, 2 nci fıkrası metinden çıkarılmış, gözlükçülük mesleğinin doktorun yazdığı reçete dışındaki herhangi bir kısıtlamaya tâbi olmadan bağımsız olarak icra edilmesi gerekçesi ile ortam ve şartları uygun olan birbirinden bağımsız yerlerde kendilerine ait kira kontratı, vergi mükellefiyeti ve gözlükçülük ruhsatnamesi ile mesleklerini icra edebilmelerine olanak sağlanmış ve bu hüküm de ikinci fıkra olmak üzere düzenlenmiştir.

Maddeye ayrıca son fıkra olmak üzere fonksiyonlarının farklılığı ve birlikte yapılmaları halinde haksız rekabete de sebep olabileceği gerekçesi ile gözlükçü müessesesi açmış olanların toptancılık, imalatçılık, ithalatçılık yapamayacakları da hükme bağlanmıştır.

Çerçeve 8 inci madde ile değiştirilen Kanunun 12 nci maddesine kontak lens uygulamasının göz doktorları tarafından yapılması gerektiği gerekçesi ile gözlükçülük müessesesinde her türlü kontak lens uygulanmasını yasaklayan ve uymayanlara para cezasının öngörüldüğü hüküm eklenmiştir.

Çerçeve 11 inci madde ile değiştirilen Kanunun 16 ncı maddesine, yasaklarına uymayanlar hakkında idarî para cezası hükmolunacağı belirtilen maddelere kanunun 8 inci maddesi de eklenmiştir.

Geçici 2 nci maddede Kanunun yürürlük tarihinden önce verilen gözlükçülük ruhsatnamesi sahiplerinin mesleklerini devam ettirebilecekleri belirtilmiştir. Bu anlamda bu kişilerin faaliyetlerinin devamı engellenmeyerek, bir anlamda kazanılmış hak olduğu kabul edilmiştir. Madde bu durumdaki eczacı ve doktorların hayatta oldukları sürece gözlükçülük yapabilmelerine olanak sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Tasarının para cezalarına ilişkin hükümlerinin alt sınırı ikiyüzmilyondan beşyüzmilyon liraya yükseltilmiş maddeler bu şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Bu anlamda çerçeve 10 uncu madde ile kanunun 15 inci maddesinde yapılan değişiklikte durumlarını kanun hükümlerine uydurmayan gözlükçülerin bu suçlarının tekerrürü halinde dörtyüzmilyon lira ödeyeceklerine ilişkin hüküm de Komisyonumuzda yediyüzellimilyon lira olarak kabul edilmiştir.

Tasarının yürürlük ve yürütmeye ilişkin 13 ve 14 üncü maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.

	Başkan	Başkanvekili
	Ertuğrul Kumcuoğlu	Hasan Basri Üstünbaş
	Aydın	Kayseri
	Kâtip	Üye
	Sebahat Vardar	Mehmet Zeki Okudan
	Bilecik	Antalya
		(Muhalefet şerhim ektedir)
	Üye	Üye
	Mustafa Karslıoğlu	Ersoy Özcan
	Bolu	Bolu
	Üye	Üye
	Orhan Şen	Sacit Günbey
	Bursa	Diyarbakır
		(Muhalefet şerhim ektedir)
	Üye	Üye
	Ali Ahmet Ertürk	İbrahim Konukoğlu
	Edirne	Gaziantep
		(Muhalifim. Gerekçem ektedir)
	Üye	Üye
	Turhan Alçelik	Perihan Yılmaz
	Giresun	İstanbul
	(Muhalefet şerhim ektedir)
	Üye	Üye
	İlhan Aküzüm	Mükremin Taşkın
	Kars	Nevşehir
	(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye
	Doğan Baran	Mehmet Said Değer
	Niğde	Şırnak
	(Muhalefet şerhi ektedir)	(Muhalefet şerhi ektedir)
	Üye	Üye
	Reşat Doğru	Mesut Türker
	Tokat	Yozgat

MUHALEFET ŞERHİ

SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA

Görüşülmekte olan 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanunda değişiklik yapılmasına dair Kanun tasarısıyla ilgili Muhalefet Şerhimizdir.

Tasarı ile yeni bir sağlık çalışanı, Gözlük Hekimi tanımlanmaktadır.

Sağlık Bakanlığınca düzenlenen eğitim sertifikasına haiz pratisyen tabiplerce Refraksiyon kusurunun tespiti ve numaralı gözlük camı reçetesi verilmesi öngörülmektedir.

Sertifikalı hekim biomikroskopik muayene, oftalmoskopi (göz dibi muayenesi), göz tansiyonu ölçümü, görme alanının değerlendirilmesi, pupilla reaksiyonlarının yorumlanması gibi konularda eğitim alsa bile bu eğitim yetersiz olacağından birçok göz hastalığının erken tanımına istemeyerek de olsa engel olacak ve körlüğe kadar varan tıbbî hatalar görülmemiş boyutlara ulaşacaktır.

Saygılarımızla.

M. Sait Değer	İbrahim Konukoğlu	Doğan Baran
Şırnak Milletvekili	Gaziantep Milletvekili	Niğde Milletvekili

Turhan Alçelik	Sacit Günbey	M.Zeki Okudan
Giresun Milletvekili	Diyarbakır Milletvekili	Antalya Milletvekili

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

GÖZLÜKÇÜLÜK HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 1. – Numaralı (mihraklı) gözlük camı ve gözlük çerçevesi satmak ve gözlük montajı yapmak için kurulacak olan gözlükçü ticarethanesi açabilmek için, aşağıdaki şartları taşımak lazımdır:

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

b) Fenni gözlükçülük veya optisyenlik alanında en az ön lisans seviyesinde meslekî eğitim ve öğretim veren yüksek okul mezunu olmak,

c) Gözlükçülük yapmaya mani olacak derecede bedenî veya aklî hastalığı bulunmadığına dair sağlık kurulu raporunu haiz olmak,

d) Sağlık Bakanlığınca verilmiş gözlükçü ruhsatnamesini haiz olmak."

MADDE 2. – 3958 sayılı Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 2. – 1 inci maddenin (d) bendinde belirtilen ruhsatname, gerekli mezuniyet şartlarını haiz olanlara verilir.

Ruhsatnamenin şekline, verilişine, gözlükçü ticarethanelerinin ve laboratuvarının açılışına ve sahip olmaları gereken şartlara dair usul ve esaslar ile gözlükçülerin yapacağı ilan ve reklamlar, tutacakları defterler ve kullanacakları belgeler, gözlük camlarının ve kontak lenslerin imaline, ithaline ve satışına izin verilmesi ve bu Kanunun uygulanmasına dair denetimler ile ilgili hususlar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir."

MADDE 3. – 3958 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 3. – Yurt dışındaki eğitim ve öğretim kurumlarından alınmış diplomalara dayanılarak gözlükçülük ruhsatnamesi verilebilmesi için, yurt dışında görülen eğitimin, 1 inci maddenin (b) bendinde belirtilen meslekî eğitime denk olduğunun yetkili makamlarca kabul edilmiş olması şarttır."

MADDE 4. – 3958 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Gözlükçülük ruhsatnamesi tek bir ticarethane için geçerli olup bir gözlükçü birden fazla ticarethane açamaz."

MADDE 5. – 3958 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin bir ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Gözlükçüler, göz hastalıkları uzmanı tabipler ve Sağlık Bakanlığınca düzenlenen eğitim sertifikasını haiz olan tabipler tarafından verilen reçetelerde yazılı numaralı gözlük cam ve çerçevelerini, koruyucu gözlükleri ve güneş gözlüklerini satabilir.

Gözlükçülerin reçetesiz olarak numaralı gözlük camı satmaları, vermeleri veya tavsiye etmeleri, otorefraktometre ve keratometre gibi bilgisayarlı aletler ile olanlar da dahil olmak üzere her nevi göz ve görme muayene ve testleri yapmaları veya ticarethanelerinde bu işlere yarayan her türlü aletleri ve cihazları bulundurmaları yasaktır. Gözlükçüler, gözlükçülük yaptıkları müddetçe gözlükçü ticarethanelerinde başka bir iş yapamaz ve ticarethanelerini muayenehane gibi kullandıramaz."

MADDE 6. – 3958 sayılı Kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 8. – Gözlükçülük ruhsatnamesini haiz gözlükçünün, ticarethanesinde bizzat bulunması esastır.

Gözlükçüler, ortam ve şartları uygun olan başka bir ticarethane veya mağazada dahi yalnız kendilerine mahsus bir kısım işgal edebilir. Bu kısımlarda bulunması gereken şartlar Sağlık Bakanlığınca tespit ve ilan olunur.

Gözlükçüler ile göz hastalıkları uzmanı tabipler ve 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen tabipler, vergi mükellefiyetleri ayrı olsa bile, aynı mekanda veya iç giriş kapıları veya iç bağlantıları bulunan ticarethanelerde birlikte mesleklerini icra edemez. Hastahaneler bünyesinde de gözlükçü ticarethanesi açılamaz.

Mesleğini icra etmekte iken;

a) 14 üncü maddeye göre ruhsatnamesi geri alınanlar, sürekli olarak,

b) Milletvekili veya belediye başkanı seçilenler ile askerlik hizmeti sebebiyle silah altına alınanlar, bu görev ve hizmetleri müddetince,

c) Hürriyeti bağlayıcı ceza ile mahkûm olanlar, bu cezanın beş yılı aşmaması şartıyla cezanın infazı müddetince,

d) Hastalık ve sair zorlayıcı sebeplerden dolayı bir aydan fazla ticarethanelerinin başında bulunamayacak olanlar, bu mazeretleri müddetince,

e) Hacir altına alınanlar, vasilerinin talebi üzerine, hacir altında bulundukları sürece,

Gözlükçü ruhsatnamesini haiz bir kimseyi Sağlık Bakanlığından izin almak şartı ile mes'ûl müdür tayin ederek ticarethanelerinin faaliyetlerini sürdürebilir.

Gözlükçü ticarethanesi işletirken vefat eden gözlükçünün eşi ve çocukları, gözlükçülük ruhsatnamesini haiz bir kimseyi mes'ûl müdür olarak çalıştırmak suretiyle, beş yıl süre ile gözlükçü ticarethanesini işletebilir. Vefat eden gözlükçünün; reşit olmayan çocuğu var ise çocuk reşit oluncaya kadar, 1 inci maddenin (b) bendinde belirtilen okullarda öğrenim gören çocuğu var ise bu okullardan mezun oluncaya kadar, aynı şekilde mes'ûl müdür çalıştırmak suretiyle, çocuk ve var ise eş namına gözlükçü ticarethanesi işletebilir.

Ancak, yukarıdaki fıkralara göre mes'ûl müdür tayin edilinceye kadar gözlükçü ticarethanesinin faaliyeti durdurulur.

Bir gözlükçü, sadece yukarıdaki hallerde tek bir mes’ûl müdürlük görevi yapabilir ve mes'ûl müdürlük yaparken ayrıca gözlükçü ticarethanesi işletemez.

Adi şirket veya şirket halinde gözlükçülük yapılabilmesi için, şirketin bütün ortaklarının gözlükçülük ruhsatnamesini haiz olmaları şarttır."

MADDE 7. – 3958 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 9. – Gözlükçü ticarethaneleri, Sağlık Bakanlığı müfettişlerinin, sağlık müdürlüklerinin ve sağlık ocağı tabipliklerinin teftiş ve denetimine tâbidirler. Gözlükçüler, bu teftiş ve denetimlerde her türlü kolaylığı göstermeye, talep edilen bilgileri, ticarethane kayıt belgesini ve teftiş defterini vermeye ve faturalarında ruhsatnamelerinin tarih ve sayısını belirtmeye mecburdur."

MADDE 8. – 3958 sayılı Kanunun 12 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 12. – Ruhsatnamesi olmadığı halde gözlükçülük yapanlar veya gözlükçü olduğunu ilan edenler, dört aydan bir yıla kadar hapis ve ikiyüzmilyon liradan ikimilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır."

MADDE 9. – 3958 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yer alan "tekerrürü halinde ruhsatnamesi geri alınır" ibaresi, "tekerrürü halinde bir daha verilmemek üzere ruhsatnamesi geri alınır." şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 10. – 3958 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ile ikinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"7 nci maddede zikredilen yasaklar hilafına hareket eden gözlükçüler hakkında Sağlık Bakanlığınca yüzmilyon lira idarî para cezası uygulanır ve ruhsatnameleri üç ay süre ile geri alınır."

"Bu mühlet geçtikten sonra durumlarını Kanun hükümlerine uydurmayan gözlükçüler hakkında Sağlık Bakanlığınca ikiyüzmilyon lira idarî para cezası uygulanır; tekerrürü halinde dörtyüzmilyon lira idarî para cezası verilir ve ruhsatnameleri geri alınır."

MADDE 11. – 3958 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 16. – 6, 9, 10 ve 11 inci maddelerin hükümlerine riayet etmeyenler hakkında Sağlık Bakanlığınca ikiyüzmilyon lira idarî para cezası uygulanır."

MADDE 12. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Kanunun 4 ve 5 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Kanunda geçen "Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti" ibareleri "Sağlık Bakanlığı" olarak ve aynı Kanunun 18 inci maddesinde yer alan "Adliye, Dahiliye, Maliye ve Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekilleri" ibaresi "Bakanlar Kurulu" olarak değiştirilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 2. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş gözlükçülük ruhsatnamesini haiz olanlar, mesleklerini icraya devam edebilir. Faaliyete başlamış olan gözlükçüler, ticarethanelerinin durumunu en geç bir yıl içinde bu Kanuna uygun hale getirmek zorundadır. Aksi takdirde, durumlarını bu Kanuna uygun hale getirinceye kadar ticarethaneleri Sağlık Bakanlığınca kapatılır ve ruhsatnameleri geri alınır.

MADDE 13. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 14. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL

İŞLER KOMİSYONUNUN KABUL

ETTİĞİ METİN

GÖZLÜKÇÜLÜK HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 1. – Numaralı (mihraklı) gözlük camı ve gözlük çerçevesi satmak ve gözlük montajı yapmak için kurulacak olan gözlükçü müessesesi açabilmek için, aşağıdaki şartları taşımak gerekir:

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

b) Fenni gözlükçülük veya optisyenlik alanında en az ön lisans seviyesinde meslekî eğitim ve öğretim veren yüksekokul mezunu olmak,

c) Gözlükçülük yapmaya engel olacak derecede bedenî veya aklî hastalığı bulunmadığına dair sağlık kurulu raporunu haiz olmak,

d) Yüz kızartıcı bir suçtan dolayı hapis veya 5 yıldan fazla hapis veya 3 yıldan fazla ağır hapis cezası ile mahkûm edilmemiş olmak,

e) Yurt dışında dahi olsa meslekten men edilmemiş olmak,

f) Sağlık Bakanlığınca verilmiş gözlükçü ruhsatnamesini haiz olmak."

MADDE 2. – 3958 sayılı Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 2. – 1 inci maddenin (f) bendinde belirtilen ruhsatname, gerekli mezuniyet şartlarını haiz olanlara verilir.

Ruhsatnamenin şekline, verilişine, gözlükçü müesseselerinin ve laboratuvarlarının açılışına ve sahip olmaları gereken şartlara dair usul ve esaslar ile gözlükçülerin yapacağı ilan ve reklamlar, tutacakları defterler ve kullanacakları belgeler, gözlük camlarının imaline, ithaline, satışına ve kontak lenslerin imaline, ithaline ve özel reçeteyle satışına izin verilmesi ve bu Kanunun uygulanması ile ilgili hususlar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir."

MADDE 3. – 3958 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 3. – Yurt dışındaki eğitim ve öğretim kurumlarından alınmış diplomalara dayanılarak gözlükçülük ruhsatnamesi verilebilmesi için, yurt dışında görülen eğitimin 1 inci maddenin (b) bendinde belirtilen meslekî eğitime denk olduğunun yetkili makamlarca kabul edilmiş olması şarttır."

MADDE 4. – 3958 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Gözlükçülük ruhsatnamesi tek bir müessese için geçerli olup bir gözlükçü birden fazla müessese açamaz.”

MADDE 5. – 3958 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin bir ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Gözlükçülerin reçetesiz olarak numaralı gözlük camı satmaları, vermeleri veya tavsiye etmeleri, otorefraktometre ve keratometre gibi bilgisayarlı aletler ile olanlar da dahil olmak üzere her nevi göz ve görme muayene ve testleri yapmaları veya müesseselerinde bu işlere yarayan her türlü aletleri ve cihazları bulundurmaları yasaktır. Gözlükçüler, gözlükçülük yaptıkları sürece müesseselerinde başka bir iş yapamaz ve müesseselerini muayenehane gibi kullandıramaz."

MADDE 6. – 3958 sayılı Kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 8. – Gözlükçülük ruhsatnamesini haiz gözlükçünün, müessesesinde bizzat bulunması esastır.

Gözlükçüler ortam ve şartları uygun olan birbirinden bağımsız yerlerde kendilerine ait kira kontratı, vergi mükellefiyeti ve gözlükçülük ruhsatnamesi ile mesleklerini icra edebilirler. Bu yerlerde bulunması gereken şartlar Sağlık Bakanlığınca tespit ve ilan olunur.

Gözlükçüler ile göz hastalıkları uzmanı tabipler ve 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen tabipler, vergi mükellefiyetleri ayrı olsa bile, aynı mekanda veya iç giriş kapıları veya iç bağlantıları bulunan müesseselerde birlikte mesleklerini icra edemez. Hastaneler bünyesinde de gözlükçü müessesesi açılamaz.

Mesleğini icra etmekte iken;

a) 14 üncü maddeye göre ruhsatnamesi geri alınanlar, sürekli olarak,

b) Milletvekili veya belediye başkanı seçilenler ile askerlik hizmeti sebebiyle silah altına alınanlar, bu görev ve hizmetleri süresince,

c) Hürriyeti bağlayıcı ceza ile mahkûm olanlar, bu cezanın beş yılı aşmaması şartıyla cezanın infazı süresince,

d) Hastalık ve sair zorlayıcı sebeplerden dolayı bir aydan fazla müesseselerinin başında bulunamayacak olanlar, bu mazeretleri süresince,

e) Hacir altına alınanlar, vasilerin talebi üzerine, hacir altında bulundukları sürece,

Gözlükçü ruhsatnamesini haiz bir kimseyi Sağlık Bakanlığından izin almak şartı ile mes’ûl müdür tayin ederek müesseselerinin faaliyetlerini sürdürebilirler.

Gözlükçü müessesesi işletirken vefat eden gözlükçünün eşi ve çocukları, gözlükçülük ruhsatnamesini haiz bir kimseyi mes'ûl müdür olarak çalıştırmak suretiyle, beş yıl süre ile gözlükçü müessesesini işletebilir. Vefat eden gözlükçünün; reşit olmayan çocuğu var ise çocuk reşit oluncaya kadar, 1 inci maddenin (b) bendinde belirtilen okullarda öğrenim gören çocuğu var ise bu okullardan mezun oluncaya kadar, aynı şekilde mes'ûl müdür çalıştırmak suretiyle, çocuk ve var ise eş namına gözlükçü müessesesi işletebilir.

Ancak yukarıdaki fıkralara göre mes'ûl müdür tayin edilinceye kadar gözlükçü müessesesinin faaliyeti durdurulur.

Bir gözlükçü, sadece yukarıdaki hallerde tek bir mes'ûl müdürlük görevi yapabilir ve mes'ûl müdürlük yaparken ayrıca gözlükçü müessesesi işletemez.

Adi şirket veya şirket halinde gözlükçülük yapılabilmesi için, şirketin bütün ortaklarının gözlükçülük ruhsatnamesini haiz olmaları şarttır.

Gözlükçü müessesesi açmış olanlar, toptancılık, imalatçılık, ithalatçılık yapamazlar; toptancılık, imalatçılık ve ithalatçılık yaptıkları müddetçe, gözlükçü müessesesi işletemezler."

MADDE 7. – 3858 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 9. – Gözlükçü müesseseleri, Sağlık Bakanlığı müfettişlerinin, sağlık müdürlüklerinin ve sağlık ocağı tabipliklerinin teftiş ve denetimine tâbidirler. Gözlükçüler, bu teftiş ve denetimlerde her türlü kolaylığı göstermeye, talep edilen bilgileri, müessese kayıt belgesini ve teftiş defterini vermeye ve faturalarında ruhsatnamelerinin tarih ve sayısını belirtmeye mecburdur."

MADDE 8. – 3958 sayılı Kanunun 12 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 12. – Ruhsatnamesi olmadığı halde gözlükçülük yapanlar veya gözlükçü olduğunu ilan edenlerin müessesesi kapatılır. Gözlükçülük müessesesinde her türlü kontak lens uygulanması yasaktır.

Yukarıdaki yasaklara uymayanlar beşyüzmilyon liradan ikimilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılırlar."

MADDE 10. – 3958 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci cümlesi ile ikinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"7 nci maddede zikredilen yasaklar hilafına hareket eden gözlükçüler hakkında Sağlık Bakanlığınca beşyüzmilyon lira idarî para cezası uygulanır ve ruhsatnameleri üç ay süre ile geri alınır."

"Bu süre geçtikten sonra durumlarını Kanun hükümlerine uydurmayan gözlükçüler hakkında Sağlık Bakanlığınca beşyüzmilyon lira idari para cezası uygulanır; tekerrürü halinde yediyüzellimilyon lira idarî para cezası verilir ve ruhsatnameleri geri alınır."

MADDE 11. – 3958 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 16. – 6, 8, 9, 10 ve 11 inci maddelerinin hükümlerine riayet etmeyenler hakkında Sağlık Bakanlığınca beşyüzmilyon lira idarî para cezası uygulanır."

MADDE 12. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Kanunun 4 ve 5 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1. – 30.12.1940 tarihli ve 3958 sayılı Kanunda geçen "Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti" ibareleri "Sağlık Bakanlığı" olarak, "ticarethane" ibareleri "müessese" olarak ve aynı Kanunun 18 inci maddesinde yer alan "Adliye, Dahiliye, Maliye ve Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekilleri" ibaresi "Bakanlar Kurulu" olarak değiştirilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 2. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş gözlükçülük ruhsatnamesini haiz olanlardan, fiilen mesleklerini icra etmekte bulunanlar (eczacılar dahil) ile bu kanunun yürürlükten kaldırılan 5 inci maddesi kapsamında gözlükçülük yapanlar, hayatta oldukları sürece, mesleklerini icraya devam edebilirler.

MADDE 13. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 14. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Bülent Ecevit
	Başbakan
	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
	D. Bahçeli	H. H. Özkan	A. M. Yılmaz
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	R. Önal	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	Prof. Dr. Ş. S. Gürel	F. Bal	Y. Yalova
	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	R. K. Yücelen
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
	M. Yılmaz	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı V.	Adalet Bakanı
	M. İ. Talay	F. Bal	Prof. Dr. H. S. Türk
	Millî Savunma Bakanı V.	İçişleri Bakanı V.	Dışişleri Bakanı V.
	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	S. Oral	H. H. Özkan
	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı
	S. Oral	M. Bostancıoğlu	K. Aydın
	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı V.	Tarım ve Köyişleri Bakanı V.
	Doç. Dr. O. Durmuş	Prof. Dr. T. Toskay	A. K. Tanrıkulu
	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı
	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu	M. C. Ersümer
	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı	Orman Bakanı
	M. İ. Talay	E. Mumcu	Prof. Dr. N. Çağan
		Çevre Bakanı
		F. Aytekin