Dönem : 21           Yasama Yılı : 3

 

              T.B.M.M.    (S. Sayısı : 686)

 

Nüfus Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/852)

 

                         T.C.

            Başbakanlık                16.4.2001

Kanunlar ve Kararlar

    Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-243/1782

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 12.2.2001 tarihinde kararlaştırılan “Nüfus Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

                                   Bülent Ecevit

                                       Başbakan

GENEL GEREKÇE

Kamu düzeninin temel dayanağını oluşturan nüfus kayıtlarının tutulması ve sürekliliklerinin sağlanmasına ilişkin düzenlemeler 17.2.1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi ile 5.5.1972 tarihli ve 1587 sayılı Nüfus Kanunu ile yapılmıştır.

Aradan geçen uzun bir süre sonunda, Türk toplumunun sosyal ve ekonomik hayatında meydana gelen çok hızlı gelişme ve değişmeler sebebiyle işlemleri en az düzeye indirerek basitleştirmek ve uygulamada görülen gereksiz formaliteleri kaldırmak suretiyle hizmette sürati ve verimliliği sağlamak zorunlu hale gelmiştir.

Soruna köklü ve kalıcı bir çözüm getirmek için nüfus hizmetlerinin modernize edilip, bilgi işlem makinelerinin kullanılarak sürat ve verimliliğin artırılması amaçlanmış, bu nedenle başlatılan proje çalışmaları büyük ölçüde tamamlanmış ve sistemin uygulanmasına geçilmiştir.

Gerek bu çalışmalar sırasında elde edilen bulgular ve gerekse 1587 sayılı Kanunun uygulaması sonucunda tespit edilen aksaklık ve açıkları gidermek amacıyla mevzuatta değişikliklerin yapılmasının gerekli olduğu anlaşılmıştır.

1587 sayılı Kanunda yer alan para cezalarının caydırıcılığını kaybetmesi nedeniyle 765 sayılı Türk Ceza Kanununda 7.12.1988 tarihli ve 3506 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerle suç ve ceza arasında bozulan dengeyi yeniden sağlamak ve caydırıcılığı temin etmek amacıyla katsayı sistemi ile idarî cezalar kapsamında değerlendirilen nüfus para cezalarının artırımı da her takvim yılı başında söz konusu sistem uyarınca yapılmakta idi.

4421 sayılı Türk Ceza Kanunu ve Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yeni bir düzenleme yapılarak, katsayı esası uygulamadan kaldırılıp yerine enflasyona paralel artışları öngören 4.9.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesindeki yeniden değerleme oranına göre artırma sistemi 1.8.1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

31 Temmuz 1999 tarihine kadar, memur maaş katsayı sistemi ile her takvim yılı başında artışı düzenli olarak yapılan ve anılan tarih itibariyle son olarak kamu görevlileri için 1 290 000 TL, vatandaşlar için 2 580 000 TL. şeklinde uygulanan meblağ, 4421 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (b) bendinin (8) numaralı alt bendi ile 12 kat oranında artırılarak nüfus ve kişisel hal olaylarını bildirmekle yükümlü olup bu yükümlülüklerini Kanunda belirtilen süreler içinde yerine getirmeyen kamu görevlileri için 10 000 x 12 = 120 000 TL., nüfus ve aile cüzdanlarını kaybeden ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen vatandaşlar için 20 000  x 12 = 240 000 TL. olarak yeniden belirlenip uygulanmaya başlanmış ve zaten günün ekonomik koşullarının altında olan para cezaları, ilgili Kanun ile daha da aşağılara çekilmiştir.

Ayrıca, uygulanması öngörülen ceza miktarları 28.9.1999 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 99/13326 sayılı Kararname ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun tahsil imkansızlığı sebebiyle terkine ilişkin 106 ncı maddesindeki tahsil edilebilir cezaların alt limitinin 5 000 000 TL’na çıkarılması ile zaten günün ekonomik koşullarının altına düşen para cezaları, bir de tahsili mümkün olmayan cezalar kapsamına girmiştir.

Suç ve ceza arasındaki dengede adalet ve caydırıcılığın yeniden temin ve günün ekonomik koşullarına adaptasyon ve eyleme uygun ceza prensibini gerçekleştirmek, nüfus işlemlerine ilişkin para cezalarının kaybolan etkinliğinin yeniden kazandırılması amacıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.

1587 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde sayılan haklı engeller açık bir şekilde belirlenmediğinden madde, olayın meydana gelişi ve özelliğine göre bildirim yükümlülüğünü engelleyip engellemediği konusundaki takdir yetkisini idareye bırakacak şekilde düzenlenmiş ve nüfus cüzdanı kaybı ve cezaî uygulamayı gerektirmeyecek haklı engeller dar kapsamlı olarak belirlenmiştir.

Buna göre;

53 üncü maddede belirtilen sel, kar, dolu, fırtına, şiddetli yağmur gibi, yolları kapayan köprü yıkılma, geçit kayığı batması gibi geliş ve gidişi kesen haller ibareleri yeterince açık olmadığından yanlış yorumlamaya ve eksik anlaşılmaya mahal verdiğinden dolayı, her türlü tabiî afet sonucu ortaya çıkan ve engel teşkil eden durumları kapsayarak, bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi veya nüfus cüzdanlarının kaybı durumlarının da daha belirgin ifade edilmesi gereği duyulmuştur.

Sosyal yardım ve Devlet korumasına ihtiyaç duyan toplum kesimlerinin başında yer alan sokak çocuklarını yeniden topluma kazandırmak amacıyla Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile buna bağlı ve benzeri kurum ve kuruluşların sokaktan alarak yeniden topluma kazandırmak amacıyla barındırdıkları çocukların büyük bölümünü okullara ve kurslara kaydetmede ve bunun sonucu olarak diploma ve belge alımları sırasında nüfus cüzdanına ihtiyaç duyulmaktadır. İlgili kurum ve kuruluşlar, ailesi bulunamayan ya da ulaşılamayan bu çocukların nüfus cüzdanlarının çıkartılması işlemleri için ilgili nüfus müdürlüğüne yapılan müracaatlarında 1587 sayılı Nüfus Kanununun 52 nci maddesinde belirtilen para cezalarını ödemek zorunda kalmaktadırlar.

Bahse konu kurum ve kuruluşların sokaktan alarak yeniden topluma kazandırmak istedikleri bu çocukların yukarıda belirtilen veya benzeri durumlardaki nüfus cüzdanı talepleri halinde 52 nci maddede belirtilen para cezalarının kapsamı dışında tutulmaması, söz konusu kurumlarda çalışan kamu görevlilerini mağdur etmektedir.

Bazı yörelerimizde cereyan eden terör olayları göz önüne alınarak bu durumun nüfus idaresine geliş ve gidişi engelleyen hallerden kabul edilip, belirli bölgelerde olağanüstü hal uygulamalarının sürdüğü süre içerisinde bildirim görevini yerine getiremeyen vatandaşlarımızın mağduriyetini önlemek için para cezası uygulanmaması yerinde olacaktır.

Ayrıca, nüfus ve aile cüzdanlarının gasp, hırsızlık, yangın sonucu kaybı gibi durumlarda muhatapların mağduriyetini önlemek gerekmektedir.

Nüfus cüzdanı, bireyin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu ve bu nedenle Türk nüfus kütüklerine kayıtlı olduğunu kanıtlayan resmi bir belgedir.

Bu tanım gereğince, nüfus cüzdanı için Devletle fert arasındaki soyut ilişkiyi somutlaştıran ve vatandaşlık bağını göreceli hale getiren ilk ve temel belgedir denilebilir.

Önemini ise günlük hayat içerisinden çıkarmak mümkündür. Nitekim, Anayasamızın ve yasalarımızın bazı hak ve özgürlükleri yalnızca Türk vatandaşlarına tanıdığını görmekteyiz. Keza, Türk Vatandaşının da Devlete karşı yerine getirmek zorunda olduğu çeşitli ödevleri ve yükümlülükleri yine yasalarımızda gösterilmiştir. Adeta karşılıklılık esasına dayanan bu ilişki seyahat, eğitim, öğrenim, kamu hizmetine girme, mülk edinme, miras, seçme ve seçilme gibi hakları ile vergi ve askerlik gibi yükümlülüklerle kendini gösterir.

Bunun yanında kişinin kimliğini belirten bir belge olması nedeniyle de önemlidir. Çünkü toplum içerisinde kişinin kim olduğunu göstermektedir.

Bu özelliği ile nüfus cüzdanı, bireyin evlenme, tapu, elektrik, su, havagazı, vergi, sürücü belgesi, lisans, diploma, pasaport gibi belgelerin düzenlendiği idarelerde, yargı yerlerinde, seçimlerde ve otel, motel, pansiyon ve kamping gibi konaklama yerlerinde yürütülecek işlemlerde esas alınan temel belge olmaktadır.

Bütün bu nedenlerle her Türk vatandaşının nüfus cüzdanını alması ve bunu sürekli olarak yanında bulundurması, zorunluluktan öte yasal bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bugün uygulamada bulunan kart biçimindeki nüfus cüzdanları 1.6.1976 tarihinde yürürlüğe konulmuştur.

1990 yılında boyutlarında küçültme yapılmış olup, T.C. Kimlik No. ve Önceki/Kızlık Soyadı gibi bilgiler ilave edilmiştir.

1.6.1976-31.12.1999 dönemi içinde 125 426 807 adet nüfus cüzdanı düzenlenerek ilgililere verilmiştir.

Yukarıdaki sayılar bir başka şekilde ifade edildiği takdirde, yurdumuzda:

a) Her yıl 5 453 339 adet,

b) Her ay   454 444 adet,

c) Her gün (22 iş günü) 20 656 adet,

nüfus cüzdanı düzenlenmektedir.

Bu veriler bile nüfus hizmetlerinin içerisinde mütalâa edilen nüfus cüzdanlarının ne denli önemli bir yer kapladığını ve getirdiği iş yoğunluğunu göstermeye yeterli olmaktadır.

Sözü edilen yoğunluk birtakım hataların yapılmasını da yanında getirmektedir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

1. – Nüfus cüzdanları genel olarak elle doldurulmaktadır. Bu işlem sırasında çeşitli sebeplerle yanlışlıklar yapılmakta ve bu yanlışlıklar nüfus cüzdanlarına dayanılarak yapılan bütün işlemlere yansımaktadır. Bu durum kişinin gerek özel gerekse kamusal alanda önemli sorunlarla karşılaşmasına yol açmaktadır.

2. – Boyutlarının büyüklüğü nedeniyle muhafaza edilemediğinden, taşınma sırasında nüfus cüzdanının kayıp edilme olasılığı yükselmekte ve bu durum çok çabuk yıpranmasına yol açmaktadır.

3. – Nüfus cüzdanları üzerindeki soğuk damga, muhtelif sebeplerle iyi çıkmadığından okunmasındaki güçlükler ihtilafa sebebiyet verdiği gibi cüzdanlardaki fotoğrafların değiştirilmesine de imkân verilmiştir.

4. – Kullanılan mürekkeplerin kalitesiz olması ve kolayca silinebilmesi bir çok suiistimallere yol açmıştır.

5. – Nüfus cüzdanlarının süresinden evvel yıpranması, bozulması, nüfus cüzdan değiştirme sürecini kısaltmış ve nüfus idarelerinin iş hacminin artmasına sebep olduğu kadar vatandaş açısından da bazı güçlüklere sebep olmuştur.

Oysa, batı ülkelerinde bu iş için geliştirilmiş olan özel teknoloji, yukarıda sayılan tüm sakıncaları ortadan kaldıracak niteliktedir. Kağıdın yerini plastik kartlar almıştır. Boyutları küçüktür. Tahrif edilme imkânı yoktur.

Bu genel unsurlar yanında güvenlik unsurunun ön plana çıktığı çeşitli yöntemler uygulanmaktadır.

Nüfus hizmetlerinin bütününün modernize edilmesi için son yıllarda girişilen çalışmalar yanında, nüfus cüzdanlarının da modernize edilmesi gerekmektedir.

Bunun da, batı ülkelerinde geliştirilen son teknolojik ürünlerin transfer edilmesi ve kullanılmasıyla mümkün olduğu açık bir gerçektir.

Ancak, bu tür bir sistemin uygulamaya konulması ve milyonlarca kişinin nüfus cüzdanını değiştirmesi uzunca bir süreye ihtiyaç gösterdiğinden, gerek resmî işlemlerde bir aksaklığa meydan verilmemesi gerekse geçiş döneminde karma bir sistemin uygulanmak zorunda kalınması nedeniyle yeni bir hukukî düzenlemeye ihtiyaç duyulmaktadır.

Ayrıca, sadece nüfus ve aile cüzdanını kaybedenlere yeniden nüfus ve aile cüzdanı verilebilmesi için ilgilinin parmak izini ihtiva eden bir belgenin nüfus idaresine verilmesi yerine her türlü nüfus cüzdan değişiminde ilgililerin imzasını, parmak izini, fotoğrafını, adresini ihtiva eden ve oturulan yer, mahalle ve köy muhtarlığına ya da görevli olunan kurum ve kuruluş amirine tasdik ettirilen standart bir belgenin ibraz edilmesi zorunlu kılınmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. – Madde ile, 1587 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası değiştirilmektedir.

Yurt dışındaki doğum bildirim süresi altmış güne çıkartılarak vatandaşlarımızın süre yönündeki mağduriyetinin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Madde 2. – Madde ile, nüfus olaylarının süratle bilgisayar ve aile kütüklerine tescili amacıyla yapılan evlenme akitlerinin on gün içinde nüfus idarelerine gönderilmesi hususu düzenlenmektedir.

Madde 3. – Madde ile, İçişleri Bakanlığınca yürütülen ve nüfus kütüklerindeki kayıtları bilgi işlem ortamına aktarmak, bütün nüfus hizmetlerinde tam otomasyona geçmek ve nüfus kayıtlarının güncellik ve sürekliliklerini amaçlayan Mernis Projesi gereğince bilgisayar kütükleri, nüfus aile kütüğü, özel kütükler ve mikrofilmlerin tutulmasına ilişkin hususlar düzenlenmektedir.

Madde 4. – Madde ile, 52 nci maddede belirtilen para cezaları günün şartlarına uyumlu olmadığından caydırıcılık kazandırılması amacıyla artırılmaktadır.

Madde 5. – Madde ile, tabiî afetler, gasp, hırsızlık, yangın ve terör nedeni ile nüfus ve aile cüzdanlarını kendi istekleri dışında zayi edenler ile kimsesiz çocuklar için nüfus memurluklarına başvuran yetkili kurum ve kuruluşların 52 nci maddede belirtilen cezalardan muaf tutulmasının göz önüne alınması gerektiği düşünülerek yeniden düzenlenmesine ihtiyaç duyulmuştur.

Madde 6. – Madde, nüfus ve aile cüzdanlarının boyutlarına, biçimine ve içeriğine ilişkin hususlar ile basım, dağıtım ve düzenlenmesine ilişkin hükümleri kapsamaktadır.

Yapılan değişikliklerle nüfus cüzdanlarında güvenlik unsurunun öne çıktığı bir teknolojinin kullanımına imkan verecek düzenlemeler getirilmektedir.

Bugüne kadar gereken önemin verilmemesi nedeniyle ilkel bir tarzda hazırlanan nüfus cüzdanları, kimlik değiştirmek isteyen teröristler ile bankaları ve şahısları dolandırmak isteyen her türlü kötü niyetli kişilerin emellerine rahatlıkla ulaşmalarına alet olmuştur.

Oysa nüfus cüzdanı, bireyin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu ve bu nedenle Türk nüfus kütüklerine kayıtlı olduğunu kanıtlayan resmî bir belgedir.

Bu tanım gereğince, nüfus cüzdanı için “Devletle fert arasındaki ilişkiyi somutlaştıran ve vatandaşlık bağını göreceli hale getiren ilk ve temel belgedir” denilebilir.

Bu özelliği ile nüfus cüzdanı, bireyin evlenme, tapu, elektrik, su, havagazı, vergi, sürücü belgesi, lisans, diploma, pasaport gibi resmî işlerde, yargı yerlerinde, seçimlerde ve otel, motel, pansiyon ve kamping gibi konaklama yerlerinde yürütülecek işlemlerde esas alınacak temel belge olmaktadır.

Bütün bu nedenlerle, her Türk vatandaşının nüfus cüzdanını alması ve bunu sürekli olarak yanında bulundurması zorunluluktan öte yasal bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu sebeple mevcut nüfus cüzdan uygulamasının aynen sürdürülmesi yanında nüfus cüzdanının modern teknoloji kullanılarak İçişleri Bakanlığınca üretilmesi ve düzenlenmesi veya düzenlettirilmesi hususları düzenlenmiştir.

Madde 7. – Madde ile, 1587 sayılı Kanunun 58 inci maddesi değiştirilmektedir.

Nüfus ve aile cüzdanını kaybedenlere yeniden nüfus ve aile cüzdanı verilebilmesi için ilgilinin parmak izini havi bir belgeyi nüfus idaresine vermesi koşulu tamamen kişisel kusurlarıyla ve istemeksizin cüzdanlarını kaybedenlere potansiyel suçlu muamelesi yapmak şeklinde algılanabileceğinden madde metni tüm nüfus cüzdanı yenileme taleplerini kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Madde 8. – Madde ile 1587 sayılı Kanuna bir madde eklenmektedir.

Nüfus işlemlerinin bilgisayar ortamında yürütülmesini temin etmek amacıyla gerekli hazırlıkların yapılması, tedbirlerin alınması, dayanak belgelerinin düzenlenmesi, tescili ve muhafaza edileceği yetkili nüfus müdürlüğünün belirlenmesi konularında İçişleri Bakanlığı yetkili kılınmaktadır.

Madde 9. – Madde ile, Merkezî Nüfus İdaresi Sistemi içinde yeni nüfus cüzdanı projesi tamamıyla uygulamaya geçirilinceye kadar halihazırda uygulanmakta olan sistemin devamı amacıyla 1587 sayılı Kanuna geçici bir madde eklenmesi öngörülmüştür.

Madde 10. – Yürürlük maddesidir.

Madde 11. – Yürütme maddesidir.

İçişleri Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

             İçişleri Komisyonu                18.5.2001

Esas No. : 1/852

Karar No. : 21

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

İçişleri Bakanlığınca hazırlanarak 16.4.2001 tarihinde Bakanlar Kurulunca Bakanlığınıza sunulan “Nüfus Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Tasarısı”, 26.4.2001 tarihinde Başkanlığınızca Komisyonumuza havale edilmiş ve Komisyonumuz, 17.5.2001 tarihli 14 üncü toplantısında, İçişleri Bakanı sayın Sadettin Tantan ile Maliye ve Adalet Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.

Tasarı ile 1974 yılında çalışmalarına başlanan MERNİS (Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi) Projesi hayata geçirilmeye, Projenin uygulanmasına yasal dayanak kazandırılmaya çalışılmaktadır. Vergi toplanmasından sahteciliğin önlenmesine, kimlik taşıma kolaylığından terörün önlenmesine kadar bir çok önemli amaca hizmet edecek olan bu projenin hedeflendiği gibi yürütülebilmesi halinde ülkemizin çağa ayak uydurması kolaylaşacaktır. Avrupa Birliğine uyum süreci içinde taahhütlerimiz kapsamında olan bu proje, Nüfus Kanununda bazı değişiklikler gerektirmekte ve Tasarıyla bu değişikliklerin bir kısmı gerçekleştirilmektedir.

Tasarının tümü üzerinde Komisyonumuzda yapılan görüşmeler sırasında:

– Projenin ülkemiz açısından çok önemli bir proje olduğu ve bu nedenle bir an önce hayata geçirilmesi gerektiği,

– Nüfus sayımlarında yaşanan sorunların çağımız koşullarıyla bağdaşmadığı, Projeyle nüfus sayımının otomatik hale geleceği,

– Mevcut nüfus sayımı uygulaması sonuçlarının gerçekleri yansıtmadığı,

– Bu nüfus sayımı sonuçlarının bir planlama yapılmasına imkân tanımadığı,

– Bu sonuçların ülke nüfusu hakkında sağlıklı bir bilgi vermediği, belli yerleşim birimlerinin nüfusunu da göçler ve nüfus aktarmaları nedeniyle yansıtmadığı,

– Dolayısıyla bu Projenin bu tür sorunları gidermesi ve sağlıklı bir planlamaya imkân tanıması bakımından çok önemli olduğu,

– Ancak Projenin başarıya ulaşabilmesi için kurum ve kuruluşlar arasında bir koordinasyon sağlanmasının şart olduğu,

– Tasarıdaki düzenlemenin bu tür bir koordinasyonu sağlamaktan uzak olduğu,

Görüşleri dile getirilmiştir.

Tasarının tümü ile gerekçesi Komisyonumuzda benimsenmiş ve maddelerinin görüşülmesine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının 1 inci maddesi Nüfus Kanununun 16 ncı maddesinde değişiklik öngörmektedir. Maddenin sonunda geçen “ödevlidir” ibaresi, demokratik sisteme aykırı çağrışımlar yapabileceği endişesiyle Başkanlığa verilen redaksiyon yetkisi çerçevesinde “yükümlüdür” biçiminde değiştirilmiştir.

Tasarının Nüfus Kanununun 23 üncü maddesini değiştiren 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 3 üncü maddesi Nüfus Kanununun 43 üncü maddesinde değişiklik öngörmektedir. Maddenin bilgisayar kütüğünde yer alacak bilgileri düzenleyen bölümü ve bilgilerin yedeklerinin saklanmasına ilişkin kısmı verilen ve kabul edilen bir önergeyle değiştirilmiştir. Böylece Projenin uygulanmaya konmasıyla oluşabilecek eksik bilgi sorunu giderilmeye çalışılmıştır. 3 üncü madde bu önergeyle birlikte kabul edilmiştir.

Tasarının Nüfus Kanununun 52 nci maddesinde değişiklik öngörerek para cezalarını artırarak caydırıcılığı sağlamaya çalışan 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Tasarının 5 inci maddesi, Nüfus Kanununun 53 üncü maddesinde değişiklik öngörerek bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmesini engelleyen mücbir sebepleri yeniden belirlemektedir. Komisyonumuzda yapılan görüşmeler sırasında şu anda akla gelmeyen ancak uygulamayla birlikte karşımıza çıkabilecek çok sayıda mücbir sebep olabileceği; bu nedenle mücbir sebepleri tadat etmek yerine mücbir sebep kavramını kullanmanın hem yönetime esneklik sağlayacağı hem de vatandaşın mağduriyetini gidereceği görüşü dile getirilmiş ve bu doğrultuda bir önerge hazırlanmıştır. Madde bu önerge doğrultusunda değiştirilerek kabul edilmiştir.

Tasarının 6 ncı maddesi Nüfus Kanununun 57 nci maddesini değiştirmektedir. Maddenin Komisyonumuzda görüşülmesi sırasında döner sermaye uygulamasının bütçe tekniğiyle bağdaşmadığı belirtilmiş ve bu doğrultuda bir önerge hazırlanmıştır. Sağlanacak gelirlerin bütçeye özel gelir, İçişleri Bakanlığı bütçesine de özel ödenek olarak kaydedilmesini öngören önerge Komisyonumuzca kabul edilmiş ve madde bu değişiklikle birlikte kabul edilmiştir.

Tasarının 7 nci maddesi, Nüfus Kanununun 58 inci maddesini değiştirmektedir. Nüfus ve aile cüzdanlarının verilmesinde hazırlanacak standart belgenin muhtevasını düzenleyen madde üzerinde bir önerge verilmiştir. Önergede parmak izi veya imza ifadesinin uygulamada eşitsizlik yaratabileceği ve vatandaşların şikayetlerine yol açabileceği endişesiyle sadece parmak izi alınması uygulaması zorunlu hale getirilmektedir. Madde, önergede öngörülen değişiklikle birlikte kabul edilmiştir.

Tasarının Nüfus Kanununa bir ek madde ekleyen 8 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Nüfus Kanununa bir geçici madde ekleyen Tasarının 9 uncu maddesi, 7 nci maddede yapılan değişikliğin geçişini düzenleyen bir önergeyle birlikte kabul edilmiştir.

Tasarının yürürlük ve yürütmeye ilişkin 10 ve 11 inci maddeleri, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurula arz olunur.

                    Başkan            Başkanvekili                       Kâtip

Mehmet Pak Musa Öztürk Hasan Hüseyin Balak

                   İstanbul                      Adana                      Tokat

                        Üye                        Üye                        Üye

Hasari Güler Halil İbrahim Özsoy  Kemal Çelik

               Adıyaman                     Afyon                   Antalya

                Üye                        Üye                        Üye

Tamer Kanber              Hüsamettin Korkutata      Necmi Hoşver

          Balıkesir                      Bingöl                        Bolu

                Üye                        Üye                        Üye

      Sebgetullah Seydaoğlu      Cezmi Polat  Hasan Akgün

       Diyarbakır                  Erzurum                   Giresun

                Üye                        Üye                        Üye

Mustafa Zorlu Hayri Kozakçıoğlu           Kemal Vatan

             Isparta                   İstanbul                       İzmir

                                       (İmzada bulunamadı)

                Üye                        Üye                        Üye

                Rifat Serdaroğlu Ali Sezal          Mustafa Eren

               İzmir      Kahramanmaraş                  Karabük

                                            Üye

                    M. Cihan Yazar

                                        Manisa
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

 

NÜFUS KANUNUNUN BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNE DAİR

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 5.5.1972 tarihli ve 1587 sayılı Nüfus Kanununun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Doğumları baba, yoksa veya kısıtlı, tutuklu, hasta ve herhangi mecburi bir sebeple orada bulunamazsa ana, veli veya vasisi doğumun olduğu tarihten başlayarak yurt içinde otuz gün içinde nüfus memuruna, yurt dışında altmış gün içinde başkonsolosluklara sözlü bildiride bulunarak doğum tutanağına yazdırmakla ödevlidir.”

MADDE 2. – 1587 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Medenî Kanun hükümlerine göre evlenme akdini yapanlar akdin yapıldığı tarihten başlayarak on gün içinde örneğe uygun üç nüsha evlenme bildirisini bulunduğu yer nüfus müdürlüğüne, onlar da erkek ve kadının kayıtlı bulunduğu nüfus müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür.”

MADDE 3. – 1587 sayılı Kanunun 43 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 43. – Nüfus kütükleri; ilçe ve aile esasına göre tutulan, kişilerin hak ve yükümlülüklerinin, doğumuna esas olmak üzere kimliklerinin, aile bağlarının, vatandaşlık durumlarının ve şahsî hallerinin belirlenmesi amacıyla istatistik verilerinin işlendiği defter veya bilgisayar ortamında tutulan resmî belgelerdir. Nüfus kütükleri; defter veya bilgisayar ortamında tutulan nüfus aile kütükleri  ile özel kütükler ve mikrofilmlerden oluşur. Nüfus kütükleri, daimi olarak saklanması gerekli resmî belgelerdir.

Nüfus aile kütükleri; ilçelerde şahsî hallere ilişkin işlemlerin yapılıp yürütülmesinde kullanılmak üzere ilçe, köy, mahalle ve aile esasına göre nüfus idarelerince tutulan resmî belgelerdir.

Özel kütükler; defter veya bilgisayar ortamında tutulan nüfus aile kütüklerine düşürülen kayıtların dayanağı olan tutanak ve resmî belgelerin her yıl kütüğe geçiriliş sırası ve olay türüne göre tasnif edilip, yıllık olarak ciltlenmesinden oluşan resmî belgelerdir.

Dayanak belgelerinden arşivlenmek üzere çıkarılan mikrofilmler ise, mikrofilmler özel kütüğünü teşkil eder. Tekniğine uygun hazırlanan ve saklanan mikrofilmler, özel kütüklerle aynı hukukî değere sahiptir.

Defter ve bilgisayar ortamında tutulan kütük kayıtları arasında farklılık olduğu takdirde, hangi kaydın doğru kabul edilip esas alınacağı, tescile esas olan dayanak belgesine göre tespit edilir.

Merkezde, nüfus müdürlüklerindeki kayıtları kapsayacak bir veri tabanı oluşturulur. Nüfus olayları da iletişim ağı kullanılarak nüfus idareleri ve merkezdeki veri tabanlarına işlenir.

İçişleri Bakanlığı, merkezde bilgisayar ortamında tutulan nüfus kütükleri ile özel kütüklere ait mikrofilmlerin yedeklerinin, tespit edeceği farklı bir yerde saklanmasını sağlar. İşlemden kaldırılmış nüfus kütüklerinden saklanmasına ihtiyaç duyulmayanlar, İçişleri Bakanlığınca imha edilebilir.

Bilgisayar kütüğünde kişi ve aileler hakkında aşağıdaki bilgiler bulunur.

a) Şahsî hale ilişkin bilgiler :

1) Kişinin adı ve soyadı, cinsiyeti, baba-ana ad ve soyadları, evli kadınların önceki soyadları,

2) Doğum yeri, doğum tarihi, kütüğe kayıt tarihi (yıl, ay, gün olarak),

3) Evlenme, boşanma, nesep düzeltmesi ve reddi, ölüm ve vatandaşlığın kazanılması veya kaybedilmesi gibi şahsî halde meydana gelen değişiklik veya yetkili makamlarca yapılan düzeltmeler.

b) Diğer bilgiler :

1) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

2) Dini.

c) İdarî bilgiler : İl, ilçe, köy veya mahalle adı ile, cilt, aile ve birey sıra numarası.

Merkez ve ilçelerde tutulan nüfus kütüklerinin yetkili makamlarca usulüne göre onaylanmış olması şarttır. Onaysız nüfus aile kütüğündeki bilgilerin doğruluğu Genel Müdürlükçe teyit edilmedikçe hukuken geçerli değildir. İlçe nüfus idarelerinde tutulan ve defter şeklinde olan nüfus kütüklerinin her sayfasına cilt ve sayfa sıra numaraları konur. Kütüğün sonuna kaç sayfadan ibaret olduğu yazılır. Sayfa birleşim yerleri asliye hukuk mahkemesince mühürlenerek sonu onaylanır.

Merkezden çıkarılıp gönderilecek defter ve belgeler Genel Müdürlükçe onaylanır.”

 

 

MADDE 4. – 1587 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin (a) bendinde yer alan “onbin” ibaresi “yedimilyonbeşyüzbin” olarak, (b) bendinde yer alan “yirmibin” ibaresi “onbeşmilyon” olarak değiştirilmiştir.

MADDE 5. – 1587 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 53. – Her türlü tabiî afet, gasp, hırsızlık, yangın ve terör nedeniyle; nüfus ve aile cüzdanlarının kaybedilmesi ve nüfus olaylarının bildirim yükümlülüğünün yerine getirilememesi  halleri ile yetkili kurum ve kuruluşların kimsesiz çocuklarla ilgili nüfus cüzdanı talepleri ve doğum bildirimlerinde, 52 nci maddede belirtilen para cezaları uygulanmaz.”

MADDE 6. – 1587 sayılı Kanunun 57 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 57. – Nüfus cüzdanı, kişinin Türk vatandaşı olduğunu ve nüfus aile kütüklerine kayıtlı bulunduğunu kanıtlayan resmî bir belgedir.

Nüfus cüzdanının kapsam, şekil, ebat, yürürlük, değiştirme ve geçerlilik tarihlerini belirlemeye ve nüfus cüzdanlarının üretiminde uygulanacak sistem ve teknolojiyi tespit etmeye İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Merkezî Nüfus İdaresi Sistemi kapsamında 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanunu uyarınca düzenlenen nüfus cüzdanları, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığınca uygun görülecek yerlerde bastırılır. Nüfus cüzdanlarının değerli kâğıt bedeli İçişleri Bakanlığınca, Maliye Bakanlığına ödenir. İçişleri Bakanlığı taklit, tahrif ve sahtecilikten korumak amacıyla nüfus cüzdanı üzerine konulacak güvenlik unsurlarını, basım, dağıtım ve teslimat aşamasında uygulanacak sistem, teknoloji ve nüfus cüzdanı satış bedelini tespit etmeye yetkilidir. İçişleri Bakanlığı, denetim ve gözetim yetkisi üzerinde kalmak kaydıyla nüfus cüzdanlarının basımı ile nüfus idareleri ve başkonsolosluklara dağıtımını, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne  veya bu Müdürlük eliyle özel kuruluşlara yaptırmaya ve bu hizmet esnasında hizmet gereği uygun gördüğü konularla ilgili sözleşme ve protokol yapmaya yetkilidir. Nüfus cüzdanlarının verilmesi ve yenilenmesi hizmetlerinden elde edilen değerli kâğıt bedeli dışındaki gelirin tamamı, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne aittir. Buna dair usul ve esaslar ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilâtı ile başkonsolosluklar, nüfus ve aile cüzdanları bedeli açısından 2489 sayılı Kefalet Kanunu hükümlerine tâbi değildir.

Nüfus cüzdanı, nüfus aile kütük kayıtlarına uygun olarak yurt içinde ilçe nüfus müdürlüklerince ve yurt dışında başkonsolosluklarca düzenlenerek kişilerin kendilerine, reşit olmayanların veli, vasi veya resmî vekillerine imza karşılığında, imza atamayanların ise parmak izi alınarak verilir.

Nüfus cüzdanlarına, bu Kanunda öngörülenler dışında kayıt ve işaret konulamaz, bu cüzdanlar hiçbir kişi, kurum veya kuruluş tarafından alıkonulamaz. Ancak, ihtiyaç duyulan hallerde kurum veya kuruluşlar bir suretini saklayabilir.”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MADDE 7. – 1587 sayılı Kanunun 58 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 58. – Nüfus ve aile cüzdanlarının verilebilmesi için; İçişleri Bakanlığınca bastırılan ve ilgililerin imzasını, parmak izini, fotoğrafını ve adresini ihtiva eden ve oturulan yer mahalle veya köy muhtarlığına ya da görevli olunan kurum veya kuruluş amirine tasdik ettirilen standart bir belgenin nüfus idaresine ibrazı zorunludur. Standart belgeyi uygulamaya koymaya ve kaldırmaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Bu belgenin alınmasından sonra usulüne ve nüfus kayıtlarına uygun olarak düzenlenen nüfus cüzdanı, 57 nci maddede belirtilen usullere göre verilir.

Doğum tutanaklarına dayanılarak nüfus cüzdanı düzenlenmesinde standart belge aranmaz.”

 

MADDE 8. – 1587 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

“EK MADDE 6. – Nüfus aile kütüklerinin bilgisayar ortamında tutulan kütüklere intikalini sağlamaya ve nüfus işlemlerinin bu kütükler üzerinden yürütülmesine imkân hazırlamaya, bilgisayar ortamında tutulan kütüklerin güvenliğini ve gizliliğini sağlayacak tedbirleri almaya, kâğıt ortamındaki nüfus aile kütüklerini uygulamadan kaldırmaya, dayanak belgelerinin düzenlenmesi, tescili ve muhafaza edileceği yetkili nüfus müdürlüğünü belirlemeye, elektronik ortamda yürütülen her türlü nüfus işlemlerinde elektronik imza kullanılmasına karar vermeye, kamu kurum ve kuruluşlarının merkezde bilgisayar ortamında tutulan kayıtlardan bilgi alışverişi taleplerini ve merkez ve taşrada iş akışını nüfus hizmetlerinin bütünlüğü içerisinde belirlenecek esaslar ve usuller çerçevesinde karşılamaya, İçişleri Bakanlığı yetkilidir.”

MADDE 9. – 1587 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 1. – Merkezî Nüfus İdaresi Sistemi kapsamında nüfus cüzdanları bastırılıncaya kadar, nüfus ve aile cüzdanları, İçişleri Bakanlığınca tespit edilecek şekil, ebat ve örneğine uygun olarak Maliye Bakanlığınca bastırılır ve nüfus idarelerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal müdürlüğü saymanlıklarına, başkonsoloslukların ihtiyaçlarını karşılamak üzere de Dışişleri Bakanlığına gönderilir.

Mal müdürlüğü saymanlıklarınca nüfus idarelerinin ihtiyacı göz önünde tutularak, nüfus ve aile cüzdanları kadın-erkek her biri için en fazla iki biner adedinin bedeli sonradan ödenmek üzere, müteakiben iki biner adetlik partiler halinde peşin para karşılığında verilir.

Başkonsoloslukların ihtiyacı olan nüfus cüzdanları ise, Dışişleri Bakanlığınca tespit edilip bildirilen sayıda verilir. Yurt dışındaki nüfus cüzdanı satış bedelleri İçişleri, Dışişleri ve Maliye Bakanlıklarınca döviz olarak tespit edilir ve verildiği ülke parası üzerinden başkonsolosluklarca tahsil edilir.”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MADDE 10. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 11. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

NÜFUS KANUNUNUN BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNE DAİR

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 5.5.1972 tarihli ve 1587 sayılı Nüfus Kanununun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Doğumları baba, yoksa veya kısıtlı, tutuklu, hasta ve herhangi mecburi bir sebeple orada bulunamazsa ana, veli veya vasisi doğumun olduğu tarihten başlayarak yurt içinde otuz gün içinde nüfus memuruna, yurt dışında altmış gün içinde başkonsolosluklara sözlü bildiride bulunarak doğum tutanağına yazdırmakla yükümlüdür.”

MADDE 2. – 1587 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Medenî Kanun hükümlerine göre evlenme akdini yapanlar akdin yapıldığı tarihten başlayarak on gün içinde örneğe uygun üç nüsha evlenme bildirisini bulunduğu yer nüfus müdürlüğüne, onlar da erkek ve kadının kayıtlı bulunduğu nüfus müdürlüğüne göndermekle yükümlüdür.”

MADDE 3. – 1587 sayılı Kanunun 43 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 43. – Nüfus kütükleri; ilçe ve aile esasına göre tutulan, kişilerin hak ve yükümlülüklerinin, doğumuna esas olmak üzere kimliklerinin, aile bağlarının, vatandaşlık durumlarının ve şahsî hallerinin belirlenmesi amacıyla istatistik verilerinin işlendiği defter veya bilgisayar ortamında tutulan resmî belgelerdir. Nüfus kütükleri; defter veya bilgisayar ortamında tutulan nüfus aile kütükleri  ile özel kütükler ve mikrofilmlerden oluşur. Nüfus kütükleri, daimi olarak saklanması gerekli resmî belgelerdir.

Nüfus aile kütükleri; ilçelerde şahsî hallere ilişkin işlemlerin yapılıp yürütülmesinde kullanılmak üzere ilçe, köy, mahalle ve aile esasına göre nüfus idarelerince tutulan resmî belgelerdir.

Özel kütükler; defter veya bilgisayar ortamında tutulan nüfus aile kütüklerine düşürülen kayıtların dayanağı olan tutanak ve resmî belgelerin her yıl kütüğe geçiriliş sırası ve olay türüne göre tasnif edilip, yıllık olarak ciltlenmesinden oluşan resmî belgelerdir.

Dayanak belgelerinden arşivlenmek üzere çıkarılan mikrofilmler ise, mikrofilmler özel kütüğünü teşkil eder. Tekniğine uygun hazırlanan ve saklanan mikrofilmler, özel kütüklerle aynı hukukî değere sahiptir.

Defter ve bilgisayar ortamında tutulan kütük kayıtları arasında farklılık olduğu takdirde hangi kaydın doğru kabul edilip esas alınacağı, tescile esas olan dayanak belgesine göre tespit edilir.

Merkezde, nüfus müdürlüklerindeki kayıtları kapsayacak bir veri tabanı oluşturulur. Nüfus olayları da iletişim ağı kullanılarak nüfus idareleri ve merkezdeki veri tabanlarına işlenir.

İçişleri Bakanlığı, merkezde bilgisayar ortamında tutulan nüfus kütükleri ile özel kütüklere ait mikrofilmlerin yedeklerini saklar. İşlemden kaldırılmış nüfus  kütüklerinden saklanmasına ihtiyaç duyulmayanlar, İçişleri Bakanlığınca imha edilebilir.

Bilgisayar kütüğünde kişi ve aileler hakkında aşağıdaki bilgiler bulunur.

a) Şahsî hale ilişkin bilgiler :

1) Kişinin adı ve soyadı, cinsiyeti, baba-ana ad ve soyadları, evli kadınların önceki soyadları,

2) Doğum yeri, doğum tarihi, kütüğe kayıt tarihi (yıl, ay, gün olarak),

3) Medenî hali,

4) Evlenme, boşanma, nesep düzeltmesi ve reddi, ölüm ve vatandaşlığın kazanılması veya kaybedilmesi gibi şahsî halde meydana gelen diğer değişiklik veya yetkili makamlarca yapılan düzeltmeler.

b) Diğer bilgiler :

1) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

2) Dini.

c) İdarî bilgiler : İl, ilçe, köy veya mahalle, cilt, aile sıra numarası ve birey sıra numarasından oluşan ve kişinin kaydına ulaşmaya esas olacak bilgilerdir.

Merkez ve ilçelerde tutulan nüfus kütüklerinin yetkili makamlarca usulüne göre onaylanmış olması şarttır. Onaysız nüfus aile kütüğündeki bilgilerin doğruluğu Genel Müdürlükçe teyit edilmedikçe hukuken geçerli değildir. İlçe nüfus idarelerinde tutulan ve defter şeklinde olan nüfus kütüklerinin her sayfasına cilt ve sayfa sıra numaraları konur. Kütüğün sonuna kaç sayfadan ibaret olduğu yazılır. Sayfa birleşim yerleri asliye hukuk mahkemesince mühürlenerek sonu onaylanır.

Merkezden çıkarılıp gönderilecek defter ve belgeler Genel Müdürlükçe onaylanır.”

MADDE 4. – 1587 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin (a) bendinde yer alan “onbin” ibaresi “yedimilyonbeşyüzbin” olarak, (b) bendinde yer alan “yirmibin” ibaresi “onbeşmilyon” olarak değiştirilmiştir.

MADDE 5. – 1587 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 53. – Her türlü tabiî afet, gasp, hırsızlık, yangın ve diğer mücbir sebepler dolayısıyla; nüfus ve aile cüzdanlarının kaybedilmesi ve nüfus olaylarının bildirim yükümlülüğünün yerine getirilememesi halleri ile yetkili kurum ve kuruluşların kimsesiz çocuklarla ilgili nüfus cüzdanı talepleri ve doğum bildirimlerinde, 52 nci maddede belirtilen para cezaları uygulanmaz.”

MADDE 6. – 1587 sayılı Kanunun 15.11.1984 tarihli ve 3080 Sayılı Kanunla değişik 57 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 57. – Nüfus cüzdanı, kişinin Türk vatandaşı olduğunu ve nüfus aile kütüklerine kayıtlı bulunduğunu kanıtlayan resmî bir belgedir.

Nüfus cüzdanının kapsam, şekil, ebat, yürürlük, değiştirme ve geçerlilik tarihlerini belirlemeye İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Bakanlık taklit, tahrif ve sahtecilikten korumak amacıyla nüfus cüzdanı üzerine konulacak güvenlik unsurlarını, basım ve vatandaşa teslimat aşamasında uygulanacak sistem  ve teknolojiyi tespit etmeye yetkilidir. Nüfus cüzdanları, Maliye Bakanlığının muvafakati üzerine Bakanlıkça uygun görülecek yerlerde bastırılabilir. Düzenlenen nüfus cüzdanları Bakanlık ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslar çerçevesinde nüfus idareleri ve başkonsolosluklara dağıtılır. Nüfus cüzdanları satış bedeli, 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanununa göre Maliye Bakanlığınca belirlenecek değerli kâğıt bedelini de ihtiva edecek şekilde ve maliyetler göz önünde bulundurulmak suretiyle, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca tespit edilir. Yurt dışında dağıtımı yapılacak nüfus ve aile cüzdanlarının satış bedeli ise İçişleri, Dışişleri ve Maliye Bakanlıklarınca tespit edilir ve cüzdanların satış bedeli, verildiği ülke parası üzerinden, başkonsolosluklarca tahsil edilir. Nüfus cüzdanlarının satış bedeli ile Maliye Bakanlığınca bu cüzdanlar için belirlenen değerli kâğıt bedeli arasındaki tutar, nüfus cüzdan basımı, cüzdan üretimine yönelik makine-teçhizat alımı, dağıtımı ile nüfus idaresinin otomasyonu hizmetlerinde kullanılmak üzere Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan İçişleri Bakanlığı bütçesinde açılacak tertibe özel ödenek kaydedilir. Özel gelir ve özel ödenek kaydolunan tutarlardan yılı içerisinde harcanmayan kısmı ertesi yıla devredilir. Aile cüzdanları Bakanlıkça tespit edilecek şekil ve örneklere uygun olarak Maliye Bakanlığınca bastırılıp, maliye saymanlıklarınca dağıtılır.

 

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilâtı ile başkonsolosluklar, nüfus ve aile cüzdanları bedeli açısından 2.6.1934 tarihli ve 2489 sayılı Kefalet Kanunu hükümlerine tâbi değildir.

Nüfus cüzdanı yurt içinde ilçe nüfus müdürlüklerince ve yurt dışında başkonsolosluklarca kişilerin kendilerine, reşit olmayanların veli, vasi veya resmî vekillerine parmak izi karşılığında verilir.

Nüfus cüzdanlarına, bu Kanunda öngörülenler dışında hiçbir kayıt ve işaret konulamaz, bu cüzdanlar hiçbir kurum, kuruluş veya kişiler tarafından alıkonulamaz. Ancak ihtiyaç duyulan hallerde kurum veya kuruluşlar bir suretini çıkartarak saklayabilir.”

MADDE 7. – 1587 sayılı Kanunun 58 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 58. – Nüfus ve aile cüzdanlarının verilebilmesi için; İçişleri Bakanlığınca bastırılan ve ilgililerin imzasını, parmak izini, fotoğrafını ve adresini ihtiva eden ve oturulan yer, mahalle veya köy muhtarlığına ya da görevli olunan kurum veya kuruluş amirine tasdik ettirilen standart bir belgenin nüfus idaresine ibrazı zorunludur. Standart belgeyi uygulamaya koymaya ve kaldırmaya, parmak izini kâğıt veya bilgisayar ortamında almaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Bu belgenin alınmasından sonra usulüne ve nüfus kayıtlarına uygun olarak düzenlenen nüfus cüzdanı, 57 nci maddede belirtilen usullere göre verilir.

Doğum tutanaklarına dayanılarak nüfus cüzdanı düzenlemesinde standart belge aranmaz.”

MADDE 8. – 1587 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

“EK MADDE 6. – Nüfus aile kütüklerinin bilgisayar ortamında tutulan kütüklere intikalini sağlamaya ve nüfus işlemlerinin bu kütükler üzerinden yürütülmesine imkân hazırlamaya, bilgisayar ortamında tutulan kütüklerin güvenliğini ve gizliliğini sağlayacak tedbirler almaya, kâğıt ortamındaki nüfus aile kütüklerini uygulamadan kaldırmaya, dayanak belgelerinin düzenlenmesi, tescili ve muhafaza edileceği yetkili nüfus müdürlüğünü belirlemeye, elektronik ortamda yürütülen her türlü nüfus işlemlerinde elektronik imza kullanılmasına karar vermeye, kamu kurum ve kuruluşlarının merkezde bilgisayar ortamında tutulan kayıtlardan bilgi alışverişi taleplerini ve merkez ve taşrada iş akışını nüfus hizmetlerinin bütünlüğü içerisinde belirlenecek esaslar ve usuller çerçevesinde karşılamaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.”

MADDE 9. – 1587 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 1. – Merkezî Nüfus İdaresi Sistemi kapsamında nüfus cüzdanları bastırılıncaya kadar, nüfus ve aile cüzdanları, İçişleri Bakanlığınca tespit edilecek şekil, ebat ve örneğine uygun olarak Maliye Bakanlığınca bastırılır ve nüfus idarelerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal müdürlüğü saymanlıklarına, başkonsoloslukların ihtiyaçlarını karşılamak üzere de Dışişleri Bakanlığına gönderilir.

Mal müdürlüğü saymanlıklarınca nüfus idarelerinin ihtiyacı göz önünde tutularak, nüfus ve aile cüzdanları kadın-erkek her biri için en fazla iki biner adedinin bedeli sonradan ödenmek üzere, müteakiben iki biner adetlik partiler halinde peşin para karşılığında verilir.

Başkonsoloslukların ihtiyacı olan nüfus cüzdanları ise, Dışişleri Bakanlığınca tespit edilip bildirilen sayıda verilir. Yurt dışındaki nüfus cüzdan satış bedelleri İçişleri, Dışişleri ve Maliye Bakanlıklarınca döviz olarak tespit edilir ve verildiği ülke parası üzerinden başkonsolosluklarca tahsil edilir.

Parmak izi alınmak suretiyle nüfus cüzdanı verilmesi uygulaması başlatılıncaya kadar; nüfus cüzdanları, ancak doğum tutanağı aile kütüğüne işlendikten sonra nüfus memuru tarafından bu kayıtlara uygun olarak doldurulup kendilerine, reşit olmayanların veli, vasi veya resmî vekillerine imza karşılığında, okuryazar olmayanların sağ elinin işaret parmağı cüzdan kayıt defterine bastırılmak suretiyle verilmesine ilişkin mevcut uygulama sürdürülür.”

MADDE 10. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 11. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

Bülent Ecevit

 

 

 

Başbakan

 

 

 

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

 

D. Bahçeli

H. H. Özkan

M. Yılmaz

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı V.

Devlet Bakanı

 

R. Önal

Prof. Dr. H. Y. Gökalp

M. Keçeciler

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

Prof. Dr. Ş. S. Gürel

F. Bal

Y. Yalova

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

M. Yılmaz

Prof. Dr. R. Mirzaoğlu

R. K. Yücelen

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

H. Gemici

Prof. Dr. Ş. Üşenmez

E. S. Gaydalı

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Adalet Bakanı

 

F. Ünlü

Prof. Dr. A. Çay

Prof. Dr. H. S. Türk

 

Millî Savunma Bakanı

İçişleri Bakanı

Dışişleri Bakanı V.

 

S. Çakmakoğlu

S. Tantan

Prof. Dr. Ş. S. Gürel

 

Maliye Bakanı

Millî Eğitim Bakanı

Bayındırlık ve İskân Bakanı V.

 

S. Oral

M. Bostancıoğlu

Prof. Dr. Ş. Üşenmez

 

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı

Tarım ve Köyişleri Bakanı

 

Doç. Dr. O. Durmuş

Prof. Dr. E. Öksüz

Prof. Dr. H. Y. Gökalp

 

Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

En. ve Tab. Kay. Bakanı

 

Y. Okuyan

A. K. Tanrıkulu

M. C. Ersümer

 

Kültür Bakanı

Turizm Bakanı

Orman Bakanı

 

M. İ. Talay

E. Mumcu

Prof. Dr. N. Çağan

 

 

Çevre Bakanı

 

 

 

F. Aytekin