Dönem
: 21 Yasama Yılı : 3
T.B.M.M. (S. Sayısı : 576)
Emniyet
Teşkilâtı Kanununda Değişiklik YapılmasıHakkında Kanun Hükmünde Kararname ile
Aynı Mahiyette Kanun Tasarıları ve Plan ve Bütçe ve İçişleri Komisyonları
Raporları
(1/727, 1/660, 1/795)
T.C.
Başbakanlık 25.9.2000
Kanunlar ve
Kararlar
Genel
Müdürlüğü
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-1/461/4501
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
“Emniyet
Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”
bugünkü Resmî Gazete’de yayımlanmış ve Anayasa’nın 91 inci maddesi uyarınca bir
sureti ekli olarak gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Bülent Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Anayasanın 128 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer
alan “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve
yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri
kanunla düzenlenir” hükmüyle, Devlet memurları ile ilgili tüm özlük işlerinin
kanunla düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Emniyet hizmetleri sınıfında görevli personelin özlük
haklarından biri, rütbe yükselmesidir. Halen rütbe yükselme işlemleri 3201
sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun 13 üncü ve 55 inci maddelerine ve bu
maddelere dayanılarak çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre yürütülmektedir.
9.7.1993 tarihli ve 93/4633 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personelinin Rütbe Yükselmeleri ile Görev
Unvanlarında Uygulanacak Esaslara Dair Yönetmeliğin, tanımlar başlıklı 3 üncü
maddesinde, Yüksek Değerlendirme Kurulunun Emniyet Genel Müdürü başkanlığında,
Genel Müdür yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı ve Polis Akademisi Başkanından;
Merkez Değerlendirme Kurulunun ise, Emniyet Genel Müdürlüğü personel işlerine
bakan Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında Genel Müdürlük Teftiş Kurulu
Başkanı, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel Dairesi
Başkanı ve Genel Müdürün uygun göreceği iki daire başkanı ve 1 inci Hukuk
Müşavirinden oluşacağı hükme bağlanmıştır. Yönetmeliğin 17 nci maddesinde ise,
Merkez Değerlendirme Kurulunun her yıl Mayıs ayı başında bir üst rütbeye
yükselecek Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser ve Emniyet Amirlerinin
durumlarını değerlendirmek üzere toplanacağı; Kurulun yıl içinde bir üst
rütbeye terfi edeceklerin kıdem sıralamasını, terfi tarihlerini ve mevcut boş
kadroya göre her rütbe için en kıdemli personelden başlanarak bir üst rütbeye
terfi edecekleri tespit edeceği ve terfi işlemlerini Mayıs ayı sonu itibarıyla
tamamlayacağı; 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin
yükselmelerinin de aynı esaslar doğrultusunda Yüksek Değerlendirme Kurulunca
yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Anayasanın 124 üncü maddesinde “Başbakanlık,
bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren
kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak
şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler” hükmü yer almaktadır. Rütbe terfii
işlemlerinin birinci derecede dayanağını teşkil eden 3201 sayılı Kanunda rütbe
terfii işlemlerinin Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından
yapılacağına dair bir hüküm bulunmaması sebebiyle, adı geçen Yönetmeliğin hukukî
dayanağı bulunmamaktadır. İleride bir sıkıntı doğmaması ve konuya yasal dayanak
sağlanması amacıyla rütbe terfilerinin Merkez ve Yüksek Değerlendirme kurulları
tarafından nasıl ve ne zaman yapılacağına ilişkin düzenleme yapılması
zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
Hiyerarşik yapıya paralel olarak, sağlıklı personel
piramidinin oluşturulması ve orta kademe yöneticilerinin yeterliklerinin
bilimsel olarak ölçülmesi ve yeterli olanların terfi ettirilmesi, terfi
edenlere insan hakları ve benzeri konulardaki yeni gelişmeler doğrultusunda ek
eğitim verilmesi amacıyla, Başkomiserlikten Emniyet Amirliğine ve 3 üncü Sınıf
Emniyet Müdürlüğünden 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlüğüne terfide sınav ve akabinde
yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitim şartı getirilmiştir.
Mevcut Kanun ve yönetmelik hükümlerine göre; 3 yıllık
fiilî hizmetinden sonra yapılan sınavda başarılı olan polis memurları, polis
amiri olabilmekte ve 4 yıllık herhangi bir yüksek okulu bitirdikleri takdirde,
hiç bir şarta tâbi tutulmaksızın doğrudan Polis Akademisinden mezun olan amir
statüsünü belirleyen (A) grubu polis amiri olabilmektedirler. Yeni düzenleme
ile polis memurlarının amirliğe geçiş sürecinde fiilî memurluk süresi 3 yıldan
6 yıla çıkarılmış ve (B) grubundan (A) grubuna geçiş belli şartlara
bağlanmıştır. Çünkü;
a) Mesleğin çok çeşitli dallara ayrılması, yoğun
mevzuat bilgisi ve tecrübe gerektirdiğinden, personelin 3 yılda gerekli bilgi
ve birikime sahip olamayacağı,
b) Emniyet Teşkilâtı personelinin rütbelere göre
dağılımını gösteren mevcut personel piramit yapısı incelendiğinde, Emniyet
Müdürleri rütbesinde yığılma olduğu, alt rütbelerdeki personele ise ihtiyaç
duyulduğu,
görülmüştür.
Diğer taraftan, sadece 1996 yılında açılan komiser
yardımcılığı sınavında 532 polis memuru (A) grubu statüsünü kazanmıştır.
Bunların öğrenim durumları incelendiğinde hemen hemen tamamının Açık Öğretim
Fakültesinden mezun oldukları görülmektedir. Emniyet Teşkilâtı bünyesinde
çalışmakta olan polis memurlarının yaklaşık % 60’ı halen Açık Öğretim
Fakültesinde öğrenimlerine devam etmekte ve her geçen gün bu sayı artmaktadır.
3087 sayılı Polis Yükseköğretim Kanununun 3 üncü maddesinde ise, Polis
Akademisi, Emniyet Teşkilâtının orta ve üst kademe amir ve yönetici ihtiyacını
karşılayan yükseköğretim kurumu olarak tanımlanmaktadır. Buna göre; Emniyet
Teşkilâtının orta ve üst kademe amir ihtiyacını karşılayacak yegâne birim,
Polis Akademisidir.
Emniyet Müdürleri için ön görülen yaş haddi 60’dır.
Mülga mevzuat hükümleri gereği 46 ve 47 yaşlarında 1 inci Sınıf Emniyet Müdürü
olan personel, aktif bir görevde bulunmasa dahi, günün emeklilik şartlarının
zor olması nedeni ile yaklaşık 13-14 yıl bu rütbede bekleyerek emekli
olmamaktadır. Bu ise Teşkilâtın iç yapısında hizmetin ötesinde
disiplinsizliklere ve kadro yönünden olumsuzluklara yol açmaktadır. Bu
olumsuzlukları gidermek için 1 inci Sınıf Emniyet Müdürleri ve bir üst rütbeye
terfi ettirilemeyen 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin, emeklilikle ilgili diğer
şartları taşımaları kaydı ile erken emekli edilmeleri zorunluluk arz etmektedir.
Teşkilâtın sağlıklı bir personel piramit yapısına kavuşturulması ve sağlanan
dengenin korunması amacıyla, 1 inci ve 2 nci sınıf Emniyet Müdürlerinin
sayıları kanunla sınırlandırılmaktadır.
Ancak, bu şekilde emekliye sevk edilen personelin kendi
kusurlarından kaynaklanmayan bu işlem nedeniyle uğrayacakları maddî
zararlarının karşılanması ve emekliliğin cazip hale getirilmesi
amaçlanmaktadır.
Yukarıda belirtilen gerekçeler dikkate alınarak bu
Kanun Hükmünde Kararname hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. – Madde ile, 3201 sayılı Kanuna bağlı olarak
çıkarılan yönetmelikte belirtilen rütbe terfilerinin Merkez ve Yüksek
Değerlendirme kurulları tarafından yapılacağının 3201 sayılı Kanunda
belirtilmemesi sebebiyle ileride ortaya çıkabilecek sıkıntıların giderilmesi,
kadro yetersizliğinden kaynaklanan idare aleyhine açılan davalara karşı,
idarenin yapacağı savunmalarda somut gerekçelerin elde edilmesi ve ayrıca rütbe
yükselmelerinde istenilen personel piramit yapısının oluşturulması amacıyla
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 55 inci maddesi yeniden
düzenlenmektedir.
Madde 2. – Madde ile, İçişleri Bakanı, büyük ölçekli
yolsuzluk, terör ve benzeri faaliyetlere karşı ülke çapında gerçekleştirilen
operasyonlara katılanlar ile bunlara idarî, teknik, lojistik ve sair destek
hizmetleri sağlayan personele hizalarında gösterilen oranların en çok yarısına
kadar ilave ödeme yapmaya, bu ödemeyi; görev yeri ve süresi, görevin zorluk ve
risk derecesi, görevlinin kıdemi ve sorumluluğu ile benzeri unsurları dikkate
alarak farklı miktar veya oranlarda belirlemeye, buna ilişkin diğer usul ve
esasları tespit etmeye yetkili kılınmaktadır.
Madde 3. – Madde ile, üst rütbelerdeki yığılma
nedeniyle oluşan olumsuzlukların giderilmesi, hiyerarşik yapıya uygun olarak
sağlıklı bir personel piramidinin oluşturulması ve hakkaniyet ölçüsünde alt
rütbelilere yetenekleri oranında yükselme imkânı tanınması amacıyla, Türk
Silahlı Kuvvetlerinde olduğu gibi “kadrosuzluk nedeni ile zorunlu emeklilik”
sisteminin getirilmesi zorunluluk arz ettiğinden, emeklilikle ilgili diğer
şartları taşımaları kaydıyla erken emeklilik sisteminin getirilmesi ve
Teşkilâtın sağlıklı bir personel yapısına kavuşturulması ve sağlanan dengenin
korunması amacıyla, 1 inci ve 2 nci sınıf Emniyet Müdürlerinin sayılarının
kanunla sınırlandırılması öngörülmektedir. Bundan sonra doğabilecek üst
rütbedeki yığılmalar ise, bu düzenleme ile sistem içinde kendiliğinden önlenmiş
olacaktır.
Madde 4. – Madde ile, 3201 sayılı Kanuna iki geçici
madde eklenmektedir.
Geçici 19 uncu madde ile, Emniyet Teşkilâtının sağlıklı
bir personel piramit yapısına kavuşturulması, sağlanan dengenin korunması ve 1
inci ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin sayılarının kanunla belirlenen
sayılara getirilmesi ve bu amaçla Yüksek Değerlendirme Kurulunun yeterli sayıda
toplantı yapabilmesi öngörülmektedir.
Geçici 20 nci madde ile, Kanun Hükmünde Kararnamenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce, 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun
olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rütbede 4 yıllık
yükseköğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna geçen polis
amirlerinin, (A) grubunda değerlendirilmesi hükme bağlanmaktadır.
Madde 5. – Yürürlük maddesidir.
Madde 6. – Yürütme maddesidir.
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı:
B.02.0.KKG.0.10/101-1558/1827 17.4.2000
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 10.12.1999
tarihinde kararlaştırılan “Emniyet Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Bülent
Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Anayasanın 128 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer
alan “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve
yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri
kanunla düzenlenir” hükmüyle, Devlet memurları ile ilgili tüm özlük işlerinin
kanunla düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Emniyet Hizmetleri Sınıfında görevli personelin özlük
haklarından biri, rütbe yükselmesidir. Halen rütbe yükselme işlemleri 3201
sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun 13 üncü ve 55 inci maddelerine ve bu
maddelere dayanılarak çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre yürütülmektedir.
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personelinin Rütbe Yükselmeleri ile Görev
Unvanlarında Uygulanacak Esaslara Dair Yönetmeliğin, tanımlar başlıklı 3 üncü
maddesinde, Yüksek Değerlendirme Kurulunun Emniyet Genel Müdürü başkanlığında,
Genel Müdür yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı ve Polis Akademisi Başkanından;
Merkez Değerlendirme Kurulunun ise, Emniyet Genel Müdürlüğü personel işlerine
bakan Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında Genel Müdürlük Teftiş Kurulu
Başkanı, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel Dairesi
Başkanı ve Genel Müdürün uygun göreceği iki daire başkanı ve 1 inci Hukuk
Müşavirinden oluşacağı hükme bağlanmıştır.
Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasında ise,
Merkez Değerlendirme Kurulunun her yıl Mayıs ayı başında bir üst rütbeye
yükselecek Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser ve Emniyet Amirlerinin
durumlarını değerlendirmek üzere toplanacağı, üçüncü fıkrasında, Kurulun yıl
içinde bir üst rütbeye terfi edecekleri kıdem sıralamasını, terfi tarihlerini
ve mevcut boş kadroya göre her rütbe için en kıdemli personelden başlanarak bir
üst rütbeye terfi edecekleri tespit edeceği ve terfi işlemlerini Mayıs ayı sonu
itibarıyla tamamlayacağı ve beşinci fıkrasında, 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf
Emniyet Müdürlerinin yükselmelerinin de aynı esaslar doğrultusunda Yüksek
Değerlendirme Kurulunca yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Anayasanın 124 üncü maddesinde “Başbakanlık,
bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren
kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak
şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler. Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede,
yayımlanacağı kanunda belirtilir.” hükmü öngörülmüştür. Ancak rütbe terfii
işlemlerinin birinci derecede dayanağını teşkil eden 3201 sayılı Kanunda rütbe
terfii işlemlerinin Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından
yapılacağına dair açık ya da zımni bir hüküm bulunmaması sebebiyle, adı geçen
kanun ve bu kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik arasında hukukî bir boşluk
doğmaktadır. Söz konusu hukukî boşluğun ileride bir sıkıntı doğurmaması ve bu
boşluğun giderilmesi amacıyla rütbe terfiilerinin Merkez ve Yüksek
Değerlendirme kurulları tarafından nasıl ve ne zaman yapılacağına ilişkin
düzenlemenin kanunla yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
Hiyerarşik yapıya paralel olarak, olması gereken
personel piramidinin oluşturulması ve orta kademe yöneticilerinin
yeterliliklerinin bilimsel olarak ölçülmesi ve yeterli olanların terfi
ettirilmesi, terfi edenlere insan hakları ve benzeri konulardaki yeni
gelişmeler doğrultusunda ek eğitim verilmesi amacıyla, Başkomiserlikten Emniyet
Amirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlüğüne terfiide sınav ve akabinde yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitim
şartı getirilmiştir.
Mevcut Kanun ve yönetmelik hükümlerine göre; 3 yıllık
fiilî hizmetinden sonra yapılan sınavda başarılı olan polis memurları, polis
amiri olabilmekte ve 4 yıllık herhangi bir yüksek okulu bitirdikleri takdirde,
hiç bir şarta tabi tutulmaksızın doğrudan Polis Akademisinden mezun olan amir
statüsünü belirleyen (A) grubu polis amiri olabilmektedirler. Yeni düzenleme
ile polis memurlarının amirliğe geçiş sürecinde fiilî memurluk süresi 3 yıldan
6 yıla çıkarılmış ve (B) grubundan (A) grubuna geçiş belli şartlara
bağlanmıştır. Çünkü;
a) Mesleğin çok çeşitli dallara ayrılması, yoğun
mevzuat bilgisi ve tecrübe gerektirdiğinden, personelin 3 yılda gerekli bilgi
ve birikime sahip olamayacağı,
b) Emniyet Teşkilâtı personelinin rütbelere göre
dağılımını gösteren mevcut personel piramit yapısı incelendiğinde, Emniyet
Müdürleri rütbesinde yığılma olduğu, alt rütbelerdeki personele ise ihtiyaç
duyulduğu,
görülmüştür.
Diğer taraftan, sadece 1996 yılında açılan komiser
yardımcılığı sınavında 532 polis memuru (A) grubu statüsünü kazanmıştır.
Bunların öğrenim durumları incelendiğinde hemen hemen tamamının Açık Öğretim
Fakültesinden mezun oldukları görülmektedir. Teşkilâtımız bünyesinde çalışmakta
olan polis memurlarının yaklaşık % 60’ı halen Açık Öğretim Fakültesinde
öğrenimlerine devam etmekte ve her geçen gün bu sayı artmaktadır. 3087 sayılı
Polis Yükseköğretim Kanununun 3 üncü maddesinde ise, Polis Akademisi, Emniyet
Teşkilâtının orta ve üst kademe amir ve yönetici ihtiyacını karşılayan
yükseköğretim kurumu olarak tanımlanmaktadır. Buna göre; Emniyet Teşkilâtının
orta ve üst kademe amir ihtiyacını karşılayacak yegâne birim, Polis
Akademisidir.
Emniyet Müdürleri için ön görülen yaş haddi 60’dır.
Mülga mevzuat hükümleri gereği 46 ve 47 yaşlarında 1 inci Sınıf Emniyet Müdürü
olan personel, aktif bir görevde bulunmasa dahi, günün emeklilik şartlarının
zor olması nedeni ile yaklaşık 13-14 yıl bu rütbede bekleyerek emekli
olmamaktadır. Bu ise Teşkilâtın iç yapısında hizmetin ötesinde
disiplinsizliklere ve kadro yönünden olumsuzluklara yol açmaktadır. Bu
olumsuzlukları gidermek için 1 inci Sınıf Emniyet Müdürleri ve bir üst rütbeye
terfi ettirilemeyen 2 nci Sınıf Emniyet Müdürleri için, emeklilikle ilgili
diğer şartları taşımaları kaydı ile erken emekli edilmeleri zorunluluk arz
etmektedir. Teşkilâtın sağlıklı personel piramit yapısına kavuşturulması ve
sağlanan dengenin korunması amacıyla, 1 inci ve 2 nci sınıf Emniyet
Müdürlerinin sayıları kanunla sabitleştirilmektedir.
Ancak, bu şekilde emekliye sevk edilen personelin kendi
kusurlarından kaynaklanmayan bu işlem nedeniyle uğrayacakları maddî
zararlarının karşılanması ve emekliliğin cazip hale getirilmesi
amaçlanmaktadır.
Ayrıca, rüşvet ve yolsuzluk eylemleri ile bölücü ve
laikliğe aykırı faaliyetlerde adı geçen ve bu sebeple soruşturmaya tâbi olan
Emniyet Müdürlerinin, hakkında somut verilerin elde edilmemesi nedeniyle ceza
ve disiplin işlemi tesis edilmemiş dahi olsa, oluşan kanaatten hareketle,
iddiaların kuruma zarar vermemesi ve halkın polise güvenini kaybetmemesi için,
bu durumdaki personelin “kadrosuzluk nedeniyle emekli” edilerek kurumla
ilişiğinin kesilmesi amaçlanmıştır.
Yukarıda belirtilen gerekler ve gerekçeler dikkate
alınarak bu Kanun Tasarısının kanunlaşmasında fayda görülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. – 3201 sayılı Kanuna bağlı olarak çıkarılan
yönetmelikte belirtilen rütbe terfiilerinin Merkez ve Yüksek Değerlendirme
kurulları tarafından yapılacağının 3201 sayılı Kanunda belirtilmemesi ve hukukî
bir boşluğun doğması sebebiyle bu boşluğun doldurulması ve ileride yol
açabileceği sıkıntıların giderilmesi, kadro yetersizliğinden kaynaklanan idare
aleyhine açılan davalara karşı, idarenin yapacağı savunmalarda somut
gerekçelerin elde edilmesi ve ayrıca rütbe yükselmelerinde istenilen personel
piramit yapısının oluşturulması için, 3201 sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun
55 inci maddesi yeniden düzenlenmiştir.
Madde 2. – Üst rütbelerdeki yığılma nedeniyle oluşan
olumsuzlukların giderilmesi, hiyerarşik yapıya uygun olarak olması gereken
personel piramidinin oluşturulması ve hakkaniyet ölçüsünde alt rütbelilere
yetenekleri oranında yükselme imkânı tanınması amacıyla, Türk Silahlı
Kuvvetlerinde olduğu gibi “kadrosuzluk nedeni ile zorunlu emeklilik” sisteminin
getirilmesi zorunluluk arz ettiğinden, emeklilikle ilgili diğer şartları
taşımaları kaydıyla erken emeklilik sisteminin getirilmesi ve Teşkilâtın
sağlıklı bir personel piramit yapısına kavuşturulması ve sağlanan dengenin
korunması amacıyla, 1 inci ve 2 nci sınıf Emniyet Müdürlerinin sayıları kanunla
sabitleştirilmektedir.
Bundan sonra doğabilecek üst rütbedeki yığılmalar ise,
bu düzenleme ile sistem içinde kendiliğinden önlenmiş olacaktır.
Rüşvet ve yolsuzluk eylemleri ile bölücü ve laikliğe
aykırı faaliyetlerde adı geçen ve bu sebeple hakkında soruşturma açılan Emniyet
Müdürlerinin, kuruma zarar vermemesi ve halkın polise güvenini kaybetmemesi
için, bu durumdaki personelin “kadrosuzluk nedeniyle emekli” edilerek kurumla
ilişiğinin kesilmesi amaçlanmıştır.
Madde 3. – Emniyet Teşkilâtının sağlıklı bir personel
piramit yapısına kavuşturulması, sağlanan dengenin korunması ve 1 inci ve 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürlerinin sayılarının kanunla belirlenen sayılara
getirilebilmesi için, Yüksek Değerlendirme Kurulunun yeterli sayıda toplantı
yapabilmesi amaçlanmıştır.
Madde 4. – Yürürlük maddesidir.
Madde 5. – Yürütme maddesidir.
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
EMNİYET TEŞKİLÂTI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. – 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun
değişik 55 inci maddesi madde başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Terfi ve atama
Madde 55. – Polis amirleri, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı,
Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, 4 üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 3 üncü Sınıf
Emniyet Müdürü, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü, 1 inci Sınıf Emniyet Müdürü ve
Sınıf Üstü Emniyet Müdürüdür.
Bu rütbelere terfiiler, bu maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı
kalmak üzere, kıdem ve liyakata göre yapılır.
Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihi esas alınır.
Aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil notlarının eşitliği
halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin sayıca eşitliği
halinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre kıdemli
sayılırlar.
Kıdem sırası, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl Mart ayında topluca
Teşkilâta duyurulur.
Terfiler ve atamalar, kanunî zorunluluk halleri dışında her yıl Haziran
ayında topluca yapılır.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine getirmiş Komiser
Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını belirlemek, üst
rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak terfiilerini önermek üzere Genel
Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel
Müdürlüğü personel işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında,
Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel Dairesi Başkanı, 1
inci Hukuk Müşaviri ve Genel Müdürün uygun göreceği iki daire başkanı ile
Teftiş Kurulu Başkan yardımcılarının birinden teşekkül eder.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine getirmiş Emniyet
Amirleri ile 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin liyakat
koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak
terfiilerini ve ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına atanması
yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel Müdürlük
Yüksek Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel Müdürünün
başkanlığında, Genel Müdür yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis Akademisi
Başkanı ve Emniyet Müdürü APK uzmanlarınca seçilecek birinci meslek
derecesindeki üç EmniyetMüdürü APKuzmanından teşekkül eder.
Kurullar her yıl Mayıs ayı başında toplanır ve kararlar oy çokluğu ile
alınır.
Rütbelerde belirlenen zorunlu bekleme süreleri sonunda, bir üst rütbeye
terfi edebilmek için üst rütbede boş kadro bulunması ve bekleme süresi içindeki
yıl sayısı kadar olumlu sicil alınmış olması şarttır. Ancak, Başkomiserlikten
EmniyetAmirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlüğüne terfi edebilmek için ayrıca, çıkarılacak yönetmeliğe uygun olarak
yapılacak sınavlarda başarılı olmak ve Polis Akademisi Başkanlığınca
düzenlenecek yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitimi başarı ile tamamlamak
şarttır.
Polis amirlerinden Polis Akademisi mezunları, Polis Akademisi mezunu
sayılanlar, Emniyet Genel Müdürlüğüne eleman yetiştirmek üzere okutulan
burslular hariç en az 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar (A),
komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar (B) grubunu
oluştururlar.
İhtiyaç halinde meslekte fiilen 6 yılını dolduran, 37 yaşından gün
almamış olan ve yönetmelikte belirtilen diğer nitelikleri taşıyan polis
memurlarından, yönetmelik hükümlerine göre açılacak komiser yardımcılığı
sınavını kazanıp 9 aydan az olmamak üzere eğitim kursunu başarıyla bitirenler
Komiser Yardımcılığı rütbesine atanırlar.
Rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri
aşağıda gösterilmiştir.
|
Meslek |
En Az
Bekleme Süreleri |
|
|
|
Rütbeler |
Dereceleri |
(A) |
(B) |
|
Komiser
Yardımcısı |
9 |
4 |
6 |
|
Komiser |
8 |
4 |
6 |
|
Başkomiser |
7 |
3 |
Yaş Haddi |
|
Emniyet
Amiri |
6 |
4 |
|
|
4 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
5 |
3 |
|
|
3 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
4 |
3 |
|
|
2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü |
3 |
3 |
|
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
2 |
3 |
|
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
1 |
Yaş Haddi |
|
|
Sınıf Üstü
Emniyet Müdürü |
Derece
Üstü |
Yaş Haddi |
|
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfiinde, bu rütbedeki fiilî çalışma
süresi esas alınır.
Yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak aylığında
değerlendirilmesi yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve avukatlık
stajı rütbe kıdeminde değerlendirilmez. Ancak, polis amiri olduktan sonra
yapılan askerlik hizmeti, yurt dışı misyon koruma, yurt dışı kurs ve diğer
görevler sebebiyle geçirilen süreler ile tedavi ve istirahat süreleri rütbe
terfiinde değerlendirilir.
Taksirli suçlar hariç paraya çevrilse veya tecil edilse dahi alınan
hapis cezaları, aylıksız içinde geçen süreler, uzun ve kısa süreli durdurma
cezaları ile meslekten ve memuriyetten men cezaları, ceza süreleri kadar rütbe
terfiini geri bıraktırır. Her olumsuz sicil, rütbe terfiini bir yıl geciktirir.
(B) grubu polis amirlerinden en az 4 yıllık yükseköğretim kurumunu
bitirenlerin (A) grubuna geçmeleri aşağıdaki şartlara bağlıdır:
a) Başkomiserlik rütbesinde (A) grubu polis amirleri için öngörülen en
az bekleme süresi kadar çalışmış olmak,
b) Açılacak sınavda başarılı olmak.
(B) grubundan (A) grubuna geçecek olan amirlerin sayısı, o yıl
itibarıyla (A) grubundan Emniyet Amirliği rütbesine terfi edenlerin sayısının %
10’unu geçemez.
Bu şekilde terfi edeceklerin sıralamasında sınav notu esas alınır.
Rütbe terfiileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları,
eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin
esas ve usuller bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
MADDE 2. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
“EK MADDE 23. – Zorunlu bekleme süresini tamamlayarak terfi durumu iki
kez Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından görüşülmesine rağmen, bir üst
rütbeye terfi edemeyen 2 nci Sınıf Emniyet Müdürleri, kadro durumuna göre
emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak kaydıyla yaş şartı aranmaksızın,
Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile
emekli edilirler.
Meslek derecelerinde fiilen beş yılını dolduran 1 inci Sınıf Emniyet
Müdürleri, kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak
kaydıyla yaş şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi ve İçişleri
Bakanının onayı ile emekliliğe sevk edilebilirler. Bu hüküm, rüşvet ve
yolsuzluk eylemleri ile bölücü ve laikliğe aykırı faaliyetlerde adı geçen ve bu
nedenlerle soruşturma açılanlar hakkında öncelikle uygulanır.
Kadrosuzluk nedeni ile emekliliğe sevk edilenlerin tekrar Emniyet
Hizmetleri Sınıfına dahil bir görevde istihdam edilmeleri mümkün olmayıp,
emekliliğe sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren rütbelerin
yaş haddine kadar olan süre için, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge
dahil); 1 inci Sınıf Emniyet Müdürlerine % 30’u, 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlerine % 20’si oranında kadrosuzluk tazminatı ödenir.
Emekli Sandığı, 3 aylık devreler halinde bu meblağı, fatura karşılığında
Hazineden tahsil eder. Bu tazminatlar, damga vergisi hariç, herhangi bir
vergiye tâbi tutulmaz ve yaş haddinden önce ölenlerin varislerine intikal
etmez.
1 inci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı 500, 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı ise 800 adedi aşamaz.”
MADDE3. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 19. – 1 inci ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü sayısı bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ek 23 üncü maddede
belirlenen sayılara getirilir. Bu amaçla Yüksek Değerlendirme Kurulu yeterli
sayıda toplantı yapabilir.”
MADDE 4. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE5. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Bülent Ecevit
Başbakan
Devlet Bak. ve
Başb. Yrd. Devlet Bak. ve Başb. Yrd. En. ve Tab.
Kay. Bak. ve Başb. Yrd. D.
Bahçeli H. H. Özkan M. C. Ersümer
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı V. |
|
R. Önal |
Prof. Dr. T. Toskay |
R. K. Yücelen |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
Prof. Dr. Ş. S. Gürel |
S. Somuncuoğlu |
Y. Yalova |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. R. Mirzaoğlu |
R. K. Yücelen |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
H. Gemici |
Prof. Dr. Ş. Üşenmez |
E. S. Gaydalı |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı |
|
F. Ünlü |
Prof. Dr. Ş. Üşenmez |
M. A. İrtemçelik |
|
Adalet
Bakanı |
Millî
Savunma Bakanı |
İçişleri
Bakanı |
|
Prof. Dr. H. S. Türk |
S. Çakmakoğlu |
S. Tantan |
|
Dışişleri
Bakanı |
Maliye
Bakanı |
Millî
Eğitim Bakanı |
|
İ. Cem |
S. Oral |
M. Bostancıoğlu |
|
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık
Bakanı |
Ulaştırma
Bakanı |
|
K. Aydın |
Doç. Dr. O. Durmuş |
Prof. Dr. E. Öksüz |
|
Tarım ve
Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve
Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve
Ticaret Bakanı |
|
Prof. Dr. H. Y. Gökalp |
Y. Okuyan |
A. K. Tanrıkulu |
|
Kültür
Bakanı |
Turizm
Bakanı |
Orman
Bakanı |
|
M. İ. Talay |
E. Mumcu |
Prof. Dr. N. Çağan |
|
|
Çevre
Bakanı |
|
|
|
F. Aytekin |
|
T. C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar 12.12.2000
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKKG.0.10/101-167/6274
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı, Bakanlar Kurulunca 20.9.2000
tarihinde kararlaştırılan “Emniyet Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Bülent
Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Mevcut mevzuat hükümleri doğrultusunda, Emniyet
Teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle bekçileri sadece spor amacıyla
kurulan derneklere üye olabilmekte ve Türk Polis Teşkilâtını Güçlendirme Vakfı
organlarında görev alabilmektedir.
Günümüzde, sivil toplum örgütlerinin faydaları,
kamuoyunu yönlendirme güçleri, toplum üzerindeki etkileri tartışılmaz bir
gerçektir. Avrupa Birliğine giriş süreci de göz önünde bulundurularak Emniyet
Teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle bekçilerinin de sivil toplum
örgütlerine katılımının sağlanması gerekmektedir.
Ülkemizde demokratikleşme süreci, insan hak ve
özgürlüklerinin kurum ve kurallarıyla işletilebilmesi, insan hakları konusunda
duyarlılığın sağlanması, sivil toplum örgütlerinin olumlu anlamda
yönlendirmesi, ülkemizin Avrupa Birliğine giriş sürecinde etkili bir
yapılanmanın sağlanması, uluslararası ilişkilerin yaygınlaşması çerçevesinde,
Emniyet Teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle bekçilerinin dernek ve vakıf
faaliyetlerine iştirak edebilme hakları olabildiğince genişletilmelidir.
Belirtilen nedenlerle, Tasarı ile Emniyet Teşkilâtı
mensupları ile çarşı ve mahalle bekçilerinin spor amacıyla kurulanlar dışındaki
diğer derneklere de üye olabilmeleri, vakıfların kurucusu olabilmeleri ile bu
vakıfların yönetim organlarında görev alabilmeleri öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. – Madde ile Emniyet Teşkilâtı mensupları ile
çarşı ve mahalle bekçilerinin; spor amacıyla kurulan derneklerin dışında bir
derneğe üye olabilmeleri, Türk Kanunu Medenisi kapsamındaki vakıfların kurucusu
olabilmeleri ile bu vakıfların yönetim organlarında görev alabilmeleri Emniyet
Genel Müdürünün veya yetki vereceği makamın iznine bağlanmakta, aksine hareket
edenlere disiplin cezası verilmesi öngörülmektedir.
Madde 2. – Yürürlük maddesidir.
Madde 3. – Yürütme maddesidir.
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
EMNİYET TEŞKİLÂTI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA
DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. – 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun
ek 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ek Madde 11. – Emniyet Teşkilâtı mensupları ile çarşı
ve mahalle bekçileri 6.10.1983 tarihli ve 2908 sayılı Dernekler Kanunu
kapsamındaki derneklerin kurucusu olamaz. Bu kişilerin bir derneğe üye
olabilmeleri ise spor amacıyla kurulan derneklere üyelik hariç Emniyet Genel
Müdürünün veya yetki vereceği makamın iznine bağlıdır.
Emniyet Teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle
bekçilerinin, 17.2.1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi kapsamındaki
vakıfların kurucusu olabilmeleri ile bu vakıfların yönetim organlarında görev
alabilmeleri Emniyet Genel Müdürünün veya yetki vereceği makamın iznine
bağlıdır.
Yukarıdaki fıkralara aykırı hareket edenlere tüzükte
belirtilen disiplin cezaları verilir.”
MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
Bülent
Ecevit |
|
|
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
D. Bahçeli |
H. H. Özkan |
M. Yılmaz |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
|
|
R. Önal |
Prof. Dr. T.
Toskay |
M. Keçeciler |
|
|
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
|
|
Prof. Dr. Ş.
S. Gürel |
F. Bal |
Y. Yalova |
|
|
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. R.
Mirzaoğlu |
R. K.
Yücelen |
|
|
|
|
|
Devlet Bakanı V. |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
|
|
M. Yılmaz |
Prof. Dr. Ş.
Üşenmez |
E. S.
Gaydalı |
|
|
|
|
|
Devlet Bakanı V. |
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
|
|
|
|
|
M. İ. Talay |
F. Bal |
Prof. Dr. H.
S. Türk |
|
|
|
|
|
Millî Savunma Bakanı V. |
İçişleri Bakanı V. |
Dışişleri Bakanı V. |
|
|
|
|
|
R. Mirzaoğlu |
S. Oral |
H. H. Özkan |
|
|
|
|
|
Maliye Bakanı |
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
|
|
|
|
|
S. Oral |
M.
Bostancıoğlu |
K. Aydın |
|
|
|
|
|
Sağlık Bakanı |
Ulaştırma Bakanı V. |
Tarım ve Köyişleri Bakanı V. |
|
|
|
|
|
Doç. Dr. O.
Durmuş |
T. Toskay |
A. K.
Tanrıkulu |
|
|
|
|
|
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
|
|
|
|
|
Y. Okuyan |
A. K.
Tanrıkulu |
M. C.
Ersümer |
|
|
|
|
|
Kültür Bakanı |
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
|
|
|
|
|
M. İ. Talay |
E. Mumcu |
Prof. Dr. N.
Çağan |
|
|
|
|
|
|
Çevre Bakanı |
|
|
|
|
|
|
|
F. Aytekin |
|
|
|
|
|
Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Plan ve Bütçe Komisyonu 11.5.2000
Esas No. :1/660
Karar No. :107
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca hazırlanarak, Bakanlar Kurulunca
17.4.2000 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve
Başkanlıkça 21.4.2000 tarihinde esas komisyon olarak İçişleri Komisyonuna, tali
komisyon olarak da Komisyonumuza sevk olunan “Emniyet Teşkilâtı Kanununda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 9.5.2000 tarihinde
yaptığı 49 uncu birleşimde Hükümeti temsilen İçişleri Bakanı Sadettin Tantan
ile İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı
Müsteşarlığı ve EmniyetGenel Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımlarıyla
incelenip görüşülmüştür.
Bilindiği gibi; Emniyet Genel Müdürlüğünün teşkilât
yapısı 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununa göre
oluşturulmuştur. Emniyet hizmetleri sınıfında görevli personelinin rütbe
yükselmeleri ile görev unvanlarının düzenlenmesinde uygulanacak esas ve usuller
3201 sayılı Kanunun 13 üncü ve 55 inci maddeleri ile bu maddeler doğrultusunda
çıkarılan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personelinin Rütbe Yükselmeleri ile Görev
Unvanlarında Uygulanacak Esaslara Dair Yönetmeliğe göre yürütülmektedir. Ancak,
3201 sayılı Kanunda, söz konusu yönetmelikte yer alan rütbe terfi işlemlerinin
karara bağlandığı Merkez Değerlendirme Kurulu ve Yüksek Değerlendirme Kuruluna
ilişkin hükümler bulunmamaktadır. Bu durumda, anılan Kanun ile bu Kanun
uyarınca çıkarılan yönetmelikler arasında hukukî bir boşluk doğmakta ve
idarenin işlemlerinde sıkıntıya yol açmaktadır.
Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;
– Emniyet Hizmetleri Sınıfında rütbe terfiilerinin
yapıldığı Merkez Değerlendirme Kurulu ve Yüksek Değerlendirme Kurulunun oluşumu
ile çalışma esas ve usullerinin belirlenmesi, rütbe yükseltilmesine esas alınan
polis amirleri sınıflandırmasının, rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu
en az bekleme süreleri ile komiser yardımcılığına atanma esas ve usullerinin
yeniden düzenlenmesinin,
– Emniyet Hizmetleri Sınıfının üst rütbelerindeki
yığılma nedeniyle oluşan olumsuzlukların giderilmesi, hiyerarşik yapıya uygun
olarak olması gereken personel piramidinin oluşturulması ile rüşvet ve
yolsuzluk eylemleri ile bölücü ve laikliğe aykırı faaliyetlerde bulunanların
Kurumla iliş-kilerinin kesilmesine imkân verecek “kadrosuzluk nedeni ile
zorunlu emeklilik sisteminin” oluşturulmasına yönelik düzenlemelerin 3201
sayılı Kanuna eklenmesinin,
Amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Tasarının geneli üzerinde yapılan müzakerelerde;
– Emniyet Hizmetleri Sınıfında rütbe terfiileri ile
görev unvanlarının belirlenmesinde perso-nelin atıl kalmayacağı bir yapının
kurulması ve objektif kriterlere dayanan bir sistemin oluşturulmasına dönük bu
Kanun Tasarısının memnuniyetle karşılandığı,
– Tasarı ile getirilen düzenlemede, rütbe terfiilerinde
uygulanacak kriterler arasına sınav şartının eklenmesinin uygulamada bilgili ve
çalışkan polislerin polis teşkilâtının üst kadrolarına gelmesini sağlayacağı,
ayrıca rütbe terfiilerinde öngörülen yeni düzenlemelerle birlikte kadrosuzluk
nedeniyle zorunlu emeklilik sisteminin oluşturulmasının Emniyet Hizmetleri
Sınıfında norm kadro yapısının güçlenmesine katkı sağlayacağı,
– Kadrosuzluk nedeniyle zorunlu emeklilik sistemi ile
ilgili düzenlemelerin Emniyet Teşkilâtı Kanununun yanısıra Emekli Sandığı
Kanunu, Devlet Memurları Kanunu gibi ilgili mevzuatta da yapılması gerektiği,
bu sayede objektif kriterlerin yanında, hukuka dayanan bir sistemin oluşmasına
katkı sağlayacağı,
Şeklindeki görüş ve eleştirileri müteakip Hükümet adına
yapılan tamamlayıcı açıklamalarda ise;
– Öngörülen düzenlemeler ile Emniyet Hizmetleri
Sınıfında hiyerarşik yapının disipline edilmesinin yanında, yeniden düzenlenen
terfi sistemi ile hakkaniyete dayanan bir yapının oluşturulmasının amaçlandığı,
– Emniyet Hizmetleri Sınıfında üst rütbelerdeki yığılma
nedeniyle hiyerarşik yapıda düzleşmenin meydana geldiği, bu nedenle sağlıklı
bir personel piramidinin oluşturulması amacıyla Türk Silahlı Kuvvetlerinde
olduğu gibi kadrosuzluk nedeniyle zorunlu emeklilik sisteminin oluşturulmasının
amaçlandığı, bu sistemin hakkaniyet ölçüsünde alt rütbelilere yetenekleri
oranında yükselme imkânı sağlayacağı,
– Rütbe terfiilerinde uygulanacak kriterler arasına
sınav sisteminin getirilmesinin kendisini geliştiren ve yenileyen polis
memurlarının yolunu açarak, polis amirlerinin yetenekli ve bilgili kişi-lerden
oluşmasını sağlayacağı, böylece emniyet mensuplarına yöneltilen pek çok olumsuz
eleştirinin önlenebileceği,
İfade edilmiştir.
Bu görüşmeleri takiben, Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca
da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.
Tasarının;
– Çerçeve 1
inci maddesi ile yeniden düzenlenen 3201 sayılı Kanunun 55 inci maddesinin
dokuzuncu fıkrasına; rütbe terfiilerinde öngörülen sınav şartının yazılı ve
sözlü olarak yapılacağına açıklık getirilmesi amacıyla “yazılı ve sözlü”
ibaresinin eklenmesi suretiyle,
– Çerçeve 2 nci maddesi ile düzenlenerek 3201 sayılı
Kanuna eklenen ek 23 üncü maddenin, ikinci fıkrasının son cümlesinin uygulamada
yanlış anlamalara ve huzursuzluklara yol açabileceği düşüncesiyle madde
metninden çıkarılması suretiyle,
– 3201 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan
yönetmelik hükümlerine göre, (B) grubu polis amirliğinden, (A) grubu polis
amirliğine terfi eden personelin, bu tasarı ile getirilen yeni düzenlemeler
karşısında müktesep haklarının korunması ve hukukî boşluk yaratılmamasına
yönelik bir düzenlemenin 3201 sayılı Kanuna geçici 20 nci madde olarak eklenmek
üzere çerçeve 3 üncü maddeye ilave edilmesi suretiyle,
– Yürürlük ve yürütmeye ilişkin 4 ve 5 inci maddeleri
ise aynen,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz, İçişleri Komisyonuna sunulmak üzere
YüksekBaşkanlığa saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
Metin
Şahin |
Mehmet
Hanifi Tiryaki |
Nihat
Gökbulut |
|
Antalya |
Gaziantep |
Kırıkkale |
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
Cafer
Tufan Yazıcıoğlu |
Sait
Açba |
Abdülkadir
Akcan |
|
Bartın |
Afyon |
Afyon |
|
|
(Muhalefet Şerhi ektedir) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Gaffar
Yakın |
Hikmet Uluğbay |
Cengiz
Aydoğan |
|
Afyon |
Ankara |
Antalya |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ali
Uzunırmak |
Zeki
Ergezen |
M. Altan Karapaşaoğlu |
|
Aydın |
Bitlis |
Bursa |
|
|
(Muhalefet şerhi ektedir) |
(İmzada bulunamadı) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Oğuz
Tezmen |
Süleyman
Coşkuner |
Hakkı
Duran |
|
Bursa |
Burdur |
Çankırı |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mücahit
Himoğlu |
Aslan Polat |
Mehmet Dönen |
|
Erzurum |
Erzurum |
Hatay |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
(İmzada bulunamadı) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ramazan Gül |
Ali
Er |
Aydın
Ayaydın |
|
Isparta |
İçel |
İstanbul |
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ali
Coşkun |
Nesrin
Nas |
Masum
Türker |
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Hasan
Metin |
İlhami
Yılmaz |
Zeki
Ünal |
|
İzmir |
Karabük |
Karaman |
|
|
|
(Muhalefet şerhi ektedir) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Necdet
Tekin |
Ali
Gebeş |
Ahmet
Derin |
|
Kırklareli |
Konya |
Kütahya |
|
|
|
(Muhalefet şerhi ektedir) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Süleyman
Çelebi |
Veysi
Şahin |
Cevat Ayhan |
|
Mardin |
Mardin |
Sakarya |
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ş.
Ramis Savaş |
Tarık
Cengiz |
Lütfi
Ceylan |
|
Sakarya |
Samsun |
Tokat |
Üye |
|
|
|
Hasan Özgöbek |
|
|
|
Uşak |
|
|
|
|
|
|
|
MUHALEFET ŞERHİ
3201 sayılı Kanuna eklenen ek 23 madde ile kurulan
Yüksek Değerlendirme Kuruluna verilen yetki hukukî değildir. Emniyet
müdürlerinin bu kurul tarafından emekli edilmeleri mevcut emekli yasasına
aykırıdır.
Kazanılmış hakkın kurul tarafından gasp edilmesidir.
Bazı emniyet müdürleri tasfiyeye yöneliktir.
Benzeri uygulama 1980 ihtilalinde diğer kurumlarda
uygulanmıştı. Çok mahzurlar doğurmuştu.
Bu tür emekliliğin hiç bir hukukî dayanağı yoktur.
Yasama organı bu keyfiliğe alet edilmemelidir.
Bu uygulamada duygusallık yönlendirici olacaktır.
Teşkilâtta huzursuzluk doğuracaktır. Zeki
Ergezen Sait Açba Ahmet Derin
Bitlis Afyon Kütahya
Zeki Ünal
Karaman
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
EMNİYET TEŞKİLÂTI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR
KANUN TASARISI
MADDE 1. – 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilâtı Kanununun
değişik 55 inci maddesi madde başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Terfi ve atama
Madde 55. – Polis amirleri, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı,
Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, 4 üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 3 üncü Sınıf
Emniyet Müdürü, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü, 1 inci Sınıf Emniyet Müdürü ve
Sınıf Üstü Emniyet Müdürüdür.
Bu rütbelere terfiiler, bu maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı
kalmak üzere, kıdem ve liyakata göre yapılır.
Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihi esas alınır.
Ayın tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil notlarının eşitliği
halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin sayıca eşitliği
halinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre kıdemli sayılırlar.
Kıdem sırası, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl Mart ayında topluca
Teşkilâta duyurulur.
Terfiler ve atamalar, kanunî zorunluluk halleri dışında her yıl Haziran
ayında topluca yapılır.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine getirmiş Komiser
Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını belirlemek, üst
rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak terfilerini önermek üzere Genel
Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel
Müdürlüğü personel işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında,
Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel Dairesi Başkanı, 1
inci Hukuk Müşaviri ve Genel Müdürün uygun göreceği iki daire başkanı ile
Teftiş Kurulu Başkan yardımcılarının birinden teşekkül eder.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine getirmiş Emniyet
Amirleri ile 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin liyakat
koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak
terfilerini ve ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına atanması yapılacak
personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel Müdürlük Yüksek
Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel Müdürünün
başkanlığında, Genel Müdür yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis Akademisi
Başkanı ve Emniyet Müdürü APK uzmanlarınca seçilecek birinci meslek
derecesindeki üç EmniyetMüdürü APKuzmanından teşekkül eder.
Kurullar her yıl Mayıs ayı başında toplanır ve kararlar oy çokluğu ile
alınır.
Rütbelerde belirlenen zorunlu bekleme süreleri sonunda, bir üst rütbeye
terfi edebilmek için üst rütbede boş kadro bulunması ve bekleme süresi içindeki
yıl sayısı kadar olumlu sicil alınmış olması şarttır. Ancak, Başkomiserlikten
EmniyetAmirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlüğüne terfi edebilmek için ayrıca, çıkarılacak yönetmeliğe uygun olarak
yapılacak yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olmak ve Polis Akademisi
Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitimi başarı ile tamamlamak
şarttır.
Polis amirlerinden Polis Akademisi mezunları, Polis Akademisi mezunu
sayılanlar, Emniyet Genel Müdürlüğüne eleman yetiştirmek üzere okutulan
burslular hariç en az 4 yıllık yüksek öğretim kurumlarından mezun olanlar (A),
komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar (B) grubunu
oluştururlar.
İhtiyaç halinde meslekte fiilen 6 yılını dolduran, 37 yaşından gün
almamış olan ve yönetmelikte belirtilen diğer nitelikleri taşıyan polis
memurlarından, yönetmelik hükümlerine göre açılacak komiser yardımcılığı
sınavını kazanıp 9 aydan az olmamak üzere eğitim kursunu başarıyla bitirenler
Komiser Yardımcılığı rütbesine atanırlar.
Rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri
aşağıda gösterilmiştir.
|
Meslek |
En Az
Bekleme Süreleri : |
|
|
|
Rütbeler: |
Dereceleri: |
(A): |
(B): |
Komiser
Yardımcısı |
9 |
4 |
6 |
|
Komiser |
8 |
4 |
6 |
|
Başkomiser |
7 |
3 |
Yaş Haddi |
|
Emniyet
Amiri |
6 |
4 |
|
|
4 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
5 |
3 |
|
|
3 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
4 |
3 |
|
|
2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü |
3 |
3 |
|
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
2 |
3 |
|
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
1 |
Yaş Haddi |
|
|
Sınıf Üstü
Emniyet Müdürü |
Derece
Üstü |
Yaş Haddi |
|
|
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfiinde, bu rütbedeki fiili çalışma
süresi esas alınır.
Yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak aylığında
değerlendirilmesi yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve avukatlık
stajı rütbe kıdeminde değerlendirilmez. Ancak, polis amiri olduktan sonra
yapılan askerlik hizmeti, yurt dışı misyon koruma, yurt dışı kurs ve diğer
görevler sebebiyle geçirilen süreler ile tedavi ve istirahat süreleri rütbe
terfiinde değerlendirilir.
Taksirli suçlar hariç paraya çevrilse veya tecil edilse dahi alınan
hapis cezaları, aylıksız izinde geçen süreler, uzun ve kısa süreli durdurma
cezaları ile meslekten ve memuriyetten men cezaları, ceza süreleri kadar rütbe
terfiini geri bıraktırır. Her olumsuz sicil, rütbe terfiini bir yıl geciktirir.
(B) grubu polis amirlerinden en az 4 yıllık yüksek öğretim kurumunu
bitirenlerin (A) grubuna geçmeleri aşağıdaki şartlara bağlıdır:
a) Başkomiserlik rütbesinde (A) grubu polis amirleri için öngörülen en
az bekleme süresi kadar çalışmış olmak,
b) Açılacak sınavda başarılı olmak.
(B) grubundan (A) grubuna geçecek olan amirlerin sayısı, o yıl
itibarıyla (A) grubundan Emniyet Amirliği rütbesine terfi edenlerin sayısının %
10’unu geçemez.
Bu şekilde terfi edeceklerin sıralamasında sınav notu esas alınır.
Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları,
eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin
esas ve usuller bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
MADDE 2. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 23. – Zorunlu bekleme süresini tamamlayarak terfi durumu iki
kez Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından görüşülmesine rağmen, bir üst
rütbeye terfi edemeyen 2 nci Sınıf Emniyet Müdürleri, kadro durumuna göre
emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak kaydıyla yaş şartı aranmaksızın,
Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile
emekli edilirler.
Meslek derecelerinde fiilen beş yılını dolduran 1 inci Sınıf Emniyet
Müdürleri, kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak
kaydıyla yaş şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi ve
İçişleri Bakanının onayı ile emekliliğe sevk edilebilirler.
Kadrosuzluk nedeni ile emekliliğe sevk edilenlerin tekrar Emniyet
Hizmetleri Sınıfına dahil bir görevde istihdam edilmeleri mümkün olmayıp,
emekliliğe sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren rütbelerin
yaş haddine kadar olan süre için, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek
gösterge dahil); 1 inci Sınıf Emniyet Müdürlerine % 30’u, 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlerine % 20’si oranında kadrosuzluk tazminatı ödenir.
Emekli Sandığı, 3 aylık devreler halinde bu meblağı, fatura karşılığında
Hazineden tahsil eder. Bu tazminatlar, damga vergisi hariç, herhangi bir
vergiye tâbi tutulmaz ve yaş haddinden önce ölenlerin varislerine intikal
etmez.
1 inci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı 500, 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı ise 800 adedi aşamaz.”
MADDE3. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 19. – 1 inci ve 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü sayısı bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ek 23 üncü maddede
belirlenen sayılara getirilir. Bu amaçla Yüksek Değerlendirme Kurulu yeterli
sayıda toplantı yapabilir.”
“GEÇİCİ MADDE 20. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, 4 yıllık
yükseköğretim kurumlarından mezun olarak Komiser Yardımcılığı kursunu
bitirenler ile bulunduğu rütbede 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun
olup (B) Grubundan (A) Grubuna geçen polis amirleri, (A) Grubunda
değerlendirilir.”
MADDE 4. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE5. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
İçişleri
Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçişleri Komisyonu 12.1.2001
Esas No. : 1/727, 1/660, 1/795
Karar No. : 11
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar kurulunca;
– 17.4.2000 tarihinde Başkanlığınıza sunulan “Emniyet
Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (1/660)” ve
– 12.12.2000 tarihinde Başkanlığınıza sunulan “Emniyet
Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (1/795)” ile
25.9.2000 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren ve Anayasa gereği aynı tarihte Başkanlığınıza sunulan “Emniyet Teşkilâtı
Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1/727)”
Başkanlığınızca sırasıyla 21.4.2000 ve 20.12.2000 ve
4.10.2000 tarihlerinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiştir.
1/660 Esas numaralı Tasarı ile 1/727 esas no’lu KHK’de Plan ve Bütçe Komisyonu
Başkanlığınızca tali komisyon olarak belirlenmiştir. Plan ve Bütçe Komisyonu
11.5.2000 tarihinde 1/660 esas no’lu Tasarıya ilişkin raporunu Komisyonumuza
sunmuştur.
Komisyonumuz, 11.1.2001 tarihli 6 ncı toplantısında
Hükümeti temsilen İçişleri Bakanı Sadettin Tantan ile Maliye ve Adalet
Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla, Plan ve Bütçe Komisyonu raporunu
da dikkate alarak Tasarılarla KHK’yi görüşmüştür. Komisyonumuz Tasarılarla
KHK’nin aynı Kanunda değişiklik öngörmeleri nedeniyle birleştirilmelerine ve
görüşmelere KHK’nin esas alınmasına karar vermiştir.
1/660 no’lu Tasarı ile Emniyet Teşkilâtının bozulmuş
olan personel piramidi düzeltilmeye çalışılmakta, bu amaçla terfi usul ve
şartları objektif kurallara bağlanarak yeniden düzenlenmekte, sağlıklı ve otomatik
işleyen bir personel piramidi oluşturulmaktadır.
1/660 esas no’lu Tasarı Komisyonumuzda beklerken,
Hükümet, Tasarıda düzenlenen konuları, 29.6.2000 tarih ve 4588 sayılı yetki
yasasına istinaden 611 sayılı “Emniyet Teşkilâtı Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1/727)”de düzenlenerek yürürlüğe koymuştur.
Bilindiği gibi söz konusu KHK, Anayasa Mahkemesinin 31.10.2000 tarihli ve E :
2000/69 K : 2000/42 kararında, dayanağı olan 4588 sayılı Yetki Kanununun iptali
nedeniyle dayanaksız bulunarak iptal edilmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi
KHK’nin iptal edilmesi durumunda ortaya çıkacak boşluğu kamu yararını ihlal
edici nitelikte bulduğundan, gerekli düzenlemenin yapılması amacıyla, iptal
kararının, Resmî Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe
girmesini kararlaştırmıştır. Komisyonumuz Anayasa Mahkemesinin bu kararı
doğrultusunda KHK’yi gündemine alarak görüşmüştür.
Söz konusu 1/727 esas no’lu KHK, 1/660 esas no’lu
Tasarının hükümlerini içermektedir. KHKincelendiğinde, 1/660 no’lu Tasarı
üzerinde Plan ve Bütçe Komisyonu ile Komisyonumuzda önerilen bazı
değişikliklerin Tasarı metnine işlenmesiyle KHK’nin düzenlenmiş olduğu
görülmektedir. KHKTasarıdan farklı olarak;
1. “Sınavlar” ibaresine açıklık getirilerek “yazılı ve
sözlü sınavlar” biçiminde değişiklik yapılmıştır.
2. 2 nci sınıf emniyet müdürlerinin kadrosuzluk
sebebiyle emekliye sevk edilebilmeleri için durumlarının iki kez yerine üç kez
Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendirilmiş olması gerekecektir.
3. Kadrosuzluk sebebiyle emekliliğe sevk halinde
ödenecek kadrosuzluk tazminatları birinci sınıflar için % 30’dan % 60 ve 50’ye,
ikinci sınıflar için % 20’den % 30’a yükseltilmiştir.
4. “Bu hüküm, rüşvet ve yolsuzluk eylemleri ile bölücü
ve laikliğe aykırı faaliyetlerde adı geçen ve bu nedenlerle soruşturma
açılanlar hakkında öncelikle uygulanır” biçimindeki hüküm metinden
çıkarılmıştır.
5. 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olup (B)
grubundan (A) grubuna geçenlerin kazanılmış haklarını muhafaza eden geçici bir
hüküm metne eklenmiştir.
6. Ülke çapında gerçekleştirilen büyük ölçekli
yolsuzluk, terör ve benzeri operasyonlara katılanlara ödül verilmesine imkân
tanıyan bir madde metne ilave edilmiştir.
Komisyonumuz bütün bu değişikliklerin önemli bir
bölümünün Plan ve Bütçe Komisyonu ile Komisyonumuzda önerilen değişiklikler
olduğunu dikkate alarak KHK’nin görüşmelere esas alınmasını kararlaştırmıştır.
KHK ve Tasarıların tümü üzerinde Komisyonumuzda yapılan
görüşmeler sırasında;
– Emniyet Teşkilâtında, diğer teşkilâtların çoğunda
olduğu gibi, personel piramidinin bozuk olduğu ve bugüne kadar bunu aşmaya
yönelik çok sayıda değişiklik tasarısı getirildiği;
– Ancak bu tasarılardan hiçbirinin bu bozuk yapıyı
sağlıklı bir yapıya dönüştüremediği,
– Görüşülmekte olan Tasarının da bu bozuk piramidi
düzeltmeye yetecek hükümler içermediği,
– Bu nedenle konunun bir alt komisyonda ayrıntılı
olarak incelenmesi gerektiği,
– Emniyet Teşkilâtı personelinin öncelikli sorununun
özlük haklarıyla ilgili olduğu; özlük haklarını da içeren kapsamlı bir
düzenlemenin bir an önce yapılması gerektiği,
– Son zamanlarda yaşanan üzücü polis eylemlerinin bu
sorundan kaynaklanmakta olduğu,
– Terfi sorununun maaş sorunu kadar öncelikli bir sorun
olmadığı,
– Kadrosuzluk sebebiyle emekliliğe sevk uygulamasının
yerinde ve doğru bir uygulama olduğu,
– Ancak bu uygulamanın hemen yürürlüğe konmasının
kazanılmış hakları zedeleyici nitelikte olduğu,
– Polislik mesleğine başlarken böyle bir emeklilik
uygulamasından haberdar olmayanların mesleklerinin belli bir aşamasındayken bu
tür bir uygulamaya tabi kılınmasının kazanılmış haklarını zedeleyeceği,
– Bu nedenle uygulamanın sadece polislik mesleğine yeni
girenler için söz konusu olması gerektiği,
– Emniyet Teşkilâtının ihtisaslaşma ve branşlaşmaya
göre yeniden yapılandırılması gerektiği,
– Oysa Tasarıda bu yönlü hükümlerin bulunmadığı ve bu
nedenle Tasarının eksik bir tasarı olduğu,
– Tasarıda 4 yıllık yükseköğretim kurumu mezunlarına
getirilen % 10 barajının akademi mezunları lehine eşitsizlik yarattığı,
– Bu uygulamanın Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fakültesi
mezunu polisleri mağdur edeceği ve Teşkilâtın bu okul mezunları için cazip
olmaktan çıkacağı,
– Sonuç olarak da Teşkilâtın personel kalitesinde düşme
olacağı,
– Polis teşkilâtının askerî teşkilâttan farklı
düşünülmesi gerektiği;teşkilât çalışmaları yapılırken askerî teşkilâtın örnek
alınmaması gerektiği,
– Tam tersine Emniyet Teşkilâtının sivil otoriteye
bağlı olduğu ve bu yönünün güçlendirilmesi gerektiği,
– Batıdaki eğilimin askerî teşkilâtları emniyet
teşkilâtına benzetmek yönünde olduğu,
– Bu nedenle polis teşkilâtının demokratikleşmesi
yönündeki düzenlemelerin desteklenmesi gerektiği,
Biçiminde görüş ve eleştiriler dile getirilmiştir.
İçişleri Bakanı Sayın Sadettin Tantan tarafından yapılan cevabî açıklamalarda;
– Emniyet Teşkilâtı personelinin özlük haklarının
öncelikli bir sorun olduğu ve bu sorunun, Hükümete verilen Yetki Kanunu
çerçevesinde çıkarılacak KHK ile çözülmesinin düşünüldüğü; bu konudaki
çalışmaların halen sürdürülmekte olduğu;
– İhtisaslaşma ve branşlaşma ile ilgili eleştirilerin
haklı olduğu ancak bu sorunun da Genel Kurulun gündeminde beklemekte olan Polis
Yükseköğretim Kanunu Tasarısı içinde çözüldüğü,
– Emniyet Teşkilâtının bozulan piramidinin getirilen
düzenlemeyle kısa sürede düzeleceği ve kurulan sistemle yapının otomatik olarak
kendini yenileyeceği,
Belirtilmiştir.
KHK ile Tasarıların tümü üzerinde yapılan bu
görüşmelerden sonra görüşmelere esas alınan KHK’nin maddelerinin görüşülmesine
geçilmiştir.
KHK’nin 1 inci maddesi Emniyet Teşkilâtı personelinin
terfi koşullarını düzenlemektedir. Daha önce de belirtildiği gibi 1/660 esas
no’lu Tasarıdaki “sınavlar” “yazılı ve sözlü sınavlara” dönüştürülmüştü.
Komisyonumuz sözlü sınavın subjektif değerlendirmelere yol açabileceğini
düşünerek sözlü sınavın kaldırılmasını kararlaştırmıştır. Bu amaçla verilmiş
olan bir önerge Komisyonumuzca kabul edilmiştir. Komisyonumuzda 1 inci madde
üzerinde verilen bir başka önerge (B)grubundan (A) grubuna geçecek başkomiserlerin
geçiş koşullarını netleştirmektedir. Komisyonumuz bu önergeyi de kabul etmiş ve
1 inci maddeyi önergelerde öngörülen değişikliklerle birlikte kabul etmiştir.
KHK ile birleştirilen Tasarılardan ikincisi (1/795),
emniyet teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle bekçilerinin dernek ve vakıf
üyeliklerine ilişkindir. Tasarının 1 inci maddesinde emniyet teşkilâtı
mensupları ile çarşı ve mahalle bekçilerinin izin almak koşuluyla dernek ve
vakıflara üye olabilmeleri öngörülmektedir. Madde üzerinde Komisyonumuzda
yapılan görüşmeler sırasında, Emniyet Teşkilâtı mensuplarının her derneğe üye
olabilmelerinin ya da dernek kurabilmelerinin son derece sakıncalı sonuçlar
doğurabileceği ve geçmişte bu konuda kötü örneklerin bulunduğu belirtilmiştir.
Bu amaçla verilmiş olan bir önerge kabul edilmiş ve Teşkilât mensuplarına
derneklerle ilgili olarak sadece, teşkilât bünyesinde spor amacıyla kurulmuş
derneklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilme imkânı
getirilmiştir. Madde önergede öngörülen bu değişiklikle birlikte kabul edilmiş
ve metne madde sıralamasına uygun olarak 2 nci madde olarak ilave edilmiştir.
Ülke çapında gerçekleştirilen büyük ölçekli yolsuzluk,
terör ve benzeri operasyonlara katılanlara ödül verilmesine imkân tanıyan 2 nci
madde Komisyonumuzca son derece uygun ve olumlu bulunmuş ve madde sıralamasına
uygun biçimde 3 üncü madde olarak kabul edilmiştir.
KHK’nin kadrosuzluk sebebiyle emekliliğe sevki
düzenleyen 3 üncü maddesi Komisyonumuzca uygun bulunmuştur. Ancak kadrosuzluk
sebebiyle emekliliğe sevkedilecek ikinci sınıf emniyet müdürlerine ödenecek %
30’luk kadrosuzluk tazminatını hem mutlak hem de göreli olarak düşük bulmuştur.
Çünkü ikinci sınıf emniyet müdürleri bir taraftan birinci sınıf emniyet
müdürlerine nazaran daha az hizmet vermek durumunda kalırken diğer taraftan
birinci sınıfa yükselemeden emekli edilmektedirler. Dolayısıyla ikinci sınıf
emniyet müdürlerinin mağduriyeti daha büyüktür. Komisyonumuzda bu amaçla
verilmiş olan bir önerge tazminat oranını % 30’dan % 40’a yükseltmektedir.
Önerge Komisyonumuzca kabul edilmiş ve madde önergede öngörülen değişiklikle
birlikte 4 üncü madde olarak kabul edilmiştir.
KHK’nin geçiş hükümlerini düzenleyen 4 üncü maddesi ile
yürürlük ve yürütmeye ilişkin 5 ve 6 ncı maddeleri 5, 6 ve 7 nci maddeler
olarak kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurula sunulmak üzere arz olunur.
|
Başkan |
Sözcü |
Kâtip |
|
Mehmet
Pak |
Hasan
Fehmi Konyalı |
Hasan
Hüseyin Balak |
|
İstanbul |
Ordu |
Tokat |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Hasari
Güler |
Eyyüp
Sanay |
Kemal
Çelik |
|
Adıyaman |
Ankara |
Antalya |
|
|
(Muhalifim) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Tamer
Kanber |
Hüsamettin Korkutata |
Necmi
Hoşver |
|
Balıkesir |
Bingöl |
Bolu |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Cezmi
Polat |
Hasan
Akgün |
Mustafa
Zorlu |
|
Erzurum |
Giresun |
Isparta |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Yalçın
Kaya |
Abdulkadir
Aksu |
Ali
Oğuz |
|
İçel |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
(Muhalifim) |
(Muhalifim) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Kemal
Vatan |
Rifat
Serdaroğlu |
Ali
Sezal |
|
İzmir |
İzmir |
Kahramanmaraş |
|
|
|
(Muhalifim) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mustafa
Eren |
M.
Cihan Yazar |
Zeki
Eker |
|
Karabük |
Manisa |
Muş |
MUHALEFET ŞERHİ
Görüşülmekte olan tasarının 1 inci, 2 nci, 3 üncü
maddeleri ile 4 üncü maddenin 1 inci fıkrası (Geçici 19 uncu maddesi; hukukun
temel ilkesi olan kazanılmış hakların ihlali mahiyetinde olup, böyle bir
düzenlemeye gerek varsa ancak önümüzdeki yıl Polis Kolej ve Polis Akademisine
girenlere uygulanacak şekilde düzenlenebilir.
Ayrıca yeni kurulan Merkez Değerlendirme Kurulu ile
Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulları subjektif unsurlar
taşımaktadır. Daha objektif bir düzenleme düşünülebilir.
Kıdem ve liyakat tasarıda ilgili maddelerde birlikte
anılmakta, ancak kıdemle ilgili kriterler tasarının ilgili maddesinde çizilmiş
olmasına karşılık, liyakatla ilgili kriterler yönetmeliğe bırakılmıştır. Bunun
da Kanunda sayılması lazım.
Abdulkadir Aksu Ali Sezal Prof. Dr. Eyyüp Sanay
İstanbul Kahramanmaraş Ankara
Ali Oğuz
İstanbul
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
EMNİYET TEŞKİLÂTI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
Emniyet Teşkilâtı Kanununda değişiklik yapılması; 29.6.2000
tarihli ve 4588 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulunca
12.7.2000 tarihinde kararlaştırılmıştır.
MADDE 1. – 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet
Teşkilâtı Kanununun değişik 55 inci maddesi madde başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Terfi
ve atama
Madde 55. - Polis Amirleri, rütbe sırası ile Komiser
Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, 4 üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 3
üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü, 1 inci Sınıf Emniyet Müdürü
ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürüdür.
Bu rütbelere terfiler, bu maddede öngörülen sınav ve
eğitim şartı saklı kalmak üzere, kıdem ve liyakata göre yapılır.
Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi
tarihi esas alınır. Aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil
notlarının eşitliği halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin
sayıca eşitliği halinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre
kıdemli sayılır.
Kıdem sırası, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl Mart
ayında topluca Teşkilâta duyurulur.
Terfiler ve atamalar, kanunî zorunluluk halleri dışında
her yıl Haziran ayında topluca yapılır.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine
getirmiş Komiser Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını
belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak terfilerini
önermek üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu kurul,
Emniyet Genel Müdürlüğü personel işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının
başkanlığında, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel
Dairesi Başkanı, 1 inci Hukuk Müşaviri ve Genel Müdürün uygun göreceği iki
Daire Başkanı ile Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılarının birinden teşekkül eder.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine
getirmiş Emniyet Amirleri ile 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlerinin liyakat koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına
göre sıralayarak terfilerini ve ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına
ataması yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel
Müdürlük Yüksek Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel
Müdürünün başkanlığında, Genel Müdür Yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis
Akademisi Başkanı ve Emniyet Müdürü APK uzmanlarınca seçilecek birinci meslek
derecesindeki üç Emniyet Müdürü APK uzmanından teşekkül eder.
Kurullar her yıl Mayıs ayı başında toplanır ve kararlar
oy çokluğu ile alınır.
Rütbelerde belirlenen zorunlu bekleme süreleri sonunda,
bir üst rütbeye terfi edebilmek için üst rütbede boş kadro bulunması ve bekleme
süresi içindeki yıl sayısı kadar olumlu sicil alınmış olması şarttır. Ancak,
Başkomiserlikten Emniyet Amirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürlüğüne terfi edebilmek için ayrıca, çıkarılacak yönetmeliğe
uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olmak ve Polis
Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitimi
başarı ile tamamlamak şarttır.
Polis amirlerinden Polis Akademisi mezunları, Polis
Akademisi mezunu sayılanlar ile Emniyet Genel Müdürlüğüne eleman yetiştirmek
üzere Polis Akademisi bünyesinde en az 4 yıllık fakülte ve yüksek okullarından
mezun olanlar (A), komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar (B)
grubunu oluşturur.
İhtiyaç halinde meslekte fiilen 6 yılını dolduran, 37
yaşından gün almamış olan ve yönetmelikte belirtilen diğer nitelikleri taşıyan
polis memurlarından, yönetmelik hükümlerine göre açılacak komiser yardımcılığı
sınavını kazanıp 9 aydan az olmamak üzere eğitim kursunu başarıyla bitirenler
komiser yardımcılığı rütbesine atanır.
Rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az
bekleme süreleri aşağıda gösterilmiştir.
|
Meslek |
En Az
Bekleme Süreleri |
|
Rütbeler |
Dereceleri
|
(A) |
(B) |
Komiser
Yardımcısı |
9 |
4 |
6 |
Komiser |
8 |
4 |
6 |
Boşkomiser |
7 |
3 |
Yaş Haddi |
Emniyet
Amiri |
6 |
4 |
|
4 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
5 |
3 |
|
3 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
4 |
3 |
|
2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü |
3 |
3 |
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
2 |
3 |
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
1 |
Yaş Haddi |
|
Sınıf Üstü
Emniyet Müdürü |
Derece
üstü |
Yaş Haddi |
|
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfiinde, bu
rütbedeki fiili çalışma süresi esas alınır.
Mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak aylığında
değerlendirilmesi yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve avukatlık
stajı rütbe kıdeminde değerlendirilmez. Ancak, polis amiri olduktan sonra
yapılan askerlik hizmeti, yurt dışı misyon koruma, yurt dışı kurs ve diğer
görevler sebebi ile geçirilen süreler ile tedavi ve istirahat süreleri rütbe terfiinde
değerlendirilir.
Taksirli suçlar hariç paraya çevrilse veya tecil edilse
dahi alınan hapis cezaları, aylıksız izinde geçen süreler, uzun ve kısa süreli
durdurma cezaları ile meslekten ve memuriyetten men cezaları, ceza süreleri
kadar rütbe terfiini geri bıraktırır. Her olumsuz sicil, rütbe terfiini bir yıl
geciktirir.
(B) grubu polis amirlerinden en az 4 yıllık yüksek
öğretim kurumunu bitirenlerin (A) grubuna geçmeleri aşağıdaki şartlara bağlıdır
:
a) Başkomiserlik rütbesinde (A) grubu polis amirleri
için öngörülen en az bekleme süresi kadar çalışmış olmak,
B) Açılacak sınavda başarılı olmak.
(B) grubundan (A) grubuna geçecek olan amirlerin
sayısı, o yıl itibarıyla (A) grubundan Emniyet Amirliği rütbesine terfi
edenlerin sayısının % 10'unu geçemez.
Bu şekilde terfi edeceklerin sıralamasında sınav notu
esas alınır.
Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik
eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile Değerlendirme Kurullarının
çalışmalarına ilişkin esas ve usuller bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı
tarihinden itibaren 3 ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir."
MADDE 2. – 3201 sayılı Kanunun ek 21 inci maddesine
"fazla çalışma ücreti ödenir." ibaresinden sonra gelmek üzere
"Ayrıca, İçişleri Bakanı, büyük ölçekli yolsuzluk, terör ve benzeri
faaliyetlere karşı ülke çapında gerçekleştirilen operasyonlara katılanlar ile
bunlara idarî, teknik, lojistik ve sair destek hizmetleri sağlayan personele
hizalarında gösterilen oranların en çok yarısına kadar ilave ödeme yapmaya, bu
ödemeyi; görev yeri ve süresi, görevin zorluk ve risk derecesi, görevlinin
kıdemi ve sorumluluğu ile benzeri unsurları dikkate alarak farklı miktar veya
oranlarda belirlemeye, buna ilişkin diğer usul ve esasları tespit etmeye
yetkilidir." ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3. –3201 sayılı Kanuna aşağıdaki madde
eklenmiştir.
"EK MADDE 23. – Zorunlu bekleme süresini
tamamlayarak terfi durumu üç kez Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından
görüşülmesine rağmen, bir üst rütbeye terfi edemeyen 2 nci Sınıf Emniyet Müdürleri,
kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak kaydıyla yaş
şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi ve İçişleri
Bakanının onayı ile emekli edilir.
Meslek derecelerinde fiilen beş yılını dolduran 1 inci
Sınıf Emniyet Müdürleri, kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları
haiz olmak kaydıyla yaş şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun
önerisi ve İçişleri Bakanının onayı ile emekliliğe sevk edilebilir.
Kadrosuzluk nedeni ile emekliliğe sevk edilenlerin
tekrar Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil bir görevde istihdam edilmeleri mümkün
olmayıp, emekliliğe sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren
rütbelerin yaş haddine kadar olan süre için, en yüksek Devlet memuru aylığının
(ek gösterge dahil), 1 inci Sınıf Emniyet Müdürlerinden birinci meslek
derecesinde olanlara % 60'ı, ikinci
meslek derecesinde olanlara % 50'si, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürlerine ise % 30'u
oranında zorunlu emeklilik ek ödemesi yapılır.
Emekli Sandığı, 3 aylık devreler halinde bu meblağı,
fatura karşılığında Hazineden tahsil eder. Bu ödemeler, damga vergisi hariç,
herhangi bir vergiye tâbi tutulmaz ve yaş haddinden önce ölenlerin varislerine
intikal etmez.
1 inci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların
sayısı 500, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı ise 800'ü
aşamaz."
MADDE 4. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler
eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 19. – 1 inci ve 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürü sayısı bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayımı tarihinden itibaren bir yıl
içerisinde ek 23 üncü maddede belirlenen sayılara getirilir. Bu amaçla Yüksek
Değerlendirme Kurulu yeterli sayıda toplantı yapabilir.
GEÇİCİ MADDE 20. – Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce, 4 yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun
olarak komiser yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rütbede 4 yıllık
yükseköğretim kurumlarından mezun olup (B) grubundan (A) grubuna geçen polis
amirleri, (A) grubunda değerlendirilir."
MADDE 5. - Bu Kanun Hükmünde Kararname yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 6. - Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
Ahmet
Necdet Sezer
Cumhurbaşkanı
|
Bülent
Ecevit |
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
En. ve Tab. Kay. Bak. ve Başb. Yrd. |
|
D.
Bahçeli |
H.
H. Özkan |
M.
C. Ersümer |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
R.
Önal |
Prof.
Dr. T. Toskay |
M.
Keçeciler |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
Prof.
Dr. Ş. S. Gürel |
F.
Bal |
Y.
Yalova |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
M.
Yılmaz |
Prof.
Dr. R. Mirzaoğlu |
R.
K. Yücelen |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
H.
Gemici |
Prof.
Dr. Ş. Üşenmez |
E.
S. Gaydalı |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
|
F.
Ünlü |
F.
Bal |
Prof.
Dr. H. S. Türk |
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Dışişleri Bakanı |
|
S.
Çakmakoğlu |
S.
Tantan |
İ.
Cem |
|
Maliye Bakanı |
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
|
S.
Oral |
M.
Bostancıoğlu |
K.
Aydın |
|
Sağlık Bakanı |
Ulaştırma Bakanı V. |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
|
Doç.
Dr. O. Durmuş |
Prof.
Dr. T. Toskay |
Prof.
Dr. H. Y. Gökalp |
|
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
Kültür Bakanı |
|
Y.
Okuyan |
A.
K. Tanrıkulu |
M.
İ. Talay |
|
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
Çevre Bakanı |
|
E.
Mumcu |
Prof.
Dr. N. Çağan |
F.
Aytekin |
İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
EMNİYET
TEŞKİLÂTI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAMENİN DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜ
HAKKINDA
KANUN TASARISI
MADDE 1. – 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet
Teşkilâtı Kanununun değişik 55 inci maddesi, madde başlığı ile birlikte
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Terfi ve
atama
Madde 55. – Polis Amirleri, rütbe sırası ile Komiser
Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, 4 üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 3
üncü Sınıf Emniyet Müdürü, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü, 1 inci Sınıf Emniyet
Müdürü ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürüdür.
Bu rütbelere terfiler, bu maddede öngörülen sınav ve
eğitim şartı saklı kalmak üzere, kıdem ve liyakata göre yapılır.
Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi
tarihi esas alınır. Aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil
notlarının eşitliği halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin
sayıca eşitliği halinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre
kıdemli sayılırlar.
Kıdem sırası, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl mart
ayında topluca Teşkilâta duyurulur.
Terfiler ve atamalar, kanunî zorunluluk halleri dışında
her yıl haziran ayında topluca yapılır.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine
getirmiş Komiser Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını
belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına göre sıralayarak terfilerini
önermek üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul,
Emniyet Genel Müdürlüğü personel işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının
başkanlığında, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanı, Personel
Dairesi Başkanı, 1 inci Hukuk Müşaviri ve Genel Müdürün uygun göreceği iki
Daire Başkanı ile Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılarının birinden teşekkül eder.
Üst rütbeye yükselmek için, kıdem şartlarını yerine
getirmiş Emniyet Amirleri ile 4 üncü, 3 üncü ve 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürlerinin liyakat koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro miktarına
göre sıralayarak terfilerini ve ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına
ataması yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel
Müdürlük Yüksek Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel
Müdürünün başkanlığında, Genel Müdür Yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis
Akademisi Başkanı ve Emniyet Müdürü APK uzmanlarınca seçilecek birinci meslek
derecesindeki üç Emniyet Müdürü APK uzmanından teşekkül eder.
Kurullar her yıl Mayıs ayı başında toplanır ve kararlar
oy çokluğu ile alınır.
Rütbelerde belirlenen zorunlu bekleme süreleri sonunda,
bir üst rütbeye terfi edebilmek için üst rütbede boş kadro bulunması ve bekleme
süresi içindeki yıl sayısı kadar olumlu sicil alınmış olması şarttır. Ancak,
Başkomiserlikten Emniyet Amirliğine ve 3 üncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürlüğüne terfi edebilmek için ayrıca, çıkarılacak yönetmeliğe
uygun olarak yapılacak yazılı sınavda başarılı olmak ve Polis Akademisi
Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilikle ilgili hizmet içi eğitimi başarı ile
tamamlamak şarttır.
Polis amirlerinden Polis Akademisi mezunları, Polis
Akademisi mezunu sayılanlar ile Emniyet Genel Müdürlüğüne eleman yetiştirmek
üzere Polis Akademisi bünyesinde en az 4 yıllık fakülte ve yüksek okullarından
mezun olanlar (A), komiser yardımcılığı kursunu başarıyla bitirmiş olanlar (B)
grubunu oluşturur.
İhtiyaç halinde meslekte fiilen 6 yılını dolduran, 37
yaşından gün almamış olan ve yönetmelikte belirtilen diğer nitelikleri taşıyan
polis memurlarından, yönetmelik hükümlerine göre açılacak komiser yardımcılığı
sınavını kazanıp 9 aydan az olmamak üzere eğitim kursunu başarıyla bitirenler
komiser yardımcılığı rütbesine atanır.
Rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri aşağıda
gösterilmiştir.
|
Meslek |
En Az Bekleme Süreleri |
|
Rütbeler |
Dereceleri |
(A) |
(B) |
Komiser
Yardımcısı |
9 |
4 |
6 |
Komiser |
8 |
4 |
6 |
Boşkomiser |
7 |
3 |
Yaş Haddi |
Emniyet
Amiri |
6 |
4 |
|
4 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
5 |
3 |
|
3 üncü
Sınıf Emniyet Müdürü |
4 |
3 |
|
2 nci
Sınıf Emniyet Müdürü |
3 |
3 |
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
2 |
3 |
|
1 inci
Sınıf Emniyet Müdürü |
1 |
Yaş Haddi |
|
Sınıf Üstü
Emniyet Müdürü |
Derece
üstü |
Yaş Haddi |
|
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfiinde, bu
rütbedeki fiili çalışma süresi esas alınır.
Mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak aylığında
değerlendirilmesi yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve avukatlık
stajı rütbe kıdeminde değerlendirilmez. Ancak, polis amiri olduktan sonra
yapılan askerlik hizmeti, yurt dışı misyon koruma, yurt dışı kurs ve diğer
görevler sebebi ile geçirilen süreler ile tedavi ve istirahat süreleri rütbe
terfiinde değerlendirilir.
Taksirli suçlar hariç paraya çevrilse veya tecil edilse
dahi alınan hapis cezaları, aylıksız izinde geçen süreler, uzun ve kısa süreli
durdurma cezaları ile meslekten ve memuriyetten men cezaları, ceza süreleri kadar
rütbe terfiini geri bıraktırır. Her olumsuz sicil, rütbe terfiini bir yıl
geciktirir.
(B) grubu polis amirlerinden en az 4 yıllık yüksek
öğretim kurumunu bitirenlerin (A) grubuna geçmeleri aşağıdaki şartlara bağlıdır
:
a) Başkomiserlik rütbesinde (A) grubu polis amirleri
için öngörülen en az bekleme süresi kadar çalışmış olmak,
b) Başkomiser rütbesinden Emniyet Amiri rütbesine
terfide bu grup için ayrı yapılacak yazılı sınavda ve meslek içi yöneticilik
eğitiminde başarılı olmak,
c) Değerlendirme Kurulu kararıyla Emniyet Amiri
rütbesine terfi etmiş olmak.
(B) grubundan (A) grubuna geçecek olan amirlerin
sayısı, o yıl itibarıyla (A) grubundan Emniyet Amirliği rütbesine terfi
edenlerin sayısının % 10'unu geçemez.
Bu şekilde terfi edeceklerin sıralamasında sınav notu
esas alınır.
Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik
eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile Değerlendirme Kurullarının
çalışmalarına ilişkin esas ve usuller bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç
ay içerisine çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir."
MADDE 2. – 3201 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"EK MADDE 11. – Emniyet Teşkilâtı mensupları ile
çarşı ve mahalle bekçileri dernek kurucusu ve üyesi olamazlar. Ancak spor
derneklerine üye olabilir, Emniyet Teşkilâtı bünyesinde spor amacıyla kurulmuş
derneklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler.
Emniyet Teşkilâtı mensupları ile çarşı ve mahalle
bekçilerinin 17.2.1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi kapsamındaki
vakıfların kurucusu olabilmeleri ile bu vakıfların yönetim organlarında görev
alabilmeleri Emniyet Genel Müdürünün teklifiyle İçişleri Bakanının iznine
bağlıdır.
Yukarıdaki fıkralara aykırı hareket edenlere tüzükte
belirtilen disiplin cezaları verilir."
MADDE 3. – 3201 sayılı Kanunun ek 21 inci maddesine
“fazla çalışma ücreti ödenir.” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ayrıca, İçişleri
Bakanı, büyük ölçekli yolsuzluk, terör ve benzeri faaliyetlere karşı ülke
çapında gerçekleştirilen operasyonlara katılanlar ile bunlara idarî, teknik,
lojistik ve sair destek hizmetleri sağlayan personele hizalarında gösterilen
oranların en çok yarısına kadar ilave ödeme yapmaya, bu ödemeyi; görev yeri ve
süresi, görevin zorluk ve risk derecesi, görevlinin kıdemi ve sorumluluğu ile
benzeri unsurları dikkate alarak farklı miktar veya oranlarda belirlemeye, buna
ilişkin diğer usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 4. – 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde
eklenmiştir.
"EK MADDE 23. – Zorunlu bekleme süresini
tamamlayarak terfi durumu üç kez Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından
görüşülmesine rağmen, bir üst rütbeye terfi edemeyen 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürleri, kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları haiz olmak
kaydıyla yaş şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun önerisi ve
İçişleri Bakanının onayı ile emekli edilir.
Meslek derecelerinde fiilen beş yılını dolduran 1 inci
Sınıf Emniyet Müdürleri, kadro durumuna göre emeklilikle ilgili diğer şartları
haiz olmak kaydıyla yaş şartı aranmaksızın, Yüksek Değerlendirme Kurulunun
önerisi ve İçişleri Bakanının onayı ile emekliliğe sevk edilebilir.
Kadrosuzluk nedeni ile emekliliğe sevk edilenlerin
tekrar Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil bir görevde istihdam edilmeleri mümkün
olmayıp, emekliliğe sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren
rütbelerin yaş haddine kadar olan süre için, en yüksek devlet memuru aylığının
(ek gösterge dahil), 1 inci Sınıf Emniyet Müdürlerinden birinci meslek
derecesinde olanlara % 60'ı, ikinci meslek derecesinde olanlara % 50'si, 2 nci
Sınıf Emniyet Müdürlerine ise % 40'ı oranında zorunlu emeklilik ek ödemesi
yapılır.
Emekli Sandığı, üçer aylık devreler halinde bu meblağı,
fatura karşılığında Hazineden tahsil eder. Bu ödemeler, damga vergisi hariç,
herhangi bir vergiye tâbi tutulmaz ve yaş haddinden önce ölenlerin varislerine
intikal etmez.
1 inci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların
sayısı 500, 2 nci Sınıf Emniyet Müdürü rütbesinde bulunanların sayısı ise 800'ü
aşamaz."
MADDE 5. - 3201 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler
eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 19. – 1 inci ve 2 nci Sınıf Emniyet
Müdürü sayısı bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ek 23
üncü maddede belirlenen sayılara getirilir. Bu amaçla Yüksek Değerlendirme
Kurulu yeterli sayıda toplantı yapabilir.”
"GEÇİCİ MADDE 20. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce, dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olarak komiser
yardımcılığı kursunu bitirenler ile bulunduğu rütbede dört yıllık yükseköğretim
kurumlarından mezun olup (B) Grubundan (A) Grubuna geçen polis amirleri, (A)
Grubunda değerlendirilir."
MADDE 6. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 7. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.