RADYO
VE TELEVİZYONLARIN KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA
KANUN,
BASIN KANUNU, GELİR VERGİSİ KANUNU İLE KURUMLAR
VERGİSİ
KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun No. 4756 |
|
Kabul Tarihi : 15.5.2002 |
MADDE 1. – 13.4.1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 3. – Bu Kanunda geçen
deyimlerden;
a) Üst Kurul: Radyo ve
Televizyon Üst Kurulunu,
b) Radyo yayını: Elektromanyetik
dalgalar, veri şebekeleri ve diğer yollarla halkın doğrudan alması maksadıyla
yapılan ses yayınlarını,
c) Veri yayını: Radyo ve
televizyon yayını ile birlikte, radyo ve televizyon programlarıyla ilintili ve
radyo ve televizyon programlarından bağımsız verilerin, elektromanyetik
dalgalar, veri şebekeleri ve diğer yollarla halkın doğrudan alması maksadıyla
yapılan yayınları,
d) Televizyon yayını:
Elektromanyetik dalgalar, veri şebekeleri ve diğer yollarla halkın doğrudan
alması maksadıyla yapılan, hareketli veya sabit resimlerin (görüntü) sesli veya
sessiz kalıcı olmayan yayınlarını,
e) Elektromanyetik dalga:
Boşlukta veya kablo, cam iletken ve benzeri bir fizikî ortamda ışık hızı ile
yayılan sunî olarak üretilmiş ve manyetik özellikleri olan dalgayı,
f) TV kanalı: Televizyon ve veri
yayını yapmak üzere bir televizyon vericisinden yayılan elektromanyetik
dalgaların işgal edeceği frekans alanını,
g) Radyo frekansı: Radyo ve veri
yayını yapmak üzere bir radyo vericisinden yayılan elektromanyetik dalgaların
işgal edeceği frekans alanını,
h) Radyo ve televizyon vericisi:
Radyo, televizyon ve veri yayınlarının doğrudan alınmasına imkân veren yer veya
uzaydaki hareketli veya sabit her türlü verici, aktarıcı, yansıtıcı ve
güçlendirici cihaz ve sistemleri,
ı) Kablolu yayın: Radyo,
televizyon ve veri yayınlarının kablo, cam iletken ve benzeri bir fizikî ortam
üzerinden abonelere ulaştırılmasını sağlayan yayın türünü,
i) Kapalı devre yayın sistemi:
Ulusal, bölgesel ve yerel yayınlar dışında eğitim, öğretim, güvenlik ve turizm
gibi belirli amaçlar için bir bina dahilinde veya birbiri ile ilişkili binalar
grubunda hedef kitleye ulaştırmak üzere genellikle kablo ile yapılan radyo,
televizyon ve veri yayınını,
j) Radyo alıcısı: Radyo ve veri
yayınları almaya ve dinlemeye yarayan cihazları,
k) Televizyon alıcısı:
Televizyon ve veri yayınları almaya ve izlemeye yarayan cihazları,
l) Ulusal yayın: Bütün ülkeye
yapılan radyo, televizyon ve veri yayınını,
m) Bölgesel yayın: Birbirine
komşu en az üç il ve en çok bir coğrafî bölge alanının asgarî yüzde yetmişine
yapılan radyo, televizyon ve veri yayınını,
n) Yerel yayın: Mülkî taksimat
itibarıyla en az bir ilçe (merkez ilçe dahil) veya bir ilin alanının en az
yüzde yetmişine yapılan radyo, televizyon ve veri yayınını,
o) Ek yayın hizmetleri: Televizyon
yayınlarına tahsis edilen kanal içinde kalmakla birlikte kullanılmayan bölümler
üzerinden, radyo yayınlarında ise tahsis edilen frekans içinde ek taşıyıcılar
aracılığıyla, televizyon ve radyo program yayınlarıyla birlikte yapılan radyo
veri sistemi (AMDS, RDS), veri yayıncılığı, teleteks ve benzeri bağımsız
hizmetleri,
p) Uydu yayını: Radyo ve
televizyon programlarının yetkili yayıncı veya hizmeti temin edecek kişi veya
kuruluş tarafından şifreli veya şifresiz olarak uzayda sinyal iletebilen
herhangi bir araç vasıtasıyla yapılan ilk yayını,
r) Yeniden iletim: Yetkili yayın
kuruluşu tarafından kullanılan teknik araç ne olursa olsun, halkın izlemesi
amacıyla yayınlanan radyo ve televizyon program hizmetlerinin değişiklik
yapılmaksızın bütününün veya bir bölümünün alınmasını ve aynı anda veya daha
sonra iletilmesini,
s) Yayıncı: Kamu tarafından
izlenmesi için radyo, televizyon program ve veri hizmetleri tertip eden ve
ileten veya değişiklik yapılmadan ve tam olarak üçüncü tarafa iletilmesini
sağlayan gerçek veya tüzel kişiyi,
t) Program hizmeti: Yukarıdaki
bentte belirli alanlarda belirli bir yayıncı tarafından sağlanan ve tek bir
hizmet içindeki tüm unsurları,
u) Reklam: Bir ürün veya
hizmetin alım, satım veya kiralanmasını geliştirmek, bir amaç veya düşünceyi
yaymak veya reklamcının istediği başka etkileri oluşturmak amacıyla, ücret veya
benzer bir karşılık ile iletim zamanında reklamcıya tahsis edilen kamuya
yönelik duyuruları,
v) Telif hakkı sahibi: Yazar,
besteci, düzenlemeci gibi düşünsel alanda eser yaratan gerçek kişiyi,
y) Tematik kanal: Haber,
belgesel, spor, müzik ve benzeri türlerde olmak üzere yalnızca belli bir konuda
yayın yapan kanalı,
z) İletişim ortamı: Radyo ve
televizyon programlarının üretildiği merkez çıkışındaki sinyali herhangi bir teknik
kullanarak tek veya birden fazla radyo ve televizyon yayınını bir arada olarak
radyo, televizyon ve veri dağıtım sistemlerine ileten her nevi ortamı,
İfade eder.
MADDE 2. – 3984 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 4. – Radyo, televizyon ve veri yayınları, hukukun üstünlüğüne, Anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, millî güvenliğe ve genel ahlâka uygun olarak kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılır. Yayınların Türkçe yapılması esastır. Ancak, evrensel kültür ve bilim eserlerinin oluşmasına katkısı olan yabancı dillerin öğretilmesi veya bu dillerde müzik veya haber iletilmesi amacıyla da yayın yapılabilir.
Radyo, televizyon ve veri
yayınlarında uyulması gereken yayın ilkeleri şunlardır:
a) Türkiye Cumhuriyeti
Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı yayın yapılmaması.
b) Toplumu şiddete, teröre,
etnik ayrımcılığa sevk eden veya halkı sınıf, ırk, dil, din, mezhep ve bölge
farkı gözeterek kin ve düşmanlığa tahrik eden veya toplumda nefret duyguları
oluşturan yayınlara imkân verilmemesi.
c) Yayıncılığın, gerek yayın
organı, gerekse hisse sahipleri ve üçüncü derece dahil olmak üzere üçüncü
dereceye kadar kan ve sıhrî hısımları veya bir başka gerçek veya tüzel kişinin
haksız çıkarları doğrultusunda kullanılmaması.
d) İnsanların dil, ırk, renk,
cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri nedenlerle
hiçbir şekilde kınanmaması ve aşağılanmaması.
e) Yayınların toplumun millî ve
manevî değerlerine ve Türk aile yapısına aykırı olmaması.
f) Özel hayatın gizliliğine
saygılı olunması, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında kişilerin
özel hayatının yayın konusu yapılmaması.
g) Türk millî eğitiminin genel amaçlarının,
temel ilkelerinin ve millî kültürün geliştirilmesi.
h) Türkçenin; özellikleri ve
kuralları bozulmadan konuşma dili olarak kullanılması; millî birlik ve
bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak çağdaş kültür, eğitim ve bilim dili
halinde gelişmesinin sağlanması.
ı) Kişilerin manevî
şahsiyetlerine eleştiri sınırları ötesinde saldırıda bulunulmaması, cevap ve
düzeltme haklarına saygılı olunması, soruşturulması basın meslek ilkeleri
çerçevesinde mümkün olan haberlerin soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin
olunmaksızın yayınlanmaması, saklı kalması kaydıyla verilen bilgilerin kamu
yararı ciddî bir biçimde gerektirmedikçe yayınlanmaması.
j) Yayıncılığın haksız bir amaç
ve çıkara alet edilmemesi ve haksız rekabete yol açılmaması, ilân ve reklam niteliğindeki
yayınların bu niteliklerinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde açıklanması, bir
basın organının özel çabalarla yarattığı ürünün kendi ürünüymüş gibi
sunulmaması, ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin
kaynağının belirtilmesine özen gösterilmesi.
k) Suçlu olduğu yargı kararı ile
kesinleşmedikçe hiç kimsenin suçlu ilân edilmemesi veya suçluymuş gibi
gösterilmemesi; kişileri suç işlemeye yönlendirecek veya korku salacak yayın
yapılmaması.
l) Haberlerin yayınlanmasında
tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine bağlı olunması; özgürce kanaat
oluşumunun engellenmemesi; haber kaynaklarının kamuoyunun yanıltılmasının
amaçlandığı haller dışında gizliliğinin korunması.
m) Halkı aldatacak, yanıltacak
veya haksız rekabete yol açacak reklam yayınlarına yer verilmemesi.
n) Siyasî partiler ve demokratik
gruplar arasında fırsat eşitliği sağlanması; tek yönlü, taraf tutan yayın
yapılmaması; seçim dönemlerinde belirlenen seçim yasaklarıyla ilgili ilkelere
aykırı davranılmaması.
o) Yayınlarda, mevzuatın eser
sahiplerine tanıdığı hakların ihlâl edilmemesi.
p) Bilgi iletişim telefonları
yoluyla yarışma ve benzeri yöntemlere başvurulmaması ve bunların sonucunda
dinleyici ve seyircilere ikramiye verilmemesi veya ikramiye verilmesine
aracılık edilmemesi, lotarya yapılmaması, bilgi iletişim telefonları yoluyla
yapılacak anket ve kamuoyu yoklamalarının, hazırlık aşamasından sonuçlarının
ilânına kadar noter nezaretinde gerçekleştirilmesi.
r) Televizyonda bölünür ekran
yoluyla ana program ile ilgili veya ilgisiz bilgiler veren konuları işleyen
yayınların yapılmaması, çerçeveler veya alt yazı tekniği kullanılarak sürekli
yayın yapılmaması, haberde konu ile ilgili olmayan görüntülerin verilmemesi,
haberle benzerlik arz eden görüntülerin arşiv niteliğinin belirtilmesi.
s) Program hizmetlerinin bütün
unsurlarının insan onuruna ve temel insan haklarına saygılı olması.
t) Yayınların müstehcen
olmaması.
u) Kadına, güçsüzlere ve
küçüklere karşı şiddetin ve ayırımcılığın teşvik edilmemesi.
v) Yayınların karamsarlık,
umutsuzluk, kargaşa ve şiddet eğilimlerini körükleyici veya ırkçı nefret
duygularını kışkırtıcı nitelikte olmaması.
y) Suç örgütlerinin korkutucu ve
yıldırıcı özelliklerinin yansıtılmaması.
z) Gençlerin ve çocukların
fiziksel, zihinsel ve ahlakî gelişimini zedeleyecek türden programların,
bunların seyredebileceği zaman ve saatlerde yayınlanmaması.
MADDE 3. – 3984 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi başlığı ile
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Üst Kurulun seçimi ve görev
süresi
Madde 6. – Üst Kurul, en az dört
yıllık yüksek öğrenim görmüş, meslekleriyle ilgili konularda kamu veya özel
kuruluşlarda en az on yıl görev yapmış, meslekî açıdan yeterli bilgiye,
deneyime ve Devlet memuru olma niteliğine sahip, otuz yaşını doldurmuş kişiler
arasından;
a) Siyasî parti gruplarınca,
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı oluşum formülüne göre
belirlenecek kontenjan doğrultusunda gösterilecek ve Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulunca seçilecek beş,
b) Yükseköğretim Kurumu Genel
Kurulunun, Kurul üyesi olmayan elektrik-elektronik, iletişim, kültür-sanat ve
basın-yayın dallarından göstereceği dört aday arasından Bakanlar Kurulunca
seçilecek iki,
c) En çok sarı basın kartı
sahibi üyesi bulunan iki gazeteciler cemiyeti ile Basın Konseyinin ortaklaşa
göstereceği iki aday arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek bir,
d) Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinin kamu görevlileri arasından göstereceği iki aday arasından
Bakanlar Kurulunca seçilecek bir,
Kişiden olmak üzere 9 üyeden
oluşur.
Üst Kurulun üyelerinin seçimine
ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu kararı ile Bakanlar Kurulu
kararı Resmî Gazetede yayımlanır.
Üst Kurul üyelerinin görev
süresi dört yıldır. Üyelerinin görev süresinin bitiminden iki ay önce kurum ve
kuruluşlar veya partiler yeni seçimlerini yaparak Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına veya Bakanlar Kuruluna bildirir. Herhangi bir sebeple boşalma
olması halinde o kişinin seçildiği usule göre kurum ve kuruluş veya partiler
tarafından adaylar bir ay içinde teklif edilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel Kurulunca veya Bakanlar Kurulunca seçim işlemi yapılır. Bu şekilde
seçilen kişi, yerine seçildiği kişinin görev süresini tamamlar. Üyenin
altmışbeş yaşını doldurması halinde üyeliği son bulur.
MADDE 4. – 3984 sayılı Kanunun 7 nci maddesi başlığı ile
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Kurul Başkanı ve Başkan Vekili
Madde 7. – Üst Kurul üyeleri,
seçim sonuçlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren onbeş gün
içinde toplanarak kendi aralarından bir başkan ve bir başkan vekili seçer.
Başkanlık süresi iki yıldır. İki yıl sonunda veya herhangi bir şekilde
yenilenme sırasında başkan veya vekilinin üyeliği sona ererse, üyeler onbeş gün
içinde toplanarak yeni başkan veya vekili için seçim yapar.
Üst Kurul, başkan tarafından,
başkanın bulunmadığı hallerde, başkan vekili tarafından yönetilir ve temsil
edilir.
Başkan, Üst Kurul ile hizmet
birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli bir biçimde çalışmasını ve
Üst Kurulun görevlerini yerine getirmesini sağlamakla görevlidir.
Başkan veya yokluğunda vekili,
karara bağlanacak gündemi toplantıdan önce belirleyerek Üst Kurul üyelerine
bildirir. Üst Kurul gündemine hâkimdir.
MADDE 5. – 3984 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yasaklar ve denetim
Madde 9. – Üst Kurul üyeleri ile
üçüncü derece dahil üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî hısımları, 5846 sayılı
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, radyo ve
televizyon hizmetleri alanında Üst Kurulun görev ve yetki alanına giren
konularda herhangi bir yüklenme işine giremez, özel radyo ve televizyon
şirketlerinde ve bu şirketlerin doğrudan veya dolaylı ortaklık bağı bulunan
şirketlerde ortak veya yönetici olamazlar.
Üst Kurul üyeleri, üyelikleri süresince resmî veya özel başkaca hiçbir görev alamaz, özel veya kamu yayın kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren konularda doğrudan veya dolaylı olarak taraf olamaz ve bu konularda hiçbir menfaat sağlayamaz, siyasî partiye üye olamazlar. Amacı sosyal yardım ve eğitim işlerine yönelmiş derneklerle vakıflardaki görevler ve kooperatif ortaklığı bu hükmün dışındadır.
Üst Kurul üyeleri, kendileri
veya üçüncü derece dahil üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlarıyla ilgili
konularda müzakere ve oylamaya katılamaz.
Yukarıdaki esaslara aykırı
davrananlar görevlerinden çekilmiş sayılır. Bu husus Üst Kurul tarafından
re’sen veya yapılacak müracaatın değerlendirilmesi sonunda karara bağlanır.
Üst Kurul, Başbakanlık Yüksek
Denetleme Kurulunun denetimine tâbidir.
MADDE 6. – 3984 sayılı Kanunun 11 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 11. – Üst Kurul, tam gün
esasına göre çalışır, haftada birden az olmamak üzere en az beş üye ile
toplanır ve en az beş üyenin aynı yönde oyuyla karar alır. Geçerli mazereti
olmaksızın üst üste üç kez toplantıya katılmayan Üst Kurul üyeleri çekilmiş
sayılır.
MADDE 7. – 3984 sayılı Kanunun 12 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 12. – Üst Kurulun
gelirleri şunlardır:
a) Özel radyo ve televizyon kuruluşlarından alınacak TV kanal ve radyo frekansı yıllık tahsis bedelleri.
b) Özel radyo ve televizyon
kuruluşlarının yıllık brüt reklam gelirlerinden % 5 oranında ayrılacak paylar.
c) Gerektiğinde Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığı bütçesinin transfer tertibinde yer alacak ödenek.
d) Radyo ve televizyon
kuruluşlarına 33 üncü madde uyarınca verilecek idarî para cezaları.
Özel radyo ve televizyon
kuruluşlarından alınacak yayın izin ve lisans ücretleri Hazineye gelir
kaydedilir.
Üst Kurul, gerektiği takdirde
her yıl için yapacağı işlerin programını hazırlayarak Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığı bütçesinden verilmesi gereken ödenek tutarını Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığına sunar.
Üst Kurulun bütçesi ve kadro
cetvelleri Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı bütçesi ile birlikte Türkiye
Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunda incelenir ve Türkiye Büyük
Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülerek karara bağlanır.
Radyo ve Televizyon Üst
Kurulunun yıllık bütçesinden harcanmayan miktar, yıl sonunda yurt içinde kültür
ve tabiat varlıklarının, yurt dışında Türk kültür varlıklarının korunması ve
ihyası amacıyla Kültür Bakanlığı adına bir kamu bankasında açılan hesaba
aktarılır. Bu hesaptan yapılacak harcamalara ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle düzenlenir.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu,
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tâbi değildir. Üst Kurulun
alım-satım, kiralama, taşıma ve sair tedarik işlerine ilişkin işlemleri bir
yönetmelik ile düzenlenir.
Üst Kurul, radyo ve
televizyonların reklam gelirlerinin, aracı kurumların hesaplarıyla birlikte
denetlenmesini Maliye Bakanlığından talep eder.
MADDE 8. – 3984 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Gelir ve cezaların tahsili
Madde 13. – 12 nci maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen reklam gelirlerinden ayrılacak
paylar, elde edildikleri ayı takip eden ayın en geç 20’sinde; (a) bendine göre
ödenecek TV kanal ve radyo frekansı yıllık kira bedeli her yılın Ocak ayının en
geç 20’sinde; 33 üncü maddede belirtilen idarî para cezaları da cezaların
tahakkukunu müteakip ilgili yayın kuruluşları tarafından ödenir.
Ödemede gecikilmesi halinde,
ilgili yayın kuruluşu uyarılarak yedi gün içinde ödeme yapması istenir.
Yapılacak ihtara rağmen ödeme yapılmaması halinde, Üst Kurulca ödeme
yapılıncaya kadar yayının durdurulmasına karar verilir. Yukarıdaki fıkrada
belirtilen tarihlerden itibaren iki ay içinde ödeme yapılmazsa, Üst Kurulca
yayın izninin ve lisansın iptaline karar verilir ve ödenmeyen kurum geliri icra
yoluyla tahsil olunur. Gecikilen ödemeler için 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
MADDE 9. – 3984 sayılı Kanunun 15 inci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Üst Kurulun Teşkilâtı ve
personeli
Madde 15. – Üst Kurul yardımcı
hizmetlerinin yürütülmesinde Başkana yardımcı olmak amacıyla bir Genel Sekreter
atanır. Genel Sekreterin en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu, otuz yaşını
doldurmuş, Devlet memuriyetinde veya ihtisas dalında on yıllık meslekî
tecrübeye ve Devlet memuriyeti için aranan koşullara sahip olması şarttır.
Ana hizmet birimleri, Üst Kurul Başkanına bağlı, Hukuk
Müşavirliği, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Savunma Sekreterliği, İzleme ve
Değerlendirme Dairesi Başkanlığı, Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi
Başkanlığı, İzin ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı, Uluslararası İlişkiler
Dairesi Başkanlığı, Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığından teşekkül
eder.
Yardımcı hizmet birimleri, Genel
Sekretere bağlı, Personel Dairesi Başkanlığı, Eğitim Dairesi Başkanlığı, İdarî
ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı ve Teknik Hizmetler Dairesi Başkanlığıdır.
Daire başkanlıkları, yeteri
kadar uzman istihdam eder ve uzmanlık esasına göre çalışır. Alt birimler
kurulamaz.
Daire başkanları ile daha üst
düzeydeki görevliler Kurul Başkanının önerisi ve Üst Kurulun kararı ile atanır.
Üst Kurul personelinin özlük
hakları, çalışma usul ve esasları ile personelle ilgili diğer hususlar Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumu personel rejimine tabidir.
Üst Kurulun çalışma usul ve
esasları ile teşkilâtı ve atama usulleri, bu Kanuna uygun olarak Üst Kurul
tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
MADDE 10. – 3984 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Telekomünikasyon Kurumunun
yükümlülüğü
Madde 24. – Türkiye’de ulusal, bölgesel ve yerel çapta TV kanal ve radyo frekans plânları ile radyo ve televizyon yayınlarına esas olan frekans bantları ile ilgili çalışmalar yapma yetkisi, 2813 sayılı Telsiz Kanunu uyarınca Telekomünikasyon Kurumuna aittir.
Telekomünikasyon Kurumu, 2813
sayılı Telsiz Kanununa uygun olarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumu, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü
ve diğer ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yaparak hazırlayacağı ulusal,
bölgesel ve yerel çaptaki plânları Haberleşme Yüksek Kurulunun onayına sunar.
Haberleşme Yüksek Kurulu, hazırlanan plânı aynen onaylayabileceği
gibi lüzum gördüğü değişikliklerin yapılmasını talep edebilir. Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumuna ait radyo ve televizyonlar ile Meteoroloji İşleri
Genel Müdürlüğü bünyesinde yayın yapan Meteoroloji Radyosu, Emniyet Genel
Müdürlüğü bünyesinde yayın yapan Polis Radyosuna ulusal, bölgesel ve yerel,
radyo-televizyon bölümleri bulunan iletişim fakültelerine yerel bazda
frekanslar ve kanallar ücretsiz olarak tahsis edilir. Kalan televizyon kanal ve
radyo frekansları, belli bir plân dahilinde özel kuruluşlara kullandırılmak
üzere Üst Kurulca ihaleye çıkarılır. Televizyon kanal ve radyo frekanslarının
ne kadarının hangi takvime göre ihaleye çıkarılacağına ilişkin plân Haberleşme
Yüksek Kurulu tarafından saptanarak bu çerçevede ihaleye çıkarılmak üzere Üst
Kurula bildirilir.
Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumuna tahsis edilen TV kanallarından biri olan TRT 3’ten TBMM TV
aracılığıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetleri, bir diğer kanaldan da
açıköğretim yayınları yansıtılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi faaliyetlerinin
hangi ölçüde yansıtılacağına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı,
açıköğretim yayınları için ise eğitim programlarını hazırlamakla yükümlü
kurumlar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile birlikte karar verir. Yayın ile
ilgili diğer hususlar Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Türkiye
Radyo-Televizyon Kurumu arasında bir protokolle belirlenir. Açıköğretim ve TBMM
TV yayınlarından ücret alınmaz.
Telekomünikasyon Kurumu, Üst
Kurulun bildireceği ve bu Kanun hükümlerine uygun olarak TV kanal ve radyo
frekansı tahsis edilip, kablosuz radyo ve televizyon yayın izni ve lisansı
verilen kuruluşlara TV kanal ve radyo frekans tahsislerini uygular, ulusal ve
uluslararası alanda tescil ettirir.
Ulusal ve uluslararası hava ve
deniz seyrüsefer sistemlerine radyo ve televizyon sistemlerinden zararlı
enterferanslar gelmesi halinde, Telekomünikasyon Kurumu can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürmemek amacıyla enterferansa sebep olan vericileri geçici olarak
kapatarak mühürler ve sorumlular hakkında Türk Ceza Kanununun 391 inci maddesi
hükmü uygulanır. Yapılan işler aynı zamanda Üst Kurula bildirilir.
Haberleşme Yüksek Kurulu, 2813
sayılı Telsiz Kanunu gereğince Üst Kurul, Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi
Genel Müdürlüğü, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ve Telekomünikasyon Kurumu
arasındaki koordinasyonun yanı sıra konuyla ilgili olarak Üst Kurula verilmiş
görevlerin takibini de yürütür.
MADDE 11. – 3984 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yeniden iletim
Madde 26. – Bu Kanuna aykırı
olmamak kaydıyla, süreklilik arz etmeyen yayınların iletim ve yeniden iletimi
serbesttir. İletim ve yeniden iletimin usul ve esasları Üst Kurulca düzenlenen
yönetmelikle belirlenir.
Yeniden iletimi yapılan
yayınlarla ilgili olarak Üst Kurula bilgi verilir.
İletim ve yeniden iletim yoluyla
yapılan yayınlar hakkında, 25 ve 33 üncü madde hükümleri saklıdır.
MADDE 12. – 3984 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin
altıncı ve sekizinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Yayını yapmayan veya karara
uygun şekilde yapmayan veya geciktiren kuruluşun yayınlarından sorumlu en üst
yöneticisi ile kuruluşun sahibi olan anonim şirketin yönetim kurulu başkanına
otuz milyar liradan doksan milyar liraya kadar ağır para cezası verilir.
Ayrıca, kuruluşa Üst Kurulca eylemin ağırlığına göre üç aya kadar gelir
getirici yayın yapma yasağı verilebilir.
İkinci kez tekrarı halinde yayın izni iptal edilir ve en yüksek para
cezasına hükmolunur. Bu cezalar ertelenemez. Hangi yayınların gelir getirici
yayınlar olduğu Üst Kurul tarafından belirlenir.
Gerçek ve tüzel kişilerin ayrıca genel hükümlere göre ilgili yayın kuruluşuna karşı tazminat davası açma hakkı saklıdır. Yayın kuruluşu ile birlikte şirketin yönetim kurulu başkanı da müştereken ve müteselsilen sorumludur. Zarar doğurucu fiilin işlenmesinden sonra yayın kuruluşunun devredilmesi, başka bir kuruluşla birleşmesi veya sahibi olan şirketin herhangi bir surette değişmesi halinde yayın kuruluşunu devralan, birleşen ve her ne suretle olursa olsun yayın kuruluşunun sahibi veya hissedarı olan şirket ve şirketin yönetim kurulu başkanı da bu fiil nedeniyle hükmedilen tazminattan yayın kuruluşu ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. Tazminat talebinin haklı görülmesi halinde tazminat miktarı, on milyar liradan az olmamak üzere fiilin ağırlık derecesine göre belirlenir. On milyar liralık alt sınır her yıl Maliye Bakanlığınca ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır. Bu maddeye göre açılacak manevi tazminat davalarında hâkim tensip kararı ile birlikte bilirkişiyi de tayin eder ve davayı en geç altı ay içinde karara bağlar.
Bu maddeye göre açılan davalarda
tazminata hükmedilmesi halinde, bankalarca uygulanan en yüksek işletme kredisi
faizi üzerinden temerrüt faizine de hükmedilir.
MADDE 13. – 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 29. – Radyo ve televizyon
yayın izni verilen veya verilecek anonim şirketlerin hisse oranları ve şirket
yapısıyla ilgili uyulması gereken diğer hususlar şunlardır:
a) Siyasî partiler, dernekler, sendikalar, meslek kuruluşları, kooperatifler, vakıflar, mahallî idareler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları şirketler, iş ortakları, birlikler ile üretim, yatırım, ihracat, ithalat, pazarlama ve finans kurum ve kuruluşlarına radyo ve televizyon yayın izni verilmez; bu kuruluşlar radyo ve televizyon yayın izni almış şirketlere ortak olamazlar.
b) Bu Kanuna göre radyo ve
televizyon yayın izni, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre sadece radyo ve
televizyon yayıncılığı, haberleşme, eğitim, kültür ve sanat amacıyla kurulmuş
anonim şirketlere verilir. Aynı şirket ancak bir radyo ve bir televizyon
işletmesi kurabilir.
c) Özel radyo ve yayın
kuruluşlarının hisseleri nama yazılı olmak zorundadır. Bu şirketlerde herhangi
bir kişi lehine intifa senedi ihdas edilemez.
d) Üst Kurul tarafından
düzenlenecek yönetmeliğe uygun olarak her yıl yapılacak yıllık ortalama izlenme
oranı ölçümlerine göre yıllık ortalama izlenme veya dinlenme oranı % 20’yi
geçen bir televizyon veya radyo kuruluşunda bir gerçek veya tüzel kişinin veya
bir sermaye grubunun sermaye payı % 50’yi geçemez. Gerçek kişinin hisselerinin
hesaplanmasında üçüncü derece dahil olmak üzere üçüncü dereceye kadar kan ve
sıhrî hısımlara ait hisseler de aynı kişiye aitmiş gibi hesaplanır.
e) Bir gerçek veya tüzel kişi veya bir sermaye grubu % 50’den fazla hissesine sahip olduğu bir televizyon veya radyonun yıllık ortalama izlenme veya dinlenme payı % 20’yi geçerse Üst Kurul tarafından yapılan bildirimden itibaren doksan gün içinde, ortağı bulunduğu televizyon veya radyodaki hisselerinin bir bölümünü halka arz ederek veya bir kısım hisselerini satarak, sermaye payını % 50’nin altına indirir. Yıllık izlenme veya dinlenme oranının aşımı birden fazla televizyon ve radyodaki hisselerin toplamı nedeniyle meydana gelmişse, bu oranı % 50’nin altına indirecek biçimde yeterli sayıda şirketi satar. Bu yükümlülüğün ihlâli durumunda kuruluşun yayın izni iptal edilir.
f) Ulusal izlenme oranları, Üst
Kurul tarafından her takvim yılı için tespit edilir ve o yılı izleyen Ocak ayı
içinde açıklanır.
g) Özel radyo ve televizyon
yayın kuruluşlarının hisse senetlerinin halka arzında 2499 sayılı Sermaye
Piyasası Kanununa göre Sermaye Piyasası Kurulundan izin almadan önce Üst
Kurulun onayının alınması şarttır.
h) Bir özel radyo ve televizyon
yayın kuruluşunda yabancı sermayenin payı ödenmiş sermayenin % 25’ini geçemez.
ı) Bir özel radyo ve televizyon
yayın kuruluşunda ortak olan gerçek veya tüzel yabancı kişi bir başka radyo ve
televizyon kuruluşuna ortak olamaz.
i) Yerli veya yabancı
hissedarlar hiçbir şekilde imtiyazlı hisse senedine sahip olamazlar.
j) Radyo ve televizyon yayını
izni verilen bir anonim şirketin hisse devirleri, devir tarihinden itibaren bir
ay içinde, ortakların ad ve soyadları ile şirketin devri sonucunda oluşan
ortaklık yapısı ve oy payları hakkındaki bilgilerle Üst Kurula bildirilir. Bu
şirketlerin bir başka şirkete devri, bir başka şirketin devralınması, bir başka
şirketle birleşme işlemlerinden önce, Üst Kuruldan gerekli bilgi ve belgelerle
izin alınması zorunludur. Bu işlemler sonucunda şirket yapısında bu Kanun
hükümlerinde öngörülen hususlara aykırılık oluştuğu takdirde Üst Kurulun
vereceği süre zarfında bu aykırılık giderilmek zorundadır. Aksi halde yayın
izni iptal edilir.
k) Radyo ve televizyon yayın
izni verilen veya verilecek anonim şirketlerde bulunması gereken diğer asgarî
idarî, malî ve teknik şartlarla yayın alanı, yayın saat ve süreleri ile ilgili
esaslar her yıl Üst Kurul tarafından tespit olunur. Şirketler yapılarını
verilen süre içinde tespit olunan şartlara uydurmak zorundadır. Aksi halde
yayın izni iptal edilir.
l) Radyo ve televizyon yayın
kuruluşları, yayın izninin verilmesinden sonra da esas sözleşmelerine bu
Kanundaki esaslara aykırı hükümler koyamazlar; iştigal konularına, radyo ve televizyon
yayıncılığı ile bağdaşmayan faaliyetleri dahil edemezler.
m) Yurt dışından Türkiye’ye yönelik yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşlarına kanal, frekans ve kablo kapasitesi tahsis edilemez. Bunlara Türkiye’de vergi mükellefi olanlar tarafından verilen reklam ve ilân bedelleri vergi matrahlarından düşülemez. Ancak, uydu platformu ve kablo sisteminden iletilen ve yurt dışından yapılan yabancı kaynaklı yayınların Türkçe seslendirilmelerine, birkaç dilden aynı anda yayın yapılmasına ve Türkçe reklam girişine olanak tanınır. Türkçe reklam girişi yapılan yayınlar için Üst Kurulun ilgili reklam yönetmeliği uygulanır.
MADDE 14. – 3984 sayılı Kanunun 31 inci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Program hizmetinin içeriği ve
yeni yayın tekniklerinin kullanımı
Madde 31. – Radyo ve televizyon
kuruluşları, yayınlarında belli oran ve saatlerde eğitim, kültür, Türk halk ve
Türk sanat müziği programlarına yer vermek zorundadırlar. Bu programların tür
ve oranlarıyla ilgili esaslar Üst Kurul tarafından tespit edilir. Tematik
kanallar, bu zorunluluktan muaf tutulur. Tematik yayın yapmak isteyen
kuruluşlar, başvuru sırasında bu hususu belirtir. Bu kanallar, Üst Kurulun izni
olmadan yayın türünü değiştiremez. Tematik kanallarla ilgili usul ve esaslar
Üst Kurulca belirlenir.
Her türlü teknoloji ile ve her
tür iletişim ortamında yapılacak yayın ve hizmetlerin usul ve esasları,
Haberleşme Yüksek Kurulunun belirleyeceği strateji çerçevesinde Üst Kurulca
tespit edilip, Haberleşme Yüksek Kurulunun onayına sunulur. Bu yayın ve
hizmetlerin mevzuata uygunluğu Üst Kurulca denetlenir.
MADDE 15. – 3984 sayılı Kanunun 32 nci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Seçim dönemlerinde yayınlar
Madde 32. – Seçim dönemlerindeki
yayınlara ilişkin usul ve esaslar kanunla Yüksek Seçim Kuruluna verilen
yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir.
Üst Kurul, radyo ve televizyon
yayın kuruluşlarının seçim dönemlerindeki yayınlarını Yüksek Seçim Kurulunun
kararları doğrultusunda izler, denetler ve değerlendirir.
Seçimlerde oy verme gününden önceki yedinci günden itibaren her türlü haber, röportaj gibi programlar veya reklamlar yoluyla kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasî bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek yayınlarda bulunulmasına izin verilemez. Bu yasaklara uymayanlar yayın ilkelerini ihlâl etmiş sayılırlar.
298 sayılı Seçimlerin Temel
Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 149/A maddesinde düzenlenen
hükümler, Yüksek Seçim Kurulu kararlarını müteakip Üst Kurulca yerine
getirilir.
MADDE 16. – 3984 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Uyarı, para cezası, durdurma ve
iptal
Madde 33. – Üst Kurul, öngördüğü
yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlâl eden, yayın ilkelerine
ve bu Kanunda belirtilen diğer esaslara aykırı yayın yapan özel radyo ve
televizyon kuruluşlarını uyarır veya aynı yayın kuşağında açık şekilde özür
dilemesini ister. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı halinde ihlâle
konu olan programın yayını, bir ilâ oniki kez arasında durdurulur. Bu süre
içinde programın yapımcısı ve varsa sunucusu hiçbir ad altında başka bir
program yapamaz. Yayını durdurulan programların yerine, aynı yayın kuşağında ve
reklamsız olarak, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına Üst Kurulca
hazırlattırılacak eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin
fiziksel ve ahlakî gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele,
Türk dilinin güzel kullanımı ve çevre eğitimi konularında programlar
yayınlanır.
Aykırılığın tekrarı halinde;
a) Ulusal düzeyde yayın yapan
kuruluşlara, ihlâlin ağırlığına göre, yüzyirmibeş milyar liradan az olmamak
kaydıyla ikiyüzelli milyar liraya kadar,
b)Yerel, bölgesel ve kablo
ortamından yayın yapan kuruluşlara;
1. Kapsadığı yayın alanı
itibariyle, bir milyondan fazla nüfusa ulaşan il ve ilçelere yayın yapanlara,
ihlâlin ağırlığına göre, altmış milyar liradan az olmamak kaydıyla yüz milyar
liraya kadar,
2. Kapsadığı yayın alanı
itibariyle, beşyüz bin ilâ bir milyon arasında nüfusa ulaşan il ve ilçelere
yayın yapanlara ihlâlin ağırlığına göre, otuz milyar liradan az olmamak
kaydıyla altmış milyar liraya kadar,
3. Kapsadığı yayın alanı
itibariyle, ikiyüzelli bin ilâ beşyüz bin arasında nüfusa ulaşan il ve ilçelere
yayın yapanlara, ihlâlin ağırlığına göre, yirmi milyar liradan az olmamak
kaydıyla kırk milyar liraya kadar,
4. Kapsadığı yayın alanı itibariyle,
ikiyüzellibinden az nüfusa ulaşan il ve ilçelere yayın yapanlara, ihlâlin
ağırlığına göre, beş milyar liradan az olmamak kaydıyla on milyar liraya kadar,
c) Radyo yayınları için
yukarıdaki miktarların yarısı kadar,
İdarî para cezası uygulanır.
Bu maddedeki para cezaları, her
yıl Maliye Bakanlığınca ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.
İhlâlin, ihlâl tarihinden
itibaren, takip eden bir yıl içinde tekrarı halinde bu idarî para cezaları
yüzde elli oranında artırılır. İhlâlin, ihlâl tarihinden itibaren takip eden
bir yıl içinde üçüncü kez tekrarında ihlâlin ağırlığına göre izin uygulaması
bir yıla kadar geçici olarak durdurulur.
4 üncü maddenin ikinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki ilkelere aykırı yayın yapılması
halinde uyarı yapılmaz ve yayın kuruluşunun yayını bir ay durdurulur. İhlâlin
tekrarı halinde yayın süresiz olarak durdurulur ve yayın lisans izni iptal
edilir.
Yayın izninin verilmesi için
gerekli şartlardan birini kaybeden veya şartların uygunluğunu hile ile elde
eden kuruluşların yayın lisans izni iptal edilir.
Uyarı cezasını gerektiren haller
dışındaki ihlâllerde ilgili tarafın savunması alınır.
Cezaların uygulanış usulleri ile
gerekçeli olarak kamuoyuna duyuruluş şekli yönetmelikle belirlenir.
MADDE 17. – 3984 sayılı Kanuna aşağıdaki maddeler
eklenmiştir.
EK MADDE 1. – Bu Kanuna göre yayın izni verilen özel radyo ve televizyon kuruluşlarının, kendilerine tahsis edilen TV kanal ve radyo frekansından yapacakları yayınlarını, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun veya bu amaçla özel yayın kuruluşlarıyla ortak kuracağı şirketin görev ve sorumluluğunda işletilen verici tesislerinden yapmaları asıldır. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu, verici tesislerinin kurulması, işletilmesi, yenilenmesi ve bu tesislerde değişiklik yapılması sırasında özel yayın kuruluşlarının ihtiyaçlarını da göz önünde tutar.
Kurulmasına izin verilen
tesislerin bu Kanunda ve izin belgesinde öngörülen amaçlar için kullanılıp
kullanılmadığı Üst Kurul tarafından denetlenir.
Özel radyo ve televizyon yayın
kuruluşlarının Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun verici tesislerinden
yararlanma usul ve esasları ile yıllık kira bedelleri Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumu tarafından belirlenerek Üst Kurulun onayıyla yürürlüğe konulur.
EK MADDE 2. – Bu Kanunda
belirtilen istisnalar dışında, Üst Kuruldan izin almadan radyo ve televizyon
yayını yapan ya da Üst Kurul tarafından geçici ya da sürekli iptal edilmesine
rağmen yayın yapan kişiye, kuruluşların ise sahip ve yöneticilerine, fiilleri
bir başka suç oluştursa bile, fiilin ağırlığına göre altı aydan iki yıla kadar
hapis cezası ve bir milyar liradan yüz milyar liraya kadar para cezası verilir.
Ancak, Türkiye Cumhuriyetinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve
milletiyle bölünmez bütünlüğüne karşı yıkıcı ve bölücü faaliyetlere sevk edecek
şekilde yayın yaptıkları tespit edilerek yayınları durdurulan veya yayın
izinleri iptal edilen kişiler, bu kuruluşların sahipleri ve yöneticileri ile bu
tür yayınlarda görev alanlar Türk Ceza Kanununun 314 üncü maddesine göre
cezalandırılır. Ayrıca tüm yayın cihazları Türk Ceza Kanununun 36 ncı maddesine
göre müsadere edilir.
Yayın bantlarını bir yıl süre
ile muhafaza etmeyen ve bu süre içinde Üst Kurul veya Cumhuriyet savcılığınca
istenmesine rağmen sesli ve görüntülü olarak teslim etmeyen yayın
kuruluşlarının sahip ve yöneticileri, altı aydan bir yıla kadar ağır hapis ve
bir milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Ayrıca, bir aydan üç aya kadar ilgili kuruluşun yayınının durdurulmasına karar
verilir. Gönderilen bandın içerik bakımından istenen yayın olmaması veya bantta
tahrifat, çıkarma, silme gibi işlemler yapılması halinde, ayrıca iki yıldan on
yıla kadar ağır hapis ve iki milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para
cezası verilir.
Bu maddedeki para cezaları, her
yıl Maliye Bakanlığınca ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.
EK MADDE 3. – Radyo ve
televizyon yayınları, yayın ilkeleri ve bu Kanunda belirtilen diğer esaslara
uygunluğu yönünden,
a) Ulusal, bölgesel ve yerel
düzeydeki yayınlar Üst Kurul tarafından izlenir ve değerlendirilir.
b) Üst Kurulun uygun göreceği yerlerdeki yerel ve bölgesel yayınların izlenmesi ve kayda alınması İçişleri Bakanlığının görevlendireceği birimlere devredilebilir. Bu halde gerekli teknik donanım ve ilgili personelin eğitimi Üst Kurulca sağlanır ve masrafları Üst Kurulca karşılanır. Yayın ilkeleri ve bu Kanunda belirtilen diğer esaslara aykırılığından kuşkulanılan yayınların bandı, değerlendirilmek üzere Üst Kurula gönderilir. İçişleri Bakanlığı ile Üst Kurul arasındaki işbirliği bir protokol ile düzenlenir.
Telekomünikasyon Kurumunun millî
monitoring faaliyetleri kapsamında yayınları izleme imkânının olması halinde,
Üst Kurul ile Telekomünikasyon Kurumu arasında imzalanan bir protokol
kapsamında bu yayınlar Telekomünikasyon Kurumunca izlenir ve değerlendirilmek
üzere Üst Kurula iletilir.
EK MADDE 4. – Radyo ve
Televizyon Üst Kurulunun yayın lisansı verdiği bir kuruluş bu lisansı, yayın
istasyonlarını ve şebekelerini, Üst Kurulun izniyle bir üçüncü kuruluşa devredebilir.
Yayın izni talebinde bulunan
kuruluşların yerine getirmeleri gereken teknik ve malî yeterlilik şartları,
devir şartları ile diğer ön şartlar, Üst Kurul tarafından yönetmeliklerle
tespit edilir.
EK MADDE 5. – Bu Kanunda geçen
“Telsiz Genel Müdürlüğü” ibaresi “Telekomünikasyon Kurumu” olarak
değiştirilmiştir.
MADDE 18. – 3984 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin (a)
bendi ile 35 inci maddesi yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 19. – 15.7.1950 tarihli ve 5680 sayılı Basın
Kanununun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
1. Mevkutelerle işlenen suçlarda sorumluluk, suçu meydana getiren yazıyı veya haberi yazan veya resmi veya karikatürü yapan kimse ile beraber bu mevkutenin ilgili sorumlu müdürüne; 19 uncu maddeye aykırı hareket edilmesi halinde ise sözü edilen kişilerle birlikte mevkutenin sahibi olan gerçek kişiye ve mevkute sahibi olan anonim şirketlerde yönetim kurulu başkanı ile diğer şirket ve tüzel kişilere ait mevkutelerde tüzel kişiliğin en üst yöneticisine aittir. Ancak, sorumlu müdürler için verilen hürriyeti bağlayıcı cezalar, sürelerine bakılmaksızın para cezasına çevrilerek hükmolunur ve bu cezalar ertelenemez.
MADDE 20. – 5680 sayılı Kanunun 17 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 17. – Basın yolu ile
işlenen yalan haber, hakaret, sövme ve her türlü fiilden doğacak maddî ve
manevî zararlardan, 16 ncı maddeye göre sorumlu olanlarla birlikte Borçlar
Kanununun genel hükümlerine göre mevkutelerde sahibi ve mevkute olmayanlarda naşiri;
mevkute sahibi ile mevkute olmayanların naşirinin şirket olması halinde şirket
ile birlikte anonim şirketlerde yönetim kurulu başkanı, diğer şirket ve tüzel
kişilerde en üst yönetici müştereken ve müteselsilen sorumludur. Tazminat
talebinin haklı görülmesi halinde tazminat miktarı, on milyar liradan az
olmamak üzere fiilin ağırlık derecesine göre belirlenir. On milyar liralık alt
sınır her yıl Maliye Bakanlığınca ilân edilen yeniden değerleme oranında
artırılır. Bu maddeye göre açılacak manevî tazminat davalarında hâkim tensip
kararı ile birlikte bilirkişiyi de tayin eder ve davayı en geç altı ay içinde
karara bağlar.
Zarar doğurucu fiilin
işlenmesinden sonra mevkutenin devredilmesi, başka bir mevkute ile birleşmesi
veya sahibi olan gerçek kişi ya da şirketin herhangi bir surette değişmesi
halinde mevkuteyi devralan, birleşen ve her ne suretle olursa olsun mevkutenin
sahibi gerçek kişiler ile anonim şirketlerde yönetim kurulu başkanı diğer
şirket ve tüzel kişilerde en üst yönetici de, bu fiil nedeniyle hükmedilen
tazminattan birinci fıkrada sayılanlarla birlikte müştereken ve müteselsilen
sorumludur.
Basılmış eser sahiplerinin
dernek, vakıf ve benzeri tüzel kişiler olması halinde tüzel kişilikle birlikte
yönetim organlarında yer alanlar hakkında da yukarıdaki hükümler uygulanır.
Bu maddeye göre açılan davalarda
tazminata hükmedilmesi halinde, bankalarca uygulanan en yüksek işletme kredisi
faizi üzerinden temerrüt faizine de hükmedilir.
MADDE 21. – 5680 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin (I)
numaralı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
I- Bir kişinin şeref ve haysiyetinin rencide edilmesi veya kendisiyle ilgili yalan haber verilmesi veya kendine hakaret edilmesi veya sövülmesi ya da gerçeğe aykırı hareket, düşünce ve söz izafesi suretiyle, açık veya kapalı şekilde bir mevkutede yayın yapılması halinde; ilgili veya temsilcisi yayının yapıldığı tarihten itibaren iki ay içinde imzasını taşıyan cevap veya düzeltme yazısını mevkutenin sorumlu müdürüne verebilir veya gönderebilir.
Sorumlu müdür, cevap veya düzeltme
yazısını aldığı tarihten itibaren üç gün içinde mevkutenin sahibi olan gerçek
kişiye veya anonim şirketlerde yönetim kurulu
başkanına, diğer şirket ve tüzel kişilerde en üst yöneticiye bildirir ve
inceler; yayınlanmasına karar verdiği takdirde inceleme süresinin bitiminden
sonra çıkacak ilk nüshada, metne hiçbir mülahaza ve işaret katmaksızın ve bu
cevap veya düzeltme dolayısıyla herhangi bir mütalâa beyan etmeksizin aynen ve
tamamen yayınlamaya mecburdur.
MADDE 22. – 5680 sayılı Kanunun 20 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 20. – 4 üncü maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yazılı hususları göstermeyen sorumlular on milyar liradan elli milyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Bu hususları gerçeğe aykırı
şekilde gösterenler ile sorumluların belirlenmesini veya mahkeme kararlarının
uygulanmasını güçleştirecek şekilde değiştirenler, otuz milyar liradan doksan
milyar liraya kadar ağır para cezasına mahkûm edilirler. Verilen para cezası
ertelenemez.
MADDE 23. – 5680 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 29. – İlgilinin veya
yetkili temsilcisinin talebi üzerine yayınlanan cevap veya düzeltmede, 19 uncu
maddedeki şekil ve şartlara uyulmaması halinde failler hakkında üç milyar
liradan beş milyar liraya kadar ağır para cezasına hükmedilir.
Cevap veya düzeltmenin yayınlanmasına dair 19 uncu maddenin (III) numaralı fıkrasına göre verilen hâkim kararına rağmen, neşirden imtina olunması halinde faillere on milyar liradan yirmi milyar liraya kadar ağır para cezası; yayınlanan cevap veya düzeltmenin 19 uncu maddedeki şekil ve şartlara uygun olmaması halinde ise faillere beş milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezası verilir.
Cevap veya düzeltmenin 19 uncu
maddedeki şekil ve şartlara uygun olarak yeniden yayınlanmasına dair sözü
edilen maddenin (VI) numaralı fıkrasına göre verilmiş hâkim kararına rağmen,
neşirden imtina olunması veya tekrar yayınlanan cevap veya düzeltmede yeniden
19 uncu maddedeki şekil ve şartlara uyulmaması halinde, failler hakkında elli
milyar liradan yüzelli milyar liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur.
19 uncu maddenin (IV) numaralı
fıkrasına ve (VI) numaralı fıkrasının dördüncü paragrafına göre cevap veya
düzeltmeyi yayınlama mecburiyetinin doğduğu tarihten itibaren yayının geciktiği
her sayı için faile ayrıca; günlük mevkutelerde beşyüz milyon lira, diğer
mevkutelerde üç milyar lira ağır para cezası da verilir.
Bu maddeye göre verilen para
cezaları ertelenemez.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen
fiillerin aynı yıl içinde tekerrürü halinde, öngörülen para cezaları iki misli
olarak uygulanır.
MADDE 24. – 5680
sayılı Kanunun 41 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 41.- Bu Kanunun
uygulanmasında yapılacak tebligat, ilgilinin yeni adresini bildirmeden veya
eksik veya yanlış bildirerek ayrılması halinde mevkutenin idare yeri veya son
sahibi veya sorumlu müdürüne yapılmakla geçerli sayılır.
MADDE 25. – 5680 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin
birinci fıkrasındaki “onbin liradan otuzbin liraya” ibaresi, “on milyar liradan
otuz milyar liraya”, ikinci fıkrasındaki “yirmibin liradan altmışbin liraya”
ibaresi “yirmi milyar liradan altmış milyar liraya”; 22 nci maddesinde geçen
“yirmibin liradan ellibin liraya” ibaresi, “yirmi milyar liradan yüz milyar
liraya”; 23 üncü maddesindeki “100 liradan 500 liraya” ibaresi “on milyar
liradan elli milyar liraya”; 24 üncü maddesindeki “yirmibin liradan ellibin
liraya” ibaresi “otuz milyar liradan yüz milyar liraya”; 25 inci maddesindeki
“yüzellibin liradan” ibaresi “onbeş milyar liradan”; 26 ncı maddesindeki
“yirmibin liradan ellibin liraya” ibaresi “elli milyar liradan yüz milyar
liraya”; 28 inci maddesindeki “yirmibin liradan ellibin liraya” ibaresi “yirmi
milyar liradan yüz milyar liraya”; 30 uncu maddesindeki “1 000 liradan 10 000
liraya” ibaresi “yirmi milyar liradan yüz milyar liraya”; 31 inci maddesindeki
“ellibin liradan yüzbin liraya” ibaresi “elli milyar liradan yüz milyar
liraya”; 32 nci maddesindeki “100 liradan 1 000 liraya” ibaresi “beş milyar
liradan yirmi milyar liraya”; 33 üncü maddesindeki “on milyon liradan otuz
milyon liraya” ibaresi “on milyar liradan otuz milyar liraya”; 34 üncü
maddesindeki “1 000 liradan 10 000 liraya” ibaresi “bir milyar liradan on
milyar liraya” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 26. – 5680 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde
eklenmiştir.
EK MADDE 9. – Bu Kanunun yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddî ve manevî zararlarla ilgili hükümleri, bilişim teknolojileri ve internet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten vb. suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü ve benzerleri hakkında da uygulanır.
MADDE 27. – 5680
sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
EK MADDE 10.
– Bu Kanun kapsamında verilen para cezaları
ve tazminatlar, bölgesel yayın yapan kuruluşlarda yarısına kadar, yerel yayın
yapan kuruluşlarda 1/3’üne kadar indirilebilir.
MADDE 28. –
31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 41 inci
maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
9. Basın yoluyla
işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî ve
manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri.
MADDE 29. – 3.6.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 15 inci maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir.
14. Basın
yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî
ve manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri.
GEÇİCİ MADDE 1. – Halen görevde bulunan; Üst Kurul üyeleri, bu Kanuna göre seçilecek yeni Üst Kurul üyelerinin seçim sonucunun, TRT Genel Müdürü ise yeni Üst Kurul tarafından aday gösterilenler arasından Bakanlar Kurulunca yapılacak atama sonucunun Resmî Gazetede yayımlanması tarihlerine kadar görevlerine devam ederler.
GEÇİCİ MADDE
2. – Bu Kanun uyarınca
yürürlüğe konulması gereken yönetmelikler ile mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna
aykırı olan hükümlerine ilişkin değişiklikleri, bu Kanunun yürürlüğe
girmesinden itibaren üç ay içinde hazırlanır ve yürürlüğe konulur. Bu
yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
mevcut yönetmelik, talimat ve esasların bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
İzlenme
oranlarının hesaplanma şekli, tespiti ve yayınlanma esasları Üst Kurul
tarafından Üst Kurul üyelerinin seçim sonucunun Resmî Gazetede yayımından
itibaren üç ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
GEÇİCİ MADDE
3. – 3984 sayılı Kanuna göre
Üst Kurul tarafından yaptırılan ulusal radyo ve televizyon frekans plânları,
bir hafta içinde Telekomünikasyon Kurumuna devredilir. Telekomünikasyon Kurumu,
ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yaparak plânları inceler, gerekirse
değiştirir ve dört ay içinde Haberleşme Yüksek Kuruluna sunar. Haberleşme
Yüksek Kurulu işi en geç altı ay içinde sonuca bağlar ve evrakı RTÜK’e
ulaştırır.
GEÇİCİ MADDE
4. – Radyo ve Televizyon Üst
Kurulunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca seçilecek beş üyesi,
siyasî parti gruplarınca Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı oluşum
formülüne göre belirlenecek kontenjan doğrultusunda Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığına, Bakanlar Kurulunca seçilecek üye adayları ilgili kurum ve
kuruluşlar tarafından Başbakanlığa bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir ay içinde bildirilir. Siyasî parti
gruplarınca gösterilen adayların; Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca
işaret oyuyla ayrı ayrı oylanmaları suretiyle seçimleri yapılır. Seçilemeyen
adaylar yerine ilgili siyasî parti gruplarınca yeni adaylar bildirilir.
MADDE
30. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE 31. – Bu
Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.