17.8.1999
ve 12.11.1999 TARİHLERİNDE MEYDANA GELEN DEPREMLERDEN
ZARAR
GÖRENLERİN VERGİ BORÇLARI VE VERGİ CEZALARININ TERKİNİ
İLE
VERGİ USUL KANUNU, KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU,
HARÇLAR
KANUNU VE ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI
HAKKINDA KANUN
|
Kanun No. 4731 |
|
Kabul Tarihi : 28.12.2001 |
MADDE 1. - 1) 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde
meydana gelen depremlerden zarar gören illerde, bu tarihlerden önceki
vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak tahakkuk etmiş ve vadesi geldiği halde
ödenmemiş veya bu tarihlerden önceki dönemlere ait olup deprem tarihi
itibarıyla vadesi geçmemiş olan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren
vergilerle bunlara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı, fon payı ve vergi
cezaları ile 16.8.1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanuna göre alınan eğitime katkı
payı bu maddede yer alan esaslara göre
terkin olunur.
2) 17.8.1999 ile 12.11.1999
tarihlerinde meydana gelen depremlerde varlıklarının % 10 veya daha fazlasını
kaybeden mükelleflerin (1) numaralı fıkra kapsamına giren borçlarının tamamı
terkin olunur. Ancak, depremden doğan hasar nedeniyle vergi dairesi kayıtlarına
kısmen veya tamamen ulaşılamayan il merkezi veya ilçelerdeki bütün mükellefler
ile depremin merkez üssü olan Kocaeli'nin Gölcük İlçesindeki mükelleflerin bu
yerlerdeki mükellefiyetleri bakımından varlıklarının % 10’unu kaybetmiş olma
şartı aranmaz. Şu kadar ki, bütün mükelleflerin tahakkuk ve tahsilat
kayıtlarına elektronik ortamda dahi olsa ulaşılabilen il merkezi veya
ilçelerdeki mükellefler bakımından varlıklarının % 10'unu kaybetmiş olma şartı
aranmaya devam edilir.
3) Sakarya, Kocaeli, Yalova,
Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde deprem tarihi itibarıyla emlâk
vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi, çevre temizlik
vergisi ile harç mükellefiyeti bulunanların, bu mükellefiyetlerine ilişkin
olarak söz konusu yerlerdeki vergi dairelerine olan ve (1)
numaralı fıkra kapsamına giren borçlarının tamamı terkin olunur.
4) 17.8.1999 ve 12.11.1999
tarihlerinde meydana gelen depremlerden hasar gören bina ve taşıtlara ilişkin
deprem tarihlerinden önceki dönemlere ait emlâk ve çevre temizlik vergisi ile
motorlu taşıtlar vergisi terkin olunur.
5) a) Terkin işlemi vergi dairelerince
sonuçlandırılır. Maliye Bakanlığı terkin işlemlerine ilişkin usul ve esasları
belirlemeye ve terkin işlemleri için mükelleflere başvuru süresi tespit etmeye
yetkilidir.
b) Bu Kanuna göre borçları
terkin kapsamına giren mükellefler adına, deprem tarihinden önceki
vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak terkin kapsamına giren vergi türleri
için tarhiyat yapılmaz, deprem tarihinden önceki vergilendirme dönemlerine
ilişkin olarak tarhedilen ancak bu Kanunun yayımı tarihine kadar tahakkuk
ettiği halde ödenmemiş veya tahakkuk etmemiş olan vergiler terkin edilir.
Terkin kapsamına girmekle beraber bu Kanunun yayımı tarihinden önce tahsil
edilen amme alacakları red ve iade edilmez.
c) Bu Kanuna göre terkin
edilecek amme alacaklarına normal vade tarihlerinden terkin tarihine kadar geçen süre için gecikme faizi ve gecikme zammı
uygulanmaz.
d) Bu madde uyarınca tarhiyat
yapılmayacak olması, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 ve 367 nci maddelerine
göre işlem yapılmasına engel teşkil etmez.
6) 17.8.1999 ve 12.11.1999
tarihlerinde meydana gelen depremler nedeniyle Maliye Bakanlığınca ilan edilen
mücbir sebep uygulamasından faydalanan mükelleflerin mücbir sebep hali
uygulanan yerlerdeki vergi dairelerine olan ve (1) numaralı fıkra kapsamına giren borçlarına mücbir sebep halinin
devam ettiği süre için gecikme faizi ve gecikme zammı uygulanmaz. Ancak, söz
konusu döneme ilişkin olarak bu Kanunun yayımından önce tahsil edilen gecikme
faizi ve gecikme zammı red ve iade edilmez.
7) Bu Kanun hükümlerinden
yararlanmak için belirlenen süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar bu Kanun
hükümlerinden faydalanamazlar.
8) Varlıktaki kayıp oranının
tespitinde, mükelleflerin beyanları dikkate alınır. Bu beyana ilişkin usul ve
esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
9) 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinden önce vadesi geldiği halde bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle tahsil edilmemiş bulunan, Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bolu ve Düzce illerinin merkez ve ilçelerinde, Devlete ait alacaklardan Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince tahsil edilen ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında olup (1) numaralı fıkra dışında kalan amme alacaklarını terkin ettirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Maliye Bakanlığı bu yetkisini, amme alacağının türü ve/veya miktarı açısından ayrı ayrı kullanabileceği gibi il veya ilçeler itibariyle farklı olarak kullanabilir.
MADDE 2.- 1 inci madde uyarınca terkinden yararlanan mükelleflerin; 1999 yılına
ilişkin olarak tahakkuk eden yıllık gelir veya kurumlar vergisi, anılan yıla
ait olup deprem tarihinden sonraki dönemlere ilişkin geçici vergileri ile
kurumların 2000 yılında 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi uyarınca yapacakları
gelir vergisi tevkifatının tamamı terkin olunur. Bu mükelleflerin 2000 yılına
ilişkin olarak tahakkuk eden söz konusu vergileri ile kurumların 2001 yılında
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6)
numaralı bendinin (b) alt bendi uyarınca yapacakları gelir vergisi tevkifatı
Bakanlar Kurulunca il merkezleri veya ilçeler itibariyle belirlenen oranlarda
terkin edilir.
Maliye Bakanlığı terkin
işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Bu Kanunun yayımı tarihini takip
eden aydan başlamak üzere yirmidört ay süreyle, 1 inci madde uyarınca
varlıklarının % 10’unu kaybetme şartı aranmaksızın terkin uygulanan il merkezi
veya ilçelerdeki işyerlerinde fiilen çalışan ücretliler için 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 31 inci maddesi uyarınca tespit edilen özel indirim tutarı
dört kat olarak uygulanır.
MADDE 3.- 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde meydana
gelen depremlerin etkilediği bölgelerde bulunan vergi daireleri mükelleflerine
ilişkin olarak vergi dairesi kayıtlarına ulaşılamaması durumunda zamanaşımı
hükümleri ile ilgilendirmeksizin, deprem tarihinden önceki dönemlere ait tarh, tebliğ,
tahakkuk, tahsil, terkin, alınan teminatların iadesi ve reddiyat işlemlerini
yaptırma veya yaptırmama konusunda Maliye Bakanlığı yetkilidir.
MADDE 4.- 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
A) 15 inci maddesine aşağıdaki
fıkra eklenmiştir.
Maliye Bakanlığı, mücbir sebep
sayılan haller nedeniyle, mükellefler için il, ilçe veya bölgeler itibarıyla
mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine
getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir.
B) 111 inci maddesinin beşinci fıkrasından sonra gelmek üzere
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Maliye Bakanlığı; il, ilçe veya
bölgeler itibarıyla mücbir sebep hali
ilan edilen yerlerdeki mükelleflerin bu Kanun kapsamında olup, ödeme süresi
afet tarihinden sonraya rastlayan her türlü vergi ve cezalar ile gecikme
faizlerinin ödeme sürelerini vadelerinin bitimi tarihinden itibaren azami bir
yıl süre ile uzatmaya yetkilidir. Maliye Bakanlığı bu yetkisini; iller, il
merkezleri, ilçeler veya beldelere veya afetten zarar görme derecesine göre
veya vergi türleri itibarıyla farklı süreler tespit etmek suretiyle
kullanabilir.
C) 112 nci maddesine aşağıdaki
(5) numaralı fıkra eklenmiştir.
5. İhtirazi kayıtla beyan edilip
ödendikten sonra yargı kararına göre iade edilip yine yargı kararı uyarınca
tahsili gereken vergilere, iade tarihinden yargı kararının vergi dairesine
tebliği tarihine kadar geçen süre için bu maddede yer alan esaslar dahilinde
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre belirlenen
tecil faizi oranında gecikme faizi hesaplanır.
D) 115 inci maddesinin birinci
fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle
eklenmiştir.
Maliye Bakanlığı terkin yetkisini mahalline
devredebilir.
E) Mükerrer 242 nci maddesinin
başlığı, "Elektronik ortamdaki kayıtlar ve elektronik cihazla belge
düzenleme" şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye, birinci fıkrasının
başına gelmek üzere "1." ibaresi ve aşağıdaki (2) numaralı fıkra
eklenmiştir.
2. Elektronik defter, şekil
hükümlerinden bağımsız olarak bu Kanuna göre tutulması zorunlu olan defterlerde
yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünüdür.
Elektronik belge, şekil
hükümlerinden bağımsız olarak bu Kanuna göre düzenlenmesi zorunlu olan
belgelerde yer alan bilgileri içeren elektronik kayıtlar bütünüdür.
Elektronik kayıt, elektronik
ortamda tutulan ve elektronik defter ve belgeleri oluşturan, elektronik
yöntemlerle erişimi ve işlenmesi mümkün olan en küçük bilgi ögesini ifade eder.
Bu Kanunda ve diğer vergi
kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümler
elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerlidir. Maliye Bakanlığı,
elektronik defter, belge ve kayıtlar için diğer defter, belge ve kayıtlara
ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve esaslar belirlemeye yetkilidir.
Maliye Bakanlığı; elektronik
defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza
ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve düzenlenmesi
uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, elektronik ortamda
tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve belgelerde yer alması
gereken bilgileri internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi
iletişim araç ve ortamında Maliye Bakanlığına veya belirleyeceği gerçek veya
tüzel kişilere aktarma zorunluluğu getirmeye, bilgi aktarımında uyulacak format
ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu Kanun
kapsamına giren işlemlerde elektronik imza kullanım usul ve esaslarını düzenlemeye
ve denetlemeye yetkilidir.
F) Mükerrer 298 inci maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı
bendinin ikinci alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı bende
aşağıdaki alt bent eklenmiştir.
Geçici vergi dönemleri
itibarıyla yapılacak değerlemede esas
alınacak yeniden değerleme oranı, bir önceki yılın Kasım ayından başlamak
üzere; 3, 6, 9 ve 12 nci aylarda bir önceki 3, 6, 9 ve 12 aylık dönemlere göre
Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Genel İndeksinde meydana
gelen ortalama fiyat artış oranı esas alınmak suretiyle belirlenir.
Bu oranlar Maliye Bakanlığınca
Resmi Gazete ile ilan edilir.
G) Ek 13 üncü maddesinin (4) numaralı fıkrasına (c) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent
eklenmiştir.
d) Şehirler arası yollarda yapılacak
vergi denetimlerine yardımcı olmak üzere görevlendirilen güvenlik görevlilerine
de bu esaslar dahilinde fazla çalışma ücreti ödenmesine,
MADDE 5.- 25.10.1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanununun;
A) 11 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendinin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Türkiye'de ikametgâhı, işyeri,
kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak
satın alacakları mal ve hizmetler ile fuar, panayır ve sergilere katılımları
dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler nedeniyle ödedikleri katma değer
vergisi, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.
Maliye Bakanlığı iadeden
faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit
etmeye yetkilidir.
B) 21 inci maddesinin (c) bendinde yer alan "diğer giderler ve
ödemeler" ibaresi "diğer giderler ve ödemelerden
vergilendirilmeyenler" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 6.- 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun;
A) 74 üncü maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir.
f) Türkiye'deki kurum ve
kuruluşlara hibe olarak yardım amacıyla gönderilecek mal, malzeme, araç ve
gereçler için konsolosluklarda düzenlenecek hibe senetleri.
B) 113 üncü maddesinin ikinci
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yıllık harçlar, her yıl ocak
ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Tahakkuk ettirilen
harçlar ayrıca mükellefe tebliğ olunmaz ve ocak ayı içerisinde ödenir.
C) (6) sayılı tarifesinin "III- Yabancılara verilecek ikamet
tezkeresi ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları" bölümünün (1) numaralı
bendinin sonuna "(İkamet tezkeresinin alınmaması veya süresinin
uzatılmaması, aşılan sürenin kapsadığı tarife itibarıyla hesaplanacak harcın tahsilini engellemez. Bu
suretle hesaplanan harç, ceza ve gecikme faizi uygulanmaksızın bir kat fazlası
ile tahsil edilir.)" cümleleri eklenmiştir.
MADDE 7.-
12.4.2000 tarihli ve
4562 sayılı Organize
Sanayi Bölgeleri Kanununun 28 inci maddesinde yer alan
“31.12.2001” tarihi “31.12.2002” olarak değiştirilmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1.- 17.8.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde meydana
gelen depremler sonucu kendilerine prefabrik konut tahsis edilenlerin
kullandıkları prefabrik konutlar için tahsis süresince çevre temizlik vergisi
ödenmez.
GEÇİCİ MADDE 2.- 1. 17.8.1999 tarihi itibarıyla Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Bolu illerinin
merkez ve ilçelerinde, yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti
bulunanların;
a) Bu tarihten önce yatırım
teşvik belgesi alınmış yatırımlar, yatırım indirimi, vergi, resim ve harç
istisnası uygulaması açısından ilgili mevzuatında yazılı olan şartlara
bakılmaksızın tamamlanmış kabul edilir. Yararlanılan yatırım indirimi ve
istisnalar dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş olan vergiler yönünden
herhangi bir işlem yapılmaz. Tamamlanmış kabul edilen yatırımlarla ilgili olan
ve önceki yıllarda kazancın yetersiz olması dolayısıyla indirim konusu
yapılamayan yatırım indirim tutarları izleyen dönemlerde dikkate alınmaz.
b) 17.8.1999 tarihinden önce
teşvik belgesine bağlanmış yatırımlarına devam etmeleri halinde, 17.8.1999 veya
12.11.1999 tarihinde meydana gelen depremlerde zarar gören yatırım indirimine
konu iktisadi kıymetlerin yenilenmesi için yapılan harcamalar yatırım indiriminden
yararlanır.
c) 1999 yılında yapılması
öngörülen yatırım harcamaları üzerinden hesapladıkları ve 17.8.1999 tarihine
kadar verdikleri yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde indirim
konusu yaptıkları yatırım indirimi tutarları ile ilgili olarak, öngörülen
yatırım harcamalarının 2002 yılı sonuna kadar gerçekleştirilmesi koşuluyla,
herhangi bir işlem yapılmaz.
d) 17.8.1999 tarihinden önce
başlanan ve teşvik belgesi olmaksızın yatırım indirimi uygulamasından
yararlanan yatırımları tamamlanmış kabul edilir. Yatırıma devam edilen hallerde
mükellefin başvurusu üzerine, yatırımın tamamlanması için Maliye Bakanlığınca
ek süre verilir. Depremde zarar gören yatırım indirimine konu iktisadi
kıymetlerin yenilenmesi için yapılan yatırım harcamaları da 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun ek 2 nci maddesinde yazılı tutarla sınırlı olmaksızın yatırım
indiriminden yararlandırılır.
2. Mükellefiyetleri yukarıda
belirtilen yerlerde bulunmamakla birlikte, söz konusu bölgelerde 17.8.1999
tarihinden önce teşvik belgesine bağlanmış yatırımları bulunan mükelleflerin bu
yatırımları ile ilgili olarak da (1) numaralı fıkrada yer alan hükümler
uygulanır.
3. İstanbul, Eskişehir ve Bursa
illerinin merkez ve ilçelerinde 17.8.1999 tarihinden önce yatırım teşvik
belgesine bağlanmış yatırımları bulunan mükelleflerin, bu yatırımlarının
depremden fiziki olarak zarar görmesi veya yatırımlarına deprem sonrasında
inşaat ruhsatı verilmesi işlemlerindeki kısıtlamalar nedeniyle geç başlamış
olmaları halinde, söz konusu yatırımları ile ilgili olarak bu maddenin (1)
numaralı fıkrasının (c) bendi hükmü
uygulanır.
4. 17.8.1999 tarihinden önce
yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımları bulunan mükelleflerin, bu yatırımlarına
konu iktisadi kıymetlerinin temininde, iktisadi kıymetin teslimini üstlenen
mükelleflerin depremden zarar görmesi dolayısıyla, gecikme meydana gelmiş
olması halinde söz konusu yatırımları
ile ilgili olarak (1) numaralı fıkranın
(c) bendi hükmü uygulanır.
5. Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
MADDE 8. - Bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin (B) bendi ile 7 nci maddesi 31.12.2001 tarihinden geçerli olmak üzere,
b) Diğer maddeleri ile 6 ncı
maddesinin (C) bendi henüz tahsil edilmemiş ikamet tezkeresi harçları hakkında
da uygulanmak üzere,
Yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE 9. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.