KAMULAŞTIRMA KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
|
Kanun No. 4650 |
|
Kabul Tarihi : 24.4.2001 |
MADDE 1. – 4.11.1983
tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3 üncü maddesine aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
İdarelerce
yeterli ödenek temin edilmeden kamulaştırma işlemlerine başlanılamaz.
MADDE 2. – 2942 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
İdare tarafından, şerh tarihinden itibaren altı ay
içinde 10 uncu maddeye göre kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına
tescili isteğinde bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine
ibraz edilmediği takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden silinir.
MADDE 3. – 2942 sayılı
Kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 8. – İdarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.
Kamulaştırma kararının
alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare, bu
Kanunun 11 inci maddesindeki esaslara göre ve konuyla ilgili uzman kişi,
kurum veya kuruluşlardan da rapor alarak, gerektiğinde Sanayi ve Ticaret
Odalarından ve mahallî emlak alım satım bürolarından alacağı bilgilerden de
faydalanarak taşınmaz malın tahmini bedelini tespit etmek üzere kendi bünyesi
içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla kıymet takdir
komisyonunu görevlendirir.
Ayrıca
idare, tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa
işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç
kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla uzlaşma komisyonunu görevlendirir.
İdare,
kıymet takdir komisyonunca tespit edilen tahmini bedeli belirtmeksizin,
kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz mal, kaynak veya bunların üzerindeki
irtifak haklarının bedelinin peşin veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasına göre yapılıyor ise, bu fıkradaki usullere göre taksitle ödenmesi
suretiyle ve pazarlıkla satın almak veya idareye ait bir başka taşınmaz malla
trampa yoluyla devralmak istediğini resmî taahhütlü bir yazıyla malike
bildirir.
Malik
veya yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş
gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak
veya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde; komisyonca tayin
edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri
geçmemek üzere bedelde veya trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu
anlaşmaya ilişkin bir tutanak düzenlenir ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm
hukukî ve fiilî vasıfları ile kamulaştırma bedelini içeren tutanak malik veya
yetkili temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır.
İdarece,
anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde,
tutanakta belirtilen bedel ödenmeye hazır hale getirilerek, bu durum malike
veya yetkili temsilcisine yazıyla bildirilerek tapuda belirtilen günde idare
adına tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından
idare adına tapuda ferağ verilmesi halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine
ödenir.
Bu
madde uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya
irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde
yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz.
Anlaşma
olmaması veya ferağ verilmemesi halinde bu Kanunun 10 uncu maddesine göre işlem
yapılır.
MADDE 4. – 2942 sayılı
Kanunun İKİNCİ KISIM başlığı “Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti, İdare
Adına Tescil ve Bedelin Tespiti Esasları, Dava Hakkı ve Bilirkişiler” şeklinde;
İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM başlığı
“Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve İdare Adına Tescil, Bedelin
Tespiti Esasları” şeklinde ve İKİNCİ BÖLÜM başlığı “Dava Hakkı ve Bilirkişiler”
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 5. – 2942 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi
başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Kamulaştırma bedelinin mahkemece
tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili
Madde 10. – Kamulaştırmanın
satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare, 7 nci maddeye göre topladığı
bilgi ve belgelerle 8 inci madde uyarınca yaptırmış olduğu bedel tespiti ve bu
husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye ekleyerek taşınmaz malın
bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine müracaat eder ve taşınmaz malın
kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin, peşin veya kamulaştırma 3 üncü
maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında,
idare adına tesciline karar verilmesini ister.
Mahkeme, idarenin başvuru
tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için belirlediği duruşma gününü,
dava dilekçesi ve idare tarafından verilen belgelerin birer örneği de eklenerek
taşınmaz malın malikine meşruhatlı davetiye ile veya idarece yapılan
araştırmalar sonucunda adresleri bulunamayanlara, 11.2.1959 tarihli ve 7201
sayılı Tebligat Kanununun 28 inci maddesi gereğince ilan yoluyla tebligat
suretiyle bildirerek duruşmaya katılmaya çağırır. Duruşma günü idareye de
tebliğ olunur.
Mahkemece malike doğrudan
çıkarılacak meşruhatlı davetiyede veya ilan yolu ile yapılacak tebligatta;
a) Kamulaştırılacak taşınmaz
malın tapuda kayıtlı bulunduğu yer, mevkii, pafta, ada, parsel numarası, vasfı,
yüzölçümü,
b) Malik veya maliklerin ad ve
soyadları,
c) Kamulaştırmayı yapan idarenin
adı,
d) 14 üncü maddede öngörülen
süre içerisinde, tebligat veya ilan tarihinden itibaren kamulaştırma işlemine
idarî yargıda iptal veya adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltim davası
açabilecekleri,
e) Açılacak davalarda husumetin
kime yöneltileceği,
f) 14 üncü maddede öngörülen
süre içerisinde, kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal davası
açanların, dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı aldıklarını
belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma işleminin kesinleşeceği ve
mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedeli üzerinden taşınmaz malın
kamulaştırma yapan idare adına tescil edileceği,
g) Mahkemece tespit edilen
kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına hangi bankaya yatırılacağı,
h) Konuya ve taşınmaz malın
değerine ilişkin tüm savunma ve delilleri, tebliğ tarihinden itibaren on gün
içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
Belirtilir.
Mahkemece, kamulaştırılacak
taşınmaz malın bulunduğu yerde mahalli gazete çıkıyor ise, bu mahalli
gazetelerden birisinde ve Türkiye genelinde yayımlanan gazetelerin birisinde
kamulaştırmanın ve belgelerin özeti en az bir defa yayımlanır.
Mahkemece belirlenen günde
yapılacak duruşmada hakim, taşınmaz malın bedeli konusunda tarafları anlaşmaya
davet eder. Tarafların bedelde anlaşması halinde hakim, taraflarca anlaşılan bu
bedeli kamulaştırma bedeli olarak kabul eder ve sekizinci fıkranın ikinci ve
devamı cümleleri uyarınca işlem yapar.
Mahkemece yapılan duruşmada
tarafların bedelde anlaşamamaları halinde hakim, en geç on gün içinde keşif ve
otuz gün sonrası için de duruşma günü tayin ederek, 15 inci maddede sayılan
bilirkişiler marifetiyle ve tüm ilgililerin huzurunda taşınmaz malın değerini
tespit için mahallinde keşif yapar. Yapılacak keşifte, taşınmaz malın bulunduğu
yerin bağlı olduğu köy veya mahalle muhtarının da hazır bulunması amacıyla,
muhtara da davetiye çıkartılır ve keşifte hazır bulunması temin edilerek,
muhtarın beyanı da alınır.
Bilirkişiler, taraflar ve diğer
ilgililerin beyanını da dikkate alarak, 11 inci maddedeki esaslar doğrultusunda
taşınmaz malın değerini belirten raporlarını onbeş gün içinde mahkemeye
verirler. Mahkeme bu raporu, duruşma günü beklenmeksizin taraflara tebliğ eder.
Yapılacak duruşmaya hakim, taraflar veya vekillerini ve bilirkişileri çağırır.
Bu duruşmada tarafların bilirkişi raporlarına varsa itirazları dinlenir ve
bilirkişilerin bu itirazlara karşı beyanları alınır.
Tarafların bedelde
anlaşamamaları halinde gerektiğinde hakim tarafından onbeş gün içinde
sonuçlandırılmak üzere yeni bir bilirkişi kurulu tayin edilir ve hakim,
tarafların ve bilirkişilerin rapor veya raporları ile beyanlarından
yararlanarak adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeli tespit eder.
Mahkemece tespit edilen bu bedel, taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkının
kamulaştırılma bedelidir. Tarafların anlaştığı veya tarafların anlaşamaması
halinde hakim tarafından kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın,
peşin ve nakit olarak veya kamulaştırma bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasına göre yapılmış ise, ilk taksitin yine peşin ve nakit olarak hak sahibi
adına, hak sahibi tespit edilememiş ise ileride ortaya çıkacak hak sahibine
verilmek üzere 10 uncu maddeye göre mahkemece yapılacak davetiye ve ilanda
belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi
için idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus
olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdarece, kamulaştırma bedelinin hak sahibi
adına yatırıldığına veya hak sahibinin tespit edilemediği durumlarda, ileride
ortaya çıkacak hak sahibine verilmek üzere bloke edildiğine dair makbuzun
ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma
bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verilir ve bu karar, tapu dairesine ve
paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin olup tarafların
bedele ilişkin temyiz hakları saklıdır.
Bu maddede öngörülen işlemler,
mahkemenin davetine uymayanlar olduğu takdirde ilgilinin yokluğunda yapılır.
Hak sahibinin tespit edilemediği
durumlarda mahkemece, kamulaştırma bedelinin üçer aylık vadeli hesaba
dönüştürülerek nemalandırılması amacıyla gerekli tedbirler alınır.
Kamulaştırılması yapılan
taşınmaz mal, tahsis edildiği kamu hizmeti itibariyle sicile kaydı gerekmeyen
bir niteliğe dönüşmüş ise, istek halinde mahkemece sicil kaydının terkinine
karar verilir.
Bu tescil ve terkin işlemi
sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi ilişkisi aranmaz.
Ancak, tapu dairesi durumu ilgili vergi dairesine bildirir.
14 üncü maddede belirtilen süre
içinde, kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından idarî yargıda
iptal davası açılması ve idarî yargı mahkemelerince de yürütmenin durdurulması
kararı verilmesi halinde mahkemece, idarî yargıda açılan dava bekletici mesele
kabul edilerek bunun sonucuna göre işlem yapılır.
Kamulaştırma işlemine karşı
idarî yargıda iptal veya maddi hatalara karşı adli mahkemelerde açılacak
düzeltim davalarında hangi idareye husumet yöneltileceğinin davetiye ve ilanda
açıkça belirtilmemiş veya yanlış gösterilmiş olması nedeniyle davada husumet
yanlış yöneltilmiş ise, gerçek hasma tebligat yapılmak suretiyle davaya devam
olunur.
MADDE 6. – 2942 sayılı Kanunun 11 inci maddesi
başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Kamulaştırma bedelinin tespiti
esasları
Madde 11. – 15 inci madde
uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya
kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan
ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın;
a) Cins ve nevini,
b) Yüzölçümünü,
c) Kıymetini etkileyebilecek
bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,
d) Varsa vergi beyanını,
e) Kamulaştırma tarihindeki
resmî makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,
f) Arazilerde, taşınmaz mal veya
kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi
kullanılması halinde getireceği net gelirini,
g) Arsalarda, kamulaştırma
gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini,
h) Yapılarda, kamulaştırma
tarihindeki resmî birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma
payını,
ı) Bedelin tespitinde etkili
olacak diğer objektif ölçüleri,
Esas tutarak düzenleyecekleri
raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve
ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna
dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.
Taşınmaz malın değerinin
tespitinde, kamulaştırmayı gerektiren imar ve hizmet teşebbüsünün sebep olacağı
değer artışları ile ilerisi için düşünülen kullanma şekillerine göre getireceği
kâr dikkate alınmaz.
Kamulaştırma yoluyla irtifak
hakkı tesisinde, bu kamulaştırma sebebiyle taşınmaz mal veya kaynakta meydana
gelecek kıymet düşüklüğü gerekçeleriyle belirtilir. Bu kıymet düşüklüğü
kamulaştırma bedelidir.
MADDE 7. – 2942 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 14. – Kamulaştırmaya konu
taşınmaz malın maliki tarafından 10 uncu madde gereğince mahkemece yapılan
tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek
üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren otuz gün içinde,
kamulaştırma işlemine karşı idarî yargıda iptal ve maddî hatalara karşı da adlî
yargıda düzeltim davası açılabilir.
İdarî yargıda açılan davalar
öncelikle görülür.
İştirak halinde veya müşterek
mülkiyette, paydaşların tek başına dava hakları vardır.
İdare, kamulaştırma belgelerinin
mahkemeye verildiği günden itibaren otuz gün içinde maddî hatalara karşı adlî
yargıda düzeltim davası açabilir.
İdare tarafından, bu Kanun
hükümlerine göre tespit olunan malike ve zilyede karşı açılan davaların
görülmesi sırasında, taşınmaz malın gerçek malikinin başka bir şahıs olduğu
anlaşıldığı takdirde, davaya bu gerçek malik, tapu malikinin daha önce öldüğü
sabit olursa mirasçıları da dahil edilmek suretiyle devam olunur.
Açılan davaların sonuçları dava
açmayanları etkilemez.
MADDE 8. – 2942 sayılı Kanunun 15 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 15. – Türk Mühendis ve
Mimar Odaları Birliğine bağlı ihtisas odalarının her biri tarafından,
üyelerinin oturdukları yeri göz önünde bulundurarak her il için onbeş ila
yirmibeş, ayrıca il merkezleri için il, ilçeler için ilçe idare kurullarınca bu
bölgelerde oturan ve mühendis veya mimar olan taşınmaz mal sahipleri arasından
on beş bilirkişi her yıl Ocak ayının ilk haftasında seçilerek isim ve
adreslerini bildiren listeler valiliklere verilir. Bilirkişi olarak görev
yapacakların nitelikleri ve çalışma esasları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları
Birliğinin görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân
Bakanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle belirlenir.
Valilikçe onanan listelerden,
odalar tarafından seçilenler il merkezi ve ilçelerdeki asliye hukuk
mahkemelerine, idare kurulları tarafından seçilenler de seçildikleri yerin
asliye hukuk mahkemelerine bildirilir.
Süresi bitenler tekrar
seçilebilir.
Bilirkişi kurulu; kamulaştırmaya
konu olan yerin cins ve niteliğine göre, üçü odalar listesinden, ikisi de idare
kurulu listesinden seçilmek suretiyle beş kişiden oluşur.
Kamulaştırılan taşınmaz malın
üstün niteliği göz önüne alınarak, bilirkişilerden üçü aynı uzmanlık kolundan
seçilebilir.
Kamulaştırmayı yapan idarede
görevli olanlar, kamulaştırılan taşınmaz malın sahipleri ve bunların usul ve
füruu, karı-koca, üçüncü derece dahil, kan ve sıhri hısımları ve mal sahipleri
ile menfaat ortaklığı olanlar bilirkişi seçilemezler.
İhtisas odalarının liste
veremediği veya verilen listelerden fiili ve hukuki sebeplerle bilirkişi
seçiminin imkansız olduğu il ve ilçelerde, kamulaştırılan taşınmaz malın cins
ve özelliğine göre, Bayındırlık ve İskân, Tarım ve Köyişleri ve Orman
Bakanlıklarının taşra birimleri ile diğer resmî daire ve kurumlardan alınacak
fen adamları ile bilirkişi kurulu tamamlanır. Bunların da bulunmadığı veya
fiili veya hukuki sebeplerle bilirkişi seçimlerine imkan olmadığı takdirde,
komşu illerin oda listelerinden, yoksa bu fıkrada belirtilen resmî daire ve
kurumlardan alınacak fen adamları ile kurul tamamlanır.
Mahkemelere gönderilen
listelerde yazılı olanlar ve yukarıdaki fıkrada gösterilen kimseler arasından
taraflar bilirkişi seçmekte anlaşamadıkları takdirde bilirkişiler hakim
tarafından resen seçilir.
Hakim, bilirkişilere yemin
ettirir.
Bilirkişi kurulu, taşınmaz malın
değerini 11 ve 12 nci maddeler hükümlerine göre tayin ve takdir ederek,
gerekçeli raporunu onbeş gün içinde mahkemeye verir.
Bilirkişilerce yapılan değer
tespitinde, idarece belgelerin mahkemeye verildiği gün esas tutulur.
MADDE 9. – 2942 sayılı Kanunun ÜÇÜNCÜ KISIM başlığı
"Aynın İhtilaflı Bulunması, Tescil ve Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmaz
Malın Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve Zilyedin Hakları"
şeklinde; ÜÇÜNCÜ KISIM İKİNCİ BÖLÜM başlığı da "Aynın İhtilaflı Olması ve
Tescil" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 10. – 2942 sayılı Kanunun 18 inci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Aynın ihtilaflı bulunması
Madde 18. – İdare,
kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malın mülkiyeti üzerinde ihtilaf olup
olmadığını, taşınmaz malın bulunduğu yerdeki tapu idaresi, kadastro müdürlüğü
ve hukuk mahkemelerinden sorarak ve mahallinde araştırma yaparak tespit eder.
Yapılan araştırmalar sonucunda,
taşınmaz malın tapuda kayıtlı olmakla birlikte mahkemede mülkiyeti üzerinde
ihtilaf olduğu veya kadastrosu yapılmasına rağmen kadastro mahkemesinde davalı
olduğunun tespit edilmesi halinde idarece, 10 uncu madde uyarınca hazırlanan
belgelerin tamamı, taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine
verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin
mülkiyet ihtilafıyla ilgili uyuşmazlığın sonucunda belli olacak hak sahibine
peşin veya kamulaştırma 3 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise
taksitle ödenmesi karşılığında idare adına tesciline karar verilmesi istenir.
Mahkemece, taşınmaz mal
hakkındaki mülkiyet ihtilafı ile ilgili davanın tüm taraflarına, 10 uncu madde
uyarınca tebligatların ve ilanların yapılması, taşınmazın kamulaştırma
bedelinin yine bu maddedeki usule göre tespit edilmesi ve bu bedelin mülkiyet
ihtilafıyla ilgili davanın sonucunda belli olacak hak sahibine ödenmek üzere
idarece mahkemenin belirttiği bankaya 10 uncu madde uyarınca ve üçer aylık
vadeli hesaba yatırılmasından sonra, bu bedelin ileride belli olacak hak sahibine
ödenmesine ve taşınmaz malın idare adına tesciline karar verilir ve bu karar
tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. 3 üncü maddenin 2 nci
fıkrasına göre yapılan kamulaştırmalarda mahkemece belirlenecek kamulaştırma
bedelinin ilk ve takibeden taksitleri de mahkemenin belirlediği bankadaki üçer
aylık vadeli hesaplara yatırılır.
Mülkiyet ihtilafı ile ilgili
davanın sonucunda, hak sahibi olduğuna mahkemece karar verilen kişinin
müracaatı üzerine kamulaştırma bedelini tespit eden mahkemenin, paranın bu hak
sahibine ödenmesi için bankaya yazacağı talimat üzerine para hak sahibine
ödenir.
Bu maddede öngörülen işlemler,
mahkemenin davetine uymayanlar olduğu takdirde ilgilinin yokluğunda yapılır.
Kamulaştırılması yapılan
taşınmaz mal tahsis edildiği kamu hizmeti itibariyle sicile kaydı gerekmeyen
bir niteliğe dönüşmüş ise, istek halinde mahkemece sicil kaydının terkinine
karar verilir.
Bu tescil ve terkin işlemi
sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi ilişkisi aranmaz.
Ancak, tapu dairesi durumu ilgili vergi dairesine bildirir.
Mahkemece tespit edilen bu bedel
taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkının kamulaştırma bedelidir.
14 üncü maddede belirtilen süre
içinde, kamulaştırma işlemine karşı hak sahipleri tarafından idarî yargıda
iptal davası açılması ve idarî yargı mahkemelerince de yürütmenin durdurulması
kararı verilmesi halinde mahkemece, idarî yargıda açılan dava bekletici mesele
kabul edilerek bunun sonucuna göre işlem yapılır.
Kamulaştırma işlemine karşı
idarî yargıda iptal veya maddi hatalara karşı adli mahkemelerde açılacak
düzeltim davalarında hangi idareye husumet yöneltileceğinin tebligat ve ilan
belgelerinde açıkça belirtilmemiş veya yanlış gösterilmiş olması nedeniyle
davada husumet yanlış yöneltilmiş ise, gerçek hasma tebligat yapılmak suretiyle
davaya devam olunur.
MADDE 11. – 2942 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 19. – İdare öncelikle, kamulaştırılması
kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 21.6.1987 tarihli ve
3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olup
olmadığını ilgili yerlerden sormak suretiyle tespit eder.
İdarece yapılan bu araştırma sonucunda,
kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 3402
sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından
olmadığının, taşınmaz malın zilyedi mevcut olup da zilyetlikle iktisap
iddiasında bulunulduğunun tespiti halinde, 9 uncu madde gereğince seçilen
bilirkişiler marifetiyle mahallinde tahkikat yapar, delilleri toplar ve
keyfiyeti bir tutanakla belirtir. Bu tutanakta, taşınmazın yüzölçümü, zilyedin
kimliği, vergi kaydı, zilyetliğin başlangıç tarihi ve süresi, mülkiyeti kazanma
şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirtilir.
İdarece hazırlanan ve 10 uncu
madde uyarınca toplanılan belgelerin tamamı, taşınmaz malın bulunduğu yer
asliye hukuk mahkemesine verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle,
bu bedelin peşin veya kamulaştırma bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci
fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında idare adına
tesciline karar verilmesi istenir.
Mahkeme, taşınmaz malın
kamulaştırma bedelini 10 uncu maddede belirtilen usulde ve sürede tespit eder.
Mahkeme, idarece verilen bilgi ve belgelerden, zilyedin kamulaştırma tarihinde
taşınmaz malı Türk Kanunu Medenisi hükümleri dairesinde ve zilyetlikle iktisap
etmiş olduğunu belirtmeye yeterli gördüğü takdirde, kamulaştırma bedelinin
tespitine ilişkin bilirkişi raporunu idareye, bu raporla birlikte idarece
verilen diğer belgeleri tespit edilen zilyede tebliğ eder.
Ayrıca taşınmaz malın durumu, o
yerin en büyük mal memuruna bildirilmekle beraber, taşınmaz malın bulunduğu
yerde çıkan mahalli gazetede ve Türkiye genelinde yayımlanan bir gazetede en az
bir defa ilan edilir.
İlanda;
a) Taşınmaz malın bulunduğu
yeri, mevkii, sınırı, miktarı,
b) Zilyedin kimliği,
c) Kamulaştırma bedelinin
yatırılacağı banka,
d) Konuya ve taşınmaz malın
değerine ilişkin tüm savunma ve delillerin, ilan tarihinden itibaren on gün
içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
e) Hak sahiplerinin son ilandan
itibaren bir ay içinde itiraz etmedikleri takdirde, kamulaştırma bedelinin
zilyede ödeneceğine karar verileceği,
Belirtilir.
Son ilandan itibaren otuz gün
içinde Hazine veya üçüncü bir kimse tarafından itiraz edilmediği takdirde,
mahkemece kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit
olarak veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre taksitle
kamulaştırma yapılmış ise, ilk taksidin yine peşin ve nakit olarak zilyet adına
ilanda belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz
edilmesi için idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir
defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdare tarafından kamulaştırma
bedelinin zilyet adına yatırıldığına dair makbuzun mahkemeye ibrazı halinde
mahkemece, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin
zilyede ödenmesine karar verilir ve bu karar tapu dairesine ve paranın
yatırıldığı bankaya bildirilir.
Bu müddet içinde Hazine veya
üçüncü şahıslar tarafından itiraz edilmesi halinde ise, mahkemece, tespit
edilen kamulaştırma bedelinin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiye
ödenmek üzere idarece ilanda belirtilen bankada açılacak üçer aylık vadeli
hesaba yatırılmasından sonra, taşınmaz malın idare adına tesciline karar
verilir.
Kamulaştırma bedelinin zilyede
verilmiş olması, o taşınmaz malda hak iddia edenlerin genel hükümler dairesinde
zilyet aleyhine, bedele istihkak davası açmak hakkını düşürmez.
MADDE 12. – 2942 sayılı
Kanunun 20 nci maddesinin
birinci fıkrasındaki “16,
17 ve 19 uncu maddelere
dayanılarak” ibaresi “Bu Kanun uyarınca” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 13. – 2942 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Kamulaştırmanın ve bedelinin
kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu
yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde,
keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu
hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları,
aldığı kamulaştırma bedelini üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malını geri
alabilir.
MADDE 14. – 2942
sayılı Kanunun 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 25. – Hakların
kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi,
mal sahibi için 10 uncu madde uyarınca mahkemece yapılan tebligatla başlar.
Mülkiyetin idareye geçmesi, mahkemece verilen tescil kararı ile olur.
Mahkemece verilen tescil kararı tarihinden itibaren taşınmaz mal sahibinin, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malda yeni inşaat veya ekim yapmak veya mevcut inşaatta esaslı değişiklikler meydana getirmek gibi kullanma hakları kalkar. Bundan sonra yapılanların değeri dikkate alınmaz.
MADDE 15. – 2942 sayılı Kanunun 27 nci maddesinin birinci
fıkrasındaki “11 ve 12 nci” ibaresi “10 uncu”, “millî bir bankaya” ibaresi “10
uncu maddeye göre yapılacak davetiye ve ilânda belirtilen bankaya” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 16. – 2942 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 29. – 10 uncu madde uyarınca mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan bilirkişilerin ve keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile, tapu harçları ve bu Kanunun gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir.
MADDE 17. – 2942 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 30. – Kamu tüzel kişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal,kaynak veya irtifak hakları diğer bir kamu tüzel kişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamaz.
Taşınmaz mala, kaynak veya
irtifak hakkına ihtiyacı olan idare, 8 inci madde uyarınca bedelini tespit
eder. Bu bedel esas alınarak ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye
yazılı olarak başvurur. Mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün
içinde cevap vermez ise anlaşmazlık, alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştay
ilgili idarî dairesince incelenerek iki ay içinde kesin karara bağlanır.
Taraflar bedelde anlaşamadıkları
takdirde; alıcı idare, devirde anlaşma tarihinden veya Danıştay kararının
tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde, 10 uncu maddede yazılı usule göre
mahkemeye başvurarak, kamulaştırma bedelinin tespitini ister. Bu durumda
yapılacak yargılamada mahkemece, 29.6.1938 tarihli ve 3533 sayılı Kanun
hükümleri uygulanmaz.
Mahkemece, 10 uncu maddede
öngörülen usule göre kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin
ve nakit olarak mal sahibi idareye verilmek üzere belirleyeceği bir bankaya
yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz
edilmesi için alıcı idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu
süre bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Alıcı idare tarafından
kamulaştırma bedelinin mal sahibi idare adına bankaya yatırıldığına dair
makbuzun ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın alıcı idare adına tesciline
ve kamulaştırma bedelinin mal sahibi idareye ödenmesine karar verilir ve bu
karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü
kesin olup tarafların bedele ilişkin temyiz hakları saklıdır.
Bu suretle devir alınan taşınmaz
mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış
sayılır ve devir amacı veya devreden idarenin izni dışında başkaca bir kamusal
amaçla kullanılamaz. Aksi takdirde devreden idare, 23 üncü madde uyarınca
taşınmaz malı geri alabilir. Bu husus tapu kütüğünün beyanlar hanesine şerh
verilir.
MADDE 18. – 2942 sayılı Kanunun 31 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 31. – Aşağıda yazılı işler
ve eylemler yasaktır:
a) 15 inci madde uyarınca
oluşturulan bilirkişilerin, kendilerine mahkemece takdir edilen ücret dışında
herhangi bir suretle çıkar sağlamaları.
b) Mahkemece 10 uncu madde
uyarınca yapılan tebligat, davet veya ilanen tebliğden sonra taşınmaz malın
başkasına devir ve ferağ veya temliki.
c) Dava giderlerinin avukat veya
dava vekilleri veya onlar adına hareket edenler tarafından kabullenilmesi.
d) Kamulaştırma bedelinin
tamamının veya bir kısmının nakden veya başka bir şekilde, avukat veya dava
vekili veya onlar adına hareket edenler tarafından mal sahibine önceden
ödenmesi.
e) Kamulaştırma bedelinin
tamamının veya bir kısmının avukat veya dava vekili veya onlar adına hareket
edenlere ait olacağının kararlaştırılması.
f) Yukarıda yazılı bentlerde
yasaklanan fiillerin avukat veya dava vekillerince bizzat veya aracı ile mal
sahibine teklif edilmesi veya bunlara yardımcı olunması.
MADDE 19. – 2942 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 33. – Fiilleri daha ağır cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde, bu Kanunun 31 inci maddesinin (a) bendine aykırı hareket edenler iki yıldan aşağı olmamak üzere hapis ve iki milyar liradan dört milyar liraya kadar; (d), (e) ve (f) bentlerine aykırı hareket edenler ise, bir yıldan aşağı olmamak üzere hapis ve beşyüz milyon liradan bir milyar liraya kadar ağır para cezasıyla, (b) ve (c) bentlerine aykırı hareket edenler, altı aydan iki yıla kadar hapis ve ikiyüz milyon liradan dörtyüz milyon liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar. Bu maddedeki para cezaları her yıl 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununun ek 2 nci maddesi hükümleri uyarınca artırılır.
MADDE 20.– 2942 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 39. – Kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırıldığı yıla ait emlak vergisi tarhına esas olan vergi değeri, kesinleşen kamulaştırma bedelinden az olduğu takdirde, kamulaştırma bedeli ile vergi değeri arasındaki fark üzerinden, cezalı emlak vergisi tarh olunur.
Emlak vergisi beyannamesinin ek
süreye rağmen verilmemiş olması halinde, kesinleşen kamulaştırma bedeli,
kamulaştırmanın yapıldığı yıla ait vergi değeri yerine geçer ve bu değer
üzerinden cezalı emlak vergisi tarhiyatı yapılır.
MADDE 21.– 2942 sayılı Kanunun 13, 16 ve 17 nci
maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve bu Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 5. – Bu Kanunun değişik 15 inci maddesinde öngörülen yönetmelik çıkarılıncaya kadar bilirkişiler önceki hükme göre seçilir.
GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte,
kamulaştırma kararı alınmış ancak henüz tebligata çıkarılmamış
kamulaştırmalarda bu Kanun hükümleri, diğerlerinde önceki hükümler uygulanır.
MADDE 22. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 23. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.