Dönem : 21 Yasama Yılı : 4

T.B.M.M. (S. Sayısı : 799)

Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu

Raporu (1/943)

T.C.
Başbakanlık	28.12.2001
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-368/6059

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 24.10.2001 tarihinde kararlaştırılan “Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Sendikalar, mal varlıkları ve gelirlerini mevzuatta yer alan kısıtlamalar nedeniyle sadece grev ve lokavt fonlarından yardım öngörülen hususlarda kullanabilmektedir. Buna karşılık değişik nedenlerle grev ve lokavta gidilemeyen durumlarda biriken ve hatta giderek katlanan üye aidatlarından elde edilen nakit gelirlerinin değerlendirilememesi atıl bir durum yaratmaktadır.

Hazırlanan Tasarı ile; sadece işveren sendikalarının üye işverenlerine kredi şeklinde yardım yapabilmeleri öngörülmüş, içinde bulunduğumuz kriz ortamından büyük zarar gören işverenlere bizzat üyesi bulundukları işveren sendikasınca kredi kullandırılması amaçlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. – Madde ile, işveren sendikalarına genel kurul kararıyla nakit gelirlerinin en fazla üçte ikisi oranında, üyelerine kredi verebilme imkânı sağlanmak amacıyla Sendikalar Kanununun 33 üncü maddesine bir fıkra eklenmektedir.

Madde 2. – Sendikalar Kanununun 39 uncu maddesinin üçüncü fıkrası sendika ve konfederasyonların elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensupları arasında dağıtamayacağı hükmüne amirdir. Yapılan düzenleme ile bu sınırlama işveren sendika ve konfederasyonları açısından kaldırılmaktadır.

Madde 3. – Madde ile, işveren sendika ve konfederasyonlarının üyelerine borç verebilmesine imkân tanıyabilmek amacıyla, sendika ve konfederasyonların giderlerini düzenleyen Sendikalar Kanununun 44 üncü maddesinde değişiklik yapılmaktadır.

Madde 4. – Yürürlük maddesidir.

Madde 5. – Yürütme maddesidir.

Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler	16.1.2002
Komisyonu
Esas No. : 1/943
Karar No. : 21

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca 28.12.2001 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve 4.1.2002 tarihinde Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen, “Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 10.1.2002 ve 15.1.2002 tarihlerinde yaptığı 30 ve 31 inci Birleşimlerinde, Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu ile Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

İşveren sendikaları gelirlerini sadece grev ve lokavt fonlarından ve yasal olarak yardım öngörülen durumlarda kullanabilmektedirler. Ancak grev ve lokavta gidilemeyen durumlarda üye aidatları giderek artmakta ve bu gelirler değerlendirilememektedir.

Tasarı ile;

İşveren sendikalarının üyelerine genel kurul kararıyla geri dönüş koşullarının da belirlenerek nakit gelirlerinin en fazla üçte ikisi oranında kredi şeklinde yardım yapabilmeleri öngörülmektedir.

Bu anlamda sendika ve konfederasyonların elde ettikleri gelirleri üyeleri arasında dağıtamayacağı hükmü, yapılan düzenleme ile işveren sendika ve konfederasyonları açısından kaldırılmakta, işveren sendika ve konfederasyonlarının giderlerini düzenleyen Sendikalar Kanununun ilgili maddeleri tekrar düzenlenmektedir.

Komisyon toplantısında Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde, Komisyon üyelerimiz tarafından tasarı ile ilgili olarak;

Tasarının yasalaşması ile üye işverenlere kredi verme olanağının sağlanacağı bu sayede üyeler arasındaki ekonomik hak ve menfaatlerin korunacağı,

Üyelerinin tamamı müteşebbis olan işveren sendikalarına üyesi bulundukları işveren sendikasınca kredi kullandırılmasının son ekonomik kriz yüzünden ortaya çıkan güç durumda üyeler arasında dayanışma sağlayacağı, bunun da reel sektörde ekonomik canlanma sağlayacağı,

Tasarının bir an önce yasalaşması ve işveren sendikalarının kendi üyelerine yapmak istediği ekonomik yardımların önünün açılmasının uygun olduğu da belirtilmiştir.

Komisyon toplantısında Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerin ardından Tasarının genel gerekçesi kabul edilerek maddelerine geçilmiştir.

Tasarının çerçeve 1 inci maddesi ile yapılan düzenlemenin sonuna redaksiyon ile “ler” ibaresi eklenerek çerçeve 1 inci, 2 nci, 3 üncü maddeleri ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 4 ve 5 inci maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz Genel Kurulun onayına sunulmak üzere yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Ertuğrul Kumcuoğlu	Hasan Basri Üstünbaş	Ali Kemal Başaran
Aydın	Kayseri	Trabzon
Kâtip	Üye	Üye
Sebahat Vardar	Mehmet Zeki Okudan	Mahfuz Güler
Bilecik	Antalya	Bingöl
	(Muhalifim)
Üye	Üye	Üye
Mustafa Karslıoğlu	Ersoy Özcan	Orhan Şen
Bolu	Bolu	Bursa
Üye	Üye	Üye
Ali Ahmet Ertürk	İbrahim Konukoğlu	Perihan Yılmaz
Edirne	Gaziantep	İstanbul
		(İmzada bulunamadı)
Üye	Üye	Üye
Özkan Öksüz	Mükremin Taşkın	Doğan Baran
Konya	Nevşehir	Niğde
Üye	Üye
Şükrü Ünal	Mesut Türker
Osmaniye	Yozgat
(İmzada bulunamadı)

5.5.1983 TARİHLİ VE 2821 SAYILI SENDİKALAR KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI HAKKINDA MUHALEFET ŞERHİMDİR

Tasarı ile Sendikalar Kanununun 33 üncü maddesine ilave edilen fıkra ile, işveren sendikalarına Genel Kurul kararıyla mevcut üyelerine kredi verebilme yetkisi vermektedir.

Kanundaki bu değişikliklerle, art niyetli bir yönetim tarafından sendikanın birikmiş kapitali rahatlıkla suiistimal edilebilecek duruma getirilmiştir.

Kanunlardaki açıklıklar nedeniyle, özelleştirilen ve hatta devletin elindeki bankaların çok rahat bir şekilde içlerinin boşaltıldığı, güncel tabiriyle hortumlandığı, yönetim kurullarının emrinde yüklü miktarda kapitallerin bulunduğu Oda ve Derneklerin başkanlığı ve yönetimi için ciddî kavgaların yapıldığı, rant beklentisi olan her teşkilâtlanmada taşlı, sopalı, bıçaklı kavgalı toplantıların olağan hale geldiği ülkemizde, çok rahat bir şekilde milyon dolarların belirli çevrelerin inisiyatifi ile kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilmelerine imkân sağlayacak ciddî açıkları bulunan bir Kanun değişikliği, bir koyun sürüsünü dağda kurtlarla baş başa bırakmakla aynı anlama gelebilir.

Gayet iyi niyetler ve ümitlerle oluşturulan bu kuruluşların imkânları; Art niyetli kişiler tarafından milletin iradesinin tecelli ettirilmesinin gerektiği bu kutsal yapı da alet edilerek, kanunların kendi kötü emellerine alet edebilmelerine imkân verecek şekilde çıkması sağlanarak, karanlık zihniyetlere peşkeş anlamına gelebilir.

Birinci maddedeki değişiklikte “geri dönüş koşullarının belirlenmesi şartıyla” ifadesi muğlak bir ifade olup, art niyetli bir yönetim tarafından Genel Kurulun yanlış yönlendirilmesi suretiyle, kredinin batık birkaç şirkete çok cazip şartlarla verilmesine engel değildir. Şu ana kadar ülke olarak yaşadığımız olayları göz önüne alacak olursak, bunun kaçınılmaz bir son olarak görülme ihtimali vardır.

Buna engel olunması için Kanunu suiistimale imkân vermeyecek kesin hükümlerin yer aldığı ifadeler kullanılmalıdır. Örneğin, “Genel Kurulda belirlenecek şirketlere, Kalkınma Bankası ya da Eximbank kredileriyle eş şartlarda kredi verilir.” anlamında bir ifade kullanılmalıdır.

3 üncü maddedeki “sosyal amaçlı harcama” ifadesi de yetersiz olup, çok rahat bir şekilde suiistimal edilebilecektir. “Sosyal amaçlı harcama” kapsamı içerisine ne tür harcamaların girebileceğini de hayallerinize bırakıyorum. Sosyal amaçlı harcamanın niteliklerinin Kanunda açıkça ve tartışmaya mahal vermeyecek kesin ifadelerle belirtilmesi, ihtilafı ve kargaşayı önleyecektir.

Baştan çıkaran ve uğrunda ölümüne kavgalar yapılan nakit gelirleri için, “Belirli aralıklarla Genel Kurul tarafından belirlenecek bir tavan konulmalı ve kasa mevcudu belli bir miktara ulaştığında üyelerden belirli bir süre aidat alınmaz” anlamına gelebilecek bir ibarenin konulmaması, Kanunun geneli olarak görünen en büyük eksikliktir.

Yukarıda belirttiğim gerekçelerle mevcut tasarıya bu haliyle muhalif olduğumu belirtirim.

16.1.2002

Mehmet Zeki Okudan

Antalya

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

SENDİKALAR KANUNUNDA

DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1. – 5.5.1983 tarihli ve 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 33 üncü maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“İşveren sendikaları, nakit mevcudunun azamî üçte ikisini aşmamak kaydıyla ve Genel Kurul kararıyla birikmiş nakit gelirlerinin geri dönüş koşullarının belirlenmesi şartıyla mevcut üyelerine kredi verebilir.”

MADDE 2. – 2821 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İşçi sendika ve konfederasyonları elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensupları arasında dağıtamazlar. Sendika ve konfederasyonların grev ve lokavt süresince tüzüklerine göre üyelerine yapacakları yardımlar bu hükmün dışındadır.”

MADDE 3. – 2821 sayılı Kanunun 44 üncü maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İşçi sendikaları ve konfederasyonları üyeleriyle çalıştırdıkları işçiler dahil hiç kimseye borç veremezler. Sendika ve konfederasyonlar nakit gelirlerinin yüzde beşini aşmamak kaydıyla sosyal amaçlı harcamayı, Genel Kurul kararıyla yönetim kurulunu yetkilendirebilirler.”

MADDE 4. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Bülent Ecevit
Başbakan
Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
D. Bahçeli	H. H. Özkan	M. Yılmaz
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
K. Derviş	Prof. Dr. T. Toskay	M. Keçeciler
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
Prof. Dr. Ş. S. Gürel	F. Bal	N. Arseven
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
M. Yılmaz	Prof. Dr. R. Mirzaoğlu	Dr. Y. Karakoyunlu
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
H. Gemici	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	E. S. Gaydalı
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
F. Ünlü	Prof. Dr. A. Çay	R. Önal
Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı V.	İçişleri Bakanı
Prof. Dr. H. S. Türk	Prof. Dr. Ş. Üşenmez	R. K. Yücelen
Dışişleri Bakanı V.	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
H. H. Özkan	S. Oral	M. Bostancıoğlu
Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı V.	Ulaştırma Bakanı
Prof. Dr. A. Akcan	Prof. Dr. H. Y. Gökalp	O. Vural
Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
Prof. Dr. H. Y. Gökalp	Y. Okuyan	A. K. Tanrıkulu
En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı
Z. Çakan	M. İ. Talay	M. Taşar
Orman Bakanı		Çevre Bakanı
Prof. Dr. N. Çağan		F. Aytekin

SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL

İŞLER KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

SENDİKALAR KANUNUNDA

DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1. – 5.5.1983 tarihli ve 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 33 üncü maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“İşveren sendikaları, nakit mevcudunun azamî üçte ikisini aşmamak kaydıyla ve Genel Kurul kararıyla birikmiş nakit gelirlerinin geri dönüş koşullarının belirlenmesi şartıyla mevcut üyelerine kredi verebilirler.”

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 4. – Tasarının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 5. – Tasarının 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.