Dönem : 21 Yasama Yılı : 4
T.B.M.M. (S. Sayısı : 883)
Toplu Konut Kanununda
Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu
(1/1012)
T.C.
Başbakanlık 24.6.2002
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-501/3535
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 17.6.2002 tarihinde
kararlaştırılan “Toplu Konut Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun
Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Bülent
Ecevit
Başbakan
GENEL GEREKÇE
3 Şubat 2002 tarihinde
Afyon Sultandağı’nda meydana gelen deprem, Afyon merkez ve ilçeleri ile 48
belde ve 123 köy yerleşim yerinde toplam 505 293 vatandaşımızı etkilemiştir. Bölge
çiftçilik ve hayvancılıkla geçinen düşük gelirli bir bölge olup, özellikle köy
yerleşim yerlerinden nüfusları itibariyle belde belediyelerine
dönüştüklerinden, belde halkının oturduğu konutlar mühendislik hizmeti görmemiş
yöresel yapı malzemelerinden (taş, kerpiç, samanlı çamur) inşa edilen
yapılardan oluşmaktadır. Bu yapılar, üzeri kamış, sazlık ve sıkıştırılmış
topraktan oluşan bir çatı örtüsü ile kaplanmış, fen ve sanat kurallarına uygun
olmayan yapılar olduğundan “Zorunlu Deprem Sigortası”da yapılamamaktadır. Yine
bu yapılar, 50-100 yıllık olup her an hasar doğurabilecek yapılardır. Bölge
halkının gelir düzeyinin düşük olması nedeniyle, bu yapılarını tamir
edemedikleri gibi yeni fen ve sanat kurallarına uygun konut yapmaları da mümkün
görünmemektedir.
Tasarı ile; Toplu Konut
Kanununa eklenecek geçici madde ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Fen
Heyetleri tarafından belediye yerleşim alanlarında belirlenen ağır hasarlı ve
yıkık konut sahibi afetzedelerin kuracağı kooperatiflere Bayındırlık ve İskân Bakanlığı
ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığının müştereken belirleyeceği usul ve esaslara
göre kredi verilmesi öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. - Madde ile,
3.2.2002 tarihinde Afyon’da meydana gelen deprem sonucunda Bayındırlık ve İskân
Bakanlığı Fen Heyetleri tarafından belediye yerleşim alanlarında belirlenen
3835 adet ağır hasarlı ve yıkık konut sahibi afetzedelerin kuracağı
kooperatiflere, kendi arsaları veya ilgili belediyeler tarafından toplulaştırma
sonucunda elde edilecek arsalar üzerinde yapılacak konutlar için Toplu Konut
İdaresi aracılığı ile kredi verilmesi ve bu kredinin kullandırılmasına ilişkin
usul ve esasların Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ile Toplu Konut İdaresi
Başkanlığının müşterek teklifi üzerine Başbakan tarafından belirlenmesi; söz
konusu kooperatifler için gereken 70 trilyon TL’nin Toplu Konut İdaresine; alt
yapı ve toplulaştırma işlemleri için ihtiyaç duyulan 50 trilyon TL’nin ise Afet
İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve İller Bankası Genel
Müdürlüğü arasında yapılacak protokol çerçevesinde kullandırılmak üzere
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bütçesindeki afet tertibine aktarılması, söz
konusu tutarların harcanmayan kısmı ile kredi olarak kullandırılan kısmın geri
dönüşünün Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve Afet İşleri Genel Müdürlüğünce
takip edilmesi ve tahsilini müteakip bir ay içerisinde Bayındırlık ve İskân
Bakanlığı bütçesindeki afet tertibine özel ödenek kaydedilmek üzere Bayındırlık
ve İskân Bakanlığı Merkez Saymanlık hesabına yatırılması ayrıca, inşa edilecek
veya onarılacak yapılarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler
ve bu uygulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve
yapacakları sözleşmelerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulması
öngörülmektedir.
Madde 2. - Yürürlük
maddesidir.
Madde 3. - Yürütme
maddesidir.
Plan ve
Bütçe Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Plan ve Bütçe
Komisyonu 26.6.2002
Esas No : 1/1012
Karar No : 104
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulunca, 24.06.2002 tarihinde
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunularak Başkanlıkça aynı tarihte
Komisyonumuza havale edilen, "Toplu Konut Kanununda Değişiklik Yapılmasına
İlişkin Kanun Tasarısı",
Komisyonumuzun 26.06.2002 tarihinde yapmış olduğu 47 nci birleşimde
Hükümeti temsilen Bayındırlık ve İskân
Bakanı Abdülkadir Akcan ile Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip,
görüşülmüştür.
Bilindiği gibi; 3 Şubat 2002 tarihinde
Afyon ilinde meydana gelen deprem, Afyon
il merkezi ve ilçeleri ile 48 belde ve 123 köy yerleşim yerinde 500
binin üzerinde vatandaşımızı etkilemiştir. Sözkonusu bölgenin tek gelir kaynağı
tarım ve hayvancılık olup, yörede yaşayan vatandaşlarımızın gelirleri son
derece düşüktür. Bu nedenle özellikle
köy iken nüfusları nedeniyle belde haline dönüştürülen belediyelerdeki konutlar
fen ve sanat kurallarına uygun olmayıp taş, kerpiç, samanlı çamur gibi yöresel
yapı malzemelerinden inşa edilmişlerdir. Ayrıca sözkonusu yapılar oldukça yaşlı
olup, her an hasar doğurabilecek durumdadırlar. Ancak, fen ve sanat kurallarına
aykırı inşa edildiklerinden zorunlu deprem sigortası da yapılamamaktadır. Diğer
taraftan yöre halkının gelir durumları itibariyle modern konutlar inşa
edebilmesi mümkün görülmemektedir.
Yukarıda belirtilen mülahazalar
doğrultusunda hazırlanan Tasarı ile; Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Fen
Heyetleri tarafından belediye yerleşim alanlarında belirlenen ağır hasarlı ve
yıkık konutların sahibi afetzedelerin kuracağı kooperatiflere, Bayındırlık ve
İskân Bakanlığı ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından müştereken
belirlenecek usul ve esaslara göre kredi verilmesine imkân sağlanması ve bu
doğrultuda gereken düzenlemelerin
yapılması amaçlanmıştır.
Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerinde
yapılan görüşmelerde;
– Afyon ilinin gelir düzeyi düşük bir il
olduğu, bu nedenle devletin desteği olmadan yörede yaşayan vatandaşlarımızın
depremin verdiği hasarı kendi imkânları ile telafi edemeyecekleri, tasarının bu
bakımdan olumlu karşılandığı ve ivedilikle kanunlaştırılmasında yarar
görüldüğü, ancak bu çerçevede zorunlu
deprem sigortasına ilişkin olarak uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların da
giderilmesi gerektiği,
Uluslararası finans kuruluşlarının da
desteklemesi suretiyle ülkemizde geniş çaplı bir mesken rehabilitasyon
projesinin bir an önce hayata geçirilmesinde yarar bulunduğu,
– Dar gelirli vatandaşlarımızın konut
edinme arzusunu teşvik etmek üzere, cazibesini yitirmiş olan konut-yapı
kooperatifçiliğinin yeni bir yaklaşımla ele alınması gerektiği,
Şeklindeki görüşleri takiben Hükümet adına
yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;
– Son yıllarda yaşadığımız deprem
felaketlerinin depremlere önceden hazırlıklı olunmasının ne kadar hayatî bir
önem taşıdığını gösterdiği, Devletimizin de bu alanda gerekli çalışmaları
yaptığı, bu çerçevede zorunlu deprem sigortasına ilişkin düzenlemeler yapıldığı
ve doğal afet sigortası oluşturulduğu,
– Tasarının, doğal afet sigortası kapsamı
dışında kalan yerlerde yaşayan ve depremden mağdur olan insanlarımızın, fen ve
sanat kurallarına uygun modern konutlara sahip olabilmeleri için kuracakları
kooperatiflerin devlet tarafından krediler yoluyla desteklenmesini öngördüğü,
bu nedenle bir an önce kanunlaşmasında yarar görüldüğü,
İfade edilmiştir.
Genel üzerindeki görüşmeleri müteakip,
Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerin görüşülmesine
geçilmiştir.
Tasarının;
– Çerçeve 1 inci maddesi; maddeye bağlı geçici 3 üncü maddenin,
birinci fıkrasında yer alan "(3835)" ibaresi ile "... ilgili
belediyeler tarafından..." ibaresinin uygulamanın kolaylaştırılması
ve idareye esneklik sağlanması
amacıyla metinden çıkarılması
suretiyle,
Yürürlük ve yürütmeye ilişkin ikinci ve
üçüncü maddeleri ise aynen,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz
olunur.
Başkan Başkan V. Sözcü |
|
|
Metin Şahin Hayrettin Özdemir Ahmet
Kabil |
|
|
Antalya Ankara Rize |
|
|
Kâtip Üye Üye |
|
|
Cafer Tufan Yazıcıoğlu Gaffar Yakın Sait Açba |
|
|
Bartın Afyon Afyon |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Cengiz Aydoğan M. Güven Karahan Hüseyin Arabacı |
|
|
Antalya Balıkesir Bilecik |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Zeki
Ergezen Hayati
Korkmaz Oğuz
Tezmen |
|
|
Bitlis Bursa Bursa |
|
|
(İmzada
bulunamadı) |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
M. Altan Karapaşaoğlu Hakkı Duran Aslan
Polat |
|
|
Bursa Çankırı Erzurum |
|
|
(Muhalefet
şerhim ektedir) |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Mehmet Sadri Yıldırım S. Metin Kalkan Mehmet
Dönen |
|
|
Eskişehir Hatay Hatay |
|
|
(İmzada
bulunamadı) |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Aydın Ayaydın Masum Türker Celal Adan |
|
|
İstanbul İstanbul İstanbul |
|
|
(İmzada
bulunamadı) |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Hasan Çalış Arslan Aydar Mehmet
Serdaroğlu |
|
|
Karaman Kars Kastamonu |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Necdet Tekin Kemal Köse Süleyman Çelebi |
|
|
Kırklareli Kocaeli Mardin |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Metin Ergun Ş. Ramis
Savaş Cevat
Ayhan |
|
|
Muğla Sakarya Sakarya |
|
|
(Muhalefet
şerhim eklidir) |
|
|
Üye Üye Üye |
|
|
Kemal Kabataş Yaşar
Topçu Bekir
Gündoğan |
|
|
Samsun Sinop Tunceli |
|
|
|
MUHALEFET ŞERHİ
1/1012 sayılı Toplu Konut Kanununda
değişiklik yapan kanun tasarısı ile 3 Şubat 2002 tarihinde Afyon Sultandağı’nda
meydana gelen deprem afeti için 120 trilyon TL ödenek tahsis edilmektedir. Bu
ödeneğin 70 trilyon TL’sı belediye bölgelerinde olup, sigorta edilmemiş,
sigorta edilemeyecek kadar zayıf, kerpiç, yığma taş duvarlı ve toprak tavanlı
binalardan yıkık ve hasarlı olanların Toplu Konut Kredisi ile inşası için, 50
trilyon lirası da Afet İşleri, Karayolları ve İller Bankası Genel
Müdürlüklerinin bölgedeki altyapı inşaatı için kullanılacaktır. Afete maruz
kalan bölge halkının ihtiyaçlarının karşılanması için tasarının acele
kamulaştırılması ve Bayındırlık Bakanlığının bölgedeki çalışmalarının
kolaylaştırılması ve hızlandırılması gerekir.
Afetlerle ilgili tedbir alınması gereken
bazı hususları da bu münasebetle ifade etmek isteriz.
1. Muhtelif zamanlarda meydana gelen
afetlerde hak sahibi olanlardan bugüne kadar evleri inşa edilmemiş çok sayıda
hak sahibi bulunmaktadır. 1966 Varto depreminden beri beklemekte olanlar da
bunlar arasındadır. 1996’da bekleyenlerin toplam sayısı 30 000 adet
mertebesinde idi. Bekleyen bu hak sahiplerinin takriben 10 000 adedi 1997
programına alınmıştı. Bekleyen hak sahiplerinin evlerinin yapılması için,
uluslararası kuruluşlardan da destek alınarak, imkânlar süratle kullanılmalı ve
projeler hızlandırılmalıdır.
2. Belediye bölgelerinde mecburî afet
sigortası getirilmesine rağmen, Sultandağı depreminde de görüldüğü gibi,
sigorta edilemeyecek kadar zayıf binalar bulunmaktadır. Zayıf binalar İç, Doğu
ve Güneydoğu Anadolu’da büyük ekseriyeti teşkil etmektedirler. Bunlar
genellikle kerpiç ve yığma taş, toprak çatı evlerdir.Statik ve dinamik yük ve
darbelere karşı mukavemetli taşıyıcı sistem, kolon kiriş bulunmamaktadır. Bazı
illerde binaların sayısı bakımından bunun nispeti yüzde doksan
mertebesindedir.Bu husus dikkate alınarak, Afet Sigortası ve Afet Kanunlarında
buna göre düzenleme yapılmalıdır. Aksi halde her afette mevzuat eksikliği
sebebi ile yeni kanun çıkarma ihtiyacı ortaya çıkacak, afetzedelerin sıkıntısı
ve idarenin zorluk ve imkânsızlıkları devam edecektir.
3. Marmara depreminden sonra yapılan
teknik çalışmaların ışığında bölgelerin deprem riskine ve zemin şartlarına göre
binaların kat irtifaı ve temelleri ile ilgili sınırlamalar, deprem darbelerine
göre statik yapı ve temellerde emniyet sağlayacak uyulması mecburî teknik
şartlar getirilmiştir. Bu çerçevede;
a) Yeni inşaat yapacak olanlar için imar
adası ve bölgesi seviyesinde sondajlarda zemin karakteri tespit edilip buna
göre kat irtifaı ve temel şartları tespit edilmiş ise parsel bazında tekrar
zemin etüdü kaldırmak gerekir. Bu husus bir veya iki katlı kendi evini inşa
edecekler için ilave malî külfet getirmekte ve inşaat maliyetini artırmaktadır.
b) Proje ve yapı denetim için getirilen
şartlar kendi evini yapanlar için zemin etüdü ile birlikte inşaata başlamadan
bir iki milyar mertebesinde maliyet getirmekte, bu husus, maliyeti artırdığı
için inşaat ruhsatı alınmasını zorlaştırmakta, kaçak inşaatlara sebep olmakta
veya inşaat yapılmasında serbestlik olan belediyeler civarındaki köylere
yönelip tamamen kontrolsuz inşaat yapılmasına sebep olmaktadır.
Yapı denetim külfetinden kurtulmak için
kendi evini yapanlar bir müteahhitle şeklen anlaşmakta bir iki milyar TL
ödeyerek inşaatını kendi yürütmektedir.
İhtiyaçtan kaynaklanan yapı denetim
düzenlememesinin ortaya çıkan yukarıdaki tecrübeler ışığında yeniden gözden
geçirilmesinde fayda görülmektedir..
4. Deprem teknik çalışmaları neticesinde
mevcut hasar görmemiş binaların güçlendirilmesi gerekmektedir. Kat mülkiyetine
tâbi binalarda bunu görmek çok zor olmakta, muhtemel tehlikeyi hafife alan bazı
kat malikleri buna razı olmamakta ve güçlendirilme yapılamamaktadır. Bunu
mecburî kılan ve iskânın devamını bu şartın yerine getirilmesine bağlayan
kanunî düzenlemeler yapılmalıdır.
5. Marmara depreminde hasar gören
bölgelerde, bilhassa Adapazarında, alt yapı, yollar tamamlanamadığı için şehir
harap haldedir. Toz ve çamur deryasında yaşanmaktadır. Belediyelerin mevcut ve
ek gelir kaynakları ile bunu halletmesi mümkün değildir. Hükümetin kaynaklarını
seferber ederek halka ızdırap veren bu eksikleri tamamlaması gerekir.
6. Marmara depreminde afette hak sahibi
olup kendi evini yapanlara ve orta hasarlı hak sahiplerine verilen krediler
zamanında ödenmemektedir. Yaygın şikâyetler mevcuttur. Ödemelerde gecikmeler
önlenmelidir.
7. Marmara deprem bölgesinde ve özellikle
çok katlı binalarda kat indirimi meselesi bugüne kadar çözülmemiştir.
Cevat Ayhan Aslan Polat
Sakarya Erzurum
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ
METİN
TOPLU KONUT KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUNTASARISI
MADDE 1. – 2.3.1984
tarihli ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 3. –
3.2.2002 tarihinde Afyon ve civarında meydana gelen deprem sonucunda
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Fen Heyetleri tarafından belediye yerleşim
alanlarında belirlenen (3835) ağır hasarlı ve yıkık konut sahibi afetzedelerin
kuracağı kooperatiflere, kendi arsaları veya ilgili belediyeler tarafından
toplulaştırma sonucunda elde edilecek arsalar üzerinde yapılacak konutlar için
Toplu Konut İdaresi aracılığı ile kredi verilir. Söz konusu kredinin
kullandırılmasına ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ile
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından müştereken belirlenir ve Başbakan
onayı ile yürürlüğe girer.
Ağır hasarlı ve yıkık
konut sahibi afetzedelerin kuracağı kooperatifler için gereken 70 trilyon TL.
Toplu Konut İdaresine; alt yapı ve toplulaştırma işlemleri için ihtiyaç duyulan
50 trilyon TL. ise Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve
İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılacak protokol çerçevesinde
kullandırılmak üzere Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bütçesindeki afet tertibine
aktarılır.
Söz konusu tutarların
harcanmayan kısmı ile kredi olarak kullandırılan kısmının geri dönüşü Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından takip edilir
ve tahsilini müteakip bir ay içerisinde Bayındırlık ve İskân Bakanlığı
bütçesindeki afet tertibine özel ödenek kaydedilmek üzere ve Bayındırlık ve
İskân Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
Bu Madde uyarınca yeniden
inşa edilecek veya onarılacak yapılarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve
sair işlemler ve bu uygulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname,
taahhütname ve yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim ve harçtan
muaftır.”
MADDE 2. – Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. – Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
PLAN
VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TOPLU KONUT KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUNTASARISI
MADDE 1. – 2.3.1984 tarihli ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanununa aşağıdaki
geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 3. –
3/2/2002 tarihinde Afyon ve civarında meydana gelen deprem sonucunda
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Fen Heyetleri tarafından belediye yerleşim
alanlarında belirlenen ağır hasarlı ve yıkık konut sahibi afetzedelerin kuracağı kooperatiflere, kendi arsaları veya
toplulaştırma sonucunda elde edilecek arsalar üzerinde yapılacak konutlar için
Toplu Konut İdaresi aracılığı ile kredi verilir. Söz konusu kredinin
kullandırılmasına ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ile
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından müştereken belirlenir ve Başbakan onayı ile yürürlüğe girer.
Ağır hasarlı ve yıkık konut sahibi
afetzedelerin kuracağı kooperatifler için gereken 70 trilyon TL. Toplu Konut
İdaresine; alt yapı ve toplulaştırma işlemleri için ihtiyaç duyulan 50 trilyon
TL. ise Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve İller
Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılacak protokol çerçevesinde kullandırılmak
üzere Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bütçesindeki afet tertibine aktarılır.
Söz konusu tutarların harcanmayan kısmı
ile kredi olarak kullandırılan kısmının geri dönüşü Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından takip edilir ve tahsilini
müteakip bir ay içerisinde Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bütçesindeki afet
tertibine özel ödenek kaydedilmek üzere
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
Bu Madde uyarınca yeniden inşa edilecek
veya onarılacak yapılarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler
ve bu uygulamadan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve
yapacakları sözleşmeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
MADDE 2. – Tasarının yürürlüğe ilişkin 2
nci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. – Tasarının yürütmeye ilişkin 3
üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.
|