|
Kanun No. 4760 |
|
Kabul Tarihi : 6.6.2002 |
BİRİNCİ BÖLÜM
Konu, Tanımlar, Vergiyi Doğuran Olay, Mükellef
Verginin konusu
MADDE 1. – 1. Bu
Kanuna ekli;
a) (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından teslimi,
b) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların ilk
iktisabı,
c) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanlar ile
(III) ve (IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal ya da inşa
edenler tarafından teslimi,
d) (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı
listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanların özel tüketim vergisi
uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı,
Bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbidir.
2. Kanuna ekli listelerde yer alan mallar, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde
tanımlanan eşyalardır.
Tanımlar, teslim ve teslim
sayılan haller
MADDE 2. – 1. Bu
Kanunun uygulanmasında;
a) İthalat: Verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük
Bölgesine girişini,
b) İlk iktisap: (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye’de kayıt ve
tescil edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithalini, müzayede yoluyla veya
kayıt ve tescil edilmiş olsa dahi 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun hükümlerine göre iade edilenler de dahil motorlu araç ticareti
yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya
başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesini,
c) Kayıt ve tescil: Motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik,
belediye, liman ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce
tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini,
d) Motorlu araç ticareti yapanlar: (II) sayılı listedeki mallardan kayıt
ve tescile tâbi olanları imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi,
bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye Bakanlığınca bu
nitelikte oldukları tespit edilenleri,
e) Teslim: Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesini,
İfade eder.
2. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere
veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket
edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci
ya da sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir. Trampa iki ayrı teslim
hükmündedir. Kap veya ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu hallerde
teslim, bunların içinde bulunan mallar itibarıyla yapılmış sayılır.
3. Aşağıdaki haller de teslim sayılır:
a) Vergiye tâbi malların, vergiye tâbi olan malların imali dışında her
ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi veya işletme
personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,
b) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri.
Vergiyi doğuran olay
MADDE 3. – Vergiyi
doğuran olay;
a) Mal teslimi veya ilk iktisap hallerinde malın teslimi veya ilk
iktisabı,
b) Malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi
hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya
benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c) Kısım kısım mal teslim edilmesi mutat olan veya bu hususlarda mutabık
kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi,
d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan
satışlarda malların alıcıya teslimi,
e) İthalatta, 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre gümrük yükümlülüğünün
doğması, ithalat vergilerine tâbi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin
tescilidir.
Mükellef ve vergi sorumlusu
MADDE 4. – 1. Özel
tüketim vergisinin mükellefi, bu Kanuna ekli;
a) (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler,
b) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanlar için;
motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede
yoluyla satışını gerçekleştirenlerdir.
2. Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni ve iş
merkezlerinin bulunmaması halleri ile gerekli görülen diğer hallerde Maliye
Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tâbi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İstisnalar
İhracat istisnası
MADDE 5. – 1. Bu
Kanuna ekli listelerdeki malların ihracat teslimleri aşağıdaki şartlarla
vergiden müstesnadır.
a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Yurt dışındaki
müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan
alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin, yurt dışında faaliyet gösteren
şubelerini ifade eder.
b) Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış
olmalıdır. Malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket
edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde
değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz.
2. İhraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde
gösterilen ve beyan edilen özel tüketim vergisi ihracatçıya iade edilir. Maliye
Bakanlığı, ihraç edilen mallara ait verginin iadesine ilişkin usul ve esasları
belirlemeye yetkilidir.
Diplomatik istisna
MADDE 6. – Bu Kanuna
ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan malların, karşılıklı olmak
kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri,
konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan
uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları
tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisabı, ithali veya bunlara teslimi
vergiden müstesnadır.
Diğer istisnalar
MADDE 7. – Bu Kanuna
ekli;
1. (I) sayılı listede yer alan malların;
a) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik
Komutanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilâtının ihtiyacı için bu kuruluşlara veya
bunların gerek göstermeleri üzerine ve işlemlerin bu kuruluşlar adına yapılması
koşuluyla akaryakıt ikmalini yapanlara teslimi,
b) 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama ve istihsal
faaliyetlerinde kullanılmak üzere bu faaliyetleri yapanlara teslimi,
2. (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tâbi mallardan, münhasıran
aracı sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibatı bulunanların malûl ve
sakatlar tarafından beş yılda bir defaya mahsus olarak bizzat kullanılmak üzere
ilk iktisabı,
3. (II) sayılı listede yer alan mallardan; uçak ve helikopterlerin Türk
Hava Kurumu tarafından ilk iktisabı,
4. (IV) sayılı listedeki 9302.00 ve 93.03 tarife pozisyonunda yer alan
malların Milli Savunma Bakanlığı,
Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat
Teşkilâtı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne
teslimi veya bunlar tarafından ithali,
5. (IV) sayılı listede yer alan malların genel ve katma bütçeli
dairelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve bunların teşkil
ettikleri birliklere bedelsiz teslimi veya bunlar tarafından bedelsiz olarak
ithali,
6. Kanuna ekli listelerdeki mallardan 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167
nci maddesi [(5)numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç],
geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin
hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın ithali
(Bu Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnası ile 8 inci
maddesinin (2) numaralı fıkrasında düzenlenen ihraç kaydıyla teslimlerde
verginin tecil ve terkin edilmesi uygulamasından yararlanılarak ihraç edilen,
ancak 4458 sayılı Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci maddelerinde belirtildiği
şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya
ile ilgili olarak ihracat istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından
faydalanılan miktarın gümrük idaresine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat
gösterilmesi şarttır.),
7. 4458 sayılı Gümrük Kanununun transit, gümrük antrepo, dahilde işleme,
gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tâbi tutulanlar ile serbest bölgeler
ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar,
Vergiden müstesnadır.
Verginin tecili
MADDE 8. – 1. Bu
Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B)cetvelindeki malların, (I) sayılı listeye
dahil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere ithalatçıları veya
imalâtçıları tarafından tesliminde tarh ve tahakkuk ettirilen özel tüketim
vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı, teminat alınmak
suretiyle tecil olunur. Söz konusu malların tecil tarihini takip eden
aybaşından itibaren oniki ay içinde (I) sayılı listeye dahil olmayan malların
imalinde kullanılması halinde tecil olunan vergi terkin edilir. Bu hükümlere
uyulmaması halinde tecil olunan vergi, vade tarihinden itibaren 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirlenen
gecikme zammı ile birlikte alıcıdan tahsil edilir. Ancak, tecil edilen verginin
213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler dolayısıyla terkin
edilememesi halinde bu vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili
dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilir.
2. İhraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait özel
tüketim vergisi, mükelleflerce ihracatçılardan tahsil edilmemesi şartıyla, bu
mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek
tecil olunur. Söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden
aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen vergi
terkin olunur. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi
halinde, tecil olunan vergi vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte
tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların 213 sayılı
Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilememesi
halinde, tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili
dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.
3. (III) sayılı listede yer alan malların tamamının ya da bir kısmının
tesliminde veya ithalinde tahakkuk eden vergiyi, teminat alınmak suretiyle, bu
malların tüketiciye teslimine kadar (bu safha dahil) tecil ettirmeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
Vergi indirimi
MADDE 9. – Özel
tüketim vergisine tâbi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde
kullanılması halinde ödenen vergi, Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre
ödenecek vergiden indirilir.
İstisnaların sınırı ve yetki
MADDE 10. – 1. Özel
tüketim vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu Kanuna hüküm eklenmek
veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Diğer kanunlarda yer
alan istisna veya muafiyet hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir.
Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
2. Maliye Bakanlığı, bu Kanunda yer alan istisna ve muafiyetlerin
uygulanması ile verginin tecilinde alınacak teminatların türü ve miktarları ile
tecil edilen verginin terkinine ilişkin usul ve esasları belirlemeye
yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Matrahı, Oranı veya Tutarı
Vergileme ölçüleri ve matrah
MADDE 11. – 1. (I)
sayılı listedeki mallar için belirlenen maktu vergi tutarları ile (III) sayılı
listedeki mallar için topluca veya ayrı ayrı maktu vergi tutarları tespit
edilmesi halinde vergileme ölçüleri; alkol derecesi, kilogram, litre, metre,
metreküp, kilokalori veya bunların alt ve üst birimleri ile gerektiğinde
büyüklükleri de dikkate alınarak kap, ambalaj veya adet olarak uygulanır.
2. (II), (III) (tütün mamûlleri hariç) ve (IV) sayılı listelerdeki
mallar için verginin matrahı; bunların teslimi, ilk iktisabı ve ithalinde,
hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç katma değer vergisi matrahını oluşturan
unsurlardan teşekkül eder.
3. (III) sayılı listedeki mallardan
tütün mamûllerinde matrah; bunların nihai tüketicilere perakende satış
fiyatıdır.
Oran veya tutar
MADDE 12. – 1. Özel tüketim vergisi, bu Kanuna ekli
listelerde yazılı malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda
alınır.
2. Bakanlar Kurulu, topluca veya
ayrı ayrı olmak üzere;
a) (I) sayılı listedeki mallar
için uygulanan maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla en yüksek vergi
tutarının yarısına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde
mal cinsleri, özellikleri, kullanım yerleri veya ithalatın şekline göre farklı
tutarlar tespit etmeye,
b) (III) sayılı listedeki mallar
için belirlenen oranları; yarısına kadar indirmeye, tütün mamulleri için
yarısına, diğer mallar için dört katına kadar artırmaya, bu oranlara isabet
eden vergi tutarlarını dikkate alarak mal cinsleri, özellikleri, alkol derecesi
itibarıyla maktu vergi tutarları belirlemeye, maktu vergi tutarları ile vergi
oranlarını aynı mal için birlikte veya ayrı ayrı uygulatmaya, mal cinsleri veya
özellikleri itibarıyla en çok satılan mamule isabet eden özel tüketim vergisi
miktarının beş katına kadar asgari vergi tutarları belirlemeye, aynı cins veya
özellikteki mallar için nispî ve/veya maktu tutarda hesaplanacak vergi
toplamının asgari vergi tutarından az olmaması şartını koymaya,
c) (II) sayılı listedeki mallar
için belirlenen oranları bir katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye;
uygulanmakta olan oranları EURO normlarını sağlayan katalitik konvertör sistemi
ile teçhiz edilmiş taşıtlarda yarısına kadar indirmeye, kanunî oranına kadar
çıkarmaya,
d) (IV) sayılı listedeki mallar
için belirlenen oranları sıfıra kadar indirmeye,
e) Listelerde gümrük tarife
pozisyonu veya tarife alt pozisyonu olarak yer alan malların her biri için
belirlenmiş olan oran veya tutarların alt ve üst sınırları içinde kalmak
suretiyle, bu pozisyonların altında yer alan mallar itibarıyla farklı vergi
tutarları veya oranları belirlemeye,
Yetkilidir.
3. (I) sayılı listedeki mallar
için belirlenen maktu vergi tutarları ile (III) sayılı listedeki mallar için
maktu ve/veya asgarî vergi tutarları belirlenmesi halinde bu tutarlar, her ay,
bir önceki ayda uygulanan vergi tutarları esas alınmak suretiyle Devlet
İstatistik Enstitüsü tarafından aylık olarak ilân edilen toptan eşya fiyatları
indeksinde bir önceki aya göre meydana gelen değişim oranında, bu değişimin
ilânını izleyen günden itibaren değişir. Bakanlar Kurulu belirleyeceği mallar
ve aylar itibarıyla bu değişimi uygulatmamaya, maktu vergi tutarlarını Avrupa
para birimi veya yabancı para birimleri karşılığı Türk Lirası olarak
uygulatmaya, uygulama dönemlerini gün veya ay olarak belirlemeye, vergileme
ölçülerini değiştirmeye de yetkilidir.
Müteselsil sorumluluk ve ceza uygulaması
MADDE 13. – 1. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından ithal
edilen ham petrolün Türkiye’deki rafinerilere fason olarak rafine ettirilmesi
sonucu elde edilen (I) sayılı listedeki malların tesliminde doğacak özel
tüketim vergisinin ödenmesinden, ham petrol ithalini gerçekleştirenlerle
birlikte, ilgili rafineri şirketi müteselsilen sorumludur.
2. (I) sayılı listedeki malları
teslim alanların, bu malları daha yüksek tutarda vergiye tâbi bir mal olarak
kullanmak veya üçüncü kişilere satmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet
vermeleri halinde, ziyaa uğratılan vergi bunlar adına tarh olunur ve tarhiyata
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası
uygulanır.
3. (II) sayılı listedeki
malların ilk iktisabı, teslimi veya ithaline ilişkin işlemleri
gerçekleştirenler, bu işlemlerden önce özel tüketim vergisinin ödendiğini
gösteren belgeleri aramak zorundadırlar. Bu mecburiyete uymamak suretiyle
gerekli verginin ödenmesinden önce işlem yapan gümrük memurları, kayıt ve
tescile yetkili memurlar, motorlu araç ticareti yapanlar, bu malların müzayede
yoluyla satışını gerçekleştirenler ile icra memurları, ziyaa uğratılan vergi,
vergi cezası ve gecikme faizinden mükellefle birlikte müteselsilen
sorumludurlar. Ancak bunlar, ödemek zorunda kaldıkları vergi, ceza ve faizler
için mükellefe rücu hakkına sahiptirler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Beyanı,
Tarhı ve Ödenmesi, Verginin Belgelerde
Gösterilmesi,
Matrahta, Vergide ve
Mükellefiyette
Değişiklikler
Verginin beyanı, tarhı ve ödenmesi
MADDE 14. – 1. Özel tüketim vergisi, mükelleflerin yazılı
beyanları üzerine tarh olunur. Şu kadar ki, adi ortaklıklarda verginin
ödenmesinden ortakların tamamı müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan
herhangi birisi tarhiyata muhatap tutulur. Bu vergi, beyannamenin verildiği
günde, beyanname posta ile gönderilmişse vergiyi tarh edecek daireye geldiği
tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir. Vergi, beyanname verme süresi
içinde ödenir. Vergilendirme dönemi; bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallar
için her ayın ilk onbeş günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci
dönem, (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki
mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanların tesliminde, faaliyette bulunulan
takvim yılının birer aylık dönemleridir. Beyanname, (I) sayılı listedeki mallar
için vergilendirme dönemini izleyen onuncu günü, diğer mallar için
vergilendirme dönemini izleyen ayın onbeşinci günü akşamına kadar mükellefin
katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine verilir.
2. (II) sayılı listedeki kayıt
ve tescile tâbi mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi, ilk iktisap ile
ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi
dairesine verilir ve vergi aynı günde ödenir.
3. İthalatta alınan vergi,
ilgili gümrük idaresince hesaplanır ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname
veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanunî
temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya
çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tâbi olduğu usul ve esaslar
uygulanır. Bu vergi, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödenir. İthalat
vergilerine tâbi olmayan mallara ait vergi, gümrük mevzuatına göre kabul edilen
beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya
tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilir.
4. Bakanlar Kurulu, (I) sayılı
listedeki mallar için vergilendirme dönemini gün veya ay olarak belirlemeye,
beyanname verme ve vergi ödeme süresini kısaltmaya, vergilendirmeyi ithal
aşamasında gümrük idaresine yaptırmaya yetkilidir.
5. Maliye Bakanlığı; bu Kanun
gereğince verilmesi gereken beyannamelerin şekil ve muhtevasını belirlemeye,
faaliyetin gereğini göz önünde tutarak mükellefin müracaatı üzerine veya resen
tarh yerini tayin etmeye, işlemin mahiyetine göre verginin işlemden önce
ödenmesi şartını koymaya, müzayede yoluyla yapılan satışlarla ilgili vergilerin
beyanı ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye,
(III) sayılı listedeki mallara ait verginin bandrol usulü ile tahsiline ve bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usulleri tespit etmeye yetkilidir.
Verginin belgelerde gösterilmesi, matrahta, vergide ve mükellefiyette
değişiklikler
MADDE 15. - 1. Mükellefler özel tüketim vergisini satış
belgelerinde ayrıca göstermeye mecburdurlar. Vergiye tâbi bir işlem söz konusu
olmadığı veya bu Kanun kapsamına giren vergiyi fatura veya benzeri belgelerde
göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür belgelerde bu vergiyi
gösterenler, söz konusu vergiyi beyan ve ödemekle mükelleftirler. Bu hüküm
Kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir tutarı gösteren
mükellefler için de geçerlidir. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tâbi
olan malların kayıt ve tescil edildikten sonra iade edilmesi hali hariç, malların
iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya diğer
nedenlerle matrahta değişiklik vuku bulduğu ya da yersiz veya fazla vergi
hesaplandığı hallerde vergiye tâbi işlemleri yapmış olan mükellefler; bunlarla
ilgili borçlandıkları ya da ödedikleri vergiler için değişikliğin mahiyetine
uygun şekilde ve meydana geldiği dönem içinde düzeltme yapabilirler, bu
vergiden mahsup edebilirler veya iade talebinde bulunabilirler. (II) sayılı
listede yer alan kayıt ve tescile tâbi olan mallar için dönem şartı aranmaz. Şu
kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması, yersiz veya
fazla ödenen verginin alıcıya iade edilmesi ve bu işlemlerin defter kayıtları,
belgeler ile beyannamede gösterilmesi şarttır.
2. a) (II) sayılı listedeki mallardan
kayıt ve tescile tâbi olanların, veraset yoluyla intikaller hariç ilk
iktisabında istisna uygulanan malların istisnadan yararlananlar dışındakilerce
iktisabında, ilk iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil
işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu
tarihte özel tüketim vergisi alınır.
b) (II) sayılı listedeki
mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların, beş yıl içinde 87.03 tarife
pozisyonunda yer alan mala dönüştürülmesi halinde daha önce ödenen vergi mahsup
edilmek suretiyle bu malların ilk iktisabındaki matrah esas alınarak değişiklik
uyarınca adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, değişikliğin kayıt ve tescili
tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte özel tüketim vergisi alınır.
3. Bu maddenin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdarelerince
Alınan Özel Tüketim Vergisine İlişkin Hükümler
Gümrük idarelerince alınan özel tüketim vergisine ilişkin hükümler
MADDE 16. – 1. İthalde alınan özel tüketim vergisi gümrük
makbuzunda ayrıca gösterilir. İthalat vergilerinin maktu veya sabit oranlı
alındığı hallerde tarife, malın ithalinde alınacak özel tüketim vergisi de
dahil edilmek suretiyle tespit olunur.
2. 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile
diğer kanunlar gereğince ithalat vergileri teminata bağlanarak işlem gören
mallara ait özel tüketim vergisi de aynı usule tâbi tutulur.
3. Bu Kanuna göre gümrükte
vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek ithal edilen malların hiç alınmamış veya
eksik alınmış özel tüketim vergisi ile vergiden müstesna olduğu halde
yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan özel tüketim vergisi hakkında
4458 sayılı Gümrük Kanunundaki esaslara göre işlem yapılır. İthal edilecek mala
ilişkin beyan üzerinden hesaplanan vergiler ile muayene ve denetleme sonucu
hesaplanan vergiler arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca
ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre para cezası
kesilir.
4. (I) sayılı listedeki malların
ithalinde, ödenecek özel tüketim
vergisine karşılık olmak üzere türü, tutarı ve çözümüne ilişkin usul ve
esasları Maliye Bakanlığınca belirlenmek suretiyle teminat alınır.
ALTINCI BÖLÜM
Diğer Hükümler
Özel tüketim vergisi hâsılatının paylaşımı
MADDE 17. – 1. Bu Kanuna ekli (I) sayılı listede yer alan
mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hâsılatının tamamından, (II)
sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi
hâsılatının % 28’inden ve (III) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen
özel tüketim vergisi hâsılatının % 60’ından, 2380 sayılı Belediyelere ve İl
Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun
ile 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun hükümlerine göre mahallî
idarelere pay verilmez.
2. Bu Kanuna ekli (III) sayılı listede yer alan mallar üzerinden tahsil edilen özel tüketim vergisi hâsılatından;
a) 3238 sayılı Kanunla kurulan
Savunma Sanayii Destekleme Fonuna % 7,9 oranında pay ayrılır. Bu hükme göre
ayrılacak pay, Maliye Bakanlığınca, tahsilâtın yapıldığı ayı takip eden ayın
sonuna kadar T.C. Merkez Bankasındaki Fon hesabına yatırılır.
b) % 18 oranında hesaplanarak Maliye Bakanlığı merkez saymanlığına yatırılan paylar onbeş gün içinde, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye gelir, diğer yandan % 16’sı dağılımı Başbakan onayı ile belirlenmek suretiyle Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü bütçelerinde, % 52’si Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinde, % 32’si ise Sağlık Bakanlığı bütçesinde açılacak özel tertiplere ödenek kaydedilir ve parası merkez saymanlığınca aynı süre içinde bir kamu bankasında anılan kurumlar adına açılacak özel hesaplara yatırılır. Bu kaynaktan yapılacak harcamalar 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa ve 832 sayılı Sayıştay Kanununun 30 ilâ 37 nci maddelerinde yer alan vize ve tescil hükümleri ile 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesi hükümlerine tâbi değildir. Bu ödeneklerden yılı içerisinde harcanmayan miktarlar ertesi yıl bütçelerine devren gelir ve ödenek kaydolunur. Bu hükümlere göre yapılacak harcamalardan yatırım niteliğinde olanlar yıllık programla ilişkisi kurulmak üzere yılı içerisinde Devlet Plânlama Teşkilâtı Müsteşarlığına bildirilir.
c) 4342 sayılı Mera Kanununun 30
uncu maddesinde belirtilen harcamalarda kullanılmak üzere % 1 oranında pay
ayrılır. Bu pay hakkında da anılan madde hükümleri uygulanır.
d) 13.10.1988 tarihli ve 3480
sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine ödenmek üzere % 3,4 oranında pay
ayrılır. Bu hükme göre ayrılacak pay, Maliye Bakanlığınca bir kamu bankası
nezdinde “Malûller, Şehit Dul ve Yetimleri Hesabı” adıyla Maliye Bakanlığı
adına açılacak hesaba, verginin tahsil edildiği ayı izleyen ay içinde merkezden
aktarılır. Bu paralar, Maliye Bakanlığınca vadeli, vadesiz bir veya birden
fazla hesapta bulundurulabilir ve cari faiz oranından az olmamak üzere yatırıldığı
günden itibaren faize tâbi tutulur. Bankalara, bu hesapla ilgili hizmetler için
masraf veya komisyon adı altında herhangi bir ödeme yapılmaz. Diğer kanunlarda,
13.10.1988 tarihli ve 3480 sayılı Kanunun 1 ve 2 nci maddelerine yapılan
atıflar bu bende yapılmış sayılır. Bakanlar Kurulu bu bentte yer alan oranı bir
katına kadar artırmaya yetkilidir.
e) 3.1.2002 tarihli ve 4733
sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan giderlerde kullanılmak üzere % 0,2
oranında pay ayrılır.
3. Bu Kanuna ekli (II) sayılı
listede yer alan mallar üzerinden tahsil edilen özel tüketim vergisi
hâsılatından % 28 oranında hesaplanarak Maliye Bakanlığı merkez saymanlığına
yatırılan paylar onbeş gün içinde, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel
gelir, diğer yandan bu maddenin (2) numaralı fıkrasının (b) bendinde sayılan
kurumların bütçelerinde açılacak özel tertiplere aynı hükümler çerçevesinde
ödenek kaydedilir. Bu kaynağın paylaşımı ve yapılan harcamalar da anılan bent
hükmüne tâbidir.
4. Bakanlar Kurulu, bu madde
uyarınca özel tüketim vergisi hâsılatından verilecek paylara ilişkin oranları
topluca veya ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, (2) numaralı fıkranın (b) bendi
ile (3) numaralı fıkrada belirtilen kurumların alacakları payları kendi içinde
yirmi puana kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 18. – 1. 10.9.1960 tarihli ve 79 sayılı Kanunun 5
inci maddesinin (c) bendi,
2. 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı trafik harçlarını düzenleyen (9) sayılı tarifenin “(I.) Tescil harçları” bölümü,
3. 1318 sayılı
Finansman Kanununun 1 ilâ 10 uncu maddeleri ile geçici 1, geçici 2 ve
geçici 3 üncü maddeleri,
4. 3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanununun 60 ıncı maddesi,
5. 3074 sayılı Akaryakıt Tüketim
Vergisi Kanunu,
6. 7.11.1985 tarihli ve 3238
sayılı Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi,
7. 24.3.1988 tarihli ve 3418
sayılı Kanunun 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 39 uncu maddeleri,
8. 13.10.1988 tarihli ve 3480
sayılı Kanunun 1 ve 2 nci maddeleri,
9. 16.8.1997 tarihli ve 4306
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının (2) numaralı bendi ile
(B) fıkrası,
10. 4342 sayılı Mera Kanununun
30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi,
11. 21.2.2001 tarihli ve 4629
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının (a) bendinin (3)
numaralı alt bendi,
12. 20.6.2001 tarihli ve 4684
sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin (d) fıkrasının (1) ve (3) numaralı alt
bentleri,
13. 3.1.2002 tarihli ve 4733
sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile aynı maddenin
ikinci fıkrası,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
teslimi, iktisabı veya ithali gerçekleşen mallara ait vergi, harç, fon ve
paylar, bu işlemlerin gerçekleştiği tarihte yürürlükte bulunan hükümlere göre
tahsil edilir. Maliye Bakanlığı, vergi mükerrerliğini önlemek amacıyla bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 2. – Bu Kanuna ekli (II) sayılı listedeki
mallardan ilgili mevzuatı gereğince Türkiye’de kayıt ve tescil edilmiş
olanların, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren iktisabında veya
vekaletname ile tasarruf hakkının devralınmasında 1318 sayılı Finansman
Kanununun taşıt alım vergisine ilişkin hükümleri, 492 sayılı Harçlar Kanununa
bağlı trafik harçlarını düzenleyen (9) sayılı tarifenin “(I.) Tescil harçları”
bölümü ve 4306 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının (2)
numaralı bendi uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 19. - Bu Kanunun;
a) Geçici 2 nci maddesi yayımı
tarihinde,
b) 15 inci maddesinin 2 numaralı
fıkrasının (b) bendi 1.8.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
c) Diğer hükümleri 1.8.2002
tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.