MALÎ
SEKTÖRE OLAN BORÇLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
VE
BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA
KANUN
|
Kanun No. 4739 |
|
Kabul Tarihi : 10.1.2002 |
Amaç
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı, Türkiye’de faaliyette
bulunan bankalar, özel finans kurumları ve kendi özel mevzuatları uyarınca alınan
izinler dahilinde faaliyette bulunan diğer malî kurumlar tarafından, bankalar
ve diğer malî kurumlar ile kredi ilişkisi içinde bulunup, finansal darboğaz yaşayan
borçluların; finansal yeniden yapılandırma çerçevesinde belirlenecek süre ve koşullarla,
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış kredilerle ilgili olarak
vadeleri uzatmak, krediyi yenilemek, ilave yeni kredi vermek, anapara ve/veya
faiz indirmek, faizden vazgeçmek, kredileri kısmen veya tamamen iştirake
çevirmek, kredileri aynî, nakdi ya da tahsil şartına bağlı bir bedel karşılığı
devir ve temlik etmek, kredileri borçlu ya da üçüncü kişilere ait aynî değerler
karşılığında kısmen veya tamamen tasfiye etmek, diğer bankalarla birlikte
hareket ederek protokoller yapmak gibi alınacak tedbirlerle malî kesime olan
geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine ve katma değer yaratmaya
devam etmelerine imkan verilmesinin sağlanmasıdır.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen; kredileri kısmen veya tamamen iştirake
çevirmek, kredileri aynî bir bedel karşılığı devir ve temlik etmek, kredileri
borçlu ya da üçüncü kişilere ait aynî değerler karşılığı kısmen veya tamamen
tasfiye etmek işlemleri 4603 sayılı Kanuna tâbi bankalar ile yönetim ve
denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalar tarafından
yapılamaz.
Finansal yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmaları
MADDE 2.- Bankalar ve özel finans kurumları ile diğer
malî kurumlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve Tasfiye Halinde Türkiye Emlak
Bankası Anonim Şirketinin alacakları, Türkiye Bankalar Birliği tarafından hazırlanacak
alacaklı kurumların yetkili temsilcilerince imzalanacak ve onaylama ve kabule
ilişkin genel şartları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikte gösterilecek olan Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmaları
kapsamında ve bu Anlaşmaların Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından
onaylandığı tarihten itibaren üç yıllık bir süre içinde finansal yeniden yapılandırma
sözleşmelerine bağlanmak şartıyla gerektiğinde ilave finansman da sağlanmak
suretiyle yeniden yapılandırılabilir veya yeni
itfa planlarına bağlanabilir.
Gerektiğinde ilave finansman da
sağlanmak suretiyle yeniden yapılandırılacak veya yeni bir itfa planına bağlanacak
alacakların kapsamı, borçluların nitelikleri, asgari tutar ve şartları ve
alacaklılar ile borçlular arasında ayrı ayrı imzalanacak finansal yeniden yapılandırma
sözleşmelerinin asgari unsurları birinci fıkradaki usulle saptanan Finansal
Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmaları ile belirlenir. Finansal Yeniden Yapılandırma
Çerçeve Anlaşmalarını imzalamayanlar tarafından yapılacak sözleşme ve işlemler
için bu Kanunun ilgili madde hükümleri uygulanmaz.
Alacaklı ve borçlu taraflar arasında
imzalanacak finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerine bankalar, özel finans
kurumları ve diğer malî kurumlar dışında kalan alacaklılar da taraf sıfatıyla
katılabilir.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası
Anonim Şirketi, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi, hisseleri kısmen ya da
tamamen Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna ait bankalar, Finansal Yeniden Yapılandırma
Çerçeve Anlaşmalarına ve bu Anlaşmalar kapsamında borçları gerektiğinde ilave
finansman da sağlanmak suretiyle yeniden yapılandırılan veya yeni bir itfa planına
bağlanan borçlularla yapılacak finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerine
taraf olmaya yetkilidir.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
ve Tasfiye Halinde Emlak Bankası Anonim Şirketi, Finansal Yeniden Yapılandırma
Çerçeve Anlaşmalarına ve bu Anlaşmalar kapsamında borçlularla yapılacak
finansal yeniden yapılandırma sözleşmelerine ilave finansman sağlamamak kaydıyla
taraf olabilirler.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu,
Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmalarına göre gerektiğinde ilave
finansman da sağlanmak suretiyle yeniden yapılandırılan veya yeni bir itfa planına
bağlanan krediler ve diğer alacaklardan, Bankalar Kanununun 15 inci maddesinin
(3) numaralı fıkrasına göre 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine tâbi olanları, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin tecil
süresi ve teminat şartlarına bağlı olmaksızın, Finansal Yeniden Yapılandırma
Çerçeve Anlaşmalarına göre taksitlendirmeye ve tecil etmeye yetkilidir.
Vergi istisnaları ve teşvik belgeleri
MADDE 3.- Finansal Yeniden Yapılandırma Çerçeve Anlaşmaları
hükümleri kapsamında düzenlenecek finansal yeniden yapılandırma sözleşmeleri ve
bu sözleşmeler kapsamında yapılacak işlemlerle ilgili olarak aşağıdaki hükümler
uygulanır.
a) Çerçeve anlaşması, düzenlenen
sözleşmeler ve bu çerçeve anlaşması ve düzenlenen sözleşmelerde belirlenen
esaslar uyarınca yapılacak işlemler
ve düzenlenecek kağıtlar 488
sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ödenecek damga vergisi ve 492 sayılı Harçlar
Kanununa göre ödenecek harçlardan,
b) Çerçeve anlaşması ve
düzenlenen sözleşmeler uyarınca alacaklı kuruluşlar tarafından her ne nam altında
olursa olsun tahsil edilecek tutarlar 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu gereği
ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden,
c) Çerçeve anlaşması ve
düzenlenen sözleşmeler kapsamında alacaklı kuruluşların iktisap edecekleri
motorlu taşıtlar 1318 sayılı Finansman
Kanununa göre ödenecek taşıt alım vergisinden,
d) Çerçeve anlaşması ve
düzenlenen sözleşmeler kapsamında kullandırılan ve kullandırılacak krediler
kaynak kullanımı destekleme fonundan,
Ve diğer benzeri vergi, resim,
harç, fon yükümlülüklerinden (4306 sayılı Kanun uyarınca ödenmesi gereken Eğitime
Katkı Payı hariç) istisna edilmiştir.
İstisna (Taşıt Alım Vergisi
hariç), alacaklı kuruluşların çerçeve anlaşması ve düzenlenen sözleşmeler uyarınca edindikleri varlıkları elden çıkardıkları
hallerde de uygulanır.
İstisna uygulaması, sözleşme
hükümlerinin borçlu firmalar tarafından yerine getirilememesi veya
getirilmemesi hallerinde alacağın hukuki yollardan tahsili aşamalarında
ödenmesi gereken vergi, resim ve harçlar açısından da geçerlidir.
Sözleşme hükümleri uyarınca
tahsilinden vazgeçilen alacak tutarları Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre
alacaklı için değersiz alacak, borçlu için ise vazgeçilen alacak olarak dikkate
alınır.
Sözleşme ile uygulamaya konulan
işlemlerin gerçekleşmemesi halinde dahi, uygulanmış olan vergi, resim ve harç
istisnaları geri alınmaz.
Finansal yeniden yapılandırma
sözleşmelerine göre borçları yeniden yapılandırılan ve yeni bir itfa planına bağlanan
borçlular tarafından alınmış olan teşvik belgelerinin süreleri ile ihracat
taahhüt süreleri, sözleşmeler ile belirlenen süreler kadar uzatılmış sayılır.
Bankalar, özel finans kurumları
ve diğer malî kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması ve
yeniden yapılandırılarak satılması amacıyla, kuruluş ve faaliyet esasları
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından belirlenecek varlık yönetim
şirketlerinin yaptıkları işlemler ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar,
kuruluş işlemleri de dahil olmak üzere kuruldukları takvim yılı ve bunu izleyen
beş yıl süresince 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ödenecek damga
vergisinden, 492 sayılı Harçlar Kanununa göre ödenecek harçlardan, her ne nam
altında olursa olsun tahsil edilecek tutarlar 6802 sayılı Gider Vergileri
Kanunu gereği ödenecek banka ve sigorta muameleleri vergisinden, 1318 sayılı
Finansman Kanununa göre ödenecek taşıt alım vergisinden, kaynak kullanımı
destekleme fonuna yapılacak kesintilerden ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunun 29 uncu maddesi hükmünden istisnadır. Tasarruf Mevduatı
Sigorta Fonu bu şirketlere, hiçbir şekil ve suretle şirket sermayesinin yüzde
yirmisini aşmamak kaydıyla, sermaye sağlamak suretiyle katılmaya yetkilidir.
Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurulu tarafından belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde bankalar
arasında alım ve satım işlemine konu edilen alacaklar ve bu alacakların teminatını
oluşturan değerlerin devir ve temliki
için yapılacak işlemler ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtlar
için, yedinci fıkrada belirtilen vergi, resim, harç ve fon istisnaları
31.12.2004 tarihine kadar aynen uygulanır.
3.6.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan
düzenleme
MADDE 4.- 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 30.- Bu Kanunun 38
inci maddesine göre yapılacak bölünmelerde Türk Ticaret Kanununun 404 üncü maddesi uygulanmaz.
18.6.1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununda yapılan düzenlemeler
MADDE 5.- A) 4389 sayılı Bankalar Kanununun 3 üncü
maddesinin (5) numaralı fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
b) Kurul üyeleri, görevlerinden
ayrılmalarını izleyen iki yıl içinde, yönetim ve denetimleri veya hisseleri
Fona intikal eden bankalar hariç olmak üzere, bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda
görev alamazlar. Kurul üyeleri ile Kurum personelinin uyacakları mesleki
ilkeler Kurulca belirlenir.
B) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 14 üncü maddesinin (5) numaralı fıkrasının (a) bendine (ab) alt bendinden
sonra gelmek üzere aşağıdaki (ac) alt bendi eklenmiş, ayrıca, aynı maddenin (5)
numaralı fıkrasının (c) bendinin ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve
bu cümleden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler eklenmiştir.
ac) Devralınan zararlar sonucunda
hisselerinin tamamına sahip olunamaması halinde, zararın ödenmiş sermaye tutarından
düşülmesi suretiyle hesaplanacak sermaye esas alınmak üzere bulunacak hisse
bedelinin Kurulca belirlenecek süre içinde banka hissedarlarına ödenmesi karşılığında
hisselerini devralmaya,
Bu Kanun hükümlerine göre
temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimleri Fona intikal eden
bankaların, tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen bankaların iflas idarelerinin ve
hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bankaların Fon tarafından
borçlarının ve/veya taahhütlerinin üstlenilmesi ve/veya alacaklarının devralınması
halinde Fonun, üstlendiği borçlar ve/veya taahhütler ile devraldığı alacaklarla
ilgili devir ve temlik sözleşmeleri, her türlü teminatın tesisi ve kaldırılması,
sözleşmelerin bozulması, dava ve icra takipleri ile bu borçlar ve/veya
alacaklar ve/veya taahhütlerle ilgili diğer her türlü işlemler ve bu işlemlerle
ilgili düzenlenen kağıtlar, eğitime
katkı payı hariç olmak üzere her türlü vergi, resim, harç, fonlar ve 2548 sayılı
Cezaevleri ile Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve
Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanunun 1 inci maddesi
hükmünden istisnadır. Bu işlemlerden kaynaklanan döner sermaye ücreti ödenmez
ve diğer kesintiler yapılmaz. Ayrıca, alacağa karşılık menkul veya gayrimenkul
bir malın rızaen veya icraen Fon tarafından veya yönetim ve denetimleri veya
hisseleri Fona intikal eden bankalar tarafından satın alınması halinde bu işlemlerle
ilgili olarak tarafların ödemekle yükümlü olduğu vergi, resim, harç (eğitime
katkı payı hariç) ve döner sermaye ücreti gibi malî yükümlülükler aranmaz.
C ) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 14 üncü maddesinin (6) numaralı fıkrasının (b) bendinde yer alan
"yapacağı anlaşmalar çerçevesinde kamusal sermayeli olanlar da dahil olmak
üzere diğer bankalar aracılığıyla Fon nam ve hesabına bunları nakde tahvil
ettirmeye" ifadesi "yapacağı anlaşmalar çerçevesinde kamusal
sermayeli olanlar da dahil olmak üzere diğer bankalar veya üçüncü kişiler aracılığıyla
Fon nam ve hesabına bunları nakde tahvil ettirmeye" şeklinde değiştirilmiş
ve aynı maddenin (6) numaralı fıkrasının (b) bendinden sonra "ve gerekli
göreceği" ifadesinden önce gelmek üzere aşağıdaki (c) bendi ve aynı fıkranın
sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
c) Hisselerinin üçüncü kişilere
devredilmesine imkan bulunmaması halinde, (a) ve (b) bentlerindeki yetkileri
yanında, bu fıkradaki sınırlamalarla bağlı olmaksızın, varlık ve
yükümlülüklerini devralmaya ve/veya varlık ve yükümlülükleri ile ilgili her
türlü işlemi yapmaya,
Fon, bu fıkra hükümlerine göre
hisseleri kendisine intikal eden bankaların, ekonomik değeri olan iştirakleriyle
ilgili olarak 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanmaksızın yapılacak
sermaye artırımları da dahil olmak üzere, yeniden yapılandırma amacıyla Kurulca
belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde kaynak sağlamak da dahil gerekli her
türlü tedbiri almaya yetkilidir.
D) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 14 üncü maddesinin (7) numaralı fıkrasının üçüncü paragrafının sonuna
aşağıdaki cümle eklenmiştir.
Bu bankaların başka bir bankaya devredilmesi
ya da başka bir bankayla birleşmesi, hisselerinin üçüncü kişilere devredilmesi
ya da tasfiyelerine karar verilmesi hallerinde, bu işlemlerin tamamlanmasını
takip eden iki yıl içinde, bankanın sorumlulukları tespit edilen yönetim kurulu
eski üyeleri ile eski denetçileri aleyhine, varsa ibralarının iptali ve işlemleri
nedeniyle verdikleri zararın Fon adına tazmini istemiyle, Fon tarafından 6762
sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine istinaden dava açılabilir.
E) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 15 inci maddesinin (3) numaralı fıkrasında yer alan "Fon,
devraldığı alacakla ilgili olarak iskonto da dahil olmak üzere her türlü
tasarrufta bulunmaya, sulh olmaya, alacağına mahsuben menkul ve gayrimenkul
mallar ile her türlü hak ve alacakları hiçbir sınırlamaya tâbi olmaksızın
devralmaya yetkilidir." cümlesi, aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Fon, devraldığı ve dava veya iflas takibine
konu etmekle görevli ve yetkili olduğu alacakları da dahil olmak üzere bu
Kanunda yazılı her türlü alacakları ile ilgili olarak iskonto da dahil olmak
üzere her türlü tasarrufta bulunmaya, sulh olmaya, alacağına mahsuben menkul ve
gayrimenkul mallar ile her türlü hak ve alacakları hiçbir sınırlamaya tâbi
olmaksızın devralmaya ve alacağın yeniden itfa planına bağlanması da dahil
olmak üzere borçlularla anlaşma
yapmaya ve borçlularla
yaptığı anlaşmalar kapsamında
14 ve 17 nci maddeler uyarınca
Kurulca belirlenecek esas ve usuller dahilinde muhafaza tedbiri uygulayıp,
uygulamamaya, dava açıp açmamaya veya açılmış bulunan hukuk davalarının yapılan
anlaşma süresince durdurulmasını mahkemeden istemeye yetkilidir.
F) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 15 inci maddesinin (4) numaralı fıkrasına, birinci bendinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.
Fon işlemlerini yürütmede Başkana
yardımcı olmak üzere Kurul kararıyla Kurum başkan yardımcısı statüsünde ve
Kurum başkan yardımcılarında aranan şartları taşıyan üç Fon başkan yardımcısı
atanabilir.
G) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 15 inci maddesinin (9) numaralı fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
a) Fon tarafından, hisseleri kısmen
veya tamamen kendisine intikal eden bir bankanın borçlarının, taahhütlerinin
yüklenilmesi veya alacaklarının devralınması halinde, bu borç, taahhüt ve
alacaklarla ilgili olarak, 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek
Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunundan
doğanlar ve takibi şikayete bağlı suçlar dahil olmak üzere açılmış veya açılacak
her türlü ceza davalarında, alacağın devralındığı veya borcun, taahhüdün
yüklenildiği tarihten itibaren, suçtan zarar gören olarak, Fon müdahil sıfatını kazanır. Bu davalara bağlı
şahsî haklar dahi Fona ait olur.
b) Fon tarafından, hisseleri kısmen
veya tamamen kendisine intikal eden bir bankanın borçlarının, taahhütlerinin
yüklenilmesi veya alacaklarının devralınması halinde, bu borç, taahhüt ve
alacaklarla ilgili olarak, Fonun taraf olduğu icra takipleri ile icra
takiplerinden kaynaklanan her türlü hukuk davalarının kısmen veya tamamen Fon
aleyhine neticelenmesi halinde, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı
tazminat ve cezalar Fon hakkında uygulanmaz.
c) Fon tarafından, hisseleri kısmen
veya tamamen kendisine intikal eden bir bankanın borçlarının, taahhütlerinin
yüklenilmesi veya alacaklarının devralınması halinde, bu borç, taahhüt ve
alacaklarla ilgili olarak açılmış veya açılacak dava ve icra takiplerinde
kanunlarda yazılı zamanaşımı ve hak düşürücü süreler dahil her türlü süre alacağın
devralındığı veya borcun, taahhüdün yüklenildiği tarihten itibaren Fon bakımından
dokuz ay süre ile durur.
H) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 24 üncü maddesinin (6) numaralı fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
Fon tarafından 15 inci maddenin
(7) numaralı fıkrasının (a) bendine istinaden atanan yönetim ve denetim kurulu
üyeleri ile yönetim ve denetimi veya hisseleri Fona intikal eden bankaların iştiraklerinde
bu bankaları temsilen görev yapan yönetim ve denetim kurulu üyeleri aleyhine
görevlerinin ifası sebebiyle açılan ve açılacak her türlü tazminat ve alacak davaları
Fon aleyhine açılmış sayılır. Bu kişilerin görevlerini kötüye kullandıklarına
hükmolunması halinde kendilerine rücu edilir. Bu şekilde atanan yöneticilere bu
iştiraklerin kamu borçları nedeniyle şahsi sorumluluk yüklenemez.
İ ) 4389 sayılı Bankalar
Kanununun Geçici 2 nci maddesinin (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
f) Bankalar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açtıkları
kredilerini dört yıl içinde bu Kanun hükümlerine uygun hale getirmek
zorundadırlar.
J) 4389 sayılı Bankalar Kanununa
aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 4.- 1. Kurul, bankacılık sisteminde güven ve
istikrarı korumak ve ekonomik krizin bankaların sermayeleri üzerindeki olumsuz
etkilerini bertaraf etmek amacıyla, bu Kanunun diğer maddelerinde yer alan
hükümler saklı kalmak üzere; Türkiye'de kurulu mevduat kabulüne yetkili özel
sermayeli bankaların, krediler ve diğer alacaklar için ayrılması gereken karşılıklardan,
kur değişimlerinden veya diğer faaliyetlerinden kaynaklanan zararlarının
belirlenerek malî durumlarını yansıtan malî tablolarının hazırlanmasını sağlamak
üzere, her bir bankanın sözleşmeli bağımsız denetim kuruluşunu, bankada denetim
yapmakla görevlendirir.
Bağımsız denetim kuruluşları tarafından 31 Aralık 2001 bilanço tarihi
itibarıyla düzenlenen malî tablolar esas alınarak, bilanço tarihinden sonra
malî tabloları etkileyebilecek hususlar da dikkate alınmak suretiyle yapılacak
özel denetimin kapsamı ve bu denetimde uygulanacak esas ve usuller Kurul
tarafından belirlenerek duyurulur.
2. Bağımsız denetim kuruluşu
tarafından düzenlenen malî tablolarla ilgili rapor, Kurumca belirlenecek ikinci
bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından denetim ilke ve esaslarına uygunluk
yönünden incelenir.
3. Bağımsız denetim kuruluşlarınca
düzenlenen rapor ve malî tablolar, Kurum tarafından yapılan gözetim ve denetim
sonucunda her bir banka için yapılmış olan tespitlerle karşılaştırılarak,
bankanın malî durumunu tam olarak yansıtıp yansıtmadığı ve esas ve usullere
uygunluğu açısından ilgili bankanın görüşleri de alınarak Kurumca değerlendirilir.
4. Bankaların yukarıdaki usule
göre denetimden geçen ve Kurum tarafından yapılan değerlendirmede yeterli
bulunan malî tabloları ile bağımsız denetim kuruluşunun malî tablolara ilişkin
raporu, bu tespitler neticesinde ortaya çıkan, Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca
düzenlenen sermaye yeterliliği standart oranı,
bu oranın yüzde sekizin altında olması halinde yüzde sekize ulaşabilmek
için gerekli sermaye tutarı, sermayenin artırılması veya sermaye benzeri kaynak
temin edilmesi ve alınması gerekli görülen tedbirler Kurum tarafından bankaların
yönetim kurullarına bildirilir.
5. (4) numaralı fıkraya
istinaden Kurumca yapılan bildirimi izleyen onbeş gün içinde bankalar, yedek
akçelerle karşılanamayan zararların giderilmesi için, ödenmiş sermayelerinin bu
zarar kadar azaltılması ve sermaye yeterliliği standart oranının yüzde sekize
ulaşması için gerekli sermaye artışının tamamen ödenerek sağlanmasını teminen, genel
kurullarını yurt çapında yayın yapan en az bir gazetede ilan ederek duyurmak
suretiyle olağanüstü toplantıya çağırırlar. Genel kurul kararının, imtiyazlı
pay sahipleri genel kurulunca onaylanma şartı aranmaz.
Genel kurulun toplanması için oy
haklarının yarısına sahip olan pay sahiplerinin katılımı yeterlidir. Kararlar
katılanların oy çokluğuyla alınır.
6. (5) numaralı fıkraya göre
banka genel kurulunca karara bağlanan ana sözleşme değişiklikleri ile rüçhan
haklarının kullanımına ilişkin hususlar genel kurulu izleyen üç gün içinde
bankanın başvurusu üzerine ticaret sicil memurluklarınca ilan olunur. Sermaye
artırımına katılmak isteyen ortaklar bu ilanı izleyen on beş gün içinde rüçhan
haklarını kullanırlar.
7. Sermaye artırımının gerçekleşmemesi
halinde Kurul, 14 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bankaların
yeniden yapılandırılması programı dahilinde sermayelerinin artırılmasını
teminen, bu maddede belirtilen esaslar
dahilinde kaynak tahsis etmek suretiyle, her bir banka için bir defaya mahsus
olmak üzere, gerekli görülecek her türlü tedbiri almaya yetkilidir.
Yeniden yapılandırma programına
katılmak isteyen bankaların, (5) numaralı fıkrada belirtilen işlemleri tesis
etmeleri ve bu işlemlerden itibaren altı ayı geçmemek üzere Kurumca
belirlenecek süre içinde Kuruma başvurmaları şarttır.
8. Kurul, (7) numaralı fıkraya
göre başvuruda bulunan bankalara, yapacağı değerlendirmeler çerçevesinde Fon
tarafından;
a) Sermaye yeterliliği standart oranı yüzde beşten az ancak sıfırdan
büyük ve 30 Eylül 2001 tarihindeki bilanço büyüklükleri itibariyle sektördeki
payı asgari yüzde bir olan bankalarda, bu oranın yüzde beşe ulaşması için
gerekli sermaye artırımına, ortaklarca veya sermaye artırımına katılanlarca
ödenen tutarı aşmamak kaydıyla katılınmasını,
b) Sermaye yeterliliği standart
oranları yüzde beş ve daha yüksek olan bankalarda, sermaye yeterliliği standart
oranlarının yüzde dokuza ulaşmasına yetecek kadar, hisse senedine dönüştürülebilir
tahvil karşılığı ve yedi yıl vadeli olmak üzere sermaye benzeri kredi sağlanmasını,
Temine ilişkin işlemleri ayrı
ayrı veya birlikte yapmaya yetkilidir.
Ortaklar tarafından 2001 yılı
içinde nakden ödenen ve sermaye yeterliliği standart oranının pozitif kısmına
isabet eden bölümü (a) bendi hükümlerinin uygulanmasında dikkate alınır.
(6) numaralı fıkraya göre rüçhan
hakkı kullanılmak veya sermaye artırımına katılınmak suretiyle yapılan ve
sermaye artırımına ulaşmayan ödemeler sermayeye dönüşür.
Fon tarafından bankaya yapılan sermaye katılımının teminatını oluşturmak üzere, bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak elinde bulunduran ortaklara ait hisseler Fon tarafından rehin alınır. Rehne başvurulması gerektiğinde, rehinli hisse senetlerinin mülkiyeti başkaca bir işlem yapılmasına gerek olmaksızın Fona geçer. Fon tarafından muhafaza edilecek bu rehinli hisseler üçüncü kişilerce hazcedilemez, üzerine ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir konulamaz, üçüncü kişilere teminat gösterilemez.
Bankalar, (a) bendi hükümlerine göre Fon tarafından bankaya yapılan
sermaye katılımlarının en az yüzde altmışına karşılık gelen tutarı, aynı risk
grubunda bulundukları gerçek ve tüzel kişiler ile bankalar ve diğer malî
kurumlar hariç olmak üzere, bankacılık ilke ve teamülleri çerçevesinde 30
Haziran 2003 tarihine kadar kredi olarak kullandırırlar.
9. Bilanço büyüklüğü itibarıyla
sektördeki payları yüzde birin altında olan mevduat kabulüne yetkili özel
sermayeli bankalar da, diğer bankalarla devir veya birleşme suretiyle
sektördeki paylarını en az yüzde bire çıkarmaları ve (7) numaralı fıkra
hükümleri çerçevesinde Kuruma başvurmaları halinde (8) numaralı fıkranın (a)
bendinde yer alan tedbirlerden yararlanabilirler.
10. Bu madde hükümlerine göre
Fon tarafından bankaya sermaye veya sermaye benzeri kredi olarak verilen
tutarlar 15 inci maddenin (2) numaralı fıkrası hükümleri çerçevesinde Hazine
Müsteşarlığınca Fona ikrazen verilmek üzere ihraç olunacak Devlet İç Borçlanma
Senetleriyle karşılanır.
11. Bu maddeye göre alınacak
tedbirlerin uygulanmasını teminen banka genel kurullarınca alınan kararlara karşı
açılacak davalara ve ihtiyati tedbir taleplerine banka merkezinin bulunduğu
yerdeki asliye ticaret mahkemesi tarafından bakılır. O yerde, birden fazla
asliye ticaret mahkemesi bulunması halinde yetkili mahkeme (1) numaralı asliye
ticaret mahkemesidir.
Açılacak davalarda, mahkemelerce
teminat aranmaksızın ihtiyati tedbir kararı verilemez. Teminat tutarı kamu
yararı gözetilerek ve duruşma yapılarak ilgili mahkeme tarafından belirlenir.
12. Bu madde uyarınca yapılacak
genel kurul toplantısına, sermaye azaltım ve
artırımına, sermayenin tesciline, sermaye artırımına konu hisselerin devir
sürelerine, hisse senedine dönüştürülebilir tahvil ihracına ve bu tahvillerin
hisse senedine dönüştürülmesine ilişkin işlemlerin esas ve usulleri Kurulca
belirlenir. Belirtilen konularda Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu
hükümleri uygulanmaz. Kurul, bu Kanun, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası
Kanunu ve bu kanunlara ilişkin mevzuatla belirlenen, bankaların malî tablolarının
yayımı ve yıllık olağan genel kurul toplantılarının yapılması ile ilgili
süreleri değiştirmeye yetkilidir.
13. Bu madde uyarınca kanuni ve
ihtiyari yedek akçeler ile sermayenin azaltılmasına konu edilen zararlar,
3.6.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin 7
nci fıkrasında belirlenen esaslar çerçevesinde bankaların kazancının tespitinde
gider olarak matrahtan indirilir.
14. Kurul, bu maddenin
uygulanmasına ve bu maddedeki tedbirlerin uygulanması sonucunda Fon tarafından
edinilen banka hisselerinin satış ve devrine, sermaye benzeri kredilerin
sermayeye dönüştürülmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye, bu kapsamda
düzenleme yapmaya yetkilidir.
15.11.2000 tarihli ve 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası,
Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi
Hakkında Kanunda yapılan düzenlemeler
MADDE 6.- A) 4603 sayılı Kanunun geçici 1 inci
maddesinin (3) numaralı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
3. Bankalarda 31.12.2002
tarihinden sonra özel hukuk hükümlerine tâbi olmayan personel çalıştırılamaz.
Yeniden yapılandırma sürecinde bankaların yönetim kurullarınca gerek özel hukuk
hükümlerine göre çalıştırılmak üzere kendisine sözleşme teklif edilen ancak
özel hukuk hükümlerine göre çalışmayı kabul etmeyen gerekse özel hukuk
hükümlerine göre çalışması uygun görülmeyip sözleşme imzalanmayan personel,
bankaların yönetim kurullarınca Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.
Devlet Personel Başkanlığı
kendisine bildirilen personel listelerini en geç kırkbeş gün içerisinde (özelleştirme
kapsam ve/veya programındaki kuruluşlar hariç) tespit edeceği kamu kurum ve
kuruluşlarındaki boş kadro ve pozisyonlara atanmalarını sağlamak üzere ilgili
kurum veya kuruluşa gönderir. İlgili kurum ve kuruluş bildirimin ulaştığı
tarihten başlayarak en geç beş iş günü içinde bu personelin atanmalarını
yaparak atamalara ilişkin bilgileri Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı
ile ilgili bankalara bildirir. Atama tarihi itibarıyla personelin bankalarla
ilişiği kesilmiş sayılır. Personelin atandığı kurumda fiilen göreve başlayacağı
tarihe kadar geçen sürede her türlü malî ve sosyal hakları bankalarca karşılanmaya
devam olunur. Bu fıkrada hüküm bulunmayan hallerde 24.11.1994 tarihli ve 4046
sayılı Kanunun 22 nci maddesi hükümleri uygulanır.
Ataması yapılan personel hakkında
bankalar tarafından yapılacak tebliğ işlemini takiben 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun 62 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasından atamayı yapan
kamu kurum veya kuruluşu sorumludur.
Ancak, bu şekilde nakledilen
personelden anılan madde uyarınca eski kadrolarına ait hakları şahıslarına bağlı
olarak saklı tutulanlar için bankacılık tazminatı da şahıslarına bağlı bir hak
teşkil etmez.
4046 sayılı Kanunun 22 nci
maddesi kapsamında Özelleştirme Fonu tarafından yapılması öngörülen ödemeler
ilgili bankalar tarafından yapılır.
1.1.2002-31.12.2002 tarihleri
arasında uygulanmak üzere bu madde uyarınca, bankalardan genel bütçeli daireler
ile katma bütçeli idarelere ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlara, genel
ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar ile sosyal
güvenlik kuruluşlarına nakli yapılan personelin aylık ve diğer özlük hakları
karşılığı tutar, ilgili bankalarca Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık hesabına
yatırılır. Yatırılan bu tutar bir taraftan bütçenin (B) işaretli cetveline özel
gelir, diğer taraftan Maliye Bakanlığı bütçesinde açılacak bir tertibe özel
ödenek kaydedilir. Özel ödenek kaydedilen tutarları kurum ve kuruluşların bütçelerinin ilgili tertiplerine aktarmaya Maliye Bakanı yetkilidir. Nakli yapılan
personelin aylık ve diğer özlük hakları karşılığı tutar, aylık dönemler itibarıyla
ilgili bankalar ve Maliye Bakanlığınca müştereken tespit edilir ve bu miktar en
geç tespitin yapıldığı ay sonuna kadar bankalarca yukarıda belirtilen hesaba
yatırılır.
B) 4603 sayılı Kanunun geçici 3
üncü maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, bu fıkradan
sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat
Bankası Anonim Şirketi veya Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi tarafından
devir alınacak taahhütler ile aktifler arasındaki menfi fark, devir alan
bankaya Hazine Müsteşarlığınca nakit ve/veya özel tertip devlet iç borçlanma
senedi şeklinde sermaye olarak avans mahiyetinde ödenir. Ancak Hazinece avans
mahiyetinde yapılan ödemeler Bankalar Yeminli Murakıplarınca yapılacak
incelemeler sonucu onaylanacak devir bilançoları esas alınarak kesinleştirilir.
Söz konusu inceleme sonucunda tespit
edilen Hazine aleyhine doğmuş fark ve devir tarihi itibarıyla nazım hesaplarda yer alan taahhütler nakde
dönüştükleri takdirde nakde dönüştükleri tarih itibarıyla Hazinece nakit
ve/veya özel tertip Devlet iç borçlanma senedi olarak ödenir. Hazine lehine bir
farkın tespit edilmesi halinde ise söz konusu fark ilgili yıl bütçe kanununda
belirtilen esaslar dahilinde devir alan banka tarafından Hazineye ödenir.
Bu madde hükmü uyarınca yapılan
Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketinin
devir işlemleri nedeniyle doğan menfi farka ilişkin hesaplar muhasebe
kayıtları bakımından Tasfiye Halinde Emlak Bankası Anonim Şirketinin Hazineye
borçlu olmasını sağlayacak şekilde izlenir. Bu madde uyarınca yapılan devir
sonucu oluşan menfi fark nedeniyle doğan Hazine alacağı 6762 sayılı Türk
Ticaret Kanununun 446 ncı maddesinin
ikinci fıkrasının uygulanmasında dikkate alınmaz. Bu devirden dolayı T.C.
Ziraat Bankası bilançosunda görünen alacaklar özelleştirme süreci başlayana
kadar karşılık ayırılarak giderilir.
4389 sayılı Bankalar Kanununun
14 üncü maddesinin (5) numaralı fıkrasının (c) bendi hükümleri bankanın taraf
olduğu davalar yönünden (tesis edilen teminatlar iade olunur); 16 ncı
maddesinin (2) numaralı fıkrası
hükümleri banka aleyhine yapılacak takipler yönünden ve 16 ncı maddenin (9)
numaralı fıkrası hükümleri Bankanın alacak ve borçları yönünden Tasfiye Halinde
Emlak Bankası Anonim Şirketi hakkında da uygulanır.
C ) 4603 sayılı Kanuna aşağıdaki
geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 6.- Bu Kanunun
geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen süreler içinde emeklilik
hakkını kullanmayanlara son kez bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren iki ay
içinde emekli olmaları halinde emekli ikramiyeleri %20 fazlasıyla ödenir.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun geçici 20 nci maddesine göre kurulmuş Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi
Mensupları Emekli ve Yardım Sandığı Vakfına tâbi personel için de bu madde
hükümleri uygulanır.
Bu madde kapsamında emekli olan
personel emekli olduğu tarihten itibaren üç yıl içinde anılan bankalarda
yeniden istihdam edilemez.
25.11.2000 tarihinde bu
bankalarda çalışan personelden özel hukuk hükümlerine geçirilenlerin hizmet
sözleşmelerinin 31.12.2003 tarihine kadar, bankaların disiplin yönetmelikleri
hükümleri saklı kalmak kaydıyla 1475 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesi dışında
kalan sebeplerle bankalar tarafından feshedilmesi halinde söz konusu personel
hakkında bu Kanunun geçici 1 inci maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca işlem
tesis edilmek üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Bu kapsamda olan
personele sözleşmenin feshi nedeniyle ihbar ve kıdem tazminatı ödenmez. Bankaların
kurduğu, kuracağı ve iştirak ettiği veya edeceği bilgi sistemleri ve/veya
alternatif dağıtım kanalları amaçlı şirketlere bu bankalardan geçen ve T. C.
Emekli Sandığı ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi
uyarınca kurulan Türkiye Emlâk Bankası Anonim Şirketi Emekli ve Yardım Sandığı
Vakfı ile irtibatları devam eden personelden isteyenlerin anılan sosyal
güvenlik kurumları ile irtibatları devam eder. Bu fıkra hükümleri bu personel
hakkında da uygulanır.
Denetim
MADDE 7.- Özel kanunlarla kurulmuş kamu tüzel kişiliğini ve idari ve malî özerkliği haiz kurul, üst kurul ve bunlara bağlı kurumların yıllık hesapları Başbakanlık tarafından belirlenen Başbakanlık müfettişi, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu denetçisi ve Maliye müfettişinden oluşan bir komisyon tarafından denetlenir.
Bu madde kapsamındaki kurul, üst kurul ve bunlara bağlı kurumların faaliyetleri hakkındaki yıllık rapor, her yılın Mayıs ayı sonuna kadar Bakanlar Kuruluna sunulur. Bu kurul ve kuruluşlar faaliyetlerine ilişkin olarak yılda bir defa Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunu bilgilendirir.
Bu madde kapsamındaki kurul, üst kurul ve bunlara bağlı kurumlar 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tâbi değildir.
Bu madde kapsamındaki kurul, üst kurul ve bunlara bağlı kurumların
kanunlarındaki ve diğer kanunlardaki bu maddeye aykırı hükümler uygulanmaz.
GEÇİCİ MADDE 1.- Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Emlâk Bankası Anonim Şirketi ve Tasfiye Halinde Emlâk Bankası Anonim Şirketinin Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri ile Tasfiye Kurulu üyeleri, bu Kanun ve 15.11.2000 tarihli ve 4603 sayılı Kanun kapsamında işlemler yapmaya, 21.2.2001 tarihinden önce açılmış esnaf ve sanatkâr kredileri, küçük ve orta boy işletme kredileri ve zirai krediler ile bu Kanunun 1 inci ve 2 nci maddesi kapsamındaki kredileri söz konusu maddelerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yeniden yapılandırmaya yetkilidirler.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlâk Bankası Anonim Şirketi Yönetim, Denetim ve Tasfiye Kurulu üyelerinin bu Kanun ve 4603 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yaptıkları işlemlerden dolayı hukuki sorumlulukları bankacılık sektöründe faaliyette bulunan özel bankaların yönetim, denetim ve tasfiye kurullarına uygulanan özel hukuk hükümlerine ve mevzuata tâbidir.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim Şirketi, Türkiye Halk Bankası
Anonim Şirketi ve Türkiye Emlâk Bankası Anonim Şirketi Yönetim, Denetim ve
Tasfiye Kurulu üyeleri ceza ve idare hukuku bakımından memur sayılmazlar.
GEÇİCİ MADDE 2.- Emlâk Konut Anonim Şirketinde
çalışmakta olan memur ve sözleşmeli personel (kapsam dışı personel dahil) kamu
kurum ve kuruluşlarına 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi
esasları uyarınca Devlet Personel Başkanlığı tarafından nakledilir. Bu maddeye
göre yapılması gereken ödemeler Emlâk Konut Anonim Şirketi tarafından yapılır.
GEÇİCİ MADDE 3.- Türkiye Cumhuriyeti Ziraat
Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi; 2002 yılı iş
planı ve programlarında 2002 yıl sonuna kadar bankacılık usullerine uygun
olarak kullandırılmak üzere, tarım kesimine, esnaf ve sanatkâra, küçük ve orta
boy işletmelere ve ihracatçılara kendi kaynaklarından en az bir buçuk katrilyon
Türk Lirası karşılığı yabancı para ve Türk Lirası ilave plasman limiti tahsis
ederler.
Yürürlük
MADDE 8.- Bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin ( B ) fıkrası
3.7.2001 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
b) Diğer maddeleri yayımı
tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 9.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.