Dönem : 22           Yasama Yılı : 1

 

              T.B.M.M.    (S. Sayısı : 178)

 

Doğal Gaz Piyasası Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji ile Plan ve Bütçe Komisyonları

 Raporları (1/599)

 

 

                         T.C.

            Başbakanlık                15.5.2003

Kanunlar ve Kararlar

    Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-627/2218

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 2.5.2003 tarihinde kararlaştırılan “Doğal Gaz Piyasası Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

                        Recep Tayyip Erdoğan

                                       Başbakan

 

GENEL GEREKÇE

4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü maddesinde Eskişehir ve Bursa şehir içi doğal gaz dağıtım işletme ve varlıklarının özelleştirilmesinin 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri dairesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından gerçekleştirileceği hüküm altına alınmış ve söz konusu özelleştirmelerin 4646 sayılı Kanunda belirtilen hazırlık döneminden sonra en geç altı ay içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülmüştür.

4646 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde tarif edilen hazırlık süresi, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi ile 24.4.2002 tarihli ve 2002/3983 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bir defaya mahsus altı ay uzatılmış ve uzatma süresi de dahil olmak üzere, 2.11.2002 tarihinde sona ermiştir.

Buna göre yukarıda belirtilen Eskişehir ve Bursa şehir içi doğal gaz dağıtım işletme ve varlıklarının özelleştirilmesi işleminin tamamlanma süreci 2.5.2003’te sona ermektedir.

Söz konusu işletmeler, BOTAŞ bünyesinde 6.6.2002 tarihli ve 2002T-15 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararı ile yapılan şirketleştirme işlemi sonrasında 16.9.2002 tarihli ve 2002/47 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Ancak şirketlere ilişkin devir protokolleri henüz imzalanmamıştır.

Şirketlerin özelleştirme portföyüne geç devir edilmiş olmaları nedeniyle, yukarıda belirtilen özelleştirme süre kısıtı da dikkate alınarak ivedilikle bir danışmanlık ihalesi açılmıştır. Şirketlerin, hizmet verdikleri sektörün detaylı incelemesini yaparak değer tespitini gerçekleştirecek ve ihale için gerekli tanıtım kitapçıklarını hazırlayacak olan söz konusu danışmanların çalışmaları, danışmanlık ihalesinin teknik nedenlerden dolayı bir miktar gecikmeye uğramış olmasına rağmen, hızla devam etmektedir.

Ayrıca, şirketler için öngörülen blok satış ihalelerinin hazırlık döneminde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu nezdinde alınması gereken görüş ve izin işlemleri belli bir zaman alacaktır.

Yukarıda sıralanan nedenlerden dolayı blok satış ihalesi aşamasında karşılaşılacak süreç kısıtlaması özellikle teklif alma süresini kaçınılmaz olarak kısaltacaktır. Yatırımcılara teklif vermeleri için verilen sürenin kısa olması ise ihalenin şeffaflığı konusunda tereddütler doğmasına, yeterli rekabet ortamının sağlanamamasına ve özellikle yabancı yatırımcıların ilgisinin önemli oranda azalmasına neden olabilecektir.

Diğer taraftan, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının önceki deneyimlerine dayanılarak ihaleyi kazanan yatırımcının finansman oluşturma süresinin takriben 2-4 aylık bir süre gerektirdiği dikkate alındığında Kanunda belirtilen süre içinde özelleştirmenin tamamlanması mümkün görülmemektedir.

Bu itibarla, 4646 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde belirtilen hazırlık süresinin, 2002/3983 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bir defaya mahsus altı aylık uzatma süresi de dahil olmak üzere, 2.11.2002 tarihinde sona erdiği ve buna göre ESGAZ ve BURSAGAZ’ın özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilme süresinin 2.5.2003’te biteceği gözönünde bulundurulduğunda, özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilme süresinin 4646 sayılı Kanuna eklenecek bir geçici madde ile bir yıl uzatılması, özelleştirme hazırlık ve uygulama sürecinin daha verimli işlemesine, sağlıklı bir piyasa yapısının kurulmasına yardımcı olacak bir özelleştirme yapılmasına ve şirketlerin satış ihalesinde yatırımcılardan gelecek talebe olumlu katkı sağlayacaktır.

Tasarı bu amaçla hazırlanmıştır.

 

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - Madde ile, Eskişehir ve Bursa şehir içi dağıtım işletmeleri ve varlıklarının hazırlık döneminden sonra özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilmesi için öngörülen süre, bu sürenin bitiminden itibaren bir yıl uzatılmaktadır.

Madde 2. - Yürürlük maddesidir.

Madde 3. - Yürütme maddesidir.

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük MilletMeclisi

             Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,

Bilgi ve Teknoloji Komisyonu 4.6.2003

Esas No. : 1/599

Karar No. : 24

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

“Doğal Gaz Piyasası Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı”, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ve Botaş Genel Müdürlüğü temsilcilerinin katılımıyla Komisyonumuzun 4.6.2003 tarihli toplantısında görüşülmesine başlanıldı.

Tasarının geneli üzerinde görüşmeler tamamlandı. Maddelere geçilmesi kabul edildi.

Tasarının 1, 2 ve 3 üncü maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, gereği yapılmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Soner Aksoy

Ahmet Büyükakkaşlar

Hasan Ali Çelik

 

Kütahya

Konya

Sakarya

 

Kâtip

Üye

Üye

 

Fatma Şahin

Tacidar Seyhan

Mustafa Sayar

 

Gaziantep

Adana

Amasya

 

Üye

Üye

Üye

 

Ahmet Rıza Acar

Ahmet Edip Uğur

Nejat Gencan

 

Aydın

Balıkesir

Edirne

 

Üye

Üye

Üye

 

Şemsettin Murat

Talip Kaban

Mehmet Ali Arıkan

 

Elazığ

Erzincan

Eskişehir

 

Üye

Üye

Üye

 

Vezir Akdemir

İsmail Katmerci

Mustafa Elitaş

 

İzmir

İzmir

Kayseri

 

Üye

Üye

Üye

 

Hasan Angı

Nuri Çilingir

Vahit Çekmez

 

Konya

Manisa

Mersin

 

 

 

(İmzada bulunamadı.)

 

Üye

Üye

Üye

 

Şükrü Ünal

Mustafa Öztürk

İbrahim Çakmak

 

Osmaniye

Sinop

Tokat

 

(İmzada bulunamadı.)

 

 

 

Üye

Üye

 

 

A. Yekta Haydaroğlu

Fazlı Erdoğan

 

 

Van

Zonguldak

 

 

Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük MilletMeclisi

Plan ve Bütçe Komisyonu                12.6.2003

Esas No. : 1/599

Karar No. :33

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca 15.5.2003 tarihinde Türkiye Büyük MilletMeclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 20.5.2003 tarihinde tali komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza havale edilen 1/599 esas numaralı “Doğal Gaz Piyasası Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 10.6.2003 tarihinde yapmış olduğu 48 inci birleşiminde Hükümeti temsilen Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve BOTAŞ Genel Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Bilindiği gibi, 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununun geçici 3 üncü maddesine göre, Eskişehir ve Bursa şehir içi doğalgaz dağıtım işletme ve varlıklarının hazırlık döneminin sona ermesini müteakip en geç altı ay içinde özelleştirilmesi öngörülmüştür. 4646 sayılı Kanunda belirtilen hazırlık süresi Bakanlar Kurulunca bir defaya mahsus olarak 6 ay uzatılmış olup, hazırlık süresi 2.11.2002 tarihinde sona ermiştir. Buna göre anılan işletmelerin özelleştirilmesinin 2.5.2003 tarihine kadar yapılmış olması gerekmektedir.

Diğer taraftan, Yüksek Planlama Kurulunun BOTAŞ bünyesinde bulunan bu işletmelerin şirketleştirilmelerine ilişkin kararını müteakip, Özelleştirme YüksekKurulu 16.9.2002 tarihli kararı ile söz konusu işletmelerin özelleştirme kapsam ve programına alınmasına karar vermiş, ancak devir protokolleri henüz imzalanamamıştır. Özelleştirme kapsamına alınma işleminin gecikmesi nedeniyle hazırlıklar tamamlanamamıştır. Ayrıca, yatırımcıların tekliflerini sağlıklı bir değerlendirme sonucunda verebilmeleri ve yabancı yatırımcıların ilgisinin sağlanabilmesi, finansman konusunda ihaleye katılanlara yeterli sürenin verilebilmesi için özelleştirme işlemleri için öngörülen sürenin uzatılması gerekmektedir. Tasarı bu ihtiyacın giderilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde;

- Doğalgaz dağıtım işletmesinin özelleştirilmesinin yeterli olmadığı, doğalgaz ithalatı üzerindeki Devlet tekelinin kaldırılarak otoprodüktörlere ihtiyaçları olan doğalgazı kendilerinin ithal edebilmesi imkânının sağlanması gerektiği,

- Ülkemizde kamu kurum ve kuruluşlarının özelleştirme kültürüne sahip olmadığı, bu nedenle özelleştirme aşamasında değişik kuruluşlar arasında koordinasyon eksikliği yaşandığı, birlikte çalışma alışkanlığının olmayışının ve kurumlararası rekabetin özelleştirme uygulamalarını sekteye uğrattığı,

- Rekabet koşulları oluşmadan yapılacak bir özelleştirmede Devlet tekelinin yerini özel sektör tekelinin alacağı, bu durumun özelleştirmenin amacına ters düşeceği,

- Özelleştirmenin her durumda bir zorunluluk olarak görülmesinin pratikte yarar sağlamayacağı, aksine Devlete ait varlıkların değerinin çok altında elden çıkarılmasına yol açabileceği, bu nedenle her işletmenin kendi koşullarında değerlendirilerek özelleştirilmesinin yararlı olup olmadığının incelenmesi gerektiği,

- Bugüne kadar özelleştirme sonucunda elde edilen yaklaşık 9 milyar doların, 8 milyar dolarının özelleştirme giderlerine harcandığı, özelleştirmenin amacına ulaşmadığı,

- Özelleştirmenin zarar eden kamu işletmelerinin devlete yük olmasını önlemek amacıyla yapıldığı söylenmesine rağmen hep kâr eden kuruluşların özelleştirildiği, bu bakımdan özelleştirmenin yeni bir yaklaşımla ele alınması gerektiği,

- Özelleştirilen işletmelerin özel sektöre devrinden sonra da uzunca bir süre Devlet tarafından takip edilmesi ve taahhütlere uyulup uyulmadığının denetlenmesi gerektiği, aksi halde devredilen işletmelerin ülke ekonomisine kazandırılmasında sorun yaşanabileceği, bu çerçevede istihdam ve üretim azalışının öncelikle önlenmesi gerektiği,

- Özelleştirmenin hangi yöntemle yapılacağının da kanunda belirtilmesi gerektiği,

Şeklindeki görüş ve eleştirileri takiben Hükümet adına yapılan tamamlayıcı açıklamalarda;

- Bursa ve Eskişehir doğalgaz dağıtım şebekelerinin özelleştirilmesindeki gecikmenin YüksekPlanlama Kurulu kararındaki gecikmeden kaynaklandığı, Yüksek Planlama Kurulunun, BOTAŞ’ın bünyesinde bulunan bu işletmelerin şirketleştirilmesine karar verdiği, ancak henüz devir protokollerinin imzalanamadığı,

- Talep durumuna, piyasa koşullarına ve işletmenin özelliğine göre özelleştirme yöntemlerinden birinin tercih edildiği, her işletmenin aynı yöntemle özelleştirilmesinin mümkün olamayacağı,

- Özelleştirmeden elde edilen 9 milyar dolarlık gelirin 3,7 milyar dolarının hazineye aktarıldığı, ancak bu tutarın özelleştirme bilançosunda gider olarak görüldüğü, ayrıca özelleştirme kapsamındaki kuruluşlara önemli ölçüde sermaye transferi yapıldığı, 9 milyar doların ancak cüz’i bir kısmının özelleştirme giderlerine harcandığı,

İfade edilmiştir.

Tümü üzerindeki görüşmeleri müteakip Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmiştir. Tasarının 1 inci maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere YüksekBaşkanlığa saygı ile arz olunur.

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Sait Açba

M. Altan Karapaşaoğlu

Sabahattin Yıldız

 

Afyon

Bursa

Muş

 

Kâtip

Üye

Üye

 

Mehmet Sekmen

Mahmut Göksu

Ruhi Açıkgöz

 

İstanbul

Adıyaman

Aksaray

 

Üye

Üye

Üye

 

Mehmet Zekai Özcan

Osman Kaptan

Mehmet Mesut Özakcan

 

Ankara

Antalya

Aydın

 

Üye

Üye

Üye

 

Ali Osman Sali

Ali Kemal Deveciler

Ömer Abuşoğlu

 

Balıkesir

Balıkesir

Gaziantep

 

Üye

Üye

Üye

 

M. Emin Murat Bilgiç

Nazım Ekren

Birgen Keleş

 

Isparta

İstanbul

İstanbul

 

Üye

Üye

Üye

 

Ali Kemal Kumkumoğlu

Ali Topuz

M. Mustafa Açıkalın

 

İstanbul

İstanbul

İstanbul

 

Üye

Üye

Üye

 

Kıvılcım Kemal Anadol

Hakkı Akalın

Taner Yıldız

 

İzmir

İzmir

Kayseri

 

Üye

Üye

Üye

 

Mustafa Ünaldı

Ali Er

Gürol Ergin

 

Konya

Mersin

Muğla

 

Üye

Üye

Üye

 

Kazım Türkmen

Abdülkadir Kart

Erol Aslan Cebeci

 

Ordu

Rize

Sakarya

 

Üye

Üye

Üye

 

Musa Uzunkaya

Mehmet Akif Hamzaçebi

Osman Coşkunoğlu

 

Samsun

Trabzon

Uşak

 

 

Üye

 

 

 

Mustafa Zeydan

 

 

 

Hakkâri

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

 

DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNA BİR GEÇİCİ MADDE EKLENMESİ HAKKINDA

 KANUN TASARISI

MADDE 1. - 18.4.2002 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 5. - BOTAŞ’ın mülkiyetinde ve işletiminde bulunan Eskişehir ve Bursa şehir içi dağıtım işletmeleri ve varlıklarının hazırlık döneminden sonra özelleştirme işlemlerinin gerçekleştirilmesi için geçici 3 üncü maddede öngörülen süre, bu sürenin bitiminden itibaren bir yıl uzatılmıştır.”

MADDE 2. - Bu Kanun 2.5.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

DOĞAL GAZ PİYASASI KANUNUNA BİR GEÇİCİ MADDE EKLENMESİ HAKKINDA

 KANUN TASARISI

MADDE 1. - Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

 

MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

 

MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

 

Recep Tayyip Erdoğan

 

 

 

Başbakan

 

 

 

Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

 

A. Gül

A. Şener

M. A. Şahin

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

B. Atalay

A. Babacan

M. Aydın

 

Devlet Bakanı

Adalet Bakanı

Millî Savunma Bakanı

 

G. Akşit

C. Çiçek

M. V. Gönül

 

İçişleri Bakanı

Maliye Bakanı

Millî Eğitim Bakanı

 

A. Aksu

K. Unakıtan

H. Çelik

 

Bayındırlık ve İskân Bakanı

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı

 

Z. Ergezen

R. Akdağ

B. Yıldırım

 

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

 

S. Güçlü

M. Başesgioğlu

A. Coşkun

 

En. ve Tab. Kay. Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

Orman Bakanı

 

M. H. Güler

E. Mumcu

O. Pepe

 

 

Çevre Bakanı

 

 

 

K. Tüzmen