Dönem : 22 Yasama Yılı : 1

T.B.M.M. (S. Sayısı : 221)

Yargıtay Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun

Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/627)

T.C.

Başbakanlık 24.6.2003

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-102/2836

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 17.6.2003 tarihinde kararlaştırılan “Yargıtay Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 31 inci maddesinde Birinci Başkan, birinci başkanvekilleri ve daire başkanlarının seçimi düzenlenmiştir. Uygulamada, madde hükümlerinin seçimlerin uzamasına neden olduğu, yapılan çok sayıdaki seçim turlarına rağmen sonuç alınamadığı, bu durumun Yargıtay’da sürekli bir seçim atmosferi yarattığı ve işlerin aksamasına sebebiyet verdiği gözlenmiştir.

Yargıtay hukuk ve ceza dairelerinin oy kullanma işlemleri nedeniyle murafaa ve müzakerelerinin büyük ölçüde aksamaya uğradığı, bu durumun işlerinde gecikmelere yol açtığı, dolayısıyla yargı hizmetinin geciktiği bilinmektedir.

Tasarıyla, Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 25.3.1994 günlü toplantısında alınan İlke Kararı doğrultusunda öngörülen düzenleme ile, anılan olumsuzlukların giderilmesi ve yargıya asli faaliyetlerinde zaman kazandırılması, gerek kurum içinde ve gerekse kamuoyunda rahatsızlığa son verilmesi amaçlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - 4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 31 inci maddesi Birinci Başkan, birinci başkanvekilleri ile daire başkanlarının seçimine ilişkin hükümleri belirlemektedir. Maddenin birinci fıkrasında seçimde salt çoğunluğun gerekli olduğu ve oylamanın gizli yapılacağı belirtilmekte, ikinci fıkrasında ise ilk üç oylamada sonuç alınamaması durumunda nasıl işlem yapılacağı ve müteakip fıkralarda da seçime devamın usulleri ile adayların nitelikleri yer almaktadır.

Maddeyle, Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 25.3.1994 günlü toplantısında alınan İlke Kararı doğrultusunda öngörülen değişiklikle beşinci oylamada da sonuç alınamaması durumunda, Birinci Başkanlıkça belirlenecek süre içerisinde mevcut adaylara ek olarak yeniden adaylık başvurusu imkânı getirilmiş ve bu şekilde yapılacak seçimlerde sonuç alınamadığı hallerde, yeni adaylık başvurularının devamı sağlanmıştır.

Bu değişiklikle, Yargıtay Büyük Genel Kurulu tarafından yapılan Birinci Başkan, birinci başkanvekilleri ile daire başkanları seçimlerinin uzamasının önlenmesi ve dairelerin çalışma düzeninin aksamaması amaçlanmıştır.

Madde 2. - Yürürlük maddesidir.

Madde 3. - Yürütme maddesidir.

Adalet Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Adalet Komisyonu 11.7.2003

Esas No. : 1/627

Karar No. :30

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca 26.6.2003 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen ve Komisyonumuzun 3.7.2003 tarihli 24 üncü toplantısında görüşülerek maddelerine geçilmesi kabul edilen ancak, maddelerinin ayrıntılı bir biçimde incelenerek gerekli değişiklik ve düzenlemelerin yapılması amacıyla üç kişilik bir alt komisyona havale edilen "Yargıtay Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı", Komisyonumuzun 10.7.2003 tarihli 25 inci toplantısında Adalet Bakanı Sayın Cemil Çiçek ile Adalet Bakanlığı ve Yargıtay Başkanlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla alt komisyonca hazırlanan rapor ve metin esas alınmak suretiyle incelenip görüşülmüş, yapılan değişiklik ve düzenlemeler aşağıda açıklanmıştır.

Tasarının çerçeve 1 inci maddesiyle değiştirilmesi öngörülen Yargıtay Kanununun 31 inci maddesinin ikinci fıkrasının ilk cümlesindeki "dördüncü oylama" yerine "seçim" sözcüğü, ikinci cümlesinden sonra "Dördüncü ve beşinci oylamalarda da salt çoğunluk sağlanamazsa seçim, yeniden adaylık başvurusunda bulunanlarla tekrarlanır." cümlesi eklenmiş, ikinci fıkrasının son cümlesi ayrı bir fıkra olarak düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenleme karşısında, maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarına gerek kalmadığından bu fıkralar metinden çıkarılmıştır.

Yapılan düzenlemelerin halen Yargıtay'da devam eden seçimlere de uygulanması amacıyla Tasarıya bir geçici madde eklenmiştir.

Tasarının yürürlüğe ilişkin 2 ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Köksal Toptan	Halil Özyolcu	Ramazan Can
Zonguldak	Ağrı	Kırıkkale
Kâtip	Üye	Üye
Hasan Kara	Mehmet Ziya Yergök	Feridun Fikret Baloğlu
Kilis	Adana	Antalya
(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Orhan Yıldız	Semiha Öyüş	Feridun Ayvazoğlu
Artvin	Aydın	Çorum
(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Muzaffer Külcü	Mahmut Durdu	Esat Canan
Çorum	Gaziantep	Hakkâri
Üye	Üye	Üye
Recep Özel	Ahmet Güryüz Ketenci	Mehmet Yılmazcan
Isparta	İstanbul	Kahramanmaraş
(Toplantıya katılmadı)	(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Hakkı Köylü	Harun Tüfekçi	Kerim Özkul
Kastamonu	Konya	Konya
(Toplantıya katılmadı)		(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Muharrem Kılıç	İsmail Bilen	Orhan Eraslan
Malatya	Manisa	Niğde
Üye	Üye	Üye
Ömer Kulaksız	Mehmet Nuri Saygun	Bekir Bozdağ
Sivas	Tekirdağ	Yozgat
(Toplantıya katılmadı)

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

YARGITAY KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

MADDE 1. - 4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 31 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 31. - Yargıtay Büyük Genel Kurulu; Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri ile daire başkanlarını kendi üyeleri arasından, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçer.

İlk üç oylamada sonuç alınamazsa, dördüncü oylama, üçüncü oylamada en çok oy alan iki aday arasında yapılır. Dördüncü oylamaya katılacak olan adayların aldığı oya eşit sayıda oy alanlar da seçime katılırlar. Bu seçimlerde üye tamsayısının en az üçte ikisinin hazır bulunması şarttır.

Kalan adaylarla yapılacak beşinci oylamada da sonuç alınamazsa, Birinci Başkanlıkça belirlenecek süre içerisinde mevcut adaylara ek olarak yeniden adaylık başvurusunda bulunulabilir.

Bu halde yapılacak oylamalarda da sonuç alınamazsa, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri aynen uygulanır.

Birinci başkanvekilliklerine seçileceklerden birinin hukuk ve diğerinin ceza daireleri başkan veya üyelerinden olması zorunludur.

Daire başkanlık seçimi, her boş daire başkanlığı için ayrı ayrı yapılır.

Birinci Başkan, birinci başkanvekili veya daire başkanı seçilmek isteyenler seçim gününden önce yazı ile Birinci Başkanlığa başvurabilecekleri gibi, ilk seçim gününde oylama başlamadan önce sözlü olarakda adaylıklarını koyabilirler.

Birinci Başkanlıkça oylama başlamadan adayların ad ve soyadları üyelere duyurulur.

Seçimler, Birinci Başkanlıkça belli edilen gün ve saatte yapılır. Çalışma saati sonuna kadar seçime devam olunur. Seçim bir günde sonuçlanmazsa, onu izleyen çalışma günlerinde sonuç alınıncaya kadar adaylar arasında oylama devam eder.

Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri, daire başkanlarının görev süreleri dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Yeni seçim yapılıncaya kadar eski başkanlar görevlerine devam ederler.

Herhangi bir nedenle boşalan başkanlıklar ile yeniden bir daire kurulması halinde onbeş gün içinde seçim yapılır.

Birinci Başkanvekilleri ile daire başkanlarının kıdeminin tespitinde, Yargıtay üyeliğindeki kıdem esas alınır.”

MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

ADALET KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

YARGITAY KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

MADDE 1. - 4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 31 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 31. - Yargıtay Büyük Genel Kurulu; Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri ile daire başkanlarını kendi üyeleri arasından, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçer.

İlk üç oylamada sonuç alınamazsa, seçim, üçüncü oylamada en çok oy alan iki aday arasında yapılır. Dördüncü oylamaya katılacak olan adayların aldığı oya eşit sayıda oy alanlar da seçime katılırlar. Dördüncü ve beşinci oylamalarda da salt çoğunluk sağlanamazsa seçim yeniden adaylık başvurusunda bulunanlara tekrarlanır.

Bu seçimlerde üye tam sayısının en az üçte ikisinin hazır bulunması şarttır.

Birinci başkanvekilliklerine seçileceklerden birinin hukuk ve diğerinin ceza daireleri başkanı veya üyelerinden olması zorunludur.

Daire başkanlık seçimi, her boş daire başkanlığı için ayrı ayrı yapılır.

Birinci Başkan, birinci başkanvekili veya daire başkanı seçilmek isteyenler seçim gününden önce yazı ile Birinci Başkanlığa başvurabilecekleri gibi, ilk seçim gününde oylama başlamadan önce sözlü olarak da adaylıklarını koyabilirler.

Birinci Başkanlıkça oylama başlamadan adayların ad ve soyadları üyelere duyurulur.

Seçimler, Birinci Başkanlıkça belli edilen gün ve saatte yapılır. Çalışma saati sonuna kadar seçime devam olunur. Seçim bir günde sonuçlanmazsa, onu izleyen çalışma günlerinde sonuç alınıncaya kadar adaylar arasında oylama devam eder.

Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri, daire başkanlarının görev süreleri dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Yeni seçim yapılıncaya kadar eski başkanlar görevlerine devam ederler.

Herhangi bir nedenle boşalan başkanlıklar ile yeniden daire kurulması halinde onbeş gün içinde seçim yapılır.

Birinci Başkanvekilleri ile daire başkanlarının kıdeminin tespitinde, Yargıtay üyeliğindeki kıdem esas alınır.

GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunla yapılan değişiklikler halen devam etmekte olan seçimlere de uygulanır.

MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
A. Gül	A. Şener	M. A. Şahin
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
B. Atalay	B. Atalay	M. Aydın
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
G. Akşit	K. Tüzmen	C. Çiçek
Millî Savunma Bakanı V.	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı V.
A. Aksu	A. Aksu	E. Mumcu
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
H. Çelik	Z. Ergezen	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı
B. Yıldırım	S. Güçlü	M. Başesgioğlu
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür ve Turizm Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	E. Mumcu
	Çevre ve Orman Bakanı
	O. Pepe