Dönem: 22

Dönem: 22 Yasama Yılı: 4

TBMM (S. Sayısı: 1223)

İskan Kanunu Tasarısı ve İskan Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ile Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu (1/352, 1/1209)

Not: 1/352 esas numaralı Tasarı; Başkanlıkça İçişleri, Plan ve Bütçe ile Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm; 1/1209 esas numaralı Tasarı; Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm komisyonlarına havale edilmiştir.

T.C.
	Başbakanlık	7/1/2003
	Kanunlar ve Kararlar
	Genel Müdürlüğü
	Sayı: B.02.0.KKG/196-279/117

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen Kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

Abdullah Gül

Başbakan

1/465 İskân Kanunu Tasarısı

T.C.
	Başbakanlık	5/7/1999
	Kanunlar ve Kararlar
	Genel Müdürlüğü
	Sayı: B.02.0.KKG/196-342/2895

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Gereğini arz ederim.

Bülent Ecevit

Başbakan

1/444 İskân Kanunu Tasarısı

T.C.
	Başbakanlık	10/5/1996
	Kanunlar ve Kararlar
	Genel Müdürlüğü
	Sayı: B.02.0.KKG/101-899/1973

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 27/4/1996 tarihinde kararlaştırılan “İskân Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Mesut Yılmaz

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Türk soyunun doğudan başlattığı göç binlerce yıl sürmüş, Asya Avrupa kıtaları üzerinde çok geniş alanlarda muhtelif zamanlarda kurulan imparatorluklarla yayılmıştır. Yayılma İmparatorluğun genişleme devrinde de sürmüştür. Gerek Osmanlı İmparatorluğunun gerileyişi nedeniyle ve gerekse diğer alanlarda kalan soydaşların zor durumlarda kaldıkları zaman Anadoluya büyük göçler olmuş ve halen de zaman zaman olmaktadır. Göç edenlerin iskânlarının gerçekleştirilmesi ve içte mevcut milli iskân sorunlarının halli amacıyla pek çok mevzuat çıkarılıp uygulanmıştır. Sadece 1913 yılından itibaren bir adet nizamname ve 53 adet Kanun yürürlüğe konarak iskân sorunlarının halline çalışılmıştır. İskân sorunlarının derli toplu bir şekilde ele alınması 21.6.1934 tarihinde yürürlüğe giren 2510 sayılı İskân Kanunu ile olmuştur. Bu Kanun kapsamına göçmenler, mülteciler, göçebeler, gezginciler ve sorunlu hallerde yerli halktan naklen iskâna tâbi tutulanlar girmektedir.

Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya, Yunanistan, Çin Türkistan ve diğer ülkelerden iskânlı göçmen olarak 182 571 ailede 714 605 nüfus gelmiş bunların ihtiyaçları karşılanarak iskânları sağlanmıştır. İskân yardımı almadan serbest göçmen olarak gelen 258 032 ailede 932 922 nüfusda kabul edilerek serbest göçmen muameleleri tamamlanmıştır. Bu Kanuna dayanılarak memleket içinde göçebe hayatı yaşayan 1071 göçebe ailesi ile yerinde kalkındırma imkânı olmayan ve başka bir yerde iskânı gereken orman içi köylerden 256 ailenin iskânları sağlanmıştır. Ayrıca milli güvenliğimizin tehlikeye düştüğü dönemlerde bazı illerde çok sayıda aile ve nüfus memleketin uygun bölgelerinde mecburi iskâna tâbi tutulmuştur. Bunların bilahare çıkarılan Kanunlarla serbest bırakılmaları sonucu eski yerlerinde veya civar illerde yeniden iskânları yapılmıştır. Halen bu durumdaki 150 civarında ailenin iskânı uygun şekilde sağlanamamıştır.

2510 sayılı İskân Kanununa göre yapılan iskânlar karşılıksız olarak yapılıyordu. Yeterli olmayışı, iskân yapma imkânını güçleştirdiğinden 29.6.1970 tarihinde yürürlüğe giren 2510 sayılı İskân Kanununa Ek 1306 sayılı Kanunla bir fon kurularak borçlanma esası getirilmiştir. Borçlanma ile yapılan iskân, belli vadelerle taksitler halinde geriye dönüşlüdür.

Devletçe büyük çapta yapılan ve yapılacak olan pek çok tesisin inşa alanlarında kalan ve taşınmazları kamulaştırılan çok sayıda ailenin iskânına çözüm yolunun bulunması gerekmektedir. Ayrıca, köysel alanda mevcut yerleşim birimlerinin bazılarının uygun bir yerleşme yapısına sahip olmadıkları, bazılarının çok dağınık bir yapıya sahip oldukları, bazılarının gelişme alanlarının bulunmadığı, pek çoğunun ise modern bir yerleşim planına sahip olmaması nedeniyle gelişi güzel yayıldığı görülmektedir. 1306 sayılı Kanun ile bir ölçüde sözü edilen problemlere çözüm sağlayıcı hükümler getirilmiştir.

1306 sayılı Kanunla getirilen hükümlerle, yerleri kamulaştırılıp geçim imkânlarını kaybeden 3481 ailenin iskânı tamamlanmış, 2337 aileden iskânı için inşaatlar devam etmektedir. 1971 yılından itibaren imar planı yapılan köylerde 8140 aileye konut, 4294’üne de tarımsal işletme binası inşaat kredisi verilerek tamamlanmış, halen 46 köyde 4139 konut ve tarımsal tesis inşaatları devam etmektedir. 1976 yılından itibaren 8652 adet sosyal tesis tamamlanmış, 300 adedinin inşaatları devam etmektedir. Yerleşim yeri değiştirilen ve gelişme alanı tefrik edilen 1900 köyde imar planı çalışmaları tamamlanmıştır. 1086 köyde kanalizasyon yapılmış 436 köyde ise çalışmalar devam etmektedir.

2510 sayılı İskân Kanunu yürürlüğe girdikten sonra 2650, 2848, 3657, 3667, 3683, 4062, 5098, 5227, 5420, 5826, 6093, Ek 1306, 2641, 3583, 3805 ve 3835 sayılı Kanunlarla bazı maddelerin birkaç defa değiştirilmiş bazı maddeleri tadil edilmiş, yeni maddeler ilave edilmiş, ayrıca maddelerde getirilmiştir. 2510 sayılı Kanunda değişiklik yapan bir Kanunun bazı maddeleri daha sonra başka bir Kanunla tekrar değişikliğe uğratılarak yeni çözüm yolları aranmıştır. İskân hizmetlerinin belli esaslara göre derli toplu yürütülmesi sağlanamadığı gibi yapılan değişiklikler ve ekler de yeterli olamamıştır.

İskân Kanununun yürürlüğe girdiği tarihte takriben 17 milyon olan nüfusumuz bugün 60 milyonu aşmış bulunmaktadır. Planlı kalkınma döneminde yapılan barajlar ve diğer ekonomik tesisler nedeniyle yerlerini terketmek zorunda kalan nüfusun iskân problemi gün geçtikçe ağırlık kazanmaktadır. Köysel alanda mevcut yerleşim birimlerinden altyapı hizmetleri bakımından uygun bir yerde bulunmayanlar vardır.

Çok fazla dağınık yerleşim ünitelerine altyapı hizmetlerini götürme güçlüğü bulunmaktadır. Mevcut yerleşimler planlı bir yerleşime sahip olmadıkları gibi hergün yapılan ilavelerle daha da bozuk bir yerleşim ortaya çıkmaktadır. Köysel alandaki yapıların çoğu iptidai tarzda yapıldığından tabii afetlerin en büyüğü olan depreme dayanamamakta, büyük ölçüde can ve mal kaybına neden olmaktadır. Önceden tedbir alınarak depreme dayanıklı yapıların yapılmasıyla can ve mal kaybı önlenebilecektir. 2510 sayılı İskân Kanununa ek 1306 sayılı Kanun; baraj, havaalanı, savunma ile ilgili tesislerin inşaası, tarih ve tabiat kıymetlerinin korunması amacı ile yapılacak kamulaştırmalar sonucu yerlerini terketmek zorunda kalanların iskânını, köysel alanda mevcut iç iskânın düzenlenmesi çalışmalarını daha derli toplu ele almaya hak sahibi tespitinde karşılaşılan güçlüklerin giderilmesini, Özel İskân Fonu kaynaklarının artırılmasını, Özel İskân Fonundan harcamaların günün şartlarına uygun belli esaslara bağlanması hizmetin daha süratli yapılması, köysel alanın daha sağılıklı yerleşim planlarına kavuşturulmasını sağlamak üzere mevcut Kanunların yeniden ele alınmasını zorunlu hale getirmiştir.

1934 yılında yürürlüğe giren 2510 sayılı İskân Kanunun bugünün yapısına uygun düşmeyen hükümleri vardır. Bazı hükümleri yürürlükte olmasına rağmen uygulama imkânı kalmamıştır. Farklı zamanlarda yapılan ilave değişikliklerle Kanunun amaç ve kapsamını anlaşılmaz hale getirmiştir. Yapılan değişiklikler ve ilaveler anlaşılmasını güçlendirmiştir. Tatbikatta farklı uygulamalara neden olmuştur. Borçlanma ile ilgili hükümlerin yeniden ele alınması gerekmektedir. Tarımsal iskân hizmetleri azaldığından tarım dışı alanlarda şehirsel iskân şekillerine geçilmesi imkânını kolaylaştıracak hükümlerin getirilmesi yerinde olacaktır. Belirtilen nedenlerle Kanunun bir çok maddesinin değiştirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Halen Umumi Müfettişlik Teşkilatı olmadığı için 47’nci maddeye gerek kalmamıştır. 48’inci madde bugün değerini kaybetmiştir. Bu değişikliklerle sadece 18 maddesi yürürlüğe girdiği tarihdeki durumu ile kalmış, 15 maddesi iptal edilmiş, 15 maddesi değişikliğe uğramış, 12 maddelik ilave yapılmıştır. Ayrıca; İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün yazıları doğrultusunda, 1951 Cenevre Sözleşmesi gereğince mülteciler bu Kanun kapsamından çıkarılmıştır.

Doğu illerinden Batı illerine mecburi iskâna tâbi tutulanları kapsamına alan, 5098, 5227, 5420, 6093 sayılı Kanunlarla getirilen ek, geçici ve birbirinin hükümlerini değiştiren maddeler işin uzamasına neden olmuş ve halen çözümü sağlanamamıştır. Gün geçtikçe artan nüfus ve değişen şartlar problemleri gittikçe artırmakta ve çözümlenemez hale getirmektedir. Bu gibi eski iskânla ilgili işlerin tasviyesi için yeni hükümlere ihtiyaç duyulmuştur.

2510 sayılı Kanun hükümleri dokuz fasılda 52 madde halinde sıralanmaktadır. Sonradan Kanunlarla eklenen fıkralar, ek ve geçici maddeler, son olarak 1306 sayılı Ek Kanunla ilave edilen ve ek maddelerle hizmet alanı genişlemesine rağmen yetersiz kalmıştır. DSİ Genel Müdürlüğünden alınan bilgiye göre inşaat halinde 76 projesi hazırlanan 26 projesi hazırlanmakta olan 200 olmak üzere toplam 302 baraj sahasında 500 köyde 60 bin aile kalmaktadır. Bunların yurt sathında tarımsal veya şehirsel iskân sorunları ortada olup baraj inşaatlarının mütemadiyen artarak devam etmesi sorunları daha da çoğaltacaktır. Ayrıca, kamulaştırılacak maden sahaları üzerinde olan yerleşim alanlarındaki nüfusun da başka alanlara iskânı yapılacaktır.

Millî güvenlik nedeniyle yapılması gerekecek iskân hizmetleri için 2510 ve eki 1306 sayılı Kanunlarla hüküm bulunmamaktadır.

Diğer taraftan köylerimizin ekonomik, sosyal ve kültürel yönden hızla kalkındırılmasını, kırsal nüfus oranının ulusal kalkınma düzeyi ile dinamik bir denge içinde olmasını desteklemek üzere köylerde iç iskânın ve fiziksel yerleşimin düzenlenmesi, gelişme merkezi köylerin oluşturulmasına ilişkin hizmetlerin köye yönelik diğer hizmetlerle koordineli ve hızla gelişen bir şekilde köy ve köylüye götürülmesi gereklidir.

Yapılan açıklamalar 1934 yılında yürürlüğe giren 2510 sayılı İskân Kanunu ve bu Kanuna ek 1306 sayılı Kanunda değişiklikler ve ilaveler yapılmasını gerektirmiştir. Yapılacak ilaveler ve değişiklikler tekrar bir yama niteliğini taşımaktadır. Bu nedenle 2510 sayılı İskân Kanununun bütün ek ve değişiklikleriyle iptal edilerek yerine geçecek yeni bir İskân Kanunun çıkarılması uygun görülmüş ve 54 madde ile 2 geçici maddeden ibaret bu Kanun Tasarısı hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERI

Madde 1- Bu Kanunun amacı belirtilmektedir.

Madde 2- Kanunun kapsamı gösterilmektedir.

Madde 3- Bu Kanunda geçen kavramların tanımları yapılarak, terim birliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Madde 4- Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup da sınırdışı edilenlerin ve güvenlik bakımından Türkiye'ye gelmeleri uygun görülmeyenlerin göçmen olarak kabul edilmeyecekleri açıklanmaktadır.

Madde 5- Münferit göçmen kabulü ile ilgili esas ve usuller belirtilmektedir.

Madde 6- Toplu göçmen kabulü düzenlenmektedir.

Madde 7- Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın nasıl tayin ve tespit edileceği belirtilmektedir.

Madde 8- Geçici barındırma, göçmen belgesi verilmesi ve vatandaşlığa kabulle ilgili esas ve usuller düzenlenmektedir.

Madde 9- İskân yardımları ile buna ilişkin esaslar belirtilmektedir.

Madde 10- İskânlı göçmenlerin iskânı düzenlenmektedir.

Madde 11- Göçebelerin iskânı konusunda düzenleme getirilmektedir.

Madde 12- Yerleri kamulaştırılanların iskânı ile ilgili esaslar hükme bağlanmaktadır.

Madde 13- Milli güvenlik nedeniyle iskân edilecek ailelerin iskânına ilişkin esasların Bakanlar Kurulunca alınacak kararda belirtilmesi öngörülmektedir.

Madde 14- Gösterilen yerde iskânı kabul etmeyenlerin hak sahiplilik durumlarının iptal edileceği ve bu durumdaki ailelerin ikinci defa iskân talebinde bulunamayacakları açıklanmaktadır.

Madde 15- İskân duyurusu ile ilgili esas ve usullerin yönetmelikle düzenlenmesi öngörülmektedir.

Madde 16- Fiziksel yerleşimin düzenlenmesi amacıyla yapılacak hizmetlerin tâbi olacağı esaslar belirlenmektedir.

Madde 17- İskânda aile kabul edilecekler açıklanmaktadır.

Madde 18- Merkezi İskân Komisyonu ile mahalli iskân komisyonlarının oluşumu ve görevleri belirtilmektedir.

Madde 19- Bu Kanun hükümlerine göre verilen taşınmazların temlik ve tescili düzenlenmektedir.

Madde 20- Mülkiyete ve bedele ilişkin ihtilafların çözümü ile ilgili hususlar hükme bağlanmaktadır.

Madde 21 Taahhütname ve taahhütten vazgeçme ile ilgili esaslar açıklanmaktadır.

Madde 22- Devir, takyit ve geri almaya ilişkin hükümler getirilmektedir.

Madde 23- Taşınmazların fuzuli işgalden korunması amacıyla öngörülen tedbirler belirtilmektedir.

Madde 24- İskân işlerinin yürütülmesi konusunda görevli teşkilât belirtilmekte; bu teşkilâtın ihtiyaç duyduğu hallerde başka kurumların personel, araç ve gereçlerinden yararlanması ile ilgili hükümlere yer verilmektedir.

Madde 25- Proje kredisi kullanılmasına ilişkin hususlar düzenlenmektedir.

Madde 26- Özel İskân Fonunun kuruluş ve görevleri açıklanmaktadır.

Madde 27- Özel İskân Fonunun gelirleri sayılmaktadır.

Madde 28- Özel İskân Fonundan yapılacak harcamalar ve giderler açıklanmaktadır.

Madde 29- İskân ve fiziksel yerleşim amacıyla yapılacak borçlandırma ile alınacak teminatlar ve vadesinde ödenmeyen borçlara uygulanacak işlemler belirtilmektedir.

Madde 30- Borçlandırmadan tenkis edilecek değerler hükme bağlanmaktadır.

Madde 31- Verilen taşınmazların geri alınmasında yapılacak mahsup işlemleri ile ilgili hususlar düzenlenmektedir.

Madde 32- Borçlandırmasız hizmetler ve borçlandırmaya tâbi olmayan Fon harcamaları hükme bağlanmaktadır.

Madde 33- Özel İskân Fonundan ödenecek proje ve benzeri hizmetler için beş yıla kadar gelecek yıllara sari taahhüde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan yetkili kılınmaktadır.

Madde 34- Kamulaştırma bedelleri ile ilgili esaslar açıklanmaktadır.

Madde 35- Kamulaştırmayı yapan kuruluş bütçesine gerekli iskân ödeneğinin konması öngörülerek, Kanuna işlerlik kazandırılması amaçlanmaktadır.

Madde 36- Fonun 832 sayılı Sayıştay Kanunu ile 1050 sayılı Kanuna tâbi olmadığı belirtilmektedir.

Madde 37- Gümrük muafiyetlerinden yararlanma ile ilgili esaslar hükme bağlanmaktadır.

Madde 38- Kanun kapsamındaki kişiler ve konularla ilgili muamelelerde geçerli olan muafiyetler düzenlenmektedir.

Madde 39- İskânen verilen taşınmazların vergilerden muaf tutulması öngörülmektedir.

Madde 40- Göçmenlerin askerlikle ilgili muafiyetleri konusunda Askerlik Kanununa atıf yapılmaktadır.

Madde 41- Bu Kanun uygulamalarında kullanılabilecek arsa ve araziler ile bunların tahsis, devir ve temliki düzenlenmektedir.

Madde 42- Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve arazilerin bu Kanun kapsamında kullanılmasına ilişkin esaslar belirtilmektedir.

Madde 43- Kullanılacak arazi ve arsaların askeri yasak bölgeler dışında seçilmesi öngörülmektedir.

Madde 44- Ortak tesis ve yapıların tescili düzenlenmektedir.

Madde 45- Bu Kanunun uygulamasına ilişkin hizmetlerin hızlandırılabilmesi için, iskâna tâbi kimselerin gönüllü katkılarından yararlanılmasına imkân sağlanmaktadır.

Madde 46- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iskân uygulamaları tamamlanmış olan aileler ile taahhütname verenlerden işlemleri devam edenlerin hak ve yükümlülükleri saklı tutulmaktadır.

Madde 47- Tahsil imkânsızlığı sebebiyle terkin edilecek Fon alacakları belirtilmektedir.

Madde 48- Fon paralarının milli bankalarda nemalandırılması öngörülmek suretiyle, Fona ilave gelir sağlanması amaçlanmaktadır.

Madde 49- Bu Kanunda yazılı görevlerin gerektirdiği işlerin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılması veya yaptırılması ve bu amaçla Genel Müdürlüğün bütçesine ödenek konulması amaçlanmaktadır.

Madde 50- 10, 11, 12 ve 13 üncü maddelere göre yapılacak iskânlarda yeni yerleşim yerinde ilgili kurum ve kuruluşlarca yapılacak hizmetler belirtilmektedir.

Madde 51- Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin düzenlemelerin Başbakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle yapılması öngörülmektedir.

Madde 52- Yürürlükten kaldırılan hükümler sayılmaktadır.

Geçici Madde 1- 2510 sayılı Kanuna göre hak sahibi olan ailelerden, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren iki yıl içinde başvuranlara iskân yardımı yapılmasının esasları düzenlenmektedir.

Geçici Madde 2- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, yürürlükteki tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanması hükme bağlanmaktadır.

Madde 53- Yürürlük maddesidir.

Madde 54- Yürütme maddesidir.

T.C.
	Başbakanlık
	Kanunlar ve Kararlar
	Genel Müdürlüğü	17/5/2006
	Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-1153/2564

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 1/5/2006 tarihinde kararlaştırılan “İskân Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

27/5/1992 tarihli ve 3805 sayılı Kanun ile 2510 sayılı İskân Kanununa eklenen ek 34 üncü madde ile; Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişiler için göçmen konutları yapılması ve bu konuda Başbakan tarafından bir Bakanın görevlendirilmesi öngörülmüştür.

59 uncu Hükümet döneminde bakanlık sayılarının azaltılması nedeniyle Başbakan Oluru ile göçmen konutları ile ilgili söz konusu görevler Toplu Konut İdaresi Başkanlığına verilmiştir.

İllerde, Özel İskân Fonuna para yatırılarak edinilen arazilerin ve üretilen konutların tapu tescillerinin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü adına olması nedeniyle 13/1/2005 tarihli ve 5286 sayılı Kanunda, kaldırılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü adına tapuda tescilli olan 2510 sayılı Kanunun ek 34 üncü maddesi uyarınca yapılan göçmen konutlarının Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devredilmesi hüküm altına alınmıştır.

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı kendisine tevdi edilen bu görevler çerçevesinde göçmen konutlarına ilişkin proje, yapım, kontrol, hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtım gibi görevlerini ifa etmekte olup, Tasarı ile de bu yönde düzenleme yapılmaktadır.

Diğer taraftan; 2510 sayılı Kanunun ek 34 üncü maddesi uyarınca yapılan ve hak sahiplerine tahsis edilen konutların, Kanunun amacı dışında kullanıldığı ya da terk edildiği için hak sahibi olmayanlar tarafından kullanıldığı veya işgal edildiği görülmektedir. Oysa hak sahibi olmasına rağmen henüz konut edinememiş göçmenler mevcut olup, Tasarı ile Kanuna aykırı kullanıldığı tespit edilen konutların göçmenlerin hizmetinde kullanılmak üzere tapu kayıtlarının iptalinin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tescilinin mahkemeden istenmesi öngörülmüştür.

Tasarı bu amaçlarla hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1- Madde ile; Başbakana, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilerle ilgili olarak 2510 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak işlemler ile alınacak kararların genel koordinasyonu ile bu kişiler için yapılan veya yapılacak konutların proje, yapım, kontrol ve hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescil ile borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi Başkanını görevlendirebilme yetkisi verilmiştir.

Diğer taraftan, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulan soydaşlar için inşa edilmiş konutların; 2510 sayılı Kanuna göre, mesken amaçlı olarak tahsis edilmiş olmasına rağmen kanuna aykırı olarak, satış vaadi sözleşmesi, adi satış protokolleri ve kiraya verilmiş gibi göstererek üçüncü şahıslara devredildikleri, iskân edilmeden boş tutulan bir kısım konutların tahrip edildiği, bir kısmının da üçüncü şahıslarca işgal edildiği görülmektedir. Göçmen konutlarından hak sahibi olmasına rağmen konut edinememiş çok sayıda soydaşımızın bulunduğu da göz önüne alındığında, bu durumda bulunan konutların tespit edilmesi ve usule uygun olmayan hak sahipliklerinin iptal olunarak, konut bekleyen soydaşlara tahsis edilmesi ihtiyacı doğmuştur. Maddenin ikinci fıkrası ile; aynı durumdaki göçmenlerin hizmetinde kullanılmak maksadıyla, sözü edilen konutların tapu kayıtlarının iptaline ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tesciline mahkeme tarafından karar verilmesine ve ardından yine bu konutların, sahip olduğu kanuni yetkilere dayanarak ve kamu gücünün kullanılması suretiyle valiliklerce boşaltılmasını sağlayacak düzenleme yapılmaktadır.

Ayrıca maddede; mahkeme kararı ile taşınmazların geri alınması hallerinde, önceden ödenen taksitler veya yapılan zaruri ve faydalı giderlerle, taşınmazlardan elde edilen intifaın bedellerinin karşılıklı olarak hesap edileceği ve değerlerdeki fazlalıkların taraflarca iade edileceği düzenlenmektedir. Bu işlemlerden doğan bakiye alacaklar olduğu takdirde bunların, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca genel hükümlere göre takip ve tahsil olunacağı öngörülmektedir.

Maddenin son fıkrası ile; Toplu Konut İdaresi Başkanlığına madde kapsamında açacak olduğu davalarda vergi, resim ve harçlardan muafiyet getirilmektedir. Böylelikle, hem Toplu Konut İdaresi Başkanlığının ek bir mali külfet altına girmesinin önlenmesi hem de bu davaların seri bir şekilde açılıp sonuçlandırılması amaçlanmaktadır.

Madde 2- Madde ile; ita amirliği yetkisi, Toplu Konut İdaresi Başkanına verilmiştir.

Madde 3- Madde ile; Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilere yaptırılan sosyal konutlardan almak üzere müracaat ederek para yatıranlardan konut sahibi olamayanlara, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde müracaat etmeleri halinde yatırdıkları bedelin, yatırıldıkları tarihten itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte kendilerine ödenmesi; görülmekte olan davaların da bu hükme göre sonuçlandırılması; süresi içerisinde müracaat etmeyen soydaşların da yatırmış oldukları bedelin, göçmen konutları hesabına gelir kaydedilerek, toplanmış bulunan paraların bu şekilde tasfiye edilmesi düzenlenmektedir. Ayrıca uygulamaya ilişkin gerekli düzenlemeleri yapma hususunda Toplu Konut İdaresi Başkanlığı yetkili kılınmaktadır.

Madde 4- Yürürlük maddesidir.

Madde 5- Yürütme maddesidir.

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN (1/1209)

İSKÂN KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI

MADDE 1- 14/6/1934 tarihli ve 2510 sayılı İskân Kanununun ek 34 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"EK MADDE 34- Başbakan, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilerle ilgili olarak bu Kanun çerçevesinde yapılacak işlemler ile alınacak kararların genel koordinasyonu ve bu kişiler için yapılan veya yapılacak konutların proje, yapım, kontrol ve hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescili ile borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi Başkanını görevlendirebilir.

Bu Kanun uyarınca hak sahibine tahsis edilmiş olan konutun, takyit süresi içerisinde; işyeri, ticarethane ve sair biçimde amacı dışında kullanılması ya da satış vadi şerhi konulması, devredilmesi, satılması veya terhin edilmesi hallerinden birinin ya da birkaçının valiliklerce tespit edilmesi üzerine ya da konut bedelinin geri ödenmesine ilişkin borçlanma taksitlerinin yatırılmamış olması gibi hallerde, söz konusu taşınmazın, aynı durumdaki göçmenlerin hizmetinde kullanılmak maksadıyla tapu kaydının iptali ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tescili Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından mahkemeden istenir. Mahkemece tapu kaydının iptaline ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tesciline karar verilen konutlar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının talebi üzerine, bu Kanun ve 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde valiliklerce tahliye edilir.

Mahkeme kararı ile taşınmazların geri alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya yapılan zaruri ve faydalı giderlerle, taşınmazdan elde edilen intifaın bedelleri karşılıklı olarak hesap edilir, değerlerdeki fazlalıklar taraflarca iade edilir. Bu işlemlerden doğan bakiye alacaklar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca genel hükümlere göre takip ve tahsil olunur.

Bu madde kapsamında açılacak dava ve takiplerde Toplu Konut İdaresi Başkanlığı her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır."

MADDE 2- 2510 sayılı Kanunun ek 35 inci maddesinin ikinci cümlesinde yer alan "Bakana" ibaresi "Toplu Konut İdaresi Başkanına" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 3- 2510 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

"EK MADDE 36 - Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilere yaptırılan konutlardan almak üzere müracaat ederek para yatıranlardan konut sahibi olamayanların, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde müracaat etmeleri halinde yatırdıkları bedel, yatırıldıkları tarihten itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte kendilerine ödenir. Görülmekte olan davalar da bu hükme göre sonuçlandırılır. Süresi içerisinde müracaat etmeyen soydaşların yatırmış oldukları bedel, göçmen konutları hesabına gelir kaydedilerek, toplanmış bulunan paralar bu şekilde tasfiye edilir.

Bu madde hükümlerini uygulamaya ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Toplu Konut İdaresi Başkanlığı yetkilidir."

MADDE 4- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.


Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
A. Gül	A. Şener	M. A. Şahin
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
B. Atalay	A. Babacan	M. Aydın
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
N. Çubukçu	K. Tüzmen	C. Çiçek
Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı
M. V. Gönül	A. Aksu	K. Unakıtan
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
H. Çelik	F. N. Özak	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı
B. Yıldırım	M. M. Eker	M. Başesgioğlu
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür ve Turizm Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	A. Koç
	Çevre ve Orman Bakanı
	O. Pepe

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
	Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve
	Turizm Komisyonu	22/6/2006
	Esas No.: 1/352, 1/1209
	Karar No.: 103

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Bakanlar Kurulunca 20 nci dönemde 10/5/1996 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 20/5/1996 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonu, İçişleri Komisyonu ve Komisyonumuza (1/444) esas numarası ile havale edilen “İskân Kanunu Tasarısı”, İçtüzüğün 77 nci maddesi gereği bu yasama döneminde sonuçlandırılamayıp hükümsüz sayılmış ve 21 inci yasama döneminde yenilenerek 8/7/1999 tarihinde (1/465) esas numarası ile esas Komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna, tali komisyon olarak da Komisyonumuz ile İçişleri Komisyonuna havale edilmiştir. 22 nci yasama döneminde de İçtüzüğün 77 nci maddesine göre hükümsüz sayılarak yenilenen ve 13/1/2003 tarihinde (1/352) esas numarası ile esas Komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna, tali komisyon olarak da Komisyonumuz ile İçişleri Komisyonuna havale edilen Tasarı, 3/5/2006 tarihinde İçtüzüğün 34 üncü maddesi uyarınca esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonu ile İçişleri Komisyonuna havale edilmiştir.

Söz konusu Tasarı ile Bakanlar Kurulunca 22 nci dönemde 17/5/2006 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 24/5/2006 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen (1/1209) esas numaralı “İskân Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” Komisyonumuzun 8/6/2006 tarihli 49 uncu birleşiminde; Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve Hazine Müsteşarlığı temsilcilerinin katılımıyla incelenmiş, ve İskân Kanunu Tasarısı esas alınmak suretiyle birleştirilerek tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanarak alt komisyona havale edilmiştir. Ankara Milletvekili Mustafa TUNA Başkanlığındaki alt komisyon, 13/6/2006 tarihinde toplanmış ve yapılan değerlendirmeler sonucunda; konunun aciliyeti sebebiyle Tasarıların Komisyonda görüşülmesinin daha uygun olacağı yönünde rapor hazırlayarak Komisyonumuza sunmuştur.

Komisyonumuzun 20/6/2006 tarihinde yapmış olduğu 51 inci birleşiminde anılan Tasarılar; Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Kamu İhale Kurumu ve Kızılay Derneği temsilcilerinin katılımıyla incelenmiş ve görüşülmüştür.

(1/352) esas numaralı Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;

Ø Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olanların yüzyıllardır göç ettikleri, göç edenlerin iskânlarının gerçekleştirilmesi ve mevcut iskân sorunlarının giderilmesi amacıyla pek çok yasal düzenlemenin yapıldığı,

Ø Bu amaçla yapılan düzenlemelerin dağınıklık arz etmesi sebebiyle derli toplu hale getirilmesi gerektiği,

Ø Yürürlükte olan 2510 sayılı İskân Kanununa göre çeşitli ülkelerden göç edenler ile ülke içinde göçebe hayatı yaşayanlar ve milli güvenlik sebebiyle mecburi olarak yer değiştirenlerin iskânının sağlandığı ve devletçe yapılan ve yapılacak tesisler için taşınmazları kamulaştırılan ve bu nedenle yerlerini terk etmek durumunda olan ailelerin iskânlarına çözüm bulunmaya çalışıldığı,

Ø Ancak, 1934 yılında çıkarılan 2510 sayılı Kanunun bugünün şartlarına uygun olmadığı ve farklı zamanlarda yapılan değişikliklerle Kanunun anlaşılamaz hale geldiği,

Ø Belirtilen sebeplerle İskân Kanunu Tasarısının hazırlanmasına ihtiyaç duyulduğu,

anlaşılmaktadır.

(1/1209) esas numaralı Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;

Ø Başbakana, Bulgaristan’dan zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye’ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilerle ilgili olarak yapılacak işlemler ile alınacak kararların genel koordinasyonu ile bu kişiler için yapılan veya yapılacak konutların proje, yapım, kontrol ve hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescil ile borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi Başkanını görevlendirebilme yetkisi verildiği,

Ø Yürürlükteki İskân Kanunu uyarınca yapılan ve hak sahiplerine tahsis edilen konutların, Kanunun amacı dışında kullanıldığı ya da terk edildiği için hak sahibi olmayanlar tarafından kullanıldığı veya işgal edildiği; hak sahibi olmasına rağmen henüz konut edinememiş göçmenler mevcut olup, Tasarı ile Kanuna aykırı kullanıldığı tespit edilen konutların göçmenlerin hizmetinde kullanılmak üzere tapu kayıtlarının iptalinin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tescilinin mahkemeden istenmesinin öngörüldüğü,

Ø Toplu Konut İdaresi Başkanlığının kendisine tevdi edilen bu görevler çerçevesinde göçmen konutlarına ilişkin proje, yapım, kontrol, hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtım gibi görevlerini ifa etmekte olduğu, Tasarı ile de bu yönde düzenleme yapıldığı,

anlaşılmaktadır.

Tasarının tümü üzerinde yapılan Komisyon görüşmelerinde Hükümet temsilcisi tarafından;

Ø Ülkemize göç eden ailelerin iskânlarının gerçekleştirilmesi ve mevcut iskân sorunlarının çözümlenebilmesi için 1913 yılından bugüne pek çok yasal düzenleme yapıldığı, bunlardan en geniş kapsamlısının, 21/6/2006 tarihli 2510 sayılı İskân Kanunu olduğu,

Ø İskân Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra 17 ayrı kanunla değişikliğe uğradığı, ancak yapılan değişikliklerin günümüzün değişen şartlarında yetersiz kaldığı,

Ø İskân Kanununun yürürlüğe girdiği tarihte 17 milyon olan nüfusun bugün 70 milyonu aştığı,

Ø Bugün; göçmenlerin iskân sorunlarının yanında kırsal alandaki yerleşim yerlerinin dağınıklığı, plansız yerleşim yerlerinin ortaya çıkması ve mevcut yapıların doğal afetlere karşı dayanıksız olması gibi sorunların da yaşandığı,

Ø 1996 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan İskân Kanunu Tasarısının, kadük olduğu ve yenilenerek Başkanlığa yeniden sunulduğu; Tasarı ile göçmenlerin iskân sorunları, ülke içinde yapılan kamulaştırmalar, iç ve milli güvenlik sebebiyle ortaya çıkan iskân sorunlarının çözümü ve kırsal alanların daha sağlıklı yerleşim yerlerine kavuşturulmalarının amaçlandığı,

Ø Tasarının hazırlandığı dönemden bugüne idari ve mali mevzuatta değişiklikler olduğu ve Tasarının bu değişikliklere de uyumlu hale getirilmesinin gereği,

Ø Mevcut Tasarının Avrupa Birliği uyum süreci açısından da zorunlu hale geldiği,

İfade edilmiştir. Komisyon üyeleri tarafından ise;

Ø Türk soyundan gelen göçmen ailelerin sorunlarının güncelleştirilerek çözümünün önemli olduğu,

Ø Tasarının, orman köyleri ve yerleşim açısından da ele alınması ve orman köylülerinin sağlıklı iskân şartlarına kavuşturulmasının gereği,

Ø Tasarıda sadece Türk soylu göçmenlerin haklarının korunduğu, ancak Avrupa Birliği göçmen yasalarında durumun böyle olmadığı,

Ø Tasarının çok geniş kapsamlı olması sebebiyle ayrıntıları ile ele alınarak güncelleştirilmesi gereği,

İfade edilmiş, müteakiben Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek maddeleri üzerindeki görüşmelere geçilmiştir.

Tasarının ;

- 1 ve 2 nci maddeleri daha anlaşılır hale getirilmek amacıyla değiştirilerek,

- 3 ncü maddesi; günümüz şartlarına uyarlamak amacıyla değiştirilerek,

- 4 üncü maddesi, daha uygun bir şekilde ifade edilmek amacıyla değiştirilerek,

-5 inci maddesi, münferit göçmen kabulünde uygulamada yaşanması muhtemel sorunları önlemek amacıyla değiştirilerek,

- 6 ve 7 nci maddesi aynen,

- 8 inci maddesi, günümüz temel mevzuat düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla değiştirilerek,

- 9 uncu maddesi, iskân kredilerinin kapsamını genişletmek ve maddenin daha anlaşılır hale getirilmesi amacıyla değiştirilerek,

- 10 uncu maddesi, süresi içinde iskânı istemeyenlerin, yapılmakta olan karşılıksız yardımlarının da kesilmesi doğrultusunda değiştirilerek,

- 11 inci maddesi, günümüz teşkilat yapılanmasına uygun olarak değiştirilerek,

- 12 nci maddesi, maddenin daha açık bir dille yazılması ve günümüz şartlarına uygun hale getirilmesini teminen değiştirilerek,

- 13 üncü maddesi, daha sade bir anlatım sağlamak amacıyla değiştirilerek,

- 14 üncü maddesi, günümüz kamu teşkilat yapısına uygun olarak değiştirilerek,

- 15 inci maddesi aynen,

- 16 ncı maddesi, maddenin daha anlaşılır hale getirilmesi amacıyla değiştirilerek,

- 17 nci maddesi, iskânda aile kabul edileceklerin daha adil bir şekilde ayrımının yapılmasını teminen değiştirilerek,

- 18 inci maddesi, günümüze uyarlanmak amacıyla değiştirilerek,

- 19 uncu maddesi, hak sahiplerine verilen taşınmaz malların temlik ve tescillerinin hangi aşamada yapılacağını açıklığa kavuşturmak amacıyla değiştirilerek,

- 20 nci maddesi, günümüz koşullarına uygun hale getirilmek amacıyla değiştirilerek,

- 21 inci maddesi, iskân edileceklerde noter taahhüdünü kaldırmak amacıyla metinden çıkarılarak,

- 22 nci maddesi, madde metninin daha açık ve uygulanabilir hale getirilmesi amacıyla değiştirilerek 21 inci madde olarak,

- 23, 24 ve 25 inci maddeler, günümüz teşkilat yapılanmasına ve düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla değiştirilerek 22, 23 ve 24 üncü madde olarak,

- 26, 27 ve 28 inci maddeleri günümüzde fon uygulamaları olmaması nedeniyle metinden çıkartılarak,

- İskâna ilişkin gelirlerin sayılması amacıyla 25 inci madde, giderlerin sayılması amacıyla da 26 ncı madde yeniden düzenlenerek,

- 29 uncu maddesi, günümüz şartlarında borçlandırma, teminat ve vadesinde ödenmeyen borçlar konularında uygulamanın ne yönde olacağını açıklığa kavuşturmak amacıyla değiştirilerek 27 nci madde olarak,

- 30 uncu maddesi, diğer maddelerdeki düzenlemelere uyum sağlamak ve güncellemeyi de içerecek şekilde değiştirilerek 28 inci madde olarak,

- 31 inci maddesi, verilen taşınmazların geri alınmasında mahsup işlemi yerine iade işleminin geçerli olmasını teminen madde başlığı ile birlikte değiştirilerek 29 uncu madde olarak,

- 32, 33, 34 ve 35 inci maddeler günümüz düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla değiştirilerek 30, 31, 32 ve 33 üncü maddeler olarak,

- 36 ncı maddesi fonlarla ilgili olduğundan metinden çıkartılarak,

- 37 nci maddesi günümüz Türkçesine daha uygun hale getirilerek ve konuyla ilgili olarak Gümrük Kanununa yapılan gönderme kaldırılarak 34 üncü madde olarak,

- 38 inci maddesi 35 inci madde olarak aynen,

- 39 uncu maddesi, iskânen verilen taşınmazlarla ilgili tapu işlemlerinde, döner sermaye katkı payı alınmamasına yönelik düzenleme yapılarak 36 ncı madde olarak,

- 40 ncı maddesi 37 nci madde olarak aynen,

- 41 inci maddesi, günümüze uyarlanarak 38 inci madde olarak,

- 42 nci maddesi, redaksiyonel bir değişiklikle 39 uncu madde olarak,

- 43 üncü maddesi, seçilemeyecek arsa ve arazilerin zorunlu hallerde ilgili kurumların görüşü doğrultusunda kullanımına imkân sağlamak amacıyla değiştirilerek, 40 ıncı madde olarak,

- 44 üncü maddesi, daha anlaşılır hale getirilmesi amacıyla değiştirilerek 41 inci madde olarak,

- 45 ve 46 ncı maddeleri 42 ve 43 üncü maddeler olarak aynen,

- 47 nci maddesi, terkinde belirli bir miktara kadar ilgili bakana yetki vermek amacıyla değiştirilerek, 44 üncü madde olarak,

- 48 inci maddesi, fonla ilgili bir madde olduğundan önceki düzenlemelere paralel olarak metinden çıkartılarak,

- 49 uncu maddesi, günümüz şartlarına uyum sağlamak amacıyla başlığı ile birlikte değiştirilerek 45 inci madde olarak,

- 50 nci maddesi teşkilat yapısındaki değişiklik nedeniyle değiştirilerek 46 ncı madde olarak,

- 51 inci maddesi, yönetmelik düzenlemesine ilişkin sürede kısaltma yapılarak ve günümüze uygun şekilde değiştirilerek, 47 nci madde olarak,

- 52 nci maddesi, kanun tekniğine daha uygun bir şekilde düzenlenerek, 48 inci madde olarak,

- İskân Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısının maddeleri Kanun tekniğine uygun hale getirilerek ve Geçici 1 inci madde olarak metne eklenerek,

- Tasarının Geçici 1 inci maddesi, değiştirilerek Geçici 2 nci madde olarak,

- Tasarının Geçici 2 nci maddesi, aynen kabul edilerek Geçici 3 üncü madde olarak,

- 53 ve 54 üncü maddeler 49 ve 50 nci maddeler olarak aynen,

kabul edilmiştir.

Tasarının tümü, kanun tekniğine uygun hale getirilmesi maksadıyla redaksiyona tâbi tutulmuştur.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.

Başkan	Kâtip	Üye
	Mustafa Demir	Mehmet Sarı	Fikret Badazlı
	Samsun	Gaziantep	Antalya
	Üye	Üye	Üye
	Osman Aslan	Zülfü Demirbağ	Talip Kaban
	Diyarbakır	Elazığ	Erzincan
	Üye	Üye	Üye
	Ali İbiş	Nusret Bayraktar	Mehmet Yıldırım
	İstanbul	İstanbul	Kastamonu
		(İmzada bulunamadı)
	Üye	Üye	Üye
	Niyazi Özcan	Abdülkadir Kart	Recep Yıldırım
	Kayseri	Rize	Sakarya

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

İSKÂN KANUNU TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE1- Bu Kanunun amacı; göçmenlerin, göçebelerin, yerleri kamulaştırılanların ve millî güvenlik nedeniyle yapılacak iskân çalışmalarına, köylerde fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulama esas ve şartları ile alınacak tedbirleri, iskân edilenlerin hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kapsam

MADDE2- Bu Kanun; yurt dışından gelen göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların, göçebelerin ve millî güvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskânı ile köylerin toplulaştırılması, nakli ve fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulama esas ve şartlarına ve alınacak tedbirlere dair hükümleri kapsar.

Tanımlar

MADDE3- Bu Kanuna göre;

a) Tarımsal iskân: Bir aileye projesinde öngörülen miktarda tarım arazisi, işletme binası, konut, irat hayvanı, araç, gereç, tezgah ve kredilerden bir veya birkaçının verilmesiyle yapılan iskândır.

b) Şehirsel iskân: Bir aileye sadece konut verilerek yapılan iskândır.

c) Aile ve aile reisi: Karı, koca ve varsa reşit olmayan füruu ile reşit olup da evli olmayan ve aile reisi ile birlikte oturan usul ve füruu bir ailedir. Ailede koca; koca yoksa eşi aile reisidir.

d) Göçebe: Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında kalmış, sabit ve daimî bir konuta bağlı olmadan geçimlerini göçer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve iklim şartlarına göre yurt içinde yaylak ve kışlaklar arasında göçen, bu hayat tarzını kadimden beri sürdüren, aralarında hısımlık ilişkileri bulunan ve hayvancılık faaliyetlerini bir grup halinde yürüten Türk vatandaşlarıdır.

e) Göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlardır.

f) Serbest göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip, Devlet eliyle iskân edilmelerini istememek şartıyla yurda kabul edilenlerdir. Bu gibilere hiçbir iskân yardımı yapılmaz ve taşınmaz mal verilmez.

g) İskânlı göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, özel kanunlarla yurt dışından getirilen ve taşınmaz mal verilerek bu Kanun hükümlerine göre iskânları sağlananlardır.

h) Münferit göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yurdumuza yerleşmek amacıyla bir aile olarak gelenlerdir.

ı) Toplu göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, iki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen ailelerdir.

İKİNCİBÖLÜM

Göçmenlerin Kabulü

Göçmen olarak kabul edilmeyecekler

MADDE4- Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup da sınır dışı edilenler ve güvenlik bakımından Türkiye’ye gelmeleri uygun görülmeyenler göçmen olarak kabul edilmezler.

Münferit göçmen kabulü

MADDE5- Türkiye’de yerleşmek isteyen Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı kimselerden, Türkiye’deki bir yakını tarafından referans verilen veya bulundukları ülkedeki konsolosluk temsilciliklerimize bizzat müracaat eden ve bu Kanun hükümlerine göre Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarınca yapılacak incelemelerden sonra uygun görülerek serbest göçmen vizesi alanlar, hükümetten hiçbir iskân yardımı istememeleri şartıyla İçişleri Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul edilirler.

Bu yolla geleceklerin pasaportlarına gerekli açıklama yazılır ve haklarında 8 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.

Toplu göçmen kabulü

MADDE 6- Yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar gereğince Türkiye’ye gelmek isteyen Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı kimseler, anlaşma hükümlerine göre ve Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca verilecek karar uyarınca İçişleri Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul olunurlar.

Bunlar hakkında 8 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.

Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tesbiti

MADDE7- Göçmen olarak kabul edilecekler bakımından Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tesibiti, ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yapılır.

Geçici barındırma, göçmen belgesi verilmesi ve vatandaşlığa kabul

MADDE8- 5 ve 6 ncı madde uyarınca yurda kabul olunan göçmenler, sınırlarımızdan girdikten sonra giriş noktalarındaki göçmen kabul merkezlerinde sağlık, gümrük, idarî, nakil işlemleri tamamlanıncaya kadar misafir edilirler. Bu süre içinde bakım, beslenme ve barınma ihtiyaçları Kızılay Derneğinin de yardımlarıyla Özel İskân Fonunun bağlı olduğu Bakanlıkça karşılıksız sağlanır. Bu giderler için Maliye Bakanlığınca Özel İskân Fonuna ivedilikle ödenek aktarılır.

Özel kanunlarla yurdumuza getirilen iskânlı göçmenler, sınırlarımızdan yurda girdikten sonra geçici veya kesin iskânları için belirlenen yerlerin, serbest göçmenler ise yerleştikleri yerlerin en büyük mülki amirine müracaatla kendileri ve aile fertleri için “Vatandaşlığa girme beyannamesi”ni imzalayarak “Göçmen Belgesi” almaya mecburdur.Göçmen belgesi, iki yıl için muteber olup, geçici kimlik belgesi olarak kullanılır. Bu belge; geçerlilik süresi içerisinde okula kayıt, işe alınma ve evlenme gibi işlerde kullanılır. Bu belgede, göçmenin bu Kanunun hangi maddesi uyarınca yurda kabul edildiği belirtilir.

Göçmen olarak kabul edilenler, gerekli işlemlerin ilgili kuruluşlarca tamamlanmasından sonra Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınırlar. Küçükler; baba ve analarına, baba veya anaları yoksa kan ve sıhri hısımlarına bağlı tutulurlar. Kimsesiz gelen küçükler, yaşlarına bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar.

4 üncü maddede sayılan engellerden herhangi birini taşıdığı yurda girdikten sonra tesbit edilen şahısların, göçmenlik işlemleri iptal edilir.

ÜÇÜNCÜBÖLÜM

İskân Esasları

İskân yardımları

MADDE9- Göçmen, göçebe, yerleri kamulaştırılanlar ve millî güvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskânı; şehir, kasaba ve köylerde, Başbakanlıkça hazırlanacak plan ve projesine uygun olarak;

a) Öncelikle konut ve arsası,

b) Esnaf, sanatkâr ve tüccarlara, geçimlerini sağlayacak işyeri veya arsası ile işletme kredisi,

c) Çiftçilere tarımsal projesinde öngörülen arazi ile gerekli tarımsal girdiler, tarımsal yapılar veya arsası ile aynî ve nakdî işletme ve donatım kredileri,

verilmek suretiyle, bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma yolu ile yapılır.

Tarım arazilerinin devrinden sonra iki yıl içinde, tarımsal iskân projesinde öngörülen yıllık işletme ve donatım kredilerini istemeyen ailelere bu krediler kullandırılmaz.

Bu Kanun uyarınca yurda kabul edilen göçmenlerin, gümrükten muaf kullanılmış eşyaları ile birlikte sınırlarımızdan girişlerinden itibaren; yerleri kamulaştırılanlara, millî güvenlik nedeniyle iskân edilenlere ve göçebelere yeni iskân alanına nakledildikleri tarihten itibaren barındırma, yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları ile bunlardan çok muhtaç durumda olanlara bir defaya mahsus olmak üzere giyecek yardımları; yönetmelikte belirtilen süre, miktar ve şartlara göre yapılır.

Yukarıda sayılanların yeni iskân alanına nakilleri, hazırlanacak nakil projesine göre Devlet tarafından karşılıksız olarak sağlanır.

İskânlı göçmenlerin iskânı

MADDE10- Yurda kabul edilen iskânlı göçmenler, şartların elverdiği yerlerde Başbakanlıkça bu Kanun hükümlerine göre iskân olunurlar.Ancak, Türkiye’ye geldikleri tarihten itibaren iki yıl içinde iskânını istemeyen göçmenler iskân edilemezler.

İskânlı göçmen olarak getirilmesine karar verilen ailelerin kesin iskânları sağlanıncaya kadar, iaşe ve ibateleri karşılıksız olarak yapılır.

Göçebelerin iskânı

MADDE11- Göçebeler, İçişleri Bakanlığı ile gerektiğinde diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle Başbakanlıkça uygun görülecek yerlere bu Kanun hükümlerine göre iskân edilirler.Ancak, iskân duyurusu tarihinin bitiminden sonra yüzseksen gün içinde müracaat etmeyen aileler iskân edilemezler.

Yerleri kamulaştırılanların iskânı

MADDE12- Devletçe yapılacak baraj, baraj mücavir alanı, koruma alanı, havaalanı, fabrika, ekonomik ve savunma ile ilgili diğer tesislerin inşaatı, tarih ve tabiat kıymetlerinin korunması gibi amaçlar için veya özel kanunların uygulanması sebebiyle;

a) Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen kamulaştırılması sonucu yerlerini terketmek zorunda kalan aileler,

b) Yapılan iskân planlama etüdlerinin başladığı takvim yılı başlangıcından en az üç yıl önce kamulaştırma sahasında yerleşmiş olup da taşınaz malı olmayan aileler,

talep ettikleri takdirde Başbakanlıkça gösterilecek yerlerde bu Kanun hükümlerine göre iskân edilirler.

Ancak, iskân planlama etüdlerinin başladığı tarihten önce yerini terketmiş olup, kamulaştırılacak taşınmaz malı bulunan aileler iskân edilmezler.Aynı tarihin üç yıl öncesinden bu yana taşınmazlarını mücbir sebep olmadan ellerinden çıkaran aileler yerlerini terketmemiş olsalar dahi iskân edilmezler.Mücbir sebep halleri yönetmelikle belirlenir.

Devletçe kamulaştırılan alanlarda yerleşik olan ve kamulaştırmadan etkilenen ailelerden Devlet eliyle başka yerde iskânını istemeyenler, yazılı başvuruları üzerine, ilgili valiliğin teklifi, İçişleri Bakanlığının olumlu görüşü alınmak şartıyla Başbakanlıkça kendi köy hudutları içinde gösterilecek bir yerde iskân edilebilirler.

Bu madde kapsamına giren ve Devlet eliyle iskânlarını isteyen ailelerden iskân duyurusu tarihinin bitiminden sonra doksan gün içinde müracaat etmeyenler ile aldıkları veya alacakları kamulaştırma bedelinin tamamını Özel İskân Fonuna yatırmayı taahhüt etmeyenler iskân edilmezler.

Millî güvenlik nedeniyle iskân

MADDE13- Millî güvenlik nedeniyle iskân edilecek yerleşim ünitelerinde yaşayan ailelerin iskânı; Millî Güvenlik Kurulunun önerileri doğrultusunda Bakanlar Kurulunca alınacak kararda belirtilecek olan şekil ve şartlara göre bu Kanun hükümlerine göre yapılır.

Gösterilen yerde iskânı kabul etmeyenler

MADDE14- 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeler kapsamına giren hak sahibi ailelerin Başbakanlığın gösterdiği yerlerde iskân edilmeyi kabul etmemeleri halinde haksahiplilik durumları mahallî iskân komisyonunca iptal edilir. Bu durumdaki aileler, ikinci bir iskân talebinde bulunamazlar.

İskan duyurusu

MADDE15- 11, 12 ve 13 üncü maddeler uyarınca iskân edileceklere, iskân şekli ve şartları bağlı bulundukları köy, kasaba veya ilçe merkezlerinde duyurulur. İskân duyurusu ve bu duyuru üzerine yapılacak müracaatların usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM

Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi

Fiziksel yerleşim

MADDE16- Kırsal alanda fiziksel yerleşimin düzenlenmesi amacıyla;

a) Yerleşim yerinin elverişsizliği sebebiyle yerinde kalkındırılmasına imkân olmayan köyler ile altyapı hizmetlerinin pahalıya mal olacağı tesbit edilen yerleşim birimlerinin daha elverişli bir yerleşim yerine nakledilmesi,

b) Birden fazla istekli köy veya bir köy hudutları içinde kalan mahalle, kom, mezra ve benzeri dağınık yerleşim ünitelerinin mevcut yerleşim ünitelerinden birinde veya yeni bir yerleşim yerinde toplulaştırılması,

c) Afet nedeniyle parçalanmış köylerde, afete maruz kalmayan ailelerin talepleri halinde yeni yerleşim yerine ekleme yapılması,

d) Naklî ve toplulaştırılması yapılacak köylerin imar planlarının yapılması, onaylanması ve bu planlara uyulmasının sağlanması, ayrıca onaylanmış köy imar planlarına göre ayrılan alanlardan istekli hak sahiplerine arsa satılması,

e) Çevrenin iklimine, sosyal ve ekonomik şartlarına, yapı malzemesi imkânlarına uygun nitelikte konut, tarımsal işletme binaları ve sosyal tesislerin tiplerinin ve uygun yerleşim modellerinin araştırılması, teknik yardım niteliğindeki tip projelerin hazırlanarak istekli köy veya köylülere verilmesi, gerektiği hallerde köylerde sosyal, kültürel, idari, ekonomik yapı ve tesisler ile köyiçi altyapılarının yapılması,

f) Nakil ve toplulaştırma uygulamaları tamamlanan köylerde, daha sonraki yıllarda rezerv arsalardan satın alan ailelere, kendi evini yapana yardım metodu ile kredi açılması,

hizmetleri, imar mevzuatına uyularak hazırlanacak plan ve projelere göre yapılır veya yaptırılır. Gerektiğinde yönetmelikte belirtilen esas ve usuller dahilinde hak sahibi ailelere borçlanmaya tabi olmak kaydıyla konut ve işletme binası için nakdî kredi açılır.

Ancak, birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerindeki hizmetlerin yapılabilmesi için köy seçmen listesinde kayıtlı olanların üçte ikisinin, o yerin en büyük mülki amirliğine yazılı müracaatı esastır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İskânda Aile, İskân Komisyonları ve İskân Tedbirleri

İskânda aile kabul edilecekler

MADDE 17- Bu Kanunun uygulanmasında aile bir bütün olarak kabul edilir ve aşağıda sıralananlar aile sayılır.

a) Karı ve koca, bir aile olarak iskân edilir.

b) Evlenmemiş çocuklar çocuksuz erkek ve kadın dullar ana ve baba ile veya bunlardan sağ olanı ile birlikte iskân görürler.

c) Anasız ve babasız çocuklar, birlikte bulunduğu veya yaşadığı kan ve sıhri hısımlarıyle birlikte iskân edilirler. Kan ve sıhri hısımlardan biri yoksa kendi başlarına iskân görürler. Bunların küçüklerine ayrıca vasi tayin ettirilir.

d) Evli çocuklar ve evli torunlar başlı başına bir aile olarak iskân görürler.

Komisyonlar

MADDE 18- İhtiyaç duyulması halinde Başbakanın veya görevlendireceği kişinin başkanlığında, gerekli görülecek diğer bakanlık ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan bir Merkezi İskân Komisyonu kurulur.

Bu Komisyon, göçebelerin, göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların ve millî güvenlik nedeniyle iskân edilecek ailelerin ekonomik, sosyal ve sağlık şartlarına göre yerleştirilecekleri yerleri ve iskân programlarını tetkik etmek, iskâna yarayacak taşınmaz malları araştırıp bulmak, iskân tahsisatının temini ve sarfını kararlaştırmak, iskân konusunda görevli bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği yapmak gibi görevleri yerine getirir.

Bu Kanun hükümlerine göre iskân edilecekleri tesbite ve taşınmaz mal tahsisine mahallin en büyük mülki amirinin veya görevlendireceği kişinin başkanlığında köy hizmetleri, tapu, maliye, tarım ve gerektiğinde ihtiyaç duyulacak diğer konularda hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarının görevlilerinden teşekkül edecek mahalli iskân komisyonu yetkilidir.

Bu komisyonlar, eldeki bilgi ve belgelere göre iskân edileceklerin hak sahibi olup olmadıklarına dair karar alır.

Bu maddede belirtilen komisyonların çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

Temlik ve tescil

MADDE 19- Bu Kanun hükümlerine göre verilen taşınmazların temlikine vali ve kaymakamlar yetkilidir. Dağıtım defter veya kararlarının vali veya kaymakamlarca onanması temliktir. Onaylı defter veya kararlardaki miktarlar geçerlidir.

Verilen taşınmaz mallar, iskân edilen aile fertleri adına eşit hisselerle temlik ve tapuya tescil ettirilir.

Mülkiyete ve bedele ilişkin ihtilaflar

MADDE 20- Temlik edilmiş olan taşınmazların mülkiyetine ilişkin olarak açılacak davalarda, davalı yeni malik ile birlikte tapudaki tescil durumuna göre Hazine veya Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüdür.

Temlik tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra malın kendisine ait olduğunu iddia edenler tarafından sadece Hazine aleyhine, el koyma tarihindeki rayiç bedel üzerinden dava açılabilir.

Ayın veya bedelin verilmesine hükmolunduğu takdirde mahkeme masrafları yalnız Hazineye yükletilir.

Taahhütname, taahhütten vazgeçme

MADDE 21 - Bu Kanuna göre yapılacak uygulamalarda, hak sahiplerinin rızalarını bildirir taahhütname vermeleri zorunludur. Bu taahhütnameler noter olan yerlerde noterlikçe, olmayan yerlerde ihtiyar heyetince onaylanır.

Alınan taahhütnameye rağmen, hak sahibi belgelendirilmiş uzun süreli hastalık, tutukluluk gibi zorunlu haller dışında isteminden vazgeçerse, hak sahipliği mahallî iskân komisyonunca iptal edilir ve yapılan harcamalardan hissesine düşen miktar, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ilgiliden tahsil edilir.

Devir, takyit ve geri alma

MADDE 22- Bu Kanuna göre; göçmen, göçebe ve yerleri kamulaştırılanlara verilen taşınmazlar temlik tarihinden itibaren on yıl, millî güvenlik nedeniyle verilen taşınmazlar temlik tarihinden itibaren yirmibeş yıl süreyle hiçbir suretle satılamaz, bağışlanamaz, terhin edilemez, tapu kütüğüne satış vaadi şerhi konulamaz ve haciz olunamaz. Bu taşınmazların tapularına bu yolda kayıt düşülür.

Ancak, bu taşınmazların Başbakanlığın izniyle T.C. Ziraat Bankasına terhini mümkündür.

Bu Kanuna göre hak sahiplerine verilen arazi, arsa, işyeri, konut ve tarımsal tesislerin; askerlik, tutukluluk ve belgelendirilmiş uzun hastalık gibi geçerli bir özür olmaksızın, kendileri tarafından işletilmediği, oturulmadığı, satıldığı, kiraya veya ortağa verildiği tespit olunduğunda, mahallî iskân komisyonunca hak sahiplilik durumu iptal edilir ve taşınmaz mallar hükmen geri alınır. Hükmen geri alınan taşınmazlar Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü adına iskân hizmetleri için tapuya tescil ettirilir.

Taşınmazların fuzuli işgalden korunması

MADDE 23- Bu Kanunun uygulanması amacıyla sağlanan veya hak sahiplerine verilecek yapılar, arsa ve araziler; Hazine veya Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü adına tescil edilmiş veya bedeli ödenmiş olması şartıyla kimin işgali altında olursa olsun o yerin en büyük mülki amirinin yazılı emirleriyle kolluk kuvvetlerince boşaltılır ve kendilerine teslim olunur. Bunlara vuku bulacak tecavüzlerde de o yerin en büyük mülki amirleri kolluk kuvvetlerini kullanarak tahliyeye yetkilidir.

İskân işlerinin yürütülmesi

MADDE 24- Bu Kanun hükümlerine uygun olarak iskân edilenlerin, istihkaklarının eksiksiz olarak vaktinde dağıtılıp teslim olunmasına ve üretici hale getirilmesine ait işler ile diğer iskân işleri, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne ait taşra teşkilatınca yürütülür. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne ait personel, araç ve gerecin yetersiz olduğu yerlerdeki vali ve kaymakamlar kendi il ve ilçelerindeki, yargı organları hariç, devlet memurları, özel idare ve belediye personeli ile araç ve gereçlerden uygun gördüklerini, iskân olunanları yerleştirmek, bunlara verilecek yerleri ölçmek, dağıtmak ve inşaatları kontrol etmek gibi iskân ve nakil işlerinde görevlendirmeye yetkilidirler. Görevlendirilen personel öncelikle bu işleri yapmaya zorunludur.

Zaruri durumlarda, Genelkurmay Başkanlığından izin alınmak kaydıyla yukarıda belirtilen hizmetlerde, Silahlı Kuvvetler personelinden de yararlanılabilir.

Proje kredisi

MADDE 25- Bu Kanuna göre iskân edilenlerin tespit edilecek hayat seviyesine kavuşabilmeleri için geliştirme, yan gelir temini gibi tedbirler, Başbakanlık ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca ortaklaşa hazırlanacak plan ve projelere göre yürütülür. Bu projelerde yer alan tarım araç ve gereçleri, iskânlı ailelerin kooperatif kurmaları şartıyla kullandırılır.

Bu projeler için gerekli kredi Özel İskân Fonundan karşılanır. Hayat seviyesinin tesbitinde, kredi verilmesinde ve bu kredilerin yerinde kullanılmaması halinde uygulanacak usul ve esaslar yönetmelikle belirtilir.

ALTINCI BÖLÜM

Mali Hükümler

Özel İskân Fonu

MADDE 26 - Bu Kanun gereğince Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılacak iskân ve fiziksel yerleşimi düzeleme çalışmalarının mali kaynağı, T.C. Ziraat Bankasında kurulu olan “Özel İskân Fonu”nca karşılanır.

Bu Kanun ile T.C. Ziraat Bankasına verilen işler Bankanın asli görevlerindendir.

Diğer millî bankalarla yapılan protokollere istinaden fon hizmetleri yürütülebilir. Bu konuda görev verilen bankalara hizmetlerine karşılık herhangi bir ödeme yapılmaz.

Fon işlemleriyle ilgili idare, işletme, sarf ve diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.

Fon gelirleri

MADDE 27- Özel İskân Fonunun gelir kaynakları aşağıda gösterilmiştir.

a) Resmî ve özel, yerli ve yabancı kurum ve şahıslar ile göçmen kuruluşları ve diğer kuruluşlardan yapılacak aynî ve nakdî yardım ve krediler,

b) Hak sahiplerine yapılan arsa satışlarından sağlanan gelirler,

c) İskân edilecek aileler adına ilgili kuruluşlarca Fona yatırılacak kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davası sonucu alınan paralar,

d) Geri ödeme tahsilatlarından sağlanan gelirler,

e) Özel İskân Fonuna aktarılmak üzere, genel ve katma bütçe ile diğer kuruluş bütçelerine konulacak ödenekler,

f) Üretilen mamûl ve mahsullerin, inşaat artığı malzemenin, hurda demirbaşların, iskân amacıyla tahsis edilen taşınır ve taşınmaz mallar ile Fondan satın alınan veya yaptırılan taşınmazların kullanılmamaları halinde satışlarından sağlanan gelirler,

g) 34 üncü madde gereğince ilgili kuruluşlar tarafından Fona transfer edilecek ödenekler,

h) Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görev alanına giren iskân hizmetlerinin yapılması için aktarılan kaynaklar,

ı) Diğer gelirler.

Fon giderleri

MADDE 28- Özel İskân Fonundan yapılacak harcamalar ve giderler aşağıda gösterilmiştir.

a) Borçlanmaya tâbi harcama ve giderler:

1- Taşınmaz mal satın alma ve kamulaştırma giderleri,

2- Tesis ve inşaat yapım giderleri,

3- Hak sahiplerine borçlandırılmak üzere alınacak araç, gereç, hayvan ve demirbaş eşya bedelleri,

4- Açılacak her türlü krediler,

5- 30 uncu maddeye göre iade edilecek kamulaştırma bedelleri.

b) Borçlandırmaya tâbi olmayan harcama ve giderler:

1- İskân projeleri altyapı ve sosyal tesis giderleri,

2- Köylerde yapılacak sosyal ve ekonomik tesisler ile kanalizasyon ve atıksu tesis yapım giderleri,

3- Etüd, araştırma, harita, plan ve projeleri yapma ve yaptırma giderleri,

4- İşçi ücretleri,

5- Kırtasiye, yayın, büro malzemeleri, haberleşme, ilan, sigorta, mahkeme, noter giderleri,

6- Her türlü makine, araç, gereç, döşeme ve demirbaş malzeme alımı, kiralanması, bakım ve onarım giderleri,

7- Hak sahiplerine yapılacak karşılıksız iskân yardımları,

8- Borç ve alacak ilişkilerinden doğan giderler,

9- İskân hizmetlerini ilgilendiren diğer harcama ve giderler.

Borçlandırma, teminat ve vadesinde ödenmeyen borçlar

MADDE 29- İskân ve fiziksel yerleşim düzenlemelerinde hak sahipleri; kendilerine verilen taşınmazlardan dolayı, kamulaştırılan ve satın alınan taşınmaz mallar için kamulaştırma veya satın alma bedelleri, yapılar için maliyet bedelleri, Hazine arazisi için rayiç bedel üzerinden borçlandırılırlar. Ancak, iskân amacı ile kamulaştırılmış, satın alınmış, inşa edilmiş olup, çeşitli nedenlerle tahsisleri bir yıl içinde yapılamamış taşınmazlar yeniden iskân uygulamasına alındığı takdirde, yeni hak sahipleri bu taşınmazların rayiç bedelleri üzerinden borçlandırılırlar.

Borçlandırma muameleleri aile fertleri veya kendi başlarına iskân edilenlerin adına yapılır.

Taşınmazlara ait borçlandırma bedelleri faizsiz olarak tahsil olunur. Bu Kanun uyarınca açılacak işletme ve donatım kredileri ile fiziksel yerleşimi düzenleme amacıyla yapılacak taksitli arsa satışları ve aileye verilen konut ve işletme binası kredileri faize tâbidir.

Taşınmaz malların borçlandırılmasında ödemesiz süre ve vade, açılacak kredilerin ve arsa borçlarının faiz nispeti ve vadeleri ile borçlandırma ve kredilemeye ait diğer hususlar yönetmelikle belirtilir.

Millî güvenlik nedeniyle iskâna tâbi tutulan ailelerin veya fertlerin borçlandırılıp borçlandırılmayacağı, borçlandırıldığı takdirde borçlanma usul ve esasları Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir.

Bu Kanun hükümlerine göre borçlanma suretiyle yapılan iskân yardımlarının tamamı için, verilecek taşınmaz mallarda, proje veya rayiç değeri üzerinden Başbakanlık adına T.C. Ziraat Bankası lehine birinci derecede ve birinci sırada ipotek tesis edilir.

T.C. Ziraat Bankası cari usul ve mevzuatına sayılan erteleme sebepleri dışında kalıp da vadesinde ödenmeyen borçlar, borçlunun tohumluk ve üretim vasıtaları dışında kalan mallarından cari, usul ve mevzuatına göre T.C. Ziraat Bankasınca takip ve tahsil olunur.

Borçlunun haczedilebilir taşınır malı bulunmadığı veya borcuna yetmediği takdirde, borcun tamamı muacceliyet kesbeder ve bu Kanuna göre verilen veya kredi açmak suretiyle sağlanan taşınmaz malların tapu kayıtları mahkeme kararıyla Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü adına tashihen tescil edilir ve bu taşınmaz malların mahsup işlemleri 31 inci madde hükümlerine göre yürütülür.

İskân edilen ailelere verilen taşınmazlar gerek idarenin ve gerekse iskân edilen ailelerin istek ve rızaları dışında geri alındığı takdirde, geri alınmadan dolayı eksilen istihkaklarının karşılanması maksadı ile yapılacak kamulaştırma veya satın almadan doğan ilave bedeller Özel İskân Fonundan karşılanır.

Borçlandırmadan tenkis edilecek değerler

MADDE 30- Fona yatırılmış kamulaştırma bedelleri, borçlandırma bedellerinden düşülür; fazlası iade edilir; eksik kaldığı takdirde bu Kanun hükümlerine göre ilgililer borçlandırılır.

Verilen taşınmazların geri alınmasında mahsup işlemleri

MADDE 31- Mahkeme kararıyla taşınmazların geri alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya yapılan zaruri ve faydalı giderlerle taşınmaz mallardan elde edilen intifaın bedelleri karşılıklı olarak hesap edilir. Değerlerdeki fazlalıklar taraflarca iade edilir. Bu işlemlerden doğan bakiye alacaklar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil olunur. İdarece iade edilecek miktarlar Özel İskân Fonundan karşılanır.

Borçlandırmasız hizmetler ve borçlandırmaya tâbi olmayan Fon harcamaları

MADDE 32- Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak yapılacak; karşılıksız iskân yardımları, altyapı tesisleri, sosyal, kültürel, idari ve ekonomik diğer tesisler, imar planları ve teknik yardım niteliğindeki tip projeler karşılıksız olarak yapılır veya yaptırılır. Bunlar için gerekli harcamalar Özel İskân Fonundan sağlanır.

Sari taahhüt yetkisi

MADDE 33- Özel İskân Fonundan ödemesi yapılacak proje, inşaat ve benzeri hizmetler için, her yıl ödenecek miktarı o yıl gelir tutarının yüzde ellisini geçmemek şartıyla beş yıla kadar gelecek yıllara sari taahhüde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan yetkilidir.

Kamulaştırma bedelleri

MADDE 34- 12 nci maddede belirtilen nedenlerle veya özel kanunlar gereğince taşınmazları kamulaştırılanlardan iskânını isteyenlerin kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davası sonucu alacakları paralar, kamulaştırmayı yapan kuruluşça bu taşınmazlarla ilgili her türlü vergi, resim ve harçlar kesildikten sonra, iskân edilecekler adına Özel İskân Fonuna yatırılır. Ancak kamulaştırma bedelinin borçlandırma bedelinden fazla olduğu hallerde, borçlandırma bedelinin üstünde kalan meblağ, ilgili hak sahibine iade edilir. Vergi, resim ve harçlar ise kamulaştırmayı yapan kuruluşça ilgili kuruluşlara ödenir.

İskân hakkı doğan aynı aile fertlerinin ayrı ayrı kamulaştırma bedeli alacağının olması halinde ve aile fertlerinin tamamı iskân istedikleri takdirde, ilgili kuruluşça bunlara ait kamulaştırma bedelleri toplu halde Özel İskân Fonuna yatırılır.

Kamulaştırmayı yapan kuruluş bütçesine gerekli iskân ödeneğinin konması

MADDE 35- 12 nci madde kapsamına giren ailelerin iskânı için ana projeyi yürüten kuruluşun bütçesinde yeniden yerleşimi de kapsayacak şekilde gerekli ödenekler ile 13 üncü madde uyarınca iskânı yapılacaklar için gerekli iskân ödeneği ve kamulaştırılacak taşınmaz malların kamulaştırma ödenekleri Başbakanlığın görüşü alınmak suretiyle kamulaştırmayı yapacak kuruluşlar tarafından Özel İskân Fonuna transfer edilmek üzere, bu kuruluşların kendi bütçelerine konulur.

Fonun tâbi olmadığı hükümler ve denetim

MADDE 36- Özel İskân Fonu 832 sayılı Sayıştay Kanunu ve 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu hükümlerine tâbi değildir. İhale işlemlerinde Fonlar İhale Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Özel İskân Fonu hesapları, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından denetlenir.

YEDİNCİ BÖLÜM

Muafiyetler

Gümrük muafiyetlerinden yararlanma

MADDE 37- Bu Kanun hükümlerine göre kabul edilen göçmenlerin, bir aile veya aile sayılan kişiler ile bir köy, mahalle veya cemaat olarak yurda getirecekleri kullanılmış zati, mesleki ve ev eşyaları gümrük vergileriyle damga vergisinden ve bir defaya mahsus olmak üzere diğer her türlü resim, vergi ve harçlardan muaftır.

Göçmenlerin gümrüksüz olarak getirecekleri malların cins ve miktarı Gümrük Kanununun ilgili hükümleri uyarınca tayin ve tesbit olunur.

Muamelelerle ilgili muafiyetler

MADDE 38- Göçmenlerin pasaportları üzerine yapılacak vize muamelesi ile kendilerine verilecek eşya belgeleri her türlü resim ve harçtan muaftır. Göçmen, göçebe, millî güvenlik nedeniyle ve kamulaştırmadan etkilenen ailelerden iskân edilenlere ve Kanun hükümleri gereğince yapılacak iskân yardımı, gümrük ve vergi muafiyeti, tabiyet, nüfusa ve tapuya tescil ve nakil işlemleri dolayısıyla gerek kendileri tarafından verilecek, gerekse ilgili dairelerce düzenlenecek her türlü evrak damga vergisiyle sair bütün resim ve harçlardan muaftır.

İskânen verilen taşınmazların vergilerden muafiyeti

MADDE 39- Bu Kanun hükümlerine göre temlik edilen arsa, arazi ve yapılardan bu temlik dolayısıyla veraset ve intikal vergisi ve ferağ harcı alınmaz; noterlerce yapılacak iskân ile ilgili taahhütname ve borçlanma senetleri ve bu konuda düzenlenen belgeler damga vergisine ve harca tâbi değildir.

Bu Kanuna göre, gerek borçlandırılarak ve gerekse peşin bedelli olarak verilen bütün arsa, arazi ve yapılar harçsız ve pulsuz tapuya tescil edilerek tapu senedi verilir. Temlik ve tefviz kıymet takdiri, borçlandırma ve ipotek konup kaldırma muameleleri, damga vergisi ve harca tâbi tutulmaz.

Askerlik muafiyeti

MADDE 40- Göçmenlerin askerlikle ilgili muafiyetleri ve bu muafiyetlerden yararlanma usulleri 1111 sayılı Askerlik Kanunundaki esaslara göre yürütülür.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Tahsis, devir ve temlik edilecek arazi ve arsalar

MADDE 41- Özel kanunlarda yazılı hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun uygulamalarında kullanılabilecek arsa ve araziler aşağıda belirtilmiştir.

a) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler,

b) Devletin özel mülkiyetinde bulunup da kamu hizmetinde kullanılmayan arazi ve arsalar,

c) Bir veya birkaç köy, kasaba ve şehir ortak malı olan ve tahsis amacı değiştirilmek suretiyle Hazine adına tescil ettirilen arazi,

d) Hazineden bedelsiz olarak belediyelere devredilmiş ve bir maksada tahsis edilmemiş olup 775 sayılı Gecekondu Kanununun amaçları dışında kalan yerler,

e) İşlenmeye elverişli olmayan tuzlu, alkali, taşlık ve benzeri topraklardan Devletçe ıslah suretiyle elde edilen arazi,

f) Başbakanlıkça gerçek ve tüzel kişilerden kamulaştırılacak ve satın alınacak arsa ve arazi,

g) Köy tüzel kişiliğine ait arazi ve arsalar.

(a), (b), (c), (e), bentlerinde belirtilen arsa ve araziler Maliye Bakanlığınca bu amaçla kullanılmak üzere tahsis edildikten sonra; (d), (f), (g) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler ise işlemleri sonuçlandıktan sonra iskân hizmetlerinde kullanılır.

Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler

MADDE 42- Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler; köy ihtiyar heyetince karar verildiği takdirde bu Kanun kapsamında kullanılabilir. Bu tür arsa ve arazilerin kıymet takdiri köy ihtiyar heyetince yapılır ve hak sahiplerine arsa ve arazi satışından elde edilen para köy bütçesine gelir kaydedilir.

Kullanılacak arazi ve arsaların askerî yasak bölgeler dışında seçilmesi

MADDE 43- Bu Kanun kapsamında kullanılacak araziler;

a) Kars ilinin Ilıca, Ağrı ilinin Tokatlı, Serdar, Bulak, Karnıyarık, Şehrigerdan ve Yukarı Nice köyleri doğrularından geçirilen hattın doğu kısmında kalan ve içinde küçük Ağrı Dağı da bulunan yasak bölge,

b) Özel Kanun hükümleri ve millî güvenlik nedeniyle tesis edilmiş veya 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu hükümlerine göre tesis edilecek askerî yasak ve güvenlik bölgeleri,

sınırları dışından seçilir.

Ortak tesis ve yapıların tescili

MADDE 44- Bu Kanun hükümleri uyarınca karşılıksız yapılan ortak tesis ve yapılar, köy veya belediye tüzel kişiliği adına tapuya tescil edilir.

Bu ortak yapı ve tesislerin korunması, bakım ve onarımı ile amacına uygun olarak kullanılmasından, köy veya belediye tüzel kişiliği sorumludur. Belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği mülki amirlerce kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır.

Gönüllü katkı

MADDE 45- Bu Kanunun uygulamasına ilişkin hizmetlerin hızlandırılabilmesi için, iskâna tâbi kimselerin gönüllü katkılarından yararlanılır.

Devir ve intikal eden hükümler

MADDE 46- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iskân uygulamaları tamamlanmış olan aileler ile taahhütname verenlerden işlemleri devam edenlerin hak ve mükellefiyetleri saklı olup bu konuda ortaya çıkacak ihtilaflar, bu Kanundan önceki mevzuata göre çözümlenir.

Tahsil imkânsızlığı sebebiyle terkin

MADDE 47- Yapılacak takip sonunda tahsili imkânsız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olacağı anlaşılan sözleşmeye bağlanmış Fon alacakları ile Fonun iş ilişkisinde bulunduğu gerçek ve tüzel kişilerden olan alacaklarının terkini; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106 ncı maddesi gereğince Maliye Bakanlığının belirleyeceği esaslara göre yapılır. Ancak borçlanma ile ilgili taksitlerinin en az yarısını ödemeyenlerin borçları terkin edilmez ve mahkeme kararıyla taşınmazlar geri alınır.

Fon paralarının nemalandırılması

MADDE 48- Fona ilave bir gelir sağlamak amacıyla ve Fon harcamalarının aksatılmaması kaydıyla, Fonun banka hesaplarındaki mevcut paraları millî bankalarda nemalandırılabilir.

Katma bütçeye ödenek konulması

MADDE 49- Bu Kanunda yazılı görevlerin gerektirdiği etüd, araştırma, planlama, projeleme ve uygulama işleri, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılır veya yaptırılır.

İskân işleriyle ilgili teknik ve idari personel, hizmet içi eğitim yapılacak kamu yapı ve tesisleri giderleri, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.

Yeni yerleşim yerinde ilgili kurum ve kuruluşlarca yapılacak hizmetler

MADDE 50- Bu Kanunun 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeleri gereğince yapılacak iskânlarda elektrik, okul, sağlık evi ve diğer altyapı hizmetleri ilgili kurum ve kuruluşlarca Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine öncelikle yapılır ve yaptırılır.

Yönetmelik düzenleme yetkisi

MADDE 51- Bu Kanunda yönetmelikle düzenlenmesi öngörülen hususlar ile bu Kanunun uygulanmasına ait diğer düzenlemeler, ilgili bakanlık ve kuruluşların da görüşleri alınarak Başbakanlıkça düzenlenecek ve bir yıl içerisinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 52- 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun ek 7 nci maddesi, 21/6/1934 tarihli ve 2510 sayılı İskân Kanunu ile 18/6/1947 tarihli ve 5098 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 2510 sayılı İskân Kanunu ve anılan Kanunun ek ve tadilleri gereğince hak sahibi olan aileler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak iki yıl içerisinde valiliklere ve Başbakanlığa yazılı olarak müracaat ettikleri takdirde, bunlara, hak sahibi oldukları tarihte yürürlükte olan Kanun hükümleri ve aşağıdaki esaslar dahilinde iskân yardımı yapılır.

a) Bu ailelerin halen muhtaç durumda olması gerekir. Ailelerin muhtaçlık durumunun tesbiti için son üç yıllık asgari ücret ortalamasının yıllık tutarı esas alınır.

b) İlk iskân kararında adı geçen ve halen yaşayan aile fertleri, bir bütün olarak bu yardımdan yararlanırlar. Mirasçılara bu hak tanınmaz.

c) Evlenmek suretiyle aileden ayrılan kadın ve erkekler, müstakil aile olarak bu yolda ayrı iskân yardımı isteyemezler.

d) İlk iskân kararının veriliş tarihi ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih arasında taşınmaz mal edinen aileler, bu taşınmazları devir ve temlik etmiş olsalar dahi, bu yardımdan yararlanamazlar.

e) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde müracaat etmeyenlerle Başbakanlığın yapacağı iskân yardımını herhangi bir nedenle istemeyenler, gösterilen yeri kabul etmeyenler ve iskan edildikleri yeri terkedenler ikinci bir iskân talebinde bulunamazlar ve iskân hakları kaybolur.

f) Verilen taşınmazlar aile fertleri adına eşit hisselerle tapuya tescil ettirilir. Taşınmazlar on yıl süre ile hiçbir şekilde satılmaz, bağışlanamaz, terhin ve haciz edilemez. Tapularına bu yolda kayıt düşülür.

Bu madde hükümlerine göre yapılacak harcamalar Özel İskân Fonundan karşılanır.

GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanunun öngördüğü yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mevcut tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlük

MADDE 53- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 54- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
BAYINDIRLIK, İMAR, ULAŞTIRMA VE TURİZM KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

İSKAN KANUNU TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; göçmenlerin, göçebelerin, yerleri kamulaştırılanlar ile milli güvenlik nedeniyle yapılacak iskan çalışmalarını, köylerde fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas şartları ve alınacak tedbirleri, iskan edilenlerin hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Kanun; yurt dışından gelen göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların, göçebelerin ve milli güvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskanı ile köylerin toplulaştırılmasına ve fiziksel yerleşimin düzenlenmesine ilişkin uygulamaya esas alınacak tedbirlere dair hükümleri kapsar.

Tanımlar

MADDE 3- (1) Bu Kanuna göre;

a) Tarımsal iskan: Bir aileye projesinde öngörülen miktarda tarım arazisi, işletme binası, konut, irat hayvanı, araç, gereç, tezgah ve kredilerden bir veya birkaçının verilmesiyle yapılan iskandır.

b) Tarım dışı iskan: Bir aileye projesinde öngörülen miktarda arsa, konut, araç, gereç, tezgah ve kredilerden bir veya birkaçının verilmesiyle yapılan iskandır.

c) Fiziksel yerleşim: Bir aileye, yerleşim yerinin elverişsizliği nedeniyle köylerin nakledilmesi veya dağınık yerleşim birimleri ve afet sonucu parçalanmış köylerin toplulaştırılması amacıyla veya köy gelişme alanından ihtiyaçlılara yapılacak arsa satışından sonra Bakanlıkça belirlenecek kredi miktarı üzerinden verilecek kredi desteğiyle yapılan iskandır.

ç) Göçebe: Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında kalmış, sabit ve daimi bir konuta bağlı olmadan geçimlerini göçer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve iklim şartlarına göre yurt içinde yaylak ve kışlaklar arasında göçen, bu hayat tarzını kadimden beri sürdüren, aralarında hısımlık ilişkileri bulunan ve hayvancılık faaliyetlerini bir grup halinde yürüten Türk vatandaşlarıdır.

d) Göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlardır.

e) Serbest göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip, Devlet eliyle iskan edilmelerini istememek şartıyla yurda kabul edilenlerdir.

f) İskanlı göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, özel kanunlarla yurt dışından getirilen ve bu Kanun hükümlerine göre taşınmaz mal verilerek iskanları sağlananlardır.

g) Münferit göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yurdumuza yerleşmek amacıyla bir aile olarak gelenlerdir.

ğ) Toplu göçmen : Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, iki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen ailelerdir.

h) Bakan : Bayındırlık ve İskan Bakanıdır.

ı) Bakanlık : Bayındırlık ve İskan Bakanlığıdır.

İKİNCİ BÖLÜM

Göçmenlerin Kabulü

Göçmen olarak kabul edilmeyecekler

MADDE 4- (1) Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunup da sınır dışı edilenler ve güvenlik bakımından Türkiye'ye gelmeleri uygun görülmeyenler göçmen olarak kabul edilmezler.

Münferit göçmen kabulü

MADDE 5- (1) Türkiye'de yerleşmek isteyen Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunan kimselerden, Türk uyruklu ve Türkiye'deki birinci veya ikinci derecede bir yakını tarafından referans verilen veya bulundukları ülkedeki konsolosluk temsilciliklerimize bizzat müracaat eden ve bu Kanun hükümlerine göre Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarınca yapılacak incelemelerden sonra uygun görülerek serbest göçmen vizesi alanlar, hükümetten hiçbir iskan yardımı istememeleri şartıyla İçişleri Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul edilirler.

(2) Bu yolla geleceklerin pasaportlarına gerekli açıklama yazılır ve haklarında 8 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.

Toplu göçmen kabulü

MADDE 6- (1) Yabancı ülkelerle yapılan anlaşmalar gereğince Türkiye'ye gelmek isteyen Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı kimseler, anlaşma hükümlerine göre ve Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca verilecek karar uyarınca İçişleri Bakanlığınca serbest göçmen olarak kabul olunurlar.

(2) Bunlar hakkında 8 inci madde hükümlerine göre işlem yapılır.

Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tesbiti

MADDE 7- (1) Göçmen olarak kabul edilecekler bakımından Türk soyundan olmanın ve Türk kültürüne bağlılığın tayin ve tesbiti, ilgili Bakanlıkların görüşü alınarak Dışişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yapılır.

Geçici barındırma, göçmen belgesi verilmesi ve vatandaşlığa kabul

MADDE 8- (1) 5 inci ve 6 ncı maddeler uyarınca yurda toplu olarak kabul olunan göçmenler, sınırlarımızdan girdikten sonra giriş noktalarındaki göçmen kabul merkezlerinde sağlık, gümrük, idari ve nakil işlemleri tamamlanıncaya kadar misafir edilirler. Bu süre içinde bakım, beslenme ve barınma ihtiyaçları Kızılay Derneğinin de yardımlarıyla Bakanlıkça karşılıksız sağlanır.

(2) Bu giderler için Maliye Bakanlığınca ivedilikle ödenek aktarılır.

(3) Özel kanunlarla yurdumuza getirilen iskanlı göçmenler, sınırlarımızdan yurda girdikten sonra geçici veya kesin iskanları için belirlenen yerlerin, serbest göçmenler ise yerleştikleri yerlerin en büyük mülki amirine müracaatla kendileri ve aile fertleri için "Vatandaşlığa Girme Beyannamesi" ni imzalayarak "Göçmen Belgesi" almaya mecburdur. Göçmen Belgesi, iki yıl için geçerli olup, geçici kimlik belgesi olarak kullanılır. Bu belgede, göçmenin bu Kanunun hangi maddesi uyarınca yurda kabul edildiği belirtilir.

(4) Göçmen olarak kabul edilenler, gerekli işlemlerin ilgili kuruluşlarca tamamlanmasından sonra Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınırlar. Küçükler; baba ve analarına, baba veya anaları yoksa kan ve kayın hısımlarına bağlı tutulurlar. Kimsesiz gelen küçükler, yaşlarına bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar.

(5) 4 üncü maddede sayılan engellerden herhangi birini taşıdığı yurda girdikten sonra tespit edilen şahısların, göçmenlik işlemleri iptal edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İskan Esasları

İskan yardımları

MADDE 9- (1) Göçmen, göçebe, yerleri kamulaştırılanlar ve milli güvenlik nedeniyle yerlerinin değiştirilmesine karar verilenlerin iskanı; şehir, kasaba ve köylerde, Bakanlıkça hazırlanacak plan ve projesine uygun olarak;

a) Öncelikle konut ve arsası,

b) Esnaf, sanatkar ve tüccarlara, geçimlerini sağlayacak işyeri ve arsası ile işletme kredisi,

c) Çiftçilere tarımsal projesinde öngörülen arazi, gerekli tarımsal girdiler, tarımsal yapılar veya arsası ile ayni ve nakdi işletme ve donatım kredileri,

ç) Hak sahiplerinin talepleri halinde, konut, işyeri ve tarım arazisi kendileri tarafından bulunarak teklif edilmesi ve Bakanlıkça uygun görülmesi halinde toplu veya münferit olarak ailelere iskan kredileri verilmek suretiyle bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma yoluyla yapılır.

(2) Tarımsal iskan projesinde öngörülen yıllık işletme ve donatım kredilerini, tarım arazilerinin devrinden sonraki iki yıl içinde istemeyen ailelere bu krediler kullandırılmaz.

(3) Bu Kanun uyarınca yurda kabul edilen göçmenlerin, gümrükten muaf kullanılmış eşyalarıyla birlikte sınırlarımızdan girişlerinden itibaren; yerleri kamulaştırılanlarla, milli güvenlik nedeniyle iskan edilenlere ve göçebelere yeni iskan alanına nakledilmeye başladıkları tarihten itibaren barındırma, yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları ile bunlardan muhtaç durumda olanlara bir defaya mahsus olmak üzere giyecek yardımları ve ayrıca yerleri kamulaştırılanlara geçici iskan için karşılıksız yardımlar yönetmelikte belirtilen süre, miktar ve şartlara göre yapılır.

(4) Yukarıda sayılanların yeni iskan alanına nakilleri, hazırlanacak nakil projesine göre Devlet tarafından karşılıksız olarak sağlanır.

İskanlı göçmenlerin iskanı

MADDE 10- (1) Yurda kabul edilen iskanlı göçmenler, şartların elverdiği yerlerde Bakanlıkça bu Kanun hükümlerine göre iskan olunurlar. Ancak, Türkiye'ye geldikleri tarihten itibaren iki yıl içinde iskanını istemeyen göçmenler, Bakanlıkça iskan edilemezler ve yapılmakta olan karşılıksız yardımlar kesilir.

Göçebelerin iskanı

MADDE 11- (1) Göçebeler, İçişleri Bakanlığı ile gerektiğinde diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça uygun görülecek yerlere bu Kanun hükümlerine göre iskan edilirler. Ancak, iskan duyurusu tarihinin bitiminden sonra yüz seksen gün içinde müracaat etmeyen aileler iskan edilemezler.

Yerleri kamulaştırılanların iskanı

MADDE 12- (1) Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak baraj, baraj mücavir alanı, koruma alanı, havaalanı, karayolu, demiryolu, fabrika, ekonomi ve savunma ile ilgili diğer tesislerin inşası, tarih ve tabiat kıymetlerinin korunması gibi amaçlar için veya özel kanunların uygulanması sebebiyle;

a) Taşınmaz mallarının kısmen veya tamamen kamulaştırılması sonucu yerlerini terk etmek zorunda kalan aileler,

b) Yapılan iskan planlama etütlerinin başladığı takvim yılı başlangıcından en az üç yıl önce kamulaştırma sahasında yerleşmiş olup da taşınmaz malı olmayan aileler, talep ettikleri takdirde Bakanlıkça gösterilecek yerlerde bu Kanun hükümlerine göre iskan edilirler.

(2) Ancak, iskan planlama etütlerinin başladığı tarihten önce yerini terk etmiş olup kamulaştırılacak taşınmaz malı bulunan aileler iskan edilmezler. Bu tarihten geriye doğru üç yıl içerisinde, taşınmaz mallarını zorunlu hal olmadan ellerinden çıkaran ve yerine eşdeğerde veya daha fazla değerde taşınmaz mal almayan aileler yerlerini terk etmemiş olsalar dahi iskan edilmezler. Zorunlu haller yönetmelikle belirlenir.

(3) Kamu kurum ve kuruluşlarınca kamulaştırılan alanlarda yerleşik olan ve kamulaştırmadan etkilenen ailelerden devlet eliyle başka yerde iskanını istemeyenler, yazılı başvuruları üzerine, ilgili valiliğin teklifi ve İçişleri Bakanlığının olumlu görüşü alınmak şartıyla Bakanlıkça kendi köy hudutları içinde gösterilecek bir yerde iskan edilebilirler.

(4) Bu madde kapsamına giren ve devlet eliyle iskanlarını isteyen ailelerden; İskan duyurusu tarihinin bitiminden sonra doksan gün içinde müracaat etmeyenler ile aldıkları veya alacakları kamulaştırma bedelinin, Bakanlıkça belirlenen miktarını; kamulaştırma bedelinin Bakanlıkça belirlenen miktardan az olması halinde ise kamulaştırma ve tezyidi bedellerinin tamamını, Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırmayı taahhüt etmeyenler iskan edilmezler.

Milli güvenlik nedeniyle iskan

MADDE 13- (1) Milli güvenlik nedeniyle iskan edilecek yerleşim ünitelerinde yaşayan ailelerin iskanı, Milli Güvenlik Kurulunun önerileri doğrultusunda Bakanlar Kurulunca alınacak kararda belirtilecek şekil ve şartlar çerçevesinde bu Kanun hükümlerine göre yapılır.

Gösterilen yerde iskanı kabul etmeyenler

MADDE 14- (1) 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeler kapsamına giren hak sahibi ailelerin, Bakanlığın gösterdiği yerlerde iskan edilmeyi kabul etmemeleri halinde hak sahiplilik durumları Mahalli İskan Komisyonunca iptal edilir. Bu durumdaki aileler ikinci bir iskan talebinde bulunamazlar.

İskan duyurusu

MADDE 15- (1) 11, 12 ve 13 üncü maddeler uyarınca iskan edileceklere, iskan şekli ve şartları bağlı bulundukları köy, kasaba veya ilçe merkezlerinde duyurulur. İskan duyurusu ve bu duyuru üzerine yapılacak müracaatların usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi

Fiziksel yerleşim

MADDE 16- (1) Kırsal alanda fiziksel yerleşimin düzenlenmesi amacıyla;

c) Afet nedeniyle parçalanmış köylerde, afete maruz kalmayan ailelerin talepleri halinde yeni yerleşim yerine ekleme yapılması,

ç) Nakli, toplulaştırılması ve fiziksel yerleşim iyileştirilmesi yapılacak köylerin imar planlarının yapılması, onaylanması ve bu planlara uyulmasının sağlanması, ayrıca onaylanmış köy imar planlarına göre ayrılan alanlardan istekli hak sahiplerine arsa satılması,

d) Çevrenin iklimine, sosyal ve ekonomik şartlarına, yapı malzemesi imkânlarına uygun nitelikte konut, tarımsal işletme binaları ve sosyal tesislerin tiplerinin ve uygun yerleşim modellerinin araştırılması, teknik yardım niteliğindeki tip projelerin hazırlanarak istekli köy veya köylülere verilmesi, gerektiği hallerde köylerde sosyal, kültürel, idari, ekonomik yapı ve tesisler ile köy içi altyapılarının yapılması,

e) Nakil, toplulaştırma ve fiziksel yerleşim iyileştirilmesi uygulamaları tamamlanan köylerde, daha sonraki yıllarda rezerv arsalardan satın alan ailelere, kendi evini yapana yardım metodu ile kredi açılması,

hizmetleri, imar mevzuatına uyularak hazırlanacak plan ve projelere göre yapılır veya yaptırılır. Gerektiğinde, yönetmelikte belirtilen esas ve usuller dahilinde hak sahibi ailelere borçlanmaya tâbi olmak kaydıyla konut ve işletme binası için nakdi kredi açılır.

(2) Ancak, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki hizmetlerin yapılabilmesi için köy seçmen listesinde kayıtlı olanların yarıdan bir fazlasının, o yerin en büyük mülki amirliğine yazılı müracaatı esastır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İskanda Aile, İskan Komisyonları ve

İskan Tedbirleri

İskanda aile kabul edilecekler

MADDE 17- (1) Bu Kanunun uygulanmasında aile bir bütün olarak kabul edilir ve aşağıda sıralananlar aile sayılır.

a) Karı ile koca,

b) Evlenmemiş çocuklar, ana ve baba ile veya bunlardan sağ olanı ile birlikte,

c) Evli çocuklar, evli torunlar ile çocuksuz erkek ve kadın dullar başlı başına,

ç) Anasız ve babasız kardeş çocuklar birlikte ve eşit hisselerle, bir aile olarak iskan edilirler.

Komisyonlar

MADDE 18- (1) Bakanlıkça ihtiyaç duyulması halinde, Bakanın veya görevlendireceği kişinin başkanlığında, gerekli görülecek diğer Bakanlık ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan bir Merkezi İskan Komisyonu kurulur.

(2) Bu komisyon, göçebelerin, göçmenlerin, yerleri kamulaştırılanların ve milli güvenlik nedeniyle iskan edilecek ailelerin ekonomik, sosyal ve sağlık şartlarına göre yerleştirilecekleri yerleri ve iskan programlarını tetkik etmek, iskana yarayacak taşınmaz malları araştırıp bulmak, iskan ödeneklerini sağlamak ve harcanmasını kararlaştırmak, iskan konusunda görevli bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği yapmak gibi görevleri yerine getirir.

(3) Bu Kanun hükümlerine göre iskan edilecekleri tesbite ve taşınmaz mal tahsisine mahallin en büyük mülki amirinin veya görevlendireceği kişinin başkanlığında; bayındırlık ve iskan, tapu, maliye, tarım ve gerektiğinde ihtiyaç duyulacak konularda hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarının görevlilerinden teşekkül edecek Mahalli İskan Komisyonu yetkilidir.

(4) Bu komisyonlar, eldeki bilgi ve belgelere göre iskan edileceklerin hak sahibi olup olmadıklarına dair karar alırlar.

(5) Bu maddede belirtilen komisyonların çalışma usul ve esasları, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Temlik ve tescil

MADDE 19- (1) Bu Kanun hükümlerine göre verilen taşınmaz malların temlikine, vali ve kaymakamlar yetkilidir. Dağıtım defter veya kararlarının vali veya kaymakamlarca onanması, temliktir. Onaylı defter veya kararlardaki miktarlar geçerlidir.

(2) Verilen taşınmaz mallar, temlik tarihinde yaşayan aile fertleri adına eşit hisselerle temlik ve tapuya tescil ettirilir.

Mülkiyete ve bedele ilişkin ihtilaflar

MADDE 20- (1) Temlik edilmiş olan taşınmaz mallar mülkiyetine ilişkin olarak açılacak davalarda, davalı yeni malik ile birlikte tapudaki tescil durumuna göre Hazinedir.

(2) Temlik tarihinden itibaren bir yıl geçtikten sonra malın kendisine ait olduğunu iddia edenler tarafından, el koyma tarihindeki rayiç bedel üzerinden dava açılabilir.

Devir, takyit ve geri alma

MADDE 21- (1) Bu Kanuna göre verilen taşınmaz mallar temlik tarihinden itibaren on yıl süre ile hiçbir suretle satılamaz, bağışlanamaz, terhin edilemez, tapu kütüğüne satış vaadi şerhi konulamaz ve hacz olunamaz. Bu taşınmazların tapularına bu yolla kayıt düşülür.

(2) Bu Kanuna göre hak sahiplerine verilen arazi, arsa, işyeri, konut ve tarımsal tesislerin; takyit süresi içinde askerlik, tutukluluk, afet ve belgelendirilmiş uzun hastalık gibi geçerli bir özrü olmaksızın kendileri tarafından işletilmediği, oturulmadığı veya satıldığı, kiraya verildiği, gelir elde etmek maksadıyla üçüncü kişilere kullandırıldığı tespit olunduğunda, Mahalli İskan Komisyonunca hak sahiplilik durumu iptal edilir, iskan amaçlarında kullanılmak üzere tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescili mahkemeden istenir.

Taşınmazların fuzuli işgalden korunması

MADDE 22- (1) Bu Kanunun uygulanması amacıyla sağlanan veya hak sahiplerine verilecek yapılar, arsa ve araziler; kimin işgali altında olursa olsun o yerin en büyük mülki amirinin yazılı emirleriyle kolluk kuvvetlerince boşaltılır ve kendilerine teslim olunur. Bunlara vuku bulacak tecavüzlerde de o yerin en büyük mülki amirleri kolluk kuvvetlerini kullanarak tahliyeye yetkilidir.

İskan işlerinin yürütülmesi

MADDE 23- (1) Bu Kanun hükümlerine uygun olarak iskan edilenlerin istihkaklarının eksiksiz olarak vaktinde dağıtılıp teslim olunmasına ve üretici hale getirilmesine ait işler ile diğer iskan işleri Bakanlığın mahalli teşkilatınca yürütülür. Bakanlığa ait personel, araç ve gerecin yetersiz olduğu yerlerdeki vali ve kaymakamlar; kendi il ve ilçelerindeki yargı organları hariç, devlet memurları, özel idare ve belediye personeli ile araç ve gereçlerden uygun gördüklerini, iskan olunanları yerleştirmek, bunlara verilecek yerleri ölçmek, dağıtmak ve inşaatları kontrol etmek gibi iskan ve nakil işlerinde görevlendirmeye yetkilidir. Görevlendirilen personel öncelikle bu işleri yapmaya zorunludur.

(2) Zaruri durumlarda Genelkurmay Başkanlığından izin alınmak kaydıyla yukarıda belirtilen hizmetlerde Silahlı Kuvvetler personelinden de yararlanılabilir.

Proje kredisi

MADDE 24- (1) Bu Kanuna göre iskan edilenlerin tespit edilecek hayat seviyesine kavuşabilmeleri için geliştirme, yan gelir temini gibi tedbirler, Bakanlık ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlarca ortaklaşa hazırlanacak plan ve projelere göre yürütülür. Bu projelerde yer alan tarım araç ve gereçleri, iskanlı ailelerin kooperatif kurmaları şartıyla kullandırılır.

(2) Hayat seviyesinin tesbitinde, kredi verilmesinde ve bu kredilerin yerinde kullanılmaması halinde uygulanacak usul ve esaslar yönetmelikte belirtilir.

ALTINCI BÖLÜM

Mali Hükümler

Gelirler

MADDE 25- (1) İskana ilişkin olarak;

a) Resmi ve özel, yerli ve yabancı kurumlar ile şahıslar ve milletlerarası göçmen ve mülteci teşkilatları tarafından yapılacak maddi yardımlarla nakde çevrilecek yardımlar,

b) Yabancı devletlerden göçmenler için alınacak tazminatlar,

c) İskan amaçlı alınmış, tahsis edilmiş veya inşaa sonrası elde edilmiş ancak çeşitli nedenlerle hak sahiplerine devredilememiş taşınmaz malların ihale usullerine göre satışından elde edilen gelirler,

ç) Hak sahiplerine yapılan arsa satışlarından sağlanan gelirler,

d) Kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davaları sonucunda alınan paralar,

e) Geri ödeme tahsilatlarından sağlanan gelirler,

f) Diğer hibe, yardım ve gelirler, genel bütçeye gelir kaydedilir.

Giderler

MADDE 26 - (1) İskana ilişkin giderler;

a) Arazi ve arsa satın alma veya kamulaştırma bedellerini,

b) Borçlandırmaya tâbi bilumum tesis ve inşaat harcamalarını,

c) Kredi ödemelerini,

ç) Barındırma giderlerini,

d) Bu Kanunun 9 uncu maddesine göre yapılacak karşılıksız yardım giderlerini,

e) İskan hizmetlerinin gerektirdiği taşınır ile taşınmaz mal kiralanması ve satın alınması giderlerini,

f) İskan hizmetleri için etüt, plan, proje, harita ve araştırma yapma, yaptırma giderlerini,

g) Bu Kanun kapsamında yapılacak her türlü bina, tesis ve donatıları ile altyapı yapım giderlerini,

ğ) Kamulaştırma bedellerinin iadesine ilişkin giderleri,

h) Kırtasiye, yayın, büro malzemeleri, haberleşme, ilan, sigorta, mahkeme, noter giderlerini,

ı) İskan hizmetlerinin gerektirdiği diğer giderleri,

i) İskan hizmetleriyle ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına yaptırılacak işlerin bedellerini,

kapsar.

(2) İskana ilişkin giderler Bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerle karşılanır.

Borçlandırma, teminat ve vadesinde ödenmeyen borçlar

MADDE 27 - (1) İskan ve fiziksel yerleşim düzenlemelerinde hak sahipleri; kendilerine verilen taşınmazlardan dolayı, kamulaştırılan ve satın alınan taşınmaz mallar için kamulaştırma veya satın alma bedelleri, yapılar için maliyet bedelleri, Hazine arazileri için rayiç bedelleri üzerinden borçlandırılırlar. Ancak, iskan amacıyla kamulaştırılmış, satın alınmış, inşa edilmiş olup, çeşitli nedenlerle tahsisleri bir yıl içinde yapılmamış taşınmaz mallar yeniden iskan uygulamasına alındığı takdirde, yeni hak sahipleri bu taşınmaz malların rayiç bedelleri üzerinden borçlandırılırlar.

(2) Borçlandırma muameleleri, aile fertleri veya kendi başlarına iskan edilenlerin adına yapılır.

(3) Taşınmaz mallara ait borçlandırma bedelleri faizsiz olarak tahsil olunur. Bu Kanun uyarınca açılacak işletme ve donatım kredileri ile fiziksel yerleşimi düzenleme amacıyla yapılacak taksitli arsa satışları ve aileye verilen konut ve işletme binası kredileri faize tabidir.

(4) Taşınmaz malların borçlandırılmasında ödemesiz süre ve vade, açılacak kredilerin ve arsa borçlarının faiz nisbeti ve vadeleri ile borçlandırma ve kredilendirmeye ait diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.

(5) Milli güvenlik nedeniyle iskana tâbi tutulan ailelerin veya fertlerin borçlandırılıp borçlandırılmayacağı, borçlandırıldığı takdirde borçlanma usül ve esasları Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir.

(6) Bu Kanun hükümlerine göre borçlandırma suretiyle yapılan iskan yardımlarının tamamı için, verilecek taşınmaz mallarda Hazine lehine birinci derecede ve birinci sırada ipotek tesis edilir.

(7) Erteleme sebepleri dışında kalıp da muaccel hale gelen alacaklar, Bakanlıkça milli bir bankayla yapılacak protokol çerçevesinde takip ve tahsil olunur. Erteleme sebepleri yönetmelikle belirlenir.

(8) Borçlunun haczedilebilir taşınır malı bulunmadığı veya borcuna yetmediği takdirde, borcun tamamı muacceliyet kesbeder ve bu Kanuna göre verilen veya kredi açmak suretiyle sağlanan taşınmaz malların tapu kayıtları mahkeme kararıyla Hazine adına tashihen tescil edilir ve bu taşınmaz malların iade işlemleri 29 uncu madde hükümlerine göre yürütülür.

(9) İskan edilen ailelere verilen taşınmaz mallar, gerek idarenin ve gerekse iskan edilen ailelerin istek ve rızaları dışında geri alındığı takdirde, geri alınmadan dolayı eksilen istihkaklarının karşılanması maksadı ile yapılacak kamulaştırma ve satın alınmadan doğan ilave bedeller geri verilecek paralar tertibinden karşılanır.

Borçlandırmadan tenkis edilecek değerler

MADDE 28- (1) Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırılmış kamulaştırma bedelleri, borçlandırma bedellerinden düşülür; fazlası iade edilir; eksik kaldığı takdirde bu Kanun hükümlerine göre ilgililer borçlandırılır. Yatırılmış kamulaştırma bedelleri, borçlandırma ve/veya iade tarihi itibariyle güncelleştirilir.

Verilen taşınmaz malların geri alınmasında iade işlemleri

MADDE 29- (1) Mahkeme kararı ile taşınmaz malların geri alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya zaruri ve faydalı giderler, geri verilecek paralar tertibinden iade edilir.

Borçlandırmasız hizmetler, harcamalar

MADDE 30- (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak yapılacak; karşılıksız iskan yardımları, altyapı tesisleri, sosyal, kültürel, idari, ekonomik ve diğer tesisler, imar planları ve teknik yardım niteliğindeki tip projeler karşılıksız olarak yapılır veya yaptırılır.

Sari taahhüt yetkisi

MADDE 31- (1) Ödemesi yapılacak proje, inşaat ve benzeri hizmetler için, her yıl ödenecek miktarı yılı ödenek tutarının yüzde ellisini geçmemek şartıyla beş yıla kadar gelecek yıllara sari taahhüde Bakan yetkilidir.

Kamulaştırma bedelleri

MADDE 32- (1) 12 nci maddede belirtilen nedenlerle veya özel kanunlar gereğince taşınmaz malları kamulaştırılanlardan iskanını isteyenlerin kamulaştırma bedelleri ile tezyidi bedel davası sonucu alacakları paralar, kamulaştırmayı yapan kuruluşça bu taşınmaz mallarla ilgili her türlü vergi, resim ve harçlar kesildikten sonra, Bakanlıkça tespit edilen miktar veya kamulaştırma bedeli ve tezyidi bedel kadar iskan edilecekler adına Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırılır. Vergi, resim ve harçlar ise kamulaştırmayı yapan ilgili kuruluşlara ödenir.

(2) İskan hakkı doğan aynı aile fertlerinin ayrı ayrı kamulaştırma bedeli alacağının olması halinde ve aile fertlerinin tamamı iskan istedikleri takdirde, ilgili kuruluşça bunlara ait kamulaştırma bedelleri toplu halde Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırılır.

Kamulaştırmayı yapan kuruluş bütçesine gerekli iskan ödeneğinin konması

MADDE 33- (1) 12 nci madde kapsamına giren ailelerin iskanı için ana projeyi yürüten kuruluşun bütçesinde yeniden yerleşimi de kapsayacak şekilde gerekli ödenekler ile 13 üncü madde uyarınca iskanı yapılacaklar için gerekli iskan ödeneği ve kamulaştırılacak taşınmaz malların kamulaştırma ödenekleri, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle kamulaştırmayı yapacak kuruluşlar tarafından Bakanlık bütçesine transfer edilmek üzere bu kuruluşların kendi bütçelerine konulur.

YEDİNCİ BÖLÜM

Muafiyetler

Gümrük muafiyetlerinden yararlanma

MADDE 34 - (1) Bu Kanun hükümlerine göre kabul edilen göçmenlerin, bir aile veya aile sayılan kişiler ile bir köy, mahalle veya topluluk olarak yurda getirecekleri kullanılmış zati, mesleki ve ev eşyaları bir defaya mahsus olmak üzere gümrük vergileri ile damga vergisinden ve diğer her türlü resim, vergi ve harçlardan muaftır.

Muamelelerle ilgili muafiyetler

MADDE 35- (1) Göçmenlerin pasaportları üzerinde yapılacak vize muamelesi ile kendilerine verilecek eşya belgeleri her türlü resim ve harçtan muaftır. Göçmen, göçebe, milli güvenlik nedeniyle ve kamulaştırmadan etkilenen ailelerden iskan edilenlere bu Kanun hükümleri gereğince yapılacak iskan yardımı gümrük ve vergi muafiyeti, tabiiyet, nüfusa ve tapuya tescil ve nakil işlemleri dolayısıyla gerek kendileri tarafından verilecek gerekse ilgili dairelerce düzenlenecek her türlü evrak damga vergisi ile sair resim ve harçlardan muaftır.

İskan yoluyla verilen taşınmaz malların vergilerden muafiyeti

MADDE 36- (1) Bu Kanun hükümlerine göre temlik edilen arsa, arazi ve yapılardan bu temlik dolayısıyla veraset ve intikal vergisi ve ferağ harcı alınmaz; noterlerce yapılacak iskan ile ilgili taahhütname ve borçlanma senetleri ve bu konuda düzenlenen belgeler damga vergisi ve harca tâbi değildir.

(2) Bu Kanuna göre, gerek borçlandırılarak ve gerekse peşin bedelli olarak verilen bütün arsa, arazi ve yapılar harçsız tapuya tescil edilerek tapu senedi verilir. Temlik, tefviz, borçlandırma ve ipotek işlemleri koyup kaldırma muameleleri, damga vergisi ve harca tâbi tutulmaz.

(3) İskan hizmetlerine ilişkin her türlü tapu muamelesinden döner sermaye katkı payı alınmaz.

Askerlik muafiyeti

MADDE 37- (1) Göçmenlerin askerlikle ilgili muafiyetleri ve bu muafiyetlerden yararlanma usulleri, 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunundaki esaslara göre yürütülür.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Tahsis, devir ve temlik edilecek arazi ve arsalar

MADDE 38- (1) Özel kanunlarda yazılı hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun uygulamalarında kullanılabilecek arsa ve araziler aşağıda belirtilmiştir:

a) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler.

b) Devletin özel mülkiyetinde bulunup da kamu hizmetlerine tahsis olunmamış ve kullanılmayan arazi ve arsalar.

c) Bir veya birkaç köy, kasaba ve şehir orta malı olan ve tahsis amacı değiştirilmek suretiyle Hazine adına tescil ettirilen araziler.

ç) Hazineden bedelsiz olarak belediyelere devredilmiş ve maksada tahsis edilmemiş olup 20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu amaçları dışında kalan yerler.

d) İşlenmeye elverişli olmayan tuzlu, alkali, taşlık ve benzeri topraklardan Devletçe ıslah suretiyle elde edilen araziler.

e) Bakanlık tarafından gerçek ve tüzel kişilerden satın alınacak veya kamulaştırılacak arsa ve araziler.

f) Köy tüzel kişiliğine ait arazi ve arsalar.

(2) (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler Maliye Bakanlığınca bu amaçla kullanılmak üzere tahsis edildikten sonra; (ç), (e), (f) bentlerinde belirtilen arsa ve araziler ise işlemleri sonuçlandıktan sonra iskan hizmetlerinde kullanılır.

Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler

MADDE 39- (1) Köy tüzel kişiliğine ait arsa ve araziler, köy ihtiyar heyetince karar verildiği takdirde bu Kanun kapsamında kullanılabilir. Bu tür arsa ve arazilerin kıymet takdiri köy ihtiyar heyetince yapılır, arsa ve arazinin hak sahiplerine satışından elde edilen para köy bütçesine gelir kaydedilir.

Seçilemeyecek arsa ve araziler

MADDE 40- (1) Bu Kanun kapsamında kullanılacak arsa ve araziler, özel kanun hükümleri ve milli güvenlik nedeniyle tahsis edilmiş veya 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu hükümlerine göre tesis edilecek askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri sınırları kapsamında kalan yerlerden seçilmez.

(2) Ancak zorunlu hallerde söz konusu arsa ve araziler ilgili kurumların uygun görüşü doğrultusunda kullanılabilir.

Ortak tesis ve yapıların tescili

MADDE 41- (1) Bu Kanun hükümleri uyarınca karşılıksız yapılan ortak tesis ve yapılar, kullanış amacına göre ilgili tüzel kişilik adına tapuya tescil edilir.

(2) Bu ortak yapı ve tesislerin korunması, bakım ve onarımı ile amacına uygun olarak kullanılmasından, adına tescil işlemi yapılan tüzel kişilik sorumludur. Belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği, mülki amirlerince kontrol edilir ve gerekli tedbirler alınır.

Gönüllü katkı

MADDE 42- (1) Bu Kanunun uygulamasına ilişkin hizmetlerin hızlandırılabilmesi için iskana tâbi kimselerin gönüllü katkılarından yararlanılır.

Devir ve intikal eden hükümler

MADDE 43- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iskan uygulamaları tamamlanmış olan aileler ile taahhütname verenlerden işlemleri devam edenlerin hak ve mükellefiyetleri saklı olup bu konuda ortaya çıkacak ihtilaflar, bu Kanundan önceki mevzuata göre çözümlenir.

Tahsil imkânsızlığı sebebiyle terkin

MADDE 44- (1) Yapılacak takip sonunda tahsili imkânsız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olacağı anlaşılan sözleşmeye bağlanmış alacaklar ile gerçek ve tüzel kişilerden olan alacaklardan 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106 ncı maddesindeki parasal miktara kadar olanları terkin etmeye Bakan yetkilidir.

Bütçeye ödenek konulması

MADDE 45- (1) Bu Kanunda yazılı görevlerin gerektirdiği etüt, araştırma, planlama, projeleme ve uygulama işleri Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.

(2) İskan işleriyle ilgili teknik ve idari personel, hizmet içi eğitim yapılacak kamu yapı ve tesisleri giderleri, Bakanlık bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.

Yeni yerleşim yerinde ilgili kurum ve kuruluşlarca yapılacak hizmetler

MADDE 46- (1) Bu Kanunun 10, 11, 12 ve 13 üncü maddeleri gereğince yapılacak iskanlarda elektrik, okul, sağlık evi ve benzeri tesisler ile altyapı hizmetleri ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır.

Yönetmelik düzenleme yetkisi

MADDE 47- (1) Bu Kanunla, yönetmelikle düzenlenmesi öngörülen hususlar ile bu Kanunun uygulanmasına ait diğer düzenlemeler, ilgili bakanlık ve kuruluşların da görüşleri alınarak Bakanlıkça düzenlenecek ve altı ay içerisinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 48- (1) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun ek 7 nci maddesi ile 21/6/1934 tarihli ve 2510 sayılı İskan Kanunu ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Başbakan, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilerle ilgili olarak bu Kanun çerçevesinde yapılacak işlemler ile alınacak kararların genel koordinasyonu ve bu kişiler için yapılan veya yapılacak konutların proje, yapım, kontrol ve hak sahibi seçimi, tahsis ve dağıtımı, kişiler adına temlik ve tapuda tescili ile borçlandırma konularında Toplu Konut İdaresi Başkanını görevlendirebilir.

(2) Bu Kanun uyarınca hak sahibine tahsis edilmiş olan konutun, takyit süresi içerisinde; işyeri, ticarethane ve sair biçimde amacı dışında kullanılması ya da satış vaadi şerhi konulması, devredilmesi, satılması veya terhin edilmesi hallerinden birinin ya da birkaçının valiliklerce tespit edilmesi üzerine ya da konut bedelinin geri ödenmesine ilişkin borçlanma taksitlerinin yatırılmamış olması gibi hallerde, söz konusu taşınmazın, aynı durumdaki göçmenlerin hizmetinde kullanılmak maksadıyla tapu kaydının iptali ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tescili Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından mahkemeden istenir. Mahkemece tapu kaydının iptaline ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı adına tesciline karar verilen konutlar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının talebi üzerine, bu Kanun ve 4/12/1984 tarihli ve 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde valiliklerce tahliye edilir.

(3) Mahkeme kararı ile taşınmaz malların geri alınması halinde, evvelce ödenen taksitler veya yapılan zaruri ve faydalı giderlerle, taşınmaz maldan elde edilen intifaın bedelleri karşılıklı olarak hesap edilir, değerlerdeki fazlalıklar taraflarca iade edilir. Bu işlemlerden doğan bakiye alacaklar, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca genel hükümlere göre takip ve tahsil olunur.

(4) Bu madde kapsamında açılacak dava ve takiplerde Toplu Konut İdaresi Başkanlığı her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

(5) Bulgaristan'dan zorunlu göçe tâbi tutulup, Türkiye'ye gelerek yerleşmek isteyen Türk soylu kişilere yaptırılan konutlardan almak üzere müracaat ederek para yatıranlardan konut sahibi olamayanların, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde müracaat etmeleri halinde yatırdıkları bedel, yatırıldıkları tarihten itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte kendilerine ödenir. Görülmekte olan davalar da bu hükme göre sonuçlandırılır. Süresi içerisinde müracaat etmeyen soydaşların yatırmış oldukları bedel, göçmen konutları hesabına gelir kaydedilerek toplanmış bulunan paralar bu şekilde tasfiye edilir. Bu fıkra hükümlerini uygulamaya ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Toplu Konut İdaresi Başkanlığı yetkilidir.

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2510 sayılı Kanun ve anılan Kanunun ek ve tadilleri gereğince hak sahibi olup da iskan edilemeyen aileler bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak iki yıl içinde valiliklere ve Bakanlığa yazılı olarak müracaat ettikleri takdirde, bunlara hak sahibi oldukları tarihte yürürlükte olan Kanun hükümleri ve aşağıdaki esaslar dahilinde iskan yardımı yapılır:

a) Bu ailelerin halen muhtaç durumda olması gerekir. Ailelerin muhtaçlık durumlarının tesbiti için asgari ücretin yıllık tutarı esas alınır.

b) İlk iskan kararında adı geçen ve halen yaşayan aile fertleri, bir bütün olarak bu yardımdan yararlanırlar. Mirasçılara bu hak tanınmaz.

c) Evlenmek suretiyle aileden ayrılan kadın ve erkekler, müstakil aile olarak bu yolda iskan yardımı isteyemezler.

ç) İlk iskan kararının veriliş tarihi ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih arasında taşınmaz mal edinen aileler, bu taşınmaz malları devir ve temlik etmiş olsalar dahi bu yardımdan yararlanamazlar.

d) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde müracaat etmeyenlerle Bakanlığın yapacağı iskan yardımını herhangi bir nedenle istemeyenler, gösterilen yeri kabul etmeyenler ve iskan edildikleri yeri terk edenler, ikinci bir iskan talebinde bulunamazlar ve iskan hakları kaybolur.

e) Verilen taşınmaz mallar aile fertleri adına eşit hisselerle tapuya tescil ettirilir. Taşınmaz mallar on yıl süreyle hiçbir şekilde satılamaz, bağışlanamaz, terhin ve hacz edilemez. Tapularına bu yolda kayıt düşülür.

(2) Bu madde hükümlerine göre yapılacak harcamalar Bakanlık bütçesinden karşılanır.

GEÇİCİ MADDE 3- (1) Bu Kanunun öngördüğü yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlük

MADDE 49- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 50- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Mesut Yılmaz
Başbakan
Devlet Bakanı ve Başbakan Yrd.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
N. Menteşe	R. Saracoğlu	A. Yılmaz
Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
M. Keçeciler	Y. Törüner	E. Aşık
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
Y. Törüner	İ. Aykut	A. Gökdemir
Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
A. T. Özdemir	İ. Y. Dedelek	A. T. Özdemir
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
U. Erkan	E. Taranoğlu	M. H. Dağlı
Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı
M. Ağar	M. O. Sungurlu	Ü. G. Güney
Dışişleri Bakanı V.	Maliye Bakanı	Millî Eğitim Bakanı
N. Menteşe	L. Kayalar	T. Tayan
Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı	Ulaştırma Bakanı
M. Keçeciler	Y. Aktuna	Ö. Barutçu
Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çal. ve Sos. Güv. Bakanı	Sanayi ve Ticaret Bakanı
İ. Attila	E. Kul	Y. Erez
Enerji ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür Bakanı	Turizm Bakanı
H. H. Doğan	A. O. Güner	I. Saygın
Orman Bakanı		Çevre Bakanı
N. Ercan		M. R. Taşar