Dönem: 22 Yasama Yılı: 3
T.B.M.M. (S. Sayısı: 802)
İş Mahkemeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun
Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/522)
T.C.
Başbakanlık 29.1.2003
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-511/498
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 3.12.2002 tarihinde kararlaştırılan “İş Mahkemeleri
Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte
gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Abdullah
Gül
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Adlî yargı ilk derece
mahkemeleri ile bölge adliye mahkemelerinin kuruluş ve görevlerinin yeniden
düzenlenmesi karşısında, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununda değişiklik
yapılması ihtiyacı doğmuştur.
Tasarıyla ilk derece
mahkemelerinden olan iş mahkemesinin nihai kararlarının kesinlik kapsamı
belirlenmekte ve bu sınırlar dışında kalan kararlar aleyhine istinaf yoluna
başvurabilme olanağı tanınmaktadır. Ayrıca, bölge adliye mahkemelerinden
verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulmasına ilişkin esas ve usuller
düzenlenerek, iş mahkemelerinde görülen davaların acele işlerden sayılması
nedeniyle bu kararların bölge adliye mahkemesi ve Yargıtayca üç ay içinde
karara bağlanması öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1. - Madde ile iş
mahkemelerince verilen, para ile değerlendirilemeyen dava ve işler hakkındaki
kararlar hariç, miktar ve değeri beşyüzmilyon lirayı geçmeyen davalar
hakkındaki nihai kararlara karşı istinaf yoluna başvurulacağı ve bölge adliye
mahkemesince verilen hangi kararların temyize konu olacağı belirtilmekte, iş
davaları niteliği gereği acele işlerden sayıldığından Hukuk Usulü Muhakemeleri
Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısından farklı olarak kanun
yoluna başvuru süresinin sekiz gün olduğu öngörülmekte ve kanun yoluna
başvurulan iş mahkemesi kararlarının bölge adliye mahkemesi ve Yargıtayca üç ay
içinde incelenip sonuçlandırılması esası getirilmektedir.
Madde 2. - Madde ile 5521
sayılı İş Mahkemeleri Kanununa eklenen ek maddede, bu Kanunun 8 inci
maddesindeki parasal sınırların artırılması usulü öngörülmekte ve parasal
sınırlardaki artışın yürürlüğe girdiği tarihten önce iş mahkemelerince nihai
olarak karara bağlanmış olan davalar ile bölge adliye mahkemesi kararı üzerine
yeniden bakılan davalarda ve Yargıtayın bozma kararı üzerine kararı bozulan
mahkemece yeniden bakılan davalarda söz konusu artışın uygulanmayacağı düzenlenmektedir.
Madde 3. - Madde ile 5521
sayılı İş Mahkemeleri Kanununda yapılan değişikliklere paralel olarak, adı
geçen Kanuna iki geçici madde eklenmiştir.
5521 sayılı Kanuna
eklenen geçici 1 inci maddeyle, bölge adliye mahkemelerinin, Adli Yargı İlk
Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri
Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesi uyarınca Resmî Gazetede ilan edilecek
göreve başlama tarihinde; Yargıtayda incelenmekte bulunan ve henüz karara
bağlanmamış olan davaların bölge adliye mahkemelerine gönderileceği
belirtilmiştir. Madde ile ayrıca, Yargıtay hukuk daireleri ve Hukuk Genel Kurulu
tarafından karara bağlanmış dava dosyaları hakkında istinaf yoluna ilişkin
hükümlerin uygulanmayacağı belirtilmiş ve bu dava dosyaları hakkında
mahkemelerin direnme veya yeniden hüküm kurmak suretiyle verdikleri kararlar
hakkında 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca yalnız temyiz yoluna
başvurulabileceği hükme bağlanmıştır.
5521 sayılı Kanuna
eklenen geçici 2 nci maddeyle, bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama
tarihine kadar 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun temyize ilişkin
hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı belirtilmektedir.
Madde 4. - Yürürlük
maddesidir.
Madde 5. - Yürütme
maddesidir.
Adalet Komisyonu Raporu
Türkiye
BüyükMillet Meclisi
Adalet
Komisyonu 18.2.2005
Esas No.: 1/522
Karar No.: 68
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınızca 3.2.2003 tarihinde esas
komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen "İş Mahkemeleri Kanununda
Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı", Komisyonumuzun 9.2.2005
tarihli 12 nci birleşiminde Adalet Bakanı Sayın Cemil Çiçek ve Bakanlık
temsilcilerinin de katılmasıyla incelenip görüşülmüş, geneli üzerindeki
görüşmelerin tamamlanmasından sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiş ancak,
maddelerin ayrıntılı biçimde incelenerek düzenlenmesi için Tasarı, verilen
önergelerle birlikte üç kişilik bir alt komisyona havale edilmiştir.
Tasarı, alt komisyonca hazırlanan rapor ve
metin esas alınarak, Komisyonumuzun 17.2.2005 tarihli 13 üncü birleşiminde,
Adalet Bakanlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla görüşülmüş ve maddeler
üzerindeki değişiklikler sırasıyla aşağıda açıklanmıştır.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile İş
Mahkemeleri Kanununda istinaf ve temyiz yolu açık olan, para ile
değerlendirilebilen kararlarda değer yönünden uyumun sağlanabilmesi amacıyla
Tasarının 1 inci maddesinin birinci fıkrasındaki "beşyüzmilyon" lira
"bin" lira, üçüncü fıkrasındaki "ikimilyar" lira
"beşbin" lira şeklinde değiştirilmiş, dördüncü fırkasındaki kanun
yoluna başvurulan kararlar için, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtaya verilen
"üç aylık" süre "iki aya" indirilmiştir.
30.1.1950 tarihli ve 5521 sayılı İş
Mahkemeleri Kanununun 15 inci maddesi, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun hükümlerinin uygulanacağını belirtmiştir.
18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi
ile eklenen ek 4 üncü madde ile benzer hüküm getirilmiştir. Tekrara sebep
olmamak için Tasarının 2 nci maddesi metinden çıkarılmıştır.
Bölge Adliye Mahkemelerinin, 26.9.2004
tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye
Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun Geçici 2 nci
maddesi gereğince kurularak Resmî Gazetede ilan edilecek göreve başlama
tarihinden önce verilen kararlara ilişkin dava dosyalarının temyiz
başvurularına hangi makam tarafından bakılacağı konusuna açıklık getirilmek
amacıyla, Tasarının 3 üncü maddesiyle eklenen geçici 2 nci madde
birleştirilerek, geçici 1 inci madde olarak yeniden düzenlenmiş ve çerçeve 2
nci madde olarak kabul edilmiştir.
Tasarının yürürlüğe ilişkin 4 üncü
maddesi, 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda
Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun yürürlük tarihi ile uyum sağlamak
amacıyla "1 Nisan 2005" olarak değiştirilmiş ve 3 üncü madde olarak,
yürütmeye ilişkin 5 inci maddesi 4 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Köksal
Toptan |
Recep
Özel |
Ramazan
Can |
|
|
Zonguldak |
Isparta |
Kırıkkale |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan
Kara |
Fehmi Hüsrev Kutlu |
Halil
Ünlütepe |
|
|
Kilis |
Adıyaman |
Afyonkarahisar |
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Halil
Özyolcu |
Haluk
İpek |
Feridun Fikret Baloğlu |
|
|
Ağrı |
Ankara |
Antalya |
|
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Yüksel
Çorbacıoğlu |
Orhan
Yıldız |
Mehmet Küçükaşık |
|
|
Artvin |
Artvin |
Bursa |
|
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Feridun Ayvazoğlu |
Muzaffer
Külcü |
Mahmut
Durdu |
|
|
Çorum |
Çorum |
Gaziantep |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nimet
Çubukçu |
Mehmet Yılmazcan |
Hakkı
Köylü |
|
|
İstanbul |
Kahramanmaraş |
Kastamonu |
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muharrem Kılıç |
Orhan Eraslan |
Enver
Yılmaz |
|
|
Malatya |
Niğde |
Ordu |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Nuri Saygun |
Ahmet
Çağlayan |
Bekir
Bozdağ |
|
|
Tekirdağ |
Uşak |
Yozgat |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ
METİN
İŞ MAHKEMELERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
İLİŞKİN
KANUN TASARISI
MADDE l. - 30.1.1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri
Kanununun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 8. - İş mahkemelerince verilen
nihaî kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Şu kadar ki, para ile
değerlendirilemeyen dava ve işler hakkındaki kararlar hariç, miktar veya değeri
beşyüzmilyon lirayı geçmeyen davalar hakkındaki nihaî kararlar kesindir.
İstinaf yoluna başvurma süresi, karar yüze
karşı verilmişse nihaî kararın taraflara tefhimi, yokluklarında verilmiş ise
tebliği tarihinden itibaren sekiz gündür.
Bölge adliye mahkemesinin para ile
değerlendirilemeyen dava ve işler hakkındaki kararları ile miktar veya değeri
ikimilyar lirayı geçen davalar hakkındaki nihaî kararlarına karşı tebliğ
tarihinden başlayarak sekiz gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.
Kanun yoluna başvurulan kararlar, bölge
adliye mahkemesi ve Yargıtayca üç ay içinde karara bağlanır.
Yargıtayın kararlarına karşı karar
düzeltme yoluna başvurulamaz."
MADDE 2. - İş Mahkemeleri Kanununa
aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
"EK MADDE l. - Bu Kanunun 8 inci
maddesindeki parasal sınırlar; her takvim yılı başından geçerli olmak üzere,
önceki yılda uygulanan parasal sınırların, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul
Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığınca her
yıl tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle
uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırın onmilyon lirayı aşmayan kısımları
dikkate alınmaz.
Birinci fıkra uyarınca her takvim yılı
başından geçerli olmak üzere uygulanan parasal sınırların artışı, artışın
yürürlüğe girdiği tarihten önce, iş mahkemelerince nihaî olarak karara
bağlanmış olan davalar ile bölge adliye mahkemesi kararı üzerine yeniden
bakılan davalarda ve Yargıtayın bozma kararı üzerine kararı bozulan mahkemece
yeniden bakılan davalarda uygulanmaz."
MADDE 3. - İş Mahkemeleri Kanununa
aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE l. - Bölge adliye
mahkemelerinin, Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye
Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2 nci
maddesi uyarınca Resmî Gazetede ilân edilecek göreve başlama tarihinde;
a) Yargıtayda incelenmekte bulunan ve
henüz karara bağlanmamış olan davalar bölge adliye mahkemelerine gönderilir.
b) Yargıtay hukuk daireleri ve Hukuk Genel
Kurulu tarafından karara bağlanmış dava dosyaları bakımından bu Kanunun istinaf
yoluna ilişkin hükümleri uygulanmaz. Bu dava dosyaları hakkında mahkemelerin
direnme veya yeniden hüküm kurmak suretiyle verdikleri kararlar hakkında İş
Mahkemeleri Kanununun bu Kanunla yapılan değişiklikten önceki temyize ilişkin
hükümleri uyarınca yalnız temyiz yoluna başvurulabilir.
GEÇİCİ MADDE 2. - Bölge adliye
mahkemelerinin göreve başlama tarihine kadar, İş Mahkemeleri Kanununun temyize
ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur."
MADDE 4. - Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE5. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
|
|
Abdullah
Gül |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
A. Şener |
M. A.
Şahin |
E.
Yalçınbayır |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
M. Aydın |
B. Atalay |
A.
Babacan |
|
|
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
Millî Savunma Bakanı |
|
|
M. Aydın |
C. Çiçek |
V. Gönül |
|
|
İçişleri Bakanı |
Dışişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
|
A. Aksu |
Y. Yakış |
K.
Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
E. Mumcu |
Z.
Ergezen |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma Bakanı V. |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
M. H.
Güler |
S. Güçlü |
M.
Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
M. H.
Güler |
H. Çelik |
|
|
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
Çevre Bakanı |
|
|
G. Akşit |
O. Pepe |
İ.
Sütlüoğlu |
ADALET
KOMİSYONUNUN
KABUL
ETTİĞİ METİN
İŞ MAHKEMELERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
İLİŞKİN
KANUN TASARISI
MADDE 1. - 30.1.1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri
Kanununun 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 8. - İş mahkemelerince verilen nihaî kararlara
karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Şu kadar ki, para ile değerlendirilemeyen
dava ve işler hakkındaki kararlar hariç, miktar veya değeri bin lirayı geçmeyen
davalar hakkındaki nihaî kararlar kesindir.
İstinaf yoluna başvurma süresi, karar yüze karşı verilmişse
nihaî kararın taraflara tefhimi, yokluklarında verilmiş ise tebliği tarihinden
itibaren sekiz gündür.
Bölge adliye mahkemesinin para ile değerlendirilemeyen dava
ve işler hakkındaki kararları ile miktar veya değeri beşbin lirayı geçen
davalar hakkındaki nihaî kararlara karşı tebliğ tarihinden başlayarak sekiz gün
içinde temyiz yoluna başvurulabilir.
Kanun yoluna başvurulan kararlar, bölge adliye mahkemesi ve
Yargıtayca iki ay içinde karara bağlanır.
Yargıtayın kararlarına karşı karar düzeltme yoluna
başvurulamaz."
MADDE 2. - İş Mahkemeleri Kanununa aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 1. - Bölge adliye mahkemelerinin,
26.9.2004 tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge
Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2 nci
maddesi uyarınca Resmî Gazetede ilân edilecek göreve başlama tarihinden önce
verilen kararlar hakkında yapılan temyiz başvuruları kesinleşinceye kadar
Yargıtay tarafından sonuçlandırılır. Bu kararlar hakkında İş Mahkemeleri
Kanununun bu Kanunla yapılan değişiklikten önceki temyize ilişkin hükümleri
uygulanır."
MADDE 3. - Bu Kanun 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.