Dönem : 22           Yasama Yılı : 1

 

T.B.M.M.                 (S. Sayısı : 38)

 

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı ile İçişleri ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonları Raporları (1/308)

 

                            

Not : Tasarı Başkanlıkça; Plan ve Bütçe, İçişleri ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonlarına havale edilmiştir.

                               

                         T.C.

            Başbakanlık              11.12.2002

Kanunlar ve Kararlar

    Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG/196-279/5965

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci maddesi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.

Gereğini arz ederim.

                                   Abdullah Gül

                                       Başbakan

LİSTE

Esas No. : Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı :

                                                                                                                                                  

  1/380         Kara Avcılığı Kanunu Tasarısı

  1/385 Topyekün Savunma Sivil Hizmetleri Kanunu Tasarısı

  1/404         Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununa İki Ek

                     ve Bir Geçici Madde Eklenmesi ile Devlet Memurları Kanununun 36 ncı Maddesinde

       Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

  1/408         Türk Vatandaşları Hakkında Yabancı Ülke Mahkemelerinden ve Yabancılar

       Hakkında Türk Mahkemelerinden Verilen Ceza Mahkûmiyetlerinin İnfazına Dair

       Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı

  1/410 Hâkimler ve Savcılar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

    

  1/444 Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında

       Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

  1/450         Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılması ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında  Kanun Tasarısı

Esas No. : Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı :

                                                                                                                                                  

  1/646         Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun

                     İki Maddesinin Yeniden Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısı

  1/689         Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilâtının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun

       Tasarısı

  1/690         Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu Tasarısı

  1/691         Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu

       Kanununun ve Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar

       Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi, Yürürlükten Kaldırılması ve Bu

       Kanunlara Geçici Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı

  1/692 Türkiye İş Kurumu Kanunu Tasarısı

  1/743 Türkiye Adalet Akademisi Kanunu Tasarısı

  1/773 Uluslararası Ticarî İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin

       Önlenmesi İçin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

  1/796         Türk Ceza Kanunu, Cezaların İnfazı Hakkında Kanun ve Karayolları Trafik

       Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

  1/805 Avrupa Çevre Ajansına ve Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağına Türkiye Cumhuriyetinin

       Katılımı ile İlgili Olarak Avrupa Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Arasında

       Yapılan Anlaşmanın Kabul Edilmesi ile İlgili Müzakerelerin Nihai Senedinin ve

       Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye Cumhuriyetinin

       Avrupa Çevre Ajansı ve Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağına Katılımı Anlaşmasının

       Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

  1/840 Türkiye’nin MATRA Programına Katılımına İlişkin Mutabakat Zaptının

       Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

  1/919 Türkiye-EFTA Ortak Komitesinin 2000 Yılına Ait 4 Sayılı Kararının

       Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

  1/928         Türk Ceza Kanunu ile Hapishane ve Tevkifhanelerin İdaresi Hakkında Kanunda

       Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı

  1/941         Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununda

       Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı

  1/943 Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı

  1/944         190 Sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki

       Cetvellerin Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı ve Danıştay

       Başkanlığına Ait Bölümlerinde Değişiklik Yapılmasına Dair  Kanun Tasarısı

  1/948 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı

  1/968 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin Onaylanmasının

                     Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

  1/976         Adlî Tıp Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında  Kanun Tasarısı

  1/980         Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair  Kanun Tasarısı

  1/987 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu ile Devlet Memurları

       Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı

  1/998 Türkiye Cumhuriyeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret

       Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

Esas No. : Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı :

                                                                                                

1/1003 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Avrupa Birliği Komisyonu Arasında Merkezi

                     Finans ve İhale Biriminin Kurulması ile Ulusal Fonun Kurulmasına İlişkin

       Mutabakat Zabıtlarının Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında  Kanun

       Tasarısı

1/1016 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Kara,

                     Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokolün

       Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

1/1021 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek İnsan

       Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine,

       Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokolün Onaylanmasının

                     Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı

1/1024 Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 

                     Kanun Tasarısı

 

                         T.C.

            Başbakanlık                15.1.2002

Kanunlar ve Kararlar

    Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-203/208

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 18.9.2001 tarihinde kararlaştırılan “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

                                   Bülent Ecevit

                                       Başbakan

GENEL GEREKÇE

Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar yetmişin üzerinde kanunda yabancıların istihdamı ile doğrudan ya da dolaylı olarak hükümler yer almış bu durum, mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı yaratmış, yabancıların çalışmalarının düzenlenmesinde de yetersiz kalmıştır.

Ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde de yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümler bulunmaktadır. Dağınık mevzuat yapımız bu alandaki gereksinimleri de karşılayamamaktadır.

Ayrıca, Türkiye’nin bulunduğu coğrafyada yaşanan hızlı kanunî ve ekonomik gelişmeler sonucunda Türkiye’ye yönelik yabancı göçü, ülkemizde kayıt dışı yabancı istihdamında çok büyük artışlar yaşanmasına neden olmuştur. Mevzuat yapımız kayıt dışı yabancı istihdamının artmasında ve bu durum ile etkin mücadele verilmesinde olumsuz yönde etkili olmuştur.

Ülkemizde çalışma barışı, ücret düzeni, sendikal düzen üzerinde olumsuz etkileri belirginleşmeden ve ülkemizin uluslararası taahhütlerinin karşılanması bakımından yabancıların ülkemizdeki çalışmalarının izne bağlanmasını ve izinlerin prensip olarak tek merkezden verilmesini sağlayacak bir kanunî düzenleme büyük önem taşımaktadır.

Tasarı ile, yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi ve ayrıca Bakanlığın çalışma izinlerini verirken ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurması öngörülmektedir.

Bakanlık tarafından verilecek çalışma izinleri; genel çalışma izni, özel çalışma izni, bağımsız çalışma izni ve istisnaî hallerde verilecek çalışma izinleri olarak dört grupta toplanmıştır. Bunun yanı sıra, kanunlarda çalışma izni vermeye yetkili kılınan bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının çalışma izni vermeye devam edebilmeleri ve yabancı istihdam edebilmeleri öngörülmüştür. Bu hallerde yabancı çalıştırılması durumunda yabancının istihdamına ilişkin belirli bilgiler Bakanlığa bildirilecektir. Böylece bu alanda çok önemli bir ihtiyaç olan ülkemizde çalışan yabancılarla ilgili istatistik bilgi ve veriler tek merkezde toplanmış olacaktır.

Yabancılara çalışma izni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilecek olmakla birlikte, uygulamaya ilişkin yönetmeliğin ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla müştereken hazırlanması öngörülmüştür. Böylece, bakanlıklar ile kurumların farklı ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek yeknesak ve bürokratik süreci mümkün olabildiği kadar kısaltacak bir uygulama sağlanabilecektir.

Ayrıca, yabancılar ve işverenlerin, yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri, Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişlerinin  yanı sıra genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve inceleme sırasında denetlenecektir. Böylelikle, giderek boyutları büyüyen kaçak yabancı istihdamının önlenebilmesi konusunda önemli aşama sağlanmış olacaktır.

Tasarı hazırlanırken gerek ulusal mevzuatımızdaki hükümler, gerekse ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerdeki hükümler dikkate alınmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - Madde ile; Kanunun amacı, kapsamına giren yabancıların Türkiye’de çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek izinler ile ilgili esasları belirlemek olarak öngörülmüştür.

Madde 2. - Madde ile, Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancılar ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler Kanunun kapsamına alınarak, çalışma izninin tek merkezden verilmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte, ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde ve karşılıklılık prensipleri esas alınarak kapsam dışında bırakılan yabancıların yanı sıra, 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi kapsamına girenlerle, basın sektöründe çalışan yabancılar ve kanunun verdiği yetkiye dayanarak bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca çalışma izni verilen veya istihdam edilen yabancıların kapsam dışında tutulması öngörülmüştür.

Madde 3. - Madde ile, Kanunda geçen bazı ifadeler tanımlanmaktadır.

Madde 4. - Madde ile, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları zorunluluğu getirilmiştir.

Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak işe başladıktan sonra da yabancılara çalışma izni verilmesi imkânı getirilmiştir.

Madde 5. - Madde ile, genel çalışma izni verilmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Temel ilkelerde, Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu Ortaklık Konseyi kararları paralelinde düzenleme yapılmıştır. Bunun yanı sıra, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelere aykırılığının önlenmesi amaçlanmaktadır.

Madde 6. - Özel çalışma izni yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek ve mülkî veya coğrafî alanla sınırlandırılmaksızın süresiz olarak verilen çalışma izni olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle hüküm, özel çalışma iznine hak kazanma koşulları bakımından çok taraflı sözleşmeler ile yabancılara sağlanan haklardan daha sınırlayıcı olarak düzenlenmiştir. Yine, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmeler istisna tutularak bu sözleşmelere taraf ülke vatandaşlarının söz konusu kısıtlama dışına çıkarılması amaçlanmaktadır.

Madde 7. - Bağımsız çalışacak yabancılara verilecek çalışma izinleri düzenlenmiştir. Buna göre, bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmek koşuluyla, İçişleri Bakanlığının ve ilgili diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca izin verilmesi ve diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı işlere dair hükümlerin saklı tutulması öngörülmüştür.

Madde 8.  - Madde ile, öngörülen istisnaî durumlarda, idare tarafından çalışma izinlerinin daha esnek düzenlenmesine imkân sağlanmıştır.

Madde 9. - Kanunî çalışma ve ikamet süreleri, çalışma izinleri bakımından önem taşımaktadır. Sigorta halinin devam ettiği süreler kanunî çalışma sürelerinden sayılmıştır. Mücbir sebepler dışında, yabancının aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması ve Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunması ikamette kesinti olarak değerlendirilmiştir.

Madde 10. - Çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, denetimlerde kolaylık sağlanması bakımından istekleri halinde çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilmesi öngörülmüştür.

Madde 11. - Taraf olduğumuz ikili veya çok taraflı sözleşmelere aykırı düşmemek kaydıyla çalışma izinlerinin, iş piyasasındaki durum ve gelişmeler ile sosyo-ekonomik koşulların gerekli kıldığı hallerde sınırlandırılabileceği ve sınırlandırmanın ne şekilde yapılabileceği belirtilmiştir.

Madde 12. - Çalışma izinleri için başvurudan itibaren iznin alınmasına kadar izlenecek süreç belirtilmiştir. Çalışma izni başvurularının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmesinden sonra Bakanlık tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşü alınarak uygun görülenlere ön çalışma izni verilecektir. Ön çalışma izni yabancının çalışma bakımından ülkemizde çalışması için bir engel bulunmadığı anlamına gelmektedir. İkamet tezkeresini alan yabancının çalışma izni için durumunun yeniden araştırılmasına gerek bulunmamaktadır. Çalışma bakımından gerekli araştırmalar yabancı Türkiye’ye giriş yapmadan önce tamamlandığından kişinin ülkeye giriş yapmasından sonraki bürokratik süreç kısa sürede tamamlanabilecektir. Maddede belirtilen süreler mevzuat dikkate alınarak düzenlenmiş, ayrıca başvuruların şahsen yapılmasının zorunlu olmadığı da hüküm altına alınmıştır.

Madde 13. - Çalışma izni talebinde bulunan yabancıya ön çalışma izni verilmesi safhasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, ilgilinin çalışmasına ihtiyaç duyulup duyulmadığının belirlenmesi konusunda ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerini alma yükümlülüğü getirilmesi amaçlanmıştır. Görüşler, Bakanlıkça verilecek kararlara esas teşkil edecektir.

Madde 14. - Maddede ön çalışma izni, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması talebinin reddedileceği haller belirtilmektedir.

Madde 15. - Yabancının çalışma izninin sınırlandırılmasını veya izin talebinin reddini gerektiren hallerden birinin varlığı veya yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde, eksik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde Bakanlığın, verdiği çalışma iznini iptal edebileceği hüküm altına alınmıştır. Talep sahiplerinin iradesi dışında eksik bilgi verilmesi halleri de göz önüne alınarak iptal etme yetkisi mutlak olarak tanınmamış, Bakanlığa izinleri iptal edebilme konusunda takdir yetkisi tanınmıştır.

Madde 16. - Geçerlilik süresinin sona ermesi dışında, çalışma izninin hangi hallerde hükmünü kaybedeceği düzenlenmiştir.

Madde 17. - Ön çalışma izni ve çalışma izni verilmesi ya da uzatılması, çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da hükmünü kaybetmesine ilişkin kararların Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılacağı ve verilen kararlara karşı yapılan itirazların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca reddedilmesi hallerinde idarî yargı yoluna başvurulabileceği hüküm altına alınmıştır.

Madde 18. - Yabancı çalıştıran işverenler ile bağımsız çalışan yabancıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirimde bulunma yükümlülükleri düzenlenmiştir. Böylece ülkemizde çalışan yabancılar hakkında bir veri bankası oluşturulabilmesi amaçlanmıştır.

Madde 19. - Yabancılara çalışma izni veren veya yabancı istihdam eden bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarına izin verdikleri, istihdam ettikleri, çalışma iznini uzattıkları ve iptal ettikleri yabancılar hakkındaki bilgileri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Bununla, ülkemizde çalışan yabancılar hakkında bir veri bankası oluşturulabilmesi amaçlanmıştır.

Madde 20. - Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri ile genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarına kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenler ve yabancıların, getirilen bu düzenlemelere ilişkin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini denetlemelerine imkân sağlanmıştır. Böylelikle ülkemizde sayıları oldukça fazla olduğu tahmin edilen yabancı kaçak işçiliğinin önlenmesi için önemli bir adımın atılması amaçlanmıştır.

Madde 21. - Madde ile, bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen, çalışma izni olmaksızın çalışan yabancıya ve/veya işverenlerine idarî para cezaları öngörülmüştür. Bunun yanı sıra yabancıyı çalıştıran işveren veya vekillerine yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılama zorunluluğu getirilmiştir. İdarî para cezaları caydırıcı etkiye sahip olabilecek düzeyde tutulmuştur. Ceza miktarlarının tespitinde Batı Avrupa ülkelerindeki uygulamalar da dikkate alınmıştır.

Madde 22. - Madde ile, yönetmelikle düzenlenecek konular belirtilmiştir. Ayrıca yönetmeliğin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile müştereken, ilgili görülen diğer bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle hazırlanması amaçlanmıştır. Böylece, uygulamada karşılaşılabilecek sorunların önceden tespit edilebilmesi ve çözümüne yönelik tedbirlerin alınması, bürokratik işlemlerin mümkün olduğunca azaltılması, kurumlar arasında işbirliği ve koordinasyon sağlanabilmesi, ilgili birimlerin önceliklerinin tespiti mümkün olabilecektir.

Madde 23. - Yabancı yatırımcıların gerek yatırım öncesi gerek yatırım safhasında her türlü işlemlerinin tek bir merci tarafından yapılmasının yabancı sermayenin teşviki bakımından önemi dikkate alınarak, yabancı sermayeli kuruluşların yabancı personel çalıştırmasına ilişkin izinlerin Hazine Müsteşarlığınca verilmesi  amaçlanmıştır.

Madde 24. - Yabancılara çalışma izni, istisnalar dışında Bakanlıkça verileceğinden, hizmetin gereği olarak yirmi sekiz kadro ihdası öngörülmüştür.

Madde 25. - Madde ile, yabancıların çalışma izinlerine ilişkin işlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünce yürütülmesi öngörülmüştür.

Madde 26. - 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 34 üncü maddesinde düzenleme yapılarak, yabancı uzmanlara çalışma izni verme yetkisi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve Odalar Birliğinin görüşleri alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına tanınmıştır. Madde, getirilen düzenlemelerin amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 27. - 6235 sayılı Kanunun 35 inci maddesinde düzenleme yapılarak, yabancı mühendis ve yüksek mühendis, mimar ve yüksek mimarlara çalışma izni verme yetkisi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve Odalar Birliğinin görüşleri alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına tanınmıştır. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.

Madde 28. - 6326 sayılı Petrol Kanununun 119 uncu maddesinde düzenleme yapılarak, petrol hakkı sahipleri tarafından yabancı idarî ve meslekî personel ile uzman istihdam edilebilmesi konusunda Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının uygun görüşü ile İçişleri Bakanlığınca verilen çalışma izninin, her iki bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi öngörülmüştür. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.

Madde 29. - 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 21 inci maddesine bir fıkra eklenerek, adı geçen Kanun kapsamında çalışacak yabancıların bu Kanun hükümlerine tâbi olmaları öngörülmüştür.

Madde 30. - 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanunun 3 üncü maddesinde düzenleme yapılarak, bu statüde bulunanlara Dışişleri Bakanlığı ve ilgili diğer bakanlıkların görüşleri ile İçişleri Bakanlığınca verilen çalışma izinlerinin, adı geçen bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle Kanun hükümlerine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi hükmü getirilmiştir. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.

Madde 31. - 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18 inci maddesinde düzenleme yapılarak, belgeli işletmelerde, Turizm Bakanlığının uygun görüşü ile İçişleri Bakanlığı tarafından yabancı uzman personel için verilen çalışma izinlerinin, anılan bakanlıkların görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi öngörülmüştür. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.

Madde 32. - 2634 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine bir fıkra eklenerek yat limanı işletmeciliğinde çalışacak yabancıların Kanun hükümlerine tâbi olmaları amaçlanmıştır.

Madde 33. - Madde ile, 492 sayılı Harçlar Kanununda düzenleme yapılarak, yabancılara verilecek çalışma izinlerinden harç alınabilmesi öngörülmüştür.

Madde 34. - Madde ile, 492 sayılı Kanunda düzenleme yapılarak, yabancılara verilecek çalışma izinleri karşılığında alınacak harç miktarları belirlenmiştir.

Madde 35. - Türkiye’nin taraf olduğu çok taraflı sözleşmelere aykırı düzenlemeler içeren 2007 sayılı Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Bu Kanunun yürürlükten kaldırılmasıyla mevzuatımızda herhangi bir boşluk oluşmamaktadır.

Geçici Madde 1. - Bağımlı veya bağımsız olarak çalışan yabancılara, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki mevzuat hükümlerine göre verilmiş çalışma izinlerinin sürelerinin sonuna kadar geçerli olacağı hükme bağlanmıştır. Bu izinlerin sürelerinin uzatılmasının bu Kanun hükümlerine tâbi olması amaçlanmaktadır.

Geçici Madde 2. - Madde, halen ülkemizde çalışan yabancılar ile ilgili bir merkezde veri bankası oluşturulabilmesi ve yeni başvurularda bu bilgilerden faydalanılabilmesi amacıyla düzenlenmiştir.

Geçici Madde 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma izni başvurusu yapılmış ve işlemleri devam edenlerin durumlarının düzenlenmesi amaçlanmaktadır.

Madde 36. - Yürürlük maddesidir. Kanunun 24 üncü maddesinin yayımı tarihinde, diğer maddelerin ise yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülerek, hazırlık çalışmalarının tamamlanması için Bakanlığa belli bir süre tanınması amaçlanmıştır.

Madde 37. - Yürütme maddesidir.

İçişleri Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

             İçişleri Komisyonu              27.12.2002

Esas No. : 1/308

  Karar No. : 4

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca, 15.1.2002 tarihinde 21 inci dönem TBMM Başkanlığına sunulan, “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı” söz konusu dönemde sonuçlandırılamadığından kadük olmuş ve 11.12.2002 tarihinde BakanlarKurulunca, Başkanlığınıza, Tasarının yenilendiği bildirilmiştir. Tasarı, 19.12.2002 tarihinde Başkanlığınızca esas komisyon olarak Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna, tali komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonu ile Komisyonumuza havale edilmiş; Komisyonumuz 25.12.2002 tarihli üçüncü toplantısında, İçişleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Adalet Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.

Yabancıların ülkemizde çalışmalarıyla ilgili olarak, Cumhuriyetin kuruluşundan bugüne yetmişin üzerinde kanunda doğrudan ya da dolaylı hükümler yer almış ve bu durum mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı yaratmıştır. Ayrıca ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde de yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümler bulunmaktadır. Ülkemize yönelik yabancı göçü, ülkemizde kayıt dışı yabancı istihdamında çok büyük artışlar yaşanmasına neden olmuştur. Tasarı ile bu alandaki mevzuat dağınıklığı giderilmekte; yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi sağlanarak bu alandaki sorunlar bütünsel bir bakış açısıyla giderilmeye çalışılmaktadır.

Komisyonumuzda Tasarının tümü üzerinde yapılan görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi benimsenmiştir.

Komisyonumuz Tasarı üzerinde tali komisyon olarak belirlenmiş olduğundan, İçtüzüğün 23 üncü maddesi uyarınca Komisyonumuzun uygunluk görüşünün esas komisyona bildirilmesiyle yetinilmesi kararlaştırılmıştır.

Raporumuz, Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna sunulmak üzere arz olunur.

 

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Tevfik Ziyaeddin Akbulut

Ali Sezal

Ümmet Kandoğan

 

Tekirdağ

Kahramanmaraş

Denizli

 

Kâtip

Üye

Üye

 

Muharrem Tozçöken

Ali Küçükaydın

Reyhan Balandı

 

Eskişehir

Adana

Afyon

 

Üye

Üye

Üye

 

Şevket Orhan

Ali Yüksel Kavuştu

Mehmet Sait Armağan

 

Bursa

Çorum

Isparta

 

Üye

Üye

Üye

 

Sıdıka Aydoğan

Nusret Bayraktar

Hakkı Ülkü

 

İstanbul

İstanbul

İzmir

 

Üye

Üye

Üye

 

Serpil Yıldız

Sinan Özkan

Mehmet Siyam Kesimoğlu

 

İzmir

Kastamonu

Kırklareli

 

Üye

Üye

Üye

 

Mehmet Sefa Sirmen

Ali Oksal

Abdullah Veli Seyda

 

Kocaeli

Mersin

Şırnak

 

Üye

Üye

Üye

 

Mehmet Kartal

Şükrü Önder

Mehmet Erdemir

 

Van

Yalova

Yozgat

 

Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal

                 İşler Komisyonu                24.1.2003

Esas No. :1/308

  Karar No. : 2

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca, 15.1.2002 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı”, bu dönemde sonuçlandırılamadığından kadük olmuştur. Tasarı 11.12.2002 tarihinde Bakanlar Kurulunca tekrar yenilenmiş ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından tekrar 19.12.2002 tarihinde tâli komisyon olarak İçişleri Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonuna, esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiştir. Komisyonumuz tarafından Tasarı 23.1.2003 tarihli 3 üncü Birleşiminde, Hükümeti temsilen Çalışma ve SosyalGüvenlik Bakanı başkanlığında, Başbakanlık, Adalet,İçişleri, Dışişleri, Maliye, Bayındırlık ve İskân, Sağlık Bakanlıkları, Hazine Müsteşarlığı ile Türk-İş, Hak-İş, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu ve Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.

Tasarı ile;

Yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi ve ayrıca Bakanlığın çalışma izinlerini verirken ilgili Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurması da öngörülmektedir.

Bu anlamda yabancılara çalışma izni verilmesi,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilecek olmakla birlikte, uygulamaya ilişkin yönetmeliğin ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla müştereken hazırlanması hükme bağlanmıştır.

Tasarının, Komisyonumuzda görüşülmesi sırasında, Hükümeti temsilen Komisyon Toplantısına katılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından tasarı ile ilgili bilgi verilmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, tasarı hazırlanırken öncelikle ulusal mevzuatımızdaki hükümler ile ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerdeki hükümlerin dikkate alındığını ve yabancı istihdamının yasal çerçevede olmasının gerek ülkemizin menfaatleri, gerekse yabancı çalışanlar için büyük önem arz ettiğini,

Diğer bir yönüyle, tasarının Avrupa Birliği Türkiye Ortaklık Hukuku ve karşılıklılık esası temel alınarak hazırlandığını, düzenleme yapılırken 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının dikkate alındığını ve paralel düzenlemeler yapıldığını belirtmiştir.

Sayın Bakan tarafından ayrıca;

Dünya ticaretinin gelişmesi, ulaşımın globalleşmesi gibi sebeplerle uluslararası göçün de giderek arttığını ve bu kapsamda ülkemizin de sadece dış göç veren ülke olmayıp, giderek göç alan bir ülke haline geldiği ve bu anlamda ülkemizin çevre ülkelerdeki krizler ve siyasal-ekonomik çözülmeler nedeniyle, 1980’li yıllardan beri açık ve gizli bir biçimde göç aldığı, bu ülkelerdeki siyasal gelişmelerin yanı sıra bu yönelişin temel nedeninin, Türkiye’nin bugün bazı ülke vatandaşları açısından, istihdam ve ticaret alanlarında bir “cazibe merkezi” olarak görülmesinden de kaynaklandığı,

Zorunlu veya gönüllü olarak Türkiye’ye gelen ve burada kalan, Türkiye’ye sığınan ya da geçici bir süre burada barınma ve çalışma fırsatı arayan, çoğu zaman da kaçak konuma düşen yabancıların sayısının giderek arttığı,

Türkiye’ye gelen “yabancı uyruklu insanlar”ın genelde belirli bir uzmanlık alanlarının olmadığı, belirli bir uzmanlığa sahip olanların da uzmanlık dallarında değil, bulabildikleri işlerde çalıştıkları, niteliksiz işçi statüsünde ve kaçak olmaları nedeniyle de çok düşük ücretlerde çalışmaya razı oldukları için bu insanları çalıştırmanın bazı işverenlerce cazip görüldüğü, genellikle aileleri yanlarında olmadığı için işyerlerinin sağlıksız ve steril olmayan bölümlerinde kaldıkları, hastalandıklarında veya kazalara maruz kaldıklarında ise şikâyette bulundukları,

İşgücü fazlası olan ülkemizde kaçak yabancı işçiliğinin giderek yaygınlaşmasının hızla vergi ve sigorta prim kayıplarına neden olduğu,

Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar yetmişin üzerinde kanunda yabancıların istihdamı ile ilgili hükümlerin yer aldığı, bu durumun da mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı, yarattığı, yabancıların çalışmalarının düzenlenmesinde de yetersiz kaldığı,

Yabancıların çalışma ve oturma izinlerinin değişik kurum ve kuruluşlar tarafından verilmesi ve ilgili kurumlar arasında eşgüdümün yetersizliği yabancıların ülkemizde çalışmalarına ve işgücü piyasasında yer almalarına ilişkin hizmetin etkin yürütülmesini engellediği,

Bu dağınık mevzuat yapısının, Ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümleri de karşılamadığı,

Ucuz işgücü olarak görülen ve kendi ülke vatandaşlarımıza tercih edilerek kaçak çalıştırılan yabancı işçilerin, Ülkemizin ücret ve sendikal düzenini de etkilediğini, aynı işi yapabilecek aynı nitelikteki vatandaşlarımızın işsiz kalmalarına neden olduğu,

Böylesine dağınık bir mevzuat yapısı ile konunun denetim altına alınmasının da oldukça zor olduğu ve,

Bütün bu gerekçelerle;

Halen değişik kamu kurum ve kuruluşlarınca verilmekte olan çalışma izinlerinin istihdamı ve tam çalışmayı sağlayarak işsizliği azaltmak amacıyla tedbirler geliştirmek ve çalışma hayatını düzenlemekle görevli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmek üzere tek merkezde toplanmasını,

Her şeyden önce tasarının temel amaçlarından birinin kendi vatandaşlarımızın öncelikle istihdam edilmesi olduğunu, ihtisas gerektiren işlerde aynı işi yapmak üzere aynı niteliği haiz ülkemiz işgücünden karşılanamayacak bir talep bulunması halinde yabancı istihdamının doğal olarak söz konusu olacağını,

Çalışma izinlerini verirken ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin alınmasının, kanunla verilen yetkiye dayanarak yabancı istihdam eden Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının yabancılarla ilgili bilgileri bildirerek bu konuda bir veri bankası oluşturulması halinde yukarıda belirtilen aksaklıkların büyük ölçüde azalacağını,

Gerek söz konusu ihtiyaçların giderilmesi, gerekse uluslararası taahhütlerimizi karşılaması bakımından yabancıların Ülkemizdeki çalışmalarının izne bağlanmasını ve izinlerin prensip olarak tek merkezden verilmesini sağlayacak bir kanunî düzenlemenin büyük önem taşıdığını,

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından böyle dağınık ve çok başlı bir mevzuat uygulamasının olabildiğince tek merkezde toplanması,

Denetimin sağlanması,

Getirilen cezaî yaptırımlarla yabancı kaçak işçiliğin caydırılması,

Ülkemizde çalışan yabancılarla ilgili sağlıklı bir veri bankası oluşturulması,

İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, ülkemizin ve işverenin gerçek ihtiyaçları çerçevesinde çalışma izni verilmesine ilişkin düzenlemelerin yanı sıra ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde yabancıların çalışması ile ilgili hükümleri karşılayacak biçimde düzenlemeleri içeren “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı” hazırlanarak ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile sosyal tarafların da görüşlerine sunulduğu ve bu görüşler çerçevesinde tasarıya son şeklin verildiği belirtilmiştir.

Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde Komisyon üyesi milletvekillerimizin geneli de tasarıyı desteklediklerini belirtmişlerdir.

Komisyon toplantısında Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerin ardından Tasarının genel gerekçesi kabul edilerek maddelerine geçilmiştir.

Tasarının maddeleri üzerinden verilen önergelerin kabul edilmesi ile bazı değişiklikler de yapılmıştır.

Bu anlamda Tasarının;

“Amaç” başlıklı 1 inci maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,

“Kapsam” başlıklı 2 nci maddesi yeniden düzenlenmesi suretiyle,

“Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,

“İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi” başlıklı 4 üncü maddesi çalışma izninin işe başladıktan sonra da verilebilmesine olanak sağlayan 2 nci fıkrasına, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi verilmesi ve çalışma süresinin bir ayı geçmemesi koşuluyla ve öneminden dolayı da Bakanlık onayı ile iznin verilebilmesini zorunlu kılan hükümlerin eklenmesi suretiyle yeniden düzenlenen ikinci bölüm başlığı altında düzenlenmiştir.

Yeni üçüncü bölüm başlığı altında ise;

“Genel çalışma izni” başlıklı 5 inci maddesi, madde başlığı uygulama açısından daha anlaşılır olacağı gerekçesiyle “süreli çalışma izni” olarak değiştirilerek madde metninin de yeniden düzenlenmesi suretiyle,

“Özel çalışma izni” başlıklı 6 ncı maddesi de aynı gerekçe ile “süresiz çalışma izni” olarak başlığıyla birlikte yeniden düzenlenmesi suretiyle,

“Bağımsız çalışma izni” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrasının yeniden düzenlenmesi ve ikinci fıkrasının 7 nci maddeden çıkarılarak, 13 üncü maddede düzenlenmesi suretiyle,

“İstisnaî hallerde çalışma izninin verilmesi” başlıklı 8 inci maddesi, madde başlığı “istisnaî haller” olarak değiştirilmesi ve idare tarafından çalışma izinlerinin daha esnek verilmesi gerekendurumlar dikkate alınarak, maddeye “b” bendine Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci maddeleri çerçevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenlerin de kapsama alınmasının eklenmesi ile “h” bendinin de yeniden düzenlenmesi suretiyle,

“Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler” başlıklı 9 uncu maddesine, yabancının toplam altı ayı geçmemek şartıyla Türkiye dışında bulunmasının çalışma süresini kesmeyeceğine ilişkin hükme, Türkiye dışındaki sürenin çalışma süresinden sayılmayacağı ibaresinin eklenmesi suretiyle,

“Çalışma izni muafiyet teyit belgesi” başlıklı 10 uncu maddesinin başına, Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla çalışma izni muafiyet teyit belgesinin verileceğinin belirlenmesi suretiyle,

“Çalışma izninin sınırlandırılması” başlıklı 11 inci maddesine çalışma izninin tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülkî ve coğrafî alan itibariyle sınırlandırılabileceği hükmünün eklenmesi suretiyle kabul edilmiş ve diğer bölümler buna göre teselsül ettirilmiştir.

Dördüncü bölüm başlığı altında;

“İzinlerin verilmesi veya uzatılması, harç alınması” başlıklı 12 nci maddesinin madde başlığından “harç alınması” ibaresinin çıkarılması suretiyle çalışma izin başvurularının prosedürünün kolaylaştırılması sağlanarak, Türkiye’de geçerli ikamet izni olan yabancıların çalışma izin taleplerini yurtdışından yapmalarının zorluğu da dikkate alınarak, Türkiye’den de başvuru olanağı getirilmesi ve yapılan başvuruların Bakanlık tarafından en geç doksan gün içinde cevaplandırılacağı hükmünün de eklenmesi suretiyle,

“İlgili bakanlıklar ile kuruluşların görüşlerinin alınması” başlıklı 13 üncü maddesi, madde başlığının “İlgili mercilerden görüş alınması” şeklinde yeniden düzenlenmesi ve Çalışma Bakanlığı tarafından yabancılara çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinlerinin, ilgili mercilerin meslekî yeterlilikleri dahil görüşleri alınmak suretiyle verileceği ve ayrıca yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair diğer kanunlardaki hükümlerin saklı olduğu ibaresinin de eklenmesi suretiyle,

“İzin talebinin reddi” başlıklı 14 üncü maddesi, madde başlığının “İzin isteminin reddi” şeklinde yeniden düzenlenmesi ve ret hükümlerine “b” bendi olmak üzere, başvurulan iş için ülke içinde, dört hafta içinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunmadığının işverence belgelenememesi hükmünün eklenmesi ve “c” ve “d” bentlerinin de madde metninden çıkarılması ve diğer bentlerin teselsül ettirilmesi suretiyle,

“Çalışma izninin iptali” başlıklı 15 inci maddesine, çalışma izninin iptalini gerektiren durumlara 11 inci madde yanında 13 üncü maddede sayılan hükümlerin de eklenmesi ve son cümlenin yeniden düzenlenerek Çalışma Bakanlığının verdiği çalışma iznine ait bilgiyi İçişleri Bakanlığına da bildireceği hükmünün eklenmesi suretiyle,

“Çalışma izninin hükmünü kaybetmesi” başlıklı 16 ncı maddesi, madde başlığının “Çalışma izninin geçerliliğini kaybetmesi” şeklinde yeniden düzenlenmesi ve çalışma izninin geçerliliğini kaybettiği durumlardan yabancının pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması durumuna İçişleri veya Dışişleri Bakanlıklarının uygun görüşünün bulunduğu hallerin hariç tutulmasına ilişkin hükmün eklenmesi suretiyle,

“Yargı yoluna başvurma hakkı” başlıklı 17 nci maddesi redaksiyona tâbi tutularak yeniden düzenlenmesi suretiyle,

Beşinci bölüm başlığı altında;

“Bildirim yükümlülüğü” başlıklı 18 inci,

“Bakanlığa bilgi verilmesi” başlıklı 19 uncu,

“Denetleme yetkisi” başlıklı 20 nci ve

“Cezaî hükümler” başlıklı 21 inci maddeleri redaksiyona tâbi tutularak aynen kabul edilmeleri suretiyle,

“Yönetmelik” başlıklı 22 nci maddesine, maddenin başına “Her türlü” ibaresi ile ikinci fıkrada sayılan bakanlıklara “Sağlık Bakanlığı” ve “ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları” ibarelerinin de eklenmesi suretiyle,

“Yabancı sermaye yatırımlarında yabancıların çalıştırılması” başlıklı 23 üncü maddesi, Hazine Müsteşarlığına ait çalışma izninin verilmesine yönelik hükmün Çalışma Bakanlığına devrini öngören önergenin kabul edilmesi ile maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle,

Altıncı bölüm başlığı altında;

Çerçeve maddelerle bazı kanunlarda değişikliklerin öngörüldüğü 24 üncü maddesi kadroların yeniden düzenlenmesi suretiyle,

Çerçeve 25 inci maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,

Çerçeve 26 ncı madde ile 6235 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde değişiklik öngören madde metnine “yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla” ibaresinin eklenmesi suretiyle,

Çerçeve 27, 28, 29, 30, 31 ve 32 nci maddeleri aynen kabul edilmeleri suretiyle,

Çerçeve 33 üncü madde, 492 sayılı Kanuna bağlı (6) sayılı tarifenin başlığında değişiklik öngörülerek, başlığa “yabancılara verilecek” ibaresinin eklenmesi suretiyle,

34 üncü maddesi yeniden düzenlenmesi suretiyle,

Geçici ve son hükümlerin düzenlendiği “yedinci bölüm”ün 35 inci maddesi ve geçici 1 inci maddesi aynen, 2 ve 3 üncü maddeleri ise değiştirilerek, yürürlüğe ve yürütmeye ilişkin 36 ve 37 nci maddeleri ise aynen,

Kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.

 

 

Başkan

Başkanvekili

Kâtip

 

Mahfuz Güler

Agah Kafkas

Bayram Özçelik

 

Bingöl

Çorum

Burdur

 

Üye

Üye

Üye

 

Muzaffer R. Kurtulmuşoğlu

Bayram Ali Meral

Turhan Çömez

 

Ankara

Ankara

Balıkesir

 

 

(İmzada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Şerif Birinç

İrfan Rıza Yazıcıoğlu

Lokman Ayva

 

Bursa

Diyarbakır

İstanbul

 

Üye

Üye

Üye

 

Enver Öktem

Nevzat Doğan

Mahmut Duyan

 

İzmir

Kocaeli

Mardin

 

Üye

Üye

Üye

 

Hüseyin Güler

Ali Arslan

Medeni Yılmaz

 

Mersin

Muğla

Muş

 

 

(İmzada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Şükrü Ayalan

Feramus Şahin

Cevdet Erdöl

 

Tokat

Tokat

Trabzon

 

Üye

 

Üye

 

Nurettin Sözen

 

Alim Tunç

 

Sivas

 

Uşak

 

 

 

 

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ

HAKKINDA KANUN TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE1. - Bu Kanunun  amacı,  ya-bancıların  Türkiye’deki  çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE2. - Bu Kanun; 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi ile 5680 sayılı Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve 231 sayılı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren, bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen ve karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar dışında, Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Tanımlar

MADDE3. - Bu Kanunda geçen;

Bakanlık :Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

Yabancı : 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa göre Türk vatandaşı sayılmayan kişiyi,

Bağımlı çalışan : Gerçek veya tüzel kişiliği haiz bir veya birden fazla işveren emrinde ücret, aylık, komisyon ve benzeri karşılığı çalışan yabancıyı,

Bağımsız çalışan : Başka şahısları istihdam etsin veya etmesin kendi ad ve hesabına çalışan yabancıyı,

İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İzin Alma Yükümlülüğü, İzin Verme Yetkisi ve Çalışma İzinleri ile Çalışma İzni Muafiyet ve Sınırlamaları

İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi

MADDE4. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir.

Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.

Genel çalışma izni

MADDE5. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe genel çalışma izni, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere bir yıl süreli verilir.

Bir yıllık kanunî çalışmadan sonra, çalışma izninin geçerlilik süresinin sonunda aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi uzatılabilir.

Üç yıllık kanunî çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi uzatılabilir.

Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu ve bakmakla yükümlü bulunduğu eş ve çocuklarına, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanunî ve kesintisiz ikamet etmeleri kaydıyla genel çalışma izni verilebilir.

Bakanlık, genel çalışma izninin geçerlilik alanını genişletebilir veya daraltabilir.

 

Özel çalışma izni

MADDE6. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili  ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe özel çalışma izni, en az sekiz yıl kanunî ve kesintisiz ikamet eden ve toplam altı yıllık kanunî çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafî alanla sınırlandırılmaksızın süresiz olarak verilir.

 

Bağımsız çalışma izni

MADDE7. - Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmek koşuluyla, İçişleri Bakanlığının ve ilgili diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça izin verilir.

Diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı işlere dair hükümler saklıdır.

İstisnai hallerde çalışma izninin verilmesi

MADDE8. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe;

a) Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye’de yerleşmiş olan yabancılar ile bunların çocuklarına,

b) 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu-nun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi kapsamına girmeyen Türk vatandaşlığını kaybedenler ile bunların füruuna,

c) Türkiye’de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılara,

d) 2510 sayılı İskân Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılara,

e) Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarına,

f) Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye’de bulunan büyükelçilikler, konsolosluklar ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevlendirilen diplomatların ve idarî ve teknik personelin eş ve çocuklarına,

g) Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı aşan ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılara,

h) Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme, ihale veya pazarlık usulleriyle mal ve hizmetlerin alımı, bir işin yaptırılması veya işletilmesi işlerinde çalıştırılacak yabancılara,

Bu Kanunda öngörülen sürelere tâbi olmaksızın çalışma izni verilebilir.

 

Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler

MADDE9. - Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanunî çalışma süresine dahil edilir.

Mücbir sebepler dışında, aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalanlar ile Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.

Çalışma izni muafiyet teyit belgesi

MADDE10. - Çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, istekleri halinde Bakanlıkça çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilir.

Çalışma izninin sınırlandırılması

MADDE11. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıldığı hallerde, belirli bir süre için, belirli bir meslek, işkolu, tarım, sanayi veya hizmet sektörü ya da mülkî veya coğrafi alanla sınırlandırılabilir.

 

ÜÇÜNCÜBÖLÜM

İzinlerin Verilmesi, Uzatılması, Reddi, İptali ve Yargı Yoluna Başvurma

İzinlerin verilmesi veya uzatılması, harç alınması

MADDE12. - Türkiye’ye çalışmak amacıyla gelen yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Temsilcilikler nezdinde Bakanlığın yurt dışı birimleri varsa, ilk başvurular doğrudan bu birimlere yapılır ve bu başvurular Bakanlığa iletilir. Bakanlık, ilgili görülen bakanlıklar ile kamu kurum  ve  kuruluşlarının   görüşlerini   alarak 5 inci maddeye göre başvuruları değerlendirir, durumu uygun görülen yabancılara ön çalışma izni verir. Ön çalışma izni belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları ve ikamet tezkeresi alındıktan sonra da en geç on beş gün içinde Bakanlığa çalışma izni talebinde bulunmaları zorunludur.

Çalışma izinleri, ikamet tezkeresi sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin yazılı talebi üzerine, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre verilir veya uzatılır. Verilen izinler ve muafiyet teyit belgeleri için karşılıklılık ilkesi ve 492 sayılı Harçlar Kanununa göre harç alınır.

İlgili bakanlıklar ile kuruluşların görüşlerinin alınması

MADDE13. - Yabancılara, ilgili mevzuat gereğince Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan işler dışında ve bu Kanunla getirilen koşullara bağlı olarak çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinleri, ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça verilir.

İzin talebinin reddi

MADDE14. - Ön çalışma izni, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması talebi;

a) İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişikliklerinin genel çalışma izni verilmesine elverişli olmaması,

b) Yabancının geçerli bir ikamet tezkeresinin bulunmaması,

c) Çalışma izninin kanunî olmayan yollardan alınmış veya iş ilişkisinin kanunî olmayan yollardan kurulmuş olması,

d) Yabancının çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatına uygun olmayan şekilde çalıştığının anlaşılması,

e) Bir işyeri, işletme veya meslek için izin talebi reddedilen yabancının aynı işyeri, işletme veya aynı meslek için izin talebinin reddedildiği tarihten itibaren bir yıl geçmeden yeniden izin talebinde bulunması,

f) Yabancının çalışmasının millî güvenlik, kamu düzeni, genel asayiş, kamu yararı, genel ahlâk ve genel sağlık için tehdit oluşturması,

Hallerinde reddedilir.

Çalışma izninin iptali

MADDE15. - Yabancının 11 inci maddede sayılan sınırlamalara aykırı olarak çalışması veya 14 üncü maddede öngörülen hallerden birinin varlığının veya yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde, Bakanlık verdiği çalışma iznini iptal edebilir.

Çalışma izninin hükmünü kaybetmesi

MADDE16. - Çalışma izni, geçerlilik süresinin sona ermesi dışında;

a) Yabancının ikamet tezkeresinin herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi ya da geçerlilik süresinin uzatılmaması,

b) Yabancının pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,

c) Yabancının mücbir sebepler dışında aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması,

Hallerinde de hükmünü kaybeder.

Yargı yoluna başvurma hakkı

MADDE17. - Bakanlık; ön çalışma izni ve çalışma izni verilmesi, çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da çalışma izninin hükmünün kaybedilmesine ilişkin kararını, yabancıya veya varsa işverenine 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ eder.

Bakanlıkça verilecek kararlara karşı ilgililer tarafından on gün içinde itiraz edilebilir. İtirazın Bakanlıkça reddedilmesi hallerinde idarî yargı yoluna başvurulabilir.

 

DÖRDÜNCÜBÖLÜM

Bildirim Yükümlülüğü, Denetleme ve

Düzenleme Yetkisi ile Cezaî Hükümler

Bildirim yükümlülüğü

MADDE18. - a) Bağımsız çalışan yabancılar, çalışmaya başladıkları tarihten ve çalışmanın bitiminden itibaren,

b) Yabancı çalıştıran işverenler, yabancının çalışmaya başladığı tarihten, çalışma izninin verildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde çalışmaya başlamaması halinde bu sürenin bitiminden itibaren ve herhangi bir nedenle hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren,

En geç on beş gün içerisinde durumu bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler.

 

Bakanlığa bilgi verilmesi

MADDE19. - Yabancılara çalışma izni verme yetkisi bulunan bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları, çalışma iznini verdikleri, çalışma izin süresini uzattıkları ve çalışma iznini iptal ettikleri tarihten, yabancı istihdam eden bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları ise çalıştırmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde yabancı ile ilgili tüm bilgileri bakanlığa bildirirler.

Denetleme yetkisi

MADDE20. - Bu Kanun kapsamına giren yabancıların ve işverenlerin bu Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri tarafından denetlenir.

Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanları kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenlerle yabancıların bu Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini de denetler. Denetim sonuçları bakanlığa bildirilir.

 

Cezaî hükümler

MADDE21. - 18 inci maddeye göre bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen bağımsız çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için yüzelli milyon lira idarî para cezası verilir.

Çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan yabancıya beşyüz milyon lira idarî para cezası verilir.

Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işveren veya işveren vekillerine her bir yabancı için iki milyar beşyüz milyon lira idarî para cezası verilir. Bu durumda, işveren veya işveren vekili yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır.

Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda sayılan fiillerin tekrarı halinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

Bu Kanuna göre verilmiş çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya bir milyar lira idarî para cezası verilir ve varsa işyeri veya işyerlerinin Bakanlık bölge müdürlerince kapatılması kararı alınarak, bu kararın uygulanması için durum ilgili valiliğe bildirilir. Tekrarı halinde, varsa işyeri veya işyerlerinin kapatılmasının yanı sıra idarî para cezası bir kat artırılarak uygulanır.

Bu Kanunda öngörülen idarî para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle Bakanlık bölge müdürlüğünce ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. İdarî para cezaları tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde vergi daireleri veya mal müdürlüklerine ödenir. Bu süre içinde yetkili sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Başvuru, cezanın takip ve tahsilini durdurmaz.

Bu Kanuna göre idarî para cezası ile cezalandırılan bağımlı veya bağımsız çalışan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Bu Kanuna göre süresi içinde ödenmeyen idarî para cezaları ve diğer alacakların takip ve tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

Yönetmelik

MADDE 22. - Ön çalışma izni, çalışma izni ve istisnai hallerde çalışma izni verilmesi, çalışma izninin sınırlandırılması, çalışma izninden muaf tutulacak yabancılar ile bildirim yükümlülüklerinin nasıl yerine getirileceğine ilişkin usul ve esaslar bu Kanuna göre çıkarıla-cak yönetmelikle düzenlenir.

Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik; Bakanlık, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile müştereken, ilgili görülen diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle Kanunun yayımı tarihini izleyen altı ay içinde çıkarılır.

 

Yabancı sermaye yatırımlarında yabancıların çalıştırılması

MADDE 23. - 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu kapsamında kurulan şirketlerde çalıştırılmak istenen yabancılar, Hazine Müsteşarlığından alacakları izinle çalışabilirler.

Bu şekilde izin verilen yabancıların isimleri, meslekleri, ikamet ve görev ifa yerlerinin adresi ve izin verilen süre, aylık olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından Bakanlığa bildirilir. İznin uzatılması ve iptali halinde de bu hüküm uygulanır.

Bu maddeye göre izin alan yabancılara, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddeleri dışındaki hükümleri uygulanmaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bazı Kanunlarda Yapılan Değişiklikler

MADDE 24. - Ekli (1) sayılı listede gösterilen kadrolar ihdas edilerek, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilişkin bölümüne eklenmiştir.

MADDE 25. - 9.1.1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesine aşağıdaki bent (h) bendi olarak eklenmiş ve mevcut (h) bendi (i) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

“h) Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunda öngörülen işleri yapmak,”

MADDE 26. - 27.1.1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 34 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 34. - Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar, Türkiye’de Devlet daireleri ile resmî ve özel kuruluş ve şahıslara karşı re’sen veya yerli kuruluşlarla birlikte taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının ve Odalar Birliğinin görüşleri alınarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izni ile yabancı uzman çalıştırabilirler.”

MADDE 27. - 6235 sayılı Kanunun 35 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 35. - 34 üncü madde kapsamına girmeyen işlerde yabancı mühendis ve yüksek mühendisler ile mimar ve yüksek mimarlar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ile Odalar Birliğinin görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izni ile çalıştırılabilir.”

MADDE 28. - 7.3.1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanununun 119 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 119. - Petrol hakkı sahipleri, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı idarî ve meslekî personel ile uzman personel çalıştırabilir.”

MADDE 29. - 8.6.1965 tarihli ve 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 21 inci maddesinin dördüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu Kanun kapsamında çalışacak yabancılar, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.”

MADDE 30. - 25.9.1981 tarihli ve 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 3. - Türk soylu yabancıların, kanunlarda Türk vatandaşlarının yapabileceği belirtilen meslek, sanat ve işlerde çalışabilme ve çalıştırılabilmeleri için, özel kanunlarda aranan nitelikleri taşımak ve yükümlülükleri yerine getirmek şartıyla, bu Kanun ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanuna göre, İçişleri ve Dışişleri bakanlıkları ile diğer ilgili Bakanlık ve kuruluşların olumlu görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca izin verilir.”

MADDE 31. - 12.3.1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18 inci maddesinin (a) fıkrasının birinci bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Belgeli işletmelerde, Bakanlık ve İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı uzman personel ve sanatkârlar çalıştırılabilir.”

MADDE 32. - 2634 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Birinci fıkra kapsamında faaliyet gösterecek yabancılar, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.”

MADDE 33. - 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 1 inci maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir.

“10. Yabancılara verilecek çalışma izin belgesi ve çalışma izni muafiyet teyit belgesi harçları.”

MADDE 34. - 492 sayılı Kanuna bağlı (8) sayılı Tarifeye aşağıdaki bölüm eklenmiştir.

“XII- Yabancılara Verilecek Çalışma İzin Belgesi ve Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi Harçları:

1. Genel Çalışma İzni :

a) 1 yıla kadar (1 yıl dahil)                                10 000 000.- TL.

b) 2 yıla kadar (2 yıl dahil)                                20 000 000.- TL.

c) 3 yıla kadar (3 yıl dahil)                                30 000 000.- TL.

d) Uzatılma halinde sürelerine göre yukarıda belirtilen miktarlar kadar,

2. Özel Çalışma İzni : 75 000 000.-TL.

3. Bağımsız Çalışma İzni: 150 000 000.- TL.

4. Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi: 10 000 000.- TL.”

 

 

ALTINCI BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 35. - 11.6.1932 tarihli ve 2007 sayılı Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1. - Bağımlı veya bağımsız olarak çalışan yabancılara, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki mevzuat hükümlerine göre verilmiş olan çalışma izinleri, bu Kanun uyarınca Bakanlıkça uzatılmadığı, iptal edilmediği veya hükmünü kaybetmediği müddetçe sürelerinin sonuna kadar geçerlidir.

GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu kurum ve kuruluşlarının çalışma izni verdiği veya istihdam ettiği yabancılara ait bilgiler üç ay içinde Bakanlığa bildirilir.

 

GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma izni başvurusu yapılan ve işlemleri devam eden yabancıların çalışma izinlerini, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki yetkili kamu kurum ve kuruluşları verirler ve çalışma izninin veriliş tarihinden itibaren bir ay içinde gerekli bilgileri Bakanlığa iletirler.

Yürürlük

MADDE 36. - Bu Kanunun 24 üncü maddesi yayımı tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girer.

 

Yürütme

MADDE 37. - Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ  METİN

 

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ

HAKKINDA KANUN TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, yabancıların Türkiye’deki çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2. - Bu Kanun,

403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin 2 nci cümlesi ile 5680 sayılı Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve 231 sayılı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren,

Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen ve

Karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar dışında,

Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Tanımlar

MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;

Bakanlık : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

Yabancı : 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa göre Türk vatandaşı sayılmayan kişiyi,

Bağımlı çalışan : Gerçek veya tüzel kişiliği haiz bir veya birden fazla işveren emrinde ücret, aylık, komisyon ve benzeri karşılığı çalışan yabancıyı,

Bağımsız çalışan : Başka şahısları istihdam etsin veya etmesin kendi ad ve hesabına çalışan yabancıyı,

İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İzin Alma Yükümlülüğü ve

İzin Verme Yetkisi

 

İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi

MADDE 4. -Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir.

Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çalışma İzinleri ile Çalışma İzni Muafiyet ve Sınırlamaları

Süreli çalışma izni

MADDE 5. -Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilir.

Bir yıllık kanunî çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.

Üç yıllık kanunî çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi altı yıla kadar uzatılabilir.

Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanunî ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebilir.

Bakanlık süreli çalışma izninin coğrafî geçerlilik alanını genişletebilir veya daraltabilir.

Süresiz çalışma izni

MADDE 6. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe Türkiye’de en az sekiz yıl kanunî ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanunî çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafi alanla sınırlandırmaksızın süresiz çalışma izni verilebilir.

Bağımsız çalışma izni

MADDE 7. - Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir.

 

 

 

 

 

İstisnai haller

 

MADDE 8. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe;

a) Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye’de yerleşmiş olan yabancılar ile bunların Türk vatandaşı eşinden olan çocuklarına,

b) 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci  maddeleri çerçevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenler ve bunların füruuna,

c) Türkiye’de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de  meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılara,

d) 2510 sayılı İskân Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılara,

e) Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarına,

f) Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye’de bulunan büyükelçilikler, konsolosluklar ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevlendirilen diplomatların ve idarî ve teknik personelin eş ve çocuklarına,

g) Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı aşan sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılara,

h) Kanunla yetki verilen Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme ve ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılara,

Bu Kanunda öngörülen sürelere tâbi olmaksızın çalışma izni verilebilir.

Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler

MADDE 9. - Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanunî çalışma süresine dahil edilir.

Yabancının toplam, altı ayı geçmemek şartıyla Türkiye dışında bulunması çalışma süresini kesmez. Ancak Türkiye dışında geçirilen zaman çalışma süresinden sayılmaz. Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.

Çalışma izni muafiyet teyit belgesi

MADDE 10. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla, çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, istekleri halinde Bakanlıkça çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilir.

Çalışma izninin sınırlandırılması

MADDE 11. - Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıldığı hallerde, belirli bir süre için, tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülkî ve coğrafî alan itibariyle sınırlandırılabilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İzinlerin Verilmesi, Uzatılması, Reddi, İptali ve Yargı Yoluna Başvurma

İzinlerin verilmesi veya uzatılması

 

MADDE12. - Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Temsilcilikler bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletirler. Bakanlık  ilgili  mercilerin  görüşlerini  alarak 5 inci maddeye göre başvuruları değerlendirir; durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni verir. Bu izin ancak gerekli çalışma vizesi ile ikamet izninin alınması halinde geçerlidir. Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç doksan gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunludur.

Türkiye’de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri başvurularını doğrudan Bakanlığa yapabilirler.

Çalışma izinleri, ikamet sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin Bakanlığa yazılı talebi üzerine, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre verilir ve uzatılır.

Başvurular Bakanlık tarafından en geç doksan gün içinde cevaplandırılır.

 

İlgili mercilerden görüş alınması

 

MADDE 13. - Yabancılara, bu Kanunla getirilen koşullara bağlı olarak çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinleri, ilgili mercilerin meslekî yeterlilik dahil görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça verilir.

Diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair hükümler saklıdır.

İzin isteminin reddi

MADDE 14. - Çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması istemi

a) İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişikliklerinin çalışma izni verilmesine elverişli olmaması,

b) Başvurulan iş için ülke içinde, 4 haftalık süre içerisinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunması,

c) Yabancının geçerli bir ikamet tezkeresinin bulunmaması,

d) Bir işyeri, işletme veya meslek için izin talebi reddedilen yabancının aynı işyeri, işletme veya aynı meslek için izin talebinin reddedildiği tarihten itibaren bir yıl geçmeden yeniden izin talebinde bulunması,

e) Yabancının çalışmasının millî güvenlik, kamu düzeni, genel asayiş, kamu yararı, genel ahlâk ve genel sağlık için tehdit oluşturması,

Hallerinde reddedilir.

Çalışma izninin iptali

MADDE 15. - Yabancının 11 ve 13 üncü maddede sayılan sınırlamalara aykırı olarak çalışması veya 14 üncü maddede öngörülen hallerden birinin varlığının veya yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde, Bakanlık verdiği çalışma iznini iptal eder ve durumu ilgili Bakanlığa bildirir.

Çalışma izninin geçerliliğini kaybetmesi

MADDE 16. - Çalışma izni, geçerlilik süresinin sona ermesi dışında;

a) Yabancının ikamet tezkeresinin herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi ya da geçerlilik süresinin uzatılmaması,

b) Yabancının pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması, (İçişleri veya Dışişleri Bakanlıklarının uygun görüşlerinin bulunması hali hariç)

c)Yabancının mücbir sebepler dışında aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması,

Hallerinde de geçerliliğini kaybeder.

Yargı yoluna başvurma hakkı

MADDE 17. - Bakanlık çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da çalışma izninin geçerliliğinin kaybedilmesine ilişkin kararını, yabancıya veya varsa işverenine 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ eder.

Bakanlıkça verilecek kararlara karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde itiraz edilebilir. İtirazın Bakanlıkça reddedilmesi hallerinde idarî yargı yoluna başvurulabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bildirim Yükümlülüğü, Denetleme ve Düzenleme Yetkisi ile Cezaî Hükümler

Bildirim yükümlülüğü

MADDE 18. - a)Bağımsız çalışan yabancılar, çalışmaya başladıkları tarihten ve çalışmanın bitiminden itibaren,

b)Yabancı çalıştıran işverenler yabancının çalışmaya başladığı tarihten, çalışma izninin verildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde çalışmaya başlamaması halinde bu sürenin bitiminden itibaren ve herhangi bir nedenle hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren,

En geç on beş gün içerisinde durumu Bakanlığa bildirmekle yükümlüdürler.

Bakanlığa bilgi verilmesi

MADDE 19. - Yabancılara çalışma izni verme yetkisi bulunan bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları, çalışma iznini verdikleri, çalışma izin süresini uzattıkları ve çalışma iznini iptal ettikleri tarihten, yabancı istihdam eden bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları ise çalıştırmaya başladıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde yabancı ile ilgili tüm bilgileri Bakanlığa bildirirler.

Denetleme yetkisi

MADDE 20. - Bu Kanun kapsamına giren yabancıların ve işverenlerin bu Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu  sigorta müfettişleri tarafından denetlenir.

Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin teftiş ve denetim elemanları kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenlerle yabancıların bu Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini de denetler. Denetim sonuçları ayrıca Bakanlığa bildirilir.

Cezaî hükümler

MADDE 21. - 18 inci maddeye göre bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen bağımsız çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için ikiyüzelli milyon lira idarî para cezası verilir.

Çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan yabancıya beşyüz milyon lira idarî para cezası verilir.

Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işveren veya işveren vekillerine her bir yabancı için iki milyar beşyüz milyon lira idarî para cezası verilir. Bu durumda, işveren veya işveren vekili yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır.

Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda sayılan fiillerin tekrarı halinde idarî para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

Bu Kanuna göre verilmiş çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya bir milyar lira idari para cezası verilir ve varsa işyeri veya işyerlerinin Bakanlık bölge müdürlerince kapatılması kararı alınarak, bu kararın uygulanması için durum ilgili valiliğe bildirilir. Tekrarı halinde, varsa işyeri veya işyerlerinin kapatılmasının yanı sıra idari para cezası bir kat artırılarak uygulanır.

Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle Bakanlık bölge müdürlüğünce ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. İdari para cezaları tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde vergi daireleri veya mal müdürlüklerine ödenir. İlgililer cezaya bu süre içinde yetkili sulh ceza mahkemesi nezdinde itiraz edebilir. Başvuru, cezanın takip ve tahsilini durdurmaz.

Bu Kanuna göre idari para cezası ile cezalandırılan bağımlı veya bağımsız çalışan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Bu Kanuna göre süresi içinde ödenmeyen idari para cezaları ve diğer alacakların takip ve tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

Yönetmelik

MADDE 22. - Her türlü çalışma izninin verilmesi, sınırlandırılması, iptali, çalışma izninden muaf tutulacak yabancılar ile bildirim yükümlülüklerinin nasıl yerine getirileceğine ilişkin usul ve esaslar bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik; Bakanlık, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile müştereken, ilgili görülen diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle Kanunun yayımı tarihini izleyen altı ay içinde çıkarılır.

Yabancı sermaye yatırımlarında yabancıların çalıştırılması

MADDE 23. - 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu kapsamında kurulan şirket ve kuruluşlarda çalıştırılmak istenen yabancılar, Hazine Müsteşarlığı ile müştereken çıkartılacak yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlıkça verilen çalışma izni ile çalıştırılabilirler.

 

ALTINCI BÖLÜM

Bazı Kanunlarda Yapılan Değişiklikler

MADDE 24. - Ekli (1) sayılı listede gösterilen kadrolar ihdas edilerek, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (1) sayılı cetvelin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilişkin bölümüne eklenmiştir.

MADDE 25. - 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesine aşağıdaki bent (h) bendi olarak eklenmiş ve mevcut (h) bendi (i) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

“h) Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunda öngörülen işleri yapmak,”

MADDE 26. - 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 34 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

 

“Madde 34. - Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar, Türkiye’de Devlet daireleri ile resmi ve özel kuruluş ve şahıslara karşı re’sen veya yerli kuruluşlarla birlikte taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde, yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla, Bayındırlık ve İskân Bakanlığının ve Odalar Birliğinin görüşleri alınarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izni ile yabancı uzman çalıştırabilirler.”

MADDE 27. - 6235 sayılı Kanunun 35 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 35. - 34 üncü madde kapsamına girmeyen işlerde yabancı mühendis ve yüksek mühendisler ile mimar ve yüksek mimarlar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ile Odalar Birliğinin görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izni ile çalıştırılabilir.”

MADDE 28. - 7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanununun 119 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 119. - Petrol hakkı sahipleri, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı idari ve mesleki personel ile uzman personel çalıştırabilir.”

 

MADDE 29. - 8/6/1965 tarihli ve 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 21 inci maddesine dördüncü fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu Kanun kapsamında çalışacak yabancılar, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümlerine tabidirler.”

MADDE 30. - 25/9/1981 tarihli ve 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 3. - Türk soylu yabancıların, kanunlarda Türk vatandaşlarının yapabileceği belirtilen meslek, sanat ve işlerde çalışabilme ve çalıştırılabilmeleri için, özel kanunlarda aranan nitelikleri taşımak ve yükümlülükleri yerine getirmek şartıyla, bu Kanun ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanuna göre, İçişleri ve Dışişleri bakanlıkları ile diğer ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca izin verilir.”

MADDE 31. - 12.3.1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18 inci maddesinin (a) fıkrasının birinci bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Belgeli işletmelerde, Bakanlık ve İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı uzman personel ve sanatkârlar çalıştırılabilir.”

MADDE 32. - 2634 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Birinci fıkra kapsamında faaliyet gösterecek yabancılar, Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.”

MADDE 33. - 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (6) sayılı tarifenin başlığı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Pasaport, vize, ikamet tezkeresi, Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları ve yabancılara verilecek çalışma izin belgesi harçları.”

MADDE 34. - 492 sayılı Kanuna bağlı (6) sayılı tarifenin sonuna aşağıdaki bölüm eklenmiştir.

“IV. - Yabancılara Verilecek Çalışma İzin Belgeleri:

1. Süreli Çalışma İzin Belgesi:

a) 1 yıla kadar (1 yıl dahil)         50 000 000.- TL

b) 3 yıla kadar (3 yıl dahil)        150 000 000.- TL

Süre uzatmaları da aynı miktarda harca tabidir.

2. Süresiz Çalışma İzin Belgesi : 250 000 000.- TL

3. Bağımsız Çalışma İzin Belgesi : 500 000 000.- TL”

Çalışma izin belgesi harçlarının tespitine, karşılıklılık ilkesi esası göz önünde tutularak Dışişleri Bakanlığı yetkilidir.

 

YEDİNCİ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 35. - 11.6.1932 tarihli ve 2007 sayılı Türkiye’deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1. - Bağımlı veya bağımsız olarak çalışan yabancılara, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki mevzuat hükümlerine göre verilmiş olan çalışma izinleri, bu Kanun uyarınca Bakanlıkça iptal edilmediği veya hükmünü kaybetmediği müddetçe sürelerinin sonuna kadar geçerlidir.

 

GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu kurum ve kuruluşlarının çalışma izni verdiği veya istihdam ettiği yabancılara ait bilgiler izni veren mercilerce, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren doksan gün içinde Bakanlığa bildirilir.

GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma izni başvurusu yapılan ve işlemleri devam eden yabancıların çalışma izinlerini, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki yetkili kamu kurum ve kuruluşları verirler ve çalışma izninin veriliş tarihinden itibaren otuz gün içinde gerekli bilgileri Bakanlığa iletirler.

Yürürlük

MADDE 36. - Bu Kanunun 24 üncü maddesi Kanunun yayımı tarihinde diğer maddeleri ise yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 37. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

 

Bülent Ecevit

 

 

 

Başbakan

 

 

 

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

 

D. Bahçeli

H. H. Özkan

M. Yılmaz

 

Devlet Bakanı V.

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

Prof. Dr. N. Çağan

Prof. Dr. T. Toskay

M. Keçeciler

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

Prof. Dr. Ş. S. Gürel

F. Bal

N. Arseven

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

M. Yılmaz

Prof. Dr. R. Mirzaoğlu

Dr. Y. Karakoyunlu

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

H. Gemici

Prof. Dr. Ş. Üşenmez

E. S. Gaydalı

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

F. Ünlü

Prof. Dr. A. Çay

R. Önal

 

Adalet Bakanı

Millî Savunma Bakanı V.

İçişleri Bakanı

 

Prof. Dr. H. S. Türk

Prof. Dr. R. Mirzaoğlu

R. K. Yücelen

 

Dışişleri Bakanı

Maliye Bakanı

Millî Eğitim Bakanı

 

İ. Cem

S. Oral

M. Bostancıoğlu

 

Bayındırlık ve İskân Bakanı V.

Sağlık Bakanı

Ulaştırma Bakanı

 

Prof. Dr. T. Toskay

Doç. Dr. O. Durmuş

O. Vural

 

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

Sanayi ve Ticaret Bakanı

 

Prof. Dr. H. Y. Gökalp

Y. Okuyan

A. K. Tanrıkulu

 

En. ve Tab. Kay. Bakanı

Kültür Bakanı

Turizm Bakanı

 

Z. Çakan

M. İ. Talay

M. Taşar

 

Orman Bakanı

 

Çevre Bakanı

 

Prof. Dr. N. Çağan

 

F. Aytekin

 

 

 

 

 

TASARIYA EKLİ LİSTE

 

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU   : ÇALIŞMA VE  SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLÂTI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

Sınıfı              

Unvanı                                              

Kad. Der.      

Adedi 

GİH

Daire Başkanı

1

1

GİH

Şube Müdürü

1

3

GİH

Uzman

1

3

GİH

Şef

3

2

GİH

Şef

4

1

GİH

Şef

5

1

GİH

Programcı

2

2

GİH

Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni

3

3

GİH

Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni

4

5

GİH

Bilgisayar İşletmeni

3

4

GİH

Bilgisayar İşletmeni

4

 3  

 

TOPLAM

 

28

 

 

SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTE

 

(1) SAYILI LİSTE

KURUMU   : ÇALIŞMA VE  SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

TEŞKİLÂTI : MERKEZ

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

Sınıfı              

Unvanı                                              

Kad. Der.      

Adedi 

GİH

Daire Başkanı

1

1

GİH

Şube Müdürü

1

2

GİH

Uzman

1

3

GİH

Şef

3

1

GİH

Şef

4

1

GİH

Şef

5

1

GİH

Programcı

2

1

GİH

Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni

3

2

GİH

Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni

4

3

GİH

Bilgisayar İşletmeni

3

3

GİH

Bilgisayar İşletmeni

4

 3  

 

TOPLAM

 

21