Dönem
: 22 Yasama Yılı : 1
T.B.M.M. (S. Sayısı : 71)
Yolsuzluğa
Karşı Özel Hukuk Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı ve Dışişleri
Komisyonu
Raporu (1/350)
Not : Tasarı
Başkanlıkça; Adalet ve Dışişleri komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık 3.1.2003
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-545/62
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 23.12.2002
tarihinde kararlaştırılan “Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesinin Onaylanmasının
Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Abdullah Gül
Başbakan
GEREKÇE
Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi,
yolsuzlukla mücadele konusunda uluslararası alandaki işbirliğinin önemi dikkate
alınarak ve toplumun her kesiminde ortaya çıkabilecek yolsuzluğun, hukukun
üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları, hakkaniyet ve sosyal adalet için ciddî
bir tehdit oluşturduğu, ekonomik gelişmeyi engellediği gerçeği gözönünde bulundurularak
hazırlanmıştır. Sözleşme, iş dünyasında ceza hukukunun kapsamına girmeyen
fiilleri düzenlemekte, yolsuzluk nedeniyle zarar gören kişilerin yararına iç
hukukta etkin tedbirler alınmasını öngörmektedir. Bu konuda, üyesi bulunduğumuz
Avrupa Konseyi tarafından çeşitli tarih ve düzeylerde kabul edilmiş karar ve
belgelere de atıfta bulunmak suretiyle, özel hukuk ilişkilerinde ortaya
çıkabilecek yolsuzluk fiillerinin, cezaî yaptırımlardan ziyade, özel hukuk
ilişkilerinin kabul edilen evrensel norm ve yaptırımları çerçevesinde
engellenmesini öngörecek düzenlemeler getirmektedir.
Dışişleri
Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Dışişleri Komisyonu 7.3.2003
Esas No. : 1/350
Karar No. : 33
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesinin
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 6 Mart 2003
tarihli 5 inci toplantısında Dışişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı
temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.
Yolsuzluk nedeniyle zarar gören kişilerin yararına
olmak üzere iç hukukta etkin önlemler alınmasını öngören Sözleşme, iş
dünyasında ceza hukukunun kapsamına girmeyen fiilleri düzenlemektedir.
Özel hukuk ilişkilerinde ortaya çıkabilecek yolsuzluk
fiillerinin özel hukuk alanındaki evrensel norm ve yaptırımlar çerçevesinde
engellenmesini amaçlayan Tasarı, Komisyonumuzca uygun görülerek aynen kabul
edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere
Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mehmet Dülger |
Emin Şirin |
Eyyüp Sanay |
|
|
Antalya |
İstanbul |
Ankara |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin Kansu |
Mehmet Özyol |
Nur Doğan Topaloğlu |
|
|
İstanbul |
Adıyaman |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Güner |
Mustafa Dündar |
V. Haşim Oral |
|
|
Bolu |
Bursa |
Denizli |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Eraslan |
Halil Akyüz |
Mehmet B. Denizolgun |
|
|
Hatay |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Onur Öymen |
Fikret Ünlü |
Ufuk Özkan |
|
|
İstanbul |
Karaman |
Manisa |
|
|
(İmzada
bulunamadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Osman Seyfi |
Süleyman Gündüz |
A. Müfit Yetkin |
|
|
Nevşehir |
Sakarya |
Şanlıurfa |
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Emin Koç |
|
|
|
|
Yozgat |
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
YOLSUZLUĞA KARŞI ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMESİNİN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN
TASARISI
MADDE 1. - Avrupa Konseyi tarafından 4 Kasım1999 tarihinde imzaya açılan ve Türkiye
Cumhuriyeti adına 27 Eylül 2001 tarihinde Strazburg’da imzalanan “Yolsuzluğu
Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi”nin onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
|
|
Abdullah
Gül |
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak.ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
|
A.
Şener |
M.
A. Şahin |
E.
Yalçınbayır |
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
M.
Aydın |
B.
Atalay |
A.
Babacan |
|
|
|
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
Millî Savunma Bakanı |
|
|
|
M.
Aydın |
C.
Çiçek |
V.
Gönül |
|
|
|
İçişleri Bakanı |
Dışişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
|
|
A.
Aksu |
Y.
Yakış |
K.
Unakıtan |
|
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
|
E.
Mumcu |
Z.
Ergezen |
R.
Akdağ |
|
|
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bak. |
|
|
|
B.
Yıldırım |
S.
Güçlü |
M.
Başesgioğlu |
|
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı V. |
Kültür Bakanı |
|
|
|
A.
Coşkun |
B.
Yıldırım |
H.
Çelik |
|
|
|
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
Çevre Bakanı |
|
|
|
G.
Akşit |
O.
Pepe |
İ.
Sütlüoğlu |
|
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
YOLSUZLUĞA KARŞI ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMESİNİN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR
KANUN
TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca
aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca
aynen kabul edilmiştir.
YOLSUZLUĞA KARŞI ÖZEL HUKUK
SÖZLEŞMESİ
Strazburg, 4.12.1999
GİRİŞ
Bu Sözleşme’ye imza atan Avrupa Konseyi üyesi Devletler, diğer Devletler
ve Avrupa Topluluğu,
Avrupa Konseyi’nin amacının üyeleri arasında daha sıkı bir birliği
gerçekleştirmek olduğunu dikkate alarak,
Yolsuzluğa karşı mücadelede uluslararası işbirliğinin öneminin
bilincinde olarak,
Yolsuzluk olgusunun, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları, hakkaniyet
ve sosyal adalet için ciddi bir tehdit oluşturduğunun, ekonomik gelişmeyi
engellediğinin ve piyasa ekonomilerinin düzgün ve dürüst işlemelerini tehlikeye
koyduğunun altını çizerek,
Yolsuzluğun bireyler, Devlet kurumları, uluslararası kuruluşlar ve
şirketler için menfî sonuçlarını teyit ederek,
Özellikle zarar görmüş kişilere hakkaniyete uygun bir tazminat
sağlanması için yolsuzlukla mücadelede özel hukukun katkı sağlamasının önemine
kani olarak,
19 uncu (Malta 1994), 21 inci (Çek Cumhuriyeti 1997) ve 22 nci (Moldova
1999) Avrupa Adalet Bakanları Konferanslarının sonuçlarını ve kararlarını
hatırda tutarak,
Kasım 1996’da Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilen Yolsuzluğa Karşı
Eylem Programını gözönünde bulundurarak,
Aynı şekilde, Şubat 1997’de Bakanlar Komitesi tarafından onaylanan,
yolsuzluk fiilleri neticesinde zarara uğrayan kişilerin zararlarının tazminine
ilişkin hukuk davaları hakkında bir sözleşmenin hazırlanması imkânına dair
çalışma gözönünde bulundurularak,
Bakanlar Komitesi’nin Kasım 1997’deki 101 inci oturumunda kabul edilen
Yolsuzlukla Mücadelede 20 Temel İlke başlıklı (97) 24 sayılı Kararı, Bakanlar
Komitesi’nin Mayıs 1998’de 102 nci oturumunda kabul edilen Yolsuzluğa Karşı
Devletler Grubu (GRECO)’nu kuran kısmî ve genişletilmiş Anlaşma ve 1 Mayıs
1999’da kabul edilen GRECO’yu kuran (99)5 sayılı Kararı gözönünde
bulundurularak,
Ekim 1997’de Strazburg’daki 2 nci Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi
sırasında kabul edilen Sonuç Belgesi ve Eylem Plânı hatırda tutularak,
Aşağıdaki gibi anlaşmışlardır.
BÖLÜM I - Ulusal seviyede alınacak
önlemler
Madde 1 - Amaç
Taraflar kendi iç hukuklarında, tazminat elde edebilme imkânı da dahil
olmak üzere, yolsuzluk fiili neticesinde zarar görmüş bir şahsın haklarını ve
çıkarlarını savunmak üzere etkili başvuru yollarını öngörürler.
Madde 2 - Yolsuzluğun tanımı
Bu Sözleşme’nin amaçlarına uygun olarak “yolsuzluk” tabirinden, bir
görevin olağan ifasına ya da haksız bir komisyondan veya hak edilmemiş bir
yarardan veya böyle bir hak edilmemiş yarar vaadinden fayda sağlayanın, lazım
gelen davranışına etki eden haksız bir komisyonun veya diğer hak edilmemiş bir
yararın veya böyle bir yararla ilgili vaadin doğrudan ya da dolaylı olarak
talep edilmesi, sunulması, verilmesi ya da kabul edilmesi anlaşılır.
Madde 3 - Zararların tazmini
1. Taraflar kendi iç hukuklarında yolsuzluk fiilinden dolayı zarara
uğramış şahısların bu zararın tümünün tazmini amacıyla dava açmalarını
öngörürler.
2. Bu tazminat, yoksun kalınan kazanç ve mameleke ilişkin uğranılan zararlar
ile mamelek dışı zararları da kapsayabilir.
Madde 4 - Sorumluluk
1. Taraflar aşağıdaki şartların bir araya gelmesi halinde zararın tazmin
edilmesini kendi iç hukuklarında öngörürler:
i) davalının yolsuzluk fiilini işlemesi veya yolsuzluk
fiiline izin vermesi veya yolsuzluk fiilinin işlenmesini önlemek için makul
önlemlerden imtina etmesi;
ii) davacının bir zarara
uğraması; ve
iii) yolsuzluk fiili ile zarar arasında bir illiyet bağının bulunması
2. Taraflar kendi iç hukuklarında birden fazla davalının aynı yolsuzluk
fiilinden sorumlu olmaları halinde, müteselsilen sorumlu olacaklarını
öngörürler.
Madde 5 - Devletin sorumluluğu
Taraflar kendi iç hukuklarında, kamu görevlilerinden birinin
görevlerinin ifasından dolayı işlediği bir yolsuzluk fiilinden dolayı zarara
uğrayan şahısların bu zararlarının, Taraf Devletin veya Taraf bir Devlet değil
ise bu Tarafın yetkili makamları tarafından tazmin edilmesini talep etmelerini
sağlayacak uygun düzenlemeleri yapacaklardır.
Madde 6 - Müterafık Kusur
Taraflar, zararın meydana gelmesinde veya ağırlaşmasında davacının
kusuru olması durumunda, koşulları da dikkate alınarak, tazminatta indirim
yapılmasını veya tazminatın reddedilmesini öngören iç hukuk düzenlemelerini
öngörürler.
Madde 7 - Süreler
1. Taraflar kendi iç hukuklarında zararın tazmininin, zarar gören şahsın
zarardan veya yolsuzluk fiilinden ve sorumlu şahsın kimliğinden haberdar
olmasının veya makûl süre içerisinde zarardan haberdar olabilmesinin bitiminden
itibaren üç yıllık bir sürenin geçmesi ile zamanaşımına uğramasını öngörürler.
Her durumda, yolsuzluk fiilinin işlendiği tarihten başlamak üzere en az on
yıllık bir sürenin bitiminden sonra bu dava açılamaz.
2. Taraf Devletlerin sürelerin durmasını veya kesilmesini düzenleyen
hukuk kuralları, gerektiğinde birinci paragraftaki sürelere de uygulanır.
Madde 8 - Sözleşmelerin geçerliliği
1. Taraflar kendi iç hukuklarında, konusu yolsuzluk işlemi olan her
sözleşmenin veya bir sözleşmenin yolsuzluk işlemi olan her hükmünün yoklukla
malûl olduğunu öngörürler.
2. Taraflar kendi iç hukuklarında, rızalarının bir yolsuzluk fiili ile
geçersiz kılındığı her sözleşen tarafın, mahkemeden tazminat talep etme
haklarına halel getirmeden, bu sözleşmenin iptalini talep edebilmesini
öngörürler.
Madde 9 - Görevlilerin korunması
Taraflar kendi iç hukuklarında, iyi niyetle ve makul şüpheler temelinde,
yolsuzluk fiillerini sorumlu kişi ya da makamlara ihbar eden görevlilere karşı
doğrulanmamış her türlü haksız yaptırımın uygulanmaması amacıyla uygun bir koruma
sağlamayı öngörürler.
Madde 10 - Bilançonun düzenlenmesi ve
hesapların denetimi
1. Taraflar kendi iç hukuklarında şirketlerin yıllık hesaplarının
açıklıkla düzenlenmesi ve bunların şirketin malî durumunun doğru bir görünümünü
vermesi için gerekli önlemleri alırlar.
2. Yolsuzluk fiillerinin işlenmesini önlemek amacıyla Taraflar, yıllık
hesapların şirketin malî durumunun doğru bir görünümünü verdiğini, hesapların
denetimiyle görevli şahıslar vasıtasıyla güvence altına alındığını iç
hukuklarında öngörürler.
Madde 11 - Delillerin elde edilmesi
Taraflar kendi iç hukuklarında, yolsuzluk fiili ile ilgili bir hukuk
davası çerçevesinde delillerin elde edilmesi için etkin usul kurallarını
öngörürler.
Madde 12 - İhtiyatî tedbirler
Taraflar kendi iç hukuklarında, yolsuzluk fiili ile ilgili hukuk
davaları sırasında tarafların hak ve çıkarlarını koruma amacıyla ihtiyatî
hukukî tedbirleri öngörürler.
BÖLÜM II - Uluslararası işbirliği ve
uygulamanın takibi
Madde 13 - Uluslararası işbirliği
Taraflar yolsuzluk olayları ile ilgili hukuk davalarına ilişkin
sorunlarda, özellikle tebligatlara, yabancı ülkedeki delillerin elde
edilmesine, yetkiye, yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfizine ve
mahkeme harçlarına ilişkin olarak, taraf oldukları hukukî ve ticarî alanlardaki
uluslararası işbirliğine ilişkin yürürlükteki uluslararası belgeler ile
birlikte kendi iç hukuk belgelerine göre etkin biçimde işbirliğine giderler.
Madde 14 - Takip
Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) bu Sözleşme’nin Taraflarca
uygulanmasının takibini sağlar.
BÖLÜM III - Nihaî hükümler
Madde 15 - İmza ve yürürlüğe giriş
1. Bu Sözleşme Avrupa Konseyi üyesi Devletlerin ve hazırlanmasına
katılan üye olmayan Devletlerle Avrupa Topluluğu’nun imzasına açıktır.
2. Bu Sözleşme onama, kabul ve tasdike sunulacaktır. Onama, kabul veya
tasdik belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne tevdi edilecektir.
3. Bu Sözleşme ondört Devletin 1 inci paragraf hükümleri uyarınca
Sözleşmeyle bağlı oldukları yolundaki muvafakatlerini ifade ettikleri tarihin
bitiminden sonraki üç ayı takip eden ayın ilk gününden itibaren yürürlüğe
girecektir. Onama, kabul veya tasdik anında Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu
(GRECO)’na üye olmayan herhangi bir imzacı, Sözleşme’nin yürürlüğe girdiği gün
kendiliğinden bu gruba üye olacaktır.
4. Sözleşmeyle bağlı olduğu yolundaki muvafakatini bilahare ifade edecek
olan her imzacı için Sözleşme, 1 inci paragraf hükümlerine uygun olarak,
Sözleşme ile bağlı olduğu yolundaki muva-fakatini bildirdiği tarihten üç ay
sonraki ayın ilk gününden itibaren yürürlüğe girecektir. Onay, kabul ve uygun
bulma anında Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)’na üye olmayan her
imzacı, Sözleşme’nin kendisi için yürürlüğe girdiği gün bu Gruba kendiliğinden
üye olacaktır.
5. Avrupa Topluluğu’nun Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO)’na
iştirakine ilişkin özel koşullar Avrupa Topluluğu ile ortak bir anlaşmanın
ihtiyacı halinde belirlenecektir.
Madde 16 - Sözleşmeye katılım
1. Bu Sözleşme’nin yürürlüğe girmesinden sonra Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi Sözleşme’nin taraflarına danıştıktan sonra, Sözleşme’nin
hazırlanmasına katılmamış bütün üye olmayan Devletleri, Avrupa Konseyi
Statüsünün 20/d maddesinde öngörülen çoğunluk kararıyla ve Bakanlar Komitesinde
temsil edilmeye hakkı olan Tarafların temsilcilerinin oy birliğiyle, bu
Sözleşmeye katılmaya davet edebilecektir.
2. Katılan her Devlet için, Sözleşme katılım belgesinin Avrupa Konseyi
Genel Sekreterine tevdiinden sonrasını takip eden üç aylık sürenin bitimindeki
ayın ilk gününden itibaren yürürlüğe girecektir. Her katılan Devlet, katılım
anında üye değilse GRECO’ya bu Sözleşmenin kendileri için yürürlüğe girdiği gün
kendiliğinden üye olacaktır.
Madde 17 - Çekinceler
Bu Sözleşmenin düzenlemelerine hiçbir çekince kabul edilmez.
Madde 18 - Bölgesel uygulama
1. Her Devlet ve Avrupa Topluluğu, imza veya onay, kabul, tasdik veya
katılım belgesinin tevdii sırasında bu Sözleşmenin uygulanacağı bölge ya da
bölgeleri belirleyebilir.
2. Taraflar, daha sonraki bir zamanda Avrupa Konseyi Genel Sekreterine
yapacakları bir bildirimle, bildirimde belirlediği diğer bir bölge için bu
Sözleşmenin uygulamasını genişletebilir. Sözleşme bu bölge için bu bildirimin
Genel Sekreter tarafından alınmasını takip eden üç ayın bitimindeki ayın ilk
günü yürürlüğe girecektir.
3. Daha önceki iki paragraf uyarınca yapılmış olan, her bölgeyle ilgili
olarak yapılan bildirimler Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yönelik olarak
yapılacak ihbar ile geri çekilebilecektir. Geri çekme, anılan ihbarın Genel
Sekreter tarafından alınmasını takip eden üç ayın bitimindeki ayın ilk günü
hüküm doğuracaktır.
Madde 19 - Diğer sözleşme ve anlaşmalarla
ilişki
1. Bu Sözleşme özel sorunları düzenleyen çok taraflı uluslararası
sözleşmelerden kaynaklanan hak ve zorunluluklara halel getirmez.
2. Sözleşme Tarafları, aralarında bu Sözleşmeyle ilgili sorunları
düzenleyen ikili ya da çok taraflı anlaşmaları, bu Sözleşmenin düzenlemelerini
tamamlamak ya da kuvvetlendirmek veya ilgili olduğu konulardaki ilkelerin
uygulanmasını kolaylaştırmak ya da bu Sözleşmenin amaç ve ilkelerine halel
getirmeksizin, konuyla ilgili, bu Sözleşmenin imzaya açılışı sırasında
zorlayıcı özel bir sistem çerçevesinde akdedebilirler.
3. İki ya da daha fazla Tarafın, daha önceden bu Sözleşmeyle ilgili
düzenlenen bir konuda bir anlaşma ya da sözleşme akdetmeleri ya da bu konuyla
ilgili olarak ilişkilerini bir başka şekilde düzenlemeleri durumunda, bu
Sözleşme yerine anılan anlaşma ya da sözleşmeyi uygulamaya yetkilidirler.
Madde 20 - Değişiklikler
1. Bu Sözleşmeyle ilgili değişiklikleri bütün Taraflar teklif edebilir
ve her talep Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından Avrupa Konseyi üyesi
ülkelere ve 16 ncı maddedeki düzenlemeler doğrultusunda bu Sözleşmeye katılan
veya katılmaya davet edilen her üye olmayan Devlete ve Avrupa Topluluğuna
iletilir.
2. Taraflardan biri tarafından teklif edilen her değişiklik, bu teklifi
kendi görüşü ile birlikte Bakanlar Komitesine sunacak olan “Avrupa Hukukî
İşbirliği Komitesi” (Comité Européen de Coopération)’ne iletilir.
3. Bakanlar Komitesi teklif edilen değişikliği ve Avrupa Hukukî
İşbirliği Komitesi (CDCJ) tarafından sunulan görüşü inceler ve Avrupa Konseyi
üyesi olmayan bu Sözleşmeye Taraflarla da istişareden sonra değişikliği kabul
edebilir.
4. Bu maddenin 3 üncü paragrafına uygun olarak Bakanlar Komitesi
tarafından kabul edilen her değişiklik metni kabulleri için Taraflara iletilir.
5. Bu maddenin 3 üncü paragrafına uygun olarak kabul edilen her
değişiklik Tarafların tamamının onu kabul ettiklerini Genel Sekretere
bildirmelerinden otuz gün sonra yürürlüğe girer.
Madde 21 - İhtilâfların halli
1. Avrupa Hukukî İşbirliği Komitesi (CDCJ) bu Sözleşmenin yorumlanması
ve uygulanmasından bilgi sahibi edilecektir.
2. Bu Sözleşmenin yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin olarak
Taraflar arasında ihtilaf bulunması halinde, ihtilafı aralarındaki ortak bir
anlaşma çerçevesinde görüşme yoluyla veya Avrupa Hukukî İşbirliği Komitesine,
ihtilaf halindeki Tarafları alacağı kararlarla bağlayacak olan bir hakem
mahkemesine ya da Uluslararası Adalet Divanına götürmek de dahil olmak üzere,
kendi seçtikleri diğer bir barışçı vasıtayla halletmeye çalışacaklardır.
Madde 22 - Vazgeçme bildirimi
1. Taraflar Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapacakları bir tebligat
ile her zaman bu Sözleşmeden vazgeçtiklerini bildirebilirler.
2. Vazgeçme bildirimi, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınmasından
itibaren geçen üç ayın başlangıcındaki ayın birinci günü etki doğuracaktır.
Madde 23 - Tebligatlar
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri bütün Avrupa Konseyi üyesi Devletlere ve
bu Sözleşmeye katılmış bütün Devletlere:
a) bütün imzalamaları;
b) bütün onama, kabul, tasvip ve katılım belgelerinin tevdiini;
c) 15 ve 16 ncı maddelerine uygun olarak bu Sözleşmenin bütün yürürlüğe
giriş tarihlerini;
d) bu Sözleşme ile ilgili diğer bütün fiil, bildirim ve iletişimleri,
tebliğ edecektir.
Bu konuda gereğince yetkili kılınmış aşağıda imzası bulunanlar bu
Sözleşmeyi imzalamışlardır.
Bu Sözleşme, Fransızca ve İngilizce dillerinde ve her iki metin de aynı
derecede geçerli olmak üzere, tek nüsha halinde Strazburg’da 4 Kasım 1999
tarihinde yapılmıştır. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri bu nüshanın onaylı bir
örneğini bütün Avrupa Konseyi üyesi Devletlere, Sözleşmenin hazırlanmasına
katılmış üye olmayan Devletlere, Avrupa Topluluğuna ve ona katılmaya davet
edilmiş bütün Devletlere gönderecektir.