Dönem : 22 Yasama Yılı : 1
T.B.M.M. (S. Sayısı : 184)
11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri
Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6 Nolu
Protokolun Onaylanmasının Uygun Bulunduğu
Hakkında Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu
(1/607)
Not : Tasarı Başkanlıkça; Adalet, Anayasa ve Dışişleri
komisyonlarına havale edilmiştir.
|
T.C. |
|
|
|
|
Başbakanlık |
|
|
|
Kanunlar ve Kararlar |
|
|
|
Genel Müdürlüğü |
2.6.2003 |
|
|
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-649/2423 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 20.5.2003 tarihinde kararlaştırılan “11 Nolu Protokol ile
Değişik İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm
Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6 Nolu Protokolun Onaylanmasının Uygun
Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Avrupa Konseyi (AK)
bünyesinde hazırlanarak 1983 yılında imzaya açılan İnsan Haklarını ve Temel
Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6
Numaralı Protokol, idam cezasının barış zamanında kaldırılmasını
düzenlemektedir.
Kurucu üyeleri arasında
bulunduğumuz Avrupa Konseyinin tüm üyeleri sözkonusu Protokolu imzalamıştır. 6
ncı Protokolun getirdiği düzenlemelerin kabulü, günümüzde artık AK üyeliği için
bir önşart ve üyelikten kaynaklanan bir yükümlülük olarak
değerlendirilmektedir.
Türkiye Büyük Millet
Meclisi tarafından 3 Ağustos 2002 günü kabul edilen ve Resmî Gazetenin 9
Ağustos 2002 günlü nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 4771 Sayılı Kanunun
1 inci maddesi, çeşitli kanunlarımızda yer alan idam cezalarını müebbet ağır
hapis cezasına dönüştürmüş, bu düzenleme ile idam cezası barış zamanında
mevzuatımızdan çıkarılmıştır. Bu şekilde, 6 ncı Protokolu imzalayarak
onaylamamızın önünde mevzuat uyumsuzluğundan kaynaklanan yasal bir engel
kalmamıştır.Yasa koyucu esasen, 4771 Sayılı Kanunun ilgili maddesini, 6 ncı
Protokolun lafzına uygun şekilde kaleme almıştır. Bu itibarla, idam cezasının
barış zamanında kaldırılması yönünde TBMM tarafından ortaya konan iradenin
gereğinin uluslararası platformda da yerine getirilmesi amacıyla, 6 ncı
Protokolu imzalayarak onaylamamızın gerekli olduğu değerlendirilmiş, nitekim,
Protokol, 15 Ocak 2003 günü Hükümetimiz adına Avrupa Konseyi Nezdindeki Daimî
Temsilcimiz tarafından imzalanmıştır.
Protokolun onaylanması
ile insan hakları alanında yürütülmekte olan kapsamlı reform çalışmalarında
önemli bir aşama geride bırakılmış olacaktır.
Dışişleri
Komisyonu Raporu
|
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
|
Dışişleri Komisyonu |
20.6.2003 |
|
|
Esas No. : 1/607 |
|
|
|
Karar No. : 100 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan
Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının
Kaldırılmasına Dair Ek 6 Nolu Protokolun Onaylanmasının Uygun Bulunduğu
Hakkında Kanun Tasarısı Komisyonumuzun 19 Haziran 2003 tarihli 15 inci
toplantısında Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı temsilcilerinin
katılmalarıyla görüşülmüştür.
Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanan 6
Nolu Protokol, idam cezasının barış zamanında kaldırılmasını düzenlemektedir.
3 Ağustos 2002 tarihinde kabul edilen 4771
sayılı Kanun, çeşitli yasalarımızda yer alan idam cezalarını müebbet ağır hapis
cezasına dönüştürdüğünden, idam cezası barış zamanında mevzuatımızdan
çıkarılmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin yasa
koyucu olarak belirttiği iradenin gereğinin uluslararası platformda da yerine
getirilmesi amacıyla hazırlanan Tasarı, Komisyonumuzca uygun bulunmuş ve aynen
kabul edilmiştir.
Komisyonumuzca, insan hakları alanında
yürütülmekte olan reform çalışmalarında önemli bir adım oluşturan Protokolun,
İçtüzüğün 52 nci maddesine göre öncelikle görüşülmesine karar verilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mehmet Dülger |
Emin Şirin |
Eyyüp Sanay |
|
|
Antalya |
İstanbul |
Ankara |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin Kansu |
Mehmet Özyol |
Nur Doğan Topaloğlu |
|
|
İstanbul |
Adıyaman |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mustafa Dündar |
V. Haşim Oral |
Abdülbaki Türkoğlu |
|
|
Bursa |
Denizli |
Elazığ |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Eraslan |
Halil Akyüz |
Mehmet B. Denizolgun |
|
|
Hatay |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Şükrü Mustafa Elekdağ |
Onur Öymen |
Fikret Ünlü |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
Karaman |
|
|
Üye |
|
Üye |
|
|
Ufuk Özkan |
|
Osman Seyfi |
|
|
Manisa |
|
Nevşehir |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
11 NOLU
PROTOKOL İLE DEĞİŞİK İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA AVRUPA
SÖZLEŞMESİNE ÖLÜM CEZASININ KALDIRILMASINA DAİR EK 6 NOLU PROTOKO-LUN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞU HAKKINDA KANUN
TASARISI
MADDE 1. - Avrupa Konseyi bünyesinde
hazırlanarak 1983 yılında imzaya açılan ve Ülkemiz adına 15 Ocak 2003 tarihinde
Strasburg’da imzalanan “11 No’lu Protokol ile Değişik, İnsan Haklarını ve Temel
Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesi’ne Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek
6 No’lu Protokol”un onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
11 NOLU
PROTOKOL İLE DEĞİŞİK İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA AVRUPA
SÖZLEŞMESİNE ÖLÜM CEZASININ KALDIRILMASINA DAİR EK 6 NOLU PROTOKO-LUN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞU HAKKINDA KANUN
TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1 inci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. V. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
M. V. Gönül |
A. Şener |
M. A. Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
|
|
B. Atalay |
A. Babacan |
M. A. Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
G. Akşit |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
|
M. V. Gönül |
A. Aksu |
K. Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim Bakanı V. |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı V. |
|
|
C. Çiçek |
Z. Ergezen |
M. Başesgioğlu |
|
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı V. |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
B. Yıldırım |
B. Atalay |
M. Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı V. |
Kültür ve Turizm Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
B. Yıldırım |
E. Mumcu |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|
|
|
|
|
|
11 NO’LU PROTOKOL İLE DEĞİŞİK,
İNSAN HAKLARINI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİ KORUMA
AVRUPA SÖZLEŞMESİNE
ÖLÜM CEZASININ KALDIRILMASINA DAİR EK 6 NO’LU PROTOKOL
Strasbourg,
28.IV.1983
1 Kasım
1998 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 11 No’lu Protokol (ETS NO. 155) hükümleri
uyarınca madde başlıkları eklenmiş ve değiştirilmiş metin.
4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da
imzalanan “İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Sözleşmesi”ne (bundan
böyle “Sözleşme” olarak anılacaktır) Ek bu Protokol’ü imzalayan Avrupa Konseyi
üyesi Devletler,
Avrupa Konseyi üyesi Devletlerin bir
çoğunda meydana gelen gelişmelerin ölüm cezasının kaldırılması yönünde genel
bir eğilim gösterdiğini göz önüne alarak;
Aşağıdaki hükümleri kabul etmişlerdir.
Madde
1. - Ölüm Cezasının Kaldırılması
Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse
bu cezaya çarptırılamaz ve idam edilemez.
Madde
2. - Savaş Zamanında Ölüm Cezası
Bir Devlet, savaş zamanında veya yakın
savaş tehdidi durumlarında işlenen eylemler için yasalarında ölüm cezasına
ilişkin hüküm öngörebilir; böyle bir ceza, ancak, yasada belirtilen durumlarda
ve yasa hükümlerine uygun olarak uygulanabilir. Bu Devlet, sözkonusu yasaların
ilgili hükümlerini Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne bildirecektir.
Madde
3. - Aykırı Davranma Yasağı
Sözleşme’nin 15 inci Maddesine
dayanılarak bu Protokol hükümlerine aykırı davranılamaz.
Madde
4. - Çekince Koyma Yasağı (1)
Sözleşme’nin 57 nci Maddesine
dayanılarak bu Protokol’ün hükümlerine hiçbir çekince konulamaz.
Madde
5. - Ülkesel Uygulama
1. Her Devlet, imza anında veya
onaylama, kabul yahut uygun bulma belgesini tevdi ederken bu Protokol’ün
uygulanacağı ülke ya da ülkeleri belirtir.
2. Her Devlet, daha sonraki herhangi
bir tarihte, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne bildirimde bulunarak, bu
Protokol’ün uygulama alanını, bildirimde belirtilen diğer herhangi bir ülkeye
doğru genişletebilir. Bu ülke bakımından, bu Protokol böyle bir bildirimin
Genel Sekreter tarafından alındığı tarihi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe
girer.
3. İlk iki fıkraya göre yapılan
herhangi bir bildirim, bu bildirimde belirtilen herhangi bir ülke bakımından,
Genel Sekretere yapılacak ihbar ile geri alınabilir. Geri alma işlemi, bu
ihbarın Genel Sekreter tarafından alınış tarihini izleyen ayın ilk günü etki
doğurur.
Madde
6. - Sözleşmeyle Bağlantısı
Taraf Devletler, bu Protokolün 1 ila 5
inci maddelerini Sözleşmeye ek hükümler olarak kabul ederler ve Sözleşmenin
bütün düzenlemeleri buna göre uygulanır.
(1) 11 Numaralı
Protokol (ETS 154) hükümleri ile değişik metin.
Madde
7. - İmza ve Onay
Bu Protokol, Sözleşmeyi imzalamış olan
Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzasına açıktır. Protokol, onay, kabul veya
uygun bulma işlemine tâbidir. Avrupa Konseyi üyesi bir devlet, aynı zamanda
veya daha önce Sözleşmeyi onaylamadıkça, bu Protokolü onaylayamaz, kabul edemez
veya uygun bulamaz.Onaylama, kabul veya uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi
Sekreterine tevdi edilir.
Madde
8. - Yürürlüğe Giriş
1. Bu Protokol, Avrupa Konseyi üyesi
beş devletin, 7 nci madde hükümleri uyarınca, bu Protokolle bağlanma
hususundaki rızalarını ifade ettikleri tarihi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe
girer.
2. Bu Protokolle bağlanma konusundaki
rızasını daha sonra bildirecek bir üye Devlet bakımından bu Protokol, onaylama,
kabul veya uygun bulma belgesinin verildiği tarihi izleyen ayın ilk günü
yürürlüğe girer.
Madde
9. - Saklama Görevleri
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri;
a) Her imzalamayı;
b) Her onaylama, kabul veya uygun
bulma belgesinin tevdiini;
c) 5 inci ve 8 inci Maddeler uyarınca
bu Protokolün yürürlüğe girişine ilişkin bir tarihi;
d) Bu Protokol ile ilgili başka her
türlü işlem, ihbar veya bildirimi
Konsey üyesi devletlere bildirir.
Usulüne göre yetkili kılınmış aşağıda
imzası bulunanlar bu Protokolü imzalamışlardır.
Bu Protokol, Avrupa Konseyi
arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere,
Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde, 28 Nisan 1983’te Strasbourg’ta
düzenlenmiştir.Avrupa Konseyi Genel Sekreteri metnin tasdikli nüshalarını
Avrupa Konseyi üyesi Devletlerin her birine gönderecektir.