Dönem : 22 Yasama Yılı : 1

T.B.M.M. (S. Sayısı : 7)

Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/321)

T.C.
Başbakanlık	19.12.2002
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-553/6039

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 3.12.2002 tarihinde kararlaştırılan “Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Abdullah Gül

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Bilindiği üzere, 23 Nisan 1999 tarihine kadar sorumlu müdür sıfatı ile veya basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işlenen suçlardan dolayı verilen cezaların infazının veya bu suçlar nedeniyle açılması gerekli davaların açılmasının yahut açılmış olan davaların kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi düşüncesiyle 28.8.1999 tarihli ve 4454 sayılı Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun yürürlüğe konulmuştur. Bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasındaki “... basın yoluyla yahut sözlü veya görüntülü yayın araçlarıyla işlemiş olup...” bölümü, Anayasa Mahkemesinin 12.10.2000 tarihli ve 24198 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 19.9.2000 tarihli ve E. 1999/39, K. 2000/23 sayılı Kararıyla iptal edilmiştir. Bunun üzerine söz konusu fıkra 21.12.2000 tarihli ve 4616 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda yeniden düzenlenerek, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin kullanımı yoluyla işlenmiş suçlar madde kapsamına alınmıştır.

4454 sayılı Kanunda, Kanunun kapsamına giren suçlardan dolayı verilen hürriyeti bağlayıcı cezaların infazının ertelenmesi ile halen devam etmekte olan dava ve soruşturmalarda, davanın açılması veya kesin hükme bağlanmasının ertelenmesi ve bunun sonuçları açık bir şekilde düzenlenmiştir.

4454 sayılı Kanunun kapsamına girmekle birlikte bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce cezası infaz edilmiş olanlar hakkında, 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki hüküm uyarınca 4454 sayılı Kanunun lehe olan hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Kaçmak suretiyle cezasının infazını geciktirmiş kişilerin daha sonradan bu Kanunun yürürlüğe girmesi sonucunda “mahkûmiyetin hiç vaki olmaması” olanağından yararlanarak her türlü hakkına kavuşmasına karşılık, Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iyi niyetle kendiliğinden gelerek cezasını çeken kişilerin bu olanaklardan yararlandırılmaması adalet, hakkaniyet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamaktadır. Ancak Kanunun uygulanmasına bakıldığında söz konusu duruma ilişkin olarak farklı yorumların da gündeme gelebildiği görüldüğünden, uygulamada birliğin sağlanması ile adalet duygusunu zedeleyecek sonuçların önüne geçilmesi amacıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. – Madde ile, 4454 sayılı Kanunun kapsamına giren suçları işleyenlerden, Kanunun yürürlüğe girmesinden önce cezası infaz edilmiş olanların da bu Kanunun lehe hükümlerinden yararlanması amacıyla Kanunun 2 nci maddesine bir fıkra eklenmektedir.

Madde 2. – Yürürlük maddesidir.

Madde 3. – Yürütme maddesidir.

Adalet Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Adalet Komisyonu	25.12.2002
Esas No. : 1/321
Karar No. : 3

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca, 23.12.2002 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiş bulunan “Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı (1/321)”, Komisyonumuzun 25.12.2002 tarihli 3 üncü birleşiminde, Adalet Bakanı Sayın Cemil Çiçek ile Bakanlık temsilcilerinin de katılmalarıyla Komisyonumuzca incelenip görüşülmüş ve geneli üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasından sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 1 inci maddesiyle, Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunun 2 nci maddesine bir fıkra eklenmesi öngörülmektedir. Kanunla düzenlenen müessesenin bir gereği olarak, mahkûmiyeti vaki olmamış sayılanların ayrıca memnu hakların iadesi yoluna başvurmalarına gerek olmaksızın hakları üzerindeki yasaklamalar kendiliğinden kalkacağından, uygulamada bu konuda herhangi bir tereddüdün yaşanmaması amacıyla maddeye bir fıkra daha eklenmesi uygun görülmüş ve çerçeve madde de bu değişiklik doğrultusunda düzenlenmiştir.

Tasarının yürürlüğe ilişkin 2 ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Köksal Toptan	Halil Özyolcu	Ramazan Can
Zonguldak	Ağrı	Kırıkkale
Kâtip	Üye	Üye
Hasan Kara	Mehmet Ziya Yergök	Feridun Fikret Baloğlu
Kilis	Adana	Antalya
	(Muhalefet şerhi mevcuttur)	(Muhalefet şerhi mevcuttur)
Üye	Üye	Üye
Orhan Yıldız	Semiha Öyüş	Feridun Ayvazoğlu
Artvin	Aydın	Çorum
		(Muhalefet şerhi mevcuttur)
Üye	Üye	Üye
Muzaffer Külcü	Mahmut Durdu	Esat Canan
Çorum	Gaziantep	Hakkâri
		(Muhalefet şerhi mevcuttur)
Üye	Üye	Üye
Sadullah Ergün	Recep Özel	Ahmet Güryüz Ketenci
Hatay	Isparta	İstanbul
		(Muhalefet şerhi mevcuttur)
Üye	Üye	Üye
Mehmet Yılmazcan	Hakkı Köylü	Harun Tüfekçi
Kahramanmaraş	Kastamonu	Konya
Üye	Üye	Üye
Muharrem Kılıç	Orhan Erarslan	Ömer Kulaksız
Malatya	Niğde	Sivas
(Toplantıya katılmadı)	(Muhalefet şerhi mevcuttur)
Üye	Üye	Üye
Mehmet Nuri Saygun	Zeyid Aslan	Bekir Bozdağ
Tekirdağ	Tokat	Yozgat
(Muhalefet şerhimiz mevcuttur)

KARŞI OY YAZISI

28.8.1999 tarihli ve 4454 sayılı “Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair 4454 sayılı Kanun” yürürlüğe konulmuştur. Anayasa Mahkemesinin 19.9.2000 tarihli E.1999/39, K.2000/23 sayılı kararı ile 1 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki (.....) bölümü iptal edilmesi üzerine yeniden düzenlenerek uygulanmış ve hükmünü icra etmiştir.

Genel gerekçede belirtilen haklı ve hukuki dayanağı olmayan zorlama gerekçelerle “kişiye özel” ve “özel af” niteliğinde yeni bir düzenlemeye gerek olmadığı, böyle bir düzenlemenin hukuk ilkelerine aykırı olduğu görüşündeyiz ve bu yasa tasarısının tümüne karşıyız.

		25.12.2002
Mehmet Ziya Yergök	Feridun Fikret Baloğlu	Mehmet Nuri Saygun
Adana	Antalya	Tekirdağ
Ahmet Güryüz Ketenci	Feridun Ayvazoğlu	Esat Canan
İstanbul	Çorum	Hakkâri
	Orhan Erarslan
	Niğde

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

BASIN VE YAYIN YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARA İLİŞKİN DAVA VE CEZALA-RIN ERTELENMESİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 28.8.1999 tarihli ve 4454 sayılı Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunun 2 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“1 inci madde kapsamına giren bir suçtan dolayı mahkûmiyet hükmü alıp cezası infaz edilmiş olanlar da, bu Kanunun yayımı tarihine kadar geçen süreyi 1 inci madde kapsamına giren kasıtlı bir cürümden dolayı yeniden mahkûm edilmeksizin geçirdikleri takdirde mahkûmiyet vaki olmamış sayılır.”

MADDE 2. – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

ADALET KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

BASIN VE YAYIN YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARA İLİŞKİN DAVA VE CEZALA-RIN ERTELENMESİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN

KANUN TASARISI

MADDE 1. – 28.8.1999 tarihli ve 4454 sayılı Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunun 2 nci maddesine aşağıdaki iki fıkra eklenmiştir.

“1 inci madde kapsamına giren bir suçtan dolayı mahkûmiyet hükmü alıp cezası infaz edilmiş olanlar da, bu Kanunun yayımı tarihine kadar geçen süreyi 1 inci madde kapsamına giren kasıtlı bir cürümden dolayı yeniden mahkûm edilmeksizin geçirdikleri takdirde mahkûmiyet vaki olmamış sayılır.

Bu madde uyarınca mahkûmiyeti vaki olmamış sayılanların hakları üzerindeki yasaklamalar da kendiliğinden kalkar.”

MADDE 2. – Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. – Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.Abdullah Gül

Başbakan
Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak.ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
A. Şener	M. A. Şahin	E. Yalçınbayır
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
M. Aydın	B. Atalay	A. Babacan
Devlet Bakanı V.	Adalet Bakanı	Millî Savunma Bakanı
M. Aydın	C. Çiçek	V. Gönül
İçişleri Bakanı	Dışişleri Bakanı	Maliye Bakanı
A. Aksu	Y. Yakış	K. Unakıtan
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
E. Mumcu	Z. Ergezen	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı V.	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bak.
M. H. Güler	S. Güçlü	M. Başesgioğlu
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	H. Çelik
Turizm Bakanı	Orman Bakanı	Çevre Bakanı
G. Akşit	O. Pepe	İ. Sütlüoğlu