TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KANUN
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE LİBYA ARAP HALK
SOSYALİST CEMAHİRİYESİ
ARASINDA KONSOLOSLUK SÖZLEŞMESİNİN
ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 4797 |
|
Kabul Tarihi : 23.1.2003 |
MADDE 1. - 8 Şubat 2002
tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Halk
Sosyalist Cemahiriyesi Arasında Konsolosluk Sözleşmesi”nin onaylanması uygun
bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İLE
LİBYA ARAP HALK SOSYALİST
CEMAHİRİYESİ
ARASINDA KONSOLOSLUK SÖZLEŞMESİ
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE LİBYA
ARAP HALK CEMAHİRİYESİ ARASINDA
KONSOLOSLUK SÖZLEŞMESİ
Türkiye Cumhuriyeti ile Libya
Arap Halk Sosyalist Cemahiriyeti egemenlik ve içişlerine karışmama
prensiplerine karşılıklı saygı ve iki ülke arasındaki kardeşlik ilişkilerinin
güçlendirilmesi; ortak çıkarların eşitlik içinde gerçekleştirilmesi,
konsolosluk ilişkilerinin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi arzusuyla,
aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır.
BÖLÜM – 1
TANIMLAR
MADDE (1)
Bu Sözleşmede sözü edilen
deyimler aşağıda belirtilen şekilde anlaşılır :
1) “Konsolosluk
temsilciliği”: Başkonsolosluk, Konsolosluk, Muavin Konsolosluk, Konsolosluk
Ajanlığı;
2) “Konsolosluk görev
çevresi” : Konsolosluğa görevlerini yerine getirmek için tahsis edilen bölge;
3) “Konsolosluk Şefi” : Bu
sıfatla görevlendirilen kişi;
4) “Konsolosluk memuru”:
Konsolosluk şefi dahil, konsolosluk görevlerini yerine getirmekle
görevlendirilmiş kişiler;
5) “Konsolosluk hizmetlisi” :
Konsolosluktaki idarî ve teknik hizmetlerde istihdam edilen kişiler;
6) “Hizmet Personeli Mensubu”
: Konsolosluğun iç hizmetleri ile görevlendirilmiş kişiler;
7) “Konsolosluk Mensupları”:
Konsolosluk Memurları, konsolosluk hizmetlileri ve hizmet personeli mensupları;
8) “Konsolosluk personeli”:
Konsolosluk şefi dışındaki konsolosluk mensupları, konsolosluk hizmetlileri ve
diğer hizmet personeli mensupları;
9) “Özel personel” : Bir
konsolosluk mensubunun özel hizmetinde çalışan kişiler;
10) “Aile Mensupları” : Konsolosluk mensubunun kocası veya karısı,
evli olmayan kız evlat ile reşit olmayan çocukları, bakmakla yükümlü oldukları
ve beraber yaşadıkları ebeveynleri;
11) “Konsolosluk
binaları”:Konsolosluk şefinin ikametgâhı dahil, maliki kim olursa olsun,
münhasıran konsolosluk amaçları için kullanılan binalar, bina kısımları ve buna
bağlı arsalar;
12) “Konsolosluk arşivleri” :
Konsolosluğa ait tüm belgeler yazışmalar, kitaplar, filmler, ses bantları ve
kayıt defterleri, şifre malzemeleri, fihrist etiketleri ve bunların korunmasına
ve saklanmasına yarayan eşyalar;
13) “Resmî yazışmalar” :
Konsolosluk görevlerine ilişkin her türlü yazışma;
14) “Vatandaş”:Gönderen
Devlet’in mevzuatınca vatandaşlığına sahip her kişi;
15) “Gönderen Devlet’in Tüzel
Kişileri”:Gönderen Devlet’in yürürlükteki mevzuatına göre kurulmuş ve merkezi
bu Devlet’te bulunan kuruluşlar;
16) “Gönderen Devlet’in
Gemisi” Gönderen Devlet’in kendi mevzuatına uygun olarak tescil edilmiş ve bu
Devlet’in bayrağını taşımasına müsaade edilmiş, harp gemileri dışındaki, deniz
taşıtları;
17) “Gönderen Devlet’in
Uçağı”:Gönderen Devlet’in, kendi mevzuatına uygun olarak tescil edilmiş ve bu
Devlet’e aidiyetini gösterir belirtici işaret taşımasına müsaade edilmiş, savaş
uçakları dışındaki hava taşıtlar.
BÖLÜM – II
KONSOLOSLUK İLİŞKİLERİ
MADDE (2)
1) Bir konsolosluk, Kabul
Eden Devlet’in ülkesinde ancak bu Devlet’in rızası ile kurulabilir.
2) Konsolosluğun yeri, sınıfı
ve görev çevresi, Gönderen Devlet ile Kabul Eden Devlet’in anlaşması ile
belirlenir.
3) Konsolosluğun yeri, sınıfı
ve görev çevresi ile ilgili olarak sonradan değişiklik yapılmasına ancak iki
tarafın anlaşması ile müsaade edilir.
MADDE (3)
1) Konsolosluk şefi, Gönderen
Devlet tarafından atanıp görevine Kabul Eden Devlet’in rızası ile başlar.
2) Gönderen Devlet,
konsolosluk şefinin adı ve soyadını, sınıfını, konsolosluğun yeri ve görev
çevresini belirten bir atama belgesini veya benzeri bir belgeyi diplomatik
yollarla, konsolosluk şefinin ülkesinde görev yapacağı Devlet’in Dışişleri
Bakanlığına veya Uluslararası İşbirliği ve Dış ilişkiler Halk Bürosuna
gönderir.
3) Konsolosluk şefi, Kabul
Eden Devlet tarafından “buyrultu” denilen belge verildikten sonra göreve
başlayabilir.
4) Kabul Eden Devlet,
Konsolosluk buyrultu belgesi verilene dek, konsolosluk şefine, görevine
başlayabilmesi için geçici olarak müsaade edebilir.
5) Konsolosluk şefine, Kabul
Eden Devlet tarafından geçici müsaade ile dahi olsa göreve başlama müsaadesi
verilmiş ise, Kabul Eden Devlet konsolosluk şefinin görevini yerine
getirebilmesi için bütün gerekli tedbirleri alır.
MADDE (4)
1) Konsolosluk şefi herhangi
bir sebeple görevlerini ifa edemeyecek durumda olduğu veya makamı geçici olarak
boş kaldığı takdirde, Gönderen Devlet, aynı konsoloslukta veya kendine, ait,
Kabul Eden Devlet’in ülkesinde bulunan diğer bir konsoloslukta veya
Büyükelçiliğinde veya Dışişleri Bakanlığında veya Halk Bürosunda bulunan
diplomatik personelden birisini, konsolosluğu, geçici olarak Konsolosluk Şefi
sıfatıyla yönetmesi için görevlendirebilir.
Kabul Eden Devlet’in
Dışişleri Bakanlığı veya Uluslararası İşbirliği ve Dışilişkiler Halk Bürosu bu
kişinin adı ve soyadı hakkında süratle haberdar edilir.
2) Konsolosluk şefinin
görevlerini yerine getirmekle geçici görevlendirilen kişi, konsolosluk şefinin
görevlerini yerine getirirken, bu Sözleşme ile konsolosluk şefine tanınan
ayrıcalık ve bağışıklıklardan yararlanır.
3) Bu maddenin 1. fıkrası
uyarınca, Gönderen Devlet’in diplomatik personelinden biri geçici olarak
konsolosluk şefi görevlerini ifa ederken, diplomatik ayrıcalık ve
bağışıklıklardan yararlanmaya devam eder.
MADDE (5)
1) Konsolosluk memuru sadece
Gönderen Devlet’in vatandaşı olabilir ve daimi ikametgâhı Kabul Eden Devlet’in
ülkesinde bulunamaz.
2) Konsolosluk “Hizmetlileri”
ve “hizmet” personeli mensupları Gönderen veya Kabul Eden Devlet’in vatandaşı
olabilir. Ayrıca Kabul Eden Devlet’in daha önceden yazılı rızası alınmak
şartıyla üçüncü bir Devlet’in vatandaşları da hizmetli olarak atanabilir.
MADDE (6)
1) Gönderen Devlet,
konsolosluk mensuplarının sayısını, yerine getirilmesi gereken iş kapasitesine
ve konsolosluğun normal koşullarda faaliyetlerini yerine getirebilmesi için
ihtiyaçlarına göre belirler.
2) Kabul Eden Devlet,
konsolosluğun ihtiyaçlarını, mevcut durumu ve koşullarını gözönüne alarak,
konsolosluk mensuplarının sayısının normal ve makul gördüğü sınırlar içerisinde
kalmasını isteyebilir.
MADDE (7)
Gönderen Devlet diplomatik kanaldan Kabul Eden
Devlet’in Dışişleri Bakanlığı veya Uluslararası İşbirliği ve Dışilişkiler Halk
Bürosu’na aşağıdaki durumları yazılı olarak bildirir:
a) Konsolosluk mensuplarının atanması, ad,
soyad ve sıfatları ile vatandaşlıkları, varışları, kesin ayrılışları veya
görevlerinin sona ermesi, ayrıca statüleri ile ilgili konsolosluktaki
hizmetleri sırasında husule gelebilecek her türlü değişiklikleri;
b) Konsolosluk mensuplarının ailesinden bir
kişinin varış ve kesin ayrılışı, keza bir kişinin aile fertlerine dahil olması
veya bu durumun sona ermesini;
c) Özel hizmetli personeli ve özel personel
mensuplarının gelişi ve kesin ayrılışları ile bu sıfatla hizmetlerinin son
bulmasını;
d) Kabul Eden Devlet’te ikamet eden kişilerin
konsolosluk mensubu veya özel personel olarak işe alınmaları veya işlerine son
verilmesini.
MADDE (8)
1) Kabul Eden Devlet’in yetkili makamları,
konsolosluk memuruna kimliğini ve unvanını gösteren bir özel belgeyi ücretsiz
olarak tanzim edecektir.
2) Bu maddenin 1. fıkrasındaki hükümleri,
Kabul Eden Devlet vatandaşı olmamak ve bu ülkede devamlı ikamet etmemek
kaydıyla, konsolosluk mensuplarına, hizmet personeline ve özel personel
mensupları ile Kabul Eden Devlet’in rızası alınarak hizmet personeli ve özel
personel olarak çalıştırılan üçüncü Devlet vatandaşlarına ve aile fertlerine
uygulanacaktır.
MADDE (9)
Kabul Eden Devlet’te bulunan konsolosluk
mensupları, konsolosluktaki görevleri dışında hiç bir ticari veya mesleki
faaliyette bulunamazlar.
MADDE (10)
1) Bir konsolosluk mensubunun görevleri
özellikle aşağıdaki hallerde son bulur:
a) Görevinin son bulduğunun, Gönderen Devlet
tarafından Kabul Eden Devlet’e bildirilmesi;
b) Buyrultunun, geri alınması;
c) Kabul Eden Devlet’in sözkonusu kişiyi bu
maddenin 3. fıkrasında öngörülen şekilde, konsolosluk personeli mensubu olarak
telakki etmeye son verdiğini Gönderen Devlet’e bildirmesi.
2) Kabul Eden Devlet, konsolosluk şefine
tanınan buyrultunun geri alındığını veya bir konsolosluk memurunun istenmeyen
kişi ilan edildiğini veya konsolosluk personeli mensuplarından herhangi birinin
kabul edilemez bulunduğunu, kararının gerekçesini açıklamak zorunda olmaksızın
ve her an diplomatik yoldan, Gönderen Devlet’e bildirebilir. Bu takdirde,
Gönderen Devlet, sözkonusu kişiyi geri çağıracak veya konsolosluktaki görevine
son verecektir.
3) Gönderen Devlet, bu maddenin c bendi
hükümlerinden doğan hükümlülükleri, makul bir süre içinde yerine getirmeyi
reddeder veya yerine getirmezse Kabul Eden Devlet duruma göre sözkonusu kişinin
buyrultusunu geri alabilir veya bundan böyle bu kişiyi konsolosluk personeli
telakki etmeye son verebilir.
BÖLÜM-III
AYRICALIKLAR VE BAĞIŞIKLIKLAR
MADDE (11)
1) Gönderen Devlet, Kabul Eden Devlet
yasalarında öngörülen koşullara uygun olarak;
a) Konsolosluk binası veya konsolosluk
mensupları için Konut olarak kullanılmak üzere gerekli arsa, bina, bina
kısımları ve müştemilatının mülkiyetini, intifa hakkını veya zilyetliğini
iktisap edebilir.
b) Aynı amaçları maliki veya zilyedi bulunduğu
arsalar üzerinde binalar, bina kısımları ve müştemilatını inşa ettirebilir.
c) İşbu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde
öngörülen hakları ve malları devredebilir.
2) Gönderen Devlet, önceki fıkrada yazılı
amaçlarla arsa, bina, bina kısımları veya müştemilatının mülkiyetini ve intifa
hakkını iktisap, zilyetlik, inşa ve onarımı için Kabul Eden Devlet’in yardımını
isteyebilir.
3) İşbu maddenin hükümleri, Gönderen Devlet’i
binaların bulunduğu bölgede gerekli inşaat ve şehircilik yasalarına uymaktan
muaf kılmaz.
MADDE (12)
1) Gönderen Devlet’in milli bayrağı
konsolosluğun binalarına, konsolosluk şefinin konutuna ve resmi görevlerini
yerine getirirken kullandığı zaman taşıtlarına çekilebilir.
2) Gönderen Devlet’in armasıyla konsolosluk
binasını belirleyen, Bu Devlet’in ve Kabul Eden Devlet’in resmi dillerinde
yazılmış konsolosluk tabelası konsolosluğun kullandığı binalara ve konsolosluk
şefinin ikametgâhına asılabilir.
3) Âkit Taraflardan her biri yukarıdaki
hususlarda gerekli saygının gösterilmesini ve korunmasını sağlar.
MADDE (13)
1) Gönderen Devlet’in,
a) Taşınır malları, tesisat da dahil olmak
üzere konsolosluk binaları;
b) Konsolosluğa ait taşıt araçları, milli
savunma veya kamu yararı da dahil olmak üzere her türlü el koymadan muaftır.
2) Bununla beraber, işbu maddenin önceki
hükümleri, Kabul Eden Devlet’in yasaları uyarınca, milli savunma veya kamu
yararı amaçlarıyla Gönderen Devlet’in konsolosluk binalarını ve bu Devlet’in
konsolosluk misyonu mensubunun konutunu istimlak etmesine mani değildir. Bu
binalardan birine ilişkin olarak böyle bir tedbir zaruri ise konsolosluk
görevlerinin aksamaması için her türlü önlem alınacaktır.
Ayrıca istimlak halinde en kısa zamanda ve
uygun bir tazminat ödenir.
MADDE (14)
1) Gönderen Devlet, aşağıdaki hallerde Kabul
Eden Devlet tarafından konulmuş veya tahsil edilen her çeşit vergi ve resimden
muaftır.
a) Bir konsolosluk veya konsolosluk misyon
şefinin konutunun münhasıran resmi ihtiyaçları için tahsis edilmiş veya bu işe
yarayan, arsaların ve binaların mülkiyet, zilyetlik veya intifa hakkının iktisabı,
mülkiyeti, zilyetliği veya intifa hakkı, binaların yapımı ve arsaların
tesviyesi;
b) Kabul Eden Devlet’in yasal hükümleri veya
düzenlemelerine göre, bir ithal veya tekrar ihraç münasebetiyle veya nedeniyle
vergi ve resimlerden bağışıklık, münhasıran 23. madde hükümlerinin konusunu
teşkil ettiği gözönünde tutularak, bir konsolosluğun münhasıran resmi
ihtiyaçlarına tahsis edilmiş veya bu amaçla kullanılan taşıt araçları dahil her
çeşit taşınabilir eşyanın iktisabı, mülkiyeti, zilyetliği veya kullanılması;
2) İşbu maddenin 1. fıkrasında öngörülen
bağışıklık, özel hizmetlere konulan veya tahsis edilen vergi ve resimlere
uygulanamaz,
3) İşbu maddenin 1. fıkrasında öngörülen
bağışıklık, Gönderen Devlet’le mukavele akdetmiş şahısların, Kabul Eden
Devlet’te yürürlükteki mevzuata göre, yükümlü oldukları vergi ve resimler ve
özellikle vasıtasız vergilerle, vasıtasız vergilere eklenen resimler konusunda
geçerli değildir.
MADDE (15)
Konsolosluk binalarının dokunulmazlığı vardır.
Kabul Eden Devlet görevlileri, Konsolosluk şefinin, onun tayin ettiği kişinin
veya Gönderen Devlet’in diplomatik misyon şefinin rızası dışında, buralara
giremezler.
Acil koruma tedbirleri gerektiren yangın veya
sair felaket halinde müsaade alınmış sayılır.
MADDE (16)
Devletler Hukukunca tanınan ilkelere uygun
olarak, arşivler ve diğer belgeler ve kayıtlar her zaman ve her yerde
dokunulmazlıktan yararlanırlar ve Kabul Eden Devlet makamları, hiçbir nedenle
bunları incelemez veya el koymazlar.
MADDE (17)
1) Kabul Eden Devlet, konsolosluk işlerinin
yürütülmesi için bütün kolaylıkları gösterir ve konsolosluk mensuplarının işbu
Sözleşmeyle bahşedilen haklar, ayrıcalıklar ve bağışıklıklardan
yararlanabilmeleri için her türlü tedbiri alır.
2) Kabul Eden Devlet, konsolosluk memurlarına
kendilerine gösterilmesi gereken saygı ile muamele eder ve onların şahıslarına,
hürriyetlerine ve onurlarına yapılabilecek her türlü tecavüzü önlemek amacıyla
gerekli bütün tedbirleri alır.
3) Kabul Eden Devlet, konsolosluk binalarının
korunması için bütün gerekli tedbirleri alır.
MADDE (18)
1) Konsolosluk mensupları, Gönderen Devlet’e
yaptıkları hizmetlerde, Kabul Eden Devlet’in, yabancı kullanımı ile kanun ve
düzenlemelerinin çalışma müsaadesi konusunda koyduğu yükümlülüklerden muaftır.
2) Konsolosluk memurlarının özel hizmetkârları
ve konsolosluk hizmetlisi, Kabul Eden Devlet’te başka hiç bir kazanç getirici
özel bir işte çalışmıyorlarsa bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen
yükümlülüklerden muaftır.
MADDE (19)
1) Konsolosluk mensupları ve bunlarla beraber
oturan aile fertleri, Gönderen Devlet’e yaptıkları hizmetler konusunda bu
maddenin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kabul Eden Devlet’in bulunan sosyal
güvenlik ile ilgili hükümlerinden muaftır.
2) Bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen,
istisna, aşağıdaki şartlarla münhasıran konsolosluk mensuplarının özel
hizmetlerinde bulunan personel mensuplarına da uygulanır:
a) Kabul Eden Devlet’in vatandaşı olmamaları
ve bu Devlet’te oturmamaları; ve,
b) Gönderen Devlet’te veya Üçüncü bir
Devlet’te yürürlükteki güvenlik hükümlerine tâbi olmaları,
3) Bu maddenin 2 nci fıkrasında öngörülen
muafiyetten yararlanmayan kişileri istihdam eden konsolosluk mensupları Kabul
Eden sosyal güvenlik hükümlerinin işverene yüklediği yükümlülüklere uymalıdır.
4) Bu maddenin 1 inci ve 2 nci fıkralarında
öngörülen muafiyet, Kabul Eden Devlet’in sosyal güvenlik rejimine, bu Devlet’çe
kabul koşuluyla isteyerek katılmayı engellemez.
MADDE (20)
Millî güvenlik nedeniyle girişlerinin
yasaklandığı veya düzenlendiği bölgelerle ilgili olarak, Kabul Eden Devlet’in
kanunları ve düzenlemeleriyle koyduğu sınırlama haricinde, her Konsolosluk
mensubu görevlilerin ifası için Kabul Eden Devlet’te serbestçe dolaşmak hakkına
haizdir.
MADDE (21)
1) Kabul Eden Devlet, konsolosluğun her türlü
resmî araçlarla yaptığı haberleşme serbestliğine müsaade eder ve bunu korur.
Gönderen Devlet’in makamlarıyla ve nerede bulunurlarsa bulunsunlar diplomatik
temsilcilikleri ve sair konsoloslukları ile haberleşmede, konsolosluk,
diplomatik veya konsolosluk kuryelerini, diplomatik torbayı veya konsolosluk
torbasını ve kripto veya şifre olmak üzere uygun göreceği her türlü haberleşme
vasıtalarını kullanabilecektir. Bununla beraber, konsolosluk ancak Kabul Eden
Devlet’in muvafakatıyla telsiz cihazı koyabilir ve kullanabilir.
2) Konsolosluğun resmî haberleşmesine
dokunulmaz; “Resmî Haberleşme” deyiminden, konsoloslukla ve konsolosluk
görevleri ile ilgili tüm haberleşme anlaşılır.
3) Konsolosluk torbası ne açılabilir, ne de
buna el konulabilir. Bununla beraber Kabul Eden Devlet’in yetkili makamları,
torbanın bu maddenin 4 üncü fıkrasında istihdaf olunan yazışmalar, belgeler ve
eşyalardan başka şeyler ihtiva ettiğine inanmak için ciddi nedenlere sahip
oldukları takdirde, bu makamlar torbanın kendi önlerinde Gönderen Devlet’in
yetkili bir temsilcisi tarafından açılmasını isteyebilirler. Eğer Gönderen
Devlet’in makamları talebi reddederlerse torba çıkış yerine geri çevrilir.
4) Konsolosluk torbasını teşkil eden paketler
niteliklerini belirten dış alametleri taşımalıdırlar. Bunlar ancak, resmî yazışmalar
ve münhasıran resmî kullanıma yönelmiş belge veya eşyaları ihtiva edebilirler.
5) Konsolosluk kuryesi, sıfatını gösteren ve
konsolosluk torbasını teşkil eden paketlerin sayısını belirten bir resmî
belgeyi hamil olmalıdır. Kabul Eden Devlet’in rızası olması hali hariç, kurye
ne bu devlet uyruğu olabilir, ne de Gönderen Devlet’in uyruğu olması hariç
Kabul Eden Devlet’in devamlı sakini olabilir. Kurye, görevlerini yerine
getirirken Kabul Eden Devlet tarafından korunur, kişi dokunulmazlığından
yararlanır ve hiç bir şekilde tutuklanmaya ve gözaltına alınmaya tâbi
tutulamaz.
6) Gönderen Devlet, diplomatik temsilcilikleri
ve konsoloslukları, özel konsolosluk kuryeleri tayin edebilirler. Bu durumda,
bu maddenin 5 inci fıkrası hükümleri uygulanır. Şu şartla ki, kurye uhdesinde
bulunan torbayı muhatabına teslim eder etmez anılan fıkrada zikredilen
bağışıklıkların uygulanması son bulur.
7) Konsolosluk Torbası müsaade edilmiş bir
giriş noktasına gelecek bir ticarî geminin veya uçağın kaptanına verilebilir.
Bu kaptan, torbayı teşkil eden paketlerin sayısını gösteren resmî bir belgeyi
hamil olmalıdır. Fakat kaptan bir konsolosluk kuryesi sayılamaz. Konsolosluk,
yetkili mahallî makamlarla varılacak mutabakatla, mensuplardan birini, torbayı
doğrudan doğruya ve serbestçe gemi veya uçak kaptanından teslim almak üzere
gönderebilir.
MADDE (22)
1) Resmî görevlerini yerine getirmeleri
karşılığında, konsolosluk memurları, Gönderen Devlet mevzuatında öngörülen
resim ve harçları tahsil edebilirler.
2) Gönderen Devlet, işbu maddenin 1 inci
fıkrasında belirtilen tahsilat ve tahsilatı mübeyyin makbuzlar hususunda Kabul
Eden Devlet tarafından konulan veya tahsil olunan her türlü vergi ve harçtan
muaftır.
MADDE (23)
1) Konsolosluk memurları ve konsolosluk
hizmetleri ve kendileriyle birlikte yaşayan aile fertleri, aşağıda
gösterilenler hariç, şahsî veya gayri şahsî, millî, bölgesel ve mahallî her
türlü vergi ve resimden muaftırlar:
a) Normal olarak eşya veya hizmetlerin
fiyatına dahil edilmiş bulunan vasıtalı vergiler;
b) Kabul Eden Devlet Ülkesinde bulunan özel
gayrimenkul mallara ait vergi ve resimler;
c) 25 inci maddenin 2 nci fıkrası hükümleri
saklı kalmak üzere, Kabul Eden Devlet tarafından tahsil edilen veraset ve
intikal vergileri;
d) Kaynağı Kabul Eden Devlet’te bulunan
sermaye kazançları dahil özel gelirlerden alınan vergi ve resimler ile, Kabul
Eden Devlet’te kain ticarî veya malî teşebbüslere yapılan yatırımlarda peşinen
alınan sermaye vergileri;
e) İfa edilen özel hizmetler karşılığı elde
edilen kazançlardan alınan vergi ve resimler;
f) Kayıt, mahkeme, ipotek ve pul harçları.
2) Hizmet personeli mensupları, görevlerinin
karşılığı olarak Gönderen Devlet’ten aldıkları ücretlerle ilgili olarak vergi
ve resimlerden muaftırlar.
3) Kabul Eden Devlet’te maaş ve ücretleri
gelir vergisinden muaf tutulmayan kişileri istihdam eden konsolosluk
mensupları, bu Devlet’in gelir vergisinin tahsili konusunda yasa ve
düzenlemelerin kendilerine yüklediği yükümlülüklere uymalıdırlar.
MADDE(24)
1) Kabul Eden Devlet, yasa ve düzenleyici
hükümlerine uygun olarak, aşağıdaki maddelerin girişine müsaade eder ve
depolama, taşıma ve benzeri işlere ilişkin masraflar hariç, resim ve sair
aidatları, her türlü gümrük ödemesinden muaf tutar:
a) Konsolosluğun resmî kullanımına tahsis
edilmiş eşyalar;
b) Konsolosluk memurunun ve birlikte yaşayan
aile fertlerinin yerleşmelerine tahsis edilmiş eşyalar dahil, şahsî
kullanımlarına ait eşyalar;
Tüketim maddeleri, ilgililerin bizzat
kullanımları için gerekli miktarları aşmamalıdır.
2) Konsolosluk hizmetlileri, ilk yerleşmeleri
sırasında ithal edecekleri eşyalar konusunda bu maddenin 1 inci fıkrası b
bendinde öngörülen ayrıcalık ve bağışıklıktan yararlanırlar.
3) Konsolosluk memurlarının ve birlikte
yaşadıkları aile fertlerinin yanlarında taşıdıkları bagajlar gümrük muayenesinden
muaftırlar. Ancak, bu maddenin 1 inci fıkrasının b bendinde sözü edilenlerden
başka eşyalar veya Kabul Eden Devlet’in kanunları ve düzenlemeleri tarafından
ithalatı veya ihracatı yasaklanmış veya karantina kanunlarına ve
düzenlemelerine tâbi eşyalar ihtiva ettiklerini düşündürecek ciddî nedenler
varsa kontrol edilebilirler. Bu kontrol ancak konsolosluk memurunun veya ilgili
aile ferdinin önünde yapılır.
MADDE(25)
Bir konsolosluk mensubunun veya kendisiyle
beraber yaşayan aile efradından birisinin ölümü halinde Kabul Eden Devlet;
1) Bu Devlet’te kazanılmış ve ölüm vuku
bulduğu zaman ihraç yasağı ve kısıtlama konusu olanlar dışında ölenin taşınır
mallarının çıkışına müsaade etmekle;
2) Sadece ölenin konsolosluk memurunun aile
ferdi olarak bulunmaları nedeniyle Kabul Eden Devlet’te mevcut taşınır
mallarından Kabul Eden Devlet, mahallî, bölgesel ve millî ne veraset ne de
intikal vergisi almamakla yükümlüdür.
MADDE(26)
1) Konsolosluk memurları ancak, resmî
görevlerinin yerine getirilmesi dışında işledikleri suçlardan ötürü ve bu
fiilin Kabul Eden Devlet’in mevzuatına göre hürriyeti sınırlayıcı 3 yılı aşkın
bir cezayı gerektirdiği hallerde ve yetkili adlî makamın kararı üzerine
tutuklanabilir veya gözaltına alınabilirler.
2) Bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen hal
saklı kalmak üzere, kesinlenmiş adlî kararın uygulanması dışında, konsolosluk
memurları hapsedilemez ve herhangi bir şekilde kişisel hürriyetleri
kısıtlanamaz.
3) Aleyhine cezaî bir dava ikame edilen
konsolosluk memuru yetkili makamlar önüne çıkmak zorundadır. Bununla beraber,
konsolosluk memurunun resmî durumu icabı kendisine gereken saygı gösterilecek
ve dava bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen hal hariç olmak üzere,
konsolosluk görevlerini yerine getirmesini en az etkileyecek biçimde yürütülecektir.
Bu maddenin 1 inci fıkrasında zikredilen hallerde bir konsolosluk memurunun
gözaltına alınması gerektiği takdirde, aleyhine ikame edilecek dava en kısa
zamanda açılmalıdır.
4) Bir konsolosluk memurunun tutuklanması veya
gözaltına alınması veya kovuşturmaya tâbi tutulması halinde, Kabul Eden Devlet,
durumdan konsolosluk memurunun bağlı olduğu diplomatik misyonu veya
konsolosluğu en kısa zamanda haberdar eder.
MADDE(27)
1) Konsolosluk memurları ve hizmetlileri
konsolosluk görevlerin yerine getirilmesi sırasında işledikleri fiillerden
dolayı Kabul Eden Devlet’in adlî ve idarî makamlarının yargısına tâbi
değildirler.
2) Bununla beraber, bu maddenin 1 inci fıkrası
hükümleri :
a) Bir konsolosluk memurunun veya bir
konsolosluk hizmetlisinin açıkça veya zımnen Gönderen Devlet’in vekili
sıfatıyla akdetmediği bir mukaveleden doğan, veya
b) Kabul Eden Devlet Ülkesinde bir taşıt
aracının, bir geminin veya hava taşıtının sebebiyet verdiği zarar yüzünden
üçüncü bir kişi tarafından açılan, hukuk davalarına uygulanmaz.
MADDE(28)
1) Konsolosluk mensupları adlî ve idarî
davalar sırasında tanıklık yapmaya çağırılabilirler. Konsolosluk hizmetlileri
ve hizmet personeli mensupları bu maddenin 3 üncü fıkrasında zikredilen
durumlar dışında, tanıklık yapmayı reddetmemelidir. Bir konsolosluk memuru
tanıklık yapmayı reddettiği takdirde, ona hiçbir zorlayıcı tedbir veya başka
müeyyide uygulanmaz.
2) Tanıklığı talep eden makam, konsolosluk
memurunun görevlerini yerine getirmesini güçleştirmekten kaçınmalıdır. Bu makam
mümkün olduğu takdirde her defasında, konsolosluk memurunun tanıklıkla ilgili
ifadesini memurun ikametgâhında veya konsoloslukta alabilir veya konsolosluk
memurunun yazılı beyanını kabul edebilir.
3) Bir konsolosluğun mensupları görevlerinin
ifasına ilişkin olaylar hakkında ifade vermek ve yine göreviyle ilgili resmî
yazışma ve belgeleri göstermek zorunda değildirler. Konsolosluk mensupları,
keza, Gönderen Devlet’in ulusal kanunları hakkında bilirkişi olarak tanıklık
yapmayı reddetmek hakkına da sahiptirler.
MADDE (29)
1) Gönderen Devlet, bir konsolosluk mensubu
hakkında bu Sözleşmede öngörülen ayrıcalık ve bağışıklıklardan feragat
edebilir.
2) Feragat daima açık olmalı ve Kabul Eden
Devlet’e yazılı olarak bildirilmelidir.
3) Bir konsolosluk memuru veya bir konsolosluk
hizmetlisi 27 nci madde uyarınca yargı bağışıklığından yararlandığı bir konuda
bir dava ikame ederse, esas talebe doğrudan doğruya bağlı herhangi bir mukabil
talep hakkında yargı bağışıklığı ileri süremez.
4) Hukukî ve idarî bir dava ile ilgili olarak
yargı bağışıklığından feragat, kararın uygulanmasına ait tedbirlere ilişkin
bağışıklıktan da feragat edildiği anlamına gelmez. Bunlar için de ayrı bir
feragat gereklidir.
MADDE (30)
Bu ayrıcalıklardan ve bağışıklıklardan
faydalanan her şahsın ayrıcalıklarına ve bağışıklıklarına halel gelmemek üzere,
Kabul Eden Devlet’in kanunlarına ve düzenlemelerine, özellikle trafikle ilgili
düzenlemelerine saygı göstermek görevi vardır.
Bu şahıslar aynı zamanda Kabul Eden Devlet’in
iç işlerine karışmamakla yükümlüdürler.
MADDE (31)
Konsolosluk mensupları, her çeşit taşıt, gemi
ve hava gemisi kullanılması için Kabul Eden Devlet’in hukukî sorumluluk
sigortası konusunda kanunları ve düzenlemeleri ile koyduğu bütün yükümlülüklere
uymalıdırlar.
MADDE (32)
1) Kabul Eden Devlet’in veya bir Üçüncü
Devlet’in uyruğu olan veya Kabul Eden Devlet’te devamlı sakin bulunan veya
burada kazanç getiren özel bir iş tutan konsolosluk mensupları ve bunların aile
mensupları, bu bölümde öngörülen kolaylıklar, ayrıcalıklar ve bağışıklıklardan
yararlanamazlar,
2) Konsolosluk memurlarından birinin Kabul
Eden Devlet veya Üçüncü bir Devlet uyruğu olan veya Kabul Eden Devlet’te
devamlı sakin bulunan aile fertleri de bu bölümde öngörülen kolaylıklar,
ayrıcalıklar ve bağışıklıklardan yararlanamazlar.
3) Kabul Eden Devlet bu maddenin 1. ve 2.
fıkralarında öngörülen şahıslar üzerinde adlî yetkisini konsolosluk
görevlerinin yerine getirilmesini aşırı derecede engellemeyecek şekilde icra
etmelidir.
MADDE (33)
1) Konsolosluk misyonunun her mensubu göreve
başladığı andan itibaren bu Sözleşmede öngörülen ayrıcalık ve bağışıklıklardan
yararlanır.
2) Bir konsolosluk mensubunun kendisiyle
birlikte yaşayan aile efradı aşağıdaki tarihlerden sonuncusundan itibaren bu
Sözleşmede öngörülen ayrıcalık ve bağışıklıklardan yararlanırlar.
Konsolosluk mensubunun ayrıcalıklardan ve
bağışıklıklardan yararlandığı tarihten veya o konsolosluk mensubunun ailesi
efradından oldukları tarihten itibaren.
3) Bir konsolosluk mensubunun görevi sona
erdiği zaman, kendisinin veya kendisiyle yaşayan ailesi efradının ayrıcalık ve
bağışıklıkları normal olarak aşağıdaki tarihlerden ilkinde son bulur.
Anılan konsolosluk mensubunun Kabul Eden
Devlet’in Ülkesini terk ettiği anda veya bu amaçla kendisine tanınan makul bir
sürenin bitiminde.
Fakat söz konusu kişiler ayrıcalık ve
bağışıklıklarını, silahlı bir çatışma dahil o ana kadar muhafaza ederler.
Bu maddenin 2. fıkrasında belirtilen kişilere
gelince, bunların ayrıcalıkları ve bağışıklıkları bir konsolosluk mensubunun
ailesi efradına dahil olmak durumu kalkar kalkmaz sona erer. Bununla beraber
eğer bu kişiler makul bir süre içinde Kabul Eden Devlet’in ülkesini terk etmek
niyetinde iseler şüphesiz ayrıcalık ve bağışıklıkları hareketleri anına kadar
devam eder.
4) Bununla beraber bir konsolosluk memuru veya
bir konsolosluk hizmetlisi tarafından görevlerinin yerine getirilmesi sırasında
yapılan işlerle ilgili olarak yargı bağışıklığı süresiz olarak devam eder.
5) Bir konsolosluk mensubunun ölümü halinde
kendisiyle birlikte yaşayan ailesi efradı, aşağıdaki tarihlerden ilkine kadar
daha önce yararlandıkları ayrıcalık ve bağışıklıklardan yararlanmaya devam
eder: Kabul Eden Devlet’in ülkesini terk ettikleri veya bu amaçla onlara
tanınan makul sürenin bitimine kadar.
BÖLÜM - IV
KONSOLOSLUK
GÖREVLERİ
MADDE (34)
Konsolosluk memurları aşağıdaki hususlarda
yetkilidirler:
1) Kabul Eden Devlet’te Gönderen Devlet’in ve
bu Devlet’in uyruğu bulunanların hak ve çıkarlarını korumak, Âkit Taraflar
arasında ticarî, ekonomik, turistik, sosyal, bilimsel, kültürel ve teknik
alanlarda ilişkilerin gelişmesini kolaylaştırmak;
2) Gönderen Devlet vatandaşlarının Kabul Eden
Devlet makamlarına müracaatlarında yardımcı olmak;
3) Kabul Eden Devlet’te yürürlükteki usul ve
kaidelere saygı gösterilmek şartıyla, Kabul Eden Devlet mahkemeleri veya
makamları önünde Gönderen Devlet vatandaşlarının temsilini sağlamak için
gerekli önlemleri almak ve yoklukları veya başka bir nedenle haklarını ve
çıkarlarını savunamadıkları hallerde vatandaşların hak ve çıkarlarını korumak
için geçici tedbirlerin alınmasını sağlamak;
4) Kabul Eden Devlet’te ticarî, ekonomik,
turistik, sosyal, bilimsel, kültürel ve teknik alanda gelişmeler hakkında her
türlü meşru yollarla bilgi edinmek ve bu konuda Gönderen Devlet Hükümetine rapor ve ilgili kişilere bilgi vermek.
MADDE (35)
Konsolosluk memurları konsolosluk görev
çevresinde:
1) Uyruklarının kaydını yapmak ve Kabul Eden
Devlet’in yasaları ile uyuştuğu ölçüde, uyruklarının sayımını yapmak. Bu amaçla
Kabul Eden Devlet yetkili makamlarının yardımını isteyebilirler.
2) Uyruklarının dikkatine basın yoluyla
bildiriler yayınlamak veya millî bir hizmetle ilgili olarak Gönderen Devlet
makamlarından çıkan çeşitli emir ve belgeleri onlara ulaştırmak.
3) a) Gönderen Devlet uyruklularına pasaport
ve seyahat belgeleri vermek, yenilemek ve değiştirmek;
b) Gönderen Devlet’e gitmek isteyen kişilere
vize ve gerekli belgeleri vermek;
4) Kabul Eden Devlet’in kanun ve
düzenlemeleriyle bağdaşan her şekilde, adlî ve gayrî adlî belgeleri tebliğ
etmek veya istinabeleri yerine getirmek;
5) a) Gönderen veya Kabul Eden Devlet
makamları ve memurlarınca düzenlenmiş her türlü belgeyi Kabul Eden Devlet’in
kanun ve düzenlemelerinin engellemediği ölçüde tercüme ve tasdik etmek. Bu
tercümeler iki Devletten birinin yeminli tercümanları tarafından yapılmışlarla
aynı değer ve güçtedir,
b) Her türlü beyanı kabul etmek, her türlü
belgeyi düzenlemek, imzaları onaylamak, Gönderen Devlet’in kanunları ve
düzenlemeleri bu işlem ve formaliteleri gerektirdiğinde belgeleri tasdik ve
tercüme etmek;
6) Kabul Eden Devlet’in Kanun ve
düzenlemelerinin engellemediği ölçüde, noter senedi olarak:
a) Kabul Eden Devlet’te bulunan gayri
menkulleri üzerinde gerçek haklarını tesis ve nakline ilişkin taahhüt veya
belgeler dışında, uyruklarının vermek ve yapmak istedikleri, noter senedi
şeklindeki belgeleri veya mukaveleleri ve,
b) Tarafların milliyeti ne olursa olsun
Gönderen Devlet ülkesinde bulunan mallarla veya yapılacak işlerle ilgili olan
veya bu ülkede hukuki sonuçlar doğurmaya matuf belge ve mukaveleleri kabul
etmek.
7) Kabul Eden Devlet’in mevzuatı engellemediği
ölçüde, Gönderen Devlet vatandaşları tarafından veya onların hesabına verilen
her miktar para, her çeşit belge ve eşyaları emanet olarak almak. Bu emanetler
bu Sözleşmenin 16. maddesinde öngörülen bağışıklıktan yararlanamazlar ve sözü
edilen madde hükümlerinin uygulandığı arşivlerden, belgelerden ve kayıtlardan
ayrı tutulmalıdırlar. Bu emanetler Kabul Eden Devlet’ten ancak bu Devlet’in
kanun ve düzenlemelerine uygun olarak çıkarılabilirler.
8) a) Gönderen Devlet vatandaşlarının kişi
hallerine ilişkin belgelerini düzenlemek, suretini çıkarmak ve iletmek;
b) Müstakbel evlilerin Gönderen Devlet’in
vatandaşı olduğu hallerde bunların nikahını kıymak, Kabul Eden Devlet mevzuatı
gerektiriyorsa durumdan Kabul Ederi Devlet makamlarına bilgi vermek;
9) Kazai rüşte ilişkin beyanları kabul etmek
ve her iki Akit Tarafın yasalarına uygun olduğu ölçüde vatandaşları için
vasilik ve kayyımlık işlemlerini düzenlemek. Bu maddenin 2. ve 3.
fıkralarındaki hükümler, Gönderen Devlet uyruklarını Kabul Eden Devlet’in
yasalarının öngördüğü beyanlarda bulunmaktan muaf kılmaz.
(MADDE 36)
1) İlgili karşı çıkmadıkça, Gönderen Devlet
konsolosluğu, Kabul Eden Devlet makamları tarafından, uyruklarından birine
karşı alınan hürriyeti kısıtlayıcı her türlü tedbir ve bunu gerektiren
olayların niteliğinden, sözkonusu şahsın tutuklandığı, gözaltına alındığı veya
başka herhangi bir şekilde hürriyeti kısıtlandığı günden itibaren iki hafta
içinde haberdar edilir.
Tutuklanan, gözaltına alınan veya başka
herhangi bir şekilde hürriyeti kısıtlanan şahsın konsolosluğa muhatap mesajları
Kabul Eden Devlet makamları tarafından gecikmeksizin ulaştırılmalıdır. Bu makam
bu fıkra hükümlerinin bahşettiği hakları ilgiliye bildirmelidir.
2) Konsolosluk memurları, tutuklanan, önleyici
tutukluluk halinde bulunan veya başka bir şekilde tutuklu bulunan bir Gönderen
Devlet vatandaşını kendisi tarafından reddolunmadıkça ziyaret edebilir, onunla
görüşebilir veya yazışabilir. Konsolosluk memurlarına bu vatandaşı ziyaret ve
onunla yazışma hakları, vatandaşın tutuklandığı, gözaltına alındığı veya
herhangi bir şekilde hürriyetinden yoksun bırakıldığı günden itibaren 2-21
günlük bir süre içinde tanınır.
3) Yukarda 2. fıkrada istihdaf olunan haklar,
Kabul Eden Devlet’in kanun ve düzenlemeleri çerçevesinde kullanılacaktır.
Bununla beraber, bu kanun ve düzenlemeler bu maddeyle tanınmış olan hakların
tam olarak kullanılmasına imkan vereceklerdir.
(MADDE 37)
1) Bir Gönderen Devlet vatandaşının Kabul Eden
Devlet’te ölmesi halinde, bu Devlet’in yetkili makamı durumdan konsolosluğu
haberdar eder.
2) a) Konsolosluk, vatandaşlarından birinin
öldüğünü haber alınca bu Devlet yetkili makamlarının derleyecekleri tüm
bilgileri, mirasla, ilgili, dökümü ve mirasçıların listesini, çıkarabilmek için
Kabul Eden Devlet yasalarının elverdiği ölçüde kendisine iletmelerini ister.
b) Gönderen Devlet’in konsolosluğu, Kabul Eden
Devlet’in toprağında bırakılan terekenin muhafazası ve yönetimi için gerekli
tedbirlerin alınmasını, Kabul Eden Devlet’in yetkili makamlarından isteyebilir.
c) Konsolosluk memuru bizzat veya temsilcisi
aracılığıyla (b) bendinde öngörülen tedbirlerin alınmasına yardımcı olabilir.
3) Koruyucu tedbirler alınacaksa ve hiçbir
mirasçı gelmemiş veya temsilci göndermemişse, Gönderen Devlet’in bir
konsolosluk memuru, Kabul Eden Devlet makamlarınca mühürlenme ve mühürlerin
kaldırılması işlemlerinde ve dökümün çıkarılmasında hazır bulunmaya davet
edilebilir.
4) Kabul Eden Devlet Ülkesinde mirasla ilgili
işlemlerin tamamlanmasından sonra, mirasın taşınır malları veya bunların
satışının karşılığı veya taşınmaz malları Kabul Eden Devlet’te oturmayan ve
kendisine bir vekil tayin etmeyen Gönderen Devlet’in uyruğu kanuni veya mansup
mirasçıya düşerse, söz konusu mallar ve bunların satışlarının karşılığı
aşağıdaki koşullarla, Gönderen Devlet konsolosluğuna teslim edilir:
a) Kanuni veya mansup olarak mirasçının
doğrulanması,
b) Yetkili makamların gerekiyorsa miras
mallarının ve bunların satışlarının karşılığının teslimi hususunda yetkili
kılınmış olmaları,
c) Kabul Eden Devlet yasalarında öngörülen
süre içinde mirasla ilgili bütün vergi ve borçların ödenmiş veya ödenmesinin
garanti edilmiş olmaları
5) Gönderen Devlet’in bir vatandaşının Kabul
Eden Devlet’te geçici olarak bulunması ve bu ülkede ölmesi halinde, bıraktığı
ve mevcut bir mirasçı tarafından istenmeyen para ve şahsi eşyaları hiç bir
formalitesiz, geçici olarak muhafazasını sağlamak üzere, Kabul Eden Devlet’in
idari ve adli makamlarının adli yarar için el koyma hakları saklı kalarak
Gönderen Devlet konsolosluğuna teslim edilirler.
Konsolosluk, para ve şahsi eşyaları bunların
idaresi ve tasfiyesi için tayin edilen Gönderen Devlet’in her makamına, teslim
etmelidir. Bu konsolosluk, eşyaların ihracı ve paraların transferi konusundaki
Kabul Eden Devlet mevzuatına uymalıdır.
MADDE (38)
Konsolosluk memuru, Gönderen Devlet gemileri
ile bu gemilerin mürettebatına, Kabul Eden Devlet’in limanları da dahil iç veya
kara sularında bulundukları süre içinde, giriş serbest olur olmaz, bu
Sözleşme’de öngörülen her türlü yardımda bulunmak hakkına sahiptir. Gönderen
Devlet gemileri ile mürettebatı üzerinde gözetim ve denetim hakkından
yararlanabilir. Bu amaçla aynı zamanda Gönderen Devlet gemilerini ziyaret
edebilir ve bu gemilerin kaptanları ile mürettebatının ziyaretini kabul
edebilir.
MADDE (39)
Kabul Eden Devlet mevzuatına aykırı olmamak
şartıyla, Gönderen Devlet gemileri ile ilgili olarak konsolosluk memuru;
a) Gemi kaptanı veya diğer mürettebattan
herhangi birini sorguya çekmek, gemi evrakını kont-rol, kabul ve vize etmek,
geminin hamulesine ve sefere ilişkin beyanları kabul etmek, geminin girişini,
kalışını ve çıkışını kolaylaştırmak için gerekli belgeleri vermek;
b) İş akdi ve çalışma koşulları ile ilgili
anlaşmazlıklar da dahil olmak üzere, kaptan ile diğer mürettebat arasındaki her
türlü anlaşmazlıkları Gönderen Devlet mevzuatına göre çözmek veya çözümünü
kolaylaştırmak amacı ile müdahalede bulunmak;
c) Kaptan veya diğer mürettebatın işe alınması
veya işten çıkarılması ile ilgili tedbirleri almak;
d) Kaptan veya mürettebattan herhangi birinin
hastaneye yatırılması veya ülkesine gönderilmesini sağlamak için gerekli
tedbirleri almak;
e) Bir geminin uyrukluğunu, mülkiyet ve diğer
ayni haklarını, durum ve işletilmesini ilgilendiren her türlü şehadetname ve
diğer belgeleri kabul etmek, düzenlemek veya imzalamak;
f) Geminin kaptanı ile diğer mürettebattan
herhangi birine, Kabul Eden Devlet mahkemeleri ve diğer makamları ile
temaslarından yardım ve müzaherette bulunmak ve bu amaçla, onlara hukuki
yardım, bir tercümanın veya başka bir kişinin yardımını sağlamak;
g) Gemide disiplin ve düzenin korunması
amacıyla yararlı bütün tedbirleri almak;
h) Gönderen Devlet’in denizcilikle ilgili
kanunları ve nizamlarının bu Devlet gemisinde uygulanmasını sağlamak; Hakkını
haizdir.
MADDE (40)
I) Gemide adli yetki
l) Kabul Eden Devlet’in mahkemeleri ile adli
konularda yetkili diğer makamları, Gönderen Devlet’e ait bir gemide işlenmiş
suçlar sözkonusu ise, yargı yetkisini ancak aşağıdaki hallerde kullanabilirler
:
a) Gerek Kabul Eden Devlet uyruklusu tarafından
veya ona karşı, gerek mürettebattan başka herhangi bir kimse tarafından veya
ona karşı işlenmiş suçlar;
b)Kabul Eden Devlet’in limanı veya karasuları
yahut iç sularının sükun ve güvenliğini bozan suçlar;
c) Kabul Eden Devlet’in kamu sağlığı, denizde
insan hayatını kurtarma, yabancıların girişi ve ikameti, gümrük kuralları,
denizin kirletilmesi veya her türlü kaçakçılığı ilgilendiren kanun ve
nizamlarına karşı işlenen suçlar;
d)Kabul Eden Devlet’in mevzuatı hükümlerine
göre en az üç yıl veya hürriyeti bağlayıcı ağır bir cezayı gerektiren suçlar;
2) Diğer hallerde, yukarıda anılan makamlar,
ancak konsolosluk memurunun istemi veya muvafakati ile harekete geçebilirler.
II) Kabul Eden Devlet makamlarının gemiye
müdahalesi
1) Kabul Eden Devlet’in bir mahkemesi veya
herhangi bir yetkili makamı, Gönderen Devlet’in gemisinde kaptanı,
mürettebattan bir başkasını, bu geminin bir yolcusunu veya Kabul Eden Devlet
uyruklusu olmayan diğer herhangi bir kişiyi tutuklamak veya gözaltına almak,
yahut gemide bulunan bir mala el koymak veya gemide resmi bir soruşturma yapmak
niyetinde oldukları takdirde, Kabul Eden Devlet yetkili makamları, konsolosluk
memuruna, bu tür bir önlemin uygulanmasında hazır bulunmasına imkân verecek bir
süre içinde bilgi vereceklerdir. Konsolosluk memurunu önceden haberdar etmek
imkânsız ise veya bu önlemlerin uygulanmasında hiçbir konsolosluk memuru hazır
bulunmazsa, Kabul Eden Devlet yetkili makamları alınan tedbirleri en kısa
zamanda ve tam olarak konsolosluk memuruna bildireceklerdir. Kabul Eden Devlet
yetkili makamları, konsolosluk memurunun tutuklanan veya gözaltına alınan şahsı
ziyaret etmesine, bu kişi ile haberleşmesine ve ilgili kişi veya geminin
çıkarlarının korunmasına yönelik uygun önlemlerin alınmasını
kolaylaştıracaklardır.
2) Bir önceki fıkra hükümleri, pasaport,
gümrük, kamu sağlığı, deniz kirlenmesi ve denizde insan hayatını kurtarma
konularında Kabul Eden Devlet makamlarınca yapılan olağan bir kontrole veya
gemi kaptanının istemi veya muvafakati ile yapılan diğer herhangi bir girişime
uygulanmaz.
MADDE (41)
1) Kabul Eden Devlet’in limanları da dahil
karasuları veya iç sularında Gönderen Devlet’in bir gemisi battığı, hasara
uğradığı, karaya oturduğu, sahile vurduğu veya diğer herhangi bir avaryaya
uğradığı takdirde, bu Devlet’in yetkili makamları gecikmeksizin Gönderen Devlet
konsolosluk memuruna bunu bildireceklerdir.
2) İşbu maddenin 1. fıkrasında sayılan
hallerde Kabul Eden Devlet’in yetkili makamları geminin, yolcuların,
mürettebatın, gemi donatımının, hamulenin, erzak ve gemide bulunan diğer
eşyanın kurtarılması ve korunması ile gemiye ve mallara karşı her türlü
saldırının ve her türlü düzensizliğin önlenmesi ve bunların tasfiyesi amacı ile
gerekli önlemleri alacaklardır. Bu önlemler, geminin veya hamulesinin parçası
olup da gemiden ayrılmış olan mallar konusunda da alınacaktır. Kabul Eden
Devlet makamları alınan önlemlerden konsolosluk memuruna bilgi vereceklerdir.
Bu makamlar, avarya, karaya oturma veya batma hallerinden sonra bütün önlemleri
alabilmesi için konsolosluk memuruna yardımda bulunacaklardır.
3) Gönderen Devlet’in batan gemisi, donatımı,
hamulesi, erzak veya gemide bulunan diğer eşya, Kabul Eden Devlet sahili
üzerinde veya yakınında bulunduğu veya bu Devlet limanına sürüklendiği, ve ne
gemi kaptanı, ne yetkili, ne deniz acentası, ne de sigorta temsilcileri hazır
olmadıkları veya bunların korunması veya yönetimi amacıyla tedbir alabilecek
durumda bulunmadıkları takdirde, konsolosluk memuru, gemi sahibinin hazır
bulunsaydı aynı amaçlarla alabileceği tedbirleri onun temsilcisi sıfatı ile
almaya yetkilidir.
4) Konsolosluk memuru, işbu maddenin 3 üncü
fıkrasında öngörülen önlemleri, uyrukluğu ne olursa olsun bir gemiden veya
hamulesinden olup da bir limana sürüklenen veya sahilde veya sahilin yakınında
veya avaryaya uğramış, karaya oturmuş veya batmış geminin üzerinde bulunan veya
Gönderen Devlet’in bir uyruklusuna ait plan her türlü eşya hakkında da
alabilir. Kabul Eden Devlet yetkili makamları, böyle bir eşyanın varlığından,
Konsolosluk memuruna gecikmeksizin bilgi vermelidirler,
5) Konsolosluk memuru, Kabul Eden Devlet kanun
ve nizamlarına uygun hareket ederek, avarya, karaya oturma veya batma
nedenlerini tayin için açılan soruşturmaya katılmak hakkını haizdir.
MADDE (42)
38, 39, 40 ve 41 inci maddeler hükümleri harp
gemilerine uygulanmazlar.
MADDE (43)
1) Konsolosluk memurları Gönderen Devlet
yasaları ve nizamlarının öngördüğü teftiş ve kontrol yetkilerini ve bu
Devlet’te kayıtlı hava taşıtları ve bunların mürettebatı üzerinde
kullanabilirler, onlara yardım da edebilirler,
2) Gönderen Devlet’te kayıtlı bir hava taşıtı,
Kabul Eden Devlet’te kazaya uğradığında bu Devletin yetkili makamları, kazanın
meydana geldiği yere en yakın konsolosluğu gecikmeksizin haberdar ederler.
BÖLÜM - V
GENEL HÜKÜMLER
MADDE (44)
Konsolosluk memurları, yetkilerini sadece
konsolosluk görev çevresinde kullanabilirler. Bununla beraber, Kabul Eden
Devlet’in müsaadesiyle yetkilerini konsolosluk çevresi dışında kullanabilirler.
MADDE (45)
Konsolosluk memurları bu Sözleşmede sayılan görevlerden başka, Kabul Eden Devlet tarafından niteliklerine uyduğu kabul edilen başka her konsolosluk görevini yerine getirmeye yetkilidirler.
MADDE (46)
Bu Devlet’in yazılı muvafakatı alındıktan
sonra, Gönderen Devlet’in bir konsolosluğu, Kabul Eden Devlet’te üçüncü bir
Devlet hesabına konsolosluk görevlerini yerine getirebilir.
MADDE (47)
Konsolosluk memurları, görevlerinin yerine
getirilmesinde;
a) Konsolosluk görev çevrelerindeki mahallî
yetkili makamlara;
b) Kabul Eden Devlet’in kanun, nizamları ve
teammülleri veya bu konudaki uluslararası anlaşmalarca müsaade olunan ölçüde
Kabul Eden Devlet’in yetkili merkezi makamlarına;
Müracaatta bulunmak hakkına sahiptirler.
MADDE (48)
Gönderen Devlet, Kabul EdenDevlet’e
bildirdikten sonra, bu Devlet’te kurulan bir konsolosluğu başka bir Devlet’te
konsolosluk görevlerini yürütmekle görevlendirilebilir.
MADDE (49)
İki Devlet arasında bu Sözleşme’nin
uygulanması veya yorumuyla ilgili çıkabilecek uyuşmazlıklar diplomatik yoldan
çözümlenecektir.
BÖLÜM - VI
NİHAÎ HÜKÜM
MADDE (50)
1) İşbu Sözleşme her Âkit Tarafça yürürlükteki
kanunlarına uygun şekilde onaylanacaktır.
2) İşbu Sözleşme süresiz olarak akdedilmiştir
ve onay belgelerinin teatisi tarihinden 30 gün sonra yürürlüğe girecektir.
3) İşbu Sözleşme’yi Âkit Taraflardan her biri
diplomatik yoldan yazılı ihbarda bulunmak suretiyle her zaman feshedebilir.
Fesih ihbarı, ihbarın alınmasından 6 ay sonra hüküm ifade edecektir.
İşbu Sözleşme Ankara’da 08.02.2002 tarihinde
Türkçe ve Arapça dillerinde ve her iki metin de geçerli olmak üzere iki nüsha
olarak tanzim edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Libya
Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi
Adına Adına
İsmail CEM Abdulrahman
Muhammed ŞALGAM
Dışişleri Bakanı Genel
Halk Bürosu, Dışilişkiler ve
Uluslararası
İşbirliği Sekreteri