TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE İTALYA CUMHURİYETİ ARASINDA
YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE KORUNMASINA
İLİŞKİN ANLAŞMANIN ONAYLANMASININ UYGUN
BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 4977 |
|
Kabul Tarihi : 2.10.2003 |
MADDE 1. – 22 Mart
1995 tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti
Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma”nın
onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. – Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. – Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ İLE İTALYA CUMHURİYETİ
ARASINDA
YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE
KORUNMASINA
İLİŞKİN ANLAŞMA
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve İtalya Cumhuriyeti
Hükümeti (bundan sonra Âkit Taraflar olarak anılacaktır),
İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmesi ve
özellikle bir Âkit Taraf yatırımcısının diğer Âkit Taraf ülkesindeki
yatırımları için uygun ortamın tesisi arzusu ile,
mezkur yatırımların, Uluslararası Anlaşmalara dayanarak
karşılıklı olarak teşviki ve korunmasının her iki Âkit Tarafın refah seviyesini
güçlendirecek iş ortaklıklarını özendirici bir katkısı olacağının bilinci
ile,
aşağıdaki şekilde anlaşmaya varmışlardır.
Madde 1
Tanımlar
İşbu Anlaşmada,
1. “Yatırım”, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce
veya sonra bir Âkit Tarafın uyruğunda
bulunan gerçek ya da tüzel kişi tarafından diğer Âkit Tarafın ülkesinde, onun
kanunlarına ve nizamlarına uygun olarak yatırılmış her türlü mal varlığını
ifade eder.
Varlıkların yatırım ya da yeniden yatırım şeklinde
olabilecek herhangi bir değişiklik bunların yatırım olma özelliğini etkilemez.
Yukarıda belirtilen genel hükümleri sınırlamamak
şartıyla “yatırım” terimi aşağıdakileri içerir:
a) taşınır ya da taşınmaz mal ve yatırım amacıyla
kullanıldıkları sürece diğer kişilerin gayrimenkulleri üzerindeki rehinler de
dahil olmak üzere diğer ayni haklar;
b) bir yatırım ile ilgili ortaklık, hisse senetleri,
tahvilat, hisse payı ya da şirketlere katılımın diğer şekilleri;
c) bir yatırımla ilgili olan para alacakları ve kredi
anlaşmalarından doğan faiz ödemeleri veya ekonomik değere haiz yükümlülükler,
hizmetler ve servislerle aşağıda 5. paragrafda belirtilen yeniden yatırımda
kullanılmış hasılat;
d) telif hakları, ticari markalar, patentler, sanayi
tasarımları ve diğer fikrî ve sınaî haklar, know-how, ticarî sırlar, ticarî
isimler ve peştemaliye;
e) kanunla ya da sözleşme sonucu doğan malî karakteri
olan her türlü hak ve bir yatırımla ilgili doğal kaynakların aranması,
işlenmesi, çıkarılması ve kullanılması da dahil iş faaliyetlerini düzenleyen
geçerli düzenlemelere uygun olarak verilen her türlü lisans, imtiyaz ve
franchise,
2. “Yatırımcı” terimi bir Âkit Tarafın vatandaşlığına
haiz ve diğer Âkit Taraf ülkesinde yatırımlar yapmış olan, yapmakta olan ya da
yapacak olan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.
3. “Gerçek Kişi” bir Âkit Tarafın geçerli kanunlar
çerçevesinde vatandaşlık statüsüne haiz gerçek kişileri ifade eder.
4. Herhangi bir Âkit Tarafa atıfla “Tüzel Kişi”
sorumluluğunun sınırlı olup olmadığına bakılmaksızın kamu kuruluşları,
şirketler veya ortaklıklar, kamu tröstleri ya da birlikler gibi, Âkit
Taraflardan birinin ülkesinde kurulmuş olan ve ilgili ulusal mevzuatla tüzel
kişi olarak tanınan herhangi bir kuruluşu ifade eder.
5. “Hasılat” özellikle kârları, faiz gelirlerini,
yatırılmış sermayeden gelen hasılatı, kâr paylarını, royaltileri, teknik
hizmetler ve yardım gelirlerini, yeniden yatırılmış gelirleri, sermaye
kazançlarını ve diğer ücretleri kapsamak üzere elde edilmiş veya
gerçekleştirilmiş ancak henüz bir yatırımdan elde edilmemiş miktarları ifade
eder.
6. “Ülke” terimi her Âkit Tarafın kara sınırları
içerisinde kalan bölgeyi ve kara suları sınırlarının ötesine uzanan, Âkit
Tarafların, üzerlerinde uluslararası hukuk çerçevesinde doğal kaynakların
aranması, kullanılması ve korunması amacıyla yargı yetkisine ya da hükümranlık
haklarına sahip oldukları veya olabilecekleri münhasır ekonomik bölge ve kıta
sahanlığı da dahil olmak üzere kara sularını ifade eder.
Madde 2
Yatırımların Teşviki ve Korunması
1. Her iki Âkit Taraf da diğer Âkit Tarafın
yatırımcılarını ülkelerinde yatırım yapmak amacıyla teşvik edecekler ve bu
yatırımlara kendi mevzuatları çerçevesinde izin vereceklerdir.
2. Her iki Âkit Taraf da diğer Âkit Taraf
Yatırımcılarının yatırımlarına her zaman adil ve eşit muameleyi garanti
edeceklerdir. Her iki Âkit Taraf da ülkelerindeki Diğer Âkit Taraf
yatırımcıları tarafından yapılan yatırımların yönetimi, idamesi,
faydalanılması, kullanımı, transferi, çevirimi, elden çıkarılması ve tasfiyesi
ile bu yatırımların yapıldığı firmaların hiç bir şekilde haksız ve ayırımcı
tedbirlere maruz kalmayacaklarını garanti edecektir.
3. Yabancıların girişi ve geçici ikamesi ile ilgili
kanunlar çerçevesinde, her iki Âkit Tarafın da vatandaşlarına ve aile üyelerine
kendilerince ya da çalıştıkları şirketlerce diğer Âkit Tarafın ülkesinde
yapılan ya da yapılmakta olan bir yatırımı kurmak, geliştirmek, yönetmek ya da
faaliyetleri hakkında danışmanlıkta bulunmak amacıyla diğer Âkit Tarafın
ülkesine girmek ve ülkesinde kalmak için izin verilecektir.
4. Her bir Âkit Taraf yatırımlarla ilgili ya da
yatırımları etkileyecek tüm kanunları, nizamları, idari uygulamaları ve
prosedürleri yayımlayacaktır.
Madde 3
Millî Muamele ve En Ziyade Müsaadeye Mazhar
Millet Hükümleri
1. Her iki Âkit Taraf kendi ülkelerinin sınırları
içerisinde, diğer Âkit Tarafın yatırımcıları tarafından yapılan yatırımlara ve
bu yatırımcıların hak ettikleri gelirlere kendi yatırımcıları ya da üçüncü
devlet yatırımcıları tarafından gerçekleştirilen yatırımlara ya da bu
yatırımcıların hak ettikleri gelirlere uyguladığı muameleden daha az elverişli
bir muamele uygulamayacaktır.
2. Âkit Taraflardan her birinin yatırımcılarının
yatırımları ile ilgili faaliyetlerine uygulanan muamele, Tarafların kendi
yatırımcılarının ya da üçüncü Devlet yatırımcılarının benzer faaliyetlerine
uygulanandan daha az elverişli olmayacaktır.
3. Bu maddenin 1. ve 2. paragraflarındaki hükümler bir
Âkit Tarafın, Üçüncü Devletlere Gümrük veya Ekonomik Birlikler, Ortak Pazar
Birlikleri, Serbest Ticaret Bölgeleri, Bölgesel ya da Alt Bölgesel Anlaşmalar,
ya da çifte vergilendirmeyi önleme veya sınır ticaretini kolaylaştırma amacıyla
yapılan Anlaşmalar nedeniyle verdikleri veya gelecekte verecekleri ayrıcalık ve
avantajlara uygulanmaz.
Madde 4
Zarar ve Kayıpların Karşılanması
Herhangi bir Âkit Taraf uyruğundaki yatırımcıların diğer
Âkit Taraf ülkesindeki yatırımlarında savaş ya da diğer silahlı çatışma,
olağanüstü durum, ayaklanma, başkaldırma, isyan veya diğer benzer olaylar
neticesi kayıplar meydana gelmesi durumunda, etkilenen yatırımların bulunduğu
Âkit Taraf yeterli tazminatı verecektir. Tazminat ödemeleri konvertibl para
birimi üzerinden gereksiz gecikme olmadan ve serbestçe transfer edilecektir.
İlgili yatırımcılar mesul durumdaki Âkit Tarafın vatandaşı
olan yatırımcılar ile aynı muameleyi görecekler ve bir önceki paragrafda
belirtilen tüm olaylarda üçüncü ülke yatırımcılarından daha az elverişli
muameleye maruz kalmayacaklardır.
Madde 5
Devletleştirme veya Kamulaştırma
1. a) Bu Anlaşma kapsamındaki yatırımlar yasayla açıkça
belirlenmedikçe ve yargılama yetkisi olan Mahkeme veya Heyetlerce verilmiş
talimat ya da kararlar olmadıkça ortak mülkiyetlerini, zilyetliğini, kontrol ya
da kullanımını devamlı ya da geçici olarak sınırlayabilecek herhangi bir tasarrufa
maruz bırakılmayacaklardır.
b) Bir Âkit Tarafın yatırımcılarının yatırımları alınan
tedbirlerin ayırımcı olmaması ve tüm yasal hükümlere ve prosedürlere uygun
olması şartıyla tam, süratli ve etkili tazminat ödenmesi kaydıyla kamu menfaati
ya da ulusal çıkar söz konusu olduğu durumlar hariç, doğrudan ya da dolaylı
olarak devletleştirilemez, kamulaştırılamaz, istimval edilemez ya da diğer Âkit
Tarafın ülkesinde benzer sonuçlar doğuracak tedbirlere maruz bırakılamaz.
c) Adil tazminat, devletleştirme ya da kamulaştırma
kararı duyurulduğu veya ilan edildiği anda hemen önceki uluslararası kabul
görmüş değerlendirme standartları ile hesaplanmış etkin piyasa değerine eşit
olacaktır. Piyasa değerinin tespitinde sorun çıktığı takdirde tazminat
kuruluşun asli ve ayırdedilebilir unsurları ile birlikte firma faaliyetlerinin
bileşenleri ve sonuçlarının adil bir şekilde değerlendirilmesiyle
hesaplanacaktır. Tazminat, ilgili Âkit Taraf Hazinesi için ödeme günü geçerli
olan uygulanabilir en yüksek iç borçlanma faiz oranları ile devletleştirme ya
da kamulaştırma gününden ödeme gününe kadar geçen sürede hesaplanacak faizi de
içerir. Yatırımcı ile mesul Âkit Taraf arasında bir anlaşmaya varılamaması
durumunda tazminat miktarı işbu Anlaşmanın 9. Maddesinde belirtilen uyuşmazlıkların
çözümü prosedürleri takip edilerek hesaplanır. Tazminat belirlendikten sonra
derhal ödenir ve konvertibl para birimi üzerinden transfer için yetki verilir.
Madde 6
Anapara, Kârlar ve Hasılatın Ülkeye İadesi
1. Âkit Taraflardan her biri, yatırımcıların, tüm malî
yükümlülüklerini yerine getirmelerinden sonra, aşağıda belirtilenleri, gereksiz
gecikmelere meydan vermeden ve herhangi bir konvertibl para birimiyle transfer
tarihinde geçerli olan kur üzerinden ülke dışına çıkarabileceklerini taahhüt eder:
a) anapara ve yatırımları devam ettirmek ve büyütmek
için kullanılan ek anaparalar;
b) net gelir, temettüler, royaltiler, teknik servis ve
yardımlar için yapılan ödemeler ve diğer kârlar;
c) yatırımın tümünün ya da bir kısmının satışından ya da
tasfiyesinden gelen gelirler;
d) bir yatırımla ilgili olan kredilerin ve bundan doğan faizlerin geri ödemeleri
için fonlar;
e) yürürlükteki millî mevzuat ve düzenlemelerde
belirtilen şekil ve miktarlarda bir Âkit Tarafın ülkesinde yapılan bir
yatırımla ilgili diğer Âkit Taraf vatandaşlarına taşaronluk ve hizmetler için
ödenen ücret ve yapılan tahsisatlar;
f) işbu Anlaşmanın 4. ve 5. Maddeleri hükümlerinden
doğan ödemeler.
2. İşbu Anlaşmanın 3. Maddesi hükümleri uygulanırken bu
Maddenin 1. paragrafında belirtilen transferlere üçüncü bir ülke
yatırımcılarına uygulanan şartların daha elverişli olması durumunda aynı
şartları uygulamayı taahhüt ederler.
3. Her iki Âkit Taraf da 1. ve 2. paragrafların
hükümlerine bakılmaksızın a) gereksiz gecikmeye meydan verilmeden uygulamak
şartıyla 1. ve 2. paragraflarda belirtilen hakların özüne dokunmadan bu Maddede
belirtilen transferler konusunda takip edilecek prosedürü düzenleyen b) döviz
transferleri ile ilgili raporları talep eden kanun ve düzenlemeleri
sürdürebilir.
4. Bu anlaşma çerçevesinde transferlerle ilgili
“gereksiz gecikmeye meydan verilmeden” terimi söz konusu transferlerin normal
ticari işlem prosedürlerine uygun olarak mümkün olduğunca hızlı
gerçekleştirileceğini ifade eder.
Madde 7
Halefiyet
Bir Âkit Taraf veya onun herhangi bir kuruluşu
tarafından bu Âkit Taraf yatırımcılarından birinin diğer Âkit Taraf ülkesindeki
yatırımlarına ticari olmayan risklere karşı sigorta garantisi verilmesi ve bu
garanti çerçevesinde ödemelerde bulunulması durumunda diğer Âkit Taraf, sigorta
edilmiş yatırımcının haklarını garanti eden Âkit Tarafa orijinal hakları
aşmaması kaydıyla geçeceğini kabul eder. Bu halefiyet dolayısıyla Âkit Tarafa
ya da onun kuruluşuna yapılacak ödemelerin transferiyle ilgili olarak işbu
Anlaşmanın 4. 5. ve 6. Madde hükümleri uygulanır.
Madde 8
Yatırımcılarla Âkit Taraflar Arasındaki
Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi
1. Bir Âkit Taraf ile diğer Âkit Taraf yatırımcısı
arasında, kamulaştırma, devletleştirme ve istimvalin tazmini veya muadili
tedbirlerle ve bunlara ilişkin ödemelerle ilgili olanlar da dahil olmak üzere,
çıkacak herhangi bir uyuşmazlık mümkün olduğunca dostane bir şekilde
çözümlenecektir.
2. Yukarıda bahsedilenler gibi bir uyuşmazlık, yazılı
başvurudan itibaren altı ay içerisinde çözümlenememesi durumunda söz konusu
yatırımcı istediği takdirde uyuşmazlığı aşağıdakilerden birine götürebilir:
a) Geçerli iç mevzuata göre daha önce mutabık kalınmış
olan herhangi bir uyuşmazlık çözümü prosedürü;
b) Âkit Tarafın her halükârda yetkili mahkemesi;
c) “BM Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu” (UNCITRAL)
nun Uzlaşma ve Tahkim Hükümlerine uygun olarak kurulan bir Tahkim Komisyonu.
UNCITRAL tahkimi Birleşmiş Milletler Uluslararası
Ticaret Hukuku Tahkim Standartlarına uygun olarak, Birleşmiş Milletler Genel
Kurulu’nun 15 Aralık 1976 tarihli ve 31/98 sayılı Kararı çerçevesinde aşağıdaki
koşullarla uygulanır:
Üç hakem olacaktır. Hakemlerin, Âkit Taraf vatandaşları
olmadığı durumlarda her iki Âkit Tarafla da diplomatik ilişki içinde olan
devletlerin vatandaşı olmaları gerekmektedir.
d) Her iki Âkit Tarafın, 18 Mart 1965 tarihli “Devletler
ile Diğer Devlet Vatandaşları Arasındaki Yatırımla İlgili Uyuşmazlıkların
Çözümü” konusundaki Washington Sözleşmesini imzaladığı zaman veya imzalar
imzalamaz söz konusu Anlaşma hükümlerince konan uzlaşma veya tahkim
prosedürlerinin uygulanması için “Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü
Merkezi”.
Her bir Âkit Taraf kendileriyle diğer Âkit Taraf
yatırımcıları arasında çıkacak yatırımla ilgili uyuşmazlıklarda yukarıda
bahsedilen “UNCITRAL” veya “ICSID” prosedürlerini uygulamayı kabul eder.
3) İlgili Yatırımcı tarafından seçilen prosedür uyarınca
varılan tahkim kararı nihai olup uyuşmazlığın bütün taraflarını bağlayıcı
niteliktedir. Her iki Taraf tahkim kararını kendi millî hukukuna uygun olarak
uygulamayı taahhüt eder. Tahkim Kurulunun kararının Âkit Tarafların ülkelerinde
kabulü ve uygulanması, taraf oldukları uluslararası anlaşmalara uygun olarak
kendi ulusal mevzuatları uyarınca yapılır.
4) Her iki Âkit Taraf, başlanmış olan herhangi bir
Tahkim Prosedürü veya Hukukî Prosedür tamamlanmadan ve Âkit Taraflardan biri
tahkim kararından veya yargı hükmünde belirtilen hükümler çerçevesinde karara
veya hükme veya söz konusu dava ile ilgili uluslararası veya ulusal hukuka
dayanan herhangi bir hükme uymadığı anlaşılmadan diplomatik yollarla bu tahkim
veya yargı prosedürü konusunda pazarlığa girmekten kaçınacaklardır.
Madde 9
Âkit Taraflar Arasındaki Uyuşmazlıkların
Çözümü
1. Âkit Taraflar arasında bu anlaşmanın yorumu ve
uygulanması ile ilgili olarak çıkabilecek uyuşmazlıklar mümkün olduğunca
diplomatik kanallardan dostane bir şekilde çözülecektir.
2. Uyuşmazlık, Âkit Taraflardan birinin diğerine yazılı
bildiriminden itibaren üç ay içerisinde çözümlenemezse Âkit Taraflardan birinin
isteği üzerine bu Maddede belirtilen Tahkim Kuruluna gönderilecektir.
3. Tahkim Kurulu aşağıdaki şekilde teşkil edilir:
Tahkim talebinin alınmasından itibaren iki ay içerisinde
her Âkit Taraf, kurula birer üye tayin eder. Bu iki üye üçüncü bir ülkenin
vatandaşını Başkan olarak seçer. Başkan, diğer iki üyenin tayininden itibaren
üç ay içerisinde tayin edilir.
4. Tayinlerin bu Maddenin 3. paragrafında belirtilen
sürelerde gerçekleşmemesi ve başka bir düzenlemenin mevcut olmaması durumunda
Âkit Taraflardan biri Uluslararası Adalet Divanı Başkanından, üç ay içerisinde
tayinleri gerçekleştirmesini isteyebilir. Divan Başkanının Âkit Taraflardan
birinin vatandaşı olması ya da kendisinin başka bir nedenle yukarıda belirtilen
talebi yerine getirememesi durumunda başvuru Divanın Başkan yardımcısına
yapılır. Divan Başkan Yardımcısının Âkit Taraflardan birinin vatandaşı olması
ya da kendisinin aynı şekilde talebi yerine getirememesi durumunda Divanın Âkit
Taraflardan herhangi birinin vatandaşı olmayan en kıdemli üyesi tayinleri
yapmak üzere davet edilir.
5. Tahkim Kurulu çoğunlukla karar alır ve kararları
bağlayıcıdır. Her iki Âkit Taraf da kendi hakemlerinin giderleri ile
duruşmalardaki kendi giderlerini öder. Başkanın giderleri ile diğer giderler
taraflar arasında eşit şekilde paylaştırılır.
6. Kurul, Başkanının seçiminden itibaren üç ay
içerisinde bu Anlaşmanın diğer hükümleri ile uyumlu olmak şartıyla, usul
kurallarına karar verir. Böyle bir kararın alınmamış olması durumunda kurul,
Uluslararası Adalet Divanından genel olarak tanınan uluslararası tahkim
prosedürlerini dikkate alarak usul kurallarını belirlemelerini talep eder.
Madde 10
Diğer Hükümlerin Uygulanması
1. Herhangi bir konu hem bu Anlaşmanın hem de her iki
Tarafın da taraf olduğu diğer bir uluslararası Anlaşmanın ya da Uluslararası
Genel Hukuk kurallarının kapsamına girdiğinde Âkit Taraflara ve
yatırımcılarına, vak’a bazında, çıkarlarına en uygun hükümler uygulanır.
2. Kanunlar, düzenlemeler, hükümler veya belirli
kontratlar sonucu Âkit Taraflardan biri diğer Âkit Tarafın yatırımcılarına bu
Anlaşma ile verilenden daha elverişli bir muamele sağlarsa yatırımcılara daha
lehteki bu muamele uygulanır.
Madde 11
Yürürlüğe Giriş
İşbu Anlaşma her iki Âkit Tarafın birbirlerine kendi
anayasal yükümlülüklerini yerine getirdiklerini bildirdikleri tarihte yürürlüğe
girecektir.
Madde 12
Süre ve Sona Eriş
1. İşbu Anlaşma Madde 11’de belirtilen anayasal
işlemlerin gerçekleştirildiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle yürürlükte
kalacak ve Taraflardan birinin Anlaşmanın herhangi bir bitiş tarihinden bir yıl
önce Anlaşmanın bittiğini yazılı olarak bildirmediği durumlarda kendiliğinden
5’er yıllık sürelerle uzayacaktır.
2. İşbu Anlaşmanın Madde 12’de belirtilen bitiş
sürelerinden önce gerçekleştirilen yatırımlar açısından 1. Maddeden 10. Maddeye
kadarki maddeler yukarıda belirtilen tarihlerden itibaren beş yıl daha geçerli
olacaktır.
İşbu Anlaşma, aşağıda imzaları bulunan ve Hükümetlerince
Yetkili kılınanlarca ANKARA’da 22 Mart 1995 tarihinde, her biri
asıl olan, Türkçe, İtalyanca ve İngilizce olmak üzere üç nüsha olarak
imzalanmıştır. Yorumda farklılıkların bulunması durumunda İngilizce metin esas
alınacaktır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İTALYA CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ADINA HÜKÜMETİ ADINA
Murat
KARAYALÇIN Susanna
AGNELLİ