ADLÎ YARGI İLK DERECE MAHKEMELERİ İLE BÖLGE
ADLİYE
MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ
HAKKINDA KANUN
|
Kanun No. 5235 |
|
Kabul Tarihi : 26.9.2004 |
Genel Hükümler
Amaç ve kapsam
MADDE 1. - Bu Kanun, adlî yargı ilk derece mahkemeleri
ile bölge adliye mahkemelerinin kuruluş, görev ve yetkilerini düzenler.
İlk derece mahkemeleri
MADDE 2. - Adlî yargı ilk derece mahkemeleri, hukuk ve
ceza mahkemeleridir.
Bölge adliye mahkemeleri
MADDE 3. - Adlî yargı ikinci derece mahkemeleri, bölge
adliye mahkemeleridir.
İKİNCİ KISIM
Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Hukuk Mahkemeleri
Hukuk mahkemeleri
MADDE 4. - Hukuk mahkemeleri, sulh hukuk ve asliye hukuk
mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer hukuk mahkemeleridir.
Hukuk mahkemelerinin kuruluşu
MADDE 5. - Hukuk mahkemeleri, her il merkezi ile
bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen
ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet
Bakanlığınca kurulur.
Sulh hukuk ve asliye hukuk
mahkemeleri tek hâkimlidir.
Asliye ticaret mahkemesi kurulan
yerlerde bu mahkemede bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur ve mahkeme bir
başkan ve iki üye ile toplanır.
Özel kanunlarla kurulan diğer
hukuk mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin hükümler saklıdır.
İş durumunun gerekli kıldığı
yerlerde hukuk mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilir. Bu daireler
numaralandırılır. Hukuk mahkemeleri arasında iş dağılımı yapılması ve iş
dağılımına ilişkin esaslar Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Hukuk mahkemeleri bulundukları
il veya ilçenin adı ile anılır.
Hukuk mahkemelerinin görevleri
MADDE 6. - Sulh hukuk mahkemeleri, 18.6.1927 tarihli ve
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilen
görevleri yerine getirir.
Asliye hukuk mahkemeleri, sulh
hukuk mahkemelerinin görevleri dışında kalan ve özel hukuk ilişkilerinden doğan
her türlü dava ve işler ile kanunların verdiği diğer dava ve işlere bakar.
Özel kanunlarla kurulan hukuk
mahkemelerinin görevleri saklıdır.
Hukuk mahkemelerinin yargı çevresi
MADDE 7. - Hukuk mahkemelerinin yargı çevresi,
bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adlî yönden bağlanan ilçelerin
idarî sınırlarıdır.
Büyükşehir belediyesi bulunan
illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki il ve ilçelerin adı ile
anılan sulh veya asliye hukuk mahkemelerinin yargı çevresi, il ve ilçe
sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve
Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Coğrafî durum ve iş yoğunluğu
göz önünde tutularak bir hukuk mahkemesinin kaldırılmasına veya yargı
çevresinin değiştirilmesine, özel kanunlarında yargı çevresi belirtilmemiş olan
hukuk mahkemelerinin yargı çevresinin belirlenmesine, Adalet Bakanlığının
önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Ceza Mahkemeleri
Ceza mahkemeleri
MADDE 8. - Ceza mahkemeleri, sulh ceza, asliye ceza ve
ağır ceza mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemeleridir.
Ceza mahkemelerinin kuruluşu
MADDE 9. - Ceza mahkemeleri, her il merkezi ile
bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen
ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet
Bakanlığınca kurulur.
Sulh ceza ve asliye ceza
mahkemeleri tek hâkimlidir.
Ağır ceza mahkemesinde bir
başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkeme bir başkan ve iki üye ile
toplanır.
Özel kanunlarla kurulan diğer
ceza mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin hükümler saklıdır.
İş durumunun gerekli kıldığı
yerlerde ceza mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilir. Bu daireler
numaralandırılır.
Ceza mahkemeleri bulundukları il
veya ilçenin adı ile anılır.
Sulh ceza mahkemesinin görevi
MADDE 10. - Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller
saklı kalmak üzere, iki yıla kadar (iki yıl dahil) hapis cezaları ve bunlara
bağlı adlî para cezaları ile bağımsız olarak hükmedilecek adlî para cezalarına
ve güvenlik tedbirlerine ilişkin hükümlerin uygulanması, sulh ceza
mahkemelerinin görevi içindedir.
Asliye ceza mahkemesinin görevi
MADDE 11. - Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller
saklı kalmak üzere, sulh ceza ve ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında
kalan dava ve işlere asliye ceza mahkemelerince bakılır.
Ağır ceza mahkemesinin görevi
MADDE 12. - Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller
saklı kalmak üzere, ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan
fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır
ceza mahkemeleri görevlidir.
Diğer ceza mahkemelerinin görevleri
MADDE 13. - Diğer ceza mahkemeleri, özel kanunlarla
belirlenen dava ve işleri görür.
Mahkemenin görevinin belirlenmesi
MADDE 14. - Mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde
ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmeksizin kanunda yer alan suçun
cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur.
Ceza mahkemelerinin yargı çevresi
MADDE 15. - Ceza mahkemelerinin yargı çevresi,
bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adlî yönden bağlanan ilçelerin
idarî sınırlarıdır.
Ağır ceza mahkemeleri ile
büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları
içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan sulh veya asliye ceza mahkemelerinin
yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının
önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Coğrafî durum ve iş yoğunluğu
göz önünde tutularak bir ceza mahkemesinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin
değiştirilmesine, özel kanunlarında yargı çevresi belirtilmemiş olan diğer ceza
mahkemelerinin yargı çevresinin belirlenmesine, Adalet Bakanlığının önerisi
üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Cumhuriyet
Başsavcılığı
Cumhuriyet başsavcılığının kuruluşu
MADDE 16. - Mahkeme kuruluşu bulunan her il merkezi ve
ilçede o il veya ilçenin adı ile anılan bir Cumhuriyet başsavcılığı kurulur.
Cumhuriyet başsavcılığında, bir
Cumhuriyet başsavcısı ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı bulunur. Gerekli
görülen yerlerde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar
Yüksek Kurulunun kararıyla bir veya birden fazla Cumhuriyet başsavcıvekili
atanır.
Cumhuriyet başsavcılığının görevleri
MADDE 17. - Cumhuriyet başsavcılığının görevleri
şunlardır:
1. Kamu davasının açılmasına yer
olup olmadığına karar vermek üzere soruşturma yapmak veya yaptırmak,
2. Kanun hükümlerine göre,
yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemek, bunlara katılmak ve gerektiğinde
kanun yollarına başvurmak,
3. Kesinleşen mahkeme
kararlarının yerine getirilmesi ile ilgili işlemleri yapmak ve izlemek,
4. Kanunlarla verilen diğer görevleri
yapmak.
Cumhuriyet başsavcısının görevleri
MADDE 18. - Cumhuriyet başsavcısının görevleri şunlardır:
1. Cumhuriyet başsavcılığını
temsil etmek,
2. Başsavcılığın verimli, uyumlu
ve düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak, iş bölümünü yapmak,
3. Gerektiğinde adlî göreve
ilişkin işlemleri yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet
başsavcısının; ağır ceza mahkemesinin yargı çevresinde görevli Cumhuriyet
başsavcıları, Cumhuriyet başsavcıvekilleri, Cumhuriyet savcıları ile bağlı
birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardır.
Asliye ceza mahkemesi Cumhuriyet
başsavcısının o yer yargı çevresinde görevli Cumhuriyet savcıları ile bağlı
birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardır.
Cumhuriyet
başsavcıvekilinin görevleri
MADDE 19. - Cumhuriyet başsavcıvekilinin görevleri
şunlardır:
1. Cumhuriyet başsavcısının
verdiği görevleri yerine getirmek,
2. Cumhuriyet savcılarının adlî
ve idarî görevlerine ilişkin işlemlerini inceleyip Cumhuriyet başsavcısına
bilgi vermek,
3. Gerektiğinde adlî göreve
ilişkin işlemleri yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak,
4. Cumhuriyet başsavcısının
yokluğunda ona vekâlet etmek.
Aynı yerde görev yapan birden
çok Cumhuriyet başsavcıvekili bulunduğunda, Cumhuriyet başsavcısına vekâlet
edecek olanı Cumhuriyet başsavcısı belirler.
Cumhuriyet savcısının görevleri
MADDE 20. - Cumhuriyet savcısının görevleri şunlardır:
1. Adlî göreve ilişkin işlemleri
yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak,
2. Cumhuriyet başsavcısı
tarafından verilen adlî ve idarî görevleri yerine getirmek,
3. Gerektiğinde Cumhuriyet
başsavcısına vekâlet etmek,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Aynı yerde görev yapan
Cumhuriyet başsavcıvekili bulunmadığında, Cumhuriyet başsavcısına vekâlet
edecek olanı Cumhuriyet başsavcısı belirler.
Cumhuriyet savcılarının yetkisi
MADDE 21. - Cumhuriyet savcıları, bulundukları il merkezi
veya ilçenin idarî sınırları ile bunlara adlî yönden bağlanan ilçelerin idarî
sınırları içerisinde yetkilidirler.
Ağır ceza mahkemesi ile özel
kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemelerinin yargı çevresinde yer alan
Cumhuriyet başsavcılıkları, yetki alanları içerisinde yürüttükleri bu
mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili soruşturmaları yapar ve ivedi,
zorunlu işlerin tamamlanmasından sonra düşünce yazısına soruşturma evrakını
ekleyip ağır ceza mahkemesi veya özel kanunlarla kurulan diğer ceza
mahkemelerinin Cumhuriyet başsavcılığına gönderirler.
Büyükşehir belediye sınırları
içerisinde bulunan Cumhuriyet başsavcıları, bu yer ceza mahkemelerinin yargı
çevresinde yetkilidir. Ancak, büyükşehir belediye sınırları içerisinde yer alan
ağır ceza mahkemeleri ile özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemelerinin
görevine giren işlerde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
Cumhuriyet savcıları
gecikmesinde sakınca bulunan veya olayın özelliğinin gerektirdiği hâllerde, yer
aldıkları veya görevli oldukları Cumhuriyet başsavcılıklarının yetki sınırları
ile bağlı olmaksızın keşif ve diğer soruşturma işlemlerini yapmaya
yetkilidirler.
Diğer kanunların Cumhuriyet
savcılarının yetkisine ilişkin hükümleri saklıdır.
Duruşmalarda Cumhuriyet başsavcılığını temsil
MADDE 22. - Kanunlarda Cumhuriyet savcılığının görev
yapacağı belirtilen mahkemelerdeki duruşmalara, Cumhuriyet başsavcısı,
görevlendireceği Cumhuriyet başsavcıvekili veya Cumhuriyet savcısı katılır.
Gerektiğinde duruşmalara birden çok Cumhuriyet savcısı katılabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Adlî yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu
MADDE 23. - Ağır ceza mahkemelerinin bulunduğu yargı
çevresinde görev yapmak üzere bir adlî yargı ilk derece mahkemesi adalet
komisyonu kurulur. Bu komisyonun kuruluş şekli, görev ve yetkileri hakkında
24.2.1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 113 ilâ 115
inci maddeleri uygulanır.
Müdürlükler
MADDE 24. - Her mahkemede bir yazı işleri müdürlüğü
kurulur.
Her Cumhuriyet başsavcılığında,
yazı işleri müdürlüğü ile Adalet Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde ayrıca
idarî, malî ve teknik işlerle ilgili müdürlükler kurulur.
Her müdürlükte bir müdür ile
yeterli sayıda memur bulunur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Bölge Adliye Mahkemeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş
Kuruluş
MADDE 25. - Bölge adliye mahkemeleri, bölgelerin coğrafi
durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen yerlerde, Hâkimler ve
Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur.
Bölge adliye mahkemelerinin
yargı çevrelerinin belirlenmesine, değiştirilmesine veya bu mahkemelerin
kaldırılmasına Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulunca karar verilir.
Birinci ve ikinci fıkra
gereğince alınacak kararlar, Resmî Gazetede yayımlanır.
Bölge adliye mahkemelerinin oluşumu
MADDE 26. - Bölge adliye mahkemeleri, başkanlık,
başkanlar kurulu, daireler, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı,
bölge adliye mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşur.
Bölge adliye mahkemesi başkanlığı
MADDE 27. - Her bölge adliye mahkemesinde bir başkan
bulunur. Başkanlık, başkan ile yazı işleri müdürlüğünden oluşur.
Bölge adliye mahkemesi başkanlar kurulu
MADDE 28. - Bölge adliye mahkemesi başkanlar kurulu,
bölge adliye mahkemesi başkanı ile daire başkanlarından oluşur.
Bölge adliye mahkemesi
başkanının bulunmadığı hâllerde kurulun başkanlığını daire başkanlarından
kıdemli olanı yerine getirir.
Daire başkanının mazereti
hâlinde, o dairenin kıdemli üyesi kurula katılır.
Bölge adliye mahkemesi daireleri
MADDE 29. - Bölge adliye mahkemeleri, hukuk ve ceza
dairelerinden oluşur. Her bölge adliye mahkemesinde en az üç hukuk ve en az iki
ceza dairesi bulunur. Gerekli hâllerde dairelerin sayısı, Adalet Bakanlığının
önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca artırılıp azaltılabilir.
Dairelerde bir başkan ile yeteri
kadar üye bulunur.
Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı
MADDE 30. - Her bölge adliye mahkemesinde bir Cumhuriyet
başsavcılığı bulunur. Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı,
Cumhuriyet başsavcısı ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısından oluşur.
En kıdemli Cumhuriyet savcısı,
Cumhuriyet başsavcıvekili olarak görev yapar.
Bölge adliye mahkemesi adalet komisyonu
MADDE 31. - Her bölge adliye mahkemesinde bir bölge
adliye mahkemesi adalet komisyonu bulunur.
Komisyon, bölge adliye mahkemesi
başkanının başkanlığında, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca daire
başkanları arasından belirlenen bir asıl üye ile bölge adliye mahkemesi
Cumhuriyet başsavcısından oluşur. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ayrıca
daire başkan veya üyeleri arasından bir yedek üye belirler. Başkanın yokluğunda
en kıdemli daire başkanı, Cumhuriyet başsavcısının yokluğunda Cumhuriyet
başsavcıvekili ve asıl üyenin yokluğunda yedek üye komisyona katılır.
Komisyon eksiksiz toplanır ve
çoğunlukla karar verir.
Müdürlükler
MADDE 32. - Bölge adliye mahkemesi başkanlığında,
dairelerinde, Cumhuriyet başsavcılığında ve adalet komisyonunda birer yazı
işleri müdürlüğü, Cumhuriyet başsavcılığında ayrıca bir idarî işler müdürlüğü
ile ihtiyaç duyulan diğer müdürlükler kurulur.
Her müdürlükte bir müdür ile
yeterli sayıda memur bulunur.
Müdürlüklerde çalışanların
atama, disiplin ve diğer özlük işlerinde adlî yargı ilk derece mahkemelerinde
görevli personelin tâbi oldukları hükümler uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Görevler
Bölge adliye mahkemelerinin görevleri
MADDE 33. - Bölge adliye mahkemelerinin görevleri
şunlardır:
1. Adlî yargı ilk derece
mahkemelerince verilen ve kesin olmayan hüküm ve kararlara karşı yapılacak
başvuruları inceleyip karara bağlamak,
2. Adlî yargı ilk derece
mahkemesi olarak yargı çevresi içerisindeki adlî yargı ilk derece mahkemesi
hâkimleri aleyhinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa göre açılacak tazminat
davalarına bakmak,
3. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Başkanın görevleri
MADDE 34. - Bölge adliye mahkemesi başkanının görevleri
şunlardır:
1. Mahkemeyi temsil etmek,
2. Bölge adliye mahkemesi
başkanlar kuruluna ve adalet komisyonuna başkanlık etmek, başkanlar kurulu ile
komisyon kararlarını yürütmek,
3. Mahkemenin uyumlu, verimli ve
düzenli çalışmasını sağlamak, genel yönetim işlerini yürütmek ve bu yolda uygun
göreceği önlemleri almak,
4. Bölge adliye mahkemesi
memurlarını denetlemek veya denetletmek, personelden kendisine doğrudan bağlı
olanlar hakkında ilgili kanunda belirtilen disiplin cezalarını uygulamak,
5. Hükme bağlanan işlerde adlî
yargı ilk derece mahkeme hâkim ve savcılarına verilen not fişlerini mercilerine
göndermek,
6. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
MADDE 35. - Bölge adliye mahkemesi başkanlar kurulunun
görevleri şunlardır:
1. Bölge adliye mahkemesi hukuk
ve ceza dairelerinin numaralarını ve aralarındaki işbölümünü belirlemek,
daireler arasında çıkan iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlamak,
2. Hukukî veya fiilî nedenlerle
bir dairenin kendi üyeleri ile toplanamadığı hâllerde ilgisine göre diğer
dairelerden kıdem ve sıraya göre üye görevlendirmek,
3. Re'sen veya bölge adliye
mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının,
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre
istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların, benzer olaylarda bölge adliye
mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar
arasında ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza
dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması
hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine,
kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtay Birinci Başkanlığından istemek,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yerine getirmek.
(3) numaralı bende göre
yapılacak istem hakkında 4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 45
inci maddesi kıyas yoluyla uygulanır.
Başkanlar kurulu eksiksiz
toplanır ve çoğunlukla karar verir.
Hukuk dairelerinin görevleri
MADDE 36. - Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin
görevleri şunlardır:
1. Adlî yargı ilk derece hukuk
mahkemelerinden verilen ve kesin olmayan hüküm ve kararlara karşı yapılan
başvuruları inceleyip karara bağlamak,
2. Adlî yargı ilk derece
mahkemesi olarak; yargı çevresi içerisindeki adlî yargı ilk derece mahkemesi
hâkimleri aleyhine Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa göre açılan tazminat
davalarına bakmak,
3. Yargı çevresi içerisinde
bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev
uyuşmazlıklarını çözmek,
4. Yargı çevresindeki yetkili
adlî yargı ilk derece hukuk mahkemesinin bir davaya bakmasına fiilî veya hukukî
bir engel çıktığı veya iki mahkemenin yargı sınırları kapsamının
belirlenmesinde tereddüt edildiği takdirde, o davanın bölge adliye mahkemesi
yargı çevresi içerisinde başka bir hukuk mahkemesine nakline veya yetkili
mahkemenin tayinine karar vermek,
5. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Ceza dairelerinin görevleri
MADDE 37. - Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin
görevleri şunlardır:
1. Adlî yargı ilk derece ceza
mahkemelerince verilen ve kesin olmayan hüküm ve kararlara karşı yapılacak
başvuruları inceleyip karara bağlamak,
2. Yargı çevresi içerisinde
bulunan adlî yargı ilk derece ceza mahkemeleri arasındaki yetki ve görev
uyuşmazlıklarını çözmek,
3. Yargı çevresindeki adlî yargı
ilk derece ceza mahkemeleri hâkimlerinin davayı görmeye hukukî veya fiilî
engellerinin çıkması hâlinde, o davanın bölge adliye mahkemesi yargı çevresi
içerisinde başka bir adlî yargı ilk derece ceza mahkemesine nakli hakkında
karar vermek,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Daire başkanlarının görevleri
MADDE 38. - Bölge adliye mahkemesi daire başkanlarının
görevleri şunlardır:
1. Dairelerinde uyumlu, verimli
ve düzenli bir çalışmanın gerçekleşmesini ve işlerin makul süre içinde
incelenmesini ve karara bağlanmasını sağlamak, dairenin kendi kararları
arasında meydana gelen farklılık ve uyumsuzlukların giderilmesi için tedbirler
almak, dosya hakkında rapor hazırlayacakları tespit etmek ve kararların
yazılmasını sağlamak,
2. Personelin sicil raporlarını
düzenlemek, izin isteklerini düşünceleriyle birlikte adalet komisyonuna
aktarmak,
3. Dairede görevli yazı işleri
müdürlüğünün işleyişini denetlemek ve personel hakkında ilgili kanunda
belirtilen disiplin cezalarını uygulamak,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Üyelerin
görevleri
MADDE 39. - Bölge adliye mahkemesi üyelerinin görevleri şunlardır:
1. Daire başkanı tarafından verilen dosyaları
gerekli şekilde ve zamanında inceleyerek heyete sunmak, rapor hazırlamak ve
kararlarını yazmak,
2. Dairelerindeki duruşma ve müzakerelere
katılmak,
3. Dairenin uyumlu, verimli ve
düzenli çalışmasının sağlanmasında ve işlerin makul süre içinde incelenip
karara bağlanmasında daire başkanına yardım etmek,
4. Bu Kanun uyarınca daire
başkanı tarafından verilen diğer görevleri yapmak.
Cumhuriyet başsavcısının görevleri
MADDE 40. - Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet
başsavcısının görevleri şunlardır:
1. Bölge adliye mahkemesi
Cumhuriyet başsavcılığını temsil etmek,
2. Cumhuriyet başsavcılığının
verimli, uyumlu ve düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak,
3. Bölge adliye mahkemesinin
genel yönetim işlerini yürütmek,
4. Bölge adliye mahkemesine
gelen ceza davalarına ilişkin hüküm ve kararlara ait dosyaların incelenerek
yazılı düşünce ile birlikte ilgili daireye gönderilmelerini ve duruşmalara
katılmayı sağlamak,
5. Ceza dairelerinin kararlarına
karşı gerektiğinde kanun yollarına başvurmak,
6. Dairelerin benzer olaylarda
kesin olarak verdikleri kararlar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için
başkanlar kuruluna başvurmak,
7. Bölge adliye mahkemesi
Cumhuriyet savcılarının ilerleme belgelerini düzenlemek,
8. Bölge adliye mahkemesi
Cumhuriyet savcıları üzerinde gözetim ve denetim yetkisini kullanmak,
9. Cumhuriyet başsavcılığı müdürlüklerini
ve personelini denetlemek veya denetletmek,
10. Cumhuriyet başsavcılığında
görevli personel hakkında ilgili kanunda belirtilen disiplin cezalarını
uygulamak,
11. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Cumhuriyet savcılarının görevleri
MADDE 41. - Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet
savcılarının görevleri şunlardır:
1. Bölge adliye mahkemesine
gelen ceza davalarına ilişkin hüküm ve kararlara ait dosyalardan kendilerine
verilenleri inceleyerek yazılı düşüncesiyle birlikte ilgili daireye göndermek
ve duruşmalara katılmak,
2. Ceza daireleri kararlarına
karşı gerektiğinde kanun yollarına başvurmak,
3. Cumhuriyet başsavcısının
vereceği diğer görevleri yapmak,
4. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
Bölge adliye mahkemesi adalet komisyonunun görevleri
MADDE 42. - Bölge adliye mahkemesi adalet komisyonunun
görevleri şunlardır:
1. Bölge adliye mahkemelerinin
hâkim ve savcıları dışında kalan personeli hakkında, kanunlarla adlî yargı ilk
derece mahkemesi adalet komisyonuna verilen tüm görevleri yerine getirmek,
2. Kanunlarla verilen diğer
görevleri yapmak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitelik ve Atama
Bölge
adliye mahkemesi başkanı, daire başkanları ve üyelerin nitelikleri ve atanmaları
MADDE 43. - Bölge adliye mahkemesi başkanı birinci sınıf;
daire başkanı birinci sınıfa ayrılmış ve Yargıtay üyeliğine seçilme hakkını
yitirmemiş, daire üyeleri birinci sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve savcıları
arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atanır. Bunlar, dört yıldan
önce başka bir yere veya göreve atanamazlar, ancak meşru mazeretleri durumunda
muvafakatları alınarak veya haklarında yapılacak soruşturma sonunda görev yeri
veya görevlerinin değiştirilmesine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar
verilebilir.
Cumhuriyet
başsavcısı ve savcılarının nitelikleri ve atanmaları
MADDE 44. - Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet
başsavcıları birinci sınıfa ayrılmış ve Yargıtay üyeliğine seçilme hakkını
yitirmemiş; bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcıları hâkimlik ve savcılık
mesleğinde fiilen en az sekiz yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile bölge
adliye mahkemesinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunan adlî yargı hâkim ve
savcıları arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atanır. Bunlar, dört
yıldan önce başka bir yere veya göreve atanamazlar, ancak meşru mazeretleri
durumunda muvafakatları alınarak veya haklarında yapılacak soruşturma sonunda
görev yeri veya görevlerinin değiştirilmesine Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulunca karar verilebilir.
MADDE 45. - Yargıtay daire başkanı ve üyeleri, bu
görevlerinden dolayı kazanılmış hakları ile üyelik hukukları saklı kalmak
kaydıyla, istekleri üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bölge adliye
mahkemesi başkanlığına, daire başkanlıklarına veya Cumhuriyet başsavcılığına
atanabilirler. Bu şekilde ataması yapılanların başka bir bölge adliye
mahkemesine atanmasında da aynı usul uygulanır.
Adlî yargı hâkim sınıfından olan
Adalet Bakanlığı yüksek müşavirleri, müsteşar yardımcıları, Teftiş Kurulu
Başkanı ve genel müdürleri, bağımsız daire başkanları istekleri üzerine
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bölge adliye mahkemesi başkanlığına,
daire başkanlıklarına veya Cumhuriyet başsavcılığına atanabilirler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Toplantı ve karar
MADDE 46. - Her daire, bir başkan ve iki üyenin
katılmasıyla toplanır. Görüşmeler gizli yapılır, kararlar çoğunlukla verilir.
Hukukî veya fiilî nedenlerle bir
daire toplanamazsa, başkanlar kurulunun kararıyla diğer dairelerden, bu da
mümkün olmazsa, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca diğer bölge adliye
mahkemelerinden yetkili olarak görevlendirilen üyelerle eksiklik tamamlanır.
Daire başkanının hukukî veya
fiilî nedenlerle bulunamaması halinde dairenin en kıdemli üyesi daireye
başkanlık yapar.
Soruşturma ve kovuşturma usulü
MADDE 47. - Bölge adliye mahkemesi başkanı, daire
başkanları, üyeleri, Cumhuriyet başsavcısı ve Cumhuriyet savcılarının görevden
doğan veya görev sırasında işlenen suçları ile şahsî suçlarından, sıfat ve
görevleri gereklerine uymayan tutum ve davranışlarından dolayı haklarında
yapılacak soruşturma ve kovuşturmalarda özel kanunlarında yazılı hükümler
uygulanır.
Şu kadar ki, bunların görevden
doğan veya görev sırasında işledikleri suçlar nedeniyle soruşturma ve
kovuşturma mercii olarak kanunda yazılı ağır ceza mahkemesi ile bu mahkeme
nezdindeki Cumhuriyet başsavcısına verilen görevler, en yakın bölge adliye
mahkemesi ceza dairesinin suç türüne göre görevli ceza dairesi ile bu mahkeme
nezdindeki Cumhuriyet başsavcısı tarafından yerine getirilir. Kovuşturma mercii
Yargıtayın görevli ceza dairesidir.
Bölge adliye mahkemesi başkan ve
üyeleri ile Cumhuriyet başsavcısı ve Cumhuriyet savcılarının şahsî suçları
hakkında genel hükümlere göre yapılacak soruşturma ve kovuşturma görevi, en
yakın bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısı ile bu bölge adliye
mahkemesi ceza dairesinin suç türüne göre görevli ceza dairesine aittir.
Denetleme
MADDE 48. - Bölge adliye mahkemeleri ve bölge adliye
mahkemeleri Cumhuriyet başsavcılıkları ile bölge adliye mahkemeleri adalet
komisyonlarının denetimleri, adalet başmüfettişlerince yapılır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Son Hükümler
Değiştirilen hükümler
MADDE 49. – 24.2.1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve
Savcılar Kanununun 28 inci maddesinin kenar başlığı "Yargıtay, Danıştay ve
bölge adliye mahkemesi notları" olarak, 113 ve 114 üncü maddelerde geçen
"adlî yargı adalet komisyonları" ibaresi "adlî yargı ilk derece
mahkemesi adalet komisyonları" olarak değiştirilmiş; 28 inci maddeye
beşinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Bölge adliye mahkemesi
daireleri, yaptıkları incelemeler sırasında kararı veren hâkimler ve Cumhuriyet
savcıları hakkında bu madde hükümlerine göre not verirler. Doldurulan fişler
Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere bölge adliye mahkemesi başkanlığına
verilir.
MADDE 50. - 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununa
ekli (1) sayılı cetvelin "Birinci Sınıf" bölümüne "Bölge adliye
mahkemesi başkanlığı", "Bölge adliye mahkemesi daire
başkanlığı", "Bölge adliye mahkemesi üyeliği", "Bölge
adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı"; "Birinci Sınıfa
ayrılmış" bölümüne "Bölge adliye mahkemesi daire başkanlığı",
"Bölge adliye mahkemesi üyeliği", "Bölge adliye mahkemesi
Cumhuriyet başsavcılığı", "Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet
savcılığı" ile "2. Sınıf" bölümünün 1 ilâ 4 üncü derecelerine
"Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcılığı" görev unvanları
eklenmiştir.
MADDE 51. – 4.2.1983 tarihli ve 2797 sayılı Yargıtay
Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine aşağıdaki
(a) bendi eklenmiş, mevcut (a) ve (b) bentleri (b) ve (c) olarak teselsül
ettirilmiştir.
2. a) Aynı veya farklı yer bölge adliye mahkemelerinin kesin olarak verdikleri kararlar bakımından hukuk daireleri arasında veya ceza daireleri arasında uyuşmazlık bulunursa,
MADDE 52. – 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa
bağlı (1) sayılı tarifenin “(A) Mahkeme Harçları” başlıklı bölümünün “I-
Başvurma harcı:” başlıklı bendinin (3) numaralı alt bendinin girişine, “III-
Karar ve İlam harcı:” başlıklı bendinin nispi harçla ilgili (e) alt bendindeki “Yukarıdaki
nispetler” ibaresinden sonra gelmek üzere ve maktu harçla ilgili (c) alt bendinin
girişine “Bölge Adliye Mahkemeleri,” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 53. - Bu Kanunla kurulan bölge adliye
mahkemelerinin ihtiyaçları için Adalet Bakanlığı taşra teşkilâtında kullanılmak
üzere ekli (1) ve (2) sayılı listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek 190
sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) ve
(II) sayılı Cetvellerin ilgili bölümlerine eklenmiştir.
Kaldırılan hükümler
MADDE 54. – 8.4.1924 tarihli ve 469 sayılı Mehakimi
Şer'iyenin İlgasına ve Mehakimin Teşkilatına Ait Ahkâmı Muaddil Kanun, 11 Nisan
1329 tarihli Sulh Hâkimleri Hakkında Kanunu Muvakkat, 26.4.1926 tarihli ve 825
sayılı Ceza Kanununun Mevkii Mer'iyete Vaz'ına Müteallik Kanunun 25, 26, 27, 28
ve 29 uncu maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
görüşülmekte olan dava ve işlerde mahkemelerin görevinde bir değişikliğin söz
konusu olduğu hallerde, üst görevli mahkemeler yargılamaya devam ederler, alt
görevli mahkemeler görevsizlik kararı vererek dosyayı üst görevli mahkemeye
gönderirler.
GEÇİCİ MADDE 2. - Adalet Bakanlığı, bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren en geç iki yıl içinde 25 inci maddede öngörülen bölge
adliye mahkemelerini kurar. Bölge adliye mahkemelerinin kuruluşları, yargı
çevreleri ve tüm yurtta göreve başlayacakları tarih, Resmî Gazetede ilân
edilir.
Bölge adliye mahkemeleri göreve
başlamadan önce Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bu mahkemelerin başkanları,
daire başkanları ve üyeleri ile Cumhuriyet başsavcısı ve savcılarının atamaları
yapılır. Bölge adliye mahkemelerinde görev yapacak diğer personelin atamaları
da aynı süre içinde yapılır.
GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak
en geç iki yıl içinde bölge adliye mahkemeleri için ihtiyaç duyulan bina, araç
ve gereçler, yapım, satın alma veya kiralama yoluyla sağlanır.
Kurulacak mahkemelerin
ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile, Adalet Bakanlığı bütçesi içinde mevcut veya
yeniden açılacak tertiplere Maliye Bakanlığı bütçesinin ilgili tertiplerinden
aktarma ve bununla ilgili diğer işlemleri yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 55. - Bu Kanun 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 56. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
(1) SAYILI LİSTE
KURUMU : ADALET
BAKANLIĞI
TEŞKİLÂTI : TAŞRA
(I)
SAYILI CETVEL
İHDASI
UYGUN GÖRÜLEN KADROLARIN
SERBEST TUTULAN
KADRO KADRO
SINIFI UNVANI DERECESİ ADEDİ ADEDİ TOPLAM
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 1 5 5
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 2 5 5
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 3 15 15
G.İ.H Yazı İşleri Müdürü 4 20 20
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 5 57 57
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 6 25 25
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 7 25 25
G.İ.H. Yazı İşleri Müdürü 8 25 25
G.İ.H. İdarî İşler Müdürü 1 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 2 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 3 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 4 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 5 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 6 5 5
G.İ.H İdarî İşler Müdürü 7 10 10
G.İ.H Emanet Memuru 5 4 4
G.İ.H Emanet Memuru 6 4 4
G.İ.H Emanet Memuru 7 4 4
G.İ.H Emanet Memuru 8 4 4
G.İ.H Emanet Memuru 9 4 4
G.İ.H Tebligat Memuru 5 5 5
G.İ.H Tebligat Memuru 6 5 5
G.İ.H Tebligat Memuru 7 5 5
G.İ.H Tebligat Memuru 8 5 5
G.İ.H Tebligat Memuru 9 10 10
G.İ.H Tebligat Memuru 10 10 10
G.İ.H Zabıt Kâtibi 5 60 60
G.İ.H Zabıt Kâtibi 6 90 90
G.İ.H Zabıt Kâtibi 7 120 120
G.İ.H Zabıt Kâtibi 8 180 180
G.İ.H Zabıt Kâtibi 9 200 200
G.İ.H Zabıt Kâtibi 10 150 150
G.İ.H Veznedar 4 2 2
G.İ.H Veznedar 5 5 5
G.İ.H Veznedar 6 10 10
SERBEST TUTULAN
KADRO KADRO
SINIFI UNVANI DERECESİ ADEDİ ADEDİ TOPLAM
G.İ.H Veznedar 7 10 10
G.İ.H Veznedar 8 13 13
G.İ.H Şoför 5 5 5
G.İ.H Şoför 6 5 5
G.İ.H Şoför 7 5 5
G.İ.H Şoför 8 5 5
G.İ.H Şoför 9 10 10
G.İ.H Şoför 10 5 5
G.İ.H Şoför 11 5 5
S.H Daire Tabibi 1 3 3
S.H Daire Tabibi 2 3 3
S.H Daire Tabibi 3 4 4
S.H Daire Tabibi 4 5 5
S.H Daire Tabibi 5 5 5
S.H Hemşire 3 3 3
S.H Hemşire 4 3 3
S.H Hemşire 5 4 4
T.H Teknisyen 3 5 5
T.H Teknisyen 4 5 5
T.H Teknisyen 5 5 5
T.H Teknisyen 6 10 10
T.H Teknisyen 7 10 10
T.H Teknisyen 8 5 5
Y.H Hizmetli 5 10 10
Y.H Hizmetli 6 10 10
Y.H Hizmetli 7 10 10
Y.H Hizmetli 8 10 10
Y.H Hizmetli 9 10 10
Y.H Hizmetli 10 50 50
Y.H Hizmetli 11 50 50
Y.H Hizmetli 12 50 50
Y.H Mübaşir 5 5 5
Y.H Mübaşir 6 5 5
Y.H Mübaşir 7 10 10
Y.H Mübaşir 8 10 10
Y.H Mübaşir 9 10 10
Y.H Mübaşir 10 15 15
Y.H Mübaşir 11 25 25
Y.H Mübaşir 12 40 40
TOPLAM 1547 1547
(2)
SAYILI LİSTE
KURUMU : ADALET BAKANLIĞI
TEŞKİLÂTI : TAŞRA
(II)
SAYILI CETVEL
İHDASI
UYGUN GÖRÜLEN KADROLARIN
SERBEST TUTULAN
KADRO KADRO
SINIFI UNVANI DERECESİ ADEDİ ADEDİ TOPLAM
Hâkim ve Savcı 1 880 880
Hâkim ve Savcı 2 20 20
Hâkim ve Savcı 3 20 20
Hâkim ve Savcı 4 30 30
TOPLAM 950 950