TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE FRANSA
CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
ARASINDA NÜKLEER
ENERJİNİN BARIŞÇIL AMAÇLI KULLANIMI İÇİN
İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ UYGUN
BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5067 |
|
Kabul Tarihi : 14.1.2004 |
MADDE 1. - 21 Eylül
1999 tarihinde Paris'te imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Fransa
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlı Kullanımı İçin
İşbirliği Anlaşması"nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
İLE
FRANSA CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ
ARASINDA
NÜKLEER ENERJİNİN BARIŞÇIL AMAÇLI KULLANIMI İÇİN
İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI
Aşağıda Taraflar olarak
adlandırılacak olan
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti
ve
Fransa Cumhuriyeti Hükümeti
İki ülke arasında dostluk
bağlarını geliştirme kararlılıklarını BEYAN EDEREK;
Her iki ülkenin menfaati ve
Tarafların dış nükleer politikalarını düzenleyen ilkeler çerçevesinde nükleer
enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı alanında işbirliğini genişletme ve
güçlendirme İSTEKLERİNİ VURGULAYARAK;
1 Temmuz 1968 tarihli Nükleer
Silahların Yayılmasının Önlenmesi (NSYÖ) Antlaşması'na, nükleer silah
donanımsız bir ülke olarak Türkiye Cumhuriyeti ve nükleer silah donanımlı bir
ülke olarak Fransa Cumhuriyetinin taraf bulunmaları ve aynı zamanda NSYÖ
Antlaşması çerçevesindeki yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen Türkiye
Cumhuriyeti ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (bundan böyle U.A.E.A. olarak
adlandırılacaktır) arasındaki 30 Haziran 1981 tarihli Anlaşma ile her iki
ülkenin NSYÖ Antlaşmasının ilişkin taahhütleri GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULARAK,
AŞAĞIDAKİ HUSUSLARDA MUTABAKATA VARMIŞLARDIR :
Madde I
İşbu Anlaşma çerçevesinde,
a) "Barışçıl amaçlı kullanım",
münhasıran askerî amaçlı olmayan kullanım demektir.
b) "Malzeme", UAEA
tarafından yayınlanan INFCIRC/254/Rev.3/Part.1 rumuzlu Nükleer Tedarikçiler
Grubu yönergesinin Ek B 2 nci fıkrasında belirtildiği şekilde reaktörlerde
kullanılacak nükleer olmayan malzemeler demektir.
c) "Nükleer madde",
UAEA statüsünün XX nci maddesinde tanımlandığı üzere, "kaynak madde"
veya "özel bölünebilir madde" demektir.
d) "Teçhizat", UAEA
tarafından INFCIRC/254/Rev.3/Part.1 belgesi olarak yayınlanan Nükleer
Tedarikçiler Grubu Yönergesinin Ek B 1, 3, 4, 5, 6 ve 7 nci fıkralarında
belirtilen temel bileşenler anlamına gelmektedir.
e) "Tesisler", UAEA
tarafından INFCIRC/254/Rev.3/Part.1 belgesi olarak yayınlanan Nükleer
Tedarikçiler Grubu Yönergesinin Ek B 1, 3, 4, 5, 6 ve 7 nci fıkralarında
belirtilen tesisler demektir.
f) "Teknoloji"
teriminden söz konusu belge ekinde yer alan maddelerin
"geliştirilmesi", "üretimi" veya "kullanımı"
için, süreli yayın veya kitaplar aracılığıyla kamuoyuna duyurulan veya yayınına
hiçbir sınırlama getirilmeksizin uluslararası düzeyde ulaşılabilen bilgiler
dışında, gerekli özel bilgiler anlaşılmalıdır.
Bu bilgiler "teknik
veri" veya "teknik yardım" mahiyetinde olabilir.
"Geliştirme"den,
özellikle prototiplerin tasarımı, montajı, testine ilişkin analizler,
çalışmalar ve araştırmalar ile uygulama planları gibi "üretim" öncesi
herhangi bir aşama kastedilmektedir.
"Üretim"den, tüm
üretim aşamaları kastedilmektedir.
"Kullanım"dan
uygulamaya, tesisin kurulması (tesisin kurulacağı alandaki montaj işlemleri de
dahil), bakım, onarım ve yenileme amaçlı sökme ile yeniden montaj işlemi
kastedilmektedir.
"Teknik yardım",
öğretim, meslekî yeterlilik kazandırma, eğitim, pratik bilgi edindirme ve
danışmanlık hizmetleri gibi şekillerde olabilir.
"Teknik veriler",
yazılı olabileceği gibi disket, manyetik teyp ve bilgisayar diskinde kayıtlı
çizim, ozalit, şema, kullanım kitapçığı ve yönergelerden oluşabilir.
g) "Bilgiler"den
kamuya açık bilgi, belge ve verilerin dışında, niteliği ne olursa olsun somut
olarak iletilebilen, işbu Anlaşma kapsamına giren ve malzeme, teçhizat, tesis
veya teknolojiyle ilgili bilgi, belge ve veriler kastedilmektedir.
Madde II
1. Taraflar, nükleer
politikalarını yönlendiren esaslar çerçevesinde ve işbu Anlaşma hükümlerine
uygun olarak, ayrıca imzaladıkları nükleer silahların yayılmasını önleyici
uluslararası anlaşma ve taahhütler çerçevesinde nükleer enerjinin barışçıl
amaçlarla kullanımı alanında işbirliğini geliştirmeyi hedeflemektedirler.
2. Birinci fıkrada sözü
edilen işbirliği aşağıdaki alanları kapsayabilir:
- temel ve uygulamalı
araştırma,
- tarım, tıp ve sanayi
alanlarında nükleer enerji uygulamalarını geliştirme
- elektrik enerjisi üretimi
için nükleer enerjinin kullanımı,
- nükleer güvenlik,
radyasyondan korunma ve çevrenin korunması,
- nükleer yakıt ve atıkların
yönetimi,
- uranyum ve toryum
kaynaklarının aranması ve işletilmesi,
veya Tarafların karşılıklı
mutabakatıyla kabul edilecek herhangi bir alan.
3. İşbirliği aşağıda
belirtilen şekilde olabilir:
- Tarafların mutabık kalması
durumunda uranyumun zenginleştirilmesi de dahil olmak üzere, nükleer
santrallara yakıt temini için gerekli tesis ve hizmetlerle birlikte nükleer güç
santrallarının tasarımı, inşaası ve işletilmesi için gereken malzeme, teçhizat
ve teknolojinin Fransa Cumhuriyetinden Türkiye Cumhuriyetine transferi,
- bilimsel ve teknik personel
değişimi ve eğitimi;
- bilimsel ve teknik
bilgilerin değişimi;
- bir Tarafın
araştırma-geliştirme faaliyetlerine diğer Tarafın bilimsel ve teknik
personelinin katılımı;
- kaynakların her iki Tarafça
eşit oranda taahhüt edilmesi durumunda ortak araştırma ve deneyler de dahil
olmak üzere araştırma ve mühendislik faaliyetlerinin birlikte yürütülmesi;
- bilimsel ve teknik
konferans ve sempozyumların düzenlenmesi;
- malzeme, nükleer madde,
teçhizat, teknoloji ve hizmet temini;
veya Tarafların mutabakatıyla
belirlenen herhangi bir işbirliği şekli.
Madde III
II nci maddede tanımlanan
işbirliği uygulama şartları işbu Anlaşma hükümlerine uygun olarak, aşağıda
sıralanan şekilde her durum için ayrı ayrı belirtilmelidir:
- özellikle bilimsel ve
teknik değişim program ve koşullarının belirlenmesi için Taraflar veya ilgili
kurumlar arasında özel anlaşmalar yoluyla;
- sanayi projelerinin hayata
geçirilmesi ve malzeme, nükleer madde, teçhizat, tesisler veya teknoloji temini
için, ilgili kurumlar arasında imzalanan sözleşmeler yoluyla.
Madde IV
İşbu Anlaşmanın ve III üncü
maddede belirtilen özel anlaşma ve sözleşmelerin tamamıyla uygulanmasını
sağlamak için, Taraflar yetkileri dahilinde gereken bütün idarî, malî ve gümrük
tedbirlerini alacaklardır.
Madde V
Bu işbirliğini kolaylaştırmak
amacıyla, Taraflar gerektiğinde ve sırasıyla Türkiye Cumhu-riyetinde veya
Fransa Cumhuriyetinde toplanacak olan Ortak İrtibat Grubu kuracaklardır. Ortak
İrtibat Grubu, işbirliği faaliyetlerinin gelişimini gözden geçirecek ve
işbirliğinin teşviki için gerekebilecek tedbirler üzerinde görüş alışverişinde
bulunacaktır. Ayrıca, belirli konuları görüşmek üzere Ortak Uzman Grupları da
atanabilir.
Madde VI
Taraflar, veren Tarafça gizli
olarak nitelendirilen teknik belge ve bilgilerin bu özelliğini koru-yacak ve
güvenliğini sağlayacaklardır. Bu amaçla, karşılıklı verilen belge ve bilgiler,
belge ve bilgileri veren Tarafın yazılı onayı olmaksızın, kamuya veya özel
üçüncü şahıslara iletilmeyecektir.
Madde VII
İşbu Anlaşmada öngörülen
işbirliği çerçevesinde doğan telif hakları, bu anlaşmanın III üncü maddesinde
belirtilen her bir özel anlaşma ve sözleşme için ayrı ayrı verilecektir.
Madde VIII
Taraflar, işbu Anlaşma
çerçevesinde transfer edilen malzeme, nükleer madde, teçhizat, tesisler ve
teknoloji ve ayrıca yan ürün olarak elde edilen veya geri kazanılan nükleer
maddelerin yalnızca barışçıl amaçlarla kullanılmasını teminat altına
alacaklardır.
Madde IX
1. Türkiye Cumhuriyetinin
yetkisi dahilindeki ülke topraklarında veya Türkiye Cumhuriye-tinin gözetimi
altında başka bir mahalde yürütülen nükleer faaliyetlerde kullanılan bütün
nükleer maddelerin tabi bulunduğu NSYÖ Antlaşması çerçevesindeki teminatların
uygulanması üzerine Türkiye Cumhuriyeti ile UAEA arasında 30 Haziran 1981
tarihinde imzalanmış bulunan Anlaşma uyarınca, Türkiye Cumhuriyetinin elinde
bulunan veya ithal edilen ve ayrıca yan ürün olarak geri kazanılan veya elde
edilen nükleer maddelerin bütün ardışık ürünleri UAEA'nın kontrolüne tabi
olacaktır.
2. İşbu Anlaşma çerçevesinde
Fransa Cumhuriyetine transfer edilen ve bu amaçla gönderen Tarafça bildirimde
bulunulan tüm nükleer maddeler ve ayrıca yan ürün olarak geri kazanılan veya
elde edilen nükleer maddeler, söz konusu teminatların Fransa'da uygulanması
için, Fransa ile Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ve UAEA arasında, 27 Temmuz
1978 tarihlerinde imzalanan anlaşma uyarınca, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu ve
UAEA tarafından uygulanan teminat sistemine tabi olacaktır.
Madde X
İşbu Anlaşmanın VIII inci
maddesinde belirtilen UAEA teminatları, Taraflardan herhangi birinin toprakları
üzerinde uygulanmaya konulamadığı takdirde Taraflar, işbu Anlaşma kapsamında
transfer edilen veya sağlanan nükleer maddeleri ve ayrıca yan ürün olarak geri
kazanılan veya elde edilen nükleer maddelerin bütün ardışık ürünlerini,
karşılıklı mutabakata varılmış ve bu tür nükleer maddeler için UAEA'nın
önceleri uyguladığına eşdeğer etkinliğe ve kapsama sahip bir teminat sistemine
tabi kılmak için derhal birbirleriyle irtibat kurmayı üstlenirler.
Madde XI
İşbu Anlaşmanın VIII inci
maddesinde bahsedilen malzeme, nükleer madde, teçhizat, tesisler ve teknoloji;
a) İşbu Anlaşmanın XII nci
maddesinde belirtilen hükümler uyarınca, alıcı Tarafın yetki alanının dışına
transfer veya tekrar transfer edilinceye, veya
b) Taraflar karşılıklı
anlaşarak söz konusu maddeleri bu Anlaşmanın kapsamından çıkarma kararı
alıncaya, veya
c) Nükleer maddelerin, işbu
Anlaşmanın VIII inci maddesinde belirtilen teminatlar açısından uygun herhangi bir
nükleer faaliyette kullanılabilecek bir şekilde geri kazanılması pratik olarak
mümkün olmadığı tespit edilinceye
kadar işbu Anlaşma
hükümlerine tabidir.
Madde XII
1. Tarafların, işbu
Anlaşmanın VIII inci maddesinde belirtilen malzeme, nükleer madde, teçhizat,
tesisler ve teknolojinin kendi yetki alanında ve gerekli yeterliliğe sahip
kişilerin kontrolünde bulunmasını sağlayacaktır.
2. Taraflar kendi toprakları
üzerinde ve gerekirse toprakları dışında, sorumluluğun diğer Taraf ve üçüncü
bir Devlet tarafından üstlenildiği noktaya kadar, kendi ulusal mevzuatı ve
Taraf olduğu uluslararası anlaşmalar uyarınca, işbu Anlaşmada belirtilen
malzeme, nükleer madde, teçhizat ve tesislerin fiziksel korunumu için gerekli
tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır.
3. Fiziksel korunma düzeyi en
az Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunmasına Dair Sözleş-menin ekinde
belirtilenler kadar olacaktır (UAEA belgesi INFCIRC 274/Rev. 1) Taraflar,
gerektiğinde ulusal mevzuatları uyarınca, korunma kriterlerini kendi toprakları
üzerinde sıkı bir şekilde uygulama hakkını saklı tutacaktır.
4. Fiziksel korunma
tedbirlerinin uygulanması, kendi hukukî yetki alanları içerisinde, Tarafların
sorumluluğu altında olacaktır. Bu tedbirlerin uygulanmasında, Taraflar UAEA
INFCIRC 225/Rev. 2 belgesini esas kabul edecektir.
UAEA'nın fiziksel korunma ile
ilgili tavsiyelerinde yapılacak değişiklikler, Tarafların böyle bir değişikliği
kabul ettiklerini yazılı olarak birbirlerine bildirmeleri halinde, işbu Anlaşma
hükümleri çerçevesinde geçerlilik kazanacaktır.
Madde XIII
1. Taraflardan birinin, VIII
inci maddede belirtilen malzeme, nükleer madde, teçhizat, tesisler ve
teknolojiyi üçüncü bir tarafa tekrar transfer etmeyi veya başlangıçta transfer
edilmiş teçhizat ve tesislerden gelen veya transfer edilen teçhizat ve tesisler
veya teknoloji kullanılarak elde edilmiş VIII inci maddede belirtilen malzeme,
nükleer madde, teçhizat, tesisler ve teknolojiyi transfer etmeyi, öngörmesi
halinde söz konusu malzemenin transferi işbu Anlaşmada öngörülen teminatların o
ülke tarafından aynen sağlanması durumunda gerçekleştirilebilecektir.
2. Bu Maddenin 1 inci fıkrası
uyarınca aşağıda belirtilen durumlar için tekrar transfer veya transfer etmeyi
öngörmekte olan Taraf öncelikle ilk tedarik edici Tarafın yazılı onayını
alacaktır:
a) yeniden işleme,
zenginleştirme veya ağır su üretim tesisleri veya bunlara ait herhangi bir
teçhizat veya teknolojinin yeniden transferi;
b) bu tesisler veya
teçhizattan elde edilen veya yukarıda (a) bendinde belirtilen teknoloji
kullanılarak tasarımlanmış tesisler veya teçhizatın transferi;
c) 233 veya 235 izotopları
bakımından % 20'nin üzerinde zenginleştirilmiş uranyum veya işbu Anlaşma
çerçevesinde sağlanmış nükleer maddelerden üretilmiş veya geri kazanılmış
plütonyumun transferi veya yeniden transferi.
Madde XIV
İşbu Anlaşmanın hiçbir hükmü
imzalandığı günden itibaren, nükleer enerjinin barışçıl amaç-larla
kullanılmasına ilişkin ve Tarafların özellikle Avrupa Topluluğuna üye
Fransa'nın taraf olduğu uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerine
aykırı olarak yorumlanamaz.
Madde XV
1. Taraflar, bu Anlaşmanın
şartlarına uygun olarak kabul ettikleri yükümlülükleri iyi niyetle yerine
getireceklerdir.
2. Taraflar, bu Anlaşmanın
uygulanmasından veya yorumundan kaynaklanan anlaşmazlıklarına, iyi niyetle ve
işbirliği ruhuyla erken ve adil bir çözüm arayacaklardır.
3. Bununla beraber, bir
anlaşmazlık çözülemezse her iki Taraf, anlaşmazlığın UAEA ile olan güvenlik
denetimi anlaşmalarındaki anlaşmazlıkların çözümüne dair ilgili hükümlerinde
belirtilen prosedürlere uygun olarak çözülmesini isteyebilirler.
Madde XVI
İşbu Anlaşma, Tarafların
yazılı mutabakatı ile tadil edilebilir.
Madde XVII
1. İşbu Anlaşma 15 yıllık bir
süre için akdedilmiştir. Tarafların herhangi birisinin girişimiyle, işbu
Anlaşmanın süresinin sona ermesinden 6 ay öncesinden yazılı olarak bildirerek
işbu Anlaşma her zaman feshedilebilir.
İşbu Anlaşma, 15 yıllık
sürenin bitiminden, bu maddenin 1 inci bendinde belirtilen uygulama uyarınca
Tarafların herhangi birisi tarafından feshedilmediği sürece yürürlükte
kalacaktır.
2. İşbu Anlaşmanın süresinin
bitmesi veya bu maddenin 1 inci fıkrasında belirtilen usule uygun şekilde
feshedilmesi halinde,
- İşbu Anlaşmanın ilgili
hükümleri, III üncü madde uyarınca imzalanmış olup hâlâ yürürlükte olan özel
anlaşma ve sözleşmelere uygulanmaya devam edilecektir. Bu süre özel anlaşma ve
sözleşmelerde belirtilen süre ile sınırlı olacaktır.
- Geri kazanılan veya elde
edilen nükleer maddelerde olduğu gibi VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII ve XIV
üncü maddelerde yer alan hükümler, işbu Anlaşma çerçevesinde transfer edilen ve
VIII inci maddede belirtilen malzeme, nükleer madde, teçhizat, tesisler ve
teknolojiye uygulanmaya devam edilecektir.
Madde XVIII
Her iki Taraf, işbu
Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli işlemlerin tamamlandığını diğer
Tarafa bildirecektir. İşbu Anlaşma, son tebligatın karşı tarafa ulaştığı
tarihte yürürlüğe girecektir.
Her iki Hükümetin yetkili
olarak görevlendirdiği temsilciler işbu Anlaşmayı imzalamışlardır.
Paris'de, 21 Eylül 1999
tarihinde, Fransızca, Türkçe ve İngilizce olarak, üç metin aynı ölçüde geçerli
olmak üzere, ikişer kopya halinde imzalanmıştır. Herhangi bir yorum ayrılığı
durumunda, İngilizce yazılı metin geçerli olacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına Fransa
Cumhuriyeti Hükümeti adına
Devlet Bakanı Endüstriden
Sorumlu Devlet Sekreteri