TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNDA
DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN
|
Kanun No. 4822 |
|
Kabul Tarihi : 6.3.2003 |
MADDE 1. - 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanunun 1 inci
maddesinde yer alan "ekonominin gereklerine ve" ibaresi madde
metninden çıkarılmıştır.
MADDE 2. - 4077 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde yer alan
"hukukî işlemi" ibaresi "tüketici işlemini" olarak
değiştirilmiştir.
MADDE 3. - 4077 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 3. - Bu Kanunun
uygulamasında;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret
Bakanlığını,
b) Bakan: Sanayi ve Ticaret
Bakanını,
c) Mal: Alış-verişe konu olan
taşınır eşyayı, konut ve tatil amaçlı taşınmaz malları ve elektronik ortamda
kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi
malları,
d) Hizmet: Bir ücret veya
menfaat karşılığında yapılan mal
sağlama dışındaki her türlü faaliyeti,
e) Tüketici: Bir mal veya
hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan
gerçek ya da tüzel kişiyi,
f) Satıcı: Kamu tüzel kişileri
de dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında tüketiciye mal
sunan gerçek veya tüzel kişileri,
g) Sağlayıcı: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında
tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişileri,
h) Tüketici işlemi: Mal veya
hizmet piyasalarında tüketici ile satıcı-sağlayıcı arasında yapılan her türlü
hukuki işlemi,
ı) İmalatçı-Üretici: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya
da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal
üzerine kendi ayırt edici işaretini, ticari markasını veya unvanını koyarak
satışa sunanları,
j) İthalatçı: Kamu tüzel
kişileri de dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal veya hizmetleri ya
da bu mal veya hizmetlerin hammaddelerini yahut ara mallarını yurt dışından
getirerek satışa sunan gerçek veya tüzel kişiyi,
k) Kredi veren: Mevzuatları
gereği tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan banka, özel finans
kuruluşu ve finansman şirketlerini,
l) Reklam veren: Ürettiği ya da
pazarladığı malın/hizmetin tanıtımını
yaptırmak, satışını artırmak veya imajını yaratıp güçlendirmek amacıyla
hazırlattığı, içinde firmasının ya da mal/hizmet markasının yer aldığı
reklamları yayınlatan, dağıtan ya da
başka yollarla sergileyen gerçek ya da
tüzel kişiyi,
m) Reklamcı: Ticari reklam ve
ilânları reklam verenin duyduğu ihtiyaç doğrultusunda hazırlayan ve reklam
veren adına yayınlanmasına aracılık eden
ticari iletişim uzmanı gerçek ya da tüzel kişiyi,
n) Mecra kuruluşu: Ticari reklam
veya ilânı hedef kitleye ulaştıran iletişim kanallarının ya da her türlü aracın
sahibi, işleticisi veya kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi,
o ) Teknik düzenleme: Bir ürünün
ve hizmetin, ilgili idari hükümler de dahil olmak üzere, özellikleri, işleme ve
üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama,
işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirilmesi işlemleri hususlarından
biri veya birkaçını belirten ilgili
Bakanlık tarafından Resmi Gazetede yayımlanarak mecburi uygulamaya
konulan standartlar dahil olmak üzere uyulması zorunlu olan her türlü
düzenlemeyi,
p) Tüketici örgütleri:
Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf veya bunların üst
kuruluşlarını,
İfade eder.
MADDE 4. - 4077 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Ayıplı Mal
Madde 4. - Ambalajında,
etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilânlarında yer
alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik
düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı
olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin
ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya
ekonomik eksiklikler içeren mallar, ayıplı mal olarak kabul edilir.
Tüketici, malın teslimi
tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür.
Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız
misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım
isteme haklarına sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine
getirmekle yükümlüdür. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte
ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya
kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde imalatçı-üreticiden
tazminat isteme hakkına da sahiptir.
İmalatçı-üretici, satıcı, bayi,
acente, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren ayıplı maldan ve tüketicinin bu maddede yer
alan seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Ayıplı malın neden
olduğu zarardan dolayı birden fazla kimse sorumlu olduğu takdirde bunlar
müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu
sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Bu madde ile ayıba karşı sorumlu
tutulanlar, ayıba karşı daha uzun bir süre ile sorumluluk üstlenmemişlerse,
ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın
tüketiciye teslimi tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre
konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda beş yıldır. Ayıplı malın neden olduğu
her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler ise üç yıllık zamanaşımına
tabidir. Bu talepler zarara sebep olan malın piyasaya sürüldüğü günden
başlayarak on yıl sonra ortadan kalkar. Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden
satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden
yararlanılamaz.
Ayıplı malın neden olduğu
zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek satın
alınan mallar hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Satışa sunulacak ayıplı mal
üzerine ya da ambalajına, imalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla
okuyabileceği şekilde "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket
konulması zorunludur. Yalnızca ayıplı mal satılan veya bir kat ya da reyon gibi
bir bölümü sürekli olarak ayıplı mal satışına, tüketicinin bilebileceği şekilde
tahsis edilmiş yerlerde bu etiketin konulma zorunluluğu yoktur. Malın ayıplı
olduğu hususu, tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde
gösterilir.
Güvenli olmayan mallar, piyasaya
özürlüdür etiketiyle dahi arz edilemez. Bu ürünlere, 4703 sayılı Ürünlere
İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri
uygulanır.
Bu hükümler, mal satışına
ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.
MADDE 5. - 4077 sayılı Kanuna 4 üncü maddeden sonra
gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
Ayıplı Hizmet
MADDE 4/A. - Sağlayıcı
tarafından bildirilen reklam ve ilânlarında veya standardında veya teknik
kuralında tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan
ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği
faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler
içeren hizmetler, ayıplı hizmet olarak kabul edilir.
Tüketici, hizmetin ifa edildiği
tarihten itibaren otuz gün içerisinde bu ayıbı sağlayıcıya bildirmekle
yükümlüdür. Tüketici bu durumda, sözleşmeden dönme, hizmetin yeniden görülmesi
veya ayıp oranında bedel indirimi haklarına sahiptir. Tüketicinin sözleşmeyi
sona erdirmesi, durumun gereği olarak haklı görülemiyorsa, bedelden indirim ile
yetinilir. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 4 üncü maddede
belirtilen şartlar çerçevesinde tazminat da isteyebilir. Sağlayıcı, tüketicinin
seçtiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Sağlayıcı, bayi, acente ve 10
uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren, ayıplı hizmetten ve ayıplı
hizmetin neden olduğu her türlü zarardan ve tüketicinin bu maddede yer alan
seçimlik haklarından dolayı müteselsilen sorumludur. Sunulan hizmetin ayıplı
olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Daha uzun bir süre için garanti
verilmemiş ise, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile ayıplı hizmetten dolayı
yapılacak talepler hizmetin ifasından itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir.
Ayıplı hizmetin neden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler
ise üç yıllık zamanaşımına tabidir. Ancak, sunulan hizmetin ayıbı, tüketiciden
sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden
yararlanılamaz.
Ayıplı hizmetin neden olduğu
zararlardan sorumluluğa ilişkin hükümler dışında, ayıplı olduğu bilinerek
edinilen hizmetler hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Bu hükümler, hizmet sağlamaya
ilişkin her türlü tüketici işleminde de uygulanır.
MADDE 6. - 4077 sayılı Kanunun 5 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 5. - Üzerinde "numunedir" veya "satılık değildir" ibaresi bulunmayan bir malın; ticarî bir kuruluşun vitrininde, rafında veya açıkça görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilmesi halinde satıcı bu malların satışından kaçınamaz.
Hizmet sağlamada da haklı bir
sebep olmaksızın kaçınılamaz.
Aksine bir teamül, ticarî örf
veya adet yoksa, satıcı bir mal veya hizmetin satışını o mal veya hizmetin
kendisi tarafından belirlenen miktar, sayı veya ebat gibi koşullara ya da başka
bir mal veya hizmetin satın alınmasına bağlı kılamaz.
Diğer mal satışı ve hizmet
sağlama sözleşmelerinde de bu hüküm uygulanır.
MADDE 7. - 4077 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi başlığı ile
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Sözleşmedeki Haksız Şartlar
Madde 6. - Satıcı veya
sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye
koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet
kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır.
Taraflardan birini tüketicinin
oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için
bağlayıcı değildir.
Eğer bir sözleşme şartı önceden
hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici
içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği
kabul edilir.
Sözleşmenin bütün olarak
değerlendirilmesinden, standart
sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli
unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin
kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez.
Bir satıcı veya sağlayıcı, bir
standart şartın münferiden tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona
aittir.
6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A, 10,
10/A ve 11/A maddelerinde yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen tüketici sözleşmeleri
en az oniki punto ve koyu siyah harflerle düzenlenir ve sözleşmede bulunması gereken şartlardan bir
veya birkaçının bulunmaması durumunda eksiklik sözleşmenin geçerliliğini
etkilemez. Bu eksiklik satıcı veya sağlayıcı tarafından derhal giderilir.
Bakanlık standart sözleşmelerde
yer alan haksız şartların tespit edilmesine ve bunların sözleşme metninden
çıkartılmasının sağlanmasına ilişkin usul ve esasları belirler.
MADDE 8. - 4077 sayılı Kanuna 6 ncı maddesinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki 6/A maddesi
eklenmiştir.
Taksitle Satış
MADDE 6/A. - Taksitle satış,
satım bedelinin en az iki taksitle ödendiği ve malın veya hizmetin sözleşmenin
düzenlendiği anda teslim veya ifa edildiği satım türüdür.
Taksitle satış sözleşmesinin
yazılı şekilde yapılması zorunludur. Sözleşmede bulunması gereken asgari
koşullar aşağıda gösterilmiştir:
a) Tüketicinin ve satıcı veya
sağlayıcının isim, unvan, açık adresleri ve varsa erişim bilgileri,
b) Malın veya hizmetin Türk
Lirası olarak vergiler dahil peşin satış fiyatı,
c) Vadeye göre faiz ile birlikte
ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,
d) Faiz miktarı, faizin
hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde otuz
fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
e) Peşinat tutarı,
f) Ödeme planı,
g) Borçlunun temerrüde
düşmesinin hukuki sonuçları.
Satıcı veya sağlayıcı, bu
bilgilerin sözleşmede yer almasını sağlamak ve taraflar arasında akdedilen
sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermekle yükümlüdür. Sözleşmeden ayrı
olarak kıymetli evrak niteliğinde senet düzenlenecekse, bu senet, her bir
taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde ve sadece nama yazılı olarak
düzenlenir. Aksi takdirde, kambiyo senedi geçersizdir.
Taksitle satışlarda; tüketici,
borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı
zamanda, bir taksit miktarından az olmamak şartıyla bir veya birden fazla
taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da satıcı, ödenen miktara göre
gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı veya sağlayıcı, taksitlerden
birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan borcun tümünün ifasını talep
etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak; ancak satıcının veya sağlayıcının bütün
edimlerini ifa etmiş olması durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az
iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi ve ödenmeyen taksit toplamının satış
bedelinin en az onda biri olması halinde kullanılabilir. Ancak satıcının veya
sağlayıcının bu hakkını kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek
muacceliyet uyarısında bulunması gerekir.
Sözleşme şartları tüketici
aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez.
MADDE 9. - 4077 sayılı Kanuna 6/A maddesinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki 6/B maddesi eklenmiştir.
Devre Tatil
MADDE 6/B. - Devre tatil
sözleşmeleri, en az üç yıl süre için yapılan ve bu süre zarfında yıl içinde,
belirli veya belirlenebilecek ve bir haftadan az olmayacak bir dönem için bir
veya daha fazla sayıdaki taşınmazın kullanım hakkının devri ya da devri
taahhüdünü içeren ve bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunlu, yazılı sözleşme
ya da sözleşmeler grubudur.
Devre tatil sözleşmelerine
ilişkin usul ve esasları Bakanlık belirler.
MADDE 10. - 4077 sayılı Kanuna 6/B maddesinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki 6/C maddesi
eklenmiştir.
Paket Tur
MADDE 6/C. - Paket tur
sözleşmeleri; ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer
turistik hizmetlerin en az ikisinin birlikte, her şeyin dahil olduğu fiyatla
satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmidört saatten uzun bir
süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren ve bir nüshasının tüketiciye
verilmesi zorunlu, önceden düzenlenmiş yazılı sözleşmelerdir.
Paket tur sözleşmelerine ilişkin
usul ve esasları Bakanlık belirler.
MADDE 11. - 4077 sayılı Kanunun 7 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 7. - Kampanyalı satış,
gazete, radyo, televizyon ilânı ve benzeri yollarla tüketiciye duyurularak
düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul edilmesi ve malın veya hizmetin daha
sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan satımdır.
Kampanyalı satışlar Bakanlığın
izni ile yapılır. Bakanlık hangi tür satışların izne tabi olacağını, ön ödeme,
taksit miktarı, teslim süresi, üretici firma garantisi, yatırılacak teminat ile
kampanyalı satışlarda uyulması gereken usul ve esasları tespit eder.
İlan ve taahhüt edilen mal veya
hizmetin teslimatının veya ifasının hiç ya da gereği gibi yapılmaması
durumunda, satıcı, sağlayıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici, ithalatçı ve 10
uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren müteselsilen sorumludur.
Tüketici kampanyadan ayrılmaya
karar verdikten sonra kampanyayı düzenleyen, mal veya hizmetin tüketiciye
teslim tarihini geçmemek şartıyla tüketicinin o ana kadar ödediği tüm bedeli
ödemekle yükümlüdür.
Kampanyayı düzenleyen,
kampanyalı satışlarda düzenlenecek yazılı sözleşmede, 6/A maddesinin ikinci
fıkrasında belirtilen bilgilere ek olarak "kampanya bitiş tarihi" ve
"mal veya hizmetin teslim veya yerine getirilme tarih ve şekli"ne ilişkin bilgileri de içeren
sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır.
Sözleşmede aksi
kararlaştırılmadıkça, ön ödeme tutarı, mal veya hizmetin satış bedelinin yüzde
kırkından fazla olamaz.
Kampanyalı satışlarda malın
teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki ayı aşamaz. Konut ve tatil amaçlı
taşınmaz mallar için bu süre otuz aydır.
Tüketicinin ödemeye ilişkin tüm
edimlerini yerine getirmesi durumunda, malın teslimi ya da hizmetin ifası,
ödemenin bitimini takiben en geç bir ay içinde yapılmak zorundadır.
Kampanyalı taksitle satışlarda
6/A maddesi hükümleri de uygulanır.
MADDE 12. - 4077 sayılı Kanunun 8 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 8. - Kapıdan satış; işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında yapılan satımlardır.
Bakanlık, kapıdan satış
yapacaklarda aranılacak nitelikleri, bu Kanuna tabi olan ve olmayan kapıdan
satışları ve kapıdan satışlara ilişkin uygulama usul ve esaslarını belirler.
Bu tür satışlarda; tüketici,
teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde malı kabul etmekte veya hiçbir
gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına girmeden reddetmekte
serbesttir. Hizmetlerin satımında ise bu süre, sözleşmenin imzalandığı tarihten
itibaren başlar. Bu süre dolmadan satıcı veya sağlayıcı, kapıdan satış işlemine
konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme
yapmasını veya borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
Satıcı, cayma bildirimi kendisine ulaştığı andan itibaren yirmi gün içerisinde
malı geri almakla yükümlüdür.
Tüketici, malın mutat kullanımı
sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalarından sorumlu değildir.
Taksitle yapılan kapıdan
satışlarda 6/A maddesi, kampanyalı
kapıdan satışlarda 7 nci madde hükümleri ayrıca uygulanır.
MADDE 13. - 4077 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
Kapıdan Satışlarda Satıcının ve
Sağlayıcının Yükümlülüğü
Madde 9. - Kapıdan satış
sözleşmelerinde, sözleşmede bulunması gereken diğer unsurlara ilave olarak mal
veya hizmetin nitelik ve niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgiler, cayma bildiriminin yapılacağı açık adres ve en az
on altı punto ve koyu siyah harflerle
yazılmış aşağıdaki ibare yer almak zorundadır:
Tüketicinin hiçbir hukuki ve
cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin teslim aldığı
veya sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde malı veya
hizmeti reddederek sözleşmeden cayma
hakkının var olduğunu ve cayma bildiriminin satıcı/sağlayıcıya ulaşması
tarihinden itibaren malı geri almayı taahhüt ederiz.
Tüketici, sahip olduğu
haklarının da yazılı bulunduğu sözleşmeyi imzalar ve kendi el yazısı ile
tarihini yazar. Satıcı veya sağlayıcı, bu bilgilerin sözleşmede yer almasını
sağlamak ve taraflar arasında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye
vermekle yükümlüdür.
Bu madde hükümlerine göre
düzenlenmiş bir sözleşmenin ve malın tüketiciye teslim edildiğini ispat
satıcıya veya sağlayıcıya aittir. Aksi takdirde, tüketici cayma hakkını
kullanmak için yedi günlük süre ile bağlı değildir.
MADDE 14. - 4077 sayılı Kanuna 9 uncu maddeden sonra
gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
Mesafeli Sözleşmeler
MADDE 9/A. - Mesafeli
sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim
araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve
malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası
kararlaştırılan sözleşmelerdir.
Mesafeli satış sözleşmesinin
akdinden önce, ayrıntıları Bakanlıkça çıkarılacak tebliğle belirlenecek
bilgilerin tüketiciye verilmesi zorunludur. Tüketici, bu bilgileri edindiğini
yazılı olarak teyit etmedikçe sözleşme akdedilemez. Elektronik ortamda yapılan
sözleşmelerde teyid işlemi, yine elektronik ortamda yapılır.
Satıcı ve sağlayıcı, tüketicinin
siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren otuz gün içerisinde edimini yerine
getirir. Bu süre, tüketiciye daha önceden yazılı olarak bildirilmek koşuluyla
en fazla on gün uzatılabilir.
Satıcı veya sağlayıcı elektronik
ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddî malların veya sunulan hizmetlerin
teslimatının ayıpsız olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
Cayma hakkı süresince sözleşmeye
konu olan mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi bir isim altında
ödeme yapmasının veya borç altına sokan herhangi bir belge vermesinin
istenemeyeceğine ilişkin hükümler dışında kapıdan satışlara ilişkin hükümler mesafeli
sözleşmelere de uygulanır.
Satıcı veya sağlayıcı cayma
bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde almış olduğu
bedeli, kıymetli evrakı ve tüketiciyi bu hukukî işlemden dolayı borç altına
sokan her türlü belgeyi iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri almakla
yükümlüdür.
MADDE 15. - 4077 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 10. - Tüketici kredisi, tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir. Tüketici kredisi sözleşmesinin yazılı olarak yapılması ve bu sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur. Taraflar arasında akdedilen sözleşmede öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine değiştirilemez.
Sözleşmede;
a) Tüketici kredisi tutarı,
b) Faiz ve diğer unsurlarla
birlikte toplam borç tutarı,
c) Faizin hesaplandığı yıllık
oran,
d) Ödeme tarihleri, anapara,
faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Akdi faiz oranının yüzde otuz
fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde
düşmesinin hukuki sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce
kapatılmasına ilişkin şartlar,
ı) Kredinin yabancı para birimi
cinsinden kullandırılması durumunda, geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam
kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına
ilişkin şartlar,
Yer alır.
Kredi veren, taksitlerden
birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan borcun tümünün ifasını talep
etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak; ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa
etmiş olması durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi
ödemede temerrüde düşmesi halinde kullanılabilir. Ancak kredi verenin bu
hakkını kullanabilmesi için en az bir hafta süre vererek muacceliyet uyarısında
bulunması gerekir. Tüketici kredisinin teminatı olarak şahsi teminat verildiği
hallerde, kredi veren, asıl borçluya başvurmadan, kefilden borcun ifasını
isteyemez.
Tüketici, kredi verene
borçlandığı toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi aynı zamanda vadesi
gelmemiş bir ya da birden çok taksit ödemesinde de bulunabilir. Her iki durumda
da kredi veren, ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon indirimini
yapmakla yükümlüdür. Bakanlık ödenen miktara göre gerekli faiz ve komisyon
indiriminin ne oranda yapılacağının usul ve esaslarını belirler.
Kredi verenin, tüketici
kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satın alınması ya da belirli bir
satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı ile vermesi
durumunda satılan malın veya hizmetin hiç ya da zamanında teslim veya ifa
edilmemesi halinde kredi veren tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı ile
birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Kredi verenin ödemeleri bir
kıymetli evraka bağlaması ya da krediyi kıymetli evrak kabul etmek suretiyle
teminat altına alması yasaktır. Bu yasağa rağmen tüketiciden bir kıymetli evrak
alınacak olursa, tüketici bu kıymetli evrakı kredi verenden geri istemek
hakkına sahiptir. Ayrıca, kredi veren kıymetli evrakın ciro edilmesi sebebiyle
tüketicinin uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
MADDE 16. - 4077 sayılı Kanuna 10 uncu maddesinden
sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
Kredi Kartları
MADDE 10/A. - Kredi kartı ile
mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya kredi kartı ile nakit
çekim suretiyle kullanılan krediler de 10 uncu madde hükümlerine tabidir.
Ancak, bu tür krediler hakkında 10 uncu maddenin ikinci fıkrasının (a), (b),
(h) ve (ı) bentleri ile dördüncü fıkra hükmü uygulanmaz.
Kredi veren tarafından
tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri, 10 uncu maddenin ikinci
fıkrasının (d) bendinde öngörülen ödeme planı hükmündedir. Dönemsel hesap
özetinde yer alan asgari ödeme tutarının vadesinde ödenmemesi halinde;
tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde
yer alan gecikme faizi dışında herhangi bir isim altında yükümlülük altına
sokulamaz.
Kredi veren faiz artırımını otuz
gün önceden tüketiciye bildirmek zorundadır. Kredi veren tarafından artırılan
faiz oranı geriye dönük olarak uygulanamaz. Tüketici bildirim tarihinden
itibaren en geç altmış gün içinde tüm
borcu ödeyip kredi kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından etkilenmez.
Mal veya hizmetin kredi kartı
ile satın alındığı durumlarda, satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden komisyon veya
benzeri bir isim altında ilave ödemede bulunmasını isteyemez.
MADDE 17. - 4077 sayılı Kanunun 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 11. - Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve benzeri yollarla süreli yayın dışında ikinci bir ürün ve/veya hizmetin verilmesinin taahhüt edildiği durumlarda; kitap, dergi, ansiklopedi, afiş, bayrak, poster, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya optik disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler dışında hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz. Bu amaçla kampanya düzenlenmesi halinde, kampanya süresi altmış günü geçemez. Kampanya konusu mal veya hizmet bedelinin bir bölümünün tüketici tarafından karşılanması istenemez.
Süreli yayın kuruluşu,
kampanyaya ait reklam ve ilânlarında, kampanya konusu mal veya hizmetin Türkiye
genelinde teslim ve ifa tarihlerine
ilişkin programını ilân etmek ve kampanya
konusu mal veya hizmetin teslim ve ifasını, kampanyanın bitiminden itibaren
otuz gün içinde yerine getirmek
zorundadır.
Kampanya süresince, süreli
yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen mal veya
hizmetin yol açtığı maliyet artışı nedeniyle artırılamaz. Kampanya konusu mal
veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamayacağı gibi, bu mal veya
hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı parçaları da ayrı bir kampanya konusu
haline getirilemez. Bu Kanunun uygulamasında, ikinci ürün olarak verilmesi
taahhüt edilen her bir mal veya hizmete ilişkin işlemler bağımsız bir kampanya
olarak kabul edilir.
Süreli yayın kuruluşları
tarafından düzenlenmeyen, ancak süreli yayınla doğrudan veya dolaylı
irtibatlandırılan kampanyalar da bu hükümlere tabidir.
MADDE 18. - 4077 sayılı Kanuna 11 inci maddeden sonra
gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
Abonelik Sözleşmeleri
MADDE 11/A. - Her türlü abonelik
sözleşmelerine taraf olan tüketiciler, isteklerini satıcıya yazılı olarak
bildirmek kaydıyla aboneliklerine tek taraflı son verebilirler.
Satıcı tüketicinin aboneliğe son
verme isteğini, yazılı bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç
yedi gün içinde yerine getirmekle yükümlüdür.
Süreli yayın aboneliğine son
verme isteği ise; yazılı bildirimin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren günlük
yayınlarda onbeş gün, haftalık yayınlarda bir ay, aylık yayınlarda üç ay sonra
yürürlüğe girer. Daha uzun süreli yayınlarda ise, bildirimden sonraki ilk
yayını müteakiben yürürlüğe konulur.
Satıcı, abone ücretinin geri
kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın onbeş gün içinde iade etmekle
yükümlüdür.
MADDE 19. - 4077 sayılı Kanunun 12 nci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Fiyat Etiketi
Madde 12. - Perakende satışa arz
edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla
görülebilir, okunabilir şekilde o malla ilgili tüm vergiler dahil fiyat, üretim
yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması, etiket konulması mümkün
olmayan hallerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun
yerlere asılması zorunludur.
Hizmetlerin tarife ve
fiyatlarını gösteren listeler de birinci fıkraya göre düzenlenerek asılır.
Etiket, fiyat ve tarife
listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda
tüketici lehine olan fiyat üzerinden satış yapılır.
Fiyatı; Bakanlar Kurulu, kamu
kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları tarafından
belirlenen mal veya hizmetlerin, belirlenen bu fiyatın üzerinde bir fiyatla
satışa sunulması yasaktır.
Bakanlık, etiket ve tarife
listelerinin şeklini, içeriğini, usul ve esaslarını bir yönetmelikle düzenler.
Bakanlık ve belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine
ilişkin işleri yürütmekle ayrı ayrı görevlidirler.
MADDE 20. - 4077 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 13. - İmalatçı veya
ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için Bakanlıkça
onaylı garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Mala ilişkin faturanın tarih ve
sayısını içeren garanti belgesinin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi
sorumluluğu satıcı, bayi veya acenteye aittir. Garanti süresi malın teslim
tarihinden itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı
malların garanti şartları, Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
Satıcı; garanti belgesi
kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde arızalanması halinde malı
işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında
hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.
Tüketici onarım hakkını
kullanmışsa, garanti süresi içerisinde sık arızalanması nedeniyle maldan
yararlanamamanın süreklilik arz etmesi veya tamiri için gereken azami sürenin
aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hallerinde, 4
üncü maddede yer alan diğer seçimlik
haklarını kullanabilir. Satıcı bu talebi reddedemez. Tüketicinin bu talebinin
yerine getirilmemesi durumunda satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve
ithalatçı müteselsilen sorumludur.
Tüketicinin malı kullanım
kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanmasından kaynaklanan arızalar, iki
ve üçüncü fıkra hükümleri kapsamı dışındadır.
Bakanlık, hangi sanayi
mallarının garanti belgesi ile satılmak zorunda bulunduğunu ve bu malların
arızalarının tamiri için gereken azami süreleri Türk Standartları Enstitüsünün
görüşünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
MADDE 21. - 4077 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 14. - Yurt içinde üretilen veya ithal edilen sanayi mallarının tanıtım, kullanım, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe kılavuzla ve gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan etiketle satılması zorunludur.
Bakanlık, sanayi mallarından
hangilerinin tanıtma ve kullanım kılavuzu ve etiket ile satılmak zorunda bulunduğunu
ve bunlarda bulunması gereken asgari unsurları Türk Standartları Enstitüsünün
görüşünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
MADDE 22. - 4077 sayılı Kanunun 15 inci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Satış Sonrası Hizmetler
Madde 15. - İmalatçı veya
ithalatçılar, sattıkları, ürettikleri veya ithal ettikleri sanayi malları için
o malın Bakanlıkça tespit ve ilân edilen kullanım ömrü süresince, yeterli
teknik personel ve yedek parça stoku bulundurmak suretiyle bakım ve onarım hizmetlerini sunmak zorundadırlar.
İmalatçı veya ithalatçıların
bulundurmaları gereken yedek parça stok miktarı Bakanlıkça belirlenir.
İthalatçının herhangi bir
şekilde ticari faaliyetinin sona ermesi halinde, kullanım ömrü süresince bakım
ve onarım hizmetlerini, o malın yeni ithalatçısı sunmak zorundadır.
Bakanlık, hangi mallar için
servis istasyonları kurulmasının zorunlu olduğu ile servis istasyonlarının
kuruluş ve işleyişine dair usul ve esasları Türk Standartları Enstitüsünün
görüşünü alarak tespit ve ilânla görevlidir.
Garanti belgesiyle satılmak
zorunda olan bir sanayi malının garanti süresi sonrasında arızalanması
durumunda, o malın Bakanlıkça belirlenen azami tamir süresi içerisinde onarımı
zorunludur.
MADDE 23. - 4077 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 16. -Ticari reklam ve ilânların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır.
Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı
veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve
mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi
özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve
özürlüleri istismar edici reklam ve ilânlar ve örtülü reklam yapılamaz.
Aynı ihtiyaçları karşılayan ya
da aynı amaca yönelik rakip mal ve hizmetlerin karşılaştırmalı reklamları
yapılabilir.
Reklam veren, ticari reklam veya
ilânda yer alan somut iddiaları ispatla yükümlüdür.
Reklam verenler, reklamcılar ve
mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
MADDE 24. - 4077 sayılı Kanunun 17 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 17. - Ticari reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânları incelemek ve inceleme sonucuna göre, 16 ncı madde hükümlerine aykırı reklam ve ilânları üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Reklam Kurulu kararları Bakanlıkça uygulanır.
Reklam Kurulu, ticari reklam ve
ilânlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemede; ülke koşullarının yanı sıra,
reklamcılık alanında evrensel kabul görmüş tanım ve kuralları da dikkate alır.
Başkanlığı, Bakanın
görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlıkça ilgili Genel Müdür
Yardımcıları arasından görevlendirilecek bir üye,
b) Adalet Bakanlığınca, bu
Bakanlıkta idari görevlerde çalışan hakimler arasından görevlendirilecek bir
üye,
c) Türkiye Radyo-Televizyon
Kurumunca görevlendirilecek reklam konusunda uzman bir üye,
d) Yükseköğretim Kurulunun
reklamcılık alanında uzman üniversite öğretim elemanları arasından seçeceği bir
üye,
e) Türk Tabibleri Birliği Merkez
Konseyinin görevlendireceği doktor bir üye,
f) Türkiye Barolar Birliğinin
görevlendireceği avukat bir üye,
g) Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğinin değişik sektörlerden görevlendireceği dört üye,
h) Türkiye’deki tüm gazeteciler
derneklerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
i) Reklamcılar derneklerinin
veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir üye,
j) Tüketici Konseyinin Konseye
katılan tüketici örgütü temsilcileri arasından seçeceği veya üst örgütlerinin
görevlendireceği bir üye,
k) Türkiye Ziraat Odaları
Birliğinin görevlendireceği bir üye,
l) Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar
Konfederasyonunun görevlendireceği bir üye,
m) Türk Standartları
Enstitüsünden bir üye,
n) Diyanet İşleri Başkanlığından
bir üye,
o) Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliğinden bir üye,
p) İşçi sendikaları
konfederasyonlarından bir üye,
r) Memur sendikaları
konfederasyonlarından bir üye,
s) Türkiye Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinin görevlendireceği
bir üye,
t) Ankara, İstanbul ve İzmir
Büyükşehir Belediyelerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
u) Türk Eczacılar Birliğinden
bir üye,
v) Türk Diş Hekimleri
Birliğinden bir üye,
Olmak üzere yirmibeş üyeden
oluşur.
Kurul üyelerinin görev süreleri
üç yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir veya seçilebilir.
Üyelikler herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde boşalan yerlere üçüncü fıkra
esasları dahilinde bir ay içerisinde görevlendirme veya seçim yapılır.
Kurul en az ayda bir defa veya
ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı üzerine toplanır.
Kurul, Başkan dahil en az ondört
üyenin hazır bulunması ile toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile
karar verir.
Kurul, gerekli görülen hallerde
sürekli ve geçici olarak görev yapmak üzere özel ihtisas komisyonları
kurabilir. Kurulun bu komisyonlarda görev yapmasını uygun göreceği kamu
personeli, ilgili kamu kuruluşlarınca görevlendirilir.
Kurul üyeleri ile özel ihtisas
komisyonu üyelerinden kamu görevlisi olanlara verilecek huzur hakkı ile kamu
görevlisi olmayan kurul üyelerine ödenecek huzur ücreti Maliye Bakanlığının
uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Kurulun sekretarya hizmetleri
Bakanlık tarafından yerine getirilir.
Reklam Kurulu kararları,
tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve ekonomik çıkarlarının
korunması amacıyla Reklam Kurulu Başkanlığınca açıklanır.
Reklam Kurulunun görevleri,
kuruluş, çalışma usul ve esasları ile sekretarya hizmetlerinin ne suretle
yerine getirileceği Bakanlık tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle
belirlenir.
MADDE 25. - 4077 sayılı Kanunun 18 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 18. - Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi beden ve ruh sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malların emniyetle kullanılabilmesi için üzerine veya ekli kullanım kılavuzlarına, bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar, açıkça görülecek ve okunacak şekilde konulur veya yazılır.
Bakanlık, hangi mal veya hizmetlerin açıklayıcı bilgi ve uyarıları taşıması gerektiğini ve bu bilgi ve uyarıların şeklini ve yerini ilgili bakanlık ve diğer kuruluşlarla birlikte tespit ve ilânla görevlidir.
MADDE 26. - 4077 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi
başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Mal ve Hizmet Denetimi
Madde 19. - Tüketiciye sunulan
mal ve hizmetler; ilgili bakanlıklar tarafından Resmi Gazetede
yayımlanarak mecburi uygulamaya konulan
standartlar dahil olmak üzere uyulması zorunlu olan teknik düzenlemeye uygun
olmalıdır.
İlgili bakanlıklar, bu esaslara
göre denetim yapmak veya yaptırmakla görevlidir. Mal ve hizmet denetimine
ilişkin usul ve esaslar her bir ilgili bakanlıkça ayrı ayrı tespit ve ilân
edilir.
MADDE 27. - 4077 sayılı Kanunun 20 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 20. - Tüketicinin
eğitilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarına,
Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli ilaveler yapılır.
Tüketicinin eğitilmesi ve
bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda programlar düzenlenmesine
ilişkin usul ve esaslar, Tüketici Konseyinin önerisi ile Bakanlıkça tespit ve
ilân olunur.
MADDE 28. - 4077 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin
birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Tüketicinin sorunlarının, ihtiyaçlarının ve çıkarlarının korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak, sorunların evrensel tüketici hakları doğrultusunda çözülmesi için alınacak tedbirlerle, bu Kanunun uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri, ilgili mercilerce öncelikle ele alınmak üzere iletmek amacıyla, Bakanlığın koordinatörlüğünde bir "Tüketici Konseyi" kurulur.
Tüketici Konseyi, Bakanın veya
görevlendireceği bir Bakanlık görevlisinin başkanlığında, Adalet, İçişleri,
Maliye, Milli Eğitim, Sağlık, Ulaştırma, Tarım ve Köyişleri, Sanayi ve Ticaret,
Turizm ve Çevre bakanlıkları ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine
Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı,
Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı,
Rekabet Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Türk
Akreditasyon Kurumu, Milli Prodüktivite Merkezi, Diyanet İşleri Başkanlığı,
büyük şehir belediyeleri, il belediyelerini temsilen Türk Belediyeler Birliği,
işçi sendikaları konfederasyonları, memur sendikaları konfederasyonları,Türkiye
İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği,
Yükseköğretim Kurulu, Türkiye Barolar Birliği, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk
Eczacılar Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Dişhekimleri Birliği, Türk
Veteriner Hekimleri Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Seyahat
Acenteleri Birliği, Türkiye Otelciler Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği,
Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı ve
tüketici örgütleri temsilcilerinden oluşur.
MADDE 29. - 4077 sayılı Kanunun 22 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 22. - Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, bu Kanunun uygulamasından doğan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla en az bir tüketici sorunları hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
Başkanlığı Sanayi ve Ticaret İl
Müdürü veya görevlendireceği bir memur tarafından yürütülen tüketici sorunları
hakem heyeti; belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından
görevlendireceği bir üye, baronun mensupları arasından görevlendireceği bir
üye, ticaret ve sanayi odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği
bir üye ve tüketici örgütlerinin
seçecekleri bir üye olmak üzere başkan dahil beş üyeden oluşur. Ticaret
ve sanayi odası ya da ayrı ayrı kurulduğu yerlerde ticaret odası ile esnaf ve
sanatkar odalarının görevlendireceği üye, uyuşmazlığın satıcı tarafını
oluşturan kişinin tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmamasına göre ilgili
odaca görevlendirilir.
Bakanlık taşra teşkilatının
bulunmadığı il ve ilçelerde tüketici sorunları hakem heyetinin başkanlığı en
büyük mülki amir ya da görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür.
Tüketici örgütü olmayan yerlerde tüketiciler, tüketim kooperatifleri tarafından
temsil edilir. Tüketici sorunları hakem heyetinin oluşumunun sağlanamadığı
yerlerde noksan üyelikler, belediye meclislerince re'sen doldurulur.
Tüketici sorunları hakem
heyetlerinde heyetin çalışmalarına ve kararlarına esas olacak dosyaları
hazırlamak ve uyuşmazlığa ilişkin raporu sunmak üzere en az bir raportör
görevlendirilir.
Değeri beşyüz milyon liranın
altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerine başvuru
zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar tarafları bağlar. Bu
kararlar İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki
hükümlerine göre yerine getirilir. Taraflar bu kararlara karşı onbeş gün içinde
tüketici mahkemesine itiraz edebilirler. İtiraz, tüketici sorunları hakem
heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hakim,
tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir.
Tüketici sorunları hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine
tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.
Değeri beşyüz milyon lira ve üstündeki
uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerinin verecekleri kararlar,
tüketici mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir. Kararların bağlayıcı
veya delil olacağına ilişkin parasal sınırlar her yılın Ekim ayı sonunda Devlet
İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Endeksinde meydana gelen yıllık
ortalama fiyat artışı oranında artar. Bu durum, Bakanlıkça her yıl Aralık ayı
içinde Resmi Gazetede ilân edilir.
25 inci maddede cezai yaptırıma
bağlanmış hususlar dışındaki tüm uyuşmazlıklar, tüketici sorunları hakem
heyetlerinin görev ve yetkileri kapsamındadır.
Tüketici Sorunları Hakem
Heyetleri Başkan ve üyeleri ile raportörlere verilen huzur hakkı veya huzur
ücretinin ödenmesine ilişkin esas ve usuller, bir ayda ödenecek tutar 2000
gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı
geçmemek üzere Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Tüketici sorunları hakem
heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak
bir yönetmelikte düzenlenir.
MADDE 30 - 4077 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 23. - Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak çıkacak her türlü ihtilaflara tüketici mahkemelerinde bakılır. Tüketici mahkemelerinin yargı çevresi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tüketici mahkemeleri nezdinde
tüketiciler, tüketici örgütleri ve Bakanlıkça açılacak davalar her türlü resim
ve harçtan muaftır. Tüketici örgütlerince açılacak davalarda bilirkişi ücretleri,
29 uncu maddeye göre kaydedilen özel ödenekten Bakanlıkça karşılanır. Davanın,
davalı aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil
olunarak 29 uncu maddede düzenlenen esaslara
göre bütçeye özel gelir kaydedilir. Tüketici mahkemelerinde görülecek
davalar Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun Yedinci Babı, Dördüncü Faslı
hükümlerine göre yürütülür.
Tüketici davaları tüketicinin
ikametgahı mahkemesinde de açılabilir.
Bakanlık ve tüketici örgütleri
münferit tüketici sorunu olmayan ve genel olarak tüketicileri ilgilendiren
hallerde bu Kanunun ihlali nedeniyle kanuna aykırı durumun ortadan kaldırılması
amacıyla tüketici mahkemelerinde dava açabilirler.
Gerekli hallerde tüketici
mahkemeleri ihlalin tedbiren durdurulmasına karar verebilir. Tüketici
Mahkemesince uygun görülen tedbir kararları, masrafı daha sonra haksız çıkan
taraftan alınmak ve 29 uncu maddede
düzenlenen esaslara göre bütçeye özel
gelir kaydedilmek üzere, ülke düzeyinde yayınlanan gazetelerden birinde Basın
İlan Kurumunca ve ayrıca varsa davanın açıldığı yerde yayınlanan mahalli bir
gazetede derhal ilân edilir.
Kanuna aykırı durumun ortadan kaldırılmasına yönelik Tüketici Mahkemesi kararları ise masrafı davalıdan alınmak üzere aynı yöntemle derhal ilân edilir.
MADDE 31. - 4077 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 24. - Satışa sunulan bir
seri malın ayıplı olması durumunda Bakanlık, tüketiciler veya tüketici örgütleri,
ayıplı seri malın üretiminin ve satışının durdurulması ve satış amacıyla elinde
bulunduranlardan toplatılması için dava açabilir.
Satışa sunulan bir seri malın
ayıplı olduğunun mahkeme kararı ile tespit edilmesi halinde, malın satışı
geçici olarak durdurulur. Mahkeme kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç
üç ay içinde malın ayıbının ortadan kaldırılması için üretici-imalatçı ve/veya
ithalatçı firma uyarılır. Malın ayıbının ortadan kalkmasının imkânsız olması
halinde mal, üretici-imalatçı ve/veya ithalatçı tarafından toplanır veya
toplattırılır. Toplatılan mallar taşıdıkları risklere göre kısmen veya tamamen
imha edilir veya ettirilir.
Satışa sunulan bir seri malın,
tüketicinin güvenliğini tehlikeye sokan ayıp taşıması durumunda, 4703 sayılı
Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
hükümleri saklıdır.
Ayıplı malları satın alan
tüketicilerin uğradıkları maddî ve manevî zararlar nedeniyle dava açma hakları
saklıdır.
4 üncü maddenin altıncı fıkrası
hükümlerine tâbi bir seri ayıplı malın satışa arz edilmesi durumunda bu madde
hükümleri uygulanmaz.
MADDE 32. - 4077 sayılı Kanuna 24 üncü maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
Olduklarından Farklı Görünen
Mallar
MADDE 24/A. - Gıda ürünü
olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil, koku, görünüm, ambalaj, etiket,
hacim veya boyutları nedeniyle olduklarından farklı görünen ve bu sebeple de
tüketiciler tarafından gıda ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını
ve güvenliğini tehlikeye atan malların üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve
ihracatı yasaktır.
Mal piyasaya sürülmüşse, 4703
sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair
Kanun hükümleri uygulanır.
Olduğundan farklı görünen malı
satın alan tüketicilerin uğradıkları maddi ve manevi zararlar nedeniyle dava
açma hakları saklıdır.
MADDE 33. - 4077 sayılı
Kanunun 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 25. - 6 ncı maddenin
yedinci fıkrası uyarınca, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırılığı
tespit edilen her bir sözleşme için
50.000.000 lira para cezası uygulanır.
4 üncü maddenin yedinci
fıkrasında, 5 inci maddede, 6 ncı maddenin altıncı fıkrasında, 6/A maddesinde,
6/B, 6/C maddeleri uyarınca Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslarda, 7 nci
maddenin beşinci fıkrasında, 9 uncu maddede, 9/A maddesinde, 10 uncu maddede,
10/A maddesinde, 11/A maddesinin ikinci
ve dördüncü fıkralarına, 12, 13, 14, 15 ve 27 nci maddelerde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında 100.000.000 lira para cezası
uygulanır.
7 nci maddenin dördüncü ve
altıncı fıkraları ile 8 inci maddede belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenler hakkında 250.000.000 lira para cezası uygulanır.
20 nci maddenin ikinci fıkrası
uyarınca Bakanlıkça tespit ve ilân olunan usul ve esaslara aykırılığa
500.000.000 lira para cezası uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan
radyo ve televizyonlarca gerçekleştirilmişse cezanın on katı uygulanır.
18 inci maddeye aykırı hareket
eden üretici-imalatçı ve ithalatçı hakkında 1.000.000.000 lira para cezası,
satıcı-sağlayıcı hakkında ise bu cezanın beşte biri uygulanır.
19 uncu maddenin birinci
fıkrasına aykırı hareket edenler
hakkında 2.000.000.000 lira para cezası uygulanır.
11 inci maddeye aykırı hareket
edenler hakkında 5.000.000.000 lira
para cezası uygulanır. Aykırılık ülke düzeyinde yayım yapan süreli yayın ile
gerçekleşmişse cezanın yirmi katı uygulanır. Bakanlık, ayrıca süreli yayın
kuruluşundan kampanyanın ve kampanyaya ilişkin her türlü reklam ve ilânın
durdurulmasını ister. Bu isteğe rağmen aykırılığın devamı halinde, reklam ve
ilânın durdurma zorunluluğunun doğduğu tarihten itibaren her sayı- gün için
100.000.000.000 lira para cezası uygulanır. Bakanlık, kampanyanın ve kampanyaya
ilişkin her türlü reklam ve ilânın durdurulması talebi ile Tüketici Mahkemesine
başvurur.
16 ncı maddeye aykırı hareket
edenler hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya
düzeltme ve/veya 3.500.000.000 lira para cezası uygulanır. Reklam Kurulu,
ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. 16 ncı
maddeye aykırılık, ülke düzeyinde yayın yapan yazılı, sözlü, görsel ve sair
araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezası on katı olarak uygulanır.
7 nci maddenin yedinci ve
sekizinci fıkralarına aykırı hareket edenlere, kampanya konusu mal veya
hizmetin fatura bedeli oranında para cezası uygulanır. Kampanyayı düzenleyen,
tüketici kampanyadan ayrıldığında, para iadesinde bulunursa bu ceza uygulanmaz.
7 nci maddenin ikinci fıkrasına
aykırı hareket edenlere, 7 nci madde hükümlerine uygun kampanya düzenlemeleri
için bir hafta süre tanınır. Bu sürenin bitiminde aykırılığın devam ettiğinin
tespiti halinde, bu hükme aykırı hareket edenlerle 24 ve 24/A maddelerinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenlere 50.000.000.000 lira para cezası uygulanır.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen
para cezaları, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde iki misli olarak
uygulanır. Para cezaları her yıl başında 765 sayılı Türk Ceza Kanununun ek 2
nci madde hükümleri uyarınca artırılır.
Bu Kanunda yazılı fiiller
hakkında diğer kanunlarda da para cezası öngörülmüşse ağır olan ceza
uygulanır.
MADDE 34. - 4077 sayılı Kanunun
26 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
25 inci maddenin bir, dört, yedi,
sekiz, dokuz ve onuncu fıkralarındaki cezalar Bakanlık tarafından, diğer
fıkralarındaki cezalar o yerin mülki amiri tarafından uygulanır.
MADDE 35. - 4077 sayılı Kanunun 28 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 28. - Bakanlık ilaç, müstahzar, kozmetik ve gıda maddeleri analizleri hariç olmak üzere, bu Kanunun uygulanması için resmi ve özel kuruluşların kurulu bulunan laboratuvarlarından yararlanabilir.
Bakanlıkça yapılan denetimler
sırasında alınan numunelerin test ve muayeneleri resmi veya özel kuruluş
laboratuvarlarında yaptırılabilir. Test ve muayene ücretleri 29 uncu maddedeki
özel ödenekten karşılanır. Test ve muayene sonuçlarının ilgili standarda veya
teknik düzenlemeye aykırı çıkması halinde buna ilişkin tüm giderler üretici
veya ithalatçı tarafından ödenir. Bu giderler, 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. Tahsil olunan test
ve muayene ücretleri 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre bütçeye özel gelir kaydedilir.
MADDE 36. - 4077 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 29. - Tüketici Konseyi, tüketici sorunları hakem heyetleri ve Reklam Kurulunun kuruluş ve çalışmalarına ilişkin masraflar, tüketici dernekleri ve bunların üst kuruluşlarına yapılacak maddi yardımlar, Bakanlığın tüketicinin korunması amacına yönelik masrafları, sair harcamalar ve usul ve esasları Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tespit edilecek miktarlarda personele yapılacak ek ödemede;
a) Bakanlık bütçesine konulacak
ödenekten,
b) Yeni kurulacak olan anonim ve
limited şirket statüsündeki tüm
ortaklıkların sermayelerinin ve sermaye artırımı halinde, artan kısmın binde
biri nispetinde yapılacak ödemelerden karşılanır.
(b) bendinde belirtilen gelirler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası veya muhabiri olan T.C. Ziraat Bankası
nezdinde açılacak hesapta toplanır. Bu hesapta
toplanan tutarların yüzde altmışı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Merkez
Saymanlık Müdürlüğü hesabına, yüzde kırkı Rekabet Kurumu hesabına her ay sonunda aktarılır.
Merkez Saymanlık Müdürlüğü
hesabına aktarılan tutarlar bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan Maliye
Bakanlığınca, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bütçesinde mevcut veya yeni açılacak
tertiplere özel ödenek kaydedilir.
Bakanlık bütçesine özel ödenek
olarak kaydedilen tutarlardan bir kısmı; en az beş yıldır faaliyette bulunan
ticari, siyasi ve idari kuruluşlardan bağımsız
tüketici dernekleri ile bunların üst kuruluşlarının yapacağı
faaliyetleri içeren projelerin desteklenmesinde
kullanılır. Bu hesaptan, tüketici dernekleri ve bunların üst kuruluşlarının
yönetim ve denetim kurullarında görev alanlara huzur hakkı ve maaş adı altında
herhangi bir ödeme yapılamaz. Bu hesaptan yararlanacak tüketici dernekleri ve
bunların üst kuruluşlarının taşıyacağı
diğer kriterler, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının birlikte hazırlayacağı bir yönetmelikle
düzenlenir.
Bu suretle özel ödenek
kaydedilen miktarlardan yılı içerisinde harcanmayan tutarları ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve özel
ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı
yetkilidir.
MADDE 37. - 4077 sayılı Kanunun 32 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 32. - 3489 sayılı Pazarlıksız Satış Mecburiyetine Dair Kanun, 632 sayılı İthal veya Yurt İçinde İmal Edilen Taşıt Araçları, Motor, Makina Alet ve Cihazların Tanıtmalık ile Birlikte Satışı Hakkında Kanun, 3003 sayılı Endüstriyel Mamulatın Maliyet ve Satış Fiyatlarının Kontrolü ve Tespiti Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunun yayımından önce borçlunun temerrüdü
nedeniyle ödenmeyerek icra takibi aşamasına gelen veya icra takibine konu
edilen kredi kartı borçları, temerrüt tarihindeki ana paraya, yıllık yüzde
elliyi geçmemek üzere gecikme faizi uygulanmak suretiyle oniki eşit taksitte
ödenir.
Kredi kartı borçları nedeniyle
gerçekleştirilen her türlü takip, yukarıda yer alan hükme göre ilk taksidin
ödenmesiyle durur ve son taksidin ödenmesiyle birlikte tüm sonuçlarıyla ortadan
kalkar.
Bu madde hükümleri, tüketicinin
kredi verene, Kanunun yayımı tarihinden itibaren otuz gün içinde yazılı
müracaat etmesi halinde uygulanır.
MADDE 38. - Bu Kanunun; 36 ncı maddesi ile geçici 1 inci
maddesi yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinden itibaren üç ay
sonra yürürlüğe girer.
MADDE 39. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.