TÜRKİYE CUMHURİYETİ VE MOLDOVA CUMHURİYETİ
ARASINDA
KONSOLOSLUK ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ UYGUN
BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 4821 |
|
Kabul Tarihi : 27.2.2003 |
MADDE 1. - 22 Mayıs
1996 tarihinde Ankara'da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova
Cumhuriyeti Arasında Konsolosluk Anlaşması"nın onaylanması uygun
bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
VE
MOLDOVA CUMHURİYETİ
ARASINDA
KONSOLOSLUK ANLAŞMASI
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
VE
MOLDOVA CUMHURİYETİ
Siyasal, ekonomik, ticari,
bilimsel ve teknik, kültürel ve insani ilişkilerde kapsamlı bir işbirliğini
geliştirme isteğinden esinlenerek,
Moldova Cumhuriyeti ile
Türkiye Cumhuriyeti arasında konsolosluk ilişkilerinin kurulmasının dostane
ilişkileri geliştireceği inancında olarak,
Moldova Cumhuriyeti ile
Türkiye Cumhuriyeti'nin 24 Nisan 1963 günlü Konsolosluk İlişkilerine Dair
Viyana Sözleşmesine taraf olduklarını hatırda tutarak,
her iki ülke arasındaki
dostane ilişkileri daha da geliştirmek ve konsolosluk ilişkilerini düzenlemek
arzusuyla,
bu Konsolosluk Anlaşmasını
akdetmeye karar vermiş ve aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:
BÖLÜM I
ÖN HÜKÜMLER
Madde 1
Tanımlar
İşbu Anlaşma'da aşağıdaki
deyimler,
1) "Âkit taraflar",
İşbu Anlaşmayı imzalayan Devletler,
2) "Gönderen
Devlet", Konsolosluk mensuplarını atayan Âkit Taraf,
3) "Kabul Eden
Devlet", Konsolosluk mensuplarının, ülkesine üzerinde görevini yerine
getirdiği Âkit Taraf,
4) "Konsolosluk",
tüm Başkonsolosluk, Konsolosluk, Muavin Konsolosluk ve Konsolosluk Ajanlığı,
5) "Konsolosluk Görev
Çevresi", bir Konsolosluğa, Konsolosluk görevlerini yerine getirmesi
amacıyla tahsis edilen bölge,
6) "Konsolosluk
Şefi" bu sıfatla hareket etmekle görevlendirilmiş kişi,
7) "Konsolosluk
Memuru", gönderen Devlet tarafından Konsolosluk Şefi dahil konsolosluk
görevlerini yerine getirmek üzere Başkonsolos, Konsolos, Muavin Konsolos veya
Konsolosluk Ajanı sıfatıyla görevlendirilmiş kişiler,
8) "Konsolosluk Hizmetlisi",
bir konsolosluğun idari ve teknik hizmetlerinde istihdam edilen kişiler,
9) "Hizmet
Personeli", bir konsolosluğun iç hizmetlerinde istihdam edilen kişiler,
10) "Konsolosluk
Mensupları", tüm konsolosluk memurları, konsolosluk hizmetlileri ve hizmet
personeli,
11) "Konsolosluk
Personeli Mensubu", Konsolosluk Şefi dışındaki tüm konsolosluk memurları,
konsolosluk hizmetlileri ve hizmet personeli,
12) "Özel
Personel", konsolosluk memurlarından birinin münhasıran özel hizmetinde
istihdam edilen kişiler,
13) "Aile
Fertleri", bir konsolosluk mensubunun eşi ile bunların veya eşlerin reşit
olmayan çocukları ve gönderen devlet mevzuatı uyarınca bakmakla yükümlü
oldukları ve kendileri ile birlikte
oturan akrabaları;
14) "Konsolosluk
Arşivleri", konsolosluğa ait tüm evrak, belgeler, yazışmalar, kitaplar,
gazeteler, görsel ve işitsel kayıtlar, fotoğraflar, kayıt defterleri ve şifre
malzemesi ile bunların saklanmasına ve korunmasına yarayan her çeşit eşya;
15) "Konsolosluk
Binaları", maliki kim olursa olsun, konsolosluk şefinin ikametgahı da
dahil, münhasıran konsolosluk görevlerinin yerine getirilmesi için kullanılan
binalar ve/veya bina kısımları, müştemilatı ve bunların üzerinde bulundukları
arsalar,
16) "Vatandaş",
gönderen Devlet kanunlarına göre bu Devletin uyrukluğunu haiz özel ve tüzel
kişiler,
17) "Gemi",
gönderen Devlet'in bizzat sahip oldukları da dahil, bu Devlet mevzuatına göre
tescil edilmiş ve bu Devletin bayrağını taşımasına müsaade edilmiş savaş
gemileri dışındaki tüm deniz taşıtları;
18) "Uçak",
gönderen Devlet'in bizzat sahip oldukları da dahil, bu Devlet mevzuatına göre
tescil edilmiş ve bu Devlete aidiyetini gösterir belirtici işaret taşımasına
müsaade edilmiş savaş uçakları dışındaki tüm hava taşıtları;
BÖLÜM II
Madde 2
Konsoloslukların Kurulması ve
Konsolosluk Görevlilerinin Atanması
1. Bir Konsolosluk, kabul
eden Devletin ülkesinde ancak bu Devletin rızası ile kurulabilir ve idame
ettirilebilir.
2. Konsolosluğun mekanı,
sınıfı, Konsolosluktaki görevli sayısı ve Konsolosluğun görev çevresi gönderen
Devlet tarafından tespit olunur ve kabul eden Devletin onayına sunulur.
3. Bir Konsolosluk memuru
kendi görev çevresi dışında ancak kabul eden Devletin peşin muvafakatı ile
vazife yapabilir.
4. Gönderen Devlet, ilgili
Devletlere bildirdikten sonra bu Devletlerin muvafakatı ile bir Devlet'te
kurulan bir konsolosluğu diğer bir Devlet'te de konsolosluk görevlerini yapması
hususunda görevlendirebilir. Gönderilen Devlet, bu muvafakatini her zaman
herhangi bir sebep göstermeksizin geri alabilir.
5. Bir gönderen Devlet'in
konsolosluğu, kabul eden Devlet'e usulüne uygun şekilde bildirdikten ve bu
Devlet'in muvafakatini sağladıktan sonra kabul eden Devlet'te üçüncü bir Devlet
hesabına Konsolosluk görevlerini yerine getirebilir. Gönderilen Devlet, bu
muvafakatını her zaman herhangi bir sebep göstermeksizin geri alabilir.
6. 24 Nisan 1963 tarihli
Konsolosluk ilişkileri hususundaki Viyana Sözleşmesi'nin ilgili maddeleri,
fahri konsoloslukların kurulmasında uygulanacaktır.
Madde 3
Konsolosluk Mensupları ve
Özel Hizmet Personelinin
Uyrukluğu
1. Âkit Taraflar, konsolosluk
memuru olarak ancak kabul eden Devlette devamlı ikamet etmeyen kendi
vatandaşlarını atayabilirler.
2. Âkit Taraflar, konsolosluk
hizmetlisi, konsolosluk hizmet personeli ve özel personel olarak ancak kendi
veya kabul eden Devlet vatandaşlarını istihdam edebilirler.
Madde 4
Konsolosluk Memurları ve
Konsolosluk
Hizmetlilerinin Çalışma Statüsü
Gönderen Devletin vatandaşı
bulunan Konsolosluk memurları, konsolosluk hizmetlileri ve özel personeli,
resmi görevlerinin dışında kabul eden Devletin ülkesinde ticari veya başka bir
mesleki faaliyette bulunamazlar. Bu kural ilgililerin aile fertleri için de
geçerlidir.
Madde 5
Konsolosluk Şefinin Atanması
ve
Görevlerinin İfası İçin
Onaylanması
1. Gönderen Devlet, konsolosluk
şefi sıfatıyla atanan bir şahsı kabul eden Devletin Dışişleri Bakanlığına
bildirmek ve bu tayine dair bir atama belgesini veya bununla ilgili başka bir
belgeyi bu makama hayat öyküsü ile birlikte diplomatik yollardan göndermekle
yükümlüdür.
2. Atama belgesi, özellikle
konsolosluk şefinin adı, soyadı, vatandaşlığı, sınıfı ve kategorisi ile görev
yapacağı konsolosluk yeri ve görev çevresine ilişkin bilgileri içerir.
3. Yukarıdaki işlemi
müteakip, kabul eden Devlet tarafından görevine başlayacağına dair, şekli ne
olursa olsun bir "Buyrultu" veya başka bir muvafakat belgesi verir.
Kabul eden Devlet, "Buyrultu" veya muvafakat belgesinin verilmesine
değin, konsolosluk şefinin geçici olarak görevine başlamasına ve sözleşme
hükümlerinden yararlanmasına rıza gösterebilir.
4. Bununla beraber, kabul
eden Devlet, görevlerin ifası için verilen "Buyrultu"nun veya başka
bir muvafakat belgesini herhangi bir sebep göstermeksizin red edebilir.
Madde 6
Konsolosluk Şefinin
Atanmasının Konsolosluk
Görev Çevresindeki Makamlara
Bildirilmesi
Konsolosluk şefinin, geçici
de olsa, göreve başlaması kabul edilir edilmez, kabul eden Devlet, durumu
konsolosluk görev çevresindeki yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdür. Kabul
eden Devlet, ayrıca, konsolosluk şefinin görevlerini yapabilmesi ve işbu
Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesi için gerekli tedbirleri de almakla
yükümlüdür.
Madde 7
Konsolosluk Misyon Şefinin
Görevlerinin Geçici Olarak
İfası
1. Konsolosluk Şefi herhangi
bir nedenle görevini ifa edemeyecek durumda kaldığı veya konsolosluk makamı
geçici veya sürekli olarak boşaldığı takdirde, konsolosluk görev ve işlerinin
yönetimi, konsolosluğun bir memuru, gönderen Devletin kabul eden Devletteki
diğer bir konsolosluğunun memuru, gönderen Devletin kabul eden Devletteki diplomatik
personeli mensuplarından birisi veya gönderen Devletin Dışişleri Bakanlığından
bir memur tarafından geçici olarak vekaleten tedvir edilebilir. Bu son halde
geçici tedvir süresi bir takvim yılı içinde üç ayı geçemez. Bununla beraber,
mücbir durumlar halinde, bu süre diplomatik yoldan sağlanacak müsaade ile
uzatılabilir.
2. Bu şekilde görevlendirilen
kişinin kimliğine ilişkin bilgiler kabul eden Devletin Dışişleri Bakanlığına
bildirilir.
3. Konsolosluk görevlerini bu
şekilde vekaleten yürütecek kişiye, geçici konsolosluk şefi olarak bu
Anlaşmanın hükümleri uygulanır.
4. Bu maddenin 1 inci fıkrası
uyarınca, konsoloslukta görevlendirilen kabul eden Devlet nezdindeki diplomatik
temsilciliğinin diplomasi memuru, diplomatik ayrıcalık ve dokunulmazlıklardan
yararlanmaya devam eder.
Madde 8
Diğer Konsolosluk
Mensuplarının Atanmaları, Varışları, Ayrılışları,
Statülerindeki Değişikliklere
İlişkin Bildirim
1. Gönderen Devlet,
konsolosluk şefinden başka bütün konsolosluk mensuplarının atanmalarını, ad ve
soyadlarını, uyrukluğunu, sınıfını, sıfatını, varışlarını, kesin ayrılışlarını
veya görevlerinin sona erişini, statülerindeki değişiklikleri, kabul eden
Devlet'teki özel adreslerini kabul eden Devlet'in Dışişleri Bakanlığına
bildirir.
2. Bunun dışında, mahalli
makamlara aşağıdaki konularda bilgi verilecektir:
a) Aile fertlerinin
kimlikleri ile birlikte geliş ve kesin ayrılışları;
b) Özel personelin kimliği,
göreve başlayış ve kesin ayrılışları ile bu sıfatla görevlerinin sona ermesi;
c) Kabul eden Devlet
vatandaşı kimselerin konsolosluk hizmetlisi, hizmet personeli ve özel personel
olarak işe alınmaları veya işlerine son verilmesi.
Madde 9
Konsolosluk Mensuplarının
Görevlerinin Sona Ermesi
Bir Konsolosluk mensubunun
görevinin sona ermesi ezcümle,
a) Konsolosluk mensubunun
görevinin sona erdiğinin gönderen Devlet tarafından kabul eden Devlet'e
bildirilmesi ile;
b) "Buyrultu" nun
veya başka bir muvafakat belgesinin geri alındığının diplomatik kanaldan
bildirilmesi ile gerçekleşir.
c) Kabul eden Devlet; her
zaman bir Konsolosluk memurunun istenmeyen kişi olduğunu (persona non grata)
veya bir konsolosluk hizmetlisinden veya hizmet personelinden birinin
istenmediğini, gönderen Devlet'e, Diplomatik kanallardan ve kararının
nedenlerini açıklamakla yükümlü olmaksızın bildirebilir. Bu durumda, gönderen
Devlet konsolosluk memurunu, görevlisini veya hizmet personelinden birisini
zaman geçirmeden ülkesine geri çağırır.
Konsolosluk hizmetlisi veya
hizmet personeli, gönderen Devletin uyrukluğuna haiz değil ise bu kişilerin
görevine zaman geçirilmeden son verilir.
Eğer gönderen Devlet, bu
maddenin 1 inci paragrafında belirtilen yükümlülüklerini belli bir süre
zarfında yerine getirmez ise, kabul eden Devlet durumu inceledikten sonra ya
ilgili kişiye verilen buyrultuyu veya muvafakat belgesini iptal eder veyahut da
ilgiliyi konsolosluk personeli olarak tanımayı bırakır.
Madde 10
Kimlik Kartları
1. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, her konsolosluk memuruna ve ailelerine kimliğini ve sıfatını
kanıtlayan bir belgeyi ücretsiz olarak kendi usullerine göre tanzim ederek
verirler.
2. Bu maddenin 1 inci fıkrası
hükümleri, kabul eden Devlet vatandaşı olmamaları ve bu ülkede oturmamaları
kaydıyla konsolosluk hizmetlileri, hizmet personeli, özel personel ve aile
fertleri için de uygulanır.
Madde 11
Diplomatik Temsilcilikte
Konsolosluk İşlerinin Yürütülmesi
1. Anlaşmanın 7 nci maddesi
çerçevesinde, gönderen Devlet, kabul eden Devlet nezdinde akredite diplomatik
temsilcilik mensuplarından bir veya birkaçını konsolosluk işlerini yürütmekle
de görevli kılabilir. Bu durumda kişilerin kimlikleri, Dışişleri Bakanlığına
yazı ile bildirilir.
2. İşbu maddenin 1 inci
fıkrasında öngörülen konsolosluk görevlerinin diplomatik temsilciliğin
mensupları tarafından görülmesi, bunların diplomatik temsilcilik mensubu sıfatıyla
faydalandıkları ayrıcalık ve bağışıklıklara halel getirmez.
BÖLÜM III
AYRICALIKLAR, KOLAYLIKLAR,
DOKUNULMAZLIKLAR
Madde 12
Konsolosluk Faaliyetleri ile
İlgili Olarak Konsolosluğa ve Konsolosluk
Memurlarına Tanınan
Kolaylıklar
Kabul eden Devlet,
konsolosluğun görevlerini yerine getirebilmesi için gerekli her türlü kolaylığı
gösterir ve konsolosluk memurlarının resmi görevlerini ifa edebilmeleri ve
bunların bu Anlaşma ile bahşedilen haklar, ayrıcalıklar ve bağışıklıklardan
yararlanabilmeleri için uygun tedbirleri alır.
Madde 13
Bina ve Mesken Edinme
1. Kabul eden Devlet, kendi
mevzuatı ve düzenlemeleri çerçevesinde, gönderen Devletin Konsolosluğa gerekli
binaları ve/veya bina kısımlarını iktisap etmesine veya kiralamasına; bu amaçla
iktisap ettiği arsalar üzerinde inşaatta bulunmasına veya mevcut binaları
düzenlemesine; bunların mülkiyetini devretmesine yardımcı olmalıdır.
2. Kabul eden Devlet, keza,
konsolosluk mensuplarına uygun mesken temini hususunda konsolosluğa yardımda
bulunmalıdır.
3. Gönderen Devlet,
yaptıracağı inşaatta veya mevcut binaların restorasyonunda, inşaatın şehircilik
mevzuatına ve uygulanan diğer kısıtlamalara uymak yükümlülüğünden muaf
değildir.
Madde 14
Ulusal Bayrağın ve Armanın
Kullanılması
1. Gönderen Devlet, bu madde
hükümleri uyarınca, ulusal bayrağını ve devlet armasını kabul eden Devlette
kullanmak hakkına sahiptir.
2. Gönderen Devletin ulusal
bayrağı ile arması konsolosluk binası ile konsolosluk şefinin ikametgâhının
üzerine, giriş kapılarının üstüne çekilebilir ve konabilir. Gönderen Devletin
ulusal bayrağı, görev gereği kullanıldıkları zaman, konsolosluk şefinin
taşıtlarına da çekilebilir.
3. Bu madde ile tanınan
hakkın kullanılmasında, kabul eden Devletin kanunları, düzenlemeleri ve
teamülleri gözönünde tutulur.
Madde 15
Konsolosluk Binalarının
Dokunulmazlığı
1. Konsolosluk binaları
dokunulmazdır. Kabul eden Devletin makamları konsolosluk görevleri için
kullanılan binalara, sadece konsolosluk şefinin, diplomatik misyon şefinin veya
bunların yetkili kıldığı bir kişinin izin vermesiyle girebilirler.
Acil koruma tedbirlerinin
alınmasını gerektiren yangın veya sair felaket halinde konsolosluk şefinin
muvafakati mümkün olan en kısa sürede verilecektir.
2. Kabul eden Devlet,
konsolosluk binalarına müsaadesiz girilmesine veya binaların tahrip edilmesine
ve keza konsolosluğun huzurunun bozulmasına veya onurunun kırılmasına engel
olmak amacıyla gerekli her türlü tedbirleri almak için, özel bir yükümlülük
altındadır.
3. Konsolosluk binaları,
mobilyaları, konsoloslukta bulunan diğer eşyalar ve ulaşım araçları kabul eden
Devletin milli güvenliği ve kamu yararı uyarınca alabileceği her türlü el koyma
kararından muaftır.
Madde 16
Konsolosluk Arşiv ve
Belgelerinin Dokunulmazlığı
Konsolosluk arşiv ve
belgelerinin nerede bulunurlarsa bulunsunlar her zaman dokunulmazlıkları
vardır.
Madde 17
Haberleşme Serbestliği
1. Kabul eden Devlet,
Konsolosluğun her türlü resmi amaçla yaptığı haberleşme serbestliğine müsaade
eder ve bunu korur. Konsolosluk, gönderen Devletin Hükümeti ile ve nerede
bulunurlarsa bulunsunlar, diplomatik temsilcilikleri ve diğer konsoloslukları
ile haberleşmede, diplomatik veya konsolosluk kuryeleri, diplomatik torba veya
konsolosluk torbası, kripto veya şifre de dahil olmak üzere, uygun göreceği her
türlü haberleşme vasıtalarını kullanabilir. Bununla beraber, konsolosluk, ancak
kabul eden Devletin muvafakati ile telsiz cihazı koyabilir ve kullanabilir.
Umuma mahsus haberleşme yolları kullanılırsa, diplomatik temsilcilik için
geçerli koşullar, konsolosluğa da uygulanır.
2. Konsolosluğun resmi
haberleşmesine dokunulamaz. Resmi haberleşme deyiminden, Konsoloslukla ve
Konsolosluk görevlileri ile tüm haberleşme anlaşılır.
3. Konsolosluğa ait torbalar
açılamaz ve alıkonamazlar. Bununla beraber, kabul eden Devletin yetkili
makamları, torbada bu maddenin 4 üncü paragrafında belirtilen doküman ve
maddeler dışında bir şey olduğuna inanmak için ciddi nedenleri varsa, torbanın
gönderen Devletin yetkili bir temsilcisinin huzurunda açılmasını talep
edebilirler. Eğer bu talep gönderen Devlet yetkililerince kabul edilmezse torba
çıkış yerine geri gönderilir.
4. Konsolosluk torbasını
teşkil eden paketler niteliklerini belirten dış işaretler taşımalıdır. Bu
paketlerde sadece resmi yazışmalar ve münhasıran resmi kullanıma ait belge ve
maddeler bulunabilir.
5. Konsolosluk kuryesi,
sıfatını gösteren ve konsolosluk torbasını teşkil eden paketlerin sayısını
belirten bir resmi belgeyi hamil olacaktır. Kurye gönderen Devletin uyruğunda
olmalıdır. Görevinin ifası sırasında kabul eden Devlet tarafından korunur.
Kişisel dokunulmazlıktan yararlanır ve hiç bir şekilde tutuklanma veya
gözaltına alınmaya tabi tutulamaz.
6. Gönderen Devlet,
diplomatik temsilcilikleri ve konsoloslukları özel konsolosluk kuryeleri
atayabilirler. Bu gibi durumlarda, bu maddenin 5 inci fıkrası hükümleri
uygulanır. Şu şartla ki, kuryenin uhdesinde bulunan torbayı alıcıya teslim eder
etmez anılan fıkrada belirtilen bağışıklıkların uygulanması son bulur.
7. Konsolosluk torbası
müsaade edilmiş bir giriş noktasına gelerek bir gemi veya uçak kaptanına teslim
edilebilir. Bu kaptan torbayı oluşturan paketlerin sayısını gösteren resmi bir
belge taşıyacak fakat konsolosluk kuryesi sayılmayacaktır. Konsolosluk, yetkili
yerel makamlarla varılacak bir mutabakatla, mensuplarından birini, torbayı doğrudan
doğruya ve serbestçe gemi veya uçak kaptanından teslim almak üzere
gönderebilir.
Madde 18
Konsolosluk Memurlarının
Korunması
Kabul eden Devlet,
konsolosluk memurlarına, onlara gösterilmesi gereken saygı ile muamele edecek
ve onların şahıslarına, hürriyetlerine ve onurlarına yapılabilecek her türlü
tecavüzü önlemek amacıyla gerekli bütün tedbirleri alacaktır.
Madde 19
Konsolosluk Memurlarının
Kişisel Dokunulmazlığı
1. Konsolosluk memurlarının
tutuklanmaları veya gözaltına alınmaları, ancak ağır bir suç halinde ve yetkili
adli makamın kararıyla olur.
2. Bu maddenin 1 inci
fıkrasında öngörülen hal saklı kalmak üzere, kesinleşmiş adli bir kararın
uygulanması dışında, konsolosluk memurları hapsedilemez ve herhangi bir şekilde
kişisel hürriyetleri kısıtlamaya tabi tutulamaz.
3. Aleyhinde cezai bir dava
ikame edilen konsolosluk memuru yetkili makamların önüne çıkmak zorundadır.
Bununla beraber, dava, konsolosluk memurunun resmi durumu icabı kendisine
gösterilmesi gereken saygı ile ve bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen hal
hariç olmak üzere, konsolosluk işlemlerinin yerine getirilmesini en az
etkileyecek biçimde yürütülecektir. Bu maddenin 1 inci fıkrasında zikredilen
hallerde, bir konsolosluk memurunun gözaltına alınması kaçınılmaz olduğu
takdirde, aleyhinde ikame edilecek dava en kısa zamanda açılmalıdır.
4. Bir konsolosluk memurunun
tutuklanması, gözaltına alınması veya cezai kovuşturmaya tabi tutulması
halinde, kabul eden Devlet durumdan konsolosluk memurunun bağlı olduğu
diplomatik temsilcilik veya konsolosluğu derhal haberdar etmekle yükümlüdür.
Madde 20
Yargı Bağışıklığı
1. Konsolosluk memurları ve
hizmetlileri konsolosluk ve resmi görevlerinin yerine getirilmesi sırasında
işledikleri fiillerden dolayı kabul eden Devlet'in adli ve idari makamlarının
yargısına tabi değildirler.
2. Bununla beraber, bu
maddenin 1 inci fıkrası hükümleri aşağıda belirtilen hukuk davalarına
uygulanmaz:
a) Bir Konsolosluk memurunun
veya bir konsolosluk hizmetlisinin açıkça veya zımnen gönderen Devletin vekili
sıfatıyla akdetmediği bir mukaveleden doğan davalar,
b) Kabul eden Devlet
ülkesinde bir taşıt aracının, bir geminin veya hava taşıtının sebebiyet verdiği
zarar yüzünden üçüncü kişi tarafından açılan davalar,
c) Bir konsolosluk memurunun
özel sıfatla, uygulayıcı, yönetici veya mirasçı olarak hareket ettiği miras
konuları.
Madde 21
Tanıklık Yapmak Yükümlülüğü
1. Konsolosluk mensupları
adlî ve idarî davalar sırasında tanıklık yapmaya çağrılabilirler.
Konsolosluk hizmetlileri ve
hizmet personeli mensupları bu maddenin 3 üncü fıkrasında zikredilen durumlar
dışında tanıklık yapmayı reddedemezler. Bir konsolosluk memuru tanıklık yapmayı
reddettiği takdirde ona hiçbir zorlayıcı tedbir veya başka müeyyide
uygulanamaz.
2. Tanıklığı talep eden makam
konsolosluk memurlarının görevlerini yerine getirmelerini sekteye uğratmaktan
kaçınmalıdır. Bu makam, mümkün olduğu her halde konsolosluk memurunun
tanıklıkla ilgili ifadesini, konsolosluk mensubunun ikametgahında veya
konsoloslukta alabilir veya konsolosluk mensubunun yazılı beyanını kabul edebilir.
3. Konsolosluk mensupları,
görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili olaylar hakkında tanıklık yapmak veya
bununla ilgili resmi yazışma veya belgeleri göstermek zorunda değildirler.
Konsolosluk mensupları, keza, gönderen Devletin ulusal kanunları hakkında
bilirkişi olarak tanıklık yapmayı reddetmek hakkına da sahiptirler.
Madde 22
Ayrıcalık ve Bağışıklıklardan
Feragat
1. Gönderen Devlet, bir
konsolosluk mensubu hakkında, 19, 20, ve 21 inci maddelerde öngörülen ayrıcalık
ve bağışıklıklardan feragat edebilir. Ayrıcalık ve bağışıklıklardan feragat
daima açık olmalı ve kabul eden Devlete yazılı olarak bildirilmelidir.
2. Bir konsolosluk memuru
veya bir konsolosluk hizmetlisi 20 nci madde uyarınca yargı bağışıklığından
yararlandığı bir konuda dava ikame ederse, esas talebe doğrudan doğruya bağlı
herhangi bir mukabil talep hakkında yargı bağışıklığını ileri süremez.
3. Hukukî veya idarî bir dava
ile ilgili olarak yargı bağışıklığından feragat, kararın uygulanmasına ait
tedbirlere ilişkin bağışıklıktan da feragat edildiği anlamına gelmez. Bunlar
için de ayrı bir feragat gereklidir.
Madde 23
Kanuni ve Kişisel
Yükümlülüklerden Bağışıklık
Kabul edilen Devlet,
konsolosluk mensuplarıyla tüm aile efradını her türlü kişisel hizmetlerden,
hangi neviden olursa olsun tüm kamu hizmetlerinden ve istimval, askeri katkı ve
el koyma gibi askerlikle ilgili yükümlülüklerden muaf tutacaktır.
Madde 24
Yabancıların Kayıt ve Oturma
Müsaadesinden Bağışıklık
1. Konsolosluk memurları ve
konsolosluk hizmetlileri ile bunların kendileriyle birlikte yaşayan aileleri
efradı, yabancıların kaydı ve oturma müsaadesi konusunda öngörülen tüm
yükümlülüklerden muaftırlar.
Madde 25
Çalışma Müsaadesi Bağışıklığı
Gönderen Devlet vatandaşı
Konsolosluk mensupları, gönderen Devlete yaptıkları hizmetlerde, kabul eden
Devletin yabancı işgücü kullanımı ile ilgili kanun ve düzenlemelerinin çalışma
müsaadesi konusunda koyduğu yükümlülüklerden muaftır.
Madde 26
Sosyal Güvenlik Rejiminden
Bağışıklık
1. Bu maddenin 3 üncü fıkrası
hükümleri saklı kalmak üzere, gönderen Devlete gördükleri hizmetler konusunda
konsolosluk mensupları ve aileleri efradı, kabul eden Devlette yürürlükte
bulunan sosyal güvenlik hükümlerinden muaftırlar.
2. Bu maddenin 1 inci
fıkrasında öngörülen bağışıklık, münhasıran konsolosluk mensuplarının
hizmetinde bulunan özel personel mensuplarına da keza aşağıdaki şartlarla
uygulanır.
a) Kabul eden Devlet
vatandaşı olmamaları ve kabul eden Devlette devamlı ikametgahları bulunmaması
ve
b) Gönderen Devlette veya
üçüncü bir devlette yürürlükte olan sosyal güvenlik hükümlerine tâbi olmaları.
3. Hizmetlerinde bu maddenin
2 nci fıkrasında öngörülen bağışıklığın uygulanmadığı kişiler bulunan
konsolosluk mensupları, kabul eden devletin sosyal güvenlik mevzuatının
işverene yüklediği yükümlülüklere uymalıdırlar.
4. Bu maddenin 1 ve 2 nci
fıkralarında öngörülen bağışıklık kabul eden devlet mevzuatının müsaade etmesi
şartıyla, bu Devletin sosyal güvenlik rejimine isteyerek tâbi olabilme
olanağını ortadan kaldırmaz.
Madde 27
Akçalı Bağışıklık
1. Konsolosluk memurları,
Konsolosluk hizmetlileri ve keza aileleri efradı aşağıda yazılanlar dışında,
şahsi veya aynı, ulusal, bölgesel ve belediyeye ait her türlü vergi ve
resimlerden muaftırlar:
a) Normal olarak eşya veya
hizmetlerin fiyatına dahil edilmiş bulunan dolaylı vergiler;
b) 28 inci madde hükümleri
saklı kalmak üzere, kabul eden Devlet ülkesinde bulunan özel taşınmaz mallara
ait vergi ve resimler;
c) Bu maddenin 4 üncü
fıkrasının b bendi hükümleri saklı kalmak üzere, kabul eden Devlet tarafından
tahsil olunan veraset ve intikal vergileri,
d) Kaynağı kabul eden
devlette bulunan, her türlü özel gelirlerden alınan vergi ve resimler,
e) İfa olunan özel hizmetler
karşılığı olarak tahsil edilen vergi ve resimler,
f) 28 inci madde hükümleri
saklı kalmak üzere, kayıt, mahkeme, ipotek ve pul harçları.
2. Gönderen Devlet vatandaşı
konsolosluk mensupları ve özel personeli hizmetleri karşılığı olarak aldıkları
ücretlerden dolayı vergi ve harçlardan muaftır.
3. Kabul eden Devlet
vatandaşı Konsolosluk mensupları ile özel personeli için Konsolosluk, bu Devlet
Kanun ve düzenlemelerinin gelir vergisi konusunda öngördüğü yükümlülüklere
uymak zorundadırlar.
4. Bir konsolosluk mensubunun
veya ailesi efradının ölümü halinde kabul eden Devlet:
a) Bu ülkede iktisap edilmiş
olup müteveffanın ölümü sırasında ihracı yasaklanmış bulunanlar hariç olmak
üzere müteveffaya ait taşınır malların ihracına müsaade eder; ve
b) Kabul eden Devlette
müteveffanın konsolosluk mensubu veya konsolosluk mensuplarından birinin ailesi
efradından olması nedeniyle kabul eden Devlette bulunan taşınır malları, miras,
intikale ilişkin ulusal, bölgesel ve belediyeye ait vergi ve resimlere tâbi
tutmamalıdır.
Madde 28
Konsolosluk Binalarının ve
Bazı Taşınır Malların Akçalı Bağışıklığı
1. Gönderen Devletin maliki
ve kiracısı olduğu konsolosluk binaları ile konsolosluk şefinin ikametgahı
yapılan özel hizmetler karşılığı bedeller dışındaki ulusal, bölgesel veya
belediyeye ait tüm vergi ve her nevi harçtan muaftırlar. Bu muafiyet, sözkonusu
taşınmazların iktisabına ilişkin sözleşme ve hukukî işlemlere de uygulanır.
2. Bu maddenin 1 inci
fıkrasında öngörülen vergi bağışıklığı, kabul eden Devlet yasa ve düzenlemeleri
uyarınca gönderen Devletle Sözleşme yapan kişiye yüklenen vergi ve resimlere
uygulanmaz.
3. Bu maddenin 1 inci ve 2
nci fıkralarının hükümleri, gönderen Devletin mülkiyetinde bulunan ve
münhasıran Konsolosluğun ihtiyaçları için kullanılan taşınır mallara da
uygulanır.
Madde 29
Gümrük Muayenesinden ve
Gümrük Resimlerden Bağışıklık
1. Kabul eden Devlet,
yürürlükteki kanun ve düzenlemeler hükümleri çerçevesinde, tüm kişisel mal ve
eşyaların girişine müsaade eder ve depolama, ulaşım ve benzeri hizmetlerle
ilgili masraflar dışındaki bütün gümrük resimleri, harçlar ve kanunla ilgili
sair vergilerde bağışıklık tanır:
a) Konsolosluğun resmi
kullanımına matuf eşyalar;
b) Yerleşme eşyaları da dahil
olmak üzere, konsolosluk memurunun ve aile efradının kişisel kullanımına ait
eşyalar, tüketim malları, ilgililerin doğrudan doğruya kendi kullanımları için
gerekli miktarı geçmemelidir.
2. Gönderen Devlet vatandaşı
Konsolosluk hizmetlileri, ilk yerleşim sırasında o ithal etmiş oldukları
eşyalar konusunda, bu maddenin 1 inci fıkrasında öngörülen ayrıcalık ve
bağışıklıklardan yararlanırlar.
3. Eşya tanımlamasına taşıt
araçları da dahildir.
4. Konsolosluk memurlarının
ve bunların aile efradının yanlarındaki kişisel bagajların gümrük muayenesinden
muaftırlar. Sözkonusu kişiler, ancak bagajların bu maddenin, 2 nci fıkrasının
(b) bendinde zikredilenlerden başka eşyalar veya kabul eden devletin kanun ve
düzenlemeleriyle ithali veya ihracı yasaklanmış veya karantina kanun ve
düzenlemelerine tâbi eşyalar ihtiva ettiği hususunda ciddi nedenlerin varlığı
halinde gümrük muayenesine tâbi tutulabilirler. Bu muayene, ancak konsolosluk
memurunun veya ailesinin bir ferdinin huzurunda yapılabilir.
Madde 30
Seyahat Serbestliği
Ulusal güvenlik nedenleriyle
girilmesi yasaklanmış veya nizama bağlanmış bölgeler ile ilgili kanun ve
düzenlemeler saklı kalmak üzere, kabul eden Devlet, ülkesi üzerinde konsolosluğun
bütün mensuplarına ve bunların aileleri efradına mütekabiliyet esasları
çerçevesinde yer değiştirme ve seyahat etme serbestliğini sağlar.
Madde 31
Taşıt Araçları Sigortası
Gönderen Devletin
mülkiyetinde bulunan ve konsolosluğun kullanımına matuf taşıt araçlarıyla
konsolosluk mensuplarının mülkiyetinde bulunan taşıt araçları mecburi sigortaya
tâbidirler.
Madde 32
Ayrıcalık ve Bağışıklıklarla
İlgili Genel Hükümler
1. Kabul eden Devlet
vatandaşı olan konsolosluk hizmetlileri görevlerinin ifası dışında kabul eden
Devletin yargısına tâbidirler ve sadece 21 inci maddenin 3 üncü fıkrasında
öngörülen bağışıklıklardan yararlanırlar.
2. Bir konsolosluk mensubunun
ailesi efradı, kabul eden Devletin vatandaşı olmamaları, mutad meskenlerinin bu
Devlet ülkesinde bulunmaması, kazanç getiren özel bir işte çalışmamaları
şartıyla bu Anlaşmada belirlenen ayrıcalık ve bağışıklıklardan yararlanırlar.
3. Kabul eden Devlet bu
maddenin 1 inci ve 2 nci fıkralarında sözü edilen kişiler üzerinde yargı
yetkisini, konsolosluğun görevlerinin yerine getirilmesine aşırı bir şekilde
sekteye uğratmaktan kaçınacak bir biçimde kullanmalıdır.
BÖLÜM IV
KONSOLOSLUK GÖREVLERİ
Madde 33
Konsolosluk Mensuplarının
Temel Görevleri
Konsolosluk memuru aşağıdaki
hususlarda yetkilidir;
a) Kabul eden Devlette,
gönderen ve bu Devletin vatandaşlarının haklarını ve menfaatlerini uluslararası
hukuk çerçevesinde korumak.
b) Gönderen Devletle, kabul
eden Devlet arasındaki ticarî, iktisadî, kültürel, bilimsel ve turistik
ilişkilerin gelişmesini kolaylaştırmak ve iki ülke arasında dostluk
ilişkilerini geliştirmek.
c) Kabul eden Devletin
ticarî, iktisadî, kültürel, bilimsel ve turistik hayatının gelişimi ve durumu
konusunda her türlü meşru yollardan bilgi edinmek, bu konuda gönderen Devletin
Hükümetine rapor vermek.
Madde 34
Kabul Eden Devlet
Makamlarıyla Temas
Konsolosluk memuru
görevlerini yerine getirirken:
a) Konsolosluk görev
çevresindeki yetkili mahalli makamlara;
b) Kabul eden Devletin kanun,
yönetmelik ve teamüller ile milletlerarası anlaşmaların müsaade ettiği takdirde
ve ölçüde, kabul eden Devletin yetkili merkezi makamlarıyla temas edebilirler.
Madde 35
Kabul Eden Devlet Makamları
Önünde Vatandaşların Temsili
1. Konsolosluk memuru,
vatandaşlarının hazır bulunmamaları veya başka herhangi bir nedenle haklarını
ve menfaatlerini koruyamamaları halinde, kabul eden Devletin kanunlarına ve
düzenlemelerine uygun olarak kabul eden Devletin mahkemeleri ve diğer makamları
huzurunda gönderen Devlet vatandaşlarının münasip bir şekilde temsil edilmeleri
için gerekli önlemleri almak yetkisini haizdir.
2. Bu maddenin 1 inci
paragrafında öngörülen temsil, temsil olunan kişinin bir vekil tayin etmesiyle
veya haklarını ve menfaatlerini savunmayı kendisinin üstlenmesiyle sona erer.
Madde 36
Vatandaşların Kayıt
Edilmeleri, Pasaport ve Vize Verilmesi
Konsolosluk memuru aşağıdaki
hususlarda yetkilidir:
a) Gönderen Devletin
vatandaşlarının kaydını yapmak;
b) Gönderen Devletin
vatandaşlarının, vatandaşlık konusunda talep ve beyanlarını kabul etmek ve
konuyla ilgili belgeleri vermek;
c) Gönderen Devlet
vatandaşlarına pasaport ve seyahat belgeleri vermek, yenilemek, değiştirmek ve
iptal etmek,
d) Kabul eden Devlet ile
Üçüncü Devletlerin vatandaşlarına vize vermek.
Madde 37
Şahsi Hallerle İlgili
Görevler
1. Kabul eden Devletin
mevzuatının izin verdiği ölçüde, konsolosluk memuru aşağıdaki hususlarda
yetkilidir;
a) Gönderen Devlet
vatandaşlarının doğum ve ölüm belgelerini düzenlemek ve tescil etmek;
b) Müstakbel eşlerin her
ikisinin de gönderen Devlet vatandaşı olmaları halinde nikah kıymak ve ilgili
belgeleri düzenlemek.
c) Taraflardan hiç olmazsa
birinin gönderen Devletin vatandaşı olması şartıyla kabul eden devletin
kanunları uyarınca kıyılan nikahı veya karar verilen boşanmayı tescil etmek.
d) Gönderen Devletin
vatandaşlarının aile münasebetlerine ilişkin beyanlarını kabul etmek.
2. 1 inci fıkra hükümleri,
ilgili kişileri, kabul eden Devlet mevzuatının öngördüğü beyanlarda bulunmak
yükümlülüğünden muaf kılmaz.
3. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, idarî amaçlarla kendilerinden istenen ve gönderen Devlet
vatandaşlarıyla ilgili şahsî hal kayıtlarının suret veya örneklerini,
gecikmeksizin ve ücretsiz olarak konsolosluğa gönderirler.
Madde 38
Noterlik Görevleri
1. Konsolosluk memuru,
aşağıdaki hususlarda yetkilidir:
a) Gönderen Devlet vatandaşlarının
her türlü beyanlarını kabul etmeye, düzenlemeye ve onaylamaya,
b) Gönderen Devlet
vatandaşlarının vasiyetnamelerini ve diğer belgelerini düzenlemeye, onaylamaya
ve saklamak üzere kabul etmeye,
c) Gönderen Devlet
vatandaşları arasında mukaveleleri düzenlemeye, onaylamaya ve muhafaza etmeye.
Bu hüküm, kabul eden Devlette bulunan gayrimenkuller üzerindeki hakların
tesisine, devrine ve iptaline ilişkin mukavelelere uygulanmaz.
d) Gönderen Devlet
vatandaşlarının imzalarının doğruluğunu ve aslına uygunluğunu tasdik etmeye,
e) Gönderen Devletin veya
kabul eden Devletin yetkili makamlarınca verilen bütün işlem ve belgeleri
tercüme ve onaylamaya ve bu belgelerin tercümelerini, kopyalarını ve
örneklerini tasdik etmeye,
f) Gönderen Devlet mevzuatına
uygun olarak diğer noterlik görevlerini yapmaya.
2. Gönderen Devletin
konsolosluk memuru tarafından düzenlenen, onaylanan veya aslına uygunluğu
tasdik edilen bu maddenin 1 inci fıkrasında sayılan belgeler gerektiği gibi
onaylanmış resmi belgeler olarak kabul edilirler ve kabul eden Devletin kanun
ve düzenlemelerine aykırı olmamak şartıyla, kabul eden Devletin yetkili
makamları tarafından onaylanmış veya aslına uygunluğu tasdik edilmiş belgelerle
aynı ispat gücünü haizdirler ve aynı neticeleri doğururlar.
Madde 39
Muhafaza Etmek Üzere Eşya
Kabul Etme
1. Kabul eden Devletin
mevzuatına aykırı olmamak şartıyla konsolosluk memuru, gönderen Devlet
vatandaşlarına ait belgeleri, para, kıymetli eşya ve diğer malları saklamak
üzere kabul edebilir.
Sözü edilen belgeler, para,
kıymetli eşya ve mallar, kabul eden Devletten, ancak bu Devletin mevzuatına
uymak şartıyla çıkarılabilir.
2. Konsolosluk memuru,
gönderen Devlet vatandaşları tarafından, kabul eden Devletteki ikametleri
sırasında kaybedilen eşyaları sahiplerine göndermek amacıyla, aynı şekilde
kabul edebilir.
Madde 40
Vesayet ve Kayyımlık
1. Kabul eden Devlet
makamları, kabul eden Devlette sürekli veya geçici olarak oturan gönderen
Devletin bir vatandaşına vasi veya kayyım tayin edileceği hallerde, durumu
öğrendikleri zaman bunu yetkili konsolosluğa bildirirler.
2. a) Bu Anlaşmanın 35 inci
maddesi hükümleri küçüklerin veya mahcurların haklarının ve menfaatlerinin
muhafazası ve korunması konusunda uygulanır.
b) Bir konsolosluk görevlisi
kabul eden Devletin yetkili otoritelerinden birine küçüğün çıkarları
doğrultusunda vasi veya kayyım tayini hususunda teklif götürebilir.
3. Konsolosluk memuru,
gönderen Devlet mevzuatına uygun olarak bu Devletin vatandaşı olup kabul eden
Devlette yaşayan bir küçüğün bakımını sağlayabilir.
4. Küçüklerin veya
mahcurların mallarının idaresinin sağlanmaması halinde, konsolosluk memuru, bu
mallara idareci tayini sağlayabilir veya kabul eden Devlet yetkili
makamlarından, bu amaçla gerekli tedbirlerin alınmasını isteyebilir.
Madde 41
Gönderen Devlet
Vatandaşlarıyla Temas
1. Konsolosluk memuru,
gönderen Devlet vatandaşlarıyla temas etmekte, bunlara kabul eden Devletin
yetkili makamları ile ilişkilerinde yardımda bulunmakta ve onlara bu amaçla
avukat, tercüman veya başka kişileri tutmakta serbesttir.
2. Kabul eden Devlet gönderen
Devlet vatandaşlarının konsoloslukla yazışmalarını kısıtlamaz ve konsolosluk
binalarına girişini engellemez.
3. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, konsolosluk memuruna, gönderen Devlet vatandaşlarından biri
hakkında bilgi edinmek, bu vatandaşlarla irtibat kurmak ve görüşmek hususunda
yardımcı olacaklardır.
Madde 42
Hürriyetleri Kısıtlanmış
Vatandaşlarla Temas
1. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, gönderen Devletin Konsolosluğunu bu Devletin
vatandaşlarından birisinin, konsolosluk görev ve çevresinde gözaltına alınması,
tutuklanması veya hürriyeti kısıtlayıcı diğer herhangi bir tedbire tâbi
tutulması halinde en kısa zamanda ve en geç 5 gün içinde haberdar edeceklerdir.
Kabul eden Devletin yetkili makamları böyle bir kişinin konsolosluğa gönderdiği
mektupları derhal ileteceklerdir. Bu makamlar, ilgiliye, bu madde uyarınca
sahip olduğu haklarını gecikmeden bildireceklerdir.
2. Konsolosluk memuru
gözaltına alınmış, tutuklanmış veya herhangi bir hürriyeti kısıtlayıcı tedbire
tâbi tutulmuş gönderen Devlet vatandaşını ziyaret etmek, onunla görüşmek,
muhaberatta bulunmak ve mahkemeler önünde temsilini sağlamak hakkına sahiptir.
Ayrıca, hürriyeti kısıtlayıcı bir ceza çekmekte olan herhangi bir gönderen
Devlet vatandaşını ziyaret etmek hakkı da vardır. Kabul eden Devlet yetkili
makamları konsolosluk memuruna, anılan vatandaşını, bu vatandaşının gözaltına
alınmasından, tutuklanmasından veya hürriyeti kısıtlayıcı herhangi bir diğer
tedbire tâbi tutulmasından en geç 7 gün sonra ve bilahare makul aralıklarla
ziyaret etmesine müsaade edeceklerdir.
3. Bu maddede belirtilen
haklar, kabul eden Devletin kanun ve düzenlemelerine uygun olarak, bu kanun ve
düzenlemelerin bu hakları ilga etmemeleri koşuluyla kullanılacaktır.
Madde 43
Vatandaşların İfade Vermeleri
ve Tebligat
Konsolosluk memuru, gönderen
Devlet yetkili makamlarının talebi üzerine, gönderen Devlet vatandaşlarının,
taraf, şahit ve uzman, isteğe bağlı ifadelerini kabul etmek ve onlara adlî ve
gayrî adlî belgeleri tebliğ etmek hak ve yetkisine haizdir. Bu işlemlerin
yapılmasında, zorlama vasıtalarının kullanılması veya kullanılacağı tehdidinde
bulunulması yasaktır.
Madde 44
Trafik Kazaları
Kabul eden Devletin yetkili
makamları, gönderen Devlet vatandaşlarının öldüğü veya ciddi şekilde yaralandıkları
bütün kazaları konsolosluk memuruna gecikmeksizin bildireceklerdir.
Madde 45
Vatandaşın Ölümü
Kabul eden Devletin yetkili
makamları, gönderen Devlet vatandaşlarının birisinin ölümünü gecikmeksizin
konsolosluğa bildirirler ve ölüm belgesinin bir örneğini ücretsiz olarak
gönderirler.
Madde 46
Miras ve Koruyucu Tedbirler
1. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, gönderen Devlet vatandaşlarından birinin ölmesi sonucu
mirasın açılmasından ve ölenin vatandaşlığı ne olursa olsun, gönderen Devletin
bir vatandaşının mirasçı, hak sahibi veya mirastan mahrum kalmak suretiyle
ilgili olması durumunda konsolosluk memurunu gecikmeksizin haberdar ederler.
2. Kabul eden Devletin
yetkili makamları mirası korumak ve vasiyetname ölen tarafından düzenlenmiş ise
vasiyetin örneğini ve Sosyal Sigortalardan, iradlardan, sigorta poliçelerinden
ileri gelen meblağlar dahil, mirasın değeri ve muhtevası konusunda sahip
oldukları bütün bilgileri konsolosluk memuruna iletmek amacıyla, kabul eden
Devletin kanun ve düzenlemelerinde öngörülen gerekli tedbirleri alacaklardır.
3. Konsolosluk memuru
aşağıdaki hususların yerine getirilmesini istemek hakkını haizdir:
a) Mirasın muhafazası,
mühürlenmesi ve mührün kaldırılması, miras yöneticisinin atanması da dahil
olmak üzere mirasın korunması için tedbirlerin alınması ve miras yöneticisinin
bu işlemlere katılması;
b) Mirası teşkil eden
malların satışı ve kendisinin hazır bulunabilmesi için bu satış için tespit
edilen tarihin bildirilmesi;
4. Miras davasının veya diğer
resmî işlemlerin sonunda, kabul eden Devletin yetkili makamları, konsolosluk
memurunu gecikmeksizin durumdan haberdar edecekler ve borçların, vergi ve
rüsumların ödenmesinden sonra mirası veya ilgili kişilere düşen payları, üç ay
içinde ona göndereceklerdir.
5. Mirasın değeri önemsiz
ise, konsolosluk memuru miras mallarının kendisine teslimini isteme hakkına
sahiptir. Bu takdirde bunu ilgili şahıslara göndermek hakkı doğacaktır.
6. Konsolosluk memuru, ilgili
şahıslara göndermek amacıyla gönderen Devletin kabul eden Devlette oturmayan
vatandaşlarına düşen kişisel paylar ve miras, tazminat, emeklilik, sosyal
sigorta, ödenmemiş ücretleri ve sigorta poliçelerinden ilgili şahıslara düşen
miktarı kabul etmek hakkına da sahiptir.
7. Bu maddenin 4, 5 ve 6 ncı
fıkraları hükümlerinin uygulanması bâbında eşya ve alacakların gönderen Devlete
gönderilmesi, ancak kabul eden Devletin mevzuatına uygun olarak yapılacaktır.
Madde 47
Kabul Eden Devlette Oturmayan
Gönderen Devlet
Vatandaşının Ölümü
1. Gönderen Devletin kabul
eden Devlette oturmayan bir vatandaşının bu Devletteki yolculuğu sırasında
ölmesi halinde müteveffanın malları, kabul eden Devlet yetkili makamlarınca
korunacak ve özel bir usule tâbi olmaksızın gönderen Devletin konsolosluk
memuruna verilecektir. Konsolosluk memuru, müteveffanın kabul eden Devlette
ikâmeti sırasında önceden yüklendiği borçları, geri verilen malların değeri ile
sınırlı olmak üzere ödeyecektir.
2. 46 ncı maddenin 7 nci
fıkrası hükmü, bu maddenin 1 inci fıkrasında sözü edilen mallara da uygulanır.
Madde 48
Gemilere ve Mürettebatına
Yardım
1. Konsolosluk memuru,
limanlar da dahil olmak üzere, kabul eden Devletin karasularında ve içsularında
bulundukları sürede gönderen Devletin gemilerine ve bu gemilerin mürettebatına
her türlü yardımda bulunmak hakkını haizdir. Konsolosluk memuru gönderen
Devletin gemileri ve mürettebatı üzerinde gözetim ve denetleme haklarını
haizdir.
2. Kaptan veya mürettebat
mensubundan biri Konsoloslukla serbestçe haberleşebilir.
3. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, konsolosluk memurunun gönderen Devlet kanunları ve
düzenlemeleri uyarınca bu Devletin gemileri ve mürettebatı ile ilgili olarak
aldığı önlemlere saygı gösterirler. Konsolosluk memuru, bu görevlerini yerine
getirirken, kabul eden Devletin yetkili makamlarından yardım isteyebilir.
Madde 49
Konsolosluk Memurlarının Gemi
ve Mürettebatına İlişkin
Yetkileri
Konsolosluk memuru, gönderen
Devlet Kanunları uyarınca ve kabul eden Devletin kanun ve diğer düzenlemelerine
aykırı olmamak şartıyla deniz ulaşımı ile ilgili her türlü faaliyette ve özellikle
aşağıdaki konularda faaliyette bulunmak hakkına haizdir:
a) Bir geminin vatandaşlığı,
mülkiyeti ve diğer aynı haklar ile durumu ve işletilmesi ile ilgili konularda
her türlü belgeyi kabul etmek, düzenlemek veya imzalamak;
b) Gemi kaptanını veya mürettebatın
diğer mensuplarını sorguya çekmek, geminin belgelerini kontrol, kabul ve tasdik
etmek, gemiyle ve geminin yükü, yolculuğu ile ilgili beyanları kabul etmek ve
kezâ geminin limana girişi, kalışı ve çıkışını kolaylaştıracak faaliyetlerde
bulunmak;
c) Kaptanın ve mürettebattan
birinin hastanelerde tedavi görmesi veya ana yurda gönderilmesini sağlamak
üzere gerekli tüm tedbirleri almak;
d) Kaptan veya mürettebattan
herhangi birine, kabul eden devletin mahkemeleri ve diğer makamları ile olan
ilişkilerinde yardım etmek ve bu amaçla onlara, adlî yardım ve bir tercümanın
veya bir başka şahsın yardımını sağlamak.
Madde 50
Gemide İşlenen Suçlarda Yargı
Yetkisi
1. Kabul eden Devletin
mahkemeleri ve diğer yetkili adlî makamları yargı yetkilerini, gönderen Devlet
gemisinde işlenmiş suçlar söz konusu ise, ancak aşağıdaki hallerde
kullanabilirler:
a) Kabul eden Devlet
vatandaşı tarafından veya ona karşı, ya da mürettebat dışındaki herhangi bir
şahıs tarafından veya ona karşı işlenmiş suçlar.
b) Kabul eden Devletin
karasuları, içsuları ya da limanının huzur ve güvenliğini bozan suçlar;
c) Kabul eden Devletin, kamu
sağlığı, denizde insan hayatı kurtarma, yabancıların girişi, gümrük hükümleri,
deniz kirlenmesi veya her türlü kaçakçılıkla ilgili kanun ve düzenlemelerine
karşı işlenmiş suçlar;
2. Bununla birlikte, kabul
eden Devletin mahkeme ve diğer yetkili makamları konsolosluk memurunun talebi
üzerine veya muvafakatıyle yargı yetkilerini gönderen Devlet gemisi içinde
kullanabilirler.
Madde 51
Kabul Eden Devlet Makamlarının
Gemiye Müdahaleleri
1. Kabul eden Devletin
yetkili makamları, gönderen Devlet gemisinde kaptan, mürettebattan bir başkası,
bu geminin bir yolcusu veya kabul eden Devlet vatandaşı olmayan herhangi bir
şahsı ziyaret etmek, tutuklamak veya gözaltına almak veya gemideki bir mala el
koymak niyetinde bulundukları takdirde bu tür müdahalelere girişmeden önce,
konsolosluğu, konsolosluk memurunun hazır bulunmasına imkân verecek şekilde,
haberdar ederler.
Bu amaçla gönderilen duyuru
kesin bir saat belirtir. Konsolosluk memuru veya temsilcisi hazır
bulunmadıkları takdirde söz konusu makamlara müracaatla, olan biten hakkındaki
her türlü bilginin kendilerine verilmesini isteyebilirler. Bu hükümler, kaptan
veya mürettebattan birinin kabul eden Devlet makamlarınca sorguya çekilmesi
halinde de uygulanır.
2. Acil hallerde veya
soruşturma kaptanın talebi üzerine yapılmışsa konsolosluk memuru soruşturma
sırasında ve en kısa zamanda haberdar edilmelidir.
Konsolosluk memurunun talebi
üzerine kendisine yokluğunda tamamlanmış soruşturma hakkında da bilgi verilir.
Madde 52
İstisnaî Haller
48, 49 ve 51 inci maddeler
hükümleri kabul eden Devletin gümrük mevzuat ve düzenlemelerinin, sağlık
karantinası tedbirlerinin ve kamu sağlığı, deniz kirlenmesi, liman polisi,
malların güvenliği ve yabancıların girmesine ilişkin diğer kontrol
tedbirlerinin uygulanmasında kabul eden Devlete karşı kullanılmaz.
Madde 53
Geminin Batması veya Avaryaya
Uğraması
1. Gönderen Devletin bir
gemisi, kabul eden Devletin karasuları veya içsuları dahilinde batan,
parçalanır, hasara uğrar, karaya oturur, sahile vurur veya herhangi bir diğer
avaryaya uğrarsa, kabul eden Devletin yetkili makamları konsolosluk memuruna
gecikmeksizin haberdar edecek ve geminin, yolcuların, mürettebatın, onların
mallarının ve yükün kurtarılması ve korunması için tedbirler hakkında bilgi
vereceklerdir.
2. Konsolosluk memurunun
talebi üzerine, kabul eden Devletin Yetkili organları, 1 inci fıkrada
belirlenen durumla ilgili olarak alacağı önlemlerde, konsolosluk memuruna
gerekli her türlü yardımı yapacaklardır.
3. Gönderen Devletin bir
gemisi battığı ve mürettebatı, yükü, evrakı ve gemide bulunan eşya kabul eden
Devlet sahili veya yakınlarında bulunduğu ya da bu devletin limanına
sürüklendiği ve ne geminin kaptanı, ne vekili ne de gemi sahibi sigorta
şirketlerinin temsilcileri hazır olmadıkları veya bu eşyaların muhafazası veya
müteakip varış yerleri hususunda tedbir alamadıkları takdirde konsolosluk
memuru gemi sahibi hazır bulunsaydı aynı amaçla alabileceği tedbirleri almaya
yetkilidir.
4. Konsolosluk memuru 3 üncü
fıkrada öngörülen tedbirleri kabul eden Devletin sahilinde veya sahili
yakınlarında bulunmuş veya limanına sürüklenmiş, bir avaryaya uğramış, karaya
oturmuş ya da batmış olan geminin milliyetine bakılmaksızın, bu gemiden veya yükünden
gelen ve gönderen Devletin bir vatandaşına ait her türlü eşya hakkında
alabilir. Kabul eden devletin yetkili makamları böyle bir eşyanın varlığından
konsolosluk memurunu derhal haberdar edeceklerdir.
5. Avaryaya uğramış olan
geminin donanımı, yükü ve erzakı kabul eden Devlet içinde kullanıma veya
tüketime bırakılmamak şartıyla, gümrük veya diğer benzeri vergi ve resme konu
olamaz.
Madde 54
Gemi Mürettebatından Birinin
Ölmesi veya Kaybolması
1. Gönderen Devletin bir
gemisinin mürettebatının bir mensubu kabul eden Devlet içinde gemi üzerinde
veya karada ölür ya da kaybolursa, kaptan veya yerine bakan kişi veya gönderen
Devletin konsolosluk memuru, ölünün veya gâibin bıraktığı eşya, değerler ve
diğer malların dökümünü yapmaya ve malların korunması ve terekenin tasfiyesi
amacıyla devri için gerekli işlemlere girişmeye tek yetkilidirler. Ancak, ölü ya da gâib kabul eden Devlet
vatandaşı ise kaptan veya yerine bakan kişi ölüm ya da kaybolmanın tespit
edildiği anda eşyaların dökümünü yapar. Bu dökümün bir nüshası, malların
korunması ve ihtiyaç varsa terekenin tasfiyesi için zorunlu olan her türlü
girişimlerde bulunmaya yetkili olan kabul eden Devlet makamlarına verilir. Bu
makamlar gönderen Devlet konsolosluğunu yukarıda belirtilen amaçlar
doğrultusundaki girişimlerinden haberdar edeceklerdir.
2. Bir konsolosluk memuru,
miras konusunda, bu maddenin 1 inci fıkrasında sözü edilen yetkileri kullandığı
hallerde, kabul eden Devletin yasa ve düzenlemelerine uymak zorundadır.
Madde 55
Hava Taşıtları
Bu sözleşmenin 48-54
maddeleri hükümleri, mümkün olduğu ölçüde, gönderen Devletin hava taşıtlarına
da uygulanır.
Madde 56
Konsolosluk Resim ve Harçları
1. Konsolosluk, kabul eden
Devlet ülkesinde, gönderen Devletin düzenleme ve yasalarına uygun olarak,
yaptığı konsolosluk hizmetleri karşılığında resim ve harçlar alabilir.
2. Bu maddenin 1 inci
fıkrasında sözü edilen, konsolosluk hizmetleri için alınan bedeller, kabul eden
Devletin her türlü vergi ve harcından muaftır.
BÖLÜM V
GENEL VE NİHAÎ HÜKÜMLER
Madde 57
Diğer Konsolosluk Görevleri
Konsolosluk memuru, gönderen
Devletin kendisine verdiği ve kabul eden Devlet mevzuatının yasaklamadığı ve
kabul eden Devletin karşı çıkmadığı ya da iki ülke arasında yürürlükte olan
uluslararası anlaşmalarda belirtilmiş her türlü diğer görevi de ifa edebilir.
Madde 58
Kabul Eden Devletin Yasa ve
Düzenlemelerine Saygı
1. Bu Anlaşma hükümleriyle
ayrıcalık ve bağışıklıklarından yararlanan bütün kişiler, ayrıcalık ve
bağışıklıklarına zarar getirmeksizin, kabul eden Devletin yasa ve
düzenlemelerine saygılı olmakla yükümlüdürler. Aynı şekilde, bu Devletin
İçişlerine karışmamak da bu kişilerin ödevidir.
2. Konsolosluk Binaları,
konsolosluk görevleri ile bağdaşmayacak şekilde kullanılmayacaklardır.
Madde 59
Onay ve Yürürlüğe Girmesi
1. Bu Anlaşma, anlaşan
tarafların yasalarına uygun olarak onayına tâbi olacak ve onay belgelerinin
teatisi tarihini izleyen otuzuncu günde yürürlüğe girecektir.
2. Bu Anlaşma, süresiz olarak
yürürlükte kalacaktır. Bu Anlaşma, bildirim yoluyla, Âkit Taraflardan her biri
tarafından feshedilebilir. Bu halde Anlaşma, fesih gününü izleyen altı ay
içinde yürürlükten kalkacaktır.
Bu hükümleri teyiden, Âkit
Tarafların yetkili temsilcileri bu Anlaşmayı imzalamışlar ve mühürlerini
basmışlardır.
Ankara'da .../.../1996
tarihinde iki nüsha halinde Türkçe, Moldovca ve İngilizce olarak düzenlenmiş
olup her üç metin de aynı şekilde geçerlidir. İşbu Anlaşmanın hükümlerinin
tefsirinde görüş ayrılığı çıkması halinde İngilizce metin geçerli olacaktır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ MOLDOVA
CUMHURİYETİ
Adına Adına
(İmza) (İmza)