GEMİADAMLARININ HASTALANMASI, YARALANMASI YA DA ÖLÜMÜ
HALİNDE ARMATÖRÜN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN 55
SAYILI
SÖZLEŞMENİN ONAYLANMASININ UYGUN
BULUNDUĞU
HAKKINDA
KANUN
|
Kanun No. 4942 |
|
Kabul Tarihi : 15.7.2003 |
MADDE 1. -
Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı’nın 1936 yılında Cenevre’de
yapılan 21 inci oturumunda kabul edilen “Gemiadamlarının Hastalanması,
Yaralanması ya da Ölümü Halinde Armatörün Sorumluluğuna İlişkin 55 Sayılı
Sözleşme”nin onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GEMİADAMLARININ
HASTALANMASI, YARALANMASI YA DA ÖLÜMÜ HALİNDE ARMATÖRÜN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN
55 SAYILI SÖZLEŞME
Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı,
Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulunun daveti
üzerine 6 Ekim 1936 tarihinde Cenevre’de yaptığı yirmibirinci oturumunda;
Toplantı gündeminin ikinci maddesinde yer alan,
gemiadamlarının hastalanması, yaralanması ya da ölümü halinde armatörün sorumluluğuna
ilişkin bazı önerilerin kabulüne karar vererek;
Bu önerilerin bir uluslararası sözleşme şeklini
alması gerektiğine hükmederek,
Armatörün Sorumluluğu (Hastalanan veya Yaralanan
Gemiadamları) Sözleşmesi, 1936 olarak adlandırılacak olan aşağıdaki Sözleşmeyi
Bindokuzyüzotuzaltı yılı Ekim ayının işbu yirmidördüncü günü kabul etmiştir.
Madde 1
1. Bu Sözleşme, savaş gemilerinin dışında, bu
Sözleşmenin yürürlükte olduğu ülkede kayıtlı ve seyrüsefer halinde bulunan bir
gemide istihdam edilen herkese uygulanır.
2. Ancak, Uluslararası Çalışma Örgütü üyesi bir ülke,
gerekli gördüğü durumda, kendi ulusal yasa veya yönetmeliklerinde aşağıdaki
kişiler açısından istisnalar getirebilir;
a) istihdam edilen kişiler;
i) kamuya
ait olup ticarette kullanılmayan gemilerde;
ii) kıyı
balıkçılığı yapan teknelerde;
iii) yük kapasitesi 25 tonilatodan az olan
teknelerde;
iv) ağaçtan yapılan ilkel yelkenli gemilerde;
b) armatör dışındaki bir işveren tarafından gemide
istihdam edilen kişiler;
c) sadece limanlarda gemilerin tamiri, temizliği,
yükleme-boşaltma işlerinde istihdam edilen kişiler;
d) armatörün aile fertleri;
e) kılavuz kaptanlar.
Madde 2
1. Armatör;
a) İşe başlama tarihi olarak iş sözleşmesi
maddelerinde belirtilen tarih ile işin sona erdiği tarih arasında meydana gelen
hastalık ve yaralanmadan;
b) Bu hastalık ya da yaralanma sonucunda meydana
gelen ölümden,
sorumludur.
2. Ancak, ulusal yasalar veya yönetmelikler,
kişilerin;
a) gemideki hizmeti dışında yaralanması;
b) hastalanan ya da yaralanan kimsenin kasten hatalı
ya da kusurlu davranışı yüzünden yaralanması veya hastalanması;
c) işe giriş tarihinde hastalığını veya sakatlığını
bilerek gizlemesi;
gibi durumlar için istisnalar öngörebilir.
3. Ulusal yasalar veya yönetmelikler, istihdam edilen
kişinin işe başlama tarihinde sağlık muayenesini reddetmesi halinde hastalık ya
da hastalığa bağlı meydana gelen ölümden dolayı armatörün sorumlu tutulmamasını
öngörebilir.
Madde 3
Bu Sözleşme açısından armatörlerce yapılan tıbbî
bakım ve maişet harcamaları :
a) tıbbî tedavi ve yeterli teçhizat ile yeterli ilaç
ve tedavi gereçleri,
b) iaşe ve ibate,
giderlerini kapsar.
Madde 4
1. Armatör, hasta ya da yaralı olan kimse
iyileşinceye veya hastalığı ya da işgöremezliği sürekli olarak kabul edilinceye
kadar tıbbî bakım ve maişet ihtiyaçlarını karşılamakla sorumludur.
2. Ancak, ulusal yasalar veya yönetmelikler,
armatörün tıbbî bakım ve maişet ihtiyaçlarını karşılama sorumluluğunu
hastalığın başlangıcından ya da yaralanma tarihinden itibaren 16 haftadan az
olmayacak bir süre ile sınırlanabilir.
3. Ayrıca, geminin kayıtlı olduğu ülkede,
gemiadamlarına zorunlu hastalık sigortası, zorunlu kaza sigortası veya kazalar
için çalışanlara tazminat verilmesini öngören bir sigorta sisteminin yürürlükte
olması şartıyla ulusal yasalar veya yönetmelikler :
a) armatörün sorumluluğunun, hasta ya da yaralı olan
kimse açısından bu kişinin sigorta veya tazminat sistemine göre tıbbî yardım
almaya hak kazandığı tarihten itibaren sona ermesini,
b) armatörün sorumluluğunun, sigorta veya tazminat
rejimi uyarınca, bu rejimlerden yararlanan kişilere tıbbî yardım sağlanması
için yasada öngörülen tarihten itibaren, yabancı işçileri veya geminin kayıtlı
olduğu ülkede ikamet etmeyen işçileri etkileyen sınırlamalar nedeniyle bu rejim
dışında kalma hali hariç, hasta veya yaralı kişi söz konusu rejime tâbi olmasa
dahi, sona ermesini öngörebilir.
Madde 5
1. Hastalık ya da yaralanma iş göremezlikle
sonuçlanırsa, armatör;
a) hasta olan ya da yaralanan kimseye gemide kaldığı
sürece tam ücret ödemekle;
b) eğer hasta ya da yaralı olan kimsenin bakmakla
yükümlü olduğu kimseler varsa, bu kimse, karaya çıktığı andan iyileşinceye veya
bu hastalığı ya da işgöremezliği sürekli olarak kabul edilinceye kadar ücretin
tamamını veya bir kısmını ulusal yasalar veya yönetmeliklerle belirlenen
şekilde ödemekle;
sorumludur.
2. Ancak, ulusal yasalar veya yönetmelikler,
armatörün artık gemide bulunmayan kişi bakımından ücretin tamamını veya bir
kısmını ödeme sorumluluğunu, yaralanma veya hastalığın başlangıç gününden
itibaren on altı haftadan az olmayacak bir süreyle sınırlandırabilir.
3. Ayrıca, geminin kayıtlı olduğu ülkede
gemiadamlarına zorunlu hastalık sigortası, zorunlu kaza sigortası veya kazalar
için çalışanlara tazminat verilmesini öngören bir sigorta sisteminin yürürlükte
olması şartıyla ulusal yasalar veya yönetmelikler :
a) armatörün sorumluluğunu, hasta ya da yaralı olan
kimse açısından, bu kişi sigorta veya tazminat sistemine göre nakdî yardım
almaya hak kazandığı tarihten itibaren sona erdirebilir.
b) armatörün sorumluluğu, sigorta veya tazminat
rejimi uyarınca, bu rejimlerden yararlanan kişilere nakdî yardım sağlanması
için yasayla öngörülen tarihten itibaren özellikle yabancı işçileri veya
geminin kayıtlı olduğu ülkede ikamet etmeyen işçileri etkileyen sınırlamalar
nedeniyle, bu rejim dışında kalma hali hariç hasta veya yaralı kişi söz konusu
rejime tâbi olmasa dahi, sona erer.
Madde 6
1. Armatör, yolculuk sırasında hastalık ya da
yaralanma sonucu karaya çıkan her hasta ya da yaralının ülkesine iade masrafını
karşılamakla sorumludur.
2. Hasta ya da yaralı kimsenin geri gönderileceği
liman :
a) işe alındığı liman; veya
b) yolculuğun başladığı liman; veya
c) kendi ülkesinin bir limanı veya tâbi olduğu ülke;
veya
d) yetkili makamın onayı alınmak kaydıyla armatör
veya gemi kaptanı ile birlikte kendisinin kararlaştıracağı bir başka liman
olmalıdır.
3. Ülkesine iade masrafları, hasta ya da yaralının
ulaşım ve yolculuk sırasındaki yiyecek ve konaklama masraflarını ve hareket
gününe kadar olan masrafları kapsar.
4. Eğer hasta ya da yaralı iş yapabilecek durumda ise
armatör, bu maddenin ikinci paragrafında
sözedilen yerlerden birisine yönelmiş bir gemide ona uygun bir iş
sağlayarak ülkesine iade sorumluluğunu yerine getirebilir.
Madde 7
1. Armatör, ölümün gemide meydana geldiği durumlarla,
armatör hesabına sağlık ve bakım hizmetlerinden yararlanma hakkına sahip olan
kişinin kazada öldüğü durumlarda defin masraflarını karşılamakla sorumludur.
2. Ulusal yasalar veya yönetmelikler, sosyal sigorta
veya çalışanlara tazminat ödenmesi ile ilgili yasa veya yönetmeliklere göre
ölen kişiye cenaze yardımı ödeniyorsa armatör tarafından karşılanan defin
masraflarının bir sigorta kurumu tarafından kendisine geri ödenmesini
öngörebilir.
Madde 8
Ulusal yasalar veya yönetmelikler, bu sözleşmenin
uygulandığı hasta, yaralı ya da vefat eden kişilerin gemide kalan eşyalarının
korunması için armatörün ya da temsilcisinin önlem almasını zorunlu kılar.
Madde 9
Ulusal yasalar veya yönetmelikler, armatörün bu sözleşmeden
doğan sorumlulukları ile ilgili anlaşmazlıkların hızlı ve masrafsız çözümünü
sağlamak için hüküm koyabilir.
Madde 10
Armatör, bu Sözleşmenin, 4, 6 ve 7 nci maddelerinde
öngörülen sorumluluklarından, bu sorumluluklar kamu makamları tarafından üstlendiği
ölçüde muaf tutulabilir.
Madde 11
Bu Sözleşme ve bu sözleşme kapsamındaki yardımlarla
ilgili ulusal yasalar veya yönetmelikler, tüm gemiadamlarına milliyet, ikamet
yeri ve ırka bakılmaksızın eşit muamele yapılmasını sağlayacak şekilde yorumlanır
ve uygulanır.
Madde 12
Bu Sözleşmedeki hiçbir hüküm, armatörler ile
gemiadamları arasındaki bu sözleşmenin sağladığı koşullardan daha iyisini
sağlayan yasa, karar, teamül ya da anlaşmayı etkilemez.
Madde 13
1. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Anayasasının 35
inci maddesinde atıf yapılan topraklara ilişkin olarak bu Sözleşmeyi onaylayan
her ILO üyesi, onay belgesine;
a)İlgili üyenin, sözleşme hükümlerinde hiçbir
değiştirme yapmaksızın uygulamayı taahhüt ettikleri toprakları,
b) Sözleşme hükümlerinde değişme yapılacak
topraklarla ilgil taahhütleriyle birlikte sözü edilen değişikliklerin
detaylarını,
c) Bu Sözleşmeye göre uygulama yapılmayacak
toprakları ve bu durumlarda uygulanamama nedenlerini,
d) Kendi kararını kendi verecek topraklar konusunda beyanlarını
ekleyebilirler.
2. Bu Maddenin 1 inci paragrafının (a) ve (b)
bentlerinde sözü edilen taahhütler, onamanın ayrılmaz kısımları sayılacak ve
onama gücüne sahip olacaktır.
3. Her üye bu maddenin 1 inci paragrafının (b), (c)
ve (d) bentleri gereğince daha önce yapmış olduğu bildirimlerin hepsinden veya
bir kısmından, yeni bir bildirimle vazgeçebilir.
Madde 14
Bu Sözleşmenin kesin onama belgeleri Uluslararası
Çalışma Bürosu Genel Müdürüne gönderilir ve onun tarafından tescil edilir.
Madde 15
1. Bu Sözleşme, sadece onama belgesi Genel Müdür
tarafından tescil edilen Uluslararası Çalışma Örgütü üyesi ülkeler için
bağlayıcıdır.
2. Bu Sözleşme, iki üyenin onay belgeleri Genel Müdür
tarafından tescil tarihinden on iki ay sonra yürürlüğe girer.
3. Bu Sözleşme, daha sonra, onu onaylayan her üye
için, onay belgesinin tescil edildiği tarihten on iki ay sonra yürürlüğe girer.
Madde 16
İki ILO üyesinin onay belgeleri Genel Müdür
tarafından tescil edildiğinde, keyfiyet derhal Genel Müdür tarafından tüm ILO
üyelerine bildirilir. Diğer üyelerin onay belgelerinin sonradan tescili de yine
bütün üyelere bildirilir.
Madde 17
1. Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onu ilk yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren on yıllık bir süre sonunda Uluslararası Çalışma
Bürosu Genel Müdürüne göndereceği ve Genel Müdürün tescil edeceği bir belge ile
feshedebilir. Fesih, tescil tarihinden ancak bir yıl sonra hüküm ifade
edecektir.
2. Bu Sözleşmeyi onamış olup da, onu bundan önceki
fıkrada sözü edilen on yıllık sürenin bitiminden itibaren bir yıl zarfında bu
maddede öngörüldüğü şekilde feshetmeyen her üye, yeniden on yıllık bir müddet
için bağlanmış olur ve bundan sonra bu Sözleşmeyi, her on yıllık süre
bitiminde, bu maddede öngörülen şartlar içinde feshedebilir.
Madde 18
Bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren, her 10
yıllık devrenin sonunda, Uluslararası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulu, bu
sözleşmenin uygulanması hakkındaki bir raporu Genel Konferansa sunar ve
konferansın gündemine sözleşmenin tamamen veya kısmen tadili konusunun konulup
konulmaması hususunu inceler.
Madde 19
1. Konferansın, bu Sözleşmeyi tamamen veya kısmen
tadil eden yeni bir Sözleşme kabul etmesi halinde ve bu yeni Sözleşme aksini
öngörmediği takdirde;
a) Tadil edici yeni Sözleşmenin bir üye tarafından
onanması durumu, yukarıdaki 17 nci madde dikkate alınmaksızın ve tadil edici
yeni Sözleşme yürürlüğe girmiş olmak kayıt ve şartıyla, bu Sözleşmenin derhal
ve kendiliğinden feshini gerektirir.
b) Tadil edici yeni Sözleşmenin yürürlüğe girmesi
tarihinden itibaren, bu Sözleşme üyelerin onaylanmasına artık açık
bulundurulamaz.
2. İşbu Sözleşme, Sözleşmeyi onaylayan fakat tadil
edici sözleşmeyi onaylamayan üyeler için, mevcut şekil ve kapsamı ile
yürürlükte kalacaktır.
Madde 20
Bu Sözleşmenin İngilizce ve Fransızca metinlerinin
her ikisi de eşit derecede geçerlidir.