TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KANUN
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ
MİLLETLER
SÖZLEŞMESİNE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOLÜN
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA
DAİR KANUN
|
Kanun No. 4803 |
|
Kabul Tarihi : 30.1.2003 |
MADDE 1. - Birleşmiş
Milletler çerçevesinde 12-13 Aralık 2000 tarihlerinde Palermo’da düzenlenen
konferansta kabul edilen “Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler
Sözleşmesi’ne Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı
Protokol”ün onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER
SÖZLEŞMESİ’NE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA GÖÇMEN
KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOL
Önsöz
Bu Protokole Taraf Devletler,
Kara, deniz ve hava yoluyla yapılan göçmen
kaçakçılığını önlemek ve bununla mücadele etmek için atılacak etkin adımların,
işbirliği, bilgi alışverişi ve ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerdeki
sosyo-ekonomik önlemleri de içeren diğer uygun önlemler dahil, kapsamlı bir
uluslararası yaklaşım gerektirdiğini beyan
ederek,
Genel Kurul’un, göçün özellikle yoksullukla
ilişkili olan temel nedenlerini ele almak, uluslararası göçün herkes için
yararlı sonuçlar vermesini sağlamak, ilgili bölgelerarası, bölgesel ve
altbölgesel mekanizmaların göç ve kalkınma sorununa eğilmelerini sürdürmek
için, üye devletleri ve Birleşmiş Milletler çerçevesindeki kuruluşları
uluslararası göç ve kalkınma alanındaki işbirliğini güçlendirmeye çağırdığı 22
Aralık 1999 tarih ve 54/212 sayılı kararını hatırlatarak,
Göçmenlere insanca muamele yapılmasına ve
haklarının bütünüyle korunmasının sağlanmasına duyulan ihtiyaca kani olarak,
Diğer uluslararası forumlarda yürütülen
çalışmalara rağmen, göçmen kaçakçılığını ve bununla ilgili konuları tüm
yönleriyle ele alan evrensel bir belgenin mevcut olmadığı gerçeğini göz önünde tutarak,
İlgili Devletlere büyük zararlar veren göçmen
kaçakçılığına ve bu Protokol’de yer alan, diğer suç eylemlerine yönelik örgütlü
suç gruplarının faaliyetlerindeki önemli artıştan endişe duyarak,
Aynı zamanda, göçmen kaçakçılığının,
göçmenlerin hayatlarını ve güvenliklerini tehlikeye atabileceğinden endişe duyarak,
Sınıraşan örgütlü suçlara karşı kapsamlı bir
uluslararası sözleşmenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve diğerlerinin
yanı sıra, göçmenlerin yasadışı kaçakçılığını ve deniz yolu dahil taşınmasını
ele alan uluslararası belgelerin ayrıntılı olarak hazırlanışını görüşmek
amacıyla, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun açık katılımlı hükümetlerarası
bir ad-hoc komite kurulmasına karar verdiği, 9 Aralık 1998 tarih ve 53/111
sayılı Genel Kurul kararını hatırlatarak,
Sınıraşan Örgütlü Suçlara karşı Birleşmiş
Milletler Sözleşmesi’ne, kara, deniz, hava yoluyla göçmen kaçakçılığına karşı
uluslararası bir belge eklenmesinin bu suçu önlemede ve bu suçla mücadelede
faydalı olacağına kanaat getirerek,
Aşağıdaki
hususlarda anlaşmışlardır:
I. Genel
hükümler
Madde 1
Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’yle
ilişkisi
1. Bu Protokol, Sınıraşan Örgütlü Suçlara
Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne ektir. Bu Protokol, Sözleşme’yle
birlikte yorumlanacaktır.
2. Bu Protokolde aksine hüküm bulunmadıkça,
Sözleşme hükümleri bu Protokol için de geçerli olacaktır.
3. Bu Protokol’un 6. Maddesinde belirtilen
suçlar, Sözleşme uyarınca belirlenmiş suçlar olarak kabul edilecektir.
Madde 2
Amacı
Bu Protokol’un amacı, göçmen kaçakçılığını
önlemek ve bununla mücadele etmek, kaçak göçmenlerin haklarını korurken, Taraf
Devletler arasında bu amaçla yapılan işbirliğini geliştirmektir.
Madde 3
Tanımlar
Bu Protokol’un amaçları bakımından:
(a) “Göçmen kaçakçılığı”, doğrudan veya
dolaylı olarak, mali veya diğer bir maddi çıkar elde etmek için, bir kişinin
vatandaşlığını taşımadığı veya daimi ikametgah sahibi olmadığı bir Taraf
Devlete yasadışı girişinin temini anlamına gelir.
(b) “Yasadışı giriş”, giriş yapılan devletin
yasal giriş için gerekli şartlarına uymaksızın, sınırı geçmek anlamına gelir.
(c) “Sahte seyahat veya kimlik belgesi”;
(i) Seyahat veya kimlik belgesini bir devlet
adına yapmaya veya düzenlemeye kanunen yetkili bir kişi veya kurum dışında,
herhangi bir kişi tarafından herhangi bir şekilde maddi olarak sahte bir
biçimde yapılmış veya değiştirilmiş ya da,
(ii) Usulüne uyulmadan çıkarılmış veya
aldatma, yolsuzluk veya baskı yoluyla veya yasadışı başka bir biçimde elde
edilmiş ya da,
(iii) Gerçek hamili dışında bir kişi
tarafından kullanılan,
Herhangi bir seyahat veya kimlik belgesi
anlamına gelir.
(d) “Gemi”, bir devlet tarafından sahip olunan
veya işletilen ve kullanımı sırasında hükümetin ticari olmayan hizmetlerinde
bulunan gemiler, yüzer hizmet araçları ve savaş gemileri hariç, su kesimi
olmayan tekne ve deniz uçakları dahil olmak üzere, su üzerindeki taşımacılıkta
kullanılan veya kullanılmaya müsait her çeşit yüzer araç anlamına gelir.
Madde 4
Kapsam
Bu Protokol, metinde başka türlü belirtilmedikçe,
mahiyetleri itibariyle sınıraşan nitelikte olduğu ve örgütlü bir suç grubu suça
karıştığı takdirde, bu Protokol’un 6. maddesi uyarınca tespit edilmiş suçların
önlenmesi, soruşturulması ve kovuşturulması ve bu tür suçlara hedef olmuş
kişilerin haklarının korunması için uygulanır.
Madde 5
Göçmenlerin cezai sorumluluğu
Göçmenler, bu Protokol’un 6. maddesinde
öngörülen eylemlerin konusu olmaktan dolayı bu Protokol’e göre, cezai
kovuşturmaya tabi tutulmayacaklardır.
Madde 6
Suç haline getirilme
1. Her Taraf Devlet, kasten ve doğrudan veya
dolaylı olarak mali veya diğer bir maddi çıkar elde etmek için
gerçekleştirilmeleri halinde, aşağıdaki eylemleri suç haline getirmek üzere
gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:
(a) Göçmen kaçakçılığı,
(b) Göçmen kaçakçılığını gerçekleştirmek
amacıyla işlendiği takdirde:
(i) Sahte seyahat veya kimlik belgesi imali,
(ii) Bu tür bir belgenin tedariki, temini veya
bulundurulması,
(c) İlgili Devletin vatandaşı olmayan veya o
Devlette daimi ikametgahı bulunmayan bir kişinin, anılan Devlette, yasal olarak
kalmak için gerekli şartlara uymaksızın orada kalmasına, bu fıkranın (b)
bendinde söz edilen veya başka yasadışı yollarla imkân sağlamak.
2. Her Taraf Devlet, aşağıdaki eylemleri suç
haline getirmek için gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:
(a) Kendi hukuk sisteminin temel kavramlarına
bağlı kalmak kaydıyla, bu maddenin 1. fıkrasında belirtilen bir suçu işlemeye
teşebbüs etmek,
(b) Bu maddenin 1 (a), (b) (i) veya (c)
fıkralarında belirtilen bir suça iştirak ve kendi hukuk sisteminin temel
kavramlarına bağlı kalmak kaydıyla, bu maddenin 1 (b) (ii) fıkrasına göre tesis
edilmiş bir suça suç ortağı olarak iştirak,
(c) Bu maddenin 1. fıkrasında yer alan suçları
işlemek üzere başkalarını örgütlemek veya yönetmek.
3. Her Taraf Devlet, aşağıdaki durumların bu
maddenin 1 (a), (b) (i) ve (c) fıkralarında yer alan suçlarda ve kendi hukuk
sisteminin temel kavramlarına bağlı kalmak kaydıyla, bu maddenin 2 (b) ve (c)
fıkralarında yer alan suçlarda cezayı ağırlaştırıcı nedenler olarak kabul
edilmesi için gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:
(a) Göçmenlerin hayatlarını veya
güvenliklerini tehlikeye sokan veya tehlikeye sokması muhtemel durumlar veya,
(b) Bu tür göçmenlerin istismarı dahil,
insanlık dışı veya aşağılayıcı muamelelere yol açan haller.
4. Bu Protokol’deki hiçbir hüküm, bir Taraf Devleti, kendi iç hukukuna göre
eylemleri bir suç teşkil eden bir kişiye karşı önlem almaktan alıkoymayacaktır.
II. Deniz
yoluyla göçmen kaçakçılığı
Madde 7
İşbirliği
Taraf Devletler, uluslararası deniz hukukuna
göre, deniz yoluyla göçmen kaçakçılığını önlemek ve durdurmak için, mümkün olan
en geniş ölçüde işbirliği yapacaklardır.
Madde 8
Deniz yoluyla göçmen kaçakçılığına karşı önlemler
1. Bir Taraf Devlet, kendi bayrağını taşıyan
veya kendisinde kayıtlı olduğunu öne süren tabiiyetsiz veya yabancı bir bayrak
taşıyan veya herhangi bir bayrak taşımayıp da gerçekte o Taraf Devletin
tabiiyetinde olan bir geminin deniz yoluyla göçmen kaçakçılığına karıştığından
şüphelenmek için makul nedenler varsa, geminin bu amaçla kullanılmasını
durdurmak için diğer Taraf Devletlerden yardım talep edebilir. Talepte
bulunulan Taraf Devletler, imkânları ölçüsünde her türlü yardımda
bulunacaklardır.
2. Bir Taraf Devlet, uluslararası hukuk
uyarınca seyrüsefer özgürlüğünü kullanan, başka bir Taraf Devletin bayrağını
taşıyan veya başka bir Taraf Devlette kayıtlı olduğuna dair işaretler taşıyan
bir geminin, deniz yoluyla göçmen kaçakçılığına karıştığından şüphelenmek için
makul nedenleri varsa, Bayrak Devleti’ne bu durumu bildirebilir, Bayrak
Devleti’nden geminin kaydının teyidini isteyebilir ve teyidi halinde, Bayrak
Devleti’nden o gemiye ilişkin gerekli önlemleri almak için yetki talep
edebilir. Bayrak Devleti, talepte bulunan devleti, aşağıdaki veya diğer
hususlarda yetkilendirebilir:
(a) Gemiye çıkmak,
(b) Gemiyi aramak ve,
(c) Eğer, geminin deniz yoluyla göçmen
kaçakçılığında kullanıldığına dair kanıt bulunursa, Bayrak Devleti’nce verilen
yetki dahilinde, gemiye ve gemideki kişilere ve yüke ilişkin önlemler almak.
3. Bu maddenin 2. fıkrasına göre herhangi bir
önlem almış bir Taraf Devlet, bu önlemin sonuçları hakkında ilgili Bayrak
Devleti’ne derhal bilgi verecektir.
4. Bir Taraf Devlet, kendisinde kayıtlı
olduğunu öne süren veya kendi bayrağını taşıyan bir geminin buna hakkı olup
olmadığını belirlemek için başka bir Taraf Devletten gelen bir talebi ve bu
maddenin 2. fıkrasına uygun olarak yapılmış bir yetki talebini vakit
geçirmeksizin yanıtlayacaktır.
5. Bayrak Devleti, bu Protokol’un 7. maddesine
uygun olarak, yetkisini, alınacak etkin önlemlerin kapsamına ilişkin koşullar
da dahil olmak üzere, kendisi ve talepte bulunan Devlet arasında
kararlaştırılacak koşullara tabi kılabilir. Bir Taraf Devlet, Bayrak
Devleti’nin açık yetkisi olmadan, kişilerin hayatlarına yönelik yakın tehlikeyi
ortadan kaldırmak için gerekenler veya ilgili ikili veya çok taraflı
anlaşmalardan kaynaklananlar dışında, ek önlemler almayacaktır.
6. Her Taraf Devlet, yardım taleplerini, gemi
sicilinin veya geminin kendi bayrağını taşıma hakkının teyidi için yapılan
talepleri ve uygun önlemlerin alınmasına ilişkin yetki taleplerini almak ve
yanıtlamak üzere, bir veya gerektiği takdirde birden çok makam tayin edecektir.
Belirlenecek bu makam veya makamlar, Genel Sekreter aracılığıyla,
belirlenmelerinden itibaren 1 ay içinde diğer tüm Taraf Devletlere
bildirilecektir.
7. Bir Taraf Devlet, geminin deniz yoluyla
göçmen kaçakçılığında kullanıldığından ve tabiiyetsiz olduğundan veya
tabiiyetsiz bir gemiye benzetilmiş olabileceğinden şüphelenmek için makul
nedenleri varsa, gemiye çıkabilir ve gemiyi arayabilir. Eğer bu şüpheyi
doğrulayan bir kanıt bulunursa, o Taraf Devlet, ilgili iç ve uluslararası hukuk
uyarınca uygun önlemleri alacaktır.
Madde 9
Koruyucu hükümler
1. Bir Taraf Devlet, bu Protokol’un 8. maddesi
uyarınca, bir gemiye karşı önlemler aldığında, aşağıdakileri yerine
getirecektir.
(a) Gemideki kişilerin güvenliklerini ve
onlara insancıl muamele yapılmasını sağlayacaktır,
(b) Geminin veya yükünün emniyetini tehlikeye
atmamak gereğini gözetecektir,
(c) Bayrak Devleti’nin veya ilgili başka bir
devletin ticari veya yasal çıkarlarına halel getirmemek gereğini gözetecektir,
(d) Gemiye ilişkin alınan herhangi bir önlemin
çevreye zarar vermemesini mümkün olan yollarla sağlayacaktır.
2. Bu Protokol’un 8. maddesine dayanılarak
alınan önlemlerin yersiz olduğu anlaşıldığı takdirde, geminin, alınan önlemlere
kendi davranışıyla yol açmamış olması şartıyla, uğradığı her türlü kayıp veya
zarar tazmin edilecektir.
3. Bu bölüm uyarınca alınan, benimsenen veya
uygulanan herhangi bir önlem, aşağıdaki hususları engellememek veya etkilememek
gereğini gözetecektir:
(a) Uluslararası deniz hukuku uyarınca, kıyı
Devletleri’nin hakları, yükümlülükleri ve yargılama yetkisini kullanmaları
veya,
(b) Bayrak Devleti’nin yargılama yetkisini
kullanma hakkı ve gemiye ilişkin idari, teknik ve sosyal konulardaki yetkisi.
4. Bu bölüm uyarınca denizde alınan her türlü
önlem, sadece, savaş gemileri veya eskeri uçaklar tarafından veya devlet
hizmetinde olduklarını ve bu amaçla yetkilendirilmiş olduklarını açıkça
gösteren, teşhis edilebilir işaretler taşıyan diğer gemi ve uçaklar tarafından
icra edilecektir.
III. Önleme,
işbirliği ve diğer önlemler
Madde 10
Bilgi
1. Sözleşme’nin 27. ve 28. Maddeleri saklı
kalmak kaydıyla, Taraf Devletler, özellikle ortak sınırı olanlar veya
göçmenlerin kaçırıldığı güzergahlar üzerinde bulunan Taraf Devletler, bu
Protokol’un amaçlarına ulaşmak üzere, ilgili iç yasal ve idari sistemleriyle
uyum içinde, aşağıdaki konularda aralarında bilgi alışverişinde
bulunacaklardır.
(a) Bu Protokol’un 6. maddesinde belirtilen
eylemlere karışan örgütlü suç grupları tarafından kullanıldığı bilinen veya
kullanılıyor olmasından şüphelenilen yolların, nakliyecilerin ve ulaşım
araçlarının yanı sıra, biniş ve varış noktaları,
(b) Bu Protokol’un 6. maddesinde belirtilen
eylemlere karıştıkları bilinen veya karışmış olduklarından şüphelenilen
örgütlerin veya örgütlü suç gruplarının kimlik ve yöntemleri,
(c) Bir Taraf Devlet tarafından düzenlenen
seyahat belgelerinin gerçek olup olmadığı ve geçerli belgelerin şekli ve boş
seyahat veya kimlik belgelerinin çalınması veya kötüye kullanımı,
(d) Kişileri gizlemenin ve taşımanın yolları
ve yöntemleri, bu Protokol’un 6. maddesinde belirtilen eylemlerde kullanılan
seyahat veya kimlik belgelerinin yasadışı yollarla değişikliği, taklidi ve elde
edilmesi veya başka biçimlerdeki kötüye kullanımı ve bunları ortaya çıkarmanın
yolları,
(e) Bu Protokol’un 6. maddesinde belirtilen
eylemleri önlemek ve bunlarla mücadele etmek için yasama alanındaki deneyimler,
uygulamalar ve önlemler ve,
(f) Bu Protokol’un 6. maddesinde belirtilen
eylemlerin önlenmesi, ortaya çıkarılması ve soruşturulmasında Taraf Devletlerin
karşılıklı yeteneklerin geliştirilmesinde ve bu eylemlere karışanların
kovuşturulması için kanunların uygulanmasında faydalı olan bilimsel ve
teknolojik bilgi.
2. Bilgi alan bir Taraf Devlet, bilgiyi ileten
Taraf Devletin bilginin kullanımına sınırlama getirecek herhangi bir talebine
uyacaktır.
Madde 11
Sınır önlemleri
1. Taraf Devletler, kişilerin serbest
dolaşımına ilişkin uluslararası taahhütler saklı kalmak kaydıyla, göçmen
kaçakçılığının önlenmesi ve tespiti için gerekli olabilecek sınır
kontrollerini, mümkün olduğu ölçüde güçlendireceklerdir.
2. Her Taraf
Devlet, ticari nakliyeciler tarafından işletilen ulaşım araçlarının, bu
Protokol’un 6. maddesinin 1 (a) fıkrasında öngörülen suçların işlenmesinde
kullanılmasını önlemek için yasal ve diğer uygun önlemleri, mümkün olduğu
ölçüde alacaktır.
3. Uygun durumlarda ve yürürlükteki
uluslararası sözleşmeler saklı kalmak kaydıyla, bu tür önlemler, herhangi bir
ulaşım aracının sahibi veya yöneticisi dahil, ticari nakliyecilere, bütün
yolcularının giriş yapılan Devlete giriş için gerekli seyahat belgelerine sahip
olup olmadıklarını araştırma zorunluluğunu getirmeyi içerecektir.
4. Her Taraf Devlet, bu maddenin 3. fıkrasında
öngörülen yükümlülüğün ihlali hallerini yaptırıma bağlamak için gerekli
önlemleri, kendi iç hukukuna uygun olarak alacaktır.
5. Her Taraf Devlet, bu Protokol’de belirtilen
suçların işlenmesine karışan kişilerin ülkelerine girişlerinin reddine veya
vizelerinin iptaline imkân veren önlemleri, kendi iç hukukuna uygun olarak
almayı değerlendirecektir.
6. Her Taraf Devlet, bu Sözleşme’nin 27.
Maddesi saklı kalmak kaydıyla, diğer önlemlerin yanı sıra, doğrudan iletişim
kanalları kurmak ve sürdürmek suretiyle, sınır kontrol makamları arasındaki
işbirliğini güçlendirmeyi değerlendirecektir.
Madde 12
Belgelerin güvenliği ve kontrolü
Her Taraf Devlet, aşağıdaki amaçlar için
gerekli olabilecek önlemleri, mümkün olan yollarla, alacaktır:
(a) Verdiği seyahat veya kimlik belgelerinin
kolayca kötüye kullanılamayacak ve güçlük çekmeden tahrif edilemeyecek veya
kanuna aykırı şekilde değiştirilemeyecek, kopya edilemeyecek veya
düzenlenemeyecek kalitede olmalarını temin etmek,
(b) Taraf Devlet tarafından veya adına verilen
seyahat veya kimlik belgelerinin doğruluğunu ve güvenliğini temin etmek ve
bunların kanuna aykırı şekilde yapımını, düzenlenmesini ve kullanımını önlemek.
Madde 13
Belgelerin yasallığı ve geçerliliği
Bir Taraf Devlet, başka bir Taraf Devletin
talebi üzerine, kendi adına çıkarılan veya çıkarılması öngörülen ve bu
Protokol’un 6. maddesinde belirtilen eylemlerde kullanılıyor olmasından
şüphelenilen seyahat veya kimlik belgelerinin yasallığını ve geçerliliğini
kendi iç hukukuna uygun olarak makul bir süre içinde doğruluyacaktır.
Madde 14
Eğitim ve teknik işbirliği
1. Taraf Devletler, göçmenlerin haklarına bu
Protokol’de öngörüldüğü şekilde saygı göstermenin yanı sıra, bu Protokol’un 6.
Maddesinde belirtilen eylemleri önlemek ve bu tür eylemlere konu olmuş
göçmenlere insani muamelede bulunmak için göç konularında görevli personeline
ve diğer ilgili görevlilerine uzmanlık eğitimi sağlayacak veya bu eğitimi geliştireceklerdir.
2. Taraf Devletler, bu Protokol’un 6.
maddesinde belirtilen eylemleri önlemek, bunlarla mücadele etmek, bu eylemleri
ortadan kaldırmak ve bu tür eylemlere konu olmuş göçmenlerin haklarını korumak
için kendi ülkelerindeki personele yeterli eğitim verilmesini temin etmek
amacıyla, birbirleriyle, yetkili uluslararası örgütlerle, sivil toplum
örgütleriyle, diğer ilgili kuruluşlarla ve sivil toplumun diğer unsurlarıyla
uygun şekilde işbirliği yapacaklardır. Bu tür bir eğitim şunları içerecektir.
(a) Seyahat belgelerinin güvenliği ve
kalitesinin geliştirilmesi,
(b) Sahte seyahat veya kimlik belgelerinin
tanınması ve tespiti,
(c) Suça, özellikle, bu Protokol’ün 6 ncı
maddesinde belirtilen eylemlere karıştıkları bilinen veya karıştıklarından
şüphe duyulan örgütlü suç gruplarını teşhis etmeye, kaçak göçmenleri taşımada
kullanılan yöntemlere, seyahat veya kimlik belgelerinin 6 ncı maddede
belirtilen eylemleri gerçekleştirmek amacıyla kötüye kullanımına ve göçmen
kaçakçılığında kullanılan gizleme yollarına ilişkin istihbari bilgilerin
toplanması,
(d) Kaçırılmış kişilerin, mutat veya mutat
olmayan giriş ve çıkış noktalarında ortaya çıkarılması için usuller
geliştirilmesi ve,
(e) Göçmenlere insanca muamele yapılması ve
haklarının bu Protokol’de öngörüldüğü şekilde korunması.
3. Bu konuda uzmanlığa sahip Taraf Devletler,
bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde belirtilen eylemlere konu olan kişiler için
sıklıkla kaynak veya transit ülke durumuna düşen devletlere teknik yardım
sağlamayı değerlendireceklerdir. Taraf Devletler, 6 ncı Maddede belirtilen
eylemlerle mücadele etmek amacıyla, taşıt, bilgisayar sistemleri ve belge
okuyucuları gibi gerekli olanakları sağlamak için tüm çabayı göstereceklerdir.
Madde 15
Diğer önleyici
önlemler
1. Her Taraf Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı
maddesinde belirtilen eylemlerin örgütlü suç grupları tarafından çıkar
amacıyla, sıklıkla işlenen suç faaliyetleri olduğu ve göçmenler için ciddi risk
teşkil ettiği gerçeği hakkında kamuoyundaki bilinci artırmak amacıyla
bilgilendirme programları uygulamayı veya geliştirmeyi sağlayacak önlemler
alacaktır.
2. Sözleşme’nin 31 inci Maddesi uyarınca,
Taraf Devletler, göç etme olasılığı bulunan kişilerin örgütlü suç gruplarının
tuzağına düşmelerini önlemek amacıyla, halkı bilgilendirme alanında işbirliği
yapacaklardır.
3. Her Taraf Devlet, göçmen kaçakçılığının
yoksulluk ve azgelişmişlik gibi sosyo-ekonomik nedenleriyle mücadele etmek için
ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeylerdeki kalkınma programlarını ve
işbirliğini, göçün sosyo-ekonomik
boyutlarını hesaba katarak ve ekonomik ve sosyal bakımdan zayıf
bölgelere özel önem vererek, uygun olduğu ölçüde teşvik edecek veya
güçlendirecektir.
Madde 16
Koruma ve
yardım önlemleri
1. Bu Protokol’ün uygulanmasında, her Taraf
Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı Maddesinde belirtilen eylemlere konu olmuş
kişilerin, uluslararası hukukun ilgili hükümlerinin sağladığı, özellikle yaşama
hakkı, işkenceye veya başka zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı muameleye veya
cezaya tâbi tutulmama hakkı gibi haklarını saklı tutmak ve korumak için
uluslararası hukuktan doğan yükümlülükleriyle uyumlu olarak, gerekli yasal ve
diğer bütün uygun önlemleri alacaktır.
2. Her Taraf Devlet göçmenlere, bu Protokol’ün
6 ncı Maddesinde belirtilen eylemlere konu olmaları nedeniyle, bireyler veya gruplar
tarafından yöneltilebilecek şiddete karşı koruma sağlamak için uygun önlemleri
alacaktır.
3. Her Taraf Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı
maddesinde öngörülen eylemlere konu olmaları nedeniyle, hayatları veya
güvenlikleri tehlikeye giren göçmenlere uygun yardımı sağlayacaktır.
4. Taraf Devletler bu madde hükümlerini
uygularken, kadınların ve çocukların
özel ihtiyaçlarını dikkate alacaklardır.
5. Bu Protokol’ün 6 ncı Maddesinde belirtilen
eylemlere konu olmuş bir kişinin alıkonulması halinde, her Taraf Devlet,
uygulanabildiği hallerde konsolosluk görevlilerine bildirim yapılması ve
onlarla iletişime ilişkin hükümler hakkında ilgili kişilerin gecikmeksizin
bilgilendirilmesi dahil, Konsolosluk İlişkilerine İlişkin Viyana Sözleşmesi
kapsamındaki yükümlülüklerine uyacaktır.
Madde 17
Anlaşmalar ve
düzenlemeler
Taraf Devletler, aşağıdaki amaçlarla ikili
veya bölgesel anlaşmalar veya uygulamaya ilişkin düzenlemeler veya mutabakat
muhtıraları yapmayı kabul ederler :
(a) Bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde belirtilen
eylemleri önlemek ve bunlarla mücadele etmek için en uygun ve etkin önlemleri
almak veya,
(b) Kendi aralarında bu Protokol’ün
hükümlerini güçlendirmek.
Madde 18
Kaçak
göçmenlerin geri dönüşü
1. Her Taraf
Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı Maddesinde belirtilen eylemlere konu olmuş
ve kendi vatandaşı olan veya geri dönüş zamanında kendi ülkesinde daimi ikamet
hakkı bulunan bir kişinin geri dönüşünü, sebepsiz veya makul olmayan bir
gecikmeye yol açmadan kolaylaştırma ve kabul etme hususunda mutabıktır.
2. Her Taraf Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı
maddesinde belirtilen eylemlere konu olmuş ve kendi iç hukuku uyarınca giriş
yapılan Devlete giriş zamanında kendi ülkesinde daimi ikamet hakkı olan bir
kişinin geri dönüşünü kolaylaştırma ve kabul etme olasılığını değerlendirecektir.
3. Giriş yapılan Taraf Devletin talebi
üzerine, talepte bulunulan bir Taraf Devlet, bu Protokol’ün 6 ncı Maddesinde
belirtilen eylemlere konu olmuş bir kişinin kendi vatandaşlığını taşıyıp
taşımadığını veya kendi ülkesinde daimi ikamet hakkı olup olmadığını, sebepsiz
veya makul olmayan bir gecikmeye yol açmadan doğrulayacaktır.
4. Bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde belirtilen
eylemlere konu olmuş ve gerekli belgeleri bulunmayan bir kişinin geri dönüşünü
kolaylaştırmak için, anılan kişinin vatandaşlığını taşıdığı veya daimi ikamet
hakkına sahip olduğu Taraf Devlet, giriş yapılan Taraf Devletin talebi üzerine,
o kişini kendi ülkesine seyahat etmesini veya yeniden giriş yapmasını sağlamak
için gerekli olabilecek seyahat belgelerini düzenlemeyi veya izni vermeyi kabul
edecektir.
5. Bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde belirtilen
eylemlere konu olmuş bir kişinin geri dönüşü ile ilgisi olan her Taraf Devlet,
geri dönüşü, düzenli bir biçimde ve kişinin güvenliği ve haysiyetini göz önüne
alarak gerçekleştirmek için uygun olan bütün önlemleri alacaktır.
6. Taraf Devletler, bu maddenin
uygulanmasında, ilgili uluslararası örgütlerle işbirliği yapabilirler.
7. Bu madde, bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde
öngörülen eylemlere konu olmuş kişilere giriş yapılan Taraf Devletin iç hukukunca
sağlanan herhangi bir hakkı ortadan kaldırmaz.
8. Bu madde, bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde
belirtilen eylemlere konu olmuş kişilerin geri dönüşlerini tamamen veya kısmen
düzenleyen başka herhangi bir ikili veya çok taraflı antlaşmayı veya ilgili herhangi
bir uygulama anlaşmasını veya düzenlemeyi veya bunlar kapsamında üstlenilen
yükümlülükleri etkilemeyecektir.
IV. Nihaî
hükümler
Madde 19
Saklı tutulan
hükümler
1. Bu Protokol’deki hiçbir hüküm, Devletlerin
ve bireylerin, uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukuku
ve özellikle, uygulandığı durumlarda, 1951 tarihli Sözleşme ve 1967 tarihli
Mültecilerin Statüsü’ne ilişkin Protokol’ün ilgili hükümlerinde yeralan,
kaçtığı ülkeye iade edilmeme ilkesi dahil, uluslararası hukuk kapsamındaki
diğer haklarını, yükümlülüklerini ve sorumluluklarını etkilemeyecektir.
2. Bu Protokol’de öngörülen önlemler, kişilere
bu Protokol’ün 6 ncı maddesinde belirtilen eylemlere hedef oldukları
gerekçesiyle, ayrım yapmayacak bir biçimde yorumlanacak ve uygulanacaktır. Bu
önlemlerin yorumu ve uygulanışı uluslararası düzeyde kabul görmüş ayrımcılık
yapmama ilkesine uygun olacaktır.
Madde 20
Uyuşmazlıkların
çözümü
1. Taraf Devletler, bu Protokol’ün
yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları müzakere yoluyla
çözmek için çaba göstereceklerdir.
2. Makul bir zaman içerisinde müzakere yoluyla
çözülemeyen bu Protokol’ün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin iki veya
daha fazla devlet arasında herhangi bir uyuşmazlık, bu Taraf Devletlerden
birinin talebi üzerine, tahkime götürülecektir. Eğer, tahkim talebinin
yapıldığı tarihten altı ay sonra, Taraf Devletler, tahkime dair düzenlemelerde
anlaşamazlarsa, bu Taraf Devletlerden herhangi biri, uyuşmazlığı Divan’ın
Statüsü’ne uygun bir taleple, Uluslararası Adalet Divanı’na götürebilir.
3. Her Taraf Devlet, bu Protokol’e ilişkin
imzalama, onaylama, kabul veya uygun bulma veya katılım sırasında kendisini, bu
maddenin 2 nci fıkrasıyla bağlı saymadığını bildirebilir. Diğer Taraf
Devletler, bu tür bir çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet’e karşı bu
maddenin 2 nci fıkrasıyla bağlı olmayacaklardır.
4. Bu maddenin 3 üncü fıkrası uyarınca çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne yapacağı bir bildirimle, bu çekinceyi her zaman kaldırabilir.
Madde 21
İmza, onay,
kabul, uygun bulma ve katılım
1. Bu Protokol, 12-15 Aralık 2000 tarihleri
arasında İtalya’nın Palermo kentinde ve ondan sonra da, 12 Aralık 2002 tarihine
kadar New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde bütün devletlerin
imzasına açık kalacaktır.
2. Bu Protokol, bu maddenin 1 inci fıkrası
uyarınca, üyelerinden en az bir devletin bu Protokol’u imzalaması halinde,
bölgesel ekonomik bütünleşme teşkilatlarının imzasına da açık olacaktır.
3. Bu Protokol, onaylamaya, kabule veya uygun
bulmaya tâbidir. Onaylama, kabul veya uygun bulma belgeleri Birleşmiş Milletler
Genel Sekreteri’ne tevdi edilecektir. Bir bölgesel ekonomik bütünleşme
teşkilatı, üye devletlerinden en az biri aynı işlemi yaptığı takdirde,
onaylama, kabul veya uygun bulma belgesini tevdi edebilir. Onaylama, kabul ve
uygun bulma belgesinde bu tür bir teşkilat, bu Protokol ile düzenlenen konulara
ilişkin yetkilerinin sınırını beyan edecektir. Bu tür bir teşkilat yetkilerinin
kapsamına ilişkin herhangi bir değişikliği de saklayıcıya bildirecektir.
4. Bu Protokol, herhangi bir devletin veya
üyesi devletlerden en az birinin bu Protokol’e taraf olduğu herhangi bir
bölgesel ekonomik bütünleşme teşkilatının katılımına açıktır. Katılım belgeleri
Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri’ne tevdi edilecektir. Katılımı
sırasında, bölgesel bir ekonomik bütünleşme teşkilatı bu Protokol ile
düzenlenen konulara ilişkin yetkilerinin sınırını beyan edecektir. Bu tür bir
teşkilat yetkilerinin kapsamında meydana gelecek herhangi bir değişikliği de
saklayıcıya bildirecektir.
Madde 22
Yürürlüğe giriş
1. Bu Protokol, kırkıncı onaylama, kabul,
uygun bulma veya katılım belgesinin tevdi edildiği tarihten sonraki doksanıncı
günde yürürlüğe girecek, ancak Sözleşme yürürlüğe girmeden önce yürürlüğe
girmeyecektir. Bu fıkranın amaçları bakımından, bölgesel bir ekonomik
bütünleşme teşkilatı tarafından tevdi edilmiş herhangi bir belge, bu tür
teşkilatlara üye devletler tarafından tevdi edilenlere ilave olarak
sayılmayacaktır.
2. Her devlet veya bölgesel bir ekonomik
bütünleşme teşkilatı için, bu Protokol’e ilişkin kırkıncı onaylama, kabul,
uygun bulma veya katılım belgelerinin tevdiinden sonra, bu Protokol’u
onaylayan, kabul eden, uygun bulan ve Protokol’e katılan her Taraf Devlet ve bölgesel
ekonomik bütünleşme teşkilatı bakımından, bu Protokol ilgili belgenin tevdiini
izleyen 30 uncu gün yürürlüğe girecektir.
Madde 23
Değişiklikler
1. Bu Protokol’ün yürürlüğe girmesini takip
eden beşinci yılın dolmasından itibaren, bir Taraf Devlet, değişiklik
önerisinde bulunabilir ve bunu Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine yazılı
olarak sunabilir, Genel Sekreter bunun üzerine, değişiklik önerisini Taraf
Devletlere ve Taraflar Konferansı’na, önerilerin görüşülmesi ve karara
bağlanması amacıyla iletecektir. Taraflar Konferansı her bir değişiklik
üzerinde görüş birliğine varabilmek için her türlü çabayı gösterecektir. Eğer,
görüş birliğine yönelik bütün çabalar tükenmiş ve anlaşmaya varılamamışsa,
değişikliğin benimsenmesi için son çare olarak, Taraflar Konferansı
toplantısında hazır bulunan ve oy kullanan Taraf Devletlerin üçte iki oy
çokluğu aranacaktır.
2. Bölgesel ekonomik bütünleşme teşkilatları,
kendi yetkileri dahilindeki konularda, bu maddedeki oy haklarını, bu Protokol’e
taraf olan kendi üyesi devletlerin sayısına eşit sayıda oyla kullanacaklardır.
Bu tür bir teşkilata üye devletler kendi oy haklarını kullandıkları takdirde
teşkilat oy kullanamayacak; teşkilatın oy hakkını kullanması halinde üye
devletler ayrıca oy haklarını kullanamayacaklardır.
3. Bu maddenin 1 inci fıkrası uyarınca
benimsenen bir değişiklik, Taraf Devletlerce, onaya, kabule veya uygun bulmaya
tabidir.
4. Taraf bir Devlet açısından, bu maddenin 1
inci fıkrası uyarınca benimsenen bir değişiklik, bu tür bir değişikliğe ilişkin
onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri’ne tevdi edildiği tarihten doksan gün sonra yürürlüğe girecektir.
5. Yürürlüğe giren bir değişiklik, bu
değişiklikle bağlı olduğunu açıkça bildiren Taraf Devletler açısından bağlayıcı
olacaktır. Diğer Taraf Devletler ise bu Protokol’ün hükümleriyle ve daha önce
onaylamış, kabul etmiş veya uygun bulmuş oldukları herhangi bir değişiklik ile
bağlı kalmaya devam edeceklerdir.
Madde 24
Çekilme
1. Taraf bir Devlet, bu Protokol’den, Birleşmiş
Milletler Genel Sekreteri’ne yapacağı yazılı bir bildirimle çekilebilir.
Çekilme, bildirimin Genel Sekreterce alınmasından bir yıl sonra geçerli
olacaktır.
2. Bölgesel bir ekonomik bütünleşme
teşkilatının bu Protokole taraf olma durumu, teşkilata üye bütün devletlerin
Protokol’den çekilmeleri halinde sona erecektir.
Madde 25
Saklayıcı ülke
ve kullanılacak diller
1. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, bu
Sözleşme’nin saklayıcısı tayin edilmiştir.
2. Bu Protokol’ün Arapça, Çince, İngilizce,
Fransızca, Rusça ve İspanyolca metinlerinin eşit derecede geçerli olduğu özgün
metni Birleşmiş Milletler Genel Sekreterince saklanır.
Yukarıdaki hususları tasdiken, usulen
yetkilendirilmiş aşağıda imzaları bulunan temsilciler bu Protokol’ü
imzalamışlardır.